SKKN một số biện pháp dạy trẻ làm quen với các biểu tượng toán ở mẫu giáo 4 5 tuổi

A - Đặt vấn đề

I - Lý do chọn đề tài:

Nh chúng ta đà biết việc chăm sóc trẻ mầm non những
thế hệ tơng lai của đất nớc là trọng trách của toàn xà hội, song
việc nuôi dỡng và giáo dục trẻ phát triển toàn diện về nhân
cách đó là một vấn đề khoa học và cả một công trình nghệ
thuật đòi hỏi mỗi ngời chúng ta phải có những tri thức sâu
sẵc, thiết thực, một tâm hồn rộng mở và yêu quý con ngời.
Chúng ta là những cô giáo Mầm Non, là ngời mẹ hiền thứ hai
của trẻ. Vì vậy ngoài việc chăm sóc cho trẻ có một sức khoẻ tốt
thì vấn đề giáo dục trẻ cũng vô cung quan trọng.
Giáo dục Mầm non là một trong những khâu quan trọng
nhất của giáo dục trồng ngời. Vì vậy đòi hỏi phải có sự giáo
dục vơi chất lợng cao. Đối với trẻ ở trờng Mầm non trẻ đợc vui
chơi, hoạt động với đồ vật, trong đó hoạt động vui chơi đóng
vai trò chủ đạo, không vì thế mà chúng ta sao nhÃng việc
cung cấp cho trẻ những kiến thức cơ bản, sớm hình thành cho
trẻ khả năng tìm tòi khám phá thế giới xung quanh, mối quan
hệ tự nhiên, xà hội qua các bộ môn nh : Môi trờng xung quanh,
âm nhạc, thể dục, văn học, tạo hình. Trong đó toán là bộ môn
không thể thiếu trong việc phát triển toàn diện cho trẻ. Nó
1


®ãng vai trßn quan träng trong lÜnh vùc cđa ®êi sống xà hội
hiện nay đòi hỏi con ngời phải có vốn hiểu biết toán học nhất
đinh. Mà bất kỳ ở lĩnh vực khoa học nào muốn phát triển đi
sâu thì phải có một nên tảng, một tiền đề ngay từ đầu.
Chính vì thế nên lứa tuổi mẫu giáo việc hớng dẫn cho trẻ "Làm

quen với biểu tợng toán sơ đẳng" là cơ hội tốt sớm hình thành
ở trẻ khả năng quan sát, so sánh phân tích, phát triển ngôn
ngữ và t duy logic. Bên cạnh đó quá trình hình thành các
biểu tợng ban đầu về toán đà góp phần hình thành và phát
triển nhân cách cho trẻ ngay từ thuở ấu thơ. Song để phát huy
đợc vai trò đó thì không thể thiếu đợc sự giúp đỡ, hớng dẫn
của ngời lớn, đặc biệt là cô giáo. vậy làm thế nào để phát huy
đợc vai trò giúp trẻ phát huy những biểu tợng toán sơ đẳng
một cách có hiệu quả tốt nhất. Điều đó đà khiến tôi trăn trở,
suy nghĩ, học hỏi để tìm ra biện pháp dạy trẻ tập đếm, tìm
hiểu các biểu tợng ban đầu, sơ đẳng về toán đạt kết quả
cao qua các giờ học. Chính vì thế nên tôi đà chọn đề tài: "
Một số biện pháp dạy trẻ Làm quen với các biểu tợng toán ở Mẫu
giáo 4 - 5 tuổi " để viết sáng kiến kinh nghiệm.

II - Thực trạng:

1 - Thuận lợi:
2


- Trờng Mầm non Nga Yên chúng tôi là một ngôi trờng
khang trang sạch đẹp, đảm bảo vệ sinh môi trờng.
- Cơ sở vật chất nhà trờng đầy đủ, đảm bảo cho việc
chăm sóc giáo dục trẻ.
- Bản thân tôi luôn trau dồi, học hỏi kiến thức cho mình.
Là ngời giáo viên Mầm non tôi luôn yêu nghề, mến trẻ, nguyện
đem hếtkhả năng của mình để phục vụ cho sự nghiệp.
- Hàng tháng tôi luôn đợc Ban giám hiệu dự giờ, rút kinh
nghiệm

- Trẻ mạnh dạn hồn nhiên, sạch sẽ, ngoan ngoÃn
- Hầu hết giáo viên trong trờng đạt trình độ chuẩn
Đó là điều kiện thuận lợi để dạy tốt môn học này. Tuy nhiên
bên cạnh những thuận lợi cũng không thể tránh khỏi những khó
khăn.
2 - Khó khăn:
- Vì thực hiện chơng trình đổi mới nên việc tiếp thu của
trẻ đối với môn Làm quen với tóan một phần nào đó còn hạn
chế.
- Thực tế ở trờng Mầm non Nga Yên- Nga Sơn việc cho trẻ
Làm quen với biểu tợng toán sơ đẳng không chỉ riêng lớp tôi
mà kể cả các lớp trong trờng nói chung, trẻ học toán nh mét sù

3


bắt buộc, gò ép, trẻ tiếp thu một cách uể oải, nhàm chán. Giáo
viên lên lớp còn xa vời với thực tiễn, cha áp dụng linh hoạt, sáng
tạo, lồng ghép tích hợp các môn học. Trong giờ dạy kiến thức
còn sơ sài do đó trẻ lĩnh hội kiến thức cha sâu.
3 - Kết quả của thực trạng: Số liệu ban đầu của lớp
tôi phụ trách:

Tổng số trẻ
Khá, Giỏi
Trung bình
Yếu

36 cháu
15

17
4

%
41,6
47,2
11,1

Tôi nghĩ muốn giúp cho trẻ Làm quen với một số biểu tợng
toán đạt kết quả không chỉ dạy đầy đủ các bớc theo một cách
rập khuôn, máy móc mà còn phải có sự linh hoạt sáng tạo, gây
hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt độngmột cách tích cực
bằng nhiều biện pháp. Chính vì thế mà tôi rút ra đợc một số
biện pháp nhằm nâng cao chất lợng cho trẻ Làm quen với biểu
tợng toán đạt hiệu quả.

B - Giải quyết vấn đề:
Các biện pháp để giải quyết thực trạng

4


1 - Biện pháp sử dụng kể chuyện:
ĐÃ từ lâu bộ môn toán học đợc coi là khô khan,song từ cái
khô khan đótôi đx suy nghĩ sáng tạo các bài dạy dới hình thức
kể chuyện gây hứng thú cho tẻ trogn bài dạy. Khi kể chuyện
chú ý cốt truyện phải liền mạch, logic, hấp dẫn mang tính giáo
dục, lời kể và thao tác của cô cũng nh yêu cầu đối với trẻ thực
hiện phải có sự đan xen, kết hợp, lời kể rõ ràng, mạch lạc ,có
sự trầm bổng mới gây đợc hứng thú cho trẻ.

Mỗi loại tiết dạy cần đa ra côt truyện khác nhau không rập
khuôn cái cũ dẫn đến trẻ nhàm chán, mỗi phần trong tiết đều
phải có tình huống, lời dẫn và sự lôi cuốn trẻ khac nhau.
Ví dụ1: Bài 15: Dạy trẻ đếm đến 4, nhận biết các nhóm có
4 đối tợng
Phần ôn luyện kỹ năng đếm đến 3
Cô kể: ngày xửa ngày xa có một gia đình nhà mèo sống
với nhau rất là hạnh phúc, luôn luôn vui đùa bên nhau, các chú
mèo con thi nhau hát tặng mẹ.
+ Mèo hát : Meo, meo, meo ( 3 tiÕng )
+ MÌo mĐ rÊt vui vt râu ( 3 lần )
+ Mèo mẹ thấy các con hát rất hay gật đầu ( 2 lần), mèo
con gật đầu ( 1 lần) để đáp lại

5


+ Mèo mẹ vẫy đuôi ( 3 lần )
Mèo con vẫy đuôi ( 2 lần )
Ví dụ 2: Bài 16 : Trẻ biết so sánh , thêm bớt tạo sự bằng nhau
giữa hai nhóm đồ vật trong phạm vi bốn.
Vào một buổi chiều đẹp trời các chú mèo xin phép mẹ ra
bờ sông câu cá. Trớc khi đi mèo dặn các con không đợc mải
chơi mà về muộn nhé. Các chú mèo vâng ạ! Chào mẹ rồi xếp
thành hàng nối đuôi nhau đi ra bờ sông ( Xếp các chú mèo
thành một hàng ngang )
Ra đến bờ sông chú mèo nào cũng chăm chỉ câu cá, mỗi
chú đều câu cho mình một con cá, riêng chỉ có mèo trắng
buồn ngủ quá nên không câu đợc cá ( Xếp cho mỗi chú mèo
một con cá, mèo trắng không có cá )

+ Khi tỉnh giấc mèo trắng thấy mình không câu đợc cá,
liền oà khóc. Vì vậy chúng mình tặng cho mèo trắng một
con cá nào, cho trẻ lấy cá tặng cho mèo trắng, đếm nhóm cá
và nhóm mèo , nhận xét và gắn thẻ số 4 tơng ứng.
+ Mặt trời xuống núi đi ngủ, các chú mèo vội và về nhà,
mèo trắng biết mình có lỗi vội chạy lại xin lỗi mẹ. Mèo mẹ rất
vui mang 2 con cá đi nớng cho c¸c con.

6


+ LÊy cÊt 2 con c¸, nhËn xÐt sè c¸ và số mèo sau đó chọn
thẻ số có số có số tơng ứng với nhóm cá gắn thẻ số và cô cho trẻ
thêm bớt tạo nhóm nhiều lần.
2 - Chuẩn bị đồ dùng dạy học:
Việc sáng tạo chuyện kể gây hứng thú cho trẻ một cách tự
nhiên thoải mái cho trẻ thì khâu chuẩn bị đồ dùng là rất quan
trọng cần thiết. Nh chúng ta đà biết trẻ Mầm non nói chung và
lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi nói riêng t duy trực quan hành
động phát triển mạnh và chiếm u thế, khi trẻ làm quen về số lợng hoặc kích thớc hình dạng thì trẻ phải đợc nhìn cụ thể
vật đó. Đối với việc làm quen về số lợngcó rất nhiều tiết có sự
lặp lại giống nhau nhng chỉ khác nhau về số lợng, nếu chỉ
chuẩn bị đồ dùng sơ sài đơnđiệu thì dẫn tới trẻ học kết quả
không cao do trẻ nhàm chán.
Do đó tô có sự chuẩn bị đồ dùng cho các tiết dạy nh sau:
Ví dụ1 : Đối với tiết dạy trẻ đếm đến 3, nhận biết các
nhóm.
Có 3 đối tợng tôi chuẩn bị voi - ô cho mỗi trẻ và cô dạy dới
hình thức các chú voi đi dạo chơi gặp trời ma
Ví dụ 2 : Tiết dạy trẻ so sánh , thêm bớt tạođợc sự bằng nhau

giữa 2 nhóm đối tợng trong ph¹m vi 4

7


Tôi chuẩn bị mèo - cá cho mỗi trẻ và cho cô. Dạy dới hình
thức mèo đi câu cá
Ví dụ 3 : Tiết dạy đếm đến 5, nhận biết các nhóm có 5
đối tợng
Tôi chuẩn bị thỏ và cà rốt cho trẻ và cô dạy dới hình thức
thỏ ra đồng nhỏ cà rốt giúp mẹ.
Trê cơ sở chuẩn bị đồ dùng nh vậy, cô cần hớng dẫn cho trẻ
thao tác cất lấy, sắp xếp hợplý, nhanh gọn, thông qua việc sử
dụng đồ dùng để củng cố khắc sâu kiến thức cho trẻ học mà
không nhàm chán từ đó mà thu hút đợc sự chú ý của trẻ để
tiết học đạt kết quả cao.
3 - Biện pháp lồng ghép tích hợp các môn học:
Đa tích hợp toán vào các môn học cô giáo phải có dự định
trớc và lựa chọn đa vào một cách hợp lý, hấp dẫn trong từng bài
dạy, mục đích giúp trẻ củng cố nhận thức, rèn luyện thành thạo
các kỹ năng, thao tác, t duy cần thiết theo quan điểm tích hợp
lấy trẻ làm trung tâm, trẻ thực sự đợc hoạtđộng, đợc trải
nghiệm một cách tích cực chủ động sáng tạo mà giáo viên chỉ
là ngời đa ra hình thức tổ chức cho trẻ học, gợi mở cho trẻ hoạt
động và cuối cùng là hệ thống hoá, chính xác hoá lại những

8


thông tin mà trẻ đà tiếp nhận đợc, giáo viên cần phải tận dụng

cơ hội cho trẻ đợc Làm quen với toán và các môn học:
Ví dụ:
- Môn Thể dục: bài dạy nhảy khép và tách chân
Nói tên hình? ( hình vuông ) . Đếm 1 - 5 tất cả là 5 hình
vuông
- Môn Môi trờng xung quanh : Làm quen với một số loại quả
Đếm số lợng quả
- Môn Tạo hình: vẽ bông hoa
Đếm xem trẻ vẽ đợc mấy bông hoa. So sánh với bạn ngồi bên
cạnh xem ai vẽ đợc nhìều hơn ,ai vẽ đợc ít hơn? là mấy bông
hoa?
Trên đây là ví dụ cụ thể với từng tiết trong từng môn, đối
với các môn Văn học, Thể dục, Âm nhạc thì Toán cũng đa vào
tích hợp một cách phong phúđa dạng.
4 - Biện pháp dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi:
- Củng cố, rèn luyện và khắc sâu kiến thức, kỹ năng cho
trẻ lĩnh hội tri thức toàn vẹn thì giáo viên cần phải tổ chức tốt
tập luyện dới nhiều hình thức nh hoạt động ngoài trời,
hoạtđộng chiều, buổi chơi sáng tạo và sau buổi học vào

9


các hoạt động trên tôi thờng xuyên dạy trẻ ôn lại kiến thức đÃ
học.
ở bất kỳ hoạt động nào có liên quan đến kiến thức toán sơ
đẳng tôi thờng đa ra câu hỏi gợi mở để hỏi trẻ.
- Hoạt động ngoài trời: ví dụ: quan sát hàng cây, cho trẻ
đếm cây
" Cho trẻ nhặt lá sân trừơng"

Yêu cầu trẻ nhặt và đếm đủ số lợng 5 chiếc lá mang đến
cho cô cùng kiểm tra : con nhặt đợc bao nhiêu chiếc lá, để
chỉ số lợng lá ta phải dùng chữ số mấy để chỉ ?
- Hoạt động dạo chơi xung quanh: cho trẻ đếm các đồ vật
xung quanh.
Ví dụ: Tham quan cánh đồng lúa
Đếm số bờ ruộng? ( 1 -4 tất cả là 4 bờ ruộng )
- Hoạt động vui chơi:
Ví dụ: Trò chơi: " nấu ăn" có 5 cái bát chia làm 2 bàn có
những cách nào chia ? ( một bàn có 1 cái- một bàn có 4 cái
hoặc 1 bàn có 2 cái - 1 bàn có 3 cái )
Ví dụ : Phòng khám ký hiệu cho bệnh nhân đến khám
( số 1 ,2,3,4,5 để bệnh nhân vào khám theo số thứ tự.
- Hoạt động chiều:

10


Đối với bài tập luyện chung của cả lớp tôi lựa chọn bài tập
không dễ quá mà cũng không khó quá với tình hình đặc
điểm của nhóm lớp, bài khó cho trẻ thông minh hơn, bài dễ
cho trẻ trung bình kém
Một bài luyện tập chia nhóm 5 đối tợng ra làm thành 2
phần ( trẻ thông minh hơn yêu cầu trẻ tìm tất cả các cách vẽ
hoa ghi số tơng ứng )
Trẻ chia bằng một nhóm 3 bông hoa - mét nhãm 2 b«ng hoa

***
Mét nhãm 1 b«ng hoa

**

- mét nhóm 4 bông hoa :

*

****

Đối với trẻ kém hơn yêu cầu trẻ chia bằng các khoanh tròn
số hoa theo ý thích thành 2 phần và viết số tợng ứng
5 - Biện pháp phối kết hợp với gia đình:
Để trẻ luôn củng cố khắc sâu các biểu tợng toán và làm
quen với các biểu tợng mới giúp trẻ phản ứng nhanh, lÜnh héi tèt

11


trong giờ học tới, tôi thờng xuyên trao đổi vơí phụ huynh trong
giờ đón trả trẻ
Trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của các cháu
, nhữngphần đà học và những phần cháu còn yếu cần phải
bổ sung thêm khi ở nhà và làm quen dần với bài mới
Động viên đến mỗi gia đình quan

tâm đến con em

mình hơn, mua mỗi cháu một bộ que tính để trẻ tập đếm.
Đối với trẻ ở lứa tuổi này trẻ chỉ mới làm quen với nhóm 5 đối t ợng. Vì vậy cần dạy trẻ chia nhóm trong phạm vi 5 thành 2
phần. Hoặc yêu cẩu trẻ xếp các hình học nh hình vuông, tam
giác, chữ nhật.

+ Khuyến khích hỏi trẻ về số lợng đồ dùng, hình dạng.
của một số đồ dùng ở nhà.

Ví dụ: khi ngồi ăn cơm hỏi trẻ

cáimặt bàn có dạng hình gì?
+ Trong gia đình có 4 ngời thì phải lấy mấy đôi đũa ?
( 4 đôi ), lÊy mÊy c¸i b¸t ? ( 4 c¸i b¸t )
+ Khi đi chợ mua quả ngoài việc hỏi trẻ xem khi ăn phải cần
làm gì? ( Rửa sạch, bóc vỏ, bỏ hạt ), cung cấp chất gì? ( vi ta
min và muối khoáng ), còn hỏi trẻ đếm múi cam chia cho 2 anh
em .

12


C - Kết luận:
1 - Kết quả nghiên cứu: Có số liệu so sánh đối chiếu
Qua một thời gian thực hiện kết hợp với một số biện pháp
trên tôi đà giúp trẻ lĩnh hội các biểu tợng toán cơ bản đạt hiệu
quả cao rõ rệt:

Trớc khi đề ra biện pháp

Sau khi đề ra biện pháp kết quả

Tổng

%

đạtđợc
Tổng số trẻ

36 cháu

%

số 36

trẻ
Khá, giỏi
Trung

cháu
15
17

41,6
47,2

Khá, giỏi
Trung bình

29
7

80,5
19,4

bình

Yếu

4

11,1

Yếu

0

0

2 - Bài học kinh nghiệm:
Từ thực tế giảng dạy trẻ 4 - 5 tuổi, từ quá trình cho trẻ Làm
quen với một số biểu tợng toán. Để đạt đợc kết quả nh trên, tôi
đà phải trăn trở rất nhiều, khảo sát, ghi chép qua từng tháng,
từng giai đoạn theo dõi và tôi đà rút ra bài học kinh nghiệm
sau:
- Côphải có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình,
luôn trăn trở , suy nghĩ tìm tòi, sáng tạo trong các biện pháp

13


dạy trẻ Làm quen với các biểu tợng toán ở mẫu giáo nhỡ sao cho
phù hợp đạt kết quả cao
- Chuẩn bị giao án đồ dùng dạy học chu đáo khi có giờ toán
, đồ dùng phải đẹp hấp dẫn ,cốt truyện hay đảm bảo tính
khoa học, tính giáo dục để trẻ hứng thú vào giờ học đạt kết
quả.

- Cô phải nắm bắt đợc đặcđiểm nhận thức của từng trẻ
để có biện pháp bồi dỡng, bổ sung các biểu tợgn toán sao cho
phù hợp.
- Cần cho trẻ làm quen với các biểu tợng toán ở mọi lúc, mọi
nơi.
- Phải biết lồng toán vào các môn học khác
- Phối kết hợp với gia đình để đợc sự ủng hộ từ phía phụ
huynh giúp trẻ học tốt hơn.
3 - ý kiến đề xuất:
Trên đây là những biện pháp tôi luôn trăn trở , suy nghÜ
vµ rót ra lµm bµi häc kinh nghiƯm cho bản thân trong việc
giúp cho trẻ "Làm quen với các biểu tợng toán " ở lớp mẫu giáo
nhỡ đạt hiệu quả cao. Rất mong có sự tham gia đóng góp ý
kiến của Ban giám hiệu và các bạn đồng nghiÖp.

14


Nga Sơn, ngày 17
tháng 4 năm 2007
Ngời viết

Mai thị
nguyệt

15