Đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (614.94 KB, 27 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

------

NGUYỄN TIẾN DŨNG

ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ BỀN VỮNG

CỦA VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ QUỐC TẾ

MÃ SỐ: 62310106

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS NGUYỄN THƯỜNG LẠNG

2. TS. ĐỖ NHẤT HOÀNG

Phản biện 1: PGS.TS. Lê Quốc Hội

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Phản biện 2: PGS.TS. Phạm Thị Hồng Yến

Ban Kinh tế Trung ương

Phản biện 3: TS. Nguyễn Phi Lân

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án

cấp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Vào hồi: 16 giờ 00 ngày 09 tháng 8 năm 2018

Có thế tìm hiểu luận án tại:

- Thư viện Quốc gia

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu

Trong quá trình mở cửa, hội nhập, thu hút FDI, bên cạnh những tác
động tích cực, FDI bộc lộ nhiều hạn chế, chưa đạt được kỳ vọng và mục
tiêu đề ra, chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của
Việt Nam: dòng đầu tư từ các nước phát triển vào Việt Nam còn khiêm tốn;
FDI chủ yếu hướng vào các ngành thâm dụng lao động, sử dụng nhiều tài
nguyên, tận dụng chính sách bảo hộ cơng nghiệp; Chất lượng nhiều dự án
chưa cao, công nghệ chuyển giao chủ yếu ở mức trung bình và lạc hậu; tác
động lan tỏa chưa rõ nét, chưa thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ; tỷ lệ
giải ngân thấp; thu nhập bình quân của người lao động thấp, nhu cầu về nhà
ở, đời sống văn hóa ở các khu tập trung nhiều lao động chưa được đáp ứng;
nhiều doanh nghiệp FDI có hiện trạng chuyển giá, lỗ giả, lãi thật gây méo
mó các giao dịch trong nền kinh tế và gây thất thu ngân sách.

Những năm gần đây xuất hiện nhiều dự án FDI chất lượng không cao,
gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống người dân trên địa

bàn đầu tư, mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của địa phương và của Việt
Nam như Vedan Đồng Nai, Tung Kuang Hải Dương, Bauxite Tây Nguyên
(Nhân Cơ - Tân Rai), Nhiệt điện Vĩnh Tân Bình Thuận... Cá biệt là
Formusa Hà Tĩnh, mặc dù mới chỉ ở khâu vệ sinh, vận hành thử nghiệm
nhưng gây ra thảm họa môi trường cho vùng biển 4 tỉnh miền Trung là Hà
Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Ước tính thiệt hại lên tới
hàng tỉ đô la, ảnh hưởng nghiêm trọng tới kinh tế, xã hội, môi trường của 4
địa phương và cuộc sống của hàng triệu người.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

pháp định hướng, điều tiết, sàng lọc và kiểm soát hiệu quả, gắn với mục tiêu
phát triển kinh tế bền vững trong khi mục tiêu của nhà đầu tư nước ngồi là
tối đa hóa lợi nhuận.

Trong điều kiện Việt Nam là nước thu nhập trung bình thấp; thực hiện
lộ trình tham gia AEC, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh
Châu Âu, Hiệp định CPTPP...; tình hình kinh tế, tài chính, chính trị khu vực
và thế giới thường có biến động bất ổn, khó lường; nhận thức và tiêu chí
đánh giá của cộng đồng quốc tế về trình độ phát triển của mỗi quốc gia có
sự thay đổi; sự khan hiếm nguồn vốn, cạnh tranh của các nước trong khu
vực diễn ra gay gắt..., để bảo đảm FDI là một bộ phận, một nguồn lực quan
trọng đóng góp vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam,
phòng ngừa, ngăn chặn những tác động tiêu cực phá vỡ mục tiêu phát triển
kinh tế bền vững trong tương lai, đặt ra yêu cầu nghiên cứu, đánh giá tình
hình thu hút, quản lý và đóng góp của khu vực kinh tế này để điều chỉnh
chính sách phù hợp. Chính vì lý do đó, đề tài: “Đầu tư trực tiếp nước ngồi
với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam” được chọn để
nghiên cứu.

2. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu có liên quan và khoảng trống 
nghiên cứu

2.1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu nước ngồi

2.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về mục tiêu phát triển kinh tế bền vững

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cần phải bảo đảm một sự phát triển bền
vững của hiện tại và tương lai, cần có những ứng xử phù hợp, hài hòa trong
hoạt động khai thác, đầu tư phát triển và bảo tồn.

Phát triển kinh tế bền vững là cần thiết trên cả góc độ toàn cầu, quốc
gia và doanh nghiệp nhằm bảo đảm mang lại những lợi ích trong dài hạn.
Tuy nhiên, lựa chọn và theo đuổi mục tiêu phát triển kinh tế bền vững đặt ra
rất nhiều khó khăn, phức tạp, cần có sự quyết liệt và chuyển dịch chính sách
từ phía nhà nước, sự vào cuộc của cả xã hội.

2.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

nghiên cứu cho rằng khả năng cung cấp vốn trên thực tế của FDI là thấp và
khá đắt.

Trong các nghiên cứu khác nhau, ở các trường hợp khác nhau, có các
kết luận khơng đồng nhất về tác động của FDI tới công nghệ và sản lượng.
Nhiều nghiên cứu cho thấy khơng có tác động tràn tích cực của cơng nghệ,
hay lợi ích của việc đưa công nghệ vào nước sở tại là khơng đáng kể, thậm
chí khơng có. Việc tăng sản lượng của doanh nghiệp FDI làm giảm sản
lượng của doanh nghiệp trong nước.

Trong khi nhiều nghiên cứu tìm thấy một mối quan hệ nhân quả chặt
chẽ và vai trị tích cực của FDI với tăng trưởng kinh tế thì cũng có khơng ít
nghiên cứu chỉ ra, khơng tìm thấy quan hệ tích cực, đáng kể nào của FDI

với tăng trưởng kinh tế và việc FDI ảnh hưởng tích cực tới tăng trưởng của
nước tiếp nhận là có điều kiện.

Tác động của FDI đến xuất nhập khẩu của nước nhận đầu tư phụ
thuộc vào thị trường mục tiêu mà đầu tư hướng tới. Tùy thuộc nhóm thị
trường mà nó phục vụ, FDI sẽ khơng hoặc có khả năng làm gia tăng
phạm vi thương mại quốc tế của nước nhận đầu tư ở mức độ nhiều ít
khác nhau. Nhìn chung FDI giúp mở rộng phạm vi thương mại của
nước nhận đầu tư, nhất là thị trường xuất khẩu bởi xu hướng phát triển
của FDI là hướng về xuất khẩu.

Bên cạnh các kết luận về tác động tích cực của FDI tới tạo việc
làm, đào tạo nâng cao trình độ chun mơn, cải thiện đời sống người lao
động thì cũng khơng ít nghiên cứu khơng tìm thấy hoặc thấy rất hạn chế các
tác động tích cực từ FDI.

2.1.3. Các cơng trình nghiên cứu về FDI với mục tiêu phát triển kinh 
tế bền vững

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

những điều kiện vật chất, kinh tế, kỹ thuật, cũng như chính sách và pháp
luật liên quan.

2.2. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong nước

Tại Việt Nam, có rất nhiều các nghiên cứu về FDI đã được thực hiện.
Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tập trung nghiên cứu về mối quan hệ
giữa FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam.

2.3. Khoảng trống nghiên cứu

Tính đến nay, theo sự tìm hiểu của tác giả, chưa có cơng trình khoa
học nào đã được công bố tập trung nghiên cứu về FDI với tư cách là một
nguồn lực quan trọng đóng góp vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững
của nước tiếp nhận. Các nghiên cứu về FDI với mục tiêu phát triển kinh tế
bền vững còn những nhận định chưa thống nhất. Do đó, nghiên cứu đầu tư
trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam
góp phần lấp khoảng trống nghiên cứu.

3. Mục tiêu nghiên cứu

3.1. Mục tiêu tổng quát

Nghiên cứu, đánh giá tác động, mối quan hệ giữa FDI với mục tiêu
phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu,
luận án đề xuất giải pháp chính sách gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế
bền vững của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035.

3.2. Mục tiêu cụ thể

- Tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong và ngoài nước về phát
triển bền vững, phát triển kinh tế bền vững, FDI với mục tiêu phát triển kinh
tế bền vững.

- Hệ thống hóa và làm sáng rõ những vấn đề lý luận về FDI với mục
tiêu phát triển kinh tế bền vững của một quốc gia.

- Phân tích, đánh giá thực trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế
bền vững của Việt Nam giai đoạn 1988 - 2017.

- Nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia về FDI với mục tiêu

phát triển kinh tế bền vững, rút ra bài học cho Việt Nam.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu FDI với tư cách là một nguồn lực quan trọng góp phần
thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế bền vững thông qua một số chỉ tiêu
phản ánh mức độ đóng góp vào phát triển kinh tế bền vững.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu mối quan hệ, đánh giá tác động của FDI với mục tiêu phát
triển kinh tế bền vững của Việt Nam từ năm 1988 đến năm 2017, theo 4 giai
đoạn 1988-1990; 1991-2000; 2001-2010; 2011-2017, trên một số khía cạnh:
đóng góp vốn, cơng nghệ, lao động, đóng góp thu ngân sách, tăng trưởng
GDP, xuất nhập khẩu, mở cửa thị trường, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát
triển những ngành nghề, sản phẩm Việt Nam có lợi thế cạnh tranh...

Nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia về FDI với mục tiêu
phát triển kinh tế bền vững, rút ra bài học đối với Việt Nam.

5. Câu hỏi nghiên cứu

- FDI như thế nào được đánh giá là gắn với mục tiêu phát triển
KTBV?

- Tiêu chí đánh giá đóng góp của FDI với mục tiêu phát triển KTBV là
gì?

- FDI có đóng góp như thế nào vào thực hiện mục tiêu phát triển kinh
tế bền vững của Việt Nam giai đoạn 1988 - 2017?

- Tỷ trọng đóng góp và tương quan so sánh giữa FDI với các khu vực
kinh tế khác trong nền kinh tế thể hiện như thế nào?

- Định hướng và giải pháp nào gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế
bền vững của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035?

6. Phương pháp và quy trình nghiên cứu

6.1. Phương pháp nghiên cứu

Luận án sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

trường Đại học Kinh tế quốc dân cung cấp, các báo, tạp chí khoa học và
mạng internet… nhằm phân loại, so sánh, đánh giá, làm rõ khoảng trống
nghiên cứu.

- Phương pháp thống kê, thu thập số liệu: khai thác và sử dụng các
nguồn số liệu sơ cấp (khai thác dữ liệu thu được từ 11.925 mẫu điều tra
doanh nghiệp FDI năm 2015 của Tổng cục Thống kê) và thứ cấp liên quan
đến đề tài từ các kênh thơng tin chính thức trong nước và quốc tế như: Tổng
cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Hải quan, Ngân hàng Thế
giới… để phân tích, so sánh tác động của FDI so với doanh nghiệp trong
nước, giữa các loại hình doanh nghiệp FDI với nhau và giữa FDI của Việt
Nam với FDI của một số nước nhằm đánh giá đóng góp của FDI với nền
kinh tế và mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam.

- Phương pháp thống kê mơ tả để so sánh tình hình, đóng góp của FDI

giữa các giai đoạn và gắn với mục tiêu phát triển kinh tế qua các thời kỳ; so
sánh giữa đóng góp của FDI với đóng góp của đầu tư trong nước; mức độ
kết nối giữa FDI với nhau và với phần còn lại của nền kinh tế.

- Phương pháp phân tích, so sánh: trên cơ sở nguồn số liệu đánh giá
thực trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam thơng
qua phân tích tỷ trọng đóng góp của FDI; so sánh tương quan đóng góp giữa
FDI và các khu vực kinh tế khác và giữa các loại hình doanh nghiệp FDI
với nhau thông qua một số chỉ tiêu như vốn, công nghệ, lao động, ngân
sách, XNK; so sánh tương quan một số chỉ tiêu của FDI tại Việt Nam với
một số nước trong khu vực ở những giai đoạn phát triển tương tự; phân tích
một số kinh nghiệm quốc tế để rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

6.2. Quy trình nghiên cứu

Bước 1: Trên cơ sở tổng quan các cơng trình nghiên cứu trong và
ngồi nước có liên quan đến luận án để xác định khung phân tích FDI với
mục tiêu phát triển kinh tế bền vững và khoảng trống nghiên cứu đặt ra

Bước 2: Xây dựng khung phân tích và bộ chỉ số đánh giá mức độ đóng
góp của FDI vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.

Bước 3: Đánh giá thực trạng FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền
vững của Việt Nam thời gian qua thông qua tương quan với các thành phần
kinh tế khác, so sánh với bộ chỉ số và kinh nghiệm của một số nước.

Bước 4: Phân tích cơ hội, thách thức, những vấn đề đặt ra để đề xuất
một số giải pháp, kiến nghị tăng cường đóng góp của FDI vào mục tiêu phát

triển kinh tế bền vững.

7. Những đóng góp mới của Luận án

7.1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận

Luận án xây dựng khung lý thuyết về FDI với mục tiêu phát triển kinh
tế bền vững và vận dụng vào điều kiện Việt Nam; đi sâu nghiên cứu, tổng
kết kinh nghiệm quốc tế đối chiếu thực trạng Việt Nam về FDI với mục tiêu
phát triển kinh tế bền vững qua các giai đoạn:

Tổng quan nghiên cứu

Xây dựng bộ chỉ tiêu
nghiên cứu

Bộ chỉ tiêu phát triển kinh tế bền vững và
khung phân tích FDI với mục tiêu phát

triển kinh tế bền vững

Phân tích, đánh giá thực
trạng FDI với mục tiêu phát

triển kinh tế bền vững

Xác định được mức độ đóng góp của FDI
vào thực hiện các mục tiêu phát triển kinh

tế bền vững

Đề xuất định hướng và giải
pháp gắn FDI với mục tiêu
phát triển kinh tế bền vững

Định hướng và giải pháp có cơ sở
khoa học và điều kiện thực hiện
Xác định khoảng trống nghiên cứu và
khung phân tích FDI với mục tiêu phát

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

(1) Tác động FDI đến mục tiêu phát triển kinh tế bền vững cần có điều
kiện nhất định, phụ thuộc trình độ phát triển kinh tế, sự sẵn sàng cơ sở hạ
tầng, nguồn nhân lực - đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, thể chế và các
cơng cụ chính sách điều tiết, quản lý FDI hiệu quả... Bên cạnh những tác
động tích cực, FDI tiềm ẩn nhiều nguy cơ thiếu bền vững đối với nước tiếp
nhận.

(2) Qua nghiên cứu kinh nghiệm một số nước; thực trạng đóng góp
của FDI với mục tiêu phát triển kinh tế của Việt Nam giai đoạn 1995-2017,
luận án đánh giá thông qua hệ thống chỉ số gồm: tỷ trọng đóng góp trong
tổng đầu tư; tỷ trọng đóng góp trong GDP; hiệu quả sử dụng vốn đầu tư; tỷ
lệ loại hình doanh nghiệp; chất lượng công nghệ chuyển giao; tỷ trọng xuất
nhập khẩu cho thấy FDI tại Việt Nam chưa đáp ứng đầy đủ mục tiêu phát
triển kinh tế bền vững.

(3) Sử dụng phương pháp OLS, mơ hình đánh giá tác động của FDI
đến GDP, đầu tư trong nước và xuất nhập khẩu của Việt Nam giai đoạn
1995-2017. Kết quả cho thấy: khi xem xét trong tương quan đa biến, FDI
tác động tới GDP thông qua kim ngạch xuất khẩu; FDI có tương quan tích
cực với GDP, đầu tư trong nước và kim ngạch xuất khẩu khi xem xét tương

quan riêng rẽ với từng chỉ tiêu; tham chiếu với một số chỉ số đề xuất của
luận án cho thấy, FDI chưa đạt được kỳ vọng phát triển kinh tế bền vững
của Việt Nam nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

7.2. Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu

Luận án khẳng định, FDI là một phận quan trọng của nền kinh tế, có
nhiều đóng góp vào cơng cuộc đổi mới, phát triển đất nước trong giai đoạn
1988-2017. Tuy nhiên, đánh giá một cách tổng thể trong so sánh với một số
nước, cũng như khi so sánh tương quan đóng góp giữa các khu vực kinh tế,
FDI đóng góp chưa tương xứng với tiềm năng, chưa đáp ứng kỳ vọng của
mục tiêu phát triển kinh tế bền vững. Để bảo đảm FDI phát huy tốt lợi thế,
đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, Việt Nam cần
sẵn sàng những điều kiện nhất định.

Luận án đề xuất một số giải pháp gắn FDI với mục tiêu PTKT bền vững
của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2035: (1) Xây dựng và sớm triển khai
Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới ; (2) Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung,
hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật; (3) Tập trung phát triển hạ tầng các đặc
khu kinh tế, vùng, địa phương có lợi thế so sánh tạo điều kiện hỗ trợ FDI hoạt
động hiệu quả; (4) Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quả
lý nhà nước; (5) Chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao;
(6) Đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác vận động,
xúc tiến đầu tư và phát huy vai trò cầu nối, tư vấn của các hiệp hội, các tổ chức
dịch vụ hỗ trợ FDI, tập trung chọn lọc FDI chất lượng cao.

Luận án là căn cứ khoa học để đánh giá FDI với mục tiêu phát triển
kinh tế bền vững của Việt Nam và các nước có điều kiện tương tự, là cơ sở
khoa học giúp các nhà quản lý hiểu rõ định hướng, xây dựng chiến lược,
hoàn thiện chính sách gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của

Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2035. Các chỉ số đề xuất là cơ sở tham
chiếu trong đánh giá sự thành công của chính sách và thực trạng FDI với
mục tiêu phát triển kinh tế bền vững trong từng giai đoạn, đặt ra yêu cầu cần
tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện bộ chỉ số ở các nghiên cứu tiếp theo.
8. Kết cấu của Luận án

Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục chữ viết tắt, Danh mục bảng, hình,
Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận án được trình bày trong 3
chương:

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Chương 2: Thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát
triển kinh tế bền vững của Việt Nam, giai đoạn 1988-2017.

Chương 3: Định hướng và giải pháp gắn đầu tư trực tiếp nước ngoài
với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam đến năm 2025, tầm
nhìn đến năm 2035.

CHƯƠNG 1

LÝ THUYẾT VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI 
VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ BỀN VỮNG VÀ

KINH NGHIỆM QUỐC TẾ

Trong chương này tác giả tập trung luận giải và làm rõ cở sở lý thuyết
về FDI với tư cách là một nguồn lực quan trọng trong thực hiện mục tiêu
phát triển kinh tế bền vững; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và đề xuất một
số chỉ tiêu đánh giá tính bền vững về kinh tế của FDI.

1.1. Lý thuyết về đầu tư trực tiếp nước ngoài

1.1.1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngồi

Có thể khái qt, FDI là sự đầu tư của các cá nhân, công ty (hầu hết là
các công ty xuyên quốc gia và đa quốc gia) nhằm xây dựng các cơ sở, chi
nhánh ở nước ngoài và làm chủ toàn bộ hay từng phần cơ sở đó. Đây là loại
hình đầu tư, trong đó chủ đầu tư nước ngồi tham gia đóng góp một số vốn
đủ lớn vào việc sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ và cho phép họ trực tiếp tham
gia quản lý, điều hành đối tượng đầu tư nhằm mục đích thu được lợi nhuận
cao hơn qua việc triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh ở nước ngồi.

1.1.2. Ngun nhân và các hình thức chủ yếu của FDI

FDI là xu hướng tất yếu trong hội nhập, giao thương quốc tế và được
thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, phụ thuộc vào định hướng của
nước tiếp nhận và lựa chọn của nhà đầu tư.

Một số hình thức đầu tư chủ yếu: doanh nghiệp liên doanh; doanh
nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài; hợp đồng BOT, BTO, BT; hợp đồng
hợp tác kinh doanh; công ty mẹ - con...

1.2. Lý thuyết về mục tiêu phát triển kinh tế bền vững

1.2.1. Tăng trưởng và phát triển kinh tế

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

hóa và dịch vụ, hay sự gia tăng quy mô nền kinh tế trong một khoảng thời
gian nhất định, thường được phản ánh thông qua tỷ lệ gia tăng phần trăm
của tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế (sau khi đã có sự điều chỉnh lạm
phát), hoặc tỷ lệ gia tăng thu nhập bình quân đầu người thực tế.

Phát triển kinh tế là quá trình lớn lên, tăng tiến mọi mặt của nền kinh
tế. Nó bao gồm sự tăng trưởng kinh tế cả về số lượng và chất lượng, đồng
thời có sự hồn chỉnh về mặt cơ cấu; đổi mới thể chế kinh tế phù hợp với
giai đoạn phát triển; chất lượng cuộc sống của con người được nâng lên cả
về thể chất và tinh thần và hướng tới một môi trường sống lành mạnh.

Tăng trưởng kinh tế là cơ sở, là điều kiện cơ bản để có được phát triển
kinh tế. Ngược lại, phát triển kinh tế bao hàm cả sự tiến bộ về chất của nền
kinh tế và sự tiến bộ xã hội, tạo cơ sở kinh tế - xã hội vững chắc để đạt được
những thành tựu tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

1.2.2. Phát triển bền vững và phát triển kinh tế bền vững

PTBV là một phương thức phát triển kinh tế- xã hội nhằm giải quyết
tốt mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế, các vấn đề xã hội và BVMT với
mục tiêu đáp ứng tốt hơn các nhu cầu của thế hệ hiện tại đồng thời không
gây trở ngại cho việc đáp ứng nhu cầu của các thế hệ mai sau. Hay nói cách
khác: đó là sự phát triển hài hồ cả về kinh tế, văn hố, xã hội, mơi trường ở
các thế hệ nhằm không ngừng nâng cao chất lượng sống của con người.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

1.2.3. Mục tiêu phát triển kinh tế bền vững

Mục tiêu phát triển kinh tế bền vững là cái đích bền vững cần đạt được
đối với phát triển kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 5
năm, 10 năm, đôi khi là 15 năm, hoặc 20 năm, thậm chí dài hơn; là tập hợp
các chỉ tiêu liên quan tới tương lai phát triển kinh tế bền vững của một chủ
thể kinh tế. Mục tiêu phát triển kinh tế bền vững thường đi kèm với một
chiến lược phát triển kinh tế trong một giai đoạn nhất định và được hiện
thực hóa, triển khai thơng qua các chương trình, kế hoạch cụ thể, thiết thực.

1.3. Lý thuyết về FDI với mục tiêu PTKT bền vững

1.3.1. Mối quan hệ giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài với mục tiêu phát 
triển kinh tế bền vững

FDI đóng góp vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững là việc nhà đầu
tư nước ngoài triển khai và vận hành dự án đầu tư đáp ứng các đòi hỏi của
mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của nước tiếp nhận một cách tự nguyện
hoặc do yêu cầu của các công cụ chính sách của nước tiếp nhận. Việc xem
xét, đánh giá FDI gắn với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững có thể thơng
qua đánh giá tác động, đóng góp của FDI vào việc thực hiện các mục tiêu,
ổn định các cân đối lớn của nền kinh tế; bảo đảm duy trì, phát triển bền
vững các yếu tố như vốn, lao động, công nghệ, tài nguyên...; tăng năng suất,
hiệu quả sử dụng các nguồn lực, hay nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất
các nhân tố tổng hợp; sự chuyển dịch mơ hình, cơ cấu kinh tế hiệu quả,
nâng cao chất lượng, tính cạnh tranh, tính bền vững của sản phẩm, thúc đẩy
sự tham gia, thâm nhập vào chuỗi giá trị tồn cầu, các khâu sản xuất có giá
trị gia tăng cao; cũng như tác động lan tỏa của FDI đến phần còn lại của nền
kinh tế

1.3.2. Một số điều kiện gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững 
của nước tiếp nhận: Có các chính sách hỗ trợ nhà đầu tư hiệu quả góp phần

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

cơng tác truyền thơng, xúc tiến đầu tư, hoạt động của các hiệp hội, các tổ
chức hỗ trợ đầu tư:

- Có hệ thống pháp luật rõ ràng, minh bạch và bảo đảm định hướng
phát triển kinh tế bền vững đối với FDI.

- Công khai và bảo đảm thực hiện chiến lược phát triển kinh tế bền

vững phù hợp với đặc thù, lợi thế cạnh tranh của nền kinh tế, mỗi vùng, địa
phương, ngành nghề và sản phẩm.

- Phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng kết nối, đồng bộ, bảo đảm nhà đầu
tư hoạt động hiệu quả khi chọn phương án đầu tư bền vững.

- Nâng cao hiệu quả và hiệu năng quản lý nhà nước, vừa bảo đảm hỗ
trợ nhà đầu tư triển khai hiệu quả dự án vừa kịp thời giải quyết những khó
khăn, vướng mắc phát sinh, tạo niềm tin cũng như ý thức tự giác trong bảo
đảm đầu tư bền vững.

- Bảo đảm chất lượng cũng như sự sẵn sàng của các nguồn lực đáp
ứng yêu cầu của nhà đầu tư, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao.

- Đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác vận
động, xúc tiến đầu tư, phát huy vai trò cầu nối của các hiệp hội, tổ chức dịch
vụ hỗ trợ đầu tư, hướng vào các nhà đầu tư mục tiêu, coi trọng chất lượng
đầu tư thay vì số lượng.

1.4. Một số tiêu chí đánh giá tác động của FDI với mục tiêu phát triển 
kinh tế bền vững của nước tiếp nhận

1.4.1. Về Nội dung: bền vững về đối tác đầu tư; bền vững về cơng nghệ;

bền vững về hình thức đầu tư; bền vững về lĩnh vực, ngành nghề, sản phẩm
đầu tư; bền vững trong liên kết vùng, địa phương và sản phẩm; bền vững về
một số chỉ tiêu chủ yếu.

1.4.2. Một số chỉ tiêu cụ thể: Qua nghiên cứu kinh nghiệm một số nước và

thực tiễn FDI của Việt Nam từ năm 1988-2016, một số chỉ tiêu tham chiếu
đánh giá gắn FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững được luận án

tổng kết: KFDI < 20% tổng đầu tư xã hội; liên doanh chiếm trên 50%KFDI;

doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài < 50%KFDI; %GDPFDI > %KFDI;

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

1.5. Một số kinh nghiệm quốc tế về FDI với mục tiêu phát triển kinh tế 
bền vững

Kinh nghiệm của Hàn Quốc, Malaixia và Trung Quốc cho thấy, cần sử
dụng các công cụ chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư để hướng vào các nhà
đầu tư mục tiêu và hướng tới các lĩnh vực ưu tiên, với phương thức đầu tư
phù hợp, chú trọng liên doanh nhằm học tập, nâng cao năng lực nội sinh,
thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng bền vững; trường hợp phát
triển FDI tràn lan, bằng mọi giá, thiếu hiệu quả; chính sách về FDI chưa rõ
ràng, minh bạch; bất cập trong thực thi pháp luật và những bất hợp lý trong
một số chính sách ưu đãi... dẫn tới những kết quả không mong muốn, đe
dọa trực tiếp tới mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG FDI VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ 
BỀN VỮNG CỦA VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN 1988-2017

Trong chương 2, tác giả tập trung phân tích, đánh giá tình hình FDI tại
Việt Nam, những kết quả đạt được và tồn tại hạn chế trong việc gắn FDI với
mục tiêu phát triển kinh tế của Việt Nam, cũng như trong tương quan so
sánh với các khu vực kinh tế khác để rút ra các bài học thực tiễn.

2.1. Mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam

Mục tiêu PTKT bền vững chỉ được đặt ra khi nền kinh tế đạt được
trình độ phát triển nhất định. Cùng với quá trình đổi mới, xây dựng và phát
triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, xây dựng và triển khai các
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn, mục tiêu phát
triển kinh tế bền vững của Việt Nam dần được định hình và cụ thể hóa qua
các chỉ tiêu đánh giá.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

đánh giá như ICOR, TFP, CPI, Nợ chính phủ... lại thiếu các thước đo định
lượng cụ thể.

Mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam tiếp tục được phản
ánh rõ nét hơn trong Báo cáo Việt Nam 2035, hướng tới một Việt Nam
thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ vào năm 2035.

2.2. FDI tại Việt Nam, giai đoạn 1988-2017

Tính đến 20/12/2017, cả nước có 24.748 dự án FDI cịn hiệu lực, đến
từ 125 quốc gia và vũng lãnh thổ, với tổng vốn đăng ký đạt gần 319 tỷ USD
(kể cả vốn tăng thêm). FDI đã có mặt trên 63/63 tỉnh, thành phố của Việt
Nam; đầu tư vào 19/21 ngành trong hệ thống phân ngành kinh tế quốc dân.
FDI luôn là khu vực phát triển năng động và đóng vai trị tích cực trong q
trình phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.

FDI có đóng góp quan trọng vào thực hiện mục tiêu và chiến lược
phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong từng giai đoạn, chiếm tỷ trọng
đáng kể trong GDP, dẫn dắt xuất khẩu, cũng như đóng góp tích cực vào
ngân sách, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động. Từ mức
đóng góp trung bình 6,3% GDP trong giai đoạn 1991-1995, FDI đã tăng lên

10,3% GDP của 5 năm 1996-2000. Trong thời kỳ 2001-2005, tỷ trọng trên
đạt trung bình là 14,6%. Giai đoạn 2006 - 2010 FDI đóng góp trên 17%
GDP. Con số này của giai đoạn 2011-2015 là 17,14% GDP, trong đó, năm
2015, khu vực kinh tế này đóng góp xấp xỉ 18,07% GDP. Đây thực sự là
một đóng góp đáng kể đối với nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh Việt
Nam là một quốc gia thu nhập trung bình thấp. Tuy nhiên, với mức đầu tư
chiếm 22,6% tổng đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2011-2015 nhưng chỉ đóng
góp ở mức 17,14 %GDP cho thấy tính thiếu bền vững và chưa thể hiện
những lợi thế về công nghệ, thị trường, kỹ năng quản lý... của FDI.

2.3. Tác động của FDI tới mục tiêu PTKT bền vững của Việt Nam

2.3.1. Những kết quả đạt được

Một là, FDI đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng và phát triển của

nền kinh tế, tỷ trọng đóng góp vào GDP tăng dần theo từng năm.

Hai là, FDI là nguồn vốn bổ sung quan trọng cho nhu cầu vốn đầu tư

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Ba là, gia tăng kim ngạch xuất khẩu, góp phần mở rộng thị trường

quốc tế bên cạnh các thị trường truyền thống, thay đổi cơ cấu hàng xuất
khẩu theo hướng tăng dần tỷ trọng hàng chế biến; góp phần quan trọng
trong việc mở rộng quan hệ đối ngoại, tích cực, chủ động hội nhập kinh tế
với khu vực và thế giới của Việt Nam.

Bốn là, FDI có tác động tích cực, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu các

ngành trong nền kinh tế cũng như cơ cấu nội bộ từng ngành theo hướng

CNH, HĐH.

Năm là, FDI góp phần thúc đẩy chuyển giao công nghệ cả về máy

móc, thiết bị, tri thức và kinh nghiệm quản lý, từ đó có ảnh hưởng nhất định
trong việc cải thiện trình độ cơng nghệ trong nước.

Sáu là, tác động lan tỏa của FDI đến các thành phần kinh tế khác trong

nền kinh tế.

Bảy là, FDI góp phần quan trọng trong tạo ra việc làm cho người lao động. 
Tám là, FDI góp phần xây dựng, củng cố, hồn thiện hệ thống chính

sách, pháp luật về kinh tế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức,
bảo đảm xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa.

2.3.2. Những hạn chế

Thứ nhất, đóng góp của FDI với nền kinh tế Việt Nam bộc lộ nhiều

yếu tố chưa bền vững, chưa thể hiện được vai trị tích cực như kỳ vọng. Bên
cạnh đó, với tỷ trọng đáng kể trong cơ cấu vốn đầu tư và GDP, trong khi
FDI chủ yếu là các doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tiềm ẩn nhiều nguy
cơ rủi ro cao.

Thứ hai, chưa bền vững trong việc định hướng và lựa chọn đối tác đầu tư. 
Thứ ba, chưa bền vững trong cơ cấu xuất nhập khẩu.

Thứ tư, mục tiêu thu hút công nghệ (công nghệ cao, công nghệ

nguồn), chuyển giao công nghệ đối với FDI chưa đạt được yêu cầu.

Thứ năm, hiệu ứng lan tỏa của FDI sang khu vực khác của nền kinh tế

còn hạn chế.

Thứ sáu, phần lớn các dự án trong FDI chất lượng chưa cao, quy mô

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Thứ bảy, đời sống người lao động làm việc trong FDI chưa cao, tranh

chấp và đình cơng có xu hướng gia tăng.

Một số doanh nghiệp FDI có biểu hiện áp dụng các thủ thuật chuyển giá
tinh vi, tạo nên tình trạng lỗ giả, lãi thật, gây thất thu ngân sách, làm cho đa số
bên Việt Nam phải rút khỏi liên doanh, doanh nghiệp trở thành 100% vốn nước
ngoài.

2.3.3. Nguyên nhân kết quả và hạn chế

2.3.3.1. Nguyên nhân kết quả

- Trước hết là đường lối đổi mới, mở cửa, chính sách thu hút, quản lý
FDI đúng đắn.

- Việt Nam từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật và thể chế kinh tế
thị trường, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,
cơng chức, xây dựng, hồn thiện và cam kết thực hiện các chuẩn mực điều
tiết kinh tế chung với cộng đồng quốc tế.

- Việt Nam duy trì chính trị ổn định, quốc phòng, an ninh đảm bảo,
được đánh giá là địa bàn đầu tư an tồn.

- Cơng tác chỉ đạo điều hành của Chính phủ, của các Bộ, ngành và
chính quyền địa phương chủ động, tích cực hơn.

- Cơng tác vận động xúc tiến đầu tư ngày càng được cải tiến.

2.3.3.2. Nguyên nhân hạn chế

Một là, Hệ thống pháp luật, chính sách về đầu tư tuy đã được sửa đổi,

bổ sung nhưng vẫn chưa đồng bộ, thiếu nhất quán; các điều kiện đảm bảo
cho khu vực FDI liên kết và vận hành hiệu quả như kết cấu hạ tầng, nguồn
nhân lực, sự phát triển của các khu vực kinh tế trong nước, các ngành hỗ
trợ, dịch vụ trung gian chưa đáp ứng nhu cầu dẫn đến khả năng hấp thụ vốn
không cao, giảm hiệu quả hoạt động và đóng góp của khu vực kinh tế FDI.

Hai là, Công tác quy hoạch làm chưa tốt, thiếu một quy hoạch tổng

thể, một chiến lược hiệu quả, một tầm nhìn dài hạn đối với nền kinh tế nói
chung và khu vực FDI nói riêng.

Ba là, sự thiếu hiệu quả của các cơng cụ chính sách trong lựa chọn và

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

nước ngoài đã kéo theo vấn đề thao túng, lũng đoạn thị trường, chuyển giá,
trốn thuế, làm thất bại mục tiêu tiếp cận, học tập và làm chủ các công nghệ
chuyển giao, nâng cao năng lực của doanh nghiệp Việt Nam…

Bốn là, Phát sinh một số bất cập trong phân cấp quản lý đầu tư. Chủ

trương phân cấp quản lý là đúng đắn, tuy nhiên việc phân cấp cịn chưa tính
đến năng lực quản lý của từng địa phương, đặc thù quản lý của từng ngành;
phân cấp nhưng thiếu cơ chế phối hợp, kiểm tra, giám sát, thiếu chế tài xử
lý vi phạm liên quan đến phân cấp...

Năm là, công tác xúc tiến đầu tư chưa thực sự phù hợp, hiệu quả

không cao. Việc quản lý, điều phối hoạt động XTĐT chung của cả nước
chưa được chú trọng đúng mức.

Sáu là, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa bộ, ban, ngành, địa phương. Tổ

chức bộ máy, công tác cán bộ và cải cách thủ tục hành chính chưa đáp ứng
yêu cầu mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.

Bên cạnh đó, hoạt động của các hiệp hội, các tổ chức dịch vụ hỗ trợ
cịn mang tính hình thức, chưa phát huy được vai trò cầu nối giữa nhà nước
và doanh nghiệp, cũng như cung ứng các dịch vụ hỗ trợ đầu tư hiệu quả.

CHƯƠNG 3

ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP GẮN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC 
NGOÀI VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ BỀN VỮNG CỦA

VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2025, TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2035

Trong chương 3, tác giả đi vào phân tích các cơ hội, thách thức và dự
báo triển vọng FDI của Việt Nam trong những năm tiếp theo. Trên cơ sở đề

xuất định hướng FDI trong thời gian tới, tác giả kiến nghị một số giải pháp
nhằm bảo đảm FDI gắn với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của Việt
Nam đến năm 2025.

3.1. Cơ hội, thách thức và triển vọng FDI vào Việt Nam

3.1.1. Cơ hội FDI vào Việt Nam

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại và đầu tư, trong đó có
các hiệp định thế hệ mới như CPTPP, EVFTA.

Việt Nam có tài nguyên thiên nhiên rất đa dạng và phong phú gồm đất
đai, khoáng sản, tài nguyên rừng, tài nguyên biển...

Việt Nam có một nguồn nhân lực dồi dào, đang ở thời kỳ dân số vàng,
có tư chất cần cù, sáng tạo, có khả năng thích ứng nhanh với công nghệ
mới, đặc biệt giá nhân công tương đối rẻ cũng là một lợi thế so sánh mà
thơng thường các nhà đầu tư nước ngồi rất quan tâm

Việt Nam được đánh giá là một trong những nước có nền chính trị ổn
định nhất trong điều kiện tình hình thế giới và khu vực có nhiều bất ổn
trong những năm qua, cũng như sự thành công trong đầu tư sản xuất, kinh
doanh của những doanh nghiệp FDI công nghệ cao tại Việt Nam sẽ là
những động lực quan trọng khuyến khích các tập đồn, các công ty xuyên
quốc gia, các nhà đầu tư mục tiêu triển khai đầu tư, đầu tư mở rộng các dự
án, chuyển giao công nghệ, đầu tư nghiên cứu và phát triển ở Việt Nam
trong thời gian tới, sẽ góp phần gia tăng yếu tố bền vững của khu vực kinh
tế FDI.

Thời gian qua, Việt Nam luôn kịp thời ban hành, sửa đổi, bổ sung,

điều chỉnh Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp và hệ thống các Luật và văn
bản pháp quy liên quan đến đầu tư ngày càng đồng bộ và phù hợp với quốc
tế; tiếp tục hoàn thiện cơ chế thị trường, cải cách thủ tục hành chính, hệ
thống tài chính, ngân hàng; khắc phục các yếu kém về kết cấu hạ tầng, phát
triển các ngành công nghiệp hỗ trợ; chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ, công chức trong lĩnh vực đầu tư đã góp phần ngày càng cải thiện
chất lượng môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, thúc đẩy nâng cao
hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, của doanh nghiệp và của sản
phẩm Việt Nam, mang lại thêm nhiều cơ hội đầu tư hiệu quả cho khu vực
kinh tế FDI và ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư
đến từ các nền kinh tế phát triển.

3.1.2. Những thách thức của FDI tại Việt Nam

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Thứ hai, thách thức trong định hướng điều tiết cơ cấu đầu tư hợp lý

đối với FDI khi công tác định hướng và các công cụ điều tiết của Việt Nam
còn thiếu và yếu.

Thứ ba, cơ sở hạ tầng còn thiếu và yếu, chưa bảo đảm tính hệ thống và

đồng bộ cũng là một rào cản lớn trong việc định hướng các luồng vốn FDI
chất lượng cao đầu tư vào Việt Nam.

Thứ tư, thách thức trong quản lý, điều hành của Nhà nước. 
Thứ năm, thách thức về nguồn nhân lực.

Thứ sáu, thách thức trong cạnh tranh, nâng cao hiệu quả FDI với các nước

khác.

Thứ bảy, nguy cơ khu vực FDI tiếp nhận và tiêu thụ các công nghệ

thấp từ các nước.

Thứ tám, nguy cơ mất thị phần và mất thị trường.

Thứ chín, thách thức trong công tác vận động, xúc tiến đầu tư.

3.1.3. Triển vọng FDI của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn 2035

Triển vọng phát triển khu vực kinh tế có vốn FDI của Việt Nam trong
thời gian tới, với mục tiêu và định hướng phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa, đổi mới mơ hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế...,
hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, trong bối cảnh nền kinh tế
thế giới và khu vực vẫn trong tình trạng khó khăn, đứng trước rất nhiều
những thách thức. Tuy nhiên, trên cở sở những kết quả đã đạt được của khu
vực kinh tế này trong thời gian vừa qua và những nỗ lực, sự sát sao của
Chính phủ, các cấp, các ngành thời gian gần đây hứa hẹn, thời gian tới Việt
Nam vẫn có triển vọng mở rộng, phát triển, nâng cao chất lượng, hiệu quả
và khả năng đóng góp của khu vực kinh tế FDI gắn với mục tiêu phát triển
kinh tế bền vững.

3.2. Định hướng thu hút FDI đến năm 2025

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

dụng khoa học cơng nghệ, quy trình kỹ thuật, kỹ năng quản lý tiên tiến, phù
hợp với từng chuyên ngành, từng dự án; chú trọng thu hút vào một số ngành
lĩnh vực trọng điểm và Việt Nam có thế mạnh như du lịch, nông nghiệp,
thủy sản, vận tải biển, cơ khí chính xác, điện tử, công nghệ thông tin, công
nghệ cao...; học tập kinh nghiệm của Hàn Quốc, Malaixia, hạn chế tối đa

việc đi theo cơ cấu sản phẩm và mơ hình phát triển FDI của Trung Quốc, để
giảm áp lực cạnh tranh cũng như tránh nguy cơ tiếp nhận công nghệ lạc hậu
từ nước này.

3.3. Giải pháp gắm FDI với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của 
Việt Nam đến năm 2025

Một nền kinh tế công khai, minh bạch, hiệu quả, với nền tảng kinh tế,
chính trị, xã hội ổn định, cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật ngày càng phát triển,
với sự sẵn sàng của các nguồn lực, sự hồn thiện của chính sách, pháp luật
và các công cụ điều tiết, quản lý, với định hướng và chiến lược FDI hiệu
quả… sẽ vừa tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, hiệu quả, vừa bảo đảm FDI
đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của quốc gia.

3.3.1. Xây dựng và sớm triển khai Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới phù 
hợp với định hướng, chiến lược và mục tiêu phát triển kinh tế bền vững 
của Việt Nam

3.3.2. Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản 
pháp luật phù hợp với định hướng và chiến lược phát triển kinh tế bền 
vững của Việt Nam và Chiến lược thu hút FDI thế hệ mới

3.3.3. Tập trung phát triển hạ tầng các đặc khu kinh tế, vùng, địa phương 
có lợi thế so sánh tạo điều kiện hỗ trợ FDI hoạt động hiệu quả

3.3.4. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý 
nhà nước

3.3.5. Đầu tư phát triển nguồn nhân lực

3.3.6. Một số giải pháp khác

3.3.6.1. Đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác vận 
động, xúc tiến đầu tư

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

KẾT LUẬN

Sau 30 năm Việt Nam mở cửa, hội nhập kinh tế khu vực và toàn cầu,
FDI luôn thể hiện là động lực, đóng vai trị tích cực trong thúc đẩy tăng
trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế của Việt Nam. Tính đến hết năm 2017,
Việt Nam đã thu hút trên 24.700 dự án FDI của các nhà đầu tư từ trên 100
quốc gia và vùng lãnh thổ. FDI đóng góp khoảng 18% GDP, 23% đầu tư
toàn xã hội, trên 40% giá trị sản xuất công nghiệp, trên 70% giá trị hàng
hóa, dịch vụ xuất khẩu, tạo việc làm trực tiếp cho trên 2 triệu lao động....
Tuy nhiên, nếu xét trên góc độ một nguồn lực quan trọng đóng góp vào mục
tiêu phát triển kinh tế bền vững thì FDI cịn bộc lộ nhiều hạn chế:

- Đóng góp của FDI còn bộc lộ nhiều yếu tố chưa bền vững, hiệu quả
kinh tế thấp, tỷ lệ đóng góp vào ngân sách và GDP chưa tương xứng, không
phản ánh những lợi thế như mong đợi.

- Cơ cấu xuất nhập khẩu chưa bền vững, xuất khẩu chủ yếu hàng gia
công, lắp ráp, tỷ trọng xuất khẩu lấn át trong nước, tỷ trọng nhập khẩu
nguyên vật liệu cịn rất cao.

- Đa số cơng nghệ sử dụng trong các dự án FDI là công nghệ trung
bình và lạc hậu, năng suất thấp chưa phù hợp với mục tiêu phát triển kinh
tế bền vững.

- Hiệu ứng lan tỏa và quan hệ hỗ trợ giữa FDI và kinh tế trong nước

cũng như giữa các doanh nghiệp FDI với nhau khá thấp và thiếu chặt chẽ.

- Chất lượng nhiều dự án chưa cao, quy mơ bình qn dự án nhỏ, tỷ lệ
giải ngân thấp, chưa đáp ứng kỳ vọng và mục tiêu phát triển kinh tế bền
vững của Việt Nam.

- Đời sống người lao động trong doanh nghiệp FDI chưa cao, đặc
biệt là với doanh nghiệp 100% vốn FDI, tranh chấp và đình cơng có xu
hướng gia tăng.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

đảm cho FDI liên kết và vận hành hiệu quả như kết cấu hạ tầng, nguồn nhân
lực chất lượng cao, các ngành hỗ trợ, dịch vụ trung gian chưa đáp ứng nhu
cầu của nhà đầu tư; hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, thiếu nhất qn, thiếu
các cơng cụ kiểm sốt, hàng rào kỹ thuật để sàng lọc dự án và nhà đầu tư;
xây dựng và quản lý quy hoạch FDI làm chưa tốt, thiếu trọng tâm, trọng
điểm, thiếu tính dự báo; tính liên kết ngành, vùng hạn chế; thiếu cơ chế phối
hợp, kiểm tra, giám sát trong phân cấp quản lý hoạt động đầu tư; tổ chức bộ
máy và cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư chưa đáp ứng yêu
cầu hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế bền vững…

Kinh nghiệm một số nước cho thấy, để FDI thực sự trở thành một
nguồn lực quan trọng phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế bền vững cần có
chính sách FDI có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình và định hướng rõ ràng,
gắn liền với thực tiễn, phù hợp với hoàn cảnh lịch sử và thay đổi một cách
hết sức linh hoạt: Liên tục rà soát, xây dựng, sửa đổi, bổ sung và hồn thiện
cơ chế, chính sách, pháp luật, bộ máy hành chính để định hướng thu hút và
triển khai FDI gắn với phát triển bền vững kinh tế cần có chiến lược khuyến
khích đầu tư, xây dựng và phát huy nội lực với một số lĩnh vực, ngành nghề,
sản phẩm... có ý nghĩa xương sống với nền kinh tế, với sự hỗ trợ của cơ chế,
chính sách và nguồn ngoại lực, nhằm xây dựng, hình thành một hệ thống

các doanh nghiệp quốc gia đủ mạnh; chú trọng phát triển các ngành công
nghiệp phụ trợ, các ngành có lợi thế so sánh, lợi thế cạnh tranh; cân nhắc và
lựa chọn các phương án tối ưu về nhà đầu tư, giữa thu hút FDI và bảo lãnh
vay, dành cơ hội cho nhà đầu tư trong nước, giữa liên doanh, 100% vốn đầu
tư nước ngồi hay các hình thức hợp tác sản xuất, kinh doanh khác với từng
dự án, từng ngành, từng sản phẩm ...; củng cố điều kiện kinh tế và cơ sở hạ
tầng trong nước, hiện đại hóa các cơng cụ tài chính, hồn thiện các cơng cụ
quản lý và điều hành thị trường chứng khoán, tạo sức hút và sự tin tưởng
đối với các nhà đầu tư nước ngoài; coi trọng và nâng cao chất lượng hoạt
động xúc tiến đầu tư…

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26></div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>