Tiet 51 chi pheo 1

Tiết 51
Đọc văn

Nam Cao


Phần hai:
Tác phẩm


I. Giới thiệu chung
1. Đề tài, xuất xứ
* Đề tài:
“Nông dân” - đây là đề tài mà các nhà văn hiện thực
giai đoạn 30 - 45 thường khai thác: Nguyễn Công
Hoan (Bước đường cùng), Ngô Tất Tố (Tắt đèn)…
* Xuất xứ:
Được viết 1940, xuất bản năm 1941, in trong tập
“Luống cày”


2. Kết cấu
Kết cấu: Theo lối đầu cuối tương ứng ( kết cấu vịng
trịn ). Mở đầu là hình ảnh cái lị gạch, kết thúc cũng
là hình ảnh cái lị gạch bỏ không.
=> Lối kết cấu cho thấy được cuộc sống quẩn quanh,
bế tắc của những người nông dân trước Cách mạng
Tháng Tám.


3. Tìm hiểu nhan đề

- Cái lị gạch cũ
=> Vịng đời luẩn quẩn, bế tắc và là biểu tượng về sự
_Chí:Chí
chí hướng
xuất hiện tất yếu của hiện tượng
Phèo, qui luật nghiệt
_Phèo: bất, khơng
ngã của xã hội.

=> Chí Phèo: Khơng
- Đơi lứa xứng đơi ( NXBchíĐời
Mới,Từ
Hà
Nội, 1941)
hướng.
đầu
=> Hướng vào mối tình “người
ngợm”
giữa
đến–cuối
là con
số Chí Phèo và
khơng.
Thị Nở, tạo ra nhan đề giật gân,
gây tò mò, phù hợp với

thị hiếu lúc bấy giờ.

-Chí Phèo (Luống cày, 1946)

⇒Nhan đề khái quát, súc tích và đầy đủ nhất, nhấn mạnh
vào vị trí trung tâm và chủ đề tác phẩm.

 Là tác phẩm khẳng định tài năng của Nam
Cao.


II. Đọc – hiểu văn bản
1. Bức tranh làng Vũ Đại ngày ấy


1. Bức tranh làng Vũ Đại ngày ấy
* Làng Vũ
Đại:Vũ
là bức
tranh thu
nhỏ
củanhư
làngthế
Đạinào?
Hồng,
Làng
Đại
được
khắc
họa
q hương Nam Cao.
- Là làng điển hình cho nông thôn Việt Nam trước Cách
mạng Tháng Tám với những mâu thuẫn điển hình:
+ Nơng dân >< địa chủ

+ Địa chủ >< địa chủ

- Đó là một làng quê “xa phủ, xa tỉnh”, khép kín trong
“một cái ao đời” tù đọng, “dân khơng q hai nghìn”
người.
=> Trở thành một miếng mồi béo bở cho bọn cường
hào, địa chủ.
* Cư dân:
- Trong làng có nhiều thành phần:


+ Loại vai vế: Bá Kiến, Đội Tảo, Bát Tùng, Cánh Tư
Đam
=> Nhiều bè cánh, hiện tượng phổ biến ở nông thôn
Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám.
+ Loại cùng đinh:
~ Những người nơng dân nghèo khổ, tha hóa (Năm
thọ, Binh Chức, Chí Phèo)
~ Đám đơng vơ danh (sợ sệt, nhu nhược, ghét lôi thôi)


2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo
2.1 Sự xuất hiện độc đáo của hình tượng Chí Phèo
Chửi trời
Cách vào
Chí truyện
Phèo chửi
của những
Nam Cao
ai?có gì đặc biệt?

Thái độ của mọi người
thếđời
nào?
Chửi
Chửi tất cả làng Vũ Đại
Chửi đứa nào không chửi nhau với hắn
Chửi đứa nào đẻ ra Chí Phèo

 Khơng ai lên tiếng, không ai ra điều


m nhận của em về ý nghóa của tiếng chửi đó
 Gây ấn tượng sâu sắc về nhân vật chính - một kẻ
say rượu vừa quen vừa lạ. Nó quen như bao gã đang
ngập chìm trong hơi men, nhưng nó lại khác người bởi
cái sự chửi lạ lùng.
 Đằng sau những tiếng chửi là sự vật vã, tuyệt vọng
của một tâm hồn đau khổ, khao khát giao tiếp với đồng
loại.
 Ngôn ngữ kể chuyện đa giọng điệu: vừa trần thuật
nửa trực tiếp, vừa tả một cách khách quan, vừa nhập
vào nhân vật để kể và nghĩ.


2.2 Q trình tha hóa của Chí Phèo
Từ người nơng dân hiền lành, lương thiện trở thành thằng lưu manh

Chí vốn là một đứa trẻ tội nghiệp bị bỏ rơi, là một anh
canh điền hiền lành, chất phác, lương thiện, giàu lịng tự
trọng.

=> Cuộc đời Chí là một con số khơng to tướng: khơng
cha, khơng mẹ,
khơng
“Hai mươi
tuổi,người
người tathân, khơng tình thương,
khơng
đá, nhưng
khơng một tấc
đấtlàcắm
dùi. cũng
khơng hồn tồn là xác thịt.
Người ta khơng thích cái gì
người ta khinh”


2.2 Q trình tha hóa của Chí Phèo
Bá Kiến vì ghen tuông  âm mưu hãm
hại, vu cáo
Người nông
dân lương
thiện

Nhà tù thực dân

Tên lưu manh


Trở về làng sau 7,8 năm ở nhà tù thực dân, Chí đã trở
thành Chí Phèo:

Nam
Cao đã
+ Về nhân
hình:miêu tả ngoại hình Chí Phèo
sau khi
rađá,
tù
nào?
đặc như thằng
săng
cáinhư
đầuthế
thì trọc
lốc, cái răng cạo
trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm
gườm trơng gớm chết, mình đầy vết xăm…
 Hình dáng của một thằng lưu manh, một tên cơn đồ.
+ Về nhân tính:
Rạch mặt ăn vạ, kêu làng, triền miên say, tiếng chửi thách
thức
 Dễ bị mua chuộc, lợi dụng.
 Con quỉ dữ của làng Vũ
PháĐại
tan bao nhiêu cơ nghiệp, đập
 Là sản phẩm, phươngnát
tiệnbao
củanhiêu
bọn thống
trị. vui, làm
cảnh yên

máu
và nước
mắthình
bao nhiêu
 Bị tàn phá tâm hồn, chảy
bị hủy
hoại
từ nhân
đến nhân
người lương thiện.
tính.



2.3 Q trình hồi sinh của Chí Phèo

Em hãy thuật lại diễn biến tâm lí và hành động
- Đêm trăng
gặpPhèo
gỡ sau khi gặp Thị Nở?
của Chí

 Được khơi dậy bản năng của một người bình
thường.
- Trận ốm  dịu tính nết, thay đổi tâm lí sâu sắc.
- Sáng hơm sau:
+ Bắt đầu có lại những cảm xúc của một con người
+ Lần đầu sau khi ra tù, Chí biết xúc động trước
những âm thanh bình dị, đời thường.
Thấy bâng khâng, lịng mơ hồ buồn

Tiếng chim hót vui vẻ, tiếng anh thuyền chài
gõ mái chèo đuổi cá, tiếng cười nói, trị
chuyện của người đi chợ


2.3 Q trình hồi sinh của Chí Phèo
- Nhớ lại quá khứ
- Liên tưởng đến hiện tại
- Lo sợ cho tương laiMơ ước: Chồng cuốc mướn, cày
th,
vợ dệt
vải,
ni
lợn,cuộc
mua
Tới
cái
dốc
bên
kia
của
 Chí Phèo đã được thức tỉnh.
ruộng làm
đời: già, cơ thể đã hư hỏng
nhiều
Đói rét, ốm đau và cơ
độc. Cơ độc

cịn đáng sợ hơn cả đói rét, ốm đau

Ở bên cạnh Thị Nở, Chí Phèo cảm nhận thế nào?
Tình cảm của Thị Nở có ý nghĩa như thế nào
đối với cuộc đời Chí?

Được quan tâm, chăm sóc: bát cháo hành
 Lần đầu tiên được cho, được chăm sóc
 Khóc
 Tính người thực sự trở về - Chí Phèo khát khao:
+ Được làm người lương thiện.
+ Có được hạnh phúc bình dị.
 Sức mạnh từ tình yêu mộc mạc, chân thành của
Trời
thèm
lương
Giá tâm
cứ thế
nàytừng
mãiơi!
thìHắn
thích
nhỉ?đánh
Thị Nở đã chữa -lành
hồn
băng
hoại,
hắnởmuốn
- Hay là mình thiện,
sang đây

với tớlàm hịa
thức bản chất lương thiện của với
Chí.mọi người biết bao!
một nhà cho vui.



2.4. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người

Khát vọng làm người lương thiện của Chí
có thành hiện thực khơng? Vì sao?

- Bà cơ Thị Nở - đại diện cho định kiến khắt khe,
cổ hủ của xã hội.
 Chí Phèo rơi vào bi kịch tâm hồn đau đớn:

Bị cự tuyệt quyền làm người
Chạy theo,
níu giữ

Khóc

Uống rượu, càng
uống càng tỉnh

Hơi rượu
khơng
sụa,
Dù bị vùi dập
nhưng

khátsặc
vọng
lương thiện
hắn cứ thoảng thoảng ngửi
không bao
giờ tắt
thấy mùi cháo hành


2.4 Bi kịch bị cự tuyệt
quyền
làm
“những
thằng
điênngười
và những thằng
say rượu không bao giờ làm những
cái mà lúc ra đi chúng định làm”
-“Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho
mất Khi
được
vết mảnh
chai trên
bịnhững
từ chối,
Chí Phèo
đã mặt
hành động thế nào?
này?”
- Khơng rẽ vào nhà Thị Nở:

 Xách dao đến nhà Bá Kiến: nhận ra kẻ thù
đích thực.
- Địi được làm người lương thiện:
Ù nghóa những hành động sau cùng của Chí Phè
 thái độ kiên quyết, ý thức nhân
Đâm chết
Bá về.
Kiến
Tự sát
phẩm
trở
Mâu thuẫn giai cấp
gay gắt, khơng thể
dung hịa

Tố cáo xã hội phản động khơng
thể dung nạp được những con
người bình thường với những
mơ ước bình thường.


Năm Thọ

Binh Chức

Chí Phèo

Chí Phèo con

 Hiện tượng Chí Phèo rất phổ biến.
 Có tính qui luật.
Giá trị hiện thực của hình tượng Chí Phèo?
Chí Phèo là một hình tượng điển hình cho
người nơng dân bị lưu manh hóa trong xã hội cũ


2. Hình tượng nhân vật Chí Phèo
Tư tưởng nhân đạo mà Nam Cao gửi gắm
qua hình tượng Chí Phèo?

Tư tưởng nhân đạo mới mẻ
và sâu sắc của Nam Cao:

Nhà văn đã phát hiện, miêu tả phẩm chất tốt
đẹp của người lao động ngay khi tưởng như họ đã
bị xã hội cướp mất cả linh hồn và diện mạo con
người.


3. Nhân vật Bá Kiến
* Xuất thân và chức vụ:
- Mềm -nắn
rắnthân:
bng
Xuất
Địa chủ, có bốn đời làm tổng lí.
-Thứ nhất
sợ kẻ
hùng, thứ

- Chức
vụ:anh
Lí trưởng,
Chánh tổng, Bá hộ,
nhì sợ kẻ Tiên
cố cùng
liều thân
chỉ làng
Vũ Đại, Bắc kì nhân dân
-Bám thằng
tóc, ai lại bám
đạicó
biểu…
thằng trọc
đầu…
=> Khét
tiếng ở trong hàng huyện.
* Đặc điểm con người:
- Giọng quát rất sang
- Nói chuyện ngọt nhạt
- Cái cười Tào Tháo
- Phương châm, thủ đoạn:
 Bản chất gian xảo, nham hiểm, thâm
độc, tàn ác, tiêu biểu cho giai cấp thống
trị ở làng xã Việt Nam trước Cách mạng
tháng Tám.


III. Ghi nhớ
- Chí Phèo là một kiệt tác của nền văn xuôi Viêt Nam

hiện đại. Qua truyện ngắn này, Nam Cao khái quát
một hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước
Cách mạng: một bộ phận nông dân lao động lương
thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa.
Nhà văn đã kết án đanh thép cái xã hội tàn bạo đã
tàn phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao
động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của
họ, ngay cả khi họ bị vùi dập mất nhân hình và nhân
tính. Chí Phèo là một tác phẩm có giá trị hiện thực và
giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ.


III. Ghi nhớ
- Chí Phèo thể hiện tài năng truyện ngắn
bậc thầy của Nam Cao: xây dựng thành
công những nhân vật điển hình bất hủ; nghệ
thuật trần thuật linh hoạt, tự nhiên mà vẫn
nhất quán, chặt chẽ; ngôn ngữ nghệ thuật
đặc sắc.