Tiet 25 doc van tam dai con ga nhung no phai bang hai may

Giáo viên :Bùi Thị Oanh
Trờng THPL éồi Ngô
Lục Nam Bắc Giang


TIẾT 25 - ĐỌC VĂN

TAM ĐẠI CON GÀ
và
NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI
MÀY


I/Tìm hiểu chung:
1/ Khái nịêm về truyện cười:
*Trên cơ sở phần phân loại của
VHDG, em hãy nhắc lại một cách
ngắn gọn về khái niệm của
Truyện cười?
-Truyện cười là những tác phẩm
tự sự dân gian ngắn, có kết cấu
chặt chẽ, kết thúc bất ngờ, kể
về những sự việc xấu, trái tự
nhiên trong cuộc sống, có tác
dụng gây cười nhằm mục đích
giải trí và phê phán xã hội.


2/Phân lọai truyện cười:
*Căn cứ vào tiểu dẫn sgk và những
hiểu biết về truyện cười, em hãy

cho biết có mấy loại truyện cười?
Đặc điểm của từng loại?
-Có 2 loại truyện cười:
+Truyện khôi hài : chủ yếu nhằm
mục đích giải trí ( tuy vẫn có ý nghóa
giáo dục).
+Truyện trào phúng : có mục đích
phê phán mà đối tượng phê phán
chủ yếu là các nhân vật thuộc
tầng lớp trên trong xã hội nông
thôn Việt Nam xưa.Ngoài ra cũng có
khá nhiều truyện phê phán thói hư,
tật xấu của nhân dân lao động.


*Hai truyện cười “Tam đại con
gà” và “Nhưng nó phải bằng hai
mày” thuộc loại truyện cười
nào?Nội dung phê phán của hai
truyện cười này là gì?
- “Tam đại con gà” và “Nhưng nó
phải bằng hai mày” thuộc loại
truyện cười trào phúng.
- Nội dung của hai câu chuyện:
phê phán thầy đồ dốt chữ và
quan lại quan nhũng.


II/Đọc hiểu:
A/ Truyện “Tam đại con gà”:

1/ Đọc – giải nghóa từ khó:
-Đọc diễn cảm và sáng tạo thể
hiện được không khí khôi hài.
2/ Tìm hiểu nội dung – nghệ thuật:
a.Đối tượng và các tình huống gây
cười:

*Đối tượng của truyện cười là
ai? Cái gây cười của đối tượng
ấy được kể lại như thế nào?


- Đối tựơng gây cười: là thầy đồ dốt nhưng
lại khoe mình giỏi
Mâu thuẫn trái tự nhiên.
-Cái cười được thể hiện nhiều lần với
nhiều tình huống gây cười khác nhau:
+ Lần thứ nhất :Thầy không nhận ra mặt
chữ “kê”. Học trò hỏi gấp, thầy nói liều…
 dốt kiến thức sách vở, dốt kiến thức
thực tế.
+ Lần 2 : Thầy sợ người khác biết cái dốt
của mình, nên bảo học trò đọc khẽ
 dấu dốt một cách láu cá.
+ Lần 3 : Thầy tìm đến Thổ Công để xin
quẻ âm dương, được Thổ công “giúp đỡ”,
thầy đắc ý cho học trò đọc to
 Cái dốt đã được khuếch đại.
+Lần 4 : Chạm trán với chủ nhà.
 Thói dấu dốt bị lật taåy.

**Có ý kiến cho rằng :ThÇy đồ khá
thông minh, nhanh trí trong việc “lấp
liếm” sự dốt nát của mình.Theo em,
điều này có đúng không?
-Điều này hòan toàn không đúng. Bởi
lẽ, thầy càng “lấp liếm” thì càng trở
nên thảm hại, vì đó chỉ là “lý sự
cùn”.
* Như vậy, mâu thuẫn trái tự nhiên qua
cách giải quyết các tình huống của
thầy đồ đã được thể hiện như thế
nào?
- Đó là mâu thuẫn giữa cái dốt với
sự dấu dốt.
 Bản chất của cái dốt càng được ra
sức che đậy thì càng bị lộ taåy.


b/Ý nghóa phê phán của truyện:
* Theo em, qua truyện “Tam đại con
gà” nhân dân ta muốn phê phán
điều gì?
- Truyện phê phán một tật xấu
trong nội bộ nhân dân :
+ Dốt mà còn só diện hão để
làm thầy người khác.
+Biết dốt mà còn che đậy sự dốt

nát, không khiêm toỏn hoùc hoỷi.
->Dôt mà làm thầy ,đi dạy trẻ hậu quả
khôn lờng
- Truyeọn coứn nhaộc nhụỷ caỷnh
tổnh nhửừng keỷ cuừng mắc bệnh
dốt- só diện trong xã hội hôm nay.


3/ Ghi nhớ :
* Theo em, qua câu chuyện này, bài
học mà mỗi người chúng ta cần ghi
nhớ là gì?
- Cái dốt không bao giờ che đậy
được, mà càng dấu thì nó lại càng
lộ ra và càng làm trò cười cho
thiên hạ.
-Tác giả dân gian đã rất thành
công trong việc khai thác mâu
thuẫn trái tự nhiên này để làm
bật lên tiếng cười phê phán một
cách hóm hỉnh, sâu sắc, đậm
chất bình dân.


B/Truyện “Nhưng nó phải bằng hai
mày” :
1/ Đọc và giải nghóa từ khó:
- Đọc chính xác và sáng tạo đúng
với giọng các nhân vật.Đặc biệt
phải nhấn mạnh các yếu tố khôi hài

như “năm đồng”, “mười đồng” , “bằng
hai mày”…
- Giải nghóa từ khó : SGK
2/ Tìm hiểu nội dung- ý nghóa của
truyện:
a. Nhân vật thầy Lý và việc xử
kiện:
a1.Nhân vật thầy Lý :
*Đọc truyện, em thấy nhân vật thầy
Lý là người như thế nào?


-Thầy Lý là một viên quan xử kiện,
đại diện cho sự công bằng của luật
pháp.
-Thầy được tiếng là xử kiện giỏi.
a2.Việc xử kiện của thầy Lý:
* Tình huống dẫn đến việc xử kiện
của thầy Lý được kể lại như thế nào?
- Cải và Ngô đánh nhau và cùng tìm
đến thầy Lyự ủeồ kieọn.Cả Cải và Ngô đều
đến đút lót thầy Lý.
-Kết quả xử kiện của thầy Lý căn
cứ vào số tiền mà Cải và Ngô đút
lót.
-Lẽ phải mà thầy xử thuộc về Ngô,
vì Ngô đút lót tiền cho thầy “bằng
hai” số tiền của Cải đút lót quan.

a3.Nghệ thuật gây cười trong việc xử
kiện của thầy Lý:
*Nét đặc sắc trong nghệ thuật gây cười
của việc xử kiện là gì?
- Đó là cách tạo các mâu thuẫn gây
cười đầy kịch tính thông qua cử chỉ và
hành động gây cười:
+ Cử chỉ của Cải khi xòe năm ngón
tay và nhìn thầy Lý khẽ bẩm.
+ Cử chỉ của thầy Lý cũng xòe năm
ngón tay trái úp lên năm ngón tay mặt.
- Đó còn là hình thức chơi chữ để gây
cười được thể hiện qua câu nói của
thầy Lý ở cuối truyện: “Tao biết mày
phải…nhưng nó phải… bằng hai mày !”.
(“phải” trong câu nói mang nhiều nét
nghóa : thứ nhất chỉ lẽ phải ; thứ hai là
chỉ điều bắt buộc cần phải có…)


**Đặc biệt là cách xử kiện của
thầy lí trong tác phẩm đã thể
hiện bản chất của tiếng cười như
thế nào ?
-Thầy lí xử kiện vừa bằng lời nói
lại vừa bằng cử chỉ ( “xòe năm
ngón tay trái úp lên năm ngón
tay mặt” và nói : “Tao biết mày
phải… nhưng nó lại phải… bằng hai
mày!” ).

Lẽ phải = ngón tay = tiền
Từ đó có thể suy ra : Lẽ phải
= tiền.


b.Nhân vật Cải và Ngô trong câu
chuyện xử kiện:
* Xuất hiện trong câu chuyện này,
Cải và Ngô là những người thế
nào?
*Theo em, nguyên nhân dẫn đến bi
– hài kịch của họ là do đâu?
- Trong câu chuyện này, Cải và
Ngô là những người đi kiện nhau
chỉ vì một xích mích nhỏ.
-Họ đã dùng cách đút lót cho
quan để rồi họ tự biến mình thành
nạn nhân và thủ phạm trong tấn
bi-hài của việc xử kiện .
=>Họ vừa đáng thương lại vừa
đáng traùch.


c.Ý nghóa phê phán của tác
phẩm:
*Qua truyện “Nhưng nó phải bằng
hai mày”, tác giả dân gian muốn
phê phán điều gì ?
- Truyện phê phán một cách trào
lộng mà thâm thúy nạn tham

nhũng của những viên quan lại
xử kiện trong xã hội phong kiến.
-Đồng thời câu chuyện cũng đưa
ra bài học cho những người dân
thường : đừng vì quyền lợi riêng
mà tự biến mình thành nạn nhân
và thủ phạm bi kịch cho những
viên quan tham nhũng.


3/Ghi nhớ :
*Qua truyện này, em cần ghi nhớ
điều gì?
- Tác giả dân gian đã rất
thành công trong việc kết hợp
lời nói với cử chỉ cùng với
lối chơi chữ độc đáo để vạch
trần thói tham nhũng của thầy
Lý.
- Đồng thời cũng thể hiện
được tình cảnh bi-hài, vừa đáng
thương lại vừa đáng trách của
người lao động trước tệ nạn
tham nhũng.


III/ TỔNG KẾT VÀ LUYỆN TẬP:
1/ Những đặc sắc trong nghệ
thuật gây cười của hai truyện :
* Qua hai tác phẩm truyện cười dân

gian, em có nhận xét gì về nghệ
thuật kể chuyện gây cười của
người bình dân xưa?
- Mỗi truyện đều tạo được những
mâu thuẫn gây cười riêng, độc đáo
hóm hỉnh và sâu sắc.
- Ngôn ngữ kể chuyện ngắn gọn,
súc tích.
- Kết cấu, nhân vật, ngôn ngữ
trong mỗi truyện đều phục vụ mục
đích gây cười.


2/ Luyện tập :
- Sưu tầm trong câu
chuyện cười có ý
nghóa phê phán những
thói hư tật xấu trong
xã hội, sách báo,
trong cuộc sống .


Hướng dẫn chuẩn bị bài “Ca dao
than thân, yêu thương tình nghóa”.
-Đọc tiểu dẫn và nêu khái niệm,
nội dung – nghệ thuật của ca dao.
- Đọc diễn cảm tất cả các bài
ca dao và biết những bài ca dao
ấy thể hiện những chủ đề tình
cảm gì của người bình dân?

- Nhận xét và phân tích về nghệ
thuật biểu đạt nội dung ở từng
bài, cụm bài.
-Sưu tầm thêm những bài ca dao
có nội dung và mô típ nghệ
thụât tương đồng với các bài ca
dao trong bài học.