Tiet 80 thao tac lap luan bac bo

Tiết 80- Làm văn

THAO TÁC
LẬP LUẬN BÁC BỎ


I/ Mục đích –yêu cầu của thao tác
lập luận bác bỏ
 1. Khái niệm về bác bỏ và thao tác lập
luận bác bỏ :
 - Bác bỏ là dùng lý lẽ và dẫn chứng để
phủ nhận
những
ý kiến,
* Thế
nào là
bác những nhận
định… sai trái,
bỏ?nhằm bảo vệ những ý
kiến,và
những
thao nhận
tác lậpđịnh
luậnđúng đắn.
 - Lập luận bác
bácbỏ
bỏ?là cách dùng lý lẽ và
dẫn chứng đúng đắn, khoa học để tranh
luận, bảo vệ và bênh vực những cái
đúng của một ý kiến hay quan điểm.

 2. Mục đích của thao tác lập luận
bác bỏ:
 - Trong cuộc sống cũng như trong
các văn bản
nghị
luận,
song
Trong
cuộc
sốngthường
cũng
nhưnhững
trong văn
nghị luận,
song tồn tại
quan
niệm đúng
ta dùng
thao tác
lập luận
bácvà
bỏ
đắn, khách
quan,
trung
thực
mục
đíchlạc,
gì ? phiến

những quannhằm
niệm
lệch
diện, chủ quan.
  Sử dụng thao tác bác bỏ nhằm
phê phán cái sai để bảo vệ chân lý
của đời sống và chân lý của nghệ
thuật.


 3.* Yêu
thao
lập công,
luận bác
bỏ
Theocầu
em,của
để bác
bỏtác
thành
ta cần
:
nắm vững những yêu cầu nào?
 - Chỉ ra được cái sai hiển nhiên ( trái
với quy luật tự nhiên, quy luật xã hội,
quy luật sáng tạo và cảm thụ nghệ
thuật…) của các chủ thể phát ngôn.
 - Dùng lý lẽ và dẫn chứng khác quan,
trung thực để bác bỏ các ý kiến, nhận
định… sai trái.

 - Có thái độ thẳng thắn nhưng có văn
hố khi tranh luận và có sự tơn trọng
người đối thoại…



II/ CÁCH BÁC BỎ





1. Tìm hiểu 3 ngữ liệu (a,b,c ): ( sgk)
a. Ngữ liệu 1:
- Luận điểm bị bác bỏ :
Ông Đinh Gia Trinh bác bỏ ý kiến của ông
Nguyễn Bách Khoa cho rằng “ Nguyễn Du là
một con bệnh thần kinh”.
 - Ý kiến phân tích,bác bỏ của Đinh Gia Trinh :
 + Sơ bộ bác bỏ luận điểm bằng cách nêu một
câu hỏi tỏ ý nghi ngờ : Ta tự hỏi “ Tác giả căn
cứ vào đâu mà biết rằng Nguyễn Du mắc bệnh
thần kinh?”


 + Bác bỏ các luận cứ sai trái của Trương
Tửu :
 * Di bút của Nguyễn Du trong bài “Mạn hứng” ….chỉ
nói Nguyễn Du mắc bệnh chứ khơng nói Nguyễn Du
mắc bệnh thần kinh…

 * Chỉ căn cứ vào mấy bài thơ mà quả
quyết rằng tác giả của nó mắc bệnh thần
kinh là một sự võ đoán…
 * Chứng minh một người trông thấy ma
quỷ bằng cách dẫn mấy câu thơ tả sợ hãi
và sầu muộn của người ấy là lối lập luận
không khoa học…


 - Kết luận:
 Bác bỏ hoàn toàn luận điểm sai trái của
Trương Tửu bằng một khẳng định :
Người rối loạn thần kinh và khủng
hoảng tột độ không thể là tác giả của
một kiệt tác như “Truyện Kiều”.
 => Cách bác bỏ ở đây là : nêu lên từng
luận điểm sai sau đó lần lượt nêu
lênvà phân tích từng luận cứ sai cuối
cùng đi đến bác bỏ luận điểm sai trái
đó.


 b.Ngữ liệu 2 :
 - Luận cứ sai lầm : Nhiều người, để biện minh
việc từ bỏ tiếng mẹ đẻ, đã than phiền rằng :
tiếng nước mình nghèo nàn.
 - Cách bác bỏ :
 + Bằng lý lẽ : lời trách cứ này khơng có cơ sở
nào cả.

 + Bằng dẫn chứng : qua vốn từ nghèo nàn của
chính những người này, qua ngôn ngữ trong
sáng , phong phú của Nguyễn Du, qua việc dịch
sách Trung Quốc và viết sách của nước ta.
 +Đi đến kết luận: bác bỏ luận cứ sai lầm đó :
Phải quy lỗi cho sự bất tài của con người !


 * Nhận xét :
 Trong cách bác bỏ của ngữ liệu này,
tác giả đã sử dụng liên tiếp 3 câu hỏi
tu từ để khẳng định ý kiến của
mình khiến nội dung bác bỏ thêm
vững chắc  cách bác bỏ
 lô-gic, chặt chẽ, dồn đối phương vào
thế không thể chối cãi để đi đến kết
luận vấn đề.


 c. Ngữ liệu 3:
 - Lập luận sai lầm: Có người bảo
 “ Tơi hút, tơi bị bệnh, mặc tôi! ”.
 - Nội dung và cách bác bỏ :
 + Hút thuốc lá là quyền của anh, nhưng anh
không có quyền đầu độc những người ở gần
anh ( nêu lý lẽ).
 + Chứng minh bằng một hệ thống dẫn
chứng ( Khói thuốc độc… ảnh hưởng sức
khoẻ của người xung quanh…)
 - Kết luận : Hút thuốc không những đầu độc

bản thân và những người xung quanh mà
còn nêu gương xấu cho con em.


 * Nhận xét :
 - Nội dung bác bỏ ở ngữ liệu này
được xác lập trên cơ sở khoa học
vững chắc ; cách viết lôgic, chặt
chẽ, khẳng định nên có tác dụng
thuyết phục cao.


 2. Cách lập luận bác bỏ :
 - Trước tiên phải xác định được luận
điểm; luận cứ hay cách lập luận sai.
 - Sau đó lần lượt dùng lý lẽ + dẫn
chứng để phân tích làm rõ cái sai là
không thể chấp nhận của ý kiến…
 - Cuối cùng đi đến kết luận và bác
bỏ luận điểm, luận cứ hay cách lập
luận sai trái đó.


III/GHI NHỚ
( SGK)
 IV/ LUYỆN TẬP
 1. Bài tập 1:
 - Vấn đề bị bác bỏ: Quan nệm “đổi
cứng ta mềm” của những kẻ sĩ cơ hội,
cầu an.

 - Bác bỏ quan niệm bằng lý lẽ và dẫn
chứng.


 * Gợi ý :
 + Khẳng định đây là một quan niệm sai
 + Phân tích : học yếu khơng phải là một
thói xấu, mà chỉ là một “ nhược điểm”
chủ quan do đ iều kiện khách quan chi
phối ( sức khoẻ, khả năng, hồn cảnh
gia đình…)  chỉ ra nguyên nhân và
tác hại của quan niệm trên.
 +Khẳng định quan niệm đúng đắn là
kết bạn với “ những người học yếu” là
đúng.