Nguyên tắc Caveat

Nguyên tắc Caveat...
Trong tiếng Latinh, caveat phát xuất từ động từ
cavere có nghĩa là chú ý hay cẩn thận
Trong tiếng Latinh, caveat phát xuất từ động từ
cavere có nghĩa là chú ý hay cẩn thận.

Đi kèm với từ này có thể là emptor, venditor... để hình
thành nên những nguyên tắc hết sức căn bản trong một
nền kinh tế.

“Xin quý khách xem hàng kỹ trước khi rời khỏi cửa hàng,
hàng mua rồi xin miễn trả lại...”. “Quý khách nhận được
tiền vui lòng kiểm đếm lại trước khi ra khỏi quầy giao dịch.
Ngân hàng chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm đối với số
tiền đã mang ra khỏi quầy giao...”. Đây là những lời thông
báo mà bạn có thể bắt gặp hay nghe thấy khi mua sắm tại
một cửa hàng hay giao dịch với một ngân hàng nào đó.

So với những khẩu hiệu làm đẹp lòng khách hàng như
“Vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi” thì những câu
nhắc nhở đại loại như trên có thể làm chúng ta không mấy
thoải mái. Tuy nhiên, đây là nguyên tắc hết sức căn bản
trong mua bán hàng hóa hay trao đổi dịch vụ mà giới luật
sư trên toàn cầu đều thống nhất sử dụng thuật ngữ Latinh
Caveat Emptor để mô tả.

Trong tiếng Latinh, caveat phát xuất từ động từ cavere có
nghĩa là chú ý hay cẩn thận, còn emptor là người mua.
Thành ngữ này - thường dịch sang tiếng Anh là “Let the
buyer beware” hoặc tiếng Pháp “Que lácheteur soit
vigilant” - xin được tạm dịch sang tiếng Việt là “Xin khách

hàng hãy cẩn trọng”. Nói một cách khác, người mua phải
chịu trách nhiệm về hàng hóa đã nhận và không thể truy
đòi người bán nếu sản phẩm bị lỗi hay hư hỏng.

Giả sử như bây giờ bạn đi khám bệnh và được bác sĩ cho
toa, bạn không uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ
hay chỉ dẫn trên toa thuốc và vì thế không thể khỏi bệnh.
Như vậy, dựa vào nguyên tắc Caveat Emptor, lỗi hoàn
toàn thuộc về bạn vì bạn đã không thực hiện theo đúng
yêu cầu của bác sĩ.

Ví dụ khác trong kinh doanh và đầu tư: sau khi mua
chứng khoán nếu giá xuống và buộc phải bán ra và bị lỗ
thì nhà đầu tư cũng không thể trách móc các chuyên gia
tài chính đã tư vấn cho mình. Còn nữa, những ai đóng
tiền ký quỹ mua căn hộ cao cấp từ các dự án cũng không
có quyền đòi tiền lại nếu thấy thị trường đi xuống...

Caveat Venditor

Nhưng sự đời không đơn giản như vậy vì thông thường
người bán bao giờ cũng hiểu biết và có đầy đủ thông tin
hơn người mua. Đến đây chúng ta cần lưu ý nguyên tắc
Caveat Venditor (Let the seller beware - Người bán hãy
cẩn trọng).

Trở lại với các ví dụ nói trên, thầy thuốc không hướng dẫn
đầy đủ và toa thuốc “chữ bác sĩ” làm bệnh nhân đọc
không rõ và dùng thuốc không đúng thì áp dụng nguyên
tắc Caveat Emptor rõ ràng là không công bằng. Với người

hút thuốc, giả sử trong gói thuốc lá có một chất độc hại