HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TẠI THỊ TRẤN SÔNG THAO, HUYỆN CẨM KHÊ TỈNH PHÚ THỌ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (335.44 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT

TẠI THỊ TRẤN SÔNG THAO, HUYỆN CẨM KHÊ TỈNH PHÚ THỌ

Ngô Văn Giới*

Trường Đại học Khoa học - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Bàı báo này nghiên cứu đánh giá hiện trạng quản lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại thị trấn
Sông Thao và nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại đó. Kết
quả nghiên cứu cho thấy CTRSH của thị trấn chủ yếu là hợp chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học và
các thành phần CTR có thể đốt cháy. Lượng phát sinh CTRSH trên địa bàn thị trấn là khoảng 4,95
tấn/ngày. Với hệ số phát sinh CTR trung bình là: 0,64 kg/người/ngày. Dự báo đến năm 2030 lượng
CTRSH tại khu vực nghiên cứu sẽ phát sinh tăng 1,14 lần so với năm 2017. CTRSH chưa được
phân loại tại nguồn, dụng cụ thu gom vận chuyển còn thiếu và kém hiện đại. Ý thức của cộng đồng
chưa tốt, vẫn còn tồn tại tình trạng vứt CTRSH bừa bãi khơng đúng nơi quy định, hiệu quả tái chế,
tái sử dụng chưa cao. Để quản lý tốt CTRSH tại khu vực nghiên cứu cần áp dụng đồng bộ một số
giải pháp như: phân loại rác tại nguồn, giải pháp công nghệ xử lý, giải pháp thu gom vận chuyển
và giải pháp về tuyên truyền giáo dục.

Từ khóa: Chất thải rắn, quản lý môi trường, rác thải, ô nhiễm, Sông Thao

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Cùng với sự phát triển kinh tế, gia tăng dân số
và sự lãng phí tài nguyên trong thói quen sinh
hoạt của con người, lượng chất thải rắn sinh
hoạt (CTRSH) ngày một tăng, thành phần
ngày càng phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ
độc hại với môi trường và sức khỏe con

người. Lượng CTRSH phát sinh trong giai 
đoạn 2011 - 2015 tiếp tục gia tăng và có xu
hướng tăng nhanh hơn so với giai đoạn 2006
– 2010 [1]. Sông Thao là thị trấn huyện lỵ của 
huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ là nơi tập
trung các cơ quan hành chính của huyện, cũng
là nơi có mật độ dân số cao của cả huyện và
tập trung nhiều loại hình kinh tế. Trong cơng
tác quản lý chất thải rắn (CTR) tại thị trấn
Sông Thao, vấn đề môi trường vẫn chưa được
người dân nhìn nhận, đánh giá một cách đúng
đắn [5]. Vì vậy, việc đánh giá hiện trạng việc
thu gom, xử lý, quản lý CTRSH sẽ biết được
những ưu, nhược điểm của công tác quản lý
CTRSH. Từ đó, đưa ra các giải pháp quản lý
hiệu quả với CTRSH, góp phần hạn chế ơ
nhiễm môi trường, đảm bảo sức khỏe cộng
đồng và phát triển kinh tế- xã hội, góp phần
đưa ý kiến tới những nhà quản lý để nâng cao

Email:

hiệu quả công tác quản lý CTRSH tại địa
phương.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu chủ yếu tập trung vào CTRSH
trên địa bàn thị trấn Sông Thao, huyện Cẩm
Khê, tỉnh Phú Thọ trong khoảng thời gian thực
hiện từ 12/2016 đến 5/2017.

Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện các nội dung đặt ra nghiên cứu đã
sử dụng một số phương pháp chính như:
Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp và thứ 
cấp: Nghiên cứu đã thực hiện khảo sát với 49 
hộ gồm 39 hộ gia đình, 5 hộ bn bán và 5 hộ
khối cơ quan, doanh nghiệp, trường học.
Phiếu điều tra tập trung hỏi về khối lượng,
thành phần, công tác thu gom, phân loại, vận
chuyển và xử lý CTRSH trên địa bàn thị trấn
Sông Thao;

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

24 giờ sau đó tiến hành cân lượng CTR thu
được trong ngày (quá trình thực hiện được lặp
lại 7 lần ở 7 ngày khác nhau trong thời gian 1
tuần nghiên cứu).

Hệ số phát thải bằng công thức:

Hệ số phát sinh CTRSH = khối lượng CTRSH
cân được/số khẩu trong gia đình

Phương pháp dự báo dân số và lượng CTRSH 
phát sinh:

Dân số các năm được tính theo cơng thức:
N = N0(1 + r)

Trong đó:

N: Là dân số của năm cần tính (người)

N0: Là dân số của năm được tính làm gốc

(người)

r: Là tỷ lệ gia tăng dân số (%)

n: Hiệu số giữa năm cần tính và năm lấy làm gốc
Tổng lượng CTRSH phát sinh/ngày từ các hộ
gia đình được tính theo công thức:

Ssinh hoạt = Tsinh hoạt × N

Trong đó:

Ssinh hoạt: Tổng lượng CTRSH phát sinh

(kg/ngày)

Tsinh hoạt: Hệ số phát sinh CTRSH trên đầu

người (kg/người/ngày)
N: Dân số (người);

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Hiện trạng phát sinh CTRSH tại khu 
vực nghiên cứu

Nguồn phát sinh CTRSH

Hình 1. Các nguồn phát sinh CTRSH 
CTRSH tại thị trấn Sông Thao phát sinh từ
nhiều nguồn khác nhau (Hình 1) bao gồm:
CTR của khu dân cư: Đây là nguồn phát sinh 
chính của chất thải sinh hoạt.

CTR của nhà hàng, khách sạn: Nguồn thải 
này có thành phần gần tương tự với CTR của
khu dân cư nhưng tỷ lệ giữa các loại khác
nhau do đặc thù kinh doanh.

CTR từ chợ: CTR từ chợ chiếm một lượng lớn 
chất thải thu gom. Chất thải này có thành
phần phức tạp.

CTR của các công sở, trường học: Nguồn thải 
này không gây nhiều tác động xấu tới mơi

trường do thành phần của nó không phức tạp.
CTR từ đường phố và dịch vụ công cộng: 
Nguồn chất thải này có thành phần tương đối
phức tạp (cành cây, xác động vật, vải, giẻ
rách, chai lọ, nhựa,...).

CTRSH từ các bệnh viện: Bao gồm CTR của 
công nhân viên bệnh viện, CTR của người nhà
bệnh nhân và CTR từ bếp ăn. Lượng CTR này
được thu gom cùng lượng CTRSH của thị trấn.
Khối lượng CTRSH phát sinh

Kết quả nghiên cứu và tính tốn hệ số phát
thải cho thấy bình quân mỗi người dân trong
thị trấn thải ra lượng CTR là 0,64
kg/người/ngày. Như vậy, với tổng số dân là
6937 người thì lượng CTRSH phát sinh từ các
hộ dân trên địa bàn khoảng 4,44 tấn/ngày.
Ngồi ra cịn một lượng lớn CTR phát sinh từ
các khu chợ, các hoạt động thương mại dịch
vụ và từ các cơ quan hành chính, trường học
trên địa bàn thị trấn. Theo số liệu thống kê
của UBND thị trấn thì lượng CTRSH phát
sinh từ các nguồn này khoảng 0,51 tấn/ngày
[3]. Như vậy CTRSH trên địa bàn thị trấn
phát sinh khoảng 4,95 tấn/ngày. Kết quả tính
tốn khối lượng CTRSH từ nghiên cứu khá
gần so với số liệu thống kê từ UBND thị trấn
Sông Thao là khoảng 4,5-5 tấn/ngày [5]. 
Thành phần CTRSH phát sinh

Kết quả khảo sát CTRSH được phân chia
thành các nhóm, tỷ lệ thành phần CTRSH
phát sinh của các hộ điều tra tại thị trấn Sông
Thao được thể hiện tại hình 2.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

nhiều nhất là vỏ thuốc bảo vệ thực vật hiện
chưa được thu gom hết, vẫn cịn tình trạng
người dân vứt bừa bãi vỏ thuốc bảo vệ thực
vật ngồi đồng.

Hình 2. Thành phần CTRSH phát sinh tại thị 
trấn Sông Thao

Dự báo sự gia tăng CTRSH trên địa bàn thị 
trấn Sông Thao đến năm 2030

Tốc độ gia tăng dân số của toàn thị trấn vào
khoảng 0,9 - 1,1%, trung bình khoảng 1% [4].
Ước tính thì năm 2020 mức phát sinh CTRSH
sẽ tăng 1,03 lần so với năm 2017, năm 2030
sẽ tăng 1,14 lần so với năm 2017. Trong 13
khu thuộc thị trấn Sông Thao, mức phát sinh
CTRSH ở khu 9 là lớn nhất do khu này có
dân số cao nhất toàn thị trấn, thuộc trung tâm
thị trấn, nơi hội tụ phát triểnkinh tế, cơ sở hạ
tầng và có chợ. Mức phát thải CTRSH tại khu
5 là thấp nhất do dân số thấp, khu dân cư này
có nhiều hộ chăn ni gia súc nên thường tận
dụng các CTR hữu cơ cho chăn nuôi. Lượng

CTRSH hộ gia đình phát sinh tỷ lệ thuận với
gia tăng dân số tại thị trấn. Lượng CTR phát
sinh tại thị trấn Sơng Thao có xu hướng tăng
lên cùng với sự gia tăng dân số. Với sự gia
tăng về lượng CTRSH hộ gia đình hằng ngày
ở năm 2017 là 4,4 tấn/ngày và đến năm 2030
là 5,1 tấn/ngày. Chưa kể một lượng lớn CTR
phát sinh từ các khu chợ, các hoạt động
thương mại dịch vụ và từ các cơ quan hành
chính, trường học trên địa bàn thị trấn. Cùng
với sự phát triển ngày càng tăng của kinh tế,
mức sống tăng cao và sự đa dạng về các
ngành nghề dịch vụ thì khối lượng CTRSH sẽ
tăng cao, thành phần và tính chất của CTRSH
cũng thay đổi đa dạng hơn. Như vậy, chắc
chắn sẽ gây áp lực lên hệ thống thu gom, diện

tích bãi đổ thải, áp lực đến cảnh quan mơi
trường. Vì vậy, thị trấn Sông Thao cần có
những biện pháp về quản lý, đặc biệt chú
trọng vào các biện pháp xử lý phù hợp với địa
phương để có thể kiểm soát được lượng
CTRSH phát sinh hàng ngày và giữ gìn được
mơi trường sống trong lành.

Hiện trạng công tác quản lý CTRSH tại thị 
trấn Sông Thao

Cơ cấu tổ chức và quản lý CTRSH trên địa 
bàn thị trấn

Hiện nay CTRSH do Ban quản lý cơng trình
cơng cộng phụ trách thu gom, vận chuyển và
xử lý. Nguyên lý tổ chức quản lý CTRSH như
hình 3.

Hình 3. Cơ cấu tổ chức quản lý CTRSH 
Hiện tại tổ vệ sinh môi trường thuộc Ban
quản lý cơng trình công cộng gồm 1 cán bộ
phụ trách chung và 9 nhân viên phụ trách về
thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH trên địa
bàn thị trấn. Chi phí chi trả cho Ban quản lý và
nhân viên lấy từ nguồn thu từ dân và từ kinh
phí mơi trường của UBND huyện Cẩm Khê.
Hiện trạng phân loại và quản lý tại nguồn 
CTRSH

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Hầu hết các loại CTR từ hộ dân cư, đến các
cơ quan, cơ sở sản xuất đều không được phân
loại trước khi chuyển đến bãi rác thị trấn.
CTRSH không được phân loại tại nguồn nên
khi vận chuyển về bãi rác tập trung để xử lý
thì cơng nhân phải thực hiện phân loại, công
đoạn này tiêu tốn khá nhiều thời gian, quá
trình xử lý bị gián đoạn, CTRSH nhiều, xử lý
không kịp gây ảnh hưởng đến môi trường.
Hiện trạng công tác thu gom và vận chuyển 
CTRSH

Hiện trạng thu gom CTRSH

Việc thu gom CTRSH trong khu vực thị trấn
được chia ra làm nhiều dạng tùy theo phân bố
và sinh hoạt dân cư, sinh hoạt thương mại,
dịch vụ. Tổng quát, các dạng thu gom
CTRSH được trình bày tại hình 4.

Hình 4. Quy trình thu gom CTRSH tại thị trấn 
Sông Thao

CTRSH ở những nơi xa đường quốc lộ chính,
tất cả các loại CTRSH từ các hộ gia đình đều
tự thu gom, cho vào bao plastic hoặc cho vào
giỏ và đem đặt nơi trống ngoài trước nhà hoặc
trước ngõ hẻm và xe thu gom đến thu lấy. Xe
thu gom CTR đến thu định kỳ 1 ngày/lần.
CTRSH ở khu dân cư trung tâm thị trấn được
người dân tự thu gom lấy, tất cả bỏ vào bao
plastic hoặc giỏ rác và đặt trước nhà hoặc
đem đổ vào thùng rác nhỏ công cộng đặt ở
đường phố chính. Các túi, giỏ đựng rác hoặc
các thùng rác nhỏ công cộng được xe thu gom
qua trực tiếp thu gom và đưa đến khu xử lý
định kỳ 1 ngày/lần. CTRSH khu vực chợ

được ban quản lý chợ có đội thu gom, phụ
trách công việc quét dọn và thu gom CTR rồi
mang đến điểm trung chuyển chứa CTR. Từ
điểm trung chuyển, vào mỗi buổi sáng, CTR
được chuyển đến khu tập kết và xử lý. CTR

của cơ quan hành chính và các cơ sở sản xuất
được thu gom và đưa vào các thùng chứa
CTR công cộng hoặc cho vào bao đặt trước
cơ quan để xe thu gom chở đến khu xử lý.
 Công tác vận chuyển CTRSH:

Ban quản lý cơng trình công cộng thực hiện
thu gom vận chuyển CTRSH với tần suất 1
lần/ngày vào mỗi buổi sáng từ 5h30→9h30.
Về phương tiện trang thiết bị: Ban quản lý 
công trình cơng cộng có đầy đủ trang thiết bị
đảm bảo công tác thu gom, vận chuyển
CTRSH của thị trấn thời điểm hiện tại. Tuy
nhiên, xe thu gom vận chuyển CTRSH vẫn
phải dùng xe ben dung tích nhỏ nên phải cạp
thêm rào B40 để chở được lượng CTRSH
nhiều hơn.

Về phí thu gom rác: Theo kết quả khảo sát ý 
kiến người dân thì có tới 93,9% ý kiến cho
rằng phí thu gom CTRSH hiện tại là phù hợp,
còn lại 6,1% cho rằng mức phí này cịn cao.
Đa số người dân đều nộp phí VSMT đúng
thời gian quy định, nếu khơng nộp phí thì
ngun nhân là do chưa thu phí hoặc khơng
có người ở nhà khi người thu phí đến. Mức
thu phí vệ sinh môi trường tại thị trấn Sông
Thao thực hiện theo Quyết định số:
07/2014/QĐ-UBND ngày 22 tháng 7 năm
2014 của UBND tỉnh Phú Thọ [6]. Huyện

Cẩm Khê chỉ thu phí ở khu vực thị trấn Sơng
Thao. Số phí thu được sử dụng để chi trả
lương cho công nhân, bảo hộ lao động, sửa
chữa máy móc, phương tiện, nhiên liệu góp
phần đảm bảo hoạt động thu gom, vận chuyển
CTRSH. Tuy nhiên, theo ý kiến của Ban quản
lýcơng trình cơng cộng thì mức phí vệ sinh
mơi trường cịn thấp, chưa đảm bảo cho cơng
tác thu gom, vận chuyển, xử lý theo yêu cầu.
Hiện trạng xử lý CTRSH

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

ngày chất thải phát sinh càng lớn nhưng diện
tích bãi chơn lấp lại khơng được mở rộng nên
tình trạng q tải tại các bãi rác thường xuyên
diễn ra. Bãi rác quá tải dẫn đến chất thải
không được xử lý đúng cách, gây ô nhiễm
mơi trường đất, nước, khơng khí xung quanh.
Để giải quyết bài toán bức xúc về CTRSH tại
thị trấn Sông Thao UBND huyện Cẩm Khê đã
đầu tư lắp đặt 01 lò đốt rác thải sinh hoạt theo
công nghệ NFi-05. Sản phẩm được sản xuất tại
Thái Lan, sử dụng công nghệ Nhật Bản, công
suất đốt 5 tấn rác/ngày. Hiện tại lò đốt rác thải
sinh hoạt tại thị trấn Sơng Thao, huyện Cẩm
Khê đã hồn thành và đi vào hoạt động.

Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản 
lý CTRSH tại thị trấn Sông Thao

Giải pháp tuyên truyền giáo dục

Lực lượng nòng cốt trong tuyên truyền và
thực hiện chương trình bao gồm: Đơn vị thu
gom; Tổ trưởng tổ dân phố hay trưởng khu;
Đoàn viên thanh niên; Phương tiện truyền
thông; Đài phát thanh, xe truyền thông cổ
động, băng rơn, khẩu hiệu, áp phích, tờ rơi,...
Tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức và
ý thức của người dân trong BVMT và chú
trọng nội dung phân loại rác tại nguồn. Với
khu vực thị trấn Sông Thao là khu vực có điều
kiện kinh tế phát triển nhưng ý thức bảo vệ
môi trường chưa cao, nên phân loại CTR tại
nguồn thành 2 loại hữu cơ và vô cơ là phù hợp.
Giải pháp trong công tác thu gom, vận 
chuyển CTRSH

Cần đảm bảo đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ
lao động cho công nhân thu gom, vận chuyển
chất thải cũng như đào tạo nghiệp vụ chun
mơn. Có những chính sách ưu đãi và nâng cao
thu nhập cho công nhân vệ sinh mơi trường
để họ có thêm động lực làm việc.

Tăng cường thêm số lượng công nhân thu
gom, đầu tư các thiết bị thu gom như thùng
phân loại CTR tại hộ gia đình hay các thùng
phân loại CTR tập trung, đầu tư các xe thu
gom CTR đẩy tay loại nhỏ để có thể thu gom
CTRSH của các hộ dân trong các ngõ hẻm

nhỏ của thị trấn.

Đầu tư xe ép rác bảo vệ mơi trường để giảm
tình trạng CTR bị rơi vãi hay ơ nhiễm khơng
khí trong quá trình thu gom, vận chuyển.Phải
thường xuyên bảo trì và thay đổi công nghệ
vận chuyển cho phù hợp với xu thế phát triển
của đất nước nhằm giảm bớt các công đoạn
không cần thiết.Đội vận chuyển cần tới những
điểm tập kết thu gom CTR đúng giờ nhằm
đảm bảo cho quá trình vận chuyển CTRSH
được triệt để, tránh tình trạng tồn lưu, gây ô
nhiễm và mất cảnh quan và tránh ách tắc
những giờ cao điểm tại các thị trấn.

Giải pháp về công nghệ xử lý CTRSH 
Hiện tại thị trấn đã có lị đốt rác với cơng suất
lị đốt khí tự nhiên NFi-05 là 5 tấn/ngày, tuy
nhiên theo dự báo đến năm 2030 lượng
CTRSH từ các hộ dân là 5,1 tấn/ngày, chưa
kế một lượng lớn CTR phát sinh từ các khu
chợ, các hoạt động thương mại dịch vụ và từ
các cơ quan hành chính, trường học trên địa
bàn thị trấn. Vì vậy, lị đốt sẽ khơng thể đáp
ứng với số lượng CTR xử lý hàng ngày. Xuất
phát từ đặc điểm khối lượng, thành phần
CTRSH và đặc thù về đất đai tại thị trấn,
nghiên cứu đề xuất nên sử dụng công nghệ
tổng hợp bao gồm chế biến phân hữu cơ, đốt
và kết hợp chôn lấp hợp vệ sinh. Giải pháp

này vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường vừa
giảm tối đa chi phí cho việc đốt rác.

KẾT LUẬN

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

pháp như: phân loại rác tại nguồn, giải pháp
công nghệ xử lý, giải pháp thu gom vận
chuyển và giải pháp về tuyên truyền giáo dục.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ TN&MT, Báo cáo Hiện trạng môi trường 
Quốc gia giai đoạn 2011-2015, chương 3: Phát 
sinh và xử lý CTR,2015.

2. Luật bảo vệ môi trường 2014,Chương I những 
quy định chung, điều 3 và Chương IX mục 3 quản 
lý CTR thông thường, điều 95, điều 96, điều 97 và 
điều 98, 2014.

3. UBND thị trấn Sông Thao, Báo cáo Tổng kết việc 
thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội năm 
2016, phương hướng nhiệm vụ năm 2017, 2016. 
4. UBND thị trấn Sông Thao, Báo cáo Tổng hợp một 
số chỉ tiêu về hộ, nhân khẩu, lao động, nhà ở, 2017. 
5. UBND tỉnh Phú Thọ, Báo cáo Hiện trạng môi 
trường tỉnh Phú thọ, 2015.

6. UBND tỉnh Phú Thọ, Quyết định số 
07/2014/QĐ-UBND - Quyết định về quy định một

số nội dung về thu các khoản phí: Phí vệ sinh; Phí 
qua đồ; Phí trơng giữ xe đạp, xe máy, ơ tô trên địa 
bàn tỉnh Phú Thọ, 2014.

SUMMARY

STATE AND SOLUTIONS FOR DOMESTIC SOLID WASTE MANAGEMENT 
IN SONGTHAO TOWN, CAMKHE DISTRICT, PHUTHO PROVINCE

Ngo Van Gioi*

University of Sciences - Thai Nguyen University

This paper researched the state and solutions for domestic solid waste management (DSW) in
Songthao town. The results showed that the main compound of DSW in Songthao town is
biodegradable organic and some others of DSW can be ignited. The amount of DSW generated
about 4.95 ton/day. The averaged coefficient of DSW is 0.64 kg/person/day. It is projected that the
volume of DSW will increase by 1.14 times by 2030 compared to 2017. The DSW is not classified
at source. People sometime still remove the SDW wrong collecting place. Effective recycling and
reusing is not high. In order to better manage of the DSW in the study area they are necessary to
apply some of solutions such as classify waste at source, processing technology solutions,
transport collection solutions and educational communication solutions.

Key words: Soil waste, environmental management, waste, polution, Songthao

Ngày nhận bài: 25/7/2017; Ngày phản biện: 08/8/2017; Ngày duyệt đăng: 30/9/2017

</div>