Một số biện pháp cho trẻ làm quen với truyện kể

PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ THANH HOÁ

TRƯỜNG MẦM NON
LỚP: A1 (5 – 6 TUỔI)
------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Một số biện pháp cho trẻ làm quen với truyện kể

NĂM HỌC 2015 - 2016
1


A: Đặt vấn đề
I- Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết nghị quyết TW2 Khoá VIII của Đảng ta đã khẳng định
“Nguồn lực con người là quý báu nhất, có vai trò đặc biệt trong sự phát triển
kinh tế – xã hội” của một quốc gia. Và để có nguồn lực con người đáp ứng với
yêu cầu phát triển của đất nước là trách nhiệm lớn của ngành giáo dục và đào
tạo. Nhận thức được tầm quan trọng của mình, ngành GD và ĐT đã và đang
không ngừng nổ lực để hoàn thiện và phát triển nhằm đưa đất nước Việt Nam
hoà nhập với xu hướng Hiện Đại Hoá, hội nhập kinh tế quốc tế của toàn cầu
trong giai đoạn hiện nay.Là một trong những thành viên của nền GD, ngành học
mầm non đang không ngừng đổi mới để hoàn thiện mình nhằm góp phần chung
cho sự phát triển của toàn xã hội. Một trong những việc làm đó là đặt ra mục
tiêu và hướng đi riêng cho mình mà cụ thể là hình thành và phát triển cho trẻ
những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Tạo điều
kiện để trẻ tự hoàn thiện mình và có cơ hội phát triển trên con đường học hành
cũng như trong cuộc sống.
Ngay từ khi sinh ra bước tiếp nhận cuộc sống đầu đời của trẻ là “Học ăn học
nói ”, do đặc điểm phát triển của trẻ ở thời kỳ này thường khủng hoảng về tâm

lý, trẻ hiếu động vì vậy chúng ta đưa trẻ đến với các nhân vật trong truyện cổ
tích, thần thoại sẽ tạo cho trẻ có cảm giác thoải mái, bình yên, giúp trẻ nhận ra
cái thiện, cái ác để tự hoàn thiện mình. Mặt khác cho trẻ làm quen với tác phẩm
truyện kể là một việc làm không thể thiếu trong trường mầm non, thông qua các
tác phẩm truyện kể sẽ giúp cho ngôn ngữ trẻ phát triển một cách phong phú
hơn, đa dạng hơn. Bên cạnh đó việc được đọc, được tiếp cận câu chuyện sẽ
giúp trẻ phát triển vốn từ một cách phong phú, giúp trẻ cảm nhận được những
cái đẹp cái hay của các nhân vật trong mỗi câu truyện.Từ đó khơi dậy ở trẻ về
mặt năng khiếu thẩm mĩ, khơi gợi tình yêu cái đẹp trong thiên nhiên, trong xã
hội.

2


Truyện kể là kho tàng kiến thức hết sức phong phú và đa dạng, nó phản ánh
cuộc sống của con người ở mọi khía cạnh khác nhau. Nhờ có truyện kể mà con
người được bồi dưỡng, phát huy tình cảm, thói quen và đức tính tốt đẹp. Truyện
kể bao giờ cũng phản ánh những giá trị nhân văn cao cả, là nơi bộc lộ rõ cách
nhìn, thái độ, tư tưởng, tình cảm, trước những điều được đề cập đến trong các
câu chuyện, trẻ được tiếp xúc với truyện giúp trẻ được mở mang về nhận thức,
về thế giới xung quanh, hình thành ở trẻ lòng yêu cái đẹp, lên án cái ác...
.Không những thế truyện kể còn là tiền đề đặt nền móng cho nhiều môn học
khác như tạo hình, âm nhạc ...
Qua tìm hiểu nội dung các câu chuyện sẽ giúp trẻ hình thành thái độ, ứng xử
đối với hiện tượng đời sống xung quanh trẻ. Trẻ được hoà mình vào cuộc sống
tình tiết của nhân vật trong câu chuyện, đồng tình với cái thiện, lên án cái ác,
nhận ra được những tấm gương tốt và học tập cái tốt trong câu chuyện.
Nhìn chung văn học giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt đạo đức, thẩm
mỹ, lao động, trí tuệ, đặc biệt là ngôn ngữ. Tuy nhiên, để trẻ tiếp cận với các tác
phẩm văn học một cách hiệu quả nhất mà không gây áp đặt gò bó cho trẻ là vấn

đề được nhiều giáo viên quan tâm nhất. Làm cách nào để đưa truyện kể đến với
trẻ một cách dễ dàng phù hợp, để trẻ tiếp nhận, biết kể chuyện một cách diễn
cảm thì thật không dễ chút nào. Vì vậy cho trẻ tiếp xúc với truyện kể là việc nên
làm và làm càng sớm càng tốt, nhưng dạy truyện kể cho trẻ như thế nào, thì lại
cả một vấn đề nên bàn luận, để hiệu qủa giáo dục được nhân lên ? Đó là câu hỏi
đặt ra cho người lớn, đặc biệt là cô giáo Mầm non, cần tìm cách giải quyết để
đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ. Với vai trò đặc biệt quan trọng như vậy, thế
nhưng thực tế ở các trường mầm non hiện nay việc dạy cho trẻ làm quen với
truyện kể chưa được quan tâm đúng mức, quá trình thực hiện theo phương pháp
đổi mới còn lúng túng, năng lực kể chuyện diễn cảm còn hạn chế, vì vậy làm
thế nào để giúp trẻ làm quen với truyện kể được tốt, thì đó là cả một vấn đề mà
tôi quan tâm,suy nghĩ.Từ những lí do trên mà tôi đã trăn trở và quyết định lấy
đề tài : “Một số biện pháp cho trẻ làm quen với truyện kể”, làm đề tài nghiên
cứu nhằm tổng hợp những kinh nghiệm trong quá trình công tác giảng dạy
3


mang lại hiệu quả cao trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ, tôi xin nêu ra để
hội đồng khoa học và đồng nghiệp xem xét nghiên cứu. Với mong muốn nâng
cao chất lượng cho môn làm quen với truyện kể trong trường Mầm non.
II.Thực trạng vấn đề nghiên cứu
1. Thực trạng.
* Thuận lợi.
Nhà trường dưới sự chỉ đạo của phòng giáo dục Thành Phố, được sự quan
tâm tạo điều kiện của đảng chính quyền địa phương và cùng với sự nổ lực cố
gắng của ban giám hiệu nhà trường nên về mặt cơ sở vật chất đầy đủ và đảm
bảo các qui định của trường Chuẩn quốc gia.
Nhà trường thành lập 10/1996. Tổng số CBGV năm học 2012 - 2013 là 28
đồng chí. Diện tích nhà trường 4 500m 2. Bình quân 23m2/trẻ, với 10 phòng học
khang trang sạch đẹp. Cảnh quan nhà trường đẹp, rộng rãi, thoáng mát, có vườn

dinh dưỡng, nhiều cây xanh, cây cảnh góp phần cho trẻ trí tưởng tượng, nhu cầu
khám phá môi trường xung quanh của trẻ.
Bản thân tôi được đào tạo qua trường lớp đạt chuẩn, yêu nghề, mến trẻ, được
dự các chuyên đề của trường tổ chức và được ban giám hiệu cùng chị em trong
trường dự giờ góp ý.
Bản thân và nhà trường thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền với phụ
huynh về cách nuôi dạy con theo khoa học. Phụ huynh quan tâm đến việc học
tập, nuôi dưỡng trẻ, cho trẻ đi học thường xuyên
Các cháu lớp tôi đang chủ nhiệm lớp 4 - 5 tuổi với số cháu là 40 cháu. Các
cháu đều khoẻ mạnh cùng độ tuổi ham hiểu biết và rất nhạy cảm .
Bên cạnh những thuận lợi đó tôi còn gặp một số khó khăn sau.
* Khó khăn:
Trẻ đa số là trẻ nông thôn nên có thói quen nói tiếng địa phương, 100% trẻ
trong lớp có cùng độ tuổi nhưng nhận thức không đồng đều khó khăn trong việc
lựa chọn phương pháp phù hợp để cung cấp kiến thức cho trẻ.

4


Mặc dù đồ dùng đồ chơi nhiều nhưng chưa phong phú về chất liệu, chủng
loại cũng như màu sắc, đa số là đồ nhựa .
Phân phối chương trình mỗi câu chuyện chỉ có một tiết nên cần nhiều thời
gian cho trẻ làm quen ở mọi lúc mọi nơi, vì vậy thời gian của cô giáo gặp nhiều
khó khăn
2.Kết quả thực trạng
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên, qua nghiên cứu, tìm tòi tôi đã
đưa ra được những biện pháp tối ưu để có hướng phát triển cho trẻ trong hoạt
động văn học.
Trước khi áp dụng các biện pháp mới tôi đã lập ra bảng khảo sát đầu năm với
lứa tuổi 4 – 5 tuổi tổng là 40 cháu do tôi chủ nhiệm đã có kết quả như sau

• Kết quả khảo sát chất lượng lần 1 được thể hịên ở bảng sau:
Đạt
T

Nội dung khảo sát

T

Tốt
Số
trẻ

Khá

Tỉ lệ
%

Số
trẻ

Trung bình

Tỉ lệ
%

Trẻ hiểu nội dung, nhớ
1

tên truyện, tên nhân

6/40

vật trong truyện
Trẻ cảm nhận tính
2

cách của từng nhân

5/40

vật trong truyện
3

4
5

Trẻ kể chuyện theo
tranh
Trẻ kể chuyện sang
tạo

12.5
%

10/40

9/40

2/40

5%

8/40

2

5%

7/40

12.5

9/40

Trẻ bước đầu biết kể
lại truyện

15%

5/40

%

25%

Số
trẻ

18/4
0

22,5

16/4

%

0

20%

17,5
%

Tỉ lệ
%

Tỉ lệ

trẻ

%

45%

6/30

15%

40%

10/40

25%

11/4

27,5

0

%

9/40

Số

22,5
%

22,5

13/4

32.5

%

0

%

19/40

47,5
%

22/40

55%

13/40

32,5
%

5


Từ những thuận lợi và khó khăn đó đã khiến tôi trăn trở và suy nghĩ tìm cách
tháo gỡ để đạt được kết quả cao trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ
làm quen với truyện kể nhằm góp phần phát triển toàn diện nhân cách trẻ.

B.Giải quyết vấn đề
I. Các giải pháp thực hiện.
1. Biện pháp Nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của trẻ .
2. .Biện pháp Chuẩn bị và sưu tầm đồ dùng giảng dạy.
3. Biện pháp Gây hứng thú trong hoạt động văn học.
4. Biện pháp Tổ chức trên tiết học.
5. Biện pháp Tạo môi trường động cho trẻ hoạt động.

6. Biện pháp Lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động.
7. Biện pháp Dạy ở mọi lúc, mọi nơi.
8. Biện pháp Lồng ghép tích hợp kể chuyện thông qua các môn học khác.
9. Biện pháp Phối kết hợp với phụ huynh.
II.Các biện pháp để thực hiện
1. Nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của trẻ:
Như chúng ta đã biết đặc điểm tâm sinh lý ở lứa tuổi này là rất hiếu động ,
trẻ dễ nhớ nhưng cũng rất dễ quên. Trẻ phát âm chưa chuẩn (đối với trẻ nông
thôn tiếng địa phương còn nhiều). Một số trẻ còn nhút nhát.
Bởi vậy cô giáo phải luôn tìm hiểu nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ
để có biện pháp giáo dục và giúp đỡ trẻ.
Ví dụ : Cháu nói chưa rõ, nói ngọng, nói lặp thì tôi xếp ngồi cạnh cháu nói
rõ, nói đúng và nhắc trẻ giúp đỡ bạn khi bạn gặp khó khăn.
Tôi thường dành thời gian quan tâm đến những cháu đó nhiều hơn, động
viên giúp đỡ trẻ kịp thời. hoặc những cháu nhút nhát, không chịu hoạt động, nói
nhỏ hoặc ít nói thì xếp cháu đó được hoạt động với những cháu nhanh nhẹn
thích hoạt động, đồng thời cô luôn kịp thời động viên khích lệ trẻ khi trẻ trả lời
các câu hỏi, hay khi trẻ kể lại truyện.
6


2. Biện pháp chuẩn bị và sưu tầm đồ dùng giảng dạy
* Đối với văn học yêu cầu cần phải có các loại tranh ảnh (tranh động).Để
đáp ứng nhu cầu đổi mới nhằm nâng cao kiến thức cho trẻ về môn học nói
chung và môn cho trẻ LQVH nói riêng cần phải có những bộ tranh truyện thơ
đẹp, sáng tạo hấp dẫn nhằm gây hứng thú và sự chú ý cho trẻ. Bởi vậy việc tạo
những đồ dùng để dạy trẻ LQVH rất cần thiết và quan trọng. Cho nên ngay từ
đầu năm học, sau khi nhận lớp tôi đã kiểm tra toàn bộ đồ dùng dạy văn học ở
lớp. Sau đó lập kế hoạch tu sửa làm đồ dùng dạy mới. Còn những câu chuyện
,thơ mà nhà trường đã trang bị bằng tranh lật ,thì tôi dựa trên những nhân vật

trong đó để in vẽ ra bìa cứng, đem ép plastic rồi đóng đế gỗ có bánh xe trông rất
sinh động. Bên cạnh đó tôi vẽ một số tranh phong cảnh núi rừng, một số cây cối
để tạo ra phong cảnh sống động cho từng câu chuyện.
* Với hình thức kể truyện bằng sa bàn.
Ví dụ: Khi tôi kể câu chuyện “Bác gấu đen và 2 chú thỏ”.Tôi sẽ xây dựng sa
bàn gồm có: có một con đường đi dành cho bác gấu đen đi vào trong khu rừng,
hai bên đường có rất nhiều cây cối..và trong khu rừng dựng 2 ngôi nhà dành cho
thỏ nâu và thỏ trắng.trong ngôi nhà của thỏ nâu có củi, lửa và dùng giấy thiếu
mụ để tạo ra mưa. Để vào bài thu hút được tất cả sự chú ý của trẻ với những lời
dẫn dắt vào bài thật nhẹ nhàng,có sức thuyết phục, trẻ thực hiện tham gia tích
cực vào hoạt động cùng cô.
* Với hình thức kể chuyện bằng rối tay: Để có một câu chuyện hay và hấp dẫn
bằng rối tôi đã nghiên cứu và dựng ra một sân khấu rối.
Ví dụ: Trong câu chuyện “Bác gấu đen và 2 chú thỏ” phía sau có bức tranh
cảnh khu rừng, làm rối tay: Bác gấu, thỏ tráng, thỏ nâu”, tận dụng giấy thiết mụ
làm cơn mưa..lời kể kết hợp với sử dụng rối một cách nhuàn nhuyễn thu hút
được sự tập trungcủa trẻ, trẻ hứng thú học,qua đó trẻ thích làmnhững việc tốt
giúp đỡ mọi người.
* Với hình đóng kịch: Để chuyển thể một câu truyện thành kịch hay và hấp
dẫn tôi đã nghiên cứu và dựng ra một sân khấu bằng các tranh mành, đạo cụ
như các loại trống, mõ ...
7


Ví dụ: Trong câu chuyện “Cô bé quàng khăn đỏ” phía sau có bức tranh cảnh
khu rừng, tôi làm quần áo, trang phục, mũ các nhân vật như: Bà, mẹ, bác thợ
săn, sói…kết hợp với lời dẫn truyện thu hút được sự tập trung của trẻ, trẻ hứng
thú học, qua đó trẻ thích làm những việc tốt giúp đỡ mọi người.
3. Biện pháp gây hứng thú trong hoạt động văn học.
Để tổ chức một hoạt động văn học được tốt, đạt kết quả cao thì giáo viên tạo

được sự hứng thú cho trẻ ngay từ đầu bài học, nhưng sự hứng thú đó phải đảm
bảo logic và phù hợp với chủ điểm và tuỳ theo từng nội dung bài dạy mà cô có
cách gây hứng thú cho trẻ khác nhau như: hát, mô hình, vật thật, rối… Và lời
giới thiệu gây hứng thú của cô cũng phải cuốn hút trẻ gần gũi với trẻ để trẻ có
thể làm quen với bài học một cách nhanh chóng.
*Ví dụ : Khi day trẻ học bài thơ “ Hoa cúc vàng”. Chủ điểm thế giới thực vật
* Cách tiến hành :
Hoạt động của cô
* Hoạt động 1: Gây hứng thú .

Hoạt động của trẻ

- Cô cùng trẻ hát bài “Hoa trong vườn” và đi thăm - Trẻ hát và đi thăm
vườn hoa cô đã chuẩn bị sẵn.

vườn hoa cùng cô.

- Các con vừa hát bài hát nói về gì?
- Vậy các con thấy vườn hoa như thế nào ?

- Về hoa trong vườn

- Các con thấy vườn hoa của chúng mình có những
loại hoa gì ?

- Rất đẹp.

- Sau đó cô đặt câu hỏi gợi mở để trẻ nêu lên màu - Trẻ kể, hoa hồng, hoa
sắc, mùi hương của một số loại hoa và lợi ích của đồng tiền, hoa cúc trắng,
chúng .

cúc vàng .

- Hoa còn dùng dể làm gì nữa các con?
- Trong vườn các con thấy có loài hoa nào được
trồng nhiều nhất?
Đúng rồi! trong vườn hoa được trồng nhiều nhất là - Trang trí, làm cảnh
loại hoa cúc vàng và những điều kỳ diệu về loại hoa
này đã được nhà thơ Nguyễn Văn Chương viết lên - Hoa cúc vàng
8


trong bài thơ. “Hoa cúc vàng” đấy, chúng mình cùng
học bài thơ về. “Hoa cúc vàng” để khám phá loài hoa
này nhé!
4. Biện pháp tổ chức trên tiết học.
Hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua hoạt động học
tập là hình thức cơ bản và chủ yếu. Vì nó thực hiện được mục đích, yêu cầu của
môn học, kiến thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống.
Để tác phẩm đi vào tâm hồn trẻ một cách có hệ thống, logic, sống động,
không khô khan cứng nhắc thì trước hết cần phải chọn câu chuyện hay phù hợp
với chủ điểm mà trẻ đang thực hiện, những câu chuyện phù hợp với lứa tuổi,
mang tính giáo dục và phong phú về nội dung, rồi đọc, kể diễn cảm một cách tự
nhiên, rõ vần điệu, nhạc điệu cho trẻ nghe, nhấn mạnh các hình tượng trong tác
phẩm giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp ngôn ngữ của tác phẩm đó đó.
Nhấn mạnh những câu, chữ, mang hình tượng đẹp, những ý hay gần gũi với
trẻ, để giúp trẻ cảm nhận những tình cảm tha thiết, những ý nghĩ tốt đẹp với con
người và cảnh vật xung quanh .
Khêu gợi ở trẻ những cảm xúc, những ý tưởng và khuyến khích trẻ kể lại
những điều mà trẻ cảm nhận được và hình dung ra khi xong tác phẩm Văn học

đó. Có thể tổ chức cho trẻ tạo hình (vẽ, năn, cắt, dán) những hình ảnh mà trẻ
cảm nhận được theo trí tưởng tượng của chúng, để trẻ cảm nhận câu truyện một
cách sâu sắc hơn. Bằng những biện pháp và phương pháp khác nhau cô giáo cần
biết lựa chọn các phương pháp biện pháp phù hợp với yêu cầu của từng tiết dạy
để truyền đạt nội dung, tư tưởng, chủ đề của tác phẩm để thu hút sự tập trung
chú ý tạo sự hứng thú của trẻ trong tiết học, trẻ phát hiện được những cái hay
cái đẹp trong tác phẩm, từ đó hiệu quả giờ dạy sẽ được nâng cao . Nếu giờ dạy
chỉ đơn thuần như một tiết dạy bình thường thì trẻ không hứng thú, dẫn đến hiệu
quả giờ dạy không cao.
Với yêu cầu của giáo dục hiện nay là dạy trẻ theo hướng đổi mới nội dung đó
được thể hiện ở 3 khía cạnh là : - Lấy trẻ làm trung tâm.
9


- Phát huy tính tích cực của trẻ .
- Dạy theo hướng lồng ghép tích hợp .
Vì vậy giáo viên phải biết cách để phát huy các nội dung một cách phù hợp
và khoa học nhằm làm cho trẻ hứng thú hoạt động và giờ dạy đạt kết quả cao.
5. Tạo môi trường động cho trẻ hoạt động:
Ngay từ đầu năm học phải chú trọng dành nhiều thời gian trong ngày cho
việc trang trí sắp xếp lớp, đặc biệt là làm thêm được nhiều đồ dùng, đố chơi
phục vụ cho trẻ làm quen với tác phẩm truyện kể (các loại tranh truyện, tranh lô
tô, tranh sưu tầm, con giống, rối, mũ các con vật, loài hoa.).
Tập trung trang trí làm nổi bật chủ điểm đang thực hiện sử dụng mảng tường
trống, trang trí con rối giống nhân vật trong các câu chuyện, bài thơ mà trẻ và đã
đang được làm quen. Nhờ vậy mà khắc sâu vào hình tượng trong các tác phẩm
văn học cho trẻ, tăng khả năng cảm nhận văn học cho trẻ.
Bên cạnh đó thường xuyên thay đổi cách trang trí để trẻ không bị nhàm chán,
luôn cho trẻ thấy sự mới lạ như thay đổi trang trí theo chủ điểm, chủ đề, kích
thích sự sáng tạo, ham tìm tòi khám phá của trẻ.

Ngoài ra còn phải chú trọng đến môi trường ngoài lớp học chuẩn bị cho trẻ
tiếp xúc với những cảnh quan sắp xếp bố trí không gian mang tính văn học
cũng mang lại hiệu quả cao.
Ví dụ: Trong câu chuyện “Bác gấu đen và hai chú thỏ” cũng vậy với tiết học
này tôi cũng tổ chức cho các cháu học ngoài trời, ở vườn cổ tích của trường, có
các cây to, thác nước, hòn non bộ các cháu thả mình vào không gian, cỏ cây,
hoa lá, núi non, rừng, gặp trời mưa và trú mưa dưới tán cây tạo cảm giác như
các cháu đang vào trong rừng chơi thật, đưa trẻ đến với hoạt cảnh của truyện,
nên các cháu rất thích, hứng thú tham gia vào các hoạt động và đạt kết quả cao.
Hay trong góc học tập tôi trang trí trên mảng tường (Bé yêu nhân vật nào), ở
giá tôi để các loại tranh truyện, các loại tranh sưu tầm được để khi trẻ hoạt động
góc hay giờ đưa, đón trẻ, trẻ tự vào chơi và từ các tranh trẻ tự kể truyện theo các
tranh hoặc “sáng tác” truyện theo tưởng tượng, suy nghĩ của trẻ. Từ việc làm

10


trên tạo cho trẻ tính tự giác trong hoạt động phát huy tính sáng tạo và tích cực
hoạt động của trẻ.
6. Lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động
Khi tổ chức hoạt động chung giáo viên phải tuỳ thuộc vào tình hình nhóm
lớp và khả năng cảm thụ tác phẩm truyện của trẻ để chọn hình thức hướng dẫn
trẻ cho phù hợp. Có thể là câu truyện dài, ít lời đối thoại, hay câu truyện nhiều
lời đối thoại, ngoài ra còn phải xem câu truyện này trẻ đã thuộc chưa và để áp
dụng các hình thức như sau:
5.1. Tổ chức với hình thức dạo chơi vườn cổ tích:
Với nội dung này cô có thể xắp xếp các mô hình, sa bàn truyện kể. Cô tổ
chức cho trẻ đi chơi vườn cổ tích cô vừa cho trẻ đi vừa đi vừa kể:
Ví dụ : với câu truyện “Bác gấu đen và hai chú thỏ” Trong tiết dạy này tôi tổ
chức cho trẻ hoạt động tại vườn cổ tích, tôi chuẩn bị dọn dẹp, sắp xếp một số đồ

dùng ngoài vườn cổ tích với một số cây xanh bóng mát,có chim đậu trên cành,
có bướm, có hoa và một số thú, đồ dùng dạy học có bánh xe, sân khấu ở tường
cảnh núi rừng cây cối, có gấu đen,nhà thỏ nâu, nhà thỏ trắng có đống lửa, có
ghế cho các cháu ngồi.
5.2.Tổ chức dưới dạng trò chơi tập kể chuyện
* Hình thức trò chơi đóng kịch:
Hình thức này là trẻ đã thuộc truyện, câu chuyện có nhiều lời thoại vì vậy
thông qua trò chơi đóng kịch trẻ có thể tiếp nhận truyện một cách nhanh nhất
bởi lẽ trẻ mầm non là lứa tuổi “Học mà chơi, chơi mà học” khả năng tư duy chú
ý còn mang tính tự phát, trẻ chỉ chú ý những gì mình thích mà trò chơi là một
trong những hành động mà trẻ ở lứa tuổi này ưa thích nhất.
Ví dụ: Câu chuyện : “Cô bé quàng khăn đỏ”
Một trẻ đóng vai “Cô bé quàng khăn đỏ”
Một trẻ đóng vai “Con sói”
Một trẻ đóng vai “Mẹ cô bé quàng khăn đỏ”
Một trẻ đóng vai “Bà”
Một trẻ đóng vai “Bác thợ săn”
11


Trẻ được nhập vào vai các nhân vật trẻ rất thích và nhận thấy vì không nghe
lời mẹ mà súyt nữa cô bé quàng khăn đỏ bị sói ăn thịt, song trẻ không thích
đóng chó sói, hỏi mới biết vì sói hung dữ, Đây là cơ hội để trẻ nhận thức được
đúng sai, việc nên làm, giữa cái thiện và cái ác.
*. Kể chuyện sáng tạo :
Bên cạnh việc giúp trẻ tiếp nhận tác phẩm truyện một cách nhanh nhất và sâu
sắc nhất thì việc giúp cho khả năng tư duy lôgic của trẻ đối với tác phẩm truyện
được phát triển là một việc làm cần thiết nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo
của trẻ. Thông qua việc tổ chức hình thức kể chuyện sáng tạo trẻ có thể tư duy,
tưởng tượng ra các tình tiết có thể xảy ra trong truyện và nêu lên những suy

nghĩ, những kết luận của mình về một tác phẩm truyện
Ví dụ : Khi kể câu chuyện “Ai đáng khen nhiều hơn” , Cô kể từ đầu: Thỏ mẹ
gọi hai anh em đến và dặn .Hai anh em đi vào rừng.Sau đó cô yêu cầu trẻ kể
một câu chuyện có nội dung tương tự.
Nếu trẻ chưa kể lưu loát truyện cô gợi ý trẻ kể: Chẳng hạn: Bằng các con
giống như mèo, chó, gà, cô kể có một gia đình nhà mèo sống với nhau rất hạnh
phúc, nhưng không may mèo bố mất sớm các anh em mèo phải giúp mẹ kiếm
sống, mèo anh thì siêng năng chịu khó còn mèo em thì lười biếng, bác chó thấy
vậy càng thương mèo anh, giúp đỡ mèo anh làm việc, thấy vậy mèo em càng
ghen tị với anh. Một hôm cô gà tình cờ biết chuyện liền bàn bạc với gia đình
mèo để động viên mèo em chăm chỉ học hành .Cứ như vậy sẽ kích thích tính
sáng tạo và khả năng tưởng tượng của trẻ.
*. Kể chuyện theo tranh vẽ:
Đây là một nội dung giúp trẻ phát triển khả năng cảm thụ tác phẩm truyện
cũng như phắt huy khả năng ngôn ngữ của trẻ ở mức độ cao nhất. Trẻ không chỉ
được xem tranh, quan sát tranh mà còn diễn đạt ngôn từ tư duy của mình. Qua
thứ tự của bức tranh trẻ của thể kể một câu chuyện theo trình tự hợp lý và lô gic
nhất.
Ví dụ : Cô chuẩn bị 3 tranh :

12


Tranh 1: Vẽ khu rừng có gia đình nhà Hươu bố mẹ ở trong nhà,
Hươu con đang chơi ở ngoài.
Tranh 2: Cảnh giống tranh 1 , có thêm 1 con Sói
Tranh 3: Bố mẹ Hươu chạy ra, Sói chạy biến mất .
Cô cho trẻ quan sát và yêu cầu trẻ kể nội dung câu chuyện theo thứ tự tranh
vẽ.
Ngoài ra trong góc tranh ở lớp cô còn phải chuẩn bị nhiều tranh khác nhau để

trẻ lựa chọn tranh để kể. Lúc này giáo viên là người động viên giúp đỡ trẻ thực
hiện.
5. 3 Tổ chức dưới dạng hội thi:
Thông qua nội dung này, không chỉ giúp cô phát hiện ra năng khiếu và khả
năng tiếp thu tác phẩm truyện của trẻ để khuyến khích động viên trẻ kịp thời mà
con giúp cho trẻ mạnh dạn, tự tin, ràn luyện khả năng ngôn ngữ cũng như khả
năng ghi nhớ của mình.
Ví dụ : Với câu chuyện “Chú dê đen”. Cô tổ chức hội thi “Ai thông minh
hơn”. Chia lớp thành 3 đội dự thi và mỗi đội sẽ kể 1 lần với điều kiện các thành
viên trong đội sẽ lần lượt kể một đoạn trong truyện, các thành viên phối hợp với
nhau sao cho thành viên nào cũng được kể chuyện. Nếu một trong các thành
viên không kể được chuyện thì cả đội sẽ giúp đỡ. Sau khi kết thúc, đội nào kể to
, rõ ràng và có nhiều thành viên kể nhất đội đó sẽ chiến thắng và có thưởng.
Trong năm học vào các ngày cuối chủ điểm ở buổi chiều tôi tổ chức thi “Các
nhà đạo diễn tí hon” trẻ xung phong hay bắt thăm để thi kể các câu chuyện theo
tranh hay kể truyện sáng tạo (truyện trẻ tự bịa) trẻ thể hiện diễn xuất, có trao
thưởng bằng các vòng hoa do cô tự làm, hay tổ chức sinh nhật cho các bạn tôi tổ
chức tương tự có thêm các nội dung môn âm nhạc.
7. Dạy ở mọi lúc, mọi nơi :
* Vào những buổi sáng đón trẻ: ngoài công việc nhắc nhở trẻ chào ba mẹ
và cất đồ dùng đúng nơi quy định và giữ gìn vệ sinh sạch sẽ tôi thường hay trò
chuyện với trẻ theo chủ điểm của chương trình học.

13


Ví dụ: chủ điểm “một số nghành nghề”: tôi trò chuyện với trẻ về gia đình có bao
nhiêu người, bố,mẹ con làm nghề gì, anh chị con làm nghề gì, làm ở đâu và làm
rẩn phẩm gì, con lớn lên thích làm nghề gì …tôi cảm thấy có tác dụng rất lớn
đối với trẻ.trong lúc trò chuyện cô đã cung cấp cho trẻ nhiều vốn từ giúp trẻ

hiểu nghĩa của câu nói trọn vẹn, diễn đạt mạch lạc. không những trẻ còn tìm
hiểu về thế giới xung quanh làm quen với kiến thức mới, giúp trẻ bước vào tiết
học một cách dễ dàng. Vì vậy trong lúc trò chuyện với trẻ cô phải nói rõ ràng,
chính xác,ngắn gọn, đủ nghĩa giúp trẻ học nói tốt hơn.Qua thời gian thực hiện
tôi nhận thấy các cháu mạnh dạn hồn nhiên rất thích trò chuyện với người lớn.
đặc biệt trẻ có một vốn từ đáng kể.
*Trong giờ hoạt động góc: Trẻ không thể thuộc được một câu chuyện qua
một giờ hoạt động chung ,vì ở lứa tuổi này trẻ rất dễ nhớ và mau quen.ta cần
cho trẻ làm quen với văn học ở hoạt động góc: Giờ hoạt động góc trẻ được
tham gia rất hồn nhiên mạnh dạn, có thể chơi trò chơi: “cô giáo” ở góc phân vai,
một cháu làm cô giáo dạy kể chuyện giúp trẻ nhớ lại trình tự câu chuyện hoặc
cũng cố những câu chuyện đã học.
Ví dụ: Chơi về chủ điểm “Trường mầm non” thì cháu chơi ở góc học tập xem
sách,chuyện tranh chữ to, tạo cho trẻ cảm giác là trẻ có thể đọc được quyển
chuyện đó hoặc có thể biết rằng chuyện đó nói về cái gì? trẻ có thể dựa vào
tranh để khám phá ra các nhân vật, khám phá nghĩa của từ của câu, hoặc trẻ có
thể tự vẽ, cắt dán tập làm sách, truyện tranh theo chủ điểm. Tôi nhận thấy qua
giờ hoạt động góc trẻ mạnh dạn,thích giao tiếp và phát triển nhiều vốn từ, cũng
cố lại những kiến thức đã học. Đặc biệt là trẻ rất thích tự lập trong lúc tự làm
sách truyện tranh, phấn khởi và rất thích tham gia chơi ở góc này.
*Với trẻ mầm non vui chơi là hoạt động chủ đạo, khi tổ chức hoạt động
chung chiếm một thời gian rất ngắn so với thời gian hoạt động của trẻ trên
ngày. Do đó giáo viên cần phải tận dụng những thời gian của các hoạt vui
chơi,lúc đi dạo chơi,thăm quan để cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm truyện.Trong
những thời gian ngoài giờ học này, giáo viên có thể đọc, các tác phẩm mới (phù

14


hợp với độ tuổi của trẻ). Việc ôn, luyện tập các tác phẩm truyện trong chương

trình cũng được thực hiên ở các thời điểm khác nhau.
* Hình thức dạy trẻ ôn luyện vào buổi chiều: Giáo viên đọc,kể lại tác phẩm
cho trẻ nghe, sau đó yêu cầu trẻ đọc ,kể lại,giáo viên theo dõi, sửa sai cho trẻ để
trẻ thực hiện đúng, diễn cảm.
*Trong những giờ trả trẻ: Cô có thể đọc,kể các tác phẩm mới, sưu tầm thêm
các câu chuyện để kể cho trẻ nghe.
* Một hình thức khác: Đây là hình thức góp phần mang lại hiệu quả cao đó là
cho trẻ làm quen vơí truyện kể theo các chủ đề, gắn với việc tổ chức các ngày
lễ, hội ( 8/3 , 20/10, 20/11…). Cô giáo tổ chức cho các cháu trong lớp trong
trường liên hoan, biểu diễn văn nghệ trong có thể kể chuyện, đòng kịch theo tác
phẩm văn học.Hình thức này thu hút được nhiều trẻ tham gia luyện tập biểu
diễn.Thông qua đó động viên cổ vũ các cháu giỏi đồng thời khuýên khích các
cháu yếu, nhút nhát tham gia vào các hoạt động nghệ thuật, củng cố, khắc sâu
về hình tượng văn học cho trẻ.
8. Biện pháp lồng ghép tích hợp kể chuyện thông qua các môn học khác.
Tích hợp là phương pháp đòi hỏi ở giáo viên sự sáng tạo linh hoạt và khéo
léo khi vận dụng, quá trình vận dụng tích hợp cân lựa chọn nội dung phù hợp,
lôgic, tránh quá trình hoạt động trở nển rời rạc, chắp vá.
*Đối với việc cho trẻ làm quen với truyện kể, cô có thể lồng ghép tích hợp
thông qua các môn học khác như: Toán, MTXQ,Tạo hình, Thể dục và kết hợp
môn âm nhạc, hoặc có thể thay đổi trạng thái tĩnh, động theo từng đề tài.
* Thông qua hoạt động môi trường xung quanh:
Ví dụ: Đề tài: Tìm hiểu một số loại rau

- Chủ điểm: Thế giới thực vật

Chủ đề: Rau, củ, quả.
Tôi vào bài với câu chuyện “ sự tích rau thì là”
Cô kể đến loại rau nào thì cô đưa loại rau đó ra và hỏi trẻ về tên gọi, màu
sắc, và tác dụng của rau đối với con người và cách trồng và chăm sóc, và cuối

cùng cô rau thì là ..cứ như vậy trẻ không những nhớ hết tên các loại rau, biết
được đặc điểm, màu sắc…mà trẻ còn khắc sâu được nội dung cốt truyện.
15


*Thông qua môn toán.
Ví dụ: Đề tài là đếm đến 3, nhận biết nhóm có 3 đối tượng
Chủ đề “Thế giới động vật”.
Ví dụ: khi vào bài tô kể cho trẻ nghe câu chuyện “Dê con nhanh trí”. Kể đến
nhân vật nào cô đặt mô hình lên bảng, hết truyện cô hỏi trẻ:
Trong truyện có mấy nhân vật? ( 3 nhân vật ) cô cho trẻ đếm và nhận biết
nhóm có 3 đối tượng.
Tại sao các con biết đó là Dê mẹ ? ( Vì Dê mẹ to, cao hơn)…
* Đối với môn Âm nhạc: với bài hát : “ Gà trống, mèo con và cún con” bằng câu
chuyện “Cáo, thỏ, gà trống” tôi sẽ kể câu chuyện đó để dẫn dắt vào bài hát để
không bị rời rạc khi tích hợp được cả 2 môn học.
* Với môn thể dục: Tôi sẽ kể cho trẻ nghe câu chuyện: “Mừng sinh nhật thỏ”.
Hôm nay cô cháu mình sẽ cùng đi đến nhà bạn thỏ trắng để dự được sinh nhật
của bạn để đến được nhà bạn thỏ các con phải đi qua một con đường rất hẹp…
tôi sẽ tổ chức cho trẻ đi theo con đường hẹp. Như vậy qua môn thể dục tôi cũng
đã tích hợp được môn thể dục và cuốn hút được trẻ vào hoạt động rất hứng thú.
Không chỉ thông qua các môn học mà sự kết hợp trò chơi trong giờ kể
chuyện cũng là một cách thức đem lại hiệu quả cao .Việc thay đổi trạng thái tiết
học bằng cách chơi trò chơi vận động giúp cho trẻ chuỷên từ trạng thái tĩnh sang
động, kích thích sự chú ý lâu dài ở trẻ là việc làm vô cùng quan trọng .
9. Phối kết hợp với phụ huynh.
Gia đình là trường học đầu tiên của trẻ nên việc phối kết hợp giữa nhà gia
đình là rất cần thiết.Tôi thường xuyên gặp gỡ và trao đổi với phụ huynh để
thống nhất kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ ở trường cũng như ở nhà thông qua
giờ đón, trả trẻ, các buổi họp phụ huynh để phụ huynh nắm bắt được ý nghĩa và

tầm quan trọng của môn học, từ đó vận động phụ huynh để phụ huynh quyên
góp những nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có để làm thêm nhiều đồ dùng phục vụ
cho môn truyện kể.
Tôi còn hướng dẫn cho phụ huynh khuyến khích trẻ kể chuyện,đóng vai
biễu diễn cho những người thân trong gia đình xem.
16


Vận động phụ huynh học sinh cùng cô và trẻ tổ chức các hội thi ở cuối chủ
điểm, cùng tổ chức ngày hôị, ngày lễ, những buổi biểu diễn nghệ thuật quần
chúng… để từ đó trẻ cảm nhận đựơc cái hay, cái đẹp trong nghệ thuật văn học.

C. Kết luận
1. Kết quả nghiên cứu
Trên đây là những giải pháp mà tôi đã rút ra từ thực tế giảng dạy. sau khi
thực hiện các giải pháp đã đưa ra, kết quả là môn làm quen với văn học ở lớp tôi
đã được nâng lên rõ rệt và được thể hiện ở bảng sau:

TT

Tốt

Nội dung khảo
sát

Đạt
Khá

Trung bình

Số

Tỉ lệ

Số

Tỉ lệ

Số

Tỉ lệ

trẻ

%

trẻ

%

trẻ

%

45%

7/40

Số trẻ Tỉ lệ%

Trẻ hiểu nội
dung, nhớ tên
1

truyện, tên

15/40 37,5% 18/40

nhân vật trong

17,5

0

0%

0

0%

40%

2/40

5%

45%

3/40

7,5%

27,5

2/30

5%

%

truyện
Trẻ cảm nhận
2

tính cách của
từng nhân vật

14/40

35%

17/40

8/40

20%

14/40

6/40

15%

13/40

42,5
%

9/40

22,5
%

trong truyện
3

4
5

Trẻ kể chuyện
theo tranh
Trẻ kể chuyện
sáng tạo
Trẻ bước đầu
biết kể lại

15/40
12/40

30%

35%

16/4
0

32,5

18/4

%
37,5

0
11/4

%

0

%

truyện
17


So với kết quả trên đây tôi thấy chất lượng khảo sát lần hai đã tăng lên rõ rệt
không còn trẻ yếu.
Qua quá trình nghiên cứu tôi nhận thấy hoạt động giáo dục truyện kể có vai
trò hết sức quan trọng trong chuơng trình giáo dục trẻ em ở tuổi mầm non.

Tham gia vào các hoạt động kể truyện sẽ dễ dàng giúp trẻ tích luỹ thêm về các
kỹ năng tri giác cách thức thể hiện, cảm xúc, thái độ và làm quen sự đa dạng, sự
phong phú gợi cho trẻ liên tưởng đến mọi sự vật, sự việc đang xảy ra xung
quanh trẻ. Hình thành cho trẻ các thói quen về kỹ năng sống, hành vi đạo đức…
góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Văn học có tác dụng rất lớn đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo bởi đây là
giai đoạn bắt đầu cho việc hình thành nhân cách trẻ.Thông qua văn học hình
thành ở trẻ những tình cảm đạo đức của con người mới xã hội chủ nghĩa.
Do đó muốn truyền thụ tác phẩm văn học nói chung và truyện kể nói riêng
cho trẻ thì trước tiên người giáo viên phải nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của
trẻ.
Có kiến thức, năng lực truyền thụ tác phẩm văn học đến với trẻ một cách nhẹ
nhàng, linh hoạt và hiệu quả, giáo viên phảI vận dụng linh hoạt các biện pháp
như: hình thành nề nếp thói quen trong sinh hoạt, chuẩn bị đồ dùng phù hợp với
đề tài, đặc trưng của môn học, tạo môi trường cho trẻ được hoạt động tích cực.
Giáo viên không ngừng nghiên cứu tài liệu đổi mới phương pháp giảng dạy,
vận dụng và linh hoạt việc lựa chọn hình thức tổ chức tạo hứng thú cho trẻ phát
huy được tính tích cực và sáng tạo của trẻ.
2. Bài học kinh nghiệm.
Để giúp trẻ học tốt môn văn học người giáo viên cần phải linh hoạt, sánh tạo
và đầu tư nhiều vào bài dạy, cần phải tìm hiểu và nắm được đặc điểm tìm sinh
lý của trẻ.
Giáo viên phải thuộc được tác phẩm văn học và hiểu nội dung ý nghĩa của tác
phẩm văn học định truyền tải đến trẻ.
18


Nghiên cứu sử dụng các thủ thuật, biện pháp để gây hứng thú tập trung sự
chú ý của trẻ tạo cho giờ học thỏai mái và sinh động
Ngoài ra muốn dạy tốt tôi phải thường xuyên học hỏi đồng nghiệp, tự rèn

luyện nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tham khảo tài liệu, sách báo,
tập san, luôn tìm tòi sáng tạo trong giờ dạy.
Cô giáo cần là người luôn gần gũi yêu thương trẻ để xứng đáng là “Người
mẹ thứ hai của trẻ”
Tích cực làm đồ dùng đồ chơi, trang trí lớp, đa dạng, phong phú về nội dung
và hình thức phù hợp với trẻ .
3. Ý kiến đề xuất
Trong những năm gần đây ngành học Mầm non đã được Đảng và nhà nước
quan tâm chú trọng . Vì vậy mỗi cán bộ giáo viên của ngành học phải xác định
rõ vai trò và trách nhiệm của mình với sự nghiệp trồng người của quê hương đất
nước . Không ngừng học tập nghiên cứu, tự bồi dưỡng nâng cao năng lực sư
phạm góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Đề nghị các nghành các cấp cần quan tâm hơn nữa về đầu tư cơ sở vật chất
và các trang thiết bị phục vụ cho dạy và học được phong phú và đa dạng hơn.
Đề nghị với phòng giáo dục và đào tạo tham mưu cho UBND Thành Ph?
trang bị cho các trường mầm non máy chiếu để giáo viên được thực hiện dạy
giáo án điện tử.
Cần tạo điều kiện cho giáo viên trong trường được đi học tập, tham quan, để
giáo viên có cơ hội học hỏi thêm kinh nghiệm tổ chức các hoạt động học tập
và vui chơi cho trẻ.
Đề nghị trường Mầm non liên hệ mua sắm các tranh kể chuyện, đặc biệt
tranh động các câu chuyện mới thực hiện theo chủ đề, chủ điểm.
Trên đây là một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng học truyện kể cho trẻ
mẫu giáo. Rất mong được sự góp ý bổ sung của cán bộ chuyên môn và các bạn
đồng nghiệp để bản thân có thêm kinh nghiệm trong quá trình chăm sóc giáo
dục trẻ.

19

Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Quảng Phú ngày 30 tháng 03 năm 2013

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết ,không sao chép nội dung
của người khác.

20