Hướng dẫn học sinh lớp 6 sử dụng bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn miêu tả

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.9 MB, 131 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ HỒNG NHUNG

HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 6 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY

ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ HỒNG NHUNG

HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 6 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY

ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ

Chuyên ngành: Lí luận và PPDH bộ môn Ngữ Văn

Mã số: 60 14 01 11

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN

Người hướng dẫn khoa học:TS. NGUYỄN THỊ BAN

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

ỜI CẢM N

h h h i i “Hướng dẫn học sinh lớp 6 sử dụng

BĐTD để lập dàn ý cho bài văn miêu tả” i h gi hi h

h gi g Ng h S h g i h i
- i h Q gi N i i g i i i h
i TS Ng Th - g i h g h h i

T i i g i h h h g i i g h i
TS Ng Th g h i i i h gi h
gi i g h h h h

N i h g
T gi

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

D NH MỤC C C CHỮ C I VI T TẮT

STT V T T T N Y

1 TD

2 BT i

3 CCGD i h gi

4 i h g

5 GV i i

6 HS i h

7 PPDH Ph g h h

8 THCS T g h

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

iii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Thống kê bài học về văn miêu tả trong chương trình Ngữ văn 6 kì II ... 35

Bảng 1.2. t quả th ng kê t qu n ni m về v i tr c p dàn 
...37

Bảng 1.3. t quả thống kê thực trạng dạy học BĐTD c ... 39

Bảng 1.4. t quả thống kê t nh gi về BĐTD ... 40

Bảng 1.5. t quả khảo s t S về m c hi u quả c BĐTD ... 41

Bảng 1.6. t quả khảo s t t S về m c hi u quả c BĐTD ... 43

Bảng 1.7. t quả khảo s t S về m c thực hi n th o t c p dàn ... 44

Bảng 3.1. Ph n bố bàn và gi o viên thực nghi m ... 79

Bảng 3.2. Bố tr số ư ng thực nghi m sư phạm... 79

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

DANH MỤC CÁC HÌNH

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

MỤC ỤC

L i c ……….… i

Danh m c các ký hi u, các ch vi t t ……… ii

Danh m c các b g ……… …...iii

Danh m c các h h ……… …… i

MỞ ĐẦU ... 1

1. í do lựa chọn đề tài ... 1

1.1. Xuất phát từ tầm quan trọn của việc lập dàn ý khi làm văn nói chun và 
làm văn miêu tả nói riên ... 1

1. . Xuất phát từ th c tr n d học văn miêu tả Trun học s ... 2

1. . Xuất phát từ khả năn và hiệu quả của việc sử dụn bản đ tư du để lập 
dàn ý cho bài văn miêu tả... 3

2. ịch sử nghiên cứu ... 4

.1. hiên cứu về lập dàn ý cho bài văn miêu tả ... 4

. . hiên cứu về bản đ tư du và ứn dụn bản đ tư du vào d học nói 
chun , để lập dàn ý cho bài văn miêu tả nói riên ... 7

ề bản ồ tư duy ... 7

ng d ng bản ồ tư duy trong dạy học ... 10

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ... 12

.1. Mục đích n hiên cứu ... 12

. . hiệm vụ n hiên cứu ... 12

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ... 12

4.1. Đối tượn n hiên cứu ... 12

4. . h m vi n hiên cứu ... 12

5. Phương pháp nghiên cứu ... 13

6. Cấu trúc của luận văn ... 13

CHƯ NG 1 C SỞ Í UẬN VÀ THỰC TIỄN CỦ VIỆC ỨNG DỤNG .... 14

BẢN ĐỒ TƯ DUY ẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ ỚP 6 ... 14

1.1. Cơ sở lí luận ... 14

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

1.1.1.1. Nguồn gốc c bản ồ tư duy và sự r i thuy t Bản ồ tư duy

c Tony Buz n ... 14

1.1.1.2. h i ni m bản ồ tư duy ... 16

1.1.1.3. Đặc trưng c bản ồ tư duy ... 19

1.1.1.4. ch tạo p bản ồ tư duy ... 21

1.1.1.5. u i m c bản ồ tư duy ... 22

1.1.2. ập dàn ý cho bài văn miêu tả lớp 6 ... 23

1.1.2.1. Qu n ni m về p dàn cho bài văn ... 23

1.1.2.2. Qu n ni m về văn miêu tả ... 26

1.1.2.3. ch p dàn cho bài văn miêu tả ... 29

1.1.3. Khả năn ứn dụn bản đ tư du để lập dàn ý cho bài văn miêu tả
32
1.1.3.1. ơ sở ng d ng bản ồ tư duy p dàn cho bài văn miêu tả . 32 
1.1.3.2. c c ch ng d ng bản ồ tư duy p dàn cho bài văn miêu tả
33
1.2. Cơ sở thực tiễn ... 35

1. .1. i dun d học lập dàn ý cho bài văn miêu tả chư n tr nh 
văn 6 ... 35

1. . . Th c tr n d học lập dàn ý cho bài văn miêu tả lớp 6 và sử dụn bản 
đ tư du để lập dàn ý cho bài văn miêu tả ... 37

CHƯ NG 2 TỔ CHỨC HƯỚNG DẪN HỌC SINH ỚP 6 SỬ DỤNG BẢN 
ĐỒ TƯ DUY ĐỂ ẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ ... 47

2.1. Ý nghĩa của việc sử dụng bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn miêu tả
... 47

2.1.1. ử dụn bản đ tư du phát hu tối đa khả năn tư du và sán t o 
của học sinh tron quá tr nh lập dàn ý cho bài văn miêu tả ... 47

2.1.2. ử dụn bản đ tư du tăn khả năn liên tư n , tư n tượn của học 
sinh tron quá tr nh lập dàn ý cho bài văn miêu tả ... 48

.1. . ử dụn bản đ tư du t o hứn th học tập và h nh thành thói quen 
làm việc khoa học cho học sinh ... 49

2.1.4. ử dụn bản đ tư du i p ti t kiệm thời ian tron quá tr nh t o dàn 
ý cho bài văn miêu tả ... 49

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

vii

. .1. Mục tiêu ... 50

. . . T chức học sinh sử dụn bản đ tư du để lập dàn ý cho bài văn miêu 
tả ... 50

ư ng d n học sinh kĩ năng s d ng bản ồ tư duy p dàn cho

bài văn miêu tả ... 51

2.2.2 R n uy n kĩ năng s d ng bản ồ tư duy p dàn cho bài văn 
miêu tả ... 55

2.3. y dựng hệ thống bài tập r n ĩ năng sử dụng bản đồ tư duy để lập dàn 
ý cho bài văn miêu tả ... 59

2.3.1. u ên tắc xâ d n hệ thốn bài tập ... 59

Nguyên tắc ảm bảo t nh thống nhất ... 59

Nguyên tắc dạng ... 60

Nguyên tắc vừ s c, tạo s c ... 60

. . . Miêu tả chi ti t hệ thốn bài tập ... 61

2.3.2.1. Hon thiêịn bn đơÌ tý duy ... 61

2.3.2.2. Pht hiêịn lơỡi ca bn đơÌ tý duy ... 69

2.3.2.3. To lâịp dn bãÌng bn đơÌ tý duy ... 73

CHƯ NG 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ... 80

3.1. Mục đích thực nghiệm ... 80

3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ... 80

. .1. họn học sinh ... 80

. . . họn iáo viên ... 80

3. . . họn đ a bàn th c n hiệm ... 81

3.3. Nội dung thực nghiệm ... 81

3.4. Tổ chức thực nghiệm ... 86

3.5. Đánh giá ết quả thực nghiệm ... 100

.5.1. K t quả đ nh tính ... 101

.5. . K t quả đ nh lượn ... 102

T UẬN VÀ HUY N NGHỊ ... 104

TÀI IỆU TH M HẢO ... 106

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10></div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

MỞ ĐẦU 
1. Lí do lựa chọn đề tài

1.1. Xuất phát từ tầm quan trọng của việc lập dàn ý khi làm văn nói chun 
và làm văn miêu tả nói riêng

L c hi u là hai tr c chính c a d y h c Ng he h ng ti p
c g c c S T g h g h L h h g S c làm quen

v i nhi u ki n khác nhau: tự sự, miêu tả, bi u cảm, ngh lu n, thuy t

minh … Mỗi ki i ó g i g g h g h o l n l i có

i h g ó g i vi t ph i th c hi n tu n t c: tìm hi u ề; tìm ;

l p dàn ý; vi t bài và ki m tr bài vi t Từng kĩ g ó i i g gi

g i vi t t c m n hoàn chỉnh.

Tuy nhiên, trên th c t S h ng b c: tìm hi , ý, l p
dàn ý và ki m tra. Thói quen c a ph S h c hi n kĩ g i t bài ngay sau
khi nh . Vì th , nhi S h ng m c các lỗi khi t o l h c
, thi u ý, s p x p các ý l n x n, b c c thi u m ch l … Vi c rèn luy n từng kĩ
g a quá trình t o l h c coi tr ng vì th HS ho c loay
h i h c b nhi u công s c vi h g ó i
h ý h m chí l , sai ki u bài.

có th t o l p m n rõ ràng v ch , m ch l c v b c c, ngồi
vi c tìm hi , l p ý m t cách cẩn tr ng, HS c n chú ý l p dàn ý cho bài vi t c a
mình. L p dàn ý t ý h g a bài vi t. Vì th , có th coi, dàn ý là
g ng c a bài vi Khi ó ý i c vi i ẽ h g i h h ng
so v i yêu c u c bài và ch g i vi nh.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

i m c n thi t; khơng có tính m ch l c do thi u s phù h p gi a ch v i i
ng miêu t hay gi i ng v i i m c tái hi n.

Nh y, l p dàn ý là m t thao tác không th thi u trong quá trình t o l p các

lo i ói h g i nói riêng. L ý ó i h h ng
cho c bài vi t c a HS.

1.2. Xuất phát từ th c tr ng d y học văn miêu tả Trun học s

V i là m t trong nh ng ki u bài quan tr g g h g h L
ng ph h g S c làm quen v i ki u bài từ cu i h c kỳ p 4
v i nh g i ng miêu t gi h v t, con v t, cây c i p 5, HS
ti p t c rèn luy n v i v i i ng m r g h g m
g i và c h n c p THCS, HS quay l i v i ki i g h g h
Ng ỳ 2. mỗi b c h c, m c tiêu d y h c ki u bài này có s h i, tùy
thu i ng HS. Tuy nhiên, t u chung l i, d y h i ph i t
 c nh ng m c tiêu sau: M t là hi u khái ni m và ặc trưng c văn bản miêu tả

phân bi t ư c v i các ki u bài khác; hai là bi t s d ng các thao tác quan sát, 
tưởng tư ng, so sánh, nh n xét trong àm văn miêu tả; ba là bi t tìm ý và l p dàn ý 
cho bài văn miêu tả; bốn là bi t vi t oạn văn, bài văn miêu tả; năm à bi t trình 
bày mi ng m t bài văn miêu tả trư c t p th ; sáu là bời dưỡng những tình cảm 
trong sáng, tình yêu v i cu c sống, con ngư i. [7]

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

c a HS trong quá trình t o l n ngày càng gi m. Từ s thi u h t v tri th c
ki u bài d n nh g hó h g i c hình thành kĩ g i n vi c vi t bài
tr thành áp l c n ng n . Không chỉ v y, v n s ng h n hẹ h í ng
ng, s i ng b gi i h n t o nên nh ng bài vi t ho c ngô nghê ho c sáo
rỗ g ó g í S u và không nh n th c t m quan
tr ng c a các kĩ g o l n c g h ĩ g n thi hi
miêu t .

1.3. Xuất phát từ khả năn và hiệu quả của việc sử dụn bản đ tư du để 
lập dàn ý cho bài văn miêu tả

K từ khi xu t hi n vào cu i th p niên 60 c a th kỷ XX TD T
Buzan sáng t h ng minh s h u d ng c a nó trong nhi u lĩnh v c và
ngày càng ph bi n v i h 3 0 tri g i s d ng. N h hi i i,
TD h y c s d ng trong lĩnh v i h h h g h hi n nay,
ó thành công c h i i ng, s d ng trong nhi u lo i ho t
ng c g h g hi u lĩnh v c khác nhau.

Trong d y h c ng ph thơng nói chung và d y h c môn Ng ói
i g TD h g TD c coi là m t trong nh ng kỹ thu t d y h c
tích c c nhằm kích thích và phát huy t i h g ý ng, ti g S; g
ng kh g ghi h sáng t o v i các n i dung h c t p; t o h g h h g i
h TD c s d ng trong nhi u tình hu ng d y h h h h “tóm tắt

n i dung, ôn t p m t ch ề; trình bày tổng quan m t ch ề; chuẩn b tưởng cho 
m t báo cáo hay m t buổi nói chuy n, bài giảng; thu th p, sắp x p tưởng; ghi 
chép khi nghe bài giảng” [5] các b c h c khác nhau v i nh g i ng HS

khác nhau, vi c s d g TD g i nhi u hi u qu tích c c.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Xu t phát từ h g ý h g i a ch i “Hướng dẫn học

sinh lớp 6 sử dụn BĐTD để lập dàn ý cho bài văn miêu tả” TD c

xem xét v i h ỹ h ý h i i ó ghĩ
h g hỉ ừ g i i g TD h g i h h h í h

h g h i h g g g i h

2. Lịch sử nghiên cứu

2.1. Nghiên cứu về lập dàn ý cho bài văn miêu tả

L i i g g h g h T L ừ
Ti h Ph h g i g i ĩ g g ghi
h g h g hi g h h h

g i ý h i g h hi gi
Trong cu n Ngh thu t làm vãn (1976), nhóm các tác gi ngý i Pháp J.Brun, 
A.Doppagne, J.Chevalir đã đýa ra đ nh nghĩa v miêu t và m t quan ni m toàn
di n v t ngý i là ph i t c hình dáng đ n hành đ ng c a con ngý i, chú ý t tắnh
cách c a h .

Nhà ngôn ng h c ngý i Pháp Phillippe Hamon trong cu n Introduction à ’

anly se du descriptif (1981) lý gi i týõÌng tâịn v nãng l c miêu t , nh ng d u hi u

miêu t , ch c nãng c a miêu t trong vãn b n ngh thu t, và chỉ ra nh ng c p ð
c a miêu t ...

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

nhi u suy xét hõn, là cách nhìn s v “ chi ph i b i nh ng phán ðoán c a b n
thân ngý i vi ”.

Bên c nh đó cịn có th k đ n lý thuy t v vãn miêu t c a Gerad Vigner
trong Đọc - từ vãn bản đ n ý nghĩa (1979), A. I. Domasõniep trong Giải thắch vãn

bản ngh thu t (1989),...

Sõ lýõịc vêÌ nhýỡng quan điêỊm ca cc tc gi kêỊ trên, chng tơi c
thêm nhýỡng gõịi gi triị gip cho viêịc xc điịnh nhýỡng vâìn đêÌ l lịn
vêÌ vãn miêu t trong nh trýõÌng phơỊ thơng sng roỡ hõn.

ÕỊ Vi t Nam, vãn miêu t là m t ki u bài vãn quen thu c trong chýõng trình
Ti u h c và THCS từ r t lâu nay. Vì th , vãn miêu t ðý c các nhà ngôn ng h c và
giáo d c h c quan tâm.

Trý c Cách m ng tháng 8/1945, vãn miêu t đã đý c đ c p t i trong các cu n:

Vi t - Hán vãn khảo (Phan K Bính -1930), Quốc vãn giáo khoa thý (Tr n Tr ng Kim,

Nguy n Vãn Ng c, Ð ng Ðình Phúc, Ðỗ Thân -1935)... Tuy nhiên, các tác gi m i chỉ
ðýa ra quan ni m h t s c sõ lý c v vãn miêu t .

Từ sau Cách m ng tháng 8/1945, vãn miêu t m i chắnh th c đý c đýa vào
giaÒng d y trong nhà trý ng ph thông. M t s tác gi có nhi u cơng s c trong
nghiên c u và d y h c vãn miêu t th i kỳ này nhý Nghiêm To n, Thái Huy, Từ
Phát, Minh Vãn, Xuân Tý c... Trong đó, đáng chú ý là Nghiêm To n, ngý i có tý
tý ng ti n b , g n v i tý tý ng phát huy tắnh tắch c c c a HS. Trong Vi t lu n, 
Nghiêm To n c ng đã quan tâm t i vi c xây d ng các bài t p nhằm rèn luy n nãng
l c vi t vãn miêu t , chỉ có đi u là các bài t p này không đúng nhý ý mu Ộ
tr ng kh nãng con trẻỢ a ơng. Bên cnh đ phi kêỊ đêìn cơng triÌnh Nghêị

thịt viêìt vãn [71] ca Phm Viêịt TuÌn. Trong cơng triÌnh ny tc gi

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Cho đêìn trýõìc CCGD vãn miêu t vâỡn chiỊ l mơịt bơị phâịn nh
trong cơng triÌnh nghiên cýìu ca cc tc gi. TýÌ sau nãm 1981, vãn miêu t
cuỡng nhý phýõng php dy hc lm vãn miêu t dâÌn dâÌn đýõịc ch trng
hõn, týõng xýìng võìi viị triì ca n trong chýõng triÌnh dy hc lm vãn týÌ
TiêỊu hc đêìn PhơỊ thơng.

Tc gi Nguỡn Triì l mơịt ngýõÌi đaỡ dnh nhiêÌu tâm sýìc cho viêịc
nghiên cýìu vêÌ vãn miêu t v viêịc dy hc vãn miêu t. Nhýỡng cơng
triÌnh ca tc gi ch ìu viêìt cho chýõng triÌnh tiêỊu hc nhýng trên
thýịc têì c thêỊ đýõịc vâịn dng đơìi võìi hot đơịng dy hc vãn miêu t
õỊ lõìp cao hõn. Ngay từ nãm 1984, tác gi đã có các bài nghiên c u: M t số vấn

đề về dạy học vãn miêu tả ở l p 4, M t số vấn đề về dạy học vãn miêu tả ở l p 5.

Đ c bi t, trong cu n Vãn miêu tả và phýõng pháp dạy vãn miêu tả ở ti u học 
(1993), tác gi đã trình bày khá rõ quan ni m c a mình v vãn miêu t , đ c đi m
c a vãn miêu t , trên cõ s đó, tác gi đi sâu phân tắch phýõng pháp d y các ki u
bài vãn miêu t trong chýõng trình CCGD.

Hai tác gi Ðỗ Ng c Th ng và Ph m Minh Di u c ng dành s nghiên c u
khá kĩ lý ng v vãn miêu t . Trong cu n chuyên lu n Vãn miêu tả trong nhà trý ng

phổ thông (2003), các tác gi không nh ng phân tích, chỉ ra nh ng ð c ði m và yêu

c u c a vãn miêu t mà còn chỉ ra phýõng hý ng ð h c và làm t t vãn miêu t
trong chýõng trình – SGK m i.

Bên cnh ð, hng lot nhýÞng cìn sch nhý Vãn miêu taÒ và k

chuy n chọn lọc (V Tú Nam, Ph m H , Bùi Hi n, Nguy n Quang Sáng - 1995), 
Ðọc vãn và luy n vãn (Tr nh M nh, Nguy n Huy Ðàn - 1995), Vãn miêu taÒ tuy n 
chọn (Nguy n Nghi p, Vãn Giá, Nguy n Trí, Tr n Hồ Bình - 1997), M t số kinh 
nghi m vi t vãn miêu t (Tơ Hồi - 1999), ... khơng chiỊ ðýa ra cc bi vãn

mâỡu đêỊ HS tham kho m cn triÌnh by vêÌ l thuìt lm vãn miêu t,
trong đ ch đêìn mc điìch ca vãn miêu taÒ đêÒ phân biêịt võìi cc
kiêỊu bi khc, cc thao tc v cch lm mơịt bi vãn miêu t, dýịng
đon vãn, trau chìt týÌ ngýỡ trong diêỡn đt.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

hc kiêỊu bi ny õỊ TiêỊu hc dýõÌng nhý chiêìm tiỊ lêị lõìn hõn. Ngoi
cc sch, c thêỊ kêỊ đêìn mơịt sơì lịn n Tiêìn siỡ tiêu biêỊu vêÌ dy hc
vãn miêu t l: Xây dựng h thớng bài t p rèn luy n kỹ nãng vi t vãn miêu tả cho

học sinh ti u học (2008) cuÒa tc gi Xn Thiị Nguịt H, Rèn luy n kĩ năng 
vi t mạch lạc trong văn miêu tả cho học sinh l p 5 ( ) gi Ng Th

Ph g Th H thống bài t p rèn luy n năng ực qu n s t, tưởng tư ng trong dạy

học văn miêu tả ở THCS ( ) gi Ph Mi h Di

ó h g h ý h i g h h g h g
h i h g hi h i i g h g g i
hi h h g i g

2.2. Nghiên cứu về bản đồ tư duy và ứng dụng bản đồ tư duy vào dạy học 
nói chung, để lập dàn ý cho bài văn miêu tả nói riêng

. .1. ề bản đ tư du

T i h ẻ TD h i g
ông h g g g h i TD

N 3 T g i g h g h gi i thi u Cẩm

nang v n hành b não - h g h h h hi g h

h g g i i hi hi i h h g h g h i
Ng ó h i TD i i g i S d ng tr

tu c bạn T g g h gi h h g i

g i T ằ g i g h h g i
h g h hi i g i g hi h i V h g
h g hi i g ó V TD gi i hi
h g i i h g h ó gi g gi i thi u
c tính c TD hẳ g nh s i t c a công c này thông qua h ngơn ng ,
hình nh; nh g ng c a nó t i g c g o và gi i quy t v ;
i m c TD i b ng li t kê truy n th ng; ng d ng th c ti n cho bài
gi ng, h i h p, bài thuy t trình và bài vi t...

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

nguyên t c, kĩ thu t xây d ng m TD n; ng d ng c TD g h ng
lĩnh v c khác nhau c i s ng.

Nền tảng và ng d ng c Bản ồ tư duy (Ultimate book of mind maps) [19] là

m t cu n sách khác g chú ý c a Tony Buzan xu t b n 2005. Trong công
trình này, tác gi nêu ra nh ng câu h i g chú ý liên quan n c gi h “ n
có mu n mình có th nghĩ ra c nhi u ý ng t phá cùng nh ng cách gi i
quy t v n y sáng t o? Ghi nh các thông tin và d dàng h i ng l i sau ó
ngay c khi g ch u nhi u áp l c? t c nh ng m c tiêu ra? Tr thành
nhà qu n lí th i gian xu t s c? T tin th c hi n ph n thuy t trình c a h? ” Từ
ó m t l n n a, ông nêu ra quan ni m v TD khám phá sâu h lí gi i t i
sao TD mang l i hi u qu cho nhu c u h c h i và g l c sáng t o c a con
g i, h ng d n s d ng TD nâng cao “ c m nh trí tu ” l p k ho ch cho
cu c s ng thành g…

g h i h T g p sơ ồ tư duy hi n

ại thông minh hơn [22]. h T g

g hi ằ g TD i h h h g h
i- R SP h ó gi h í h h i g
TD hi ó h h g h h ỗi g i g h i h g
h g ti TD g gi g hi

Nh g ghi T ghi i g hi
 h h h L p Sơ ồ tư duy (Mind M pping), Làm ch trí nh c a bạn (Master

your memory), Sách dạy ọc nhanh (The Speed reading book), Công c tư duy hi u 
quả nhất – Công c sẽ àm th y ổi cu c sống c a bạn ( ow to Mind M p), Đ có 
trí nh hồn hảo (Bri i nt Memory), Sơ ồ tư duy trong kinh do nh, S c mạnh c a 
trí tu sáng tạo (The power of cre tive Inte igence), c ch nh th c các kỹ năng 
giao ti p xã h i c a bạn (The power of Social Intelligence), S d ng b não cải 
thi n s c khỏe th chất ( e d Strong)…

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

h i h g g g h T hi gi h g
 ghi g g h g

ng d ng Bản ồ tư duy [70] – cu n sách c e W ff – g h

TD g h i gi Th g i c gi i thi u l i kĩ thu t xây d ng m t
 TD h g h ng, tác gi khẳ g nh b n ch t c a nó – ó kĩ thu t suy nghĩ

bằng cả b não T gi hỉ h g n d ng r g i TD hi u lĩnh

v c trong th c ti i s g g i, bao g m vi c vi t lách, qu n lí k ho ch,
qu n lí các cu c h p, thuy t trình, h c t p, phát tri n cá nhân,... Xét riêng v m ng
h c t p, Wycoff nh n m h “l p BĐTD à hình th c ghi chép hi u quả” ó h 
 h g i s d g “nhanh chóng ghi lại c c tưởng bằng từ khoá, sắp x p m t

c ch cơ bản thơng tin khi nó ư c truyền tải”, “tự ng loại bỏ những từ không 
quan trọng và ư r sự sắp x p sơ b th ng tin ư c ti p nh n” [ ] Nh

v y, y u t c tác gi quan tâm hi u qu c TD i kh g ghi
nh g i dùng.

V i cu n sách Sắp x p tưởng v i Sơ ồ tư duy (Org nisez vos idees vec e

Mind Mapping) [45], nhóm tác gi Jean-Luc Deladriere, Frederic Le Bihan, Pierre

Mongin, Denis Rebaud t p trung làm rõ kh g d g TD hi p x p ý
ng trong lĩnh v c kinh doanh. C th , các tác gi chỉ ra rằng b não có hai bán
c h g i c khai thác ti g ừ mỗi phía l i h g TD ó h

nằm ranh gi i gi a hai bán c u não này, m t m h g i n k t h p kh g
c a hai bán c u, m t khác là công c tách bi t khi c n thi t. Nó giúp th hi n m c
ch t chẽ g h g ng th i c g í h hí h g c sáng t o còn
ti m ẩn.

S g h gi g i i g hi
 ằ g g TD T g ó g h ó h Học

khôn ngoan mà không gian nan c a Kevin Paul, Phương ph p học t p siêu tốc và 
Phương ph p tư duy siêu tốc c a Bobbie Deporter, M t tư duy hoàn toàn m i c a

Daniel Pink, ú nh th c t nh trí sáng tạo c a Roger Von Dech, The Buzan study

skill handbook (Kỹ năng học t p theo phương ph p Buz n) c a James Harrison,

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

minh h h ý ng c a mình, làm ph n t ng k t hay khái quát nh ng k t qu
h Q h g h h í h hi TD -
ó h h g h i h g h ỉ XX

2.2.2. Ứng dụn bản đ tư du tron d y học

g i TD g g h ừ T g g
trình Kỹ năng học t p siêu tốc th k XXI [32] Collin Rose và Malcolm J. Nicholl 
h i hó k ho h làm ch trí tu V TD h
h i h hi h h he h gi TD hi
“m t phương ph p năng ng nắm bắt những i m chính y u c a thơng tin.

húng ư c xây dựng cung cấp cái nhìn tồn cảnh, cho phép th ng tin ư c

trình bày theo úng c ch th c não b hoạt ng, t c là theo nhiều nh nh tư duy 
cùng lúc” [3 5] Kh i i m này v b n ch c các tác gi khẳ g nh là

xu t phát từ kĩ thu TD a Tony Buzan. Vì th , toàn b quy cách l p b
h c t h u v i ch trung tâm, s d ng từ khóa, bi ng, màu s c, từ
ng , hình vẽ, ghi chép từ g … g hoàn toàn v i kĩ thu t l TD

M hó gi h g TD h ỹ h h
h h h hi gi h i h h h g h h
 h hó gi S. Edwards và N. Cooper trong bài nghiên c u Mind mapping as a

teaching resource (L p BĐTD như m t nguồn lực dạy học); các tác gi A. Peterson,

P. Snyder trong bài vi t Using Mind Maps to teach social problems analysis (S

d ng BĐTD dạy học phân tích các vấn ề xã h i).

Riêng v vi c ng d g TD g y h c Ng S.Rafik-Galea và J.
Kaur v i bài tham lu n Teaching Literature through mind maps (Dạy học văn bằng

BĐTD) h í h h ng hi u qu TD g i cho vi c d y h c m t tác

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Vi N h g g h g g i i h g g
 h TD h T g Sơ ồ tư duy ổi m i dạy học [ ] 
gi gi i hi ỹ h (5W i hi i g h ) h g h
ẽ TD ằ g hi h g i Q g h gi h hó h ẽ
TD h hi i g h i h gi h i h i h h i h g
h

Nhó gi T h h Ng n Th Thu Th y v i g h
 h S d ng SĐTD - m t bi n pháp hỗ tr HS học t p (2009), Dạy tốt- học tốt ở

Ti u học bằng SĐTD ( ) gi i thi u khái quát v TD h ng m t

TD n và cách t ch c ho ng d y h c bằ g TD h hi u qu i
kèm v i ó t s TD i h h gi g i c d hình dung, ghi nh .

Ngồi các cơng trình trên, các bài vi t trên các t p chí c ng bàn v vi c ng
d g TD g y h i h h h i i t Dạy học phân môn T p

àm văn v i sự hỗ tr c SĐTD c a tác gi ỗ Th Ph g Th o trên T p chí

Khoa h c (2012), bài vi t ng d ng Sơ ồ tư duy trong vi c hư ng d n học sinh

l p 5 l p dàn c c bài văn thu c th loại văn miêu tả c a tác gi Lê Ng c Hóa trên

T p chắ Khoa h i h c C Th ( 3) i i SýỊ dng sõ đơÌ tý duy đêỊ

dy hc kêỊ chuịn õỊ tiêỊu hc ca Triịnh Thiò Hýõng. Các bài vi t này

gi i thi u khái quát v TD hi u qu c a vi c s d g TD g y h c,
cách thi t k TD h h c s d g TD y h c nói chung và phân
môn T ti u h c nói riêng.

Q i h h h h ghi g g TD g h
h g i h ằ g

g h i i h g gi i hi i TD g ó

g h g TD

M g h h g TD h ói h g
h ói i g h h h

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

thýịc sýị xt đêìn bn châìt tý duy ca n. PhâÌn hn chêì ny seỡ đýõịc
chng tơi cơì gãìng khãìc phc trong lịn vãn ny.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích n hiên cứu

T nghiên c u, khái quát n i g ng c t lõi c a lí thuy t
TD ý h i n miêu t h h c tr ng d y h i ,
lu h h h h h g h S g
TD ý h i i Từ ó i hẳ g h gi h
TD i i i h i h S L g gó h nâng cao
ch ng d y h ói h g y h i ói i g

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

c m í h ghi u, lu p trung gi i quy t các nhi m v
sau:

- Nghiên c u h th ng hóa n i g ng c t lõi c a lí thuy TD p
ý h i i .

- Kh sát th c tr ng d y h i và vi c s d g TD l p dàn ý

h i i .

- xu t và mô t nh ng cách th c h ng d n HS l p 6 s d g TD
l ý h i i .

- Th c nghi h ki m ch ng tính kh thi c a nh g xu t.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Trong lu h g i h h S p 6 l p dàn ý bằng
TD i ng nghiên c u.

4.2. Ph m vi nghiên cứu

TD ó h g g g h hi i g h Ng ói
h g h ói i g T hi g h h L
 h g i h gi i h ghi ăn miêu tả trong chương trình Ngữ văn

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Từ ó h g i h i g h S h h
g T S M ie ie N i

5. Phương pháp nghiên cứu

c m í h ghi u nêu trên, chúng tôi s d g h g
pháp nghiên c u ch y u sau :

- Ph g h ghi u tài li c s d ng trong vi c thu th p các cơng
h ó i n v nghiên c u c tài ph n M h g

- Ph g h h o sát th c ti c s d ng trong vi c thu th p nh ng
thông tin v h g h h g i n d y h c bằ g TD h c tr ng s d ng
TD g y h c Ng ói h g h n T ói i g

- Ph g h h c s d ng trong vi c mô t i chi chỉ ra
nh g i m gi ng và khác nhau v vi c s d g TD h t công c ghi chép,
h g h y h c v i nh ng công c ghi chép hi n t i h g h y h c
khác.

- Ph g h TD g minh h a s n phẩm, d n d t từng
thao tác t ch c d y h c m t cách tr i h ng nh t.

- Ph g h h c nghi h c s d ng trong vi c thu th p nh ng
thông tin v hi u qu s d g TD g y h c ph n T ng ph
thông.

6. Cấu trúc của luận văn

Ngoài ph n M u, K t lu n và Tài li u tham kh o, lu g m
các ph n sau :

hương : ơ sở lí lu n và thực tiễn c a vi c ng d ng BĐTD l p dàn ý 
cho bài văn miêu tả l p 6

hương : Tổ ch c hư ng d n học sinh l p 6 s d ng BĐTD l p dàn ý cho 
bài văn miêu tả

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

CHƯ NG 1

C SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC ỨNG DỤNG 
BẢN ĐỒ TƯ DUY ẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ LỚP 6 
1.1. Cơ sở lí luận

1.1.1. Lí thuy t Bản đ tư du

1.1.1.1. Nguồn gốc c bản ồ tư duy và sự r i thuy t Bản ồ tư duy c 
Tony Buzan

hi h h g h g i g hi ừ
Nh g h i ừ h ỷ XX i h g ghi
g i i ghi h i g g hẳ g h g hi h
gi h g hỉ h h h g h h hi í h
ỗi g i Khi ói g i ghi h i g i h g ghĩ i
h í h he h h T hi he ghi h h
h g h h Le D Vi i Wi i Sh e e e h W fg g
e he Mi he ge Si New h e i ei g i
ghi h h ghi h hi í h g ừ hó h i h h
h h h g he g ẻ h ừ g i ừ i g
 h i (h g i) Nh g h Le D Vi i g “ ã s d ng từ,

k hi u, x u chuỗi, i t kê, qu n h tu n tự, ph n t ch, iên k t, nh p i u th gi c, 
số, hình tư ng, k ch thư c và t nh toàn th ” [ 5]

Nh T hi h i hi i h i
 g h h h ghi h g TD Nh g g i “ ã th t sự

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

như th ng thư ng, và bằng trực gi c, họ ã bư c u bi t s d ng c c nguyên 
c Tư duy Mở r ng và p BĐTD” [ 5]

h g M i M R Q i i g h g g
 h ghi h g ghĩ (The structure of semantic memory

Retrieval time from semantic memory) ó g h i h h h ghi h

hi Nh g ghi hỉ g h h h g i i g
i h ghi h h h ừ m i m xu h h g i
chỉ ph i tìm xung quanh m ng gi i h n nh ng m c có k t n i v i i m xu
h ó h g i i h gi h h h g i hi h h h i
h g g ghi i g h i h Nh h
h h g i h g he í h h h h ghi h
g g S i h h h h h hi i

h S i h h h g ghĩ

Ng [69]

ó h ói T h g h i g i i h i i h h h h
ghi h hi í h Nh g g g i i i h i h hi
TD h h ý h g í h g g h g h h
h X h ừ h hi hí h h h - i hi g
h hi i h i i h h h i T “ph t tri n kh i ni m

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

xu n năm 974” [ ] Từ ó i i hi g h ghi T

h h g hó TD N h g h g h T
h h g h g h TD g h h
hi g g h í h g ghi h h g ý h TD
h h h i h TD h g i
ý g h g ừ g g TD … Nh g ghi
h h g h T e h h g i g i g
TD h g h g h h i h hi hí h h Nhi
g i i TD i g ghi h ghi h Nh g TD
g h h g ý h T h g hỉ ó h hi i
TD h h ỹ h g g h i h h g
hi S g TD h g í h

1.1.1.2. Khái ni m bản ồ tư duy

V i i g i i h g TD h i ừ
h g h ỷ XX T g g h ghi
 h h g h i i T g (Radiant Thinking) 
TD D ghi h h h i i g
 hi “những qu trình tư duy có sự iên k t xuất ph t từ v ng trung t m

hoặc nối k t v i v ng này” [ ] Từ ó ó h h TD h h h

g g h gi h hi h h hi h g h i
“BĐTD u n n tỏ từ m t hình ảnh trung t m Mỗi từ và hình ảnh ư c n tỏ ại

trở thành m t ti u trung t m iên k t, c th tri n kh i thành m t chuỗi mắt x ch 
gồm những cấu trúc ph n nh nh tỏ r hoặc h i t vào t m i m chung và có th

kéo dài v t n” [ ] Nh “BĐTD à bi u hi n c tư duy mở r ng, vì 
th nó à ch c năng vớn có c tư duy Nó à kỹ thu t họ hình óng v i tr chi c 
chì khó vạn năng kh i th c tiềm năng c b não ” [ ]

h ó g g h h “ h h h ”- T
 g i ằ g “BĐTD à hình th c ghi chép s d ng màu sắc và hình

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

[13, tr. 20-21]; “BĐTD à m t phương ph p ưu trữ, sắp x p th ng tin và x c nh

th ng tin theo th tự ưu tiên (thư ng à ở trên giấy) bằng c ch s d ng từ khó và 
hình ảnh ch ạo ” [ 5 ] “BĐTD ư c thi t k àm vi c theo c ng m t c ch 
v i b não, à sự phản nh trên giấy c Tư duy Mở r ng ng hoạt ng ” [ 5

- ] The i g TD i g ghi h h hi
h g i h g TD g h h g h
 he h g i g “Mỗi mẩu th ng tin truyền n

não- mọi cảm gi c, k c hoặc suy nghĩ (gờm cả i nói, số, k hi u, th c ăn, hương 
thơm, ư ng nét, màu sắc, hình ảnh, nh p i u, nốt nhạc, cấu trúc) - ều có th 
 ư c bi u th như m t quả c u àm trung t m và từ ó n tỏ r hàng ch c, trăm, 
nghìn, tri u móc nới Mỗi móc nối bi u th m t iên k t, mỗi iên k t ại tạo r v số 
 iên k t kh c Ợ [ ] T g g h i h TD - Lâịp sõ đơÌ tý duy 
hiêịn đi đêỊ tý duy thơng minh hõn T g g h

“BĐTD à m t h thống ghi chú th hi n hoàn ch nh và b o qu t m t tưởng, kh i

ni m, k hoạch ư c trình bày theo c ch k t h p ơn giản giữ từ ngữ và hình ảnh”

[ ] ó h ói g h h g h h T h
i h i “ TD g ?” h i i hí h h T i
gi i ó T hi ó h h h h ghĩ hi
i h h h h h TD M h i i h TD h
ó

T g h ng d ng BĐTD e W ff h TD h 
 g h g g h i h í “Đó à kỹ thu t ph t tri n m t phương

ph p s ng tạo và m i m trong tư duy BĐTD có m t t c ng k di u, nó t c ng 
t i toàn b não, cho phép tổ ch c c c tưởng trong t phút, thúc ẩy sự s ng tạo, 
ph vỡ trở ngại mà ngư i vi t gặp phải và cung cấp m t cơ ch ng não hi u 
quả ” [ 5]

T h g h g h h h ghĩ TD
 he hi h h h The wiktionary.org: TD “m t dạng bi u ồ

ư c d ng bi u th các từ ngữ, tưởng, nhi m v hoặc y u tớ khác có liên quan 
hoặc ư c sắp x p xung quanh m t từ khoá hoặc tưởng trung tâm” h ó

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

d ng nhằm thi t p, t i hi n, sắp x p h y ph n oại tưởng, cũng là m t phương 
ti n hỗ tr trong học t p, tổ ch c, giải quy t vấn ề, ư r quy t nh và vi t”

Website ehow.com h ừ h TD h ghĩ h 
“l p BĐTD à m t kỹ thu t ư c s d ng giải quy t vấn ề. Thay cho các danh

sách trùn thớng, BĐTD khuy n khích các quan h tư duy Nó à m t cơng c ơn 
giản và nh nh chóng ư c s d ng tạo r c c tưởng và hỗ tr trong “tư duy

bên ngoài b não” “BĐTD s d ng m t hình th c ồ họa phi tuy n tính cho phép 
ngư i s d ng xây dựng m t cơ cấu/ khuôn khổ trực qu n xung qu nh tưởng 
trung tâm”

T i g - h g TD gi i hi “M t

BĐTD s d ng c c tưởng trực quan/ thu c về th gi c tạo ra m t hình th c tổ 
ch c k hoạch, vấn ề hay dự án – m t bi u ồ phản ánh m t cách tự nhiên cách b 
não x lí thông tin. Thông tin và các nhi m v toả ra từ m t ch ề hoặc m c tiêu 
trung t m hơn à rơi xuống dư i m t tiêu ề như trong m t danh sách. Các y u tố 
liên quan k t nối t i c c ư ng nới. Những y u tớ m i có th ư c ch p ng u nhiên 
và s u ó tổ ch c thành các k hoạch l n hơn, v i những tưởng m i chảy trôi tự 
nhiên như m t bi u ờ chi ti t. Thơng tin có th ư c minh hoạ bằng các kí hi u, từ 
ngữ, màu sắc, hình ảnh, liên k t/ ư ng nối và nh k m thêm bối cảnh, giúp cho 
vi c phát hi n/ bi u l r c c hư ng i m i cũng như những tưởng to l n và rõ 
ràng hơn” h h h g i h TD ừ ó

hẳ g h “BĐTD cũng tương tự như bản ồ ư ng phớ giúp cho hành trình c a

bạn. Nó sẽ cung cấp cái nhìn tồn cảnh, b c tranh tổng th về m t ch ề c th và 
giúp bạn hoạch nh l trình hay lựa chọn c mình BĐTD ưu trữ ư ng l n thông 
tin m t cách hi u quả, nhưng ph n quan trọng nhất là thấy ư c BĐTD ći cùng 
khơng những dễ nhìn, dễ ọc mà hơn th còn s d ng tiềm năng c a b não theo 
cách rất thú v . Nó giúp phát tri n những kĩ năng m i cho b não – những iều 
thư ng b ư t qu trong c c phương ph p dạy học truyền thống”

Trên trang mindmapping.com TD h ghĩ “m t sơ ồ bi u th

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

tâm. M t BĐTD có th bi n d nh s ch dài c c th ng tin ơn i u thành m t sơ ồ 
 y màu sắc, dễ nh và có tổ ch c cao mà làm vi c phù h p v i cách tự nhiên c a 
b não c a bạn làm vi c ” h ghĩ h g g TD

h i h ừ g h hi í h i g
h h g g h g Ng i g we
 TD h h “m t cách có hi u quả cao trong vi c lấy th ng tin vào

và r c b não p BĐTD à m t phương ti n giúp ghi chú s ng tạo và ogic, có 
th thấy rằng nó tạo r c c bản ồ bi u th c tr não”

Từ i h h i i ừ h gi h ghi
g g h g h i ghi TD í h h
 h g i h hi TD h BĐTD bên cạnh à m t hình th c ghi

chép bi u th tư duy mở r ng nhằm ghi chép, ghi nh h y s ng tạo c n à m t 
phương th c tư duy BĐTD à m t trong c c c ch tư duy trong ó dạng th c 
này ấy cơ ch hoạt ng c b não àm cơ sở, bi u th bằng vi c xuất ph t từ m t 
trung t m, n tỏ r c c nh nh, nối k t c c nh nh, ph n cấp bằng hình dạng và 
màu sắc, k hi u

1.1.1.3. Đặc trưng c a bản ồ tư duy

a. S liên k í g ng

TD c t o l ho t ng t nhiên c a b não. Trong quá trình
g i luôn s d ng c hai ph n bán c u não. Ho ng c a não trái và
não ph i ln có m i liên h m t thi t v i nhau thông qua kho ng 300 tri u s i th n
kinh (th chai) [11]. Não trái và não ph i m nh n nh ng lo i ho g i g c
nhau.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Ng n: [22, tr. 23]

V i nguyên t c nguyên h p, não trái và não ph i không ho ng riêng rẽ mà
luôn liên k t ch t chẽ v i nhau c g h i các ph n khác c a b não. Vì th , mỗi
thông tin m i c b não thêm vào sẽ t ng liên k t v i nh g h g i ó
sẵn.

Từ ó h th y, khi ho ng d c thù c a não b TD b n
ch t c ng mang tính liên k h g i có m i liên h ch t
chẽ v i h h n a sẽ không ngừng m r ng s liên k t v i các thông tin
khác nhau t o nên m t m g i thông tin phong phú. Bên c h ó TD t
h p c từ ng , con s , màu s c, hình h g ng s i thông tin
gi a hai ph n bán c u não. C ng từ í g ng c a mỗi g i c kích
thích m nh mẽ. Từ m t trung tâm, các nhánh ph c thêm vào th hi n m i liên
h gi h g i ó g t hi n. V m t lý thuy t, vi c m r ng các
m i liên h là không gi i h n.

b. Tính ch quan

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

hi D i ó h h ằ g hi TD
h g hi hẩ TD ỗi h g g
i h

Ngồi ra cịn có th th y, s liên h c g h i liên h c a mỗi g i là
khác nhau. Từ s khác bi t này có th khẳ g nh tính ch a mỗi

g i khi t o l p và s d g TD

Nh y vi c s d g TD không chỉ gi g ng ho ng liên k t
gi a hai bán c g hi g h gi í h
g i o h g h h g i dùng khi chính h g i sáng t o
nên nh ng tác phẩ ó m t không hai!

1.1.1.4. Cách tạo l p bản ồ tư duy

TD h h hó g h h g h h i i i ẽ
 ó ỗi g i hỉ m t trang giấy bất kì, những cây bút màu, b não và

trắ týởng tý ng. DýõÌng nhý hâÌu hêìt mi ngýõÌi đêÌu khơng gãịp kh khãn trong

viêịc to ra mơịt sn phâỊm ca riêng miÌnh v phc v cho nhýÞng mc
ðiìch ca chiình baÒn thân.

Khi i TD h h g ĩ h i h h
h g ó g h i hi ĩ h h i g h i Ri g
g gi i i S i h i TD g i hi T g ó ừ
h i i g “c ng c tr nh chiều” [18, tr. 164] “cơ ch tư duy

s ng tạo” [18, tr. 170] T TD ghi h TD g hằ h

h hi h h h g h

TD ghi h g ý g g i h S ghi h g i
g g h hỗ í h gi g i g h í h h g i
g i gi g h i i í h hí h ừ g hi h hi gi
 h g i ừ “m i trư ng bên ngoài” “m i trư ng bên trong” [18, tr. 155] g

h i TD gi ghi i h i h g ý ghĩ h i h g hi i
i i i h i h i gi í g i g i gi i i
ó i TD h g h hi

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

h g h i gi h i g g g h g
h i gi ó

3: L TD h h g i i i i i
L TD h h h g h i i

5 g i i h h h h g h g h h
hí h TD

h i g h TD

hi i i h hi h h h h TD
i g h g h h h [18, tr. 157]

h ó TD g g h Ng i g
ó ghi h h h g i he h h g h i g h N
g TD

L TD h h h he i “ h h” Từ h h h g
h g i “ ” ý g hi g í ó h
gi i i g h h g ý g “ g gẩ ” h
g i h g hi

T i hỉ h i gi i h g h

h i h i i h i e i ý g h
g gẩ

3 Nghi g ý g

T i hỉ h h h i M TD he i “
h h” hi g ó h h hẽ i h g i ó
g 3 ừ ó i i ó TD i

5 Ph í h h h TD i h g i h
h u. [18, tr. 175-178]

V i TD g g i g “n ng c o khả năng iên tưởng và t ch

h p” [18, tr. 179] i h i h ý g i g h i g

h g g h ỗi g i D h g i í h TD ghi h h g
i i h g g S ý h i i -
g i i h i í g g i g g h í h g

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

T g Sõ đơÌ tý duy [21], Tony Buzan đaỡ triÌnh by nhýỡng ýu điêỊm 
ca BĐTD so võìi lơìi ghi ch tÌn týị ch đơịng/ th đơịng. Trong đoì,
 hýỡ g i i h g i h i h h Ò Ò đ Ì ỘTraình

laỡng phiì thõÌi gian doÌ tiÌm cc týÌ kha; Tãng cýõÌng tâịp trung vo trng 
tâm; Dêỡ dng nhâịn biêìt nhýỡng týÌ kha quan trng; Ci thiêịn kh nãng 
sng to v triì nhõì; To mơìi liên kêìt mch lc, roỡ rng giýỡa cc týÌ 
kha; Tý duy ln trong trng thi hot đơịng Ợ [21, tr. 98- 99] S h ắ h

TD ẽ i hi h g h g h h h ý g
h g h h g hi S ẽ h g i ý h
ghĩ gi h hi í h h L ý
ằ g TD ẽ gi S h g g i g i g i hí h
hi hi h í h g g TD h ý
hi ý ghĩ h

1.1.2. Lập dàn ý cho bài văn miêu tả lớp 6

1.1.2.1. Quan ni m về l p dàn cho bài văn

L ý h g gi i i Nhi h
ghi h g i h h ý

T g u n văn th phạm, gi Nghi T hẳ g h “sự dàn ý

là c n; trong bài văn cũng như trong m t b c tranh, n u khơng bi t bớ trí các b 
ph n cho ch nh tề, thì dù l i hay t i u, màu sắc rực rỡ t i chừng nào, ngư i ọc 
văn, h y xem tr nh cũng có m t cảm giác bực mình, khó ch u…” [ 5] T

gi hỉ i i ý g h i D
ý h h i h g g h

T g Ngh thu t vi t văn [ ] h gi Ph Vi T 
 h g i gi i h ý h i “Trong vi c ki n trúc, sắm

v t i u chư , c n phải ph c họ qui m nữ , trư c khi bắt t y x y dựng ành 
văn cũng th , thu th p tài i u rồi, t phải dàn x p khung bài ng vi c x p ặt 
khung bài gọi à bố c c Mỗi oại văn xét chung và mỗi bài văn xét riêng sẽ dàn

x p theo m t khu n khổ ặc bi t, t y theo ch và tài ngh c ngư i c m bút ”

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

g h ừ i h i i gi Ng g M h
t h “Chuẩn b vi t m t bài vãn, trý c h t là chuẩn b n i dung cái thân bài

ấy. Sau khi đã tìm đý c m t khối lý ng ý tự cho là đ đ ch a đ y ph n thân bài, 
thì cơng vi c quy t đ nh nhất là tổ ch c các ý l n hay nhỏ, chắnh hay ph đó lại 
thành những lu n đi m có tắnh đồng đẳng, đồng hạng. Bố c c c a ph n thân bài 
vãn là sự sắp x p các ý đó theo m t tr t tự lơ gic chặt chẽ.Ợ [3 ]

h ó g Phương ph p dạy học ti ng Vi t, ph n Phương ph p

dạy học àm văn gi h h “khi àm bài mà kh ng có ề cương (dàn 
ý), chẳng kh c nào ngư i i trong rừng r m hoặc i trên bi n khơng có la bàn, HS 
sẽ dễ vi t lung tung, phá vỡ t p trung c a ch ề, có khi vi t dài mà n i dung chẳng 
có ư c bao nhiêu” [ 33]

Ri g g h g h L h h g g Tài i u gi o kho thực

nghi m , B n ho học xã h i c nhóm t c giả Tr n Đình S , ê , Nguyễn 
Qu ng Ninh, à Bình Tr , Tr n Đăng uyền ã ư r qu n ni m về p dàn à 
“vi c sắp x p c c u n i m ã tìm ư c vào m t h thống th ch h p d n t i k t 
 u n” S hẩ h ý i g h hi i Từ ó h

h gi h i h ý h ý The ó ý
i h h g i g h i i g hi ó ý ó i
h i g h h i i N h gi i ý
i h ý h hẩ ý ý i g h hi i

V i i i g i h h g i h h ằ g ý
g i h g g g p k ho h” ( i g) h “ ch c ý
g” (e i hi g i e ge e i g i e i e ge e i ) T g ó “ h
ý g” h g c dùng v i nghĩa r ng, bao g m c tìm ki m, phân lo i và s p
x p ý theo m t trình t ó h g h i g ý h
ý h i h gi i i

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Tác gi T. Hedge trong cu n Writing (Ho ng vi t) cho rằ g i h 
h i ý g h g i hi i h g hi V h
h g i h ý ng và k t n i chúng v i h h h h h h g
h i h h

h g 5 L n án Ti n sĩ ngành Ngôn ng h c ng d ng Process writing 
(Quá trình vi t), tác gi R e ừ i h i i gh c p t i v
hi ĩ g ói h g h gi i hi h
i h h h h ĩ g i i hẹ Khi ó g i h h
g hó h hi ý g h h ý h i i g
h g h i gi h h V h , vi g g c phát hi n và t ch c ý tr
nên vô cùng thi t th c. Nó giúp gi m thi u ph n nào nh ng tr ng i tâm lí c a
g i h c khi ph i i m t v i quá trình vi y ph c t p và gian nan.

Từ i h g i h h ằ g g h
 p dàn à bư c x y dựng k t cấu s u khi ngư i vi t ã tìm hi u ề và tìm

Ng i i i i i h h h h g ó

h g i g g g gh g gi i

h gi i i h i
g h i g g i h … ó
ý h h V i i i i i h h i h
í g i i

b. Nh g ý

D ý g g h g i i g i g
h h h h i g i i h hi h
hi

D ý gi h Nh g i g g gi i
ý he h í h h g i g
i i he gi h h h g ý g i i

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

D ý í h g D ý h g g i i D ý
ẽ hi í h h g h h g D ý h g
h hi ằ g h g ừ ừ g g

c. Q h ý h i

Mỗi i i ó i g hi h h
i i ó h g i h g h

Bư c : Từ ối tư ng ã x c nh cũng như c c n i dung dự ki n, sắp x p vào 
m hình dàn bài chung

Bư c : Rà so t, bổ sung hoặc oại bỏ c c n i dung c n thi t

Bư c : i m tr th tự c c n i dung ảm bảo vi c th hi n ch ề m t c ch 
r r t

1.1.2.2. Qu n ni m về văn miêu tả

a. Mi i i

Mi h i i h i g i g g h h g
h Ri g g h i ừ h i i “ i v i các lý
thuy t gia Hy L p c ð i và Ph c Hýng, miêu t luôn ðý c ð t bên c nh h i ho ,
ho c song song, ho c trong s ð i l p. phýõng Ðông, quan ni m v v n ð này
c ng g n týõng t . Nh n xét "thi trung h u ho " th t trùng h p v i công th c n i
ti ng c a Horace: "Thõ ca là m t ki u h i ho ". Càng v sau, quan ni m v miêu t
có m r ng và ð i khác ít nhi u nhýng nó v n luôn giành ðý c s quan tâm cu các
nhà vãn và các nhà nghiên c ” [33]

Có r t nhi nh nghĩa v miêu t i e ( 5 - 5) h ghĩ
 h “Miêu tả là b c tranh sống ng về sự v t. Nó khơng t nh m và hơn cả

ch ra: nó vẽ. Miêu tả là m t b c tranh làm cho v t chất trở nên hữu hình (...) Lý 
do tờn tại, nỗ lực, tham vọng c a nó là làm sớng d y. Chính miêu tả giúp phân bi t 
nhà văn tời và nhà văn có tài ( ) N u ngư i ta khơng lựa chọn những gì c n miêu 
tả, n u ngư i ta không làm bi n dạng sự v t qua cảm xúc cá nhân thì b c tranh sẽ 
vơ cảm và thi u ý týởng” T i i Ngh thu t vi t văn [ ] Ph Vi

T h ghĩ “tả à vẽ bằng văn tự những c i mà họ sĩ ph diễn bằng nét và

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

tưởng, cảm tình th m k n, thiêng iêng…” [ 3] T g n i t tự 
 i n D h í gi i “ i ẽ h i hi i h

g i ” [ 5 ] The Từ i n ti ng i t i “d ng ng n

ngữ hoặc m t phương ti n ngh thu t nào ó àm cho ngư i kh c có th hình dung 
 ư c c th sự v t, sự vi c hoặc th gi i n i t m c con ngư i” [58, 3 ]

Ng i gi ỗ h g h h ghĩ i “ i
g ó g i i ( g i ói) i ó h
g h g h g i i ( g i ói)” T
gi ỗ Ng Th g g i “Vẻ ẹ i ” h í h
i “V i nhằm d g g i, d ng c nh, d ng không khí,
gi g i c hình dung ra s v t, s vi c m h i h ng, c th ” [ ]
 h ó Phi i e g g h Introduction à ’ n y se du descriptif 
h i h g h h g ừ g i
i h h gi i g ó g i i
h ó h h ằ g h i h g i h h í h
h h h g h ý h ó .

i h h í h i ó h
i hi i g i g hằ h h h h i h
g ó ó h hi ghĩ g i i V h i
g h h g hỉ h g h h i g g
h

Tó i miêu tả à hoạt ng t i hi n ặc i m c ối tư ng nhất nh bằng

ng n ngữ ngư i ọc (nghe) hình dung về ối tư ng oạt ng này m ng dấu ấn 
ch qu n c ngư i vi t h ó i i g h g

h i hí h i í h i i hi i g
h h h i h g

b. i i

Th h i g i i hi h h h i g h i h
g g í h h g i i Nói i g “Ngh
 h i ” [ ] Ph Vi T h “Thư ng c c nhà gi o kh ng khi

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

n tả cảnh ền Ngọc Sơn à N i ó khi phong cảnh h y ngư i v t r trong u 
bài, tuy ã từng gặp nhưng hi n th i kh ng th xem t n mắt ại ư c úc ó t 
phải nh k c mà tưởng tư ng ại Trong mu n vàn ti u ti t k c cung cho t , nên 
nh ch c n chọn ấy c c nét ặc sắc mà th i

N u cảnh v t ở g n, thì c n ch gì nữ , t hãy n trư c cảnh v t sống ng 
mà qu n s t D ng ki n văn sốt nóng m tả, sẽ khi n cho bài văn y m u sắc tự 
nhiên và óng dấu c t nh c t vào ó: ch tả mơ hồ phấp phỏng theo c c thi sĩ 
văn gi , thì, ch o i nhạt nhẽo, trống rỗng và kh kh n…

Tả ngư i cũng th Phải rút ở ch duy t hàng ngày c c hình dung bóng d ng, 
c c hành ng t nh tình y k c văn chương có th gi ph vào nh n xét thực 
nghi m ” [ 55- 5 ] Q i hỉ h g g i

i h g h i h g h g h h h g

Theo Fredrick Crews mc điìch lõìn nhâìt ca miêu t l lm cho đơìi
týõịng trõỊ nên sinh đơịng, mang li cho ngýõÌi đc nhýỡng âìn týõịng trýịc

tiêìp vêÌ vâịt đ. NgýõÌi viêìt seỡ dng vơìn týÌ ngýỡ ca miÌnh đêỊ truÌn
li cho đơịc gi nhýỡng hiÌnh nh sinh đơịng vêÌ đơìi týõịng lm sao c
thêỊ gip h so snh nhýỡng vâịt đ võìi nhýỡng vâịt đaỡ c trong kinh
nghiêịm ca h.

Mơỡi chi tiêìt m ngýõÌi viêìt lýịa chn đêỊ ti hiêịn đơìi týõịng đêÌu
mang âìn týõịng ca cm xc ch quan. Philippe Hamon cho rằng nãng l c
miêu taÒ là m t nãng l c đ c bi t ph n ánh ni m đam mê sáng t o c a ngý i ngh
sỹ. Nó có nh ng l i vẽ và nh ng quan ni m riêng. B c vẽ đó ph i tác đ ng vào đ c
gi .

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

đêỊ tiêìn đêìn sýị chân thâịt trong nhýỡng ci lõìn hõn: vêÌ ch đêÌ, vêÌ tý
týõỊng, vêÌ tiình nhân vãn.

T gi Ng i g ấn ề dạy văn h i gi g i 
 i “ n phải dạy tr em t nh ch n thực v i mình (ch kh ng phải v i

th y) và v i ối tư ng h ng c n phải g n cho ối tư ng những c i mà nó kh ng 
có ũng ừng cắt bỏ những gì vớn có c ối tư ng ” [ 3 ] g g

h gi h g i “Dạy t p àm văn à dạy cho tr em bi t c ch

sống thực hơn, trung thành v i mình hơn ãy vi t r cho ch nh mình, vì sự ph t 
tri n c bản th n mình i t nhất trong văn à b , à nói “ ấy ng” ngư i kh c, 
 ặp ại những iều nghe ỏm àm theo c ch ấy kh ng b o gi có năng ực văn ”

[27, tr. 327-328]

V h h h i g g g g i h h g i g í h
h i g i Mi h h h gi i h i h ỗi g i N g
h ỗi g i h h g i h T í g
g g ó g h g ó ừ h g h g ẽ
 gh h The h ghi u ngôn ng h c Ðào Th n: "Hõn bất c

th chất li u và phýõng ti n ngh thu t nào, ngôn ngữ cho phép nhà ngh sĩ s 
d ng nó đ th hi n v sống đ ng, lung linh, muôn màu, muôn v c a th gi i tự 
nhiên, đ i sống xã h i và n i tâm con ngý i tu theo chỗ đ ng, cách nhìn, cách cảm 
khác nhau v i đ mọi quy mơ, cung b c". ViÌ thêì, nhýỡng u câÌu đơìi võìi mơịt

ngýõÌi lm vãn miêu t l výÌa c triì týõỊng týõịng výÌa c sýị sng to
cng nhý mơịt vơìn týÌ phong ph.

1.1.2.3. ch p dàn cho bài văn miêu tả

T i i Ngh thu t vi t văn [ ] Ph Vi T ó i gi i 
h g i h i i

“ Riêng cho b c cảnh bất ng

Mở: Nhìn b o qu t cả b c cảnh

Th n: p ặt c c chi ti t (theo tr t tự kh ng gi n: trên dư i, trong ngoài, tả 
hữu, g n x )

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

[…]

Riêng cho phong cảnh ng h y tĩnh nhưng b o 
Mở: h i qu t và ph c họ trư ng h p qu n s t 
Th n: p ặt c c ph n oạn (theo th tự gi tr )

t: iải th ch vi c ã xảy r h y à g i ại cảm tưởng do cảnh tư ng xui 
nên.

D Tả hình dung m t ngư i h y m t con v t 
Mở: Trư ng h p ã gặp ngư i h y v t mình tả 
Th n: ình d ng toàn th

Th n hình từ u n ch n

n ng, d ng i u, c ch , ng n ngữ 
4 ch ph c s c

c ặc i m

t: Th nh tình h y c cảm mà ngư i ấy g y r ở chung qu nh 
 Tả t nh n t m t ngư i h y m t con v t

Mở: Trư ng h p khi n mình chú n ngư i h y v t ấy 
Th n: T nh n t chung

Đặc t nh

3. Ngôn ngữ và hành vi b c t nh tình tư tưởng c ngư i h y v t ấy 
4 M t vài gi i thoại

t: ình dung di n mạo ph h p h y à m u thu n v i t nh tình tư tưởng

c ngư i h y v t

Tả toàn th nh n v t

Mở: D p ã khi n mình ưu n nh n v t ấy, h y à hoàn cảnh trong ó 
nh n v t ấy sống

Th n: Tên, tuổi, t m thư c, di n mạo, d ng i u, hành vi và c ch 
 Ng n ngữ, t p qu n, gi o d c, tư tưởng t nh tình

t nhiều c i rởm, m t vài c t nh h y dăm b gi i thoại kì thú

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

The ó g i h hi h i g h i i ẽ g
i g g ý he Mỗi h h i h g g i
i g h i h i g i i i S he
ó i i h í h i

T g h g h g S ý h i i hi S
h hi

Nh ý 3 hi S í h ý i
i g i Vi ý h h hi h ý
i i i g h h h i í
Ng i S ó h ý i h g ý h
h i i h hi g.

The ý h S ẽ h hi i ý i h g i ý T
nhiê g h 3 ó h i h h g g Nói h h g ó

ghĩ S h gi i S h i i i g
i i i h g he gi N g h i
i i S hó ó h í h h hi ó h
gi ý ý h h i i h g
g

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

g i i S h ý h h Ví
i i g i S h ý g i h g h
g i h h í h h h g h g Kh g h ó i i i
g i hi i h g ý i g i h h i

Khi ý í h í h S h ừ g í h ừ
g ừ h hi i h h g h g ừ hó h g
chung.

Vi h ý h i i ó ý ghĩ i i i
h hi h i i S h ý h í i h g ý
ý

1.1.3. Khả năn ứng dụng bản đ tư du để lập dàn ý cho bài văn miêu tả

1.1.3.1. ơ sở ng d ng bản ồ tư duy l p dàn cho bài văn miêu tả

Vi g g TD ý h i i h h
h g h h í h h g

M i h i S h g hỉ ó i
h i i h h h h h i i ý ý h i

i i i S h hi
V h i ĩ g ý h i i S hi
Từ ó ó h h h g h ý h S i h h
V g í h TD h i i h h ghĩ h
h h

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

phù h p gi TD và yêu c u, n i g h g h y h c 
i i u này th hi n rõ qua các b c xây d ng m TD ừ khâu xác
nh ch hí h ó r ng, tri n khai m g i ý g n di t
thành l i. Quá trình này c ng chú tr g n yêu c u v tính m ch l c, logic và
mang d u h i h g g gi g h
TD i h i g g g g g hẳ g h
h h h ý ghĩ i g TD ý h i i
 “Mỗi BĐTD à m t sản phẩm c nhất c ngư i tạo r nó- kh ng có bản ồ

nào s i h y úng, kh ng có hình th c bản ph c thảo c ng nhắc c BĐTD kh ng 
phải à m t thành phẩm h ng i mu BĐTD c bạn Nó ơn giản ch à m t kỹ 
thu t giúp bạn ghi c c tưởng r giấy, thi t p c c mối iên h , x y dựng k 
hoạch nh nh chóng và hi u quả, và trở nên s ng tạo hơn ” [ ]

i g u t tâm lí c S g m màu s c xúc 
c m và tr c quan c th , tuy có chuy n d n từ tính c th sang trừ ng khái quát
h g m ẳng. Vì th TD i h v cách th hi n tr c quan
sẽ giúp HS d n m b t n i dung tr ng tâm, t o cho HS s h ng thú nên sẽ i u
ki n m ra nh g i g g ng sáng t o v i ng miêu t .

1.1.3.2. Các cách ng d ng bản ồ tư duy l p dàn cho bài văn miêu tả

T g h g h ói h g h i h g
h g h g g h TD hi gi
h h h g g g gi h The h i gi T h h g
Th Th h g h g TD g

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

Hoạt đ ng 2: HS hoặc đại di n c a các nhóm HS lên báo cáo, thuy t minh về 
BĐTD mà nhóm mình đã thi t l p.

Hoạt đ ng 3: HS thảo lu n, bổ sung, ch nh s a đ hoàn thi n BĐTD về ki n 
th c c a bài học đó. GV sẽ là ngý i cớ vấn, là trọng tài giúp HS hoàn ch nh BĐTD, 
từ đó d n dắt đ n ki n th c c a bài học.

Hoạt đ ng 4: C ng cố ki n th c bằng m t BĐTD mà GV đã chuẩn b sẵn hoặc 
m t BĐTD mà cả l p đã tham gia ch nh s a hoàn ch nh, cho HS lên trình bày, 
thuy t minh về ki n th c đó.Ợ

Riêng trong hot đơịng dy h Ì hi Ì gi Ị đ ỡ đ Ì
đ hý g ý g g TD Ị hi Ì i Ị Ìi h h Ị
i Ị Ìi ý ý gi Ò T i h Thi ý g ý g h đ g đ Ò
h h Ti h g 3 gi i h h h

“ i i oạn 1:

oạt ng : gi i thi u BĐTD và c ch vẽ BĐTD cho S xem ( có th o 
tác m u)

oạt ng : ư ng d n HS vẽ BĐTD tóm tắt n i dung câu chuy n.

GV cho HS hoạt ng c nh n, ọc lại câu chuy n, nêu các sự ki n chính, sắp 
x p các sự ki n ó theo trình tự truy n S u ó, cho S hoạt ng nhóm 4, tóm 
tắt các sự ki n ó thành c m từ/ câu ngắn gọn và vẽ lên BĐTD

oạt ng : M i ại di n nhóm lên trình bày bài k c a nhóm dựa vào 
BĐTD ã vẽ. GV nh n xét, góp ý, ch nh s a, bổ sung.”

“ i i oạn :

oạt ng : cho c nh n S ọc lại toàn b câu chuy n, tóm tắt câu 
chuy n bằng BĐTD

oạt ng : cho S thảo lu n v i nhóm, chia s BĐTD c a mình v i 
nhóm, thớng nhất BĐTD c a nhóm.

oạt ng 3: GV tổng h p sơ ờ c a các nhóm và vẽ bi u diễn lên m t sơ ồ 
thống nhất. GV dự vào sơ ờ ó và k m u S u ó, cho S ên k , nh gi 
ph n k c a HS.”

“ i i oạn :

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

câu chuy n bằng BĐTD

oạt ng : yêu c u ại di n nhóm trình bày, GV góp ý, ch nh s a và bổ 
sung.”

Nh gi T h Th g h g TD
h h i h T g h S ừ g e

g TD ghi i ý i i ý ằ g TD

h ó i g g TD h i
gi L Ng ó i h h h ghi g h i g 5 Q
 h h ghi i h h g i h :

“Ti t 1: Học sinh nh n bi t cấu tạo c bài văn miêu tả và bư c u làm quen 
v i BĐTD

Ti t 2: ng d ng BĐTD phân tích cấu tạo c a m t bài văn miêu tả c th 
Ti t 3: ng d ng BĐTD l p dàn cho bài văn miêu tả c th ”

Võìi hai loi BĐTD cõ bn: BĐTD ghi ch v BĐTD sng to, chng
tơi nhâịn thâìy rãÌng, c thêỊ sýỊ dng kyỡ thịt ny trong cc hot đơịng
sau ca qu triÌnh hýõìng dâỡn HS lâịp dn cho bi vãn miêu t: pht
triêỊn týõỊng, nhâìn mnh vo sýị liên týõỊng, liên týõỊng đãịc trýng ca
i Ị Ìi Ì i Ò ghi h Ầ

1.2. Cơ sở thực tiễn

1. .1. i dun d học lập dàn ý cho bài văn miêu tả chư n tr nh 
văn 6

Vi h h i g hằ í h gi h h h h S
ĩ g ĩ h h i g i í h hí h i g
trong s g h i g h g gi i

T g h g h Ng T S ừ hi i hi
í g h g hỉ h e ĩ g
h h h h i g h S h gi i h i h

V í i g h g h Ng h g i h
h h

Bảng 1.1. Thống kê bài học về văn miêu tả trong chương trình Ngữ văn 6 kì II

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

36
Tìm hi u chung v

miêu t

T h c m í h d g
i

Nh i i i
h g h i h

Q g ng, so
sánh và nh g

miêu t

T h c vai trò và tác d ng c a
g ng, so sánh và
nh g i .

Hình thành và rèn luy n b n kĩ g
hi i .

V g ĩ g i hi i
 i g ằ g i ói

Ph g h c nh Tr h c cách t c nh và b c c
hình th c c a m n, m i
t c nh

Luy n t p kĩ g a
ch n, kĩ g h h g i u
quan sát, l a ch c theo th t
h p lí.

Ph g h g i T h c cách t g i và b
c c hình th c c a m n, m t bài
g i

Luy n t p kĩ g a
ch n, kĩ g h h g i u
quan sát, l a ch c theo th t
h p lí.

Luy n nói v i Luy n t p kĩ g h h ng
 i u mình quan sát, ch ng ki n

1
Ơn t i Kh c sâu ki n th c v i m và

yêu c u c a m i i
Nh n bi t và phân bi
miêu t s

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

T o l p thành th i c nh
và t g i

Vi i Ki h gi ĩ g
b i 3 g i h g i
g

T i 3

T g
Tỉ
B ng th ng kê trên cho th h g h g i h i
h i g i hí h i h g h h g i h h h h
h g ĩ g g i Q g ng, so
sánh và nh h g h ó i h h ý ý h
g i Ng i g i h i hi g i
g h g h Ng h

N i g h ý ằ i g i h Phương ph p tả

cảnh, Phương ph p tả ngư i Nh ĩ g g

ói h g i ói i g h g h ý h h
i g g V h g h h V S g i hẹ
h h h g h ằ g h ý h ẵ S
ó h i h h i h hỉ h

1. . . Th c tr n d học lập dàn ý cho bài văn miêu tả lớp 6 và sử dụn 
bản đ tư du để lập dàn ý cho bài văn miêu tả

h g h h hí h h ý h
i i g h i g g TD h ĩ g
h g i i h h i h i g i ằ g hi g
ý i h i h h h h g gi i Q h gi
các s li u và thông tin thu th c, k t qu từng n i g h

Th g h ý h i i

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

Câu Nội dung Số lượng T lệ

3 Theo thầy c , việc dạy học lập dàn ý cho HS 
lớp 6 có ý nghĩa như thế nào

R t quan tr ng 
Quan tr ng 
 h h ng

ng 
6
24
12
8
12
48
24
16
4 Thầy c hi tổ chức hoạt động dạy học lập

dàn ý thường tiến hành b ng cách

 ý S g i i
 ý h i i S ý
h i h

 Kh g h h ý

38
8
4
76
16
8
g K h g ỉ V i i ý
K h h V ý h i i h ý
( hi ) hi i h ý h S i h h
Ng i g h h h h i g h h hẹ h ừ
hí V h ý g g hi g i h ó V

ý S he Tỉ V ừ hi g i ừ g h
S ĩ g ý h h hỉ hi g h i ói i hi V
h h g i g h h g
S ý

Th g g ý h i i S
Tí h h i i h g i i h h h TD h h ĩ
h h h i h g i D h ó h g i
h h g h i hi h i g g TD V g
h

Câu Nội dung vấn đề Số lượng T lệ 
4 Mức độ hiệu quả của BĐTD đối với các hoạt

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

1. Ghi nhớ kiến thức

R hi
i
h h g
Kh g hi

2. Hệ thống hóa kiến thức

R hi
i
h h g
Kh g hi

3. Phát triển năng lực tư duy

R hi
i
h h g
Kh g hi

4. Phát triển năng lực sáng tạo

R hi
i
h h g
Kh g hi

5. Rèn kĩ năng tự học

R hi
i
h h g
Kh g hi

6. Tăng cường kĩ năng làm việc theo 
nhóm

R hi
i
h h g
Kh g hi

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

7. Nâng cao khả năng tổ chức giải 
quyết vấn đề

R hi
i
h h g
Kh g hi

8. Hứng thú, tích cực, chủ động

R hi
i
h h g
Kh g hi

14
22
14
0
27
15
8
0
28
44
28
0
54
30

16
0
g 3 K h g h g h TD V
Qua k t qu b ng trên, chúng tôi nh n th T g 5 V h i
hi i g g TD g h Ng
V h h ý ghĩ TD i i í h ghi h h h g hó i
h g h h gi i h g h í h ( hi h g
60-78%).

Câu Nội dung vấn đề Số lượng T lệ

5 Khi thầy (cô) sử dụng Bản đồ tư duy trong 
dạy học làm văn, thái độ học tập của học sinh 
như thế nào?

 R t tích c c, hào h ng
 Tích c c, hào h ng
 h h ng

 Khơng tích c c, hào h ng

16
25
8
1
32
50
16
2
6 Theo thầy (cô), việc sử dụng Bản đồ tư duy để

lập dàn ý cho bài văn miêu tả là:

 Kh thi

 Không kh thi
 Không ý ki n

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

dụng Bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn 
miêu tả gặp những hó hăn gì

1. Chưa hiểu rõ bản chất của Bản đồ 
tư duy và ứng dụng của nó trong dạy học

g ý
g ý

h h g
Kh g g ý

2. hó đánh giá

g ý
g ý

h h g
Kh g g ý

3. Thời gian dạy học h ng đủ

g ý
g ý

h h g
Kh g g ý

4. Khó rèn luyện và phát triển năng 
lực diễn đạt

g ý
g ý

h h g
Kh g g ý

4
9
8
18
6
5
8
20
 
16
20
10
4

3
7
10
23
8
18
16
36
12
10
16
40
 
32
40
20
8
6
14
20
46
g K h g ỉ V h gi TD

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

gi 3 hó h h i g hó h i i

Th g g ý S

S i i PPD g hi i gi S i i
hi h g h h g i h hi i gi e h h h
h g g h g h h hi i h g h
g h g h Q i h g 5 hi h ý i S h
h g i t s k t qu và nh i n th c tr ng s d g TD
h

Câu Nội dung vấn đề Số lượng T lệ (%)

3 Bản đồ tư duy Mindmap của Tony Buzan 
ngày càng trở thành một công cụ ghi chép phổ 
biến trên thế giới và ở Việt Nam.

Em đã từng sử dụng Bản đồ tư duy chưa

 d ng

N u câu tr l i ó ngh em cho bi e
s d ng B h ng m í h
h gi v m hi u qu khi s d ng
công c này:

S d ng B :

1. Ghi nhớ kiến thức

R hi
i
h h g
Kh g hi

2. Hệ thống hóa kiến thức

R hi
i
h h g
Kh g hi

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

3. Phát triển năng lực tư duy

R hi
i
h h g
Kh g hi

4. Phát triển năng lực sáng tạo

R hi
i
h h g
Kh g hi

5. Rèn kĩ năng tự học

R hi
i
h h g
Kh g hi

6. Tăng cường kĩ năng làm việc theo nhóm

R hi
i
h h g
Kh g hi

7. Nâng cao khả năng tổ chức giải quyết vấn 
đề

R hi
i
h h g
Kh g hi

8. Hứng thú, tích cực, chủ động

R hi
i
h h g
Kh g hi

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

44
 h s d ng

g 5 K h S hi TD

T g h h h g i ó 0/110 S h i
i TD ằ g h h h h V he h h gi S

TD ó hi g h h

Sử dụng Bản đồ tư duy để: Tính hiệu quả

1. Ghi nh ki n th c 51.1

2. H th ng hóa ki n th c 80

3. Phát tri g 64.4

4. Phát tri g c sáng t o 72.2

5. Rèn kĩ g h c 65.6

T g ng kĩ g i c theo nhóm 52.2

7. Nâng cao kh g ch c gi i quy t v 62.2

8. H ng thú, tích c c, ch ng 71.1

g K h ỉ S hi TD
h g i h h g í h TD ừ e S The
g i ỗi g TD h gi i ỉ 50
g ó i g “ h g hó i h ” 80 “Ph i g
g ” hi 72.2 “N g h g h gi i ” hi
62.2% “ hi h i h ” hi 51.1%.

h ó h g i i h h h h g ý i g
TD h g ý S K h h h

Câu Nội dung vấn đề Số lượng T lệ (%)

2 Lập dàn ý là khâu quan trọng trong quá 
trình làm một bài văn. ập dàn ý là sắp 
xếp các ý đã tìm được theo một trật tự 
nhất định nh m thể hiện chủ đề của bài 
viết.

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

em đã thực hiện việc lập dàn ý như thế 
nào:

T n su t th c hi n vi c l ý h i
Th ng xuyên

Thỉnh tho ng
Không bao gi

6
32
52

6.7
35.6
57.7
g K h S h hi h ý
Ph n l S c kh o sát khơng có thói quen l ý c khi vi t bài.
i u này có th là nguyên nhân chính d n t i tình tr g S h ng xuyên m c các
lỗi thừa ý, l p ý, trùng ý, s p x ý h g gi h h ghi h ng

kê.

Từ h g h h g i h g h
g i i

- h g h Ng i g h ý i h
h S K h g h h i S T hi
h h ói h h i g h h ý h h

- V h h m quan tr ng c a d y h i g h
ng ph h g c bi t là h h ng c a nó t i s phát tri a HS.
Ph n l n th h i g h i h h i
h h h h h hi í h g gi hi
i h h i h g h g h h S

- Nhi V h g i i hi h g h h h g i
h i g ó ó TD S h i g g h g
g g Nh g h g ó ghĩ V h gi g i
ó g h h g ó g i ý ghĩ g
Từ ó i h h g g hi hi TD g h

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Nh ng k t lu này sẽ quan tr g khi ti h h tài,
h g i gi i pháp v n d ng phù h m b o kh c ph c t i h ng
h n ch và phát tri n h t nh g i m c a lí thuy t này vào th c ti n.

TIỂU K T CHƯ NG 1

h g i h g ghi í h TD i g

h ĩ g ý h g h ý g T S i
 h i i Hướng dẫn học sinh lớp 6 sử dụn BĐTD để lập dàn ý cho bài văn

miêu tả. Nghiên c u tài li u và các s li i u tra th c ti n cho th y: c n hi g

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

CHƯ NG 2

TỔ CHỨC HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 6 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY 
ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ

2.1. Ý nghĩa của việc sử dụng bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn miêu tả

2.1.1. Sử dụng bản đ tư du phát hu tối đa khả năn tư duy và sáng t o 
của học sinh tron quá tr nh lập dàn ý cho bài văn miêu tả

Theo M i e e g “D h gi gi hi ” [5 ] “Sự học

chân chính gờm có sự thu th p ki n th c và thấu hi u, ch không phải ch là chấp 
nh n những ý ki n ư c quy phạm sẵn.” D h g i g ghi h

gh h h Nói h ó ghĩ i h i g h
i h h h g h i h hẩ ừ h g g i
ẵ ó g ĩ g h h g i i g h
h ừ ó h g í h V g ĩ h g h i h h
h h h h h hẩ i g h hỉ h
g h g i h g Từ ó h hi g h h
i V g h ẽ h g h i S g h
h h hí h ; g i h V S h g hẩ h ó ý

ghĩ i h gi M i e e g hẳ g h i
 g i h “dạy cho HS c a mình bi t cách học và suy nghĩ do chính mình.

Ngư i th y khuy n khích ch kh ng ngăn chặn những p ng thơng minh và có 
tính cách phê phán c a HS.” [53]

T g “V ” gi Ng i i “Qu trình àm

t p àm văn ch nh à qu trình ch th x m nh p vào ới tư ng, nói ch nh x c hơn, 
c ng m t úc thực hi n m t qu trình kép: ch th hó ới tư ng và kh ch qu n hó 
( ới tư ng hó ) ch th ” [3 3 5] Nh i g hằ

í h h i h i h h g hi ỗi S Ph i
S h ằ g ỗi i i h h e h h h gi i
i h g h i hỉ h i g h h g S ó g hi

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

phép chúng t tự do tương t c v i th ng tin theo c ch ti p nh n, BĐTD giúp t ph t 
tri n toàn di n khả năng tr tu húng t có tr nh tốt hơn, kỹ năng tổ ch c hi u 
quả hơn và s ng tạo hơn ” [ 35]

D h g h g h h g ừ hi ó h g
“ h i ” hi h Vi h he h g i h g
ẵ ó hi h g i S g hi hi
S h g ằ g h h h h g i ghi i g
i h V i g hi h i ý ghĩ gi
S h i

Vi g TD ý h i ói h g i

ói i g h í h h g ghĩ ó
S g g i g g TD i ý ẽ gi h h
h h hi g g S TD gi h hó ý
g g i i gi V hi g ý TD ó i
h ý h h h h g ý g i hi g
ghĩ S Kh g g i hí TD gi S ó h h
h i ý h i g i i The ý h ý g ẽ
h g i h i ghi S ó i g

2.1.2. Sử dụng bản đ tư du tăn khả năn liên tư n , tư n tượng của 
học sinh trong quá trình lập dàn ý cho bài văn miêu tả

Mi i hi i i i i g h Nh g ỹ g
h g h hi S i h i i g -
g g h T g ó ỹ g i g - g g gi i he
h hi i i e h i h g h h S g g
 i i h ừ h g i h g “b não th ch hoạt ng

trên cơ sở iên tưởng ( ssoci tion) và sẽ k t nối mọi tưởng, k c và th ng tin v i 
hàng ch c, hàng trăm, th m ch hàng nghìn tưởng và kh i ni m kh c” [ 3

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

2.1.3. Sử dụng bản đ tư du t o hứng thú học tập và h nh thành thói quen 
làm việc khoa học cho học sinh

TD h g hỉ g g h h h i h g g
g h g h h ẽ h g … S g g ghi h h
g h h gi hi ó h g ý g g i h
ó h ói TD í h hó h g ý g S e h

g i h T g hi gi i ý h i h g
e i hẹ i h h g hừ h i h TD h h h

Vi h g S g TD ý h i i h g
hỉ ừ g i ý ghĩ gi S ghĩ e g gi
h h g S g g hi g h
Khi gi i g S ẽ i hi h

2.1.4. Sử dụng bản đ tư du i p ti t kiệm thời gian trong quá trình t o 
dàn ý cho bài văn miêu tả

V i i g hi (gi hi ) S ó h h h hó g
ghi gi h g ý g h i g i “ h ” h g
h g h g h i hó h i

S i i h i gi hi g g h hi i S ó h
TD h h i ý ý X h ừ g
TD g ghi h h g hỉ h i g i h h g ý
g he h í S ẽ hỉ h hi h h h g - h
h h h hi ý h i i h h ó hỉ
h g i h gi ( h h g h h) S ó h g
h h h h i i i g ừ gi i ý

2.2. Tổ chức dạy học bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn miêu tả

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

Q h g TD g h ý hỉ h í h hi

S h g ý h i g gi i
TD ẽ h g ừ g i g h g í h h h h
gi h h g h i i i ẻ ó h h i h h
g

2.2.1. Mục tiêu

S g TD h hi g h ý h i
i e ó h g i h h h g g ó i
h h h TD V h h g h h h h ĩ g
g TD ý hằ h g í h

- g i h TD h i i m, cách th c t o l h v n hành,
m i quan h gi i m trung tâm v i các nhánh chính, ph trên b và ý nghĩa
c a từng y u t ; h g h d g TD h t công c h c t gi n và
khoa h c.

- Giúp HS n m v ng b n ch t c a l ý c c n ti n hành, m i quan
h i h h g h

- HS h h h TD i g h h
h h i g ó i hí h h h

2.2.2. T chức học sinh sử dụn bản đ tư du để lập dàn ý cho bài văn 
miêu tả

HS có th s d ng hi u qu TD g h c t p nói chung và l ý
h i i ói i g V h hi ừ h g h các
em kĩ g d g TD n rèn luy n kĩ g d g TD ằ g
TD hi ý

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

T g ỗi gi i h h g i i h h
h hi hi i h g S g TD ý h i
i gi i h h g S ĩ g g TD ý
h i i h g i g i h TD g h
h h h h h S ĩ g ý h TD h g g h
i S hi S h TD g h g ó i
ý h g i h g gi i R ĩ g g TD
ý h i i X g i ĩ g hỉ hi hi S
h h h hi g i h h V h g h g i
g g h h g i he ừ g g i h gi S
h h h i g TD ý h i i

ư ng d n học sinh kĩ năng s d ng bản ồ tư duy p dàn cho 
bài văn miêu tả

Q h h hi

Bước 1 Đọc văn bản để ác định đối tượng miêu tả và chủ đề của văn bản 
để đưa vào trung t m của BĐTD

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

g i i i c ch n có th là c a các tác gi có uy tín, tác phẩ g c
ti ng vang nh h ó g h g h Ng Ti h T S T PT h c
là bài làm c S T hi g i h i g ( ) g i u
lo i n; (2) có tính chuẩn m c nh nh trong k t c u, ngôn từ; (3) phù h p
v i i g S; ( ) g ng vừ , phù h p v i th i ng h c t p trên l p.

Th g i S i g i h
ằ g h i h i V i? h g ? Ng i h ó
i hi g i i g ? Từ i h g i g h
i i S i g ó g TD ằ g h g ừ hó

Ví h h

Về m xu n, khi mư ph n và sương s m l n vào nhau không phân bi t ư c 
thì cây gạo ngồi cổng chùa, lối vào ch quê, bắt u b t ra những o ho ỏ 
hồng, làm sáng bừng lên m t góc tr i, ti ng àn chim s o về r u r t như m t cái ch 
vừa mở, m t l p học vừa tan, m t buổi iên ho n àn c sắp bắt u… Nghe nó mà 
xớn xang mãi khơng chán. Chúng trị chuy n râm ran, có lẽ mỗi con ều có chuy n 
riêng c a mình giữ mãi trong lịng nay m i ư c thổ l cùng bạn bè, nên ai cũng 
nói, cũng lắm l i, bất chấp bạn có chú ý lắng nghe hay khơng.

Ngoài ê, ven ru ng ng cạnh bãi, x nh um m t màu mư t c ng xen ỗ 
xen cà, lại có ti ng chim khác. Nó khoan thai, dìu dặt như ngón t y thon thả búng 
vào d y àn th p l c, nảy ra ti ng ồng ti ng thép úc u vang to sau nhỏ d n rồi 
tắt l m Đó à con chim v t v t. Nó c v ng ên như th thi t, gọi m t ngư i nào, 
mách m t iều gì giữa b u tr i trong sáng vừ ư c r a sạch s m nay.

Bắt u nắng lên, ti ng con chim này m i khắc khoải làm sao. Nó thổn th c, 
da di t Đó à con chim tu hú Nó kêu cho nắng về, cho rặng vải ven s ng ch n ỏ, 
cho c i chu b y i, niềm ngọt ở lại. Nó thèm khát gì nh mà năm nào nó cũng phải 
gọi xa gọi g n th ?

[…] Đồng quê êm ả Đồng quê yêu thương ó b o nhiêu à ti ng nói, ti ng 
gọi ta về sớng lại m t th i thơ ấu êm ềm, dù cho ta ở m t phương tr i xa lắc. Rồi 
ta tự lắng nghe trong lòng ta những ti ng ồng quê th n thương ấy c cất lên vơ

hình trong sâu thẳm tim t … i khúc nhạc mu n i Tim t ơi, phải th không?

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

Võìi vãn bn trên, bãÌng cch týị tr lõÌi câu hi: Vãn bn viêìt vêÌ
cnh giÌ? HS seỡ xc điịnh đýõịc đơìi týõịng miêu t v ch đêÌ ca bi
viêìt l: Tiêìng chim ca lng q. Ch đêÌ ny seỡ đýõịc đýa vo trung tâm
ca BĐTD:

Bước 2 Tìm các đặc trưng của đối tượng được tái hiện trong văn bản để 
tạo thành các nhánh chính cho BĐTD

Kh g hi h i h g g
V h h g h S h hí h g i g ằ g
h h hi Mỗi g ẽ ghi i h h ỗi
h h TD L ý h ừ ừ g g h h

V i í hi h h S h g gi i
h h h hí h S i h i V i i i g
hó h g i hi ? Từ ó ghi i h h h h hí h h

Bước 3 Ghi lại các từ hóa- đặc điểm của đối tượng được làm r để phát 
triển các nhánh phụ cho m i nhánh chính

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

S hi h hi h h S i i h h
h h h

Bước 4 iểm tra, đối chiếu văn bản với BĐTD để hiệu ch nh

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

55
L ý

V h g S TD g ó ghĩ h g TD
í h h g h TD h h g i g h

TD ó h h ẽ g … g i hi ghi h T
hi g h g h i h h h h g
h g h i hi Nói h h g ó ghĩ S h g
TD gh g h g ghi i ý h
h g i h g í h S i hi h h i i h h g
h g hi

2.2.2 R n uy n kĩ năng s d ng bản ồ tư duy p dàn cho bài văn 
miêu tả

a. Q h h hi

Bước 1 ác định đối tượng miêu tả và chủ đề của bài viết

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

Ví L ý hi i h T h gi i h e
hi g

V i i S i h i i i? h g
g i ẽ i hi h h ?

S hi ó i S i g h g

Bước 2 Tạo BĐTD với các nhánh chính là đặc trưng của đối tượng miêu tả

S ó h h h ừ g i i h g i g
i h h hí h h TD ý h The ghi
h g hí h g h g h h h g ằ g h g ừ 5-
h h h h i i i S TD ẽ h g ó 3-5 h h S
g h h ẽ gi e h i h i h

TD g h h hí h h g h hi ằ g ừ ừ
g g V h g h h h hí h h g i g
í h gi h i i

i S ó h i h i h h hí h

Bước 3 Mở rộng BĐTD với các nhánh phụ, tạo liên ết giữa các nhánh

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

Th h i g h h h hi h h h
h h hí h ó ghĩ h g h hi h i h h
g ý g S ghi i h h h he h h hí h ó

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

h gi i g i gi i h g h i
í h h h h h hó g

TD g g í

Bước 4 Sắp ếp, bổ sung nội dung cho các nhánh

S 3 S ó TD h hi ý g i g
i Vi i h h h h h S h h h g
g h h gi S h h g h i i g
g g h h i h ó h g ý g i
hi ẽ g g h h i i
h g ý g e

Bước 5 Hoàn thiện BĐTD

S hi ó TD h hỉ h S i i í h hí h i i h
gi h h hi hỉ h hi

L ý

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

h g hỉ e i hi h h ỗi e i g h S
h g h g h i i

T hi g h g TD ý V h ý
h S Vi ý ý h i i ằ g TD
í h hí h h g i g g g g S h g g
h g h h i g h S h h V ó h h
h h hí h h TD hi h g h h h h h V h g
S i h h h h h h h h i h h

Ng i V ý h i gi h h g h

Kh g i ý i h g h h ẽ i h g
h g hi h h g i h i V gi S
hi ý ghĩ i ý ằ g TD h i i TD
i h g ghi h h ý g h h i i Nó gi
g i i h h g i g h h h Nh g i h h
h h h

2.3. y dựng hệ thống bài tập r n ĩ năng sử dụng bản đồ tư duy để lập dàn 
ý cho bài văn miêu tả

2.3.1. Nguyên tắc xây d ng hệ thống bài tập

g h h g i ĩ g g TD ý
h i i h g i g

2.3.1.1. Nguyên tắc ảm bảo tính thớng nhất

L ý h g hó ĩ g h gi i i
S i h h i ý hí h g V g
h h h ý h h g h S h h
h hi ĩ g V i h h g i ĩ g V
h ý g í h h g h

Ng h hi i g

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Th g h ừ ý h i g ó ghĩ i
h h g h ằ g g ý h S
i h ó h ý í h h h g h i i

Th g h gi i i h Vi g hi g i h g ó
ghĩ gi h g i í h gi h g i h g i
h g h h i í h h h g h

2.3.1.2. Nguyên tắc dạng

S g hi i i h h g i
V h g i h ẩ h h gi hi h h g h
h g i g í h h i The h g h h i i
ừ h i h g hi g h g h g
h ý h i i V h g hỉ gi S i ý h
g TD h h h h g h i i h hi
g i h h ẽ í h hí h i h h

2.3.1.3. Nguyên tắc vừa s c, tạo s c

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

s c, nghĩa là có kh g h i g i h ẩ g i h ý ng, l t l i v n
h khác nhau.

2.3.2. Miêu tả chi ti t hệ thống bài tập

oàn thi n bản ờ tư duy

Dng bi tâịp ny đýõịc sýỊ dng khi HS đaỡ c nhýỡng kiêìn thýìc cõ
bn vêÌ BĐTD cuỡng nhý đaỡ c kiỡ nãng lâịp BĐTD. Riêng trong dng ny,
c thêỊ phân chia thnh cc câìp đơị v phm vi ýìng dng nhý sau:

a. Hon thiêịn bn đơÌ tý duy dng khuìt

Thýì nhâìt, õỊ mýìc đơị dêỡ, HS thýịc hnh loi bi hon thiêịn BĐTD
ghi li dn ca mơịt vãn bn đaỡ c. Nhiêịm v ca HS l đc vãn
bn, hon thnh nhýỡng nhnh cn thiêìu trên BĐTD đaỡ cho.

BT1: Ðc vãn bn sau v hon thnh dn ca vãn bn BÐTD võìi
g i Ì h Ò ð Ì “M Ì Ò i Ò ”

BỊi sõìm nãìng sng. NhýÞng cnh bÌm nâu trên biêỊn ðýõịc nãìng 
chiêìu vo hơÌng rýịc lên nhý ðn býõìm ma lýõịn giýÞa trõÌi xanh.

Li đêìn mơịt bỊi chiêÌu gi ma đơng bãìc výÌa dýÌng. BiêỊn lãịng 
đ đc, đâÌy nhý mâm baình đuìc, loaìng thoaìng nhýỡng con thuÌn nhý 
nhýỡng ht lc ai đem rãìc lên trên.

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

C qung biêỊn thâm xiÌ, nãịng triịch. NhýÞng cnh bÌm ra khi cõn mýa, 
ýõìt ðâÞm, thâÞm li, khe nh, bơÌi hơÌi, nhý ngýịc o bc nơng dân cy 
xong rịng vêÌ biị ýõìt.

C bỊi sõìm nãìng mõÌ, biêỊn bơìc hõi nýõìc, khơng nom thâìy ni xa, 
chiỊ mơịt mu trãìng ðc. Khơng c thuÌn, khơng c sng, khơng c mây, 
khơng c sãìc biêìc ca da trõÌi.

[Ầ] Thêì đ ìy, biêÒn u n th y đ Ịi m Ìu ty theo sãìc m y tr Ìi Tr Ìi x nh 
thãÒm, biêÒn cuỡng xanh thãỊm nhý dâng cao lên, chãìc niịch. TrõÌi ri mây 
trãìng nht, biêỊn mõ mng diịu hõi sýõng. TrõÌi âm u mây mýa, biêỊn xm 
xi t nã ng nêÌ Tr Ìi Ìm Ìm d ng gioì, biêỊn đu c ng Ìu, gi n d ỡ,Ầ Nh m t

con ngýõÌi biêìt bÌn vui, biêỊn lc t nht, lnh lng, lc sơi nơỊi, h hê, 
lc đãm chiêu, gãìt gng. BiêỊn nhiêÌu khi râìt đp, ai cuỡng thâìy nhý thêì. 
Nhýng c mơịt điêÌu iìt ai ch l: v đp ca biêỊn, v đp kiÌ diêịu 
mn mu mn sãìc âìy phâÌn râìt lõìn l do mây, trõÌi v nh sng to nên.

(Vuỡ Tuì Nam)
Dý TD đ ỡ ghi ỡ h Ò đ Ì ỘM Ì Ò i Ò Ợ Ò g
HS tiêìp tc đc týÌng phâÌn ca vãn bn đêỊ xc điịnh cc nhnh chiình.

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Tm li đơìi võìi dng bi ny, HS sýỊ dng BĐTD ghi ch. Trong
qu triÌnh sýỊ dng BĐTD đêỊ ghi chp li dn , HS đýõịc cng cơì kiỡ
nãng đc- hiêÒu vãn baÒn, kiỡ nãng sýỊ dng BĐTD trong ghi chp đơÌng
thõÌi c thêm mâỡu vêÌ bi vãn miêu t. GV c thêỊ dng dng bi tâịp ny
trong hot đơịng dy hc lâịp dn cho cc kiêỊu bi vãn miêu t.

Thýì hai, õỊ mýìc đơị kh hõn, HS hon thnh BĐTD cho mơịt đêÌ bi.
Cơng viêịc ca HS giõÌ đây kh khãn hõn bõỊi cc em chiình l ngýõÌi to ra
cc nhnh chiình v ph cho BĐTD.

Đơìi võìi dng bi ny, GV hýõìng dâỡn HS đc kiỡ đêÌ bi, quan st
BĐTD đaỡ cho đêỊ ch đơịng bơỊ sung cc nhnh đêỊ c thêỊ đm bo
mơịt dn chi tiêìt cho đêÌ bi c thêỊ.

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

ÕỊ dng bi tâịp ny, HS výÌa c ðýõịc gõịi týÌ BÐTD cho sãÞn výÌa

ðýõịc týị do thêỊ hiêịn sýị sng to ca c nhân cng nhý kh nãng quan
st, liên týõỊng, týõỊng týõịng.

Viêịc đnh sơì cho cc nhnh ca BĐTD l sýị hon thiêịn dn
ph thịc vo triÌnh týị miêu t v viị triì quan st ca ngýõÌi viêìt. Býõìc
ny týõỊng chýÌng nhý đõn gin nhýng HS câÌn cân nhãìc thâịt kiỡ viÌ viêịc
đnh sơì chiình l sýị to lâịp kêìt câìu cho bi viêìt m cc em thýịc hiêịn
õỊ býõìc ngay sau đ. Bên cnh đ, nêìu c sýị bâìt hõịp liì vêÌ viị triì cc
nhnh, HS c thêỊ sýỊ dng cc đýõÌng liên kêìt đêỊ di chuỊn hỗịc mu
sãìc đêỊ nhâìn mnh vo nhnh trng tâm.

b. Hon thiêịn bn đơÌ tý duy dng câm

Daòng BĐTD câm seỡ đýa trýõìc cho HS sơì nhnh chiình. HS dýịa vo
đơìi týõịng v ch đêÌ ca bi viêìt đêỊ lýịa chn tên gi ph hõịp cho
cc nhnh týÌ đ pht triêỊn cc nhnh ph.

BT3: Đc đêÌ bi sau: T li hiÌnh nh quen thịc m thân thýõng
ca m em.

Xc điịnh ch đêÌ ca bi viêìt v sýỊ dng BĐTD sau đêỊ to lâịp
dn .

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

HS tiêìp tc vâịn dng kiỡ nãng to lâịp BĐTD đêỊ to ra cc nhnh
ph cho týÌng nhnh chiình. Sau đ chuỊn sang cơng đon tiêìp theo m HS
phi lm l đnh sơì nhnh đêỊ hon chiỊnh BĐTD. Sau đoì caìc em câÌn

dnh thõÌi gian đêỊ hiêịu chiỊnh li dn ca miÌnh. Trnh vơịi vng, hâìp

tâìp!

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Khc võìi bi tâịp trýõìc, õỊ bi tâịp ny, HS phi týÌ đêÌ bi xc
điịnh đơìi týõịng miêu t v ch đêÌ ca bi viêìt, týÌ đ hon thiêịn v
bơỊ sung cc nhnh chiình.

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

Đnh sơì thýì týị cho cc nhnh đêỊ to thnh dn cho bi viêìt ca
miÌnh. SýỊ dng đýõÌng liên kêìt v mu sãìc đêỊ hiêịu chiỊnh BĐTD.

BT5: SýỊ dng BĐTD đêỊ lâịp dn cho đêÌ sau: Nhý mi ngy, em
vâìt v výõịt qua nhýỡng bâịc câÌu thang dâỡn lên tâÌng ba võìi chiêìc cãịp
nãịng triỡu. Nhýng, khi býõìc vo lõìp, mơịt khung cnh thâịt l kiÌ hiêịn ra.
Haỡy týõỊng týõịng v t li lõìp hc khi đ.

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

HS tÌn týị thýịc hiêịn cc thao tc: to nhnh ph týÌ nhnh chiình,
ðnh sơì cc nhnh v hiêịu chiỊnh.

2.3.2.2 Ph t hi n ỗi c bản ồ tư duy

Sau khi HS đaỡ c kiỡ nãng lâịp dn bãÌng BĐTD v sýỊ dng BĐTD
đêỊ lâịp dn cho bi vãn miêu t, GV cng cơì kiỡ nãng ny cho HS bãÌng
cch p dng dng bi pht hiêịn v sýỊa lơỡi dn bãÌng BĐTD. HS seỡ
đýõịc tiêìp xc võìi dn bãÌng BĐTD cho mơịt đêÌ no đ, nhiêịm v ca
cc em l pht hiêịn lơỡi ca bn đơÌ đ trên cc phýõng diêịn: tiình logic

giýỡa cc nhnh (chiình v chiình, chiình v ph, ph v ph), sýị sãìp xêìp
trâịt týị cc nhnh týÌ đ tiÌm cch sýỊa li cho hõịp liì.

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

BÐTD ny c lơÞi sai. Em hy pht hiêịn v sýỊa li.

ĐêỊ pht hiêịn lơỡi ca BĐTD đaỡ c, HS xc điịnh ch đêÌ ca bi
viêìt týÌ đ kiêỊm tra cc nhnh chiình vêÌ sýị ph hõịp. Nêìu nhnh chiình
no thýÌa, HS nên b bõìt, nêìu cc nhnh chiình đaỡ c chýa đ đêỊ ti
hiêịn li đơìi týõịng, HS seỡ thêm vo cho ph hõịp. Týõng týị nhý vâịy võìi
cc nhnh ph.

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

BT7: Võìi đêÌ bi: T li mơịt tiêìt hc th viị ca em, mơịt bn HS
lâịp dn theo trâịt týị tuìn tiình nhý sau:

a. Giõìi thiêịu chung 
- Tiêìt NgýÞ vãn- lõìp 6P2 
- Cơ Tâm

- Tiêìt 3 ngy thýì 5 (ngy 3/3/15) 
b. Nơịi dung bi dy ca cơ

- T m d y cho c Ị ìp vêÌ b Ìi “Bu Ịi ho c cu ìi cng” 
c. Cc bn trong lõìp v tơi

- Ho hýìng võìi hot đơịng nhm, đýõịc đơịi nhýỡng chiêìc muỡ nhiêịm 
v

- Lõìp hc sãìc mu

- Phiêìu hc tâịp c nhiêÌu câu hi th viị

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

- C lõìp đýõịc cơ đýa vo hot đơịng liên týõỊng đêỊ cm nhâịn vêÌ 
tâm trng ca câịu b Phrãng. NhiêÌu bn nýỡ xc đơịng. Tơi thâìy miÌnh 
may mãìn (đýõịc hc tiêìng Viêịt v đýõịc hc cơ Tâm)

- Khn mãịt cc bn sau tiêìt hc vâÞn cn ngun sýị ho hýìng. 
d. Cơ Tâm

- Cơ hýõìng dâỡn cc bn chia nhm đêỊ khm ph bi hc. C lõìp 
râìt thnh tho viêịc ny nên chiỊ mơịt long đaỡ xong.

- Sau khi lõìp ơỊn điịnh, cơ týÌ tơìn nhãìc li nhiêịm v ca mơỡi chiêìc 
muỡ đêỊ chng tơi khơng qn.

- Cc bn đêÌu râìt vui v, nhiêịt tiÌnh. NhiêÌu bn cn tranh th trêu 
đa nhau

- Cơ đi týÌng nhm đêỊ chiỊ bo ân câÌn. Cơ gõịi râìt dêỡ hiêỊu v đơi 
khi cn đâÌy hm hiỊnh

- Cơ dng ging ni trâÌm âìm ca miÌnh đýa c lõìp vo sýị liên 
týõỊng. Mơỡi lõÌi cơ ni đêÌu mõỊ ra cho chng tơi nhýỡng hiÌnh nh, cm 
xc vêÌ câu chuịn ca thâÌy Hamen v câịu b Phrãng.

- Cơ cng chng tơi chia s nhýÞng cm xc. Chiình cơ cng rýng 
rýng. Tơi thâìy qu trng cơ vơ cng.

Em hy kiêỊm tra sýị chãịt ch ca dn v chuỊn dn thnh
BÐTD.

Võìi bi tâịp ny, HS ch xc điịnh ch đêÌ ca bi viêìt týÌ đ
tiêìn hnh r sot cc đýõịc triêỊn khai đaỡ lm roỡ đýõịc ch đêÌ v đơìi
týõịng miêu t hay chýa. Sau đ, HS tiêìp tc kiêỊm tra sýị logic ca cc
triêỊn khai.

ạỊ bi tâịp trên, ngýõÌi lâịp dn xc điịnh đng ch đêÌ ca bi
viêìt nhýng c sýị bâìt hõịp liì giýỡa nơịi dung ca mc a v b, c v d; bên
cnh đ cc triêỊn khai trong týÌng mc cuỡng cn chýa hõịp liì. Viì d
nhý: mc b nên gơịp vo mc a viÌ Nơịi dung bi dy câÌn đýõịc giõìi thiêịu
 g ýÌ đ Ì ỘCc bn đêÌu râìt vui v, nhiêịt tiÌnh. NhiêÌu bn

cn tranh th trêu ða nhau” Ì Ị hý h g h Òi hý Ìn

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Trong qu triÌnh lâịp dn theo kiêỊu tuìn tiình hay BĐTD, HS c thêỊ
mãìc phi nhýỡng lơỡi nhý trên. Tuy nhiên, võìi BĐTD, HS c thêỊ thay đơỊi
viị triì ca cc bãÌng cc đýõÌng liên kêìt.

2.3.2.3 Tạo p dàn bằng bản ờ tư duy

Dng bi ny c thêỊ thýịc hiêịn cng lc võìi cc dng bi trên khi
HS đaỡ vâịn dng đýõịc BĐTD đêỊ lâịp dn . Đây l dng bi HS ch
đơịng to lâịp dn bãÌng BĐTD cho mơịt đêÌ bi xc điịnh. GV câÌn lýu

HS dýịa vo đãịc trýng ca kiêỊu bi miêu t đêỊ xc điịnh sơì nhnh
chiình, lýịa chn v sãìp xêìp cc nhnh ph đêỊ đt đýõịc mc điìch miêu
t tơìt nhâìt.

Sau khi xc điịnh đơìi týõịng miêu t v ch đêÌ ca bi viêìt, HS c
thêỊ thýịc hiêịn theo nhýỡng cch sau đêỊ lâịp dn cho bi viêìt bãÌng
BĐTD:

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85></div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

Nhý vâòy, võìi cch lâịp dn theo chiêÌu dc ny HS s ðiịnh hiÌnh
ngay ðýõịc cc chiình ca dn sau ð bơỊ sung dâÌn cc nhnh ph cho
týÌng nhnh.

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

Ba l, kêìt hõịp hai cch trên đêỊ to ra cc dn hon chiỊnh. Võìi
cch lm ny, HS c thêỊ týị do to lâịp cc nhnh cuỡng nhý mõỊ rơịng
cc nhnh theo triì týõỊng týõịng, sýị liên týõỊng v sng to. Cch lm
ny nên đýõịc vâịn dng khi HS đaỡ hiêỊu roỡ vêÌ BĐTD cuỡng nhý kiêỊm
sot đýõịc thõÌi gian ca viêịc lâịp dn .

BT10: Lâịp dn chi tiêìt cho đêÌ vãn: Em đã đ c nhi u sách truy n, xem
nhi u phim, ch c hẳn có nh ng nhân v t gây n tý ng m nh mẽ v i em. Em hãy
vi t m t bài vãn miêu t l i nhân v t mà em th y thắch nh t.

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

TIÊỊU KÊìT CHÝÕNG 2

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

CHƯ NG 3

THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 
3.1. Mục đích thực nghiệm

Các bi h h ng d n h c sinh l p 6 s d g TD l p dàn ý cho bài
i trong lu ẽ chỉ dừng l i là nh ng gi thuy t n h g c
h c ti n nhằm ki m ch ng m kh thi và hi u qu .

Vì th , vi c TN c i “ ư ng d n học sinh l p 6 s d ng BĐTD l p

dàn cho bài văn miêu tả” h g n gi i quy t nh ng v c th sau:

Th nh t, ki m ch g í h g h gi hi u qu c a vi c
V h ng d n và HS l p 6 s d g TD l ý h i i .

Th h i TN g i vi t có th h c nh ng ý ki n ph n h i từ GV và
HS trong quá trình s d g TD - m t công c m i hỗ h y - h c làm
i .

Th ba, từ nh ng s li u và ph n h i c TN g i vi t có th h ng
k t lu n, khuy n ngh phù h ng th i i u chỉnh ti n t i hoàn thi n các bi n
 h h ng d n HS s d g TD p dàn ý h i i .

3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm

3.2.1. Chọn học sinh

N i dung d y h i t p trung h u h t h g h Ng
l p 6 nên chúng tôi ti n hành TN v i i ng HS l p 6.

Trong quá trình l a ch n HS TN, chúng tôi chú ý t i vi c phân lo i i ng,
c bi t là v h c l k t qu TN mang tính khách quan và chính xác, chúng tơi
ch n t i thi u mỗi ng 2 l TN S TN h h g
ng u nhau v các y u t c n thi h tu i, kh g h c t p, hoàn c nh,
i u ki n h c t h xu t phát v ki n th c, kĩ g …

3.2.2. Chọn iáo viên

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

h nói chu g h g h Ng ói i g ó h ẳng tr
c t b h gi g c chun mơn th p nh t là trung bình khá.
i g V h g i phù h n m b c nh ng n i g
b n, nhi m v , yêu c u c TN h m trong th i gian có h n.

3.2.3. Chọn đ a bàn th c nghiệm

D i u ki n khách quan, trong quá trình l a ch a bàn, chúng tôi t p trung
TN m t s g a bàn thành ph Hà N i.

T g h c 2015- h g i iên h và t ch TN i g
THCS Marie Curie.

STT Trường Lớp GV dạy TN

1 Marie Curie Hà N i 6P3 T h Th Th h M i

2 Marie Curie Hà N i 6G2 T L g

3 Marie Curie Hà N i 6P2 Ng Th Th h T

4 Marie Curie Hà N i 6M2 Ng Th Th h T

Bảng 3.1. Phân bố a bàn và giáo viên thực nghi m

mỗi ng, chúng tôi ch n t i thi u hai l p: m t l p TN, m t l i
ng TN c th c l a ch n có s ng chi ti

Trường Năm học TN ĐC

Số lớp Số HS Số lớp Số HS

Marie Curie Hà N i 2015-2016 1 31 1 30

Marie Curie Hà N i 2015-2016 1 30 1 32

T ng 4 61 4 62

Bảng 3.2. Bớ trí sớ ư ng thực nghi m sư phạm 
3.3. N i dung thực nghi m

T g h g h Ng h i c d y trong 13 tu n

trên t ng s 15 tu n v i 3 ki u bài chính: t c nh, t g i và t sáng t o.

T các bi h h ng d n HS s d g TD l p dàn ý cho bài
i xu t trong lu h g i hi t k các bài t p c th
ph c v cho quá trình d y h c và ki h gi ng bài t u ph i m
b o các tiêu chí sau: tiêu bi u, m i mẻ và phù h p.

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

(1) D ng bài t p d ng l i dàn ý c a vãn b n có sẵn bằng BÐTD
(2) D ng bài t p hon thiêịn BÐTD

a. Hon thiêịn BÐTD dng khuìt
b. Hon thiêịn BÐTD dng câm

(3) D ng bài t p pht hiêịn lơÞi ca BÐTD
(4) D ng bài t p to lâịp dn bãÌng BÐTD

Ty theo tiêìn triÌnh dy hc v nơịi dung bi hc, chng tơi thiêìt kêì
cc phiêìu hc tâịp nhãÌm rn luịn kiÞ nãng lâịp dn bãÌng BÐTD cho HS
lõìp 6.

PHI U HỌC TẬP

Luy n t p l ý h i c nh

Bài 1 Đọc văn bản dưới đ y và thực hiện các u cầu:

Khơng phi ngâỡu nhiên m ai đ đaỡ ni rãÌng Ộm thu Ì muÌ 
đe p nh ìtỢ iÌ s o v y? MuÌ thu v ìi c ìi nãìng m v Ìng, nh ỡng s i

nãìng mong manh nhý tõ trõÌi cýì výõng maỡi xìng nhýỡng cnh đơÌng đang 
chõÌ ngy la chiìn. Ma thu, nhýỡng con s nâu thong thaÒ tha nhýỡng 
cng rõm vng vêÌ tơỊ. Nhýỡng con dêì khi đaỡ ìng say nhýỡng git sýõng 
đêm chõịt ngâỡu hýìng ht ca. Trên cnh đơÌng, nhýỡng cnh c trãìng tinh 
cýì phân vân maỡi khi chiêÌu đaỡ bng.

Ma thu, sýõng bng lng tan v cn ðng long lanh trên l c 
mơÞi sõìm mai. NhýÞng git mýa thu cng diịu dng, se s nhý tiêìng býõìc 
chân nhn nh nhng trên thm l khơ. Xo xc, heo may khi cõn gi 
ma thu nơ ða võìi nhýÞng chiêìc l vng rõi trong nãìng chiêÌu bng týÌng 
vt mng.

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Ma thu hiêÌn diịu lãìm! Khơng xơn xao rýịc rõỡ nhý ma xn, khơng 
chi chang nh nãìng nhý ma h nhýng cuỡng khơng u bÌn lnh leỡo nhý 
ma đơng. Ma thu l ma ca ba ma cơịng li. C phi chãng, chiỊ 
mơịt ma thu thơi đaỡ l ma ca bơìn ma?

(Theo Hunh Thiị Thu Hýõng)
X h i ng miêu t và ch c a bài vi t.

b. T o l p B i h h ý h n trên.

(G i ý: - tái hi i ng, tác gi ch n t nh g i m nào?
- Nh g i m c i g c miêu t h h nào?)

Bài 2: Hoàn thiện bản đồ tư duy cho dàn ý của đề văn sau

M ie ie ỗi h h g hỉ h g hi g hẳ g

h ằ g h g h i g he ừ g L h i
h h g L h i wee h g g i h g R i h
i h ẩ h g i h Nh g g g g
i h h i g N e Nh g g gi T g
i g h h h ó h h e g hi L h i h
h g h g R i h g 3 h g h g 5 i i g h i Th h
h i S h i i P h i h i L M e e
ẽ i ghi h g h i i i h i g
em.

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

đýõịc BĐTD cho bi viêìt theo cc câìp đơị: trung tâm- ch đêÌ vãn bn (đơìi
týõịng đýõịc miêu t); nhnh câìp 1- cc đãịc điêỊm đýõịc miêu t; nhnh
câìp 2- cc týÌ dng đêỊ ti hiêịn cho đãịc điêỊm ca nhnh câìp 1. Võìi bi
tâịp sơì 2, HS câÌn xc điịnh lêỡ hơịi m miÌnh miêu t sau đ dýịa trên cc
nhnh chiình đaỡ c v câÌn bơỊ sung đêỊ hon thiêịn dâÌn BĐTD. TýÌ mơỡi
nhnh chiình, HS li mõỊ rơịng bãÌng cc đãịc điêỊm thêỊ hiêịn qua cc tiình
ýÌ h đ g ýÌ Ầ

PHI U HỌC TẬP

Luy n t p l ý h i g i

Bài 1: V i i Vi ẹ S g ý h

- i i hi ẹ
i; gi h i
g i g g
S hí h i

D g g i g g g e rám n ng, mái tóc
i g g g cháy n ng, khuôn m t hình trái xoan c a mẹ, v ng trán c a
mẹ cao r ng, nh ng n h h h hi i ẹ h g i ó

- S hi h ẹ

i t mẹ e g n, có th c nh ng suy nghĩ
+ C g i i i h i u dày.

+ M i mẹ cao cao, cái mi ng nho nh hi i l h g ng.
- ẹ

+ Bao s m, hằn nh ng v t n t nẻ.

i h ng v y, nó c g n t nẻ.
i i ẹ g y g hi ng.
+ Bàn tay mẹ h ó ừ g ng rau
- T h h g ẹ

L e i u gì sai trái

+ Quan tâm t i công vi c h c hành c e L e m, mẹ là bàn tay
m áp, che ch h e t qua.

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

85
ý h h h

Bài tập 2 Ng i g i h h ừ i i h hỗ

hí hóe h h h e g hỉ ó hỗ i ỗi i i hỉ
h g h h h g h … h hỉ g ghỉ h i h
g g h h hi Nh g “ h hằ ” ó h h g h g
hi i ừ g g i gh h g ẽ ó g i g
h h i g i g e

S g TD ý h

Phiêìu bi tâịp trên bao gơÌm hai dng bi: D ng bài t p pht hiêịn lơÞi
ca dn cho trýõìc týÌ ð chiỊnh sýỊa bãÌng BÐTD vaÌ d ng bài t p to
lâịp BÐTD. GV c thêỊ sýỊ dng phiêìu ny sau bi Phýõng php t ngýõÌi. 
GV hýõìng dâÞn HS thýịc hiêịn bi tâịp 1 bãÌng cch tr lõÌi cc câu hi:

Xc điịnh đơìi týõịng miêu t v ch đêÌ ca bi viêìt l ai? Cc đãịc 
điêỊm chiình m ngýõÌi viêìt đaỡ xây dýịng l giÌ? Cc đãịc điêỊm đ đaỡ 
đýõịc lm roỡ nhý thêì no? Cc đýõịc sãìp xêìp c ph hõịp khơng? Pht

hiêịn lơỡi sai ca dn đaỡ cho trong đêÌ bi gip HS c thêỊ hiÌnh thnh
nhýỡng týõỊng cho dn ca miÌnh m khơng mãìc phi lơỡi ca ngýõÌi
đi trýõìc. HS c thêỊ sýỊ dng cc đaỡ c trong dn hỗịc thay đơỊi sao
cho ph hõịp. Võìi bi tâịp sơì 2, HS tiêìn hnh tÌn týị cc býõìc đêỊ lâịp
dn cho bi vãn miêu t võìi cơng c l BĐTD.

Ngồi vi c giúp HS rèn luy n kĩ g p dàn ý bằ g TD h g h
th ng bài t p, chúng tôi thi t k các bài ki h gi hi u qu c a quá trình
d y h c:

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

iểm tra

M n Ngữ văn

Th i gi 5 h

i S g TD ý hi i h h g
 h h Ph th y x O , u c phiêu ưu c ice vào x sở th n tiên, Trạm

thu ph qu i ạ, roin và bi n truy n,… e h g h gi i

h g g g h gi i h i g h

i i

iểm tra 
M n Ngữ văn

Th i gi 5 h

i L ý hi i h ằ g TD N i h
ỷ

3.4. Tổ chức thực nghiệm

vi c TN di n ra hi u qu và mang l i k t qu có tính khách quan, chúng tôi
ti n hành các ho g h

c 1: Xây d ng k ho ch TN k t h p v i vi i v i GV d y th c
nghi th ng nh t v h g h c ti n hành.

c 2: T ch TN T c tiên chúng tôi thi t k giáo án TN. Các bài h c

c l a ch n g m:

1. (Ti ) QU N SÁT TƯ N TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT
TRON VĂN M ÊU TẢ (Ng p 2)

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

- Phát tri g c gi i quy t tình hu ng có v
- Phát tri g c sáng t o

- Phát tri g c giao ti p ti ng Vi t
- Phát tri g c c m th thẩm mĩ

B. Mục tiêu cụ thể

Sau bài h c, HS :

1. Về kiến thức:

- T h c vai trò và tác d ng c g ng, so sánh và
nh g i .

2. Về kĩ năng

- Nh n di i ng miêu t chân th i h g h g
h g ng, so sánh và nh n xét.

3. Về thái độ:

- C m nh n và trân tr ng nh ng vẻ ẹp bình d xung quanh mình.

II. PHƯ NG PH P, PHƯ NG TIỆN DẠY HỌC

- Ph g h y h c gi i quy t v , tr c quan, rèn luy n theo m u

- Ph g i n: thi t k d y h c, tranh nh ho v t

III. TI N TRÌNH BÀI HỌC

1. Ổn nh tổ ch c l p 
2. Ki m tra bài cũ 
3. Gi i thi u bài m i 
4. N i dung bài học

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt

Ho ng 1: Tìm hi u các kĩ g ng
 ng, so sánh và nh g i

I. Quan sát, tưởng tượng, 
so sánh và nhận xét trong 
văn miêu tả

(?) V i là lo i
n gì?

HS nh c l i c
i m c i .
(?) nh i m

n i b t, tính ch t tiêu

HS tr l i

1. Quan sát, ghi chép

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

88
bi u c i ng,

g i vi t c n làm gì ?

g i xung quanh mình.
- Quan sát và t t ra
nh ng câu h i tìm hi u
chi ti t và sâu s c v i
ng.

- Q ghi h
nh h i ng.
- Quan sát qua nhi u kênh
h g i n khác nhau.
() Bài t p 1: Quan sát

có ch ý và ghi chép v
m t b n trong l p.

( V h ng d n HS s
d g TD ghi
chép)

Quan sát và ghi chép
i m c i
ng: ngo i hình, ho t
ng, tính cách.

() GV t ch c cho HS
chia sẻ nh ng quan sát
và ghi chép c h
rút kinh nghi m

T h i m
c i g
ghi h c
() Bài t p 2: Hãy

nh m m t và hình dung
v c nh t ng Hà
N i mà e ừng
ch ng ki Khi ng
ng v khung c nh y,
em liên h n nh ng
hình nh nào khác có s
g ng ho c liên
quan?

( V h ng d n HS s
d g TD ghi

Sau th i gi ng
ng, trình bày nh ng

i m c a c nh t c
ng và nh ng liên
ng theo ch quan

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

89
chép)

(?) T g ng là gì?

V g ng, liên
g g ng l i
gi h i i h
ng, h p d n?

HS tr l i - T g ng là t o ra

trong tâm trí nh ng hình
nh c i g ó
khơng h có tr c m t
ho h g p bao gi .
- Li ng là từ nh ng s
vi c, hi g ó
nghĩ n s vi c, hi n
ng có liên quan.

- T g ng và liên
ng t o ra nh ng hình
nh m i l gi
i i không b
khô c ng, máy móc mà tr

nên phong phú, h p d n.
() Bài t p 3: Quan sát

nh ng hình h c
i h e ó i
ng gì?

( V h ng d n HS s
d g TD ghi
chép)

h h

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

90
b.

M ó h ng
g v cành?...
ô không ph i!

M m tr ng!
(Th i a

Moritake)
() Bài t p 4: Hoàn
thành các phép so sánh
sau bằ g i ng c a
em:

- Nh h h …

- Ch h ……

- B u tr i g
h ………

- Trông nh ng tòa nhà
cao t ng b g
che khu t, tôi c ng
h ………

- Chi u nào c ng v y,
nh ng chi c xe bus c a
g i u c ng
gi ng h ……

3. So sánh

() GV t ch c cho HS
chia sẻ theo nhóm
(4HS/nhóm) nh ng so
sánh c a mình và t
nh h gi so
sánh c a các b n trong
nhóm

Chia sẻ so sánh c a
mình và góp ý cho
nh ng so sánh c a các
b n

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

và tác d ng c a so sánh. g ng

- S h i chi u các
s v nh ng s
v t ó g ng.
- S h gi i ng
miêu t hi n lên g i hình,
g i c h

() Bài t p 5: Nh n xét
v tác d ng c a so sánh
trong các ví d sau:
a. Nh ng thân cây tràm
v tr g
tr i, chẳng khác gì
nh ng cây n n kh ng l ,
u lá r ph h h
nh g u lá li u b t
ngàn.

b. Nh ng tàu lá chu i
vàng i x a xu g h
nh g i t áo.
c. Nh ng chi c xe ô tô
lúc này trông gi ng y
h h ng chú b rùa.

Nh n di n so sánh và

phân tích tác d ng c a
so sánh.

() Bài t c các
i sau,
hãy cho bi g i vi t
nh n xét v i ng
miêu t h h nào:
a. Bà tôi ng i c nh tôi,
ch i Tó e
dày kì l , ph kín c hai

Tr l i 4. Nh n xét

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

92
vai, xõa xu ng ng c,

xu g u g i. M t tay
khẽ nâng mái tóc lên và

m h hó h hi c
h ằng gỗ vào
mái tóc dày.

Gi ng bà tr m b ng,
g g h i ng
chng. Nó kh c sâu
vào trí nh tôi d dàng,
h h g ó h
c ng d u dàng, r c r ,

y nh a s ng. Khi bà
mỉ i h i g i
e m n ra, long
lanh, d u hi n khó t i
m t ánh lên nh ng tia
sáng i i
M i
g g ó hi u
n h h t bà
i h h h i ẻ.
b. i h h h
h i ẹ
M g g
chú l h i
h g h gi y
ó g i u tròn và
hai con m g h
h h ỷ i h Th h

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

93
nh h g h

g g
h h
h ừ g g dài
trên m h h
khẽ g g h g
còn phân vân.

() V n d ng 4 thao tác

quan sát, g ng,
so sánh và nh
miêu t h a
ng em vào b

HS làm vi c nhóm
(2HS/nhóm).

S d g TD ghi
chép

Ho ng 2: Luy n t p
Bài t p: V n d ng 4 kĩ
g miêu t m t l
h i ng em.

HS làm bài

IV. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC Ở NHÀ: 
1. Củng cố:

- H th ng ki n th h c

2. Hướng dẫn tự học:

- H c sinh chuẩn b i “B c tranh c em g i t i”

2. (Ti ) P ƯƠN P ÁP TẢ CẢNH (Ng p 2)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

A. Mục tiêu chung

- Phát tri g c gi i quy t tình hu ng có v
- Phát tri g c sáng t o

- Phát tri g c giao ti p ti ng Vi t
- Phát tri g c c m th thẩm mĩ

B. Mục tiêu cụ thể

Sau bài h c, HS :

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

- T h c cách t c nh và b c c hình th c c a m o n, m i
t c nh.

2. Về kĩ năng

- Luy n t p kĩ g a ch n, kĩ g h h g i u quan
sát, l a ch c theo th t h p lí.

3. Về thái độ:

- C m nh n và trân tr ng nh ng vẻ ẹp bình d xung quanh mình.

II. PHƯ NG PH P, PHƯ NG TIỆN DẠY HỌC

- Ph g h y h c gi i quy t v , tr c quan, rèn luy n theo m u

- Ph g i n: thi t k d y h c

III. TI N TRÌNH BÀI HỌC

1. Ổn nh tổ ch c l p 
2. Ki m tra bài cũ 
3. Gi i thi u bài m i 
4. N i dung bài học

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt

Ho ng 1: Tìm hi u th c nh? I. Phương pháp viết văn tả 
cảnh

(?) D a vào nh ng
ki n th i t các
l p h i, em hãy
cho bi t có th hi
miêu t thành m y
lo i?

HS tr l i - V i g m 2 lo i:

V c nh
V g i

Bài t
b n trong Sgk, xác
h i ng miêu t ;
từ ó h c

g i
c nh?

HS tr l i - V c nh là lo i n

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

95
bài sau, hãy phân lo i

chúng theo m t tiêu chí
phù h p:

a. T m t c h ẹp trên
h g e

b. Miêu t g
rằm

c. M t tr
d. Bình minh

e. T h ng trong
g

f. C nh ch ngày T t
g. T l i ngày khai
ng ng nh t
v i em

h. B g

h ng c gi h e

+ T c nh thiên nhiên
+ T c nh sinh ho t

Bài t 3

Bi n ẹp (trang 47,

Sgk), em hãy phân chia
b c nh
nhi m v c a từng
ph n?

HS làm vi c nhóm
(2HS/nhóm)

(?) Em hãy cho bi t, b
c c c a m i
c nh?

- B c c: 3 ph n

+ M bài: gi i thi u c nh
c t

+ Thân bài: T c nh v t chi
ti t theo th t phù h p
+ K t bài: c m nghĩ v c nh
v t

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

96
d g c t o l p

l p ý và dàn
ý h bài sau: T l i
quang c h ng
em trong gi h i

s d g TD l p
ý và l p dàn ý

(?) tái hi c
c nh v t, chúng ta c n
th c hi n các thao tác
quan sát- ghi ghép,
g ng, so sánh,
nh h h nào?

HS th o lu n - Ph g h

c nh:

S hi nh c nh v t
sẽ t , c n quan sát và hình
g g ng v c nh
v ó t cách chân th c.
+ L a ch n v trí quan sát
c nh v t và th t miêu t
h p lí

+ L a ch i m
tiêu bi u c a c nh v t
 L ý L a ch n trình t
miêu t phù h p v i i
ng miêu t , có th ch n t
theo:

+ Trình t không gian: bao
quát- c th , g n- xa, xa-
g n, trong- ngo i c- sau
+ Trình t th i gian: các
g h i
i m trong ngày

 Qua trình t miêu t , ph i
nêu b i m c a
i ng.

Ho ng 2: Luy n t p II. Luyện tập

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

97
l h

1. Bình minh thành
ph .

2. T m t gi h c lí thú

bằ g TD

D. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC Ở NHÀ: 
1. Củng cố:

- H th ng ki n th h c

2. Hướng dẫn tự học:

- H c sinh chuẩn b vi t bài T c nh

3. (Ti ) P ƯƠN P ÁP TẢ N ƯỜI (Ng p 2)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 
A. Mục tiêu chung

- Phát tri g c gi i quy t tình hu ng có v
- Phát tri g c sáng t o

- Phát tri g c giao ti p ti ng Vi t
- Phát tri g c c m th thẩm mĩ

B. Mục tiêu cụ thể

Sau bài h c, HS :

1. Về kiến thức:

- T h c cách t g i và b c c hình th c c a m n, m i

t g i

2. Về kĩ năng

- Luy n t p kĩ g a ch n, kĩ g h h g i u quan
sát, l a ch c theo th t h p lí.

3. Về thái độ:

- C m nh n và trân tr ng nh ng vẻ ẹp bình d xung quanh mình.

II. PHƯ NG PH P, PHƯ NG TIỆN DẠY HỌC

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

98
- Ph g i n: thi t k d y h c, tranh nh

III. TI N TRÌNH BÀI HỌC

1. Ổn nh tổ ch c l p 
2. Ki m tra bài cũ 
3. Gi i thi u bài m i 
4. N i dung bài học

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt

Ho ng 1: Tìm hi h i g i I. Phương pháp viết một 
đoạn văn, bài văn tả 
người

Bài t 3 n

trong Sgk và :

- X h i ng
c miêu t ?

- Các nhân v c miêu
t v i nh g i m
? Q i m
ó h g h t
hi h h nào?

HS tr l i d a vào
ph n chuẩn b bài
nhà

(?) Khi là i i
t g i g i vi t c n kĩ
g g ?

HS th o lu n nhóm
(4HS/ nhóm)

- làm bài t g i,
g i vi t c n:
X h i ng
miêu t theo yêu c u c a
bài

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

+ Quan sát và hình dung
g ng v i ng
+ L a ch i m
n i b t phù h p v i ch
bài vi t.

Bài t bài
X h i
ng miêu t ? D ki n
i m n i b t c i
ng mà em sẽ tái hi n?
- 1: T mẹ c a em.
- 2: T mẹ hi g
làm vi c nhà.

HS th c hi n ghi chép
bằ g TD

(?) D a vào hi u bi t c a
mình, em hãy trình bày b
c c c i g i?

HS tr l i - B c c: 3 ph n:

+ M bài: Gi i thi u
g i c t

+ Thân bài: Miêu t chi

ti t

+ K t bài: Nh n xét và
nêu c m nghĩ v g i
c t .

() Ph n thân bài c n
hi n h p lí theo trình
t g i vi t l a ch n

Ho ng 2: Luy n t p II. Luyện tập

Bài t p 1: L p ý và dàn ý
h bài sau:

i T g i s ng,
mỗi g i u từng th n
ng m i ó h

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

100
t m g i mà em

g ng m .

D. CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN HS TỰ HỌC Ở NHÀ: 
1. Củng cố:

- H th ng ki n th h c

2. Hướng dẫn tự học:

- H c sinh chuẩn b i “Đêm n y B c kh ng ng ”

c 3: D gi i l y ý ki n c a GV và HS v các ti t d y TN c ng
h L p TN s d ng giáo án v i h th g i xu t. L d ng
gi h g h ng c a GV.

c 4: T ch c cho 2 l TN i ch ng làm bài ki m tra sau khi h c. Bài
ki m tra này bao g m m t phi u ki m tra nhanh sau gi h c và m t bài vi t ng n
HS làm nhà.

c 5: Th ng kê, phân tích và x lí k t qu bài ki m tra sau TN.
c 6: Nh n xét, k t lu n v TN h m.

i u chỉnh h th ng câu h i trong giáo án TN.

h gi t qu TN và k t lu n v tính kh thi c a vi g
TD ý h i i

3.5. Đánh giá ết quả thực nghiệm

-V m nh tính: chúng tôi ti n hành nh i ý ki n v i GV, HS
v khơng khí l p h c, các ho ng t ch c d y h c trong gi th c nghi m, thái
, h g h h gi a HS v h th g i g gi h c.

-V m h g h g i h gi í h hi u qu c a gi h c d a theo k t
qu bài ki m tra c S T g ó 3 i c tính từ i m phi u ki m tra
nhanh sau gi h c và 70% s i c tính từ i m bài vi t làm nhà sau khi
h c.

h g i h gi i i m tra c a HS theo m c sau:

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

101

Kh ( g g i m từ n c ) L ý hi i h i
ằ g TD h i h ý h h i i h g
i h ừ ý h h i i h h

T g h ( g g i i m từ 5 ) g TD
ý h i h g i h g g

Y ( g g i i 5) h ý ằ g TD he
g ghĩ

S hi h c các k t qu h í h h ng nêu trên, chúng tôi ti n
hành t ng h p, so sánh k t qu , rút ra k t lu n.

3.5.1. K t quả đ nh tính

Q h gi h g hí p h TN h g i h c k t qu
h TN S h h g h g ý hi i i
Nhi S g i i g i ói i i h h i g
h g gi h t hi n nh g ý ng sáng t
e S ó í h i i g gi h S i ch ng tham
gia gi h c nghiêm túc, tuy nhiên khơng khí l p h c khá tr m.

+ Từ nh ng ý ki n c a GV ti n hành d y th c nghi h g i h c k t
qu :

- gi Ng Th Th h T Vi g TD h ý

h g i i ẻ g h g h i h S
i i h g h h i hẹ g h g h ằ g
TD S í h h g h i i i

- gi T h Th Th h M i Nh g hó h i hi ĩ h h i
gi h h g h h g h h i hi g ỹ h i
S g g h g hi g h h h TD S
hí h ý h i i R hi ý g i h g h
i í h e

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

102

h 3 i h hi h gi h h ghi

1: S g TD ý h
h i gi

4: H ng thú vi g TD
ý h i i

2: D ý ằ g TD
g

5: L ý ằ g TD h í h
3: D ý ằ g TD h g

hó g

6: Mong mu n ti p t g
TD ý h i

h h

3.5.2. K t quả đ nh lượng

Đối

tượng Lớp Sĩ số

Điểm giỏi 
(từ đ đến

10đ

Điểm khá 
(từ 6đ đến 
cận đ)

Điểm TB 
(từ 5đ đến

cận 6đ)

Điểm yếu 
 dưới 5đ

6P3 30 8

(26.7%)

16
(53.3%)
6
(20%)
0
(0 %)

6P2 32 9

(28.1%)
20
(62.6%)
3
(9.3%)
0
(0 %)

6G2 31 5

(16.1%)
18
(58.1%)
8
(25.8%)
0
(0 %)

6M2 30 4

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

103
K t lu n chung:

Nh y, có th th y rằ g i g g TD h ý h i
i h hi S hói e ý h i i
hi i i TD g h g e h g i ghi h h g i
g i ẻ h g h g hi h i gi e h g h
h h g h h

TIỂU T CHƯ NG 3:

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

104

K T UẬN VÀ HUY N NGHỊ

D h ằ g TD h i h g i i ó g h
ói h g i ói i g h g h h h Lí h
TD h h h g g h hi i h h h g g i
i i hi h i g h g h
g ỹ h he g i g ó g h g i
T g gi i h h g i h g

Th nh g S g h h hi h
hó ừ hi i Vi N g i he h g h
phâ hó h g h i ỗi h Nh g g i gi
h g gi ghĩ - ằ g i S h ý h e ừ h
h i g ừ h g h g Vi g g TD h
ý h i i h ghi g i i PPD
S ẽ hẩ g h h h g i hí h h
TD h h h i h h i h g h h g g

ỗi e

Th hai, TD h h ỹ h h hi i ằ g i g
TD g S h g hỉ ó h g h h i h h
i h h h i h g hỉ g
h e h g h g h gi S h i ằ g ghĩ
h h

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

105

u sẽ g hó h g u kiên trì, ch c ch n sẽ t c nh ng k t
qu g ghi h i v i ti h i m i n i g h g h y h c.

Chúng tôi khuy n ngh Vi g g TD h ý h i
i i h i g h h i i
g S h h hẽ i PPD h g i h h h g
h g h g h h h hi h ý i g …

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

106

TÀI IỆU TH M HẢO

Ti g Vi

1. Lê A, Nguy n Quang Ninh, Bùi Minh Toán (1997), Phương ph p dạy học ti ng

Vi t, Nxb Giáo d c, Hà N i

2. Archambault R. D. (2012), John Dewey về giáo d c (Ph m Anh Tu n d ch), 
NXB Trẻ, Tp. H Chí Minh.

3. Ng Th ( ) S d ng r ph trong dạy học Ti ng i t cho S T S, 
L Ti ĩ i h g SP N i

4. Nguy n Tr ng Báu, Nguy n Quang Ninh, Tr n Ng c Thêm (1985), Ngữ pháp

văn bản và vi c dạy àm văn Nh i N i

5. Bernd Meier - Nguy n Vãn Cý ng (2014), Lí lu n dạy học hi n ðại, Nxb Ð i 
h c Sý ph m, Hà N i

6. í h Ph K í h ( 3 ) n i t văn khảo, i i N Kỳ 
7. B GD&ÐT (2006), Chýõng trình giáo d c phổ thơng, Nxb Giáo d c 
8. B GD&ÐT (2012), SGV Ngữ vãn l p 6, T p II, Nxb Giáo d c Vi t Nam 
9. B GD&ÐT (2013), Ngữ vãn l p 6, T p II, Nxb Giáo d c Vi t Nam 
10. B GD&ÐT (2007), Ti ng i t 4 t p m t, NXB Giáo d c. 
11. B GD&ÐT (2007), Ti ng i t t p m t, NXB Giáo d c.

12. Tony Buzan (2007), p bản ồ tư duy, Nh L g- h i, 
N i

13. Tony Buzan (2011), S d ng tr tu c bạn (L Kh h) Nh 
T ng h p TP.HCM

14. Tony Buzan (2012), Bản ồ tư duy trong công vi c (Ng h) Nh 
L ng Xã h i

15. Tony Buzan (2014), Kỹ năng học t p theo phương ph p Buz n (L L 
h) Nh T ng h p TP.HCM

16. Tony Buzan (2014), Lâòp sõ đơÌ tý duy (Lê Huy Lâm diịch), Nh xìt 
bn TơỊng hõịp thnh phơì HơÌ Chiì Minh

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

107

18. Tony Buzan (2014), Sơ ồ qu n trọng nhất th gi i (L L h) Nh 
T ng h p TP.HCM

19. Tony Buzan& Barry Buzan (2012), Sõ đơÌ tý duy (Lê Huy Lâm diịch), Nh 
xìt bn TơỊng hõịp thnh phơì HơÌ Chiì Minh

20. Tony Buzan, Chris Griffiths & James Harrison (2016), Lâịp sõ đơÌ tý duy

hiêịn đi đêỊ tý duy thơng minh hõn (Lê Huy Lâm diịch), Nh xìt bn

TơỊng hõịp thnh phơì HơÌ Chiì Minh

21. Tony Buzan, Jennifer Goddard, Jorge Castanede (2014), Sõ đơÌ quan trng

nhâìt thêì giõìi v cch n seỡ lm thay đơỊi cịc đõÌi bn (Lê Huy Lâm

diịch), Nh T g h h h h hí Mi h

22. Tony Buzan (2008), S ch hư ng d n kỹ năng học t p theo phương ph p

Buzan h i e i L L h Nh T g

h h h h hí Mi h Th h h hí Mi h

23. Tony Buzann (2009), Bản ồ tư duy trong c ng vi c New Thi i g

h Nh L g- h i N i

24. L V h h i e e O M i - Kniep (2011), T m ổi m i trở

thành ngư i gi o viên giỏi Nh i Vi N N i

25. Nhóm Cánh Bu m (2014), Vãn 2, Nxb Tri th c, Hà N i 
26. Nhóm Cánh Bu m (2014), Vãn 3, Nxb Tri th c, Hà N i

27. T Ì iÌ h h ( ) “SýÒ g Ò ð Ì ý - Mơịt biêịn php
hiêịu qu hơÞ trõị hc sinh hc tâịp mơn T ” Tp chiì Gio dc 
(222), tr 44.46

28. Tr n Ðình Châu, Ð ng Th Thu Th ( ) “ n ð tý duy-công c hi u
qu hỗ tr d y h c và công tác qu n lý nhà trý g” Báo Giáo d c & Th i ðại 
(147)

29. Tr n Đình Châu, Đ ng Th Thu Th ( ) ỘT Ị hý c hot đơịng dy
h i Ò đ Ì ý Ợ Báo Giáo d c & Th i đại (184)

30. Collin Rose và Malcolm J. Nicholl (2009), ỹ năng học t p siêu tốc th k

XXI (Ng T T h) Nh T i h

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

108

32. Ng Th ( ) “S g g h g gi i hi
 h i gi i hi i (M 5)” Tạp ch i o d c (293), tr. 
48-50

33. John Dewey (2014), D n ch và gi o d c (Ph h T h) Nh 
T i h N i

34. Ph m Minh Di u (2004), H thống bài t p rèn luy n nãng lực quan sát,

týởng tý ng trong dạy học vãn miêu tả ở Trung học cõ sở, Lu n án ti n sĩ giáo

d c h c, Vi n chi n lý c và chýõng trình giáo d c, Hà N i

35. Nguy n Th Thu Hà (1998), Th pháp miêu tả, Lu n vãn th c sĩ lý lu n ngôn 
ng , Ð i h c Sý ph m Hà N i, Hà N i

36. L Ng ( 3) “Ý g g ð Ì ý g i hý g Þ
hc sinh lõìp 5 lâịp d Ìi h h Ò i i Ị”

Tp chiì khoa hc Ði hc CâÌn Thõ (25), tr 18-27

37. Tơ Hồi (1997), M t sớ kinh nghi m vi t vãn miêu tả, Nh Giáo 
d c, Hà N i

38. L V ng (ch biên) (2001), Tâm lí học l a tuổi và tâm lí học sư phạm, 
NX Q N i

39. T i h Thi ý g ( 3) “SýÒ g ð Ì ý ð Ò h Ò
 h Ò i Ò h ” Tp chiì khoa hc Ði hc CâÌn Thõ (27), tr 
60-68

40. g ( ) Bản ồ tư duy- Đổi m i dạy học Nh 
Q Th h h M T hí Mi h

41. Ng Th Từ “Mi R e i e g i h

Ghen”

( />TrongTtGhen.htm)

42. Jean-Luc Deleadrière, Frédéric Le Bihan, Pierre Mogin, Denis Rebaud
(2013), Sắp x p tưởng v i sơ ồ tư duy (T h h Ng h) Nh 
T ng h p TP.HCM

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

109

44. Ph Thi L ( 5) “T Ìi Ì hýÞ g Ì Ì
hý g” ( ) h g 5 ãm 2015

45. Makoto Shichida (2016), B ẩn c não phải (Ng g M i h) Nh 
Th gi i

46. Ng Þ g M h ( ) “ Ìi ”
(

47. Ng Þ g M h ( ) “ Ìi ”
(

48. NguÞn Ðãng M h ( ) “L h Ìi i ( & )”
(

49. Ng Þ g M h ( ) “L h Ìi i (3& )”
(

50. M i e e ( 3) “D h Ì gi gi Ò hi ”

51. M i e e ( 3) “Ngh h gi Ò g ”

(
52. V Tú Nam, Ph m H , Bùi Hi n, Nguy n Quang Sáng (1999), Vãn miêu tả

và k chuy n, Nh Giáo d c, Hà N i

53. Nguy n Quang Ninh (1995), Từ vi c l p đề cýõng trong ngữ pháp vãn bản

ð n vi c l p dàn ý trong bài làm vãn c a học sinh, Nghiên c u giáo d c

54. Nguy n Quang Ninh (2015) Những bài làm vãn tự sự và miêu tả : Theo

chýõng trình SGK ngữ vãn 6

55. HoaÌng Phê (2016), TýÌ ðiêỊn tiêìng Viêịt, Nh HơÌng Ðýìc, Tp 
HơÌ Chiì Minh

56. Dan Roam (2015), HiÌnh v thơng minh (Lâm Ðãịng Cam Tho diịch), 
Nh xìt bn Tr, Thnh phơì HơÌ Chiì Minh

57. ỗ Th Ph g Th ( ) “D y h c phân môn T i s hỗ tr
c S ” Tạp chí Giáo D c (294)

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

110

59. Þ Ng Th g ( ) “R h gi i Ì ý h ð e Ò
hý g hý i Ò ð ”

( />
13%3Aranh-gii-va-s-kt-hp-an-xen-ca-cac-phng-thc-biu-t-vi-vn-dy-hc-ng-vn-

trong-nha-trng-ph-thong&catid=4132%3Agiao-hc-phap&Itemid=7247&lang=vi&site=30)

60. Þ Ng Th g ( 5) “Th Ì Ì h gi Ịi NgýÞ ”
(

61. ỗ Ng Th g Ng Th h Thi Ph Mi h Di ( ) L
D g h g ẳ g h Nh i N i

62. Ðỗ Ng c Th ng, Ph m Minh Di u (2003), Vãn miêu tả trong nhà trý ng phổ

thông, Nh Giáo d c, Hà N i

63. Ðỗ Ng c Th ng, V ðẹp c a vãn miêu tả 
(

64. Nghi T ( 5 ) u n văn th phạm Nh Th gi i N i 
65. Nguy n Trí (1996), Vãn miêu tả và phýõng pháp dạy học vãn miêu tả, Nh

Giáo d c, Hà N i

66. Bùi Th Kim Trúc (2010), Xây dựng và khảo nghi m quy trình hý ng d n

học sinh s d ng giản đồ tý duy trong l p dàn ý qua học t p phân môn T p làm

vãn l p 4, T p chắ Khoa h c Đ i h c Sý ph m Thành ph H Chắ Minh, (s 22),

tr. 68-77

67. Phaòm Viêòt TuÌn (1953), Nghêị thịt viêìt vãn, Nh xìt bn Thêì 
giõìi

68. Joyce Wycoff (2014), ng d ng Bản ồ tư duy (Th h V Vi h) 
Nh L g- h i N i

Ti g h

1. M i M R Q i i ( ) “Re ie i e f e i
 e ” Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior (8), p240- 247 
2. Stella Cottrell (2003), The study skills handbook (2nd edition), PalGrave

Macmillian.

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

111

4. Tony Buzan (1994), Book of Genius, Hutchinson

PHUò LUòC

PHỤ ỤC 1. PHI U KHÁO SÁT VỀ HƯỚNG DẪN HS LỚP 6 SỬ DỤNG 
BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ DÀNH CHO 
GV

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC S phi u: 
PHI U KHÁO SÁT

VỀ HƯỚNG DẪN HS LỚP 6 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ LẬP 
DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ

góp ph n th c hi n hi u qu i m i h g h y h c Ng ói
 h g ói i g hó ghi u v S d ng Bản ồ tư duy

l p dàn cho bài văn miêu tả mong mu n s ó g gó ý i n c a Q ý th y

(cô) qua vi c tr l i các câu h i i
Xin chân thành c Q ý h y (cô) !

A. THÔNG TIN CÁ NHÂN

H và tên (n u có th )...Gi i...
T ng...

B. NỘI DUNG KHẢO SÁT

Câu 1: Thầy c đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của việc dạy 
học và sự phát triển tư duy cho người học.

T m quan tr ng c a vi c d y h c và
s phát tri h g i h c

R t
quan
tr ng

Quan
tr ng

Bình
h ng

tr ng

   

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

112
h g h ĩ thu t d y

h c m i

R t
h ng

xuyên

Th ng
xuyên

Thỉnh
tho ng

Không
bao gi

D y h c gi i quy t v    

D y h c tình hu ng    

D y h h h g h h ng    

Kĩ thu t b ng não, XYZ,
h i bàn, bàn tay n n b t,..

   

C u 3 Theo thầy c , việc dạy học lập dàn ý cho HS lớp 6 có ý nghĩa 
như thế nào

T m quan tr ng c a vi c d y h
ý h S

R t
quan
tr ng
Quan
tr ng
Bình
h ng

tr ng

   

C u 4 Thầy c hi tổ chức hoạt động dạy học lập dàn ý thường tiến 
hành b ng cách

 ý S g i i

 ý h i i S ý h i h
 Kh g h h ý

Câu 5: Theo thầy (cô), việc hướng dẫn HS lập dàn ý cho bài văn miêu tả 
có những thuận lợi và hó hăn gì

……… 
………
………

Câu 4: Thầy c đã từng sử dụng Bản đồ tư duy trong dạy học Ngữ văn 
nói chung và làm văn nói riêng

 d ng

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

113

Sử dụng Bản đồ tư duy đề: Rất 
hiệu 
quả

Hiệu 
quả

Bình 
thường

Khơng 
hiệu

quả

Ghi nh ki n th c    

H th ng hóa ki n th c    

Phát tri g    

Phát tri g c sáng t o    

Rèn kĩ ng t h c    

T g ng kĩ g i c
theo nhóm

   

Nâng cao kh g ch c gi i
quy t v

   

H ng thú, tích c c, ch ng    

 h d ng

Câu 5: Khi thầy (cô) sử dụng Bản đồ tư duy trong dạy học làm văn, thái 
độ học tập của học sinh như thế nào?

 R t tích c c, hào h ng
 Tích c c, hào h ng
 h h ng

 Khơng tích c c, hào h ng
 R t khơng tích c c, hào h ng

Câu 6: Theo thầy (cô), việc sử dụng Bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài 
văn miêu tả là:

 Kh thi

 Không kh thi
 Không ý ki n

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

114
Hoàn
toàn
ng ý

ng ý Bình
h ng

Không
ng ý

h hi u rõ b n ch t c a B n

ng d ng c a nó
trong d y h c

   

Khó h gi    

Th i gian d y h h g    

Khó rèn luy n và phát tri n
g c di t

   

Qúy th y (c ) ã hoàn thành ph n trả l i c a mình, mong Quý th y (cô) ki m 
tra lại bảng hỏi và trả l i vào tất cả các câu hỏi cịn bỏ trớng.

Xin chân thành c Q ý h y (cô)!

PHỤ ỤC 2. PHI U KHÁO SÁT VỀ SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ LẬP 
DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ DÀNH CHO HS ỚP 6

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC S phi u: 
PHI U KHÁO SÁT

VỀ SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN

MIÊU TẢ

góp ph n th c hi n hi u qu i m i h g h y h c Ng ói
chung ói i g hó ghi u v S d ng Bản ồ tư duy

l p dàn cho bài văn miêu tả mong mu n s ó g gó ý i n c a em qua

vi c tr l i các câu h i i
Xin chân thành c e

A. THÔNG TIN CÁ NHÂN

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

115

B. NỘI DUNG KHẢO SÁT

C u 1 Để tạo lập một văn bản, người viết cần thực hiện tuần tự các 
bước: Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý, vi t bài và kiểm tra soát lỗi. 
Trong quá trình viết một bài tập làm văn, em có thực hiện đầy đủ và 
tuần tự các bước trên không?

 có
 khơng

N u câu tr l i h g ngh em cho bi g i c vi t bài, em còn
th c hi c nào trong quá trình t o l n?

………

Câu 2: Lập dàn ý là khâu quan trọng trong quá trình làm một bài văn.

Lập dàn ý là sắp xếp các ý đã tìm được theo một trật tự nhất định nh m 
thể hiện chủ đề của bài viết.

Trong quá trình làm một bài tập làm văn, em đã thực hiện việc lập dàn ý 
như thế nào:

Tần suất thực hiện việc lập dàn ý 
cho một bài văn

Thường 
xuyên

Th nh 
thoảng

Không 
bao giờ

  

Câu 3: Bản đồ tư duy Mindmap của Tony Buzan ngày càng trở thành 
một công cụ ghi chép phổ biến trên thế giới và ở Việt Nam.

Em đã từng sử dụng Bản đồ tư duy chưa

 d ng

N u câu tr l i ó ngh em cho bi e d ng B
nh ng m í h h gi m hi u qu khi s d ng công c
này:

S d ng B : R t hi u
qu

Hi u
qu

Bình
th ng

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

116

Ghi nh ki n th c    

H th ng hóa ki n th c    

Phát tri g    

Phát tri g c sáng t o    

Rèn kĩ g h c    

T g ng kĩ g i c
theo nhóm

   

Nâng cao kh g ch c gi i
quy t v

   

H ng thú, tích c c, ch ng    

 h d ng

C u 4 Em đã từng sử dụng Bản đồ tư duy để lập dàn ý cho một bài văn 
chưa

 d ng
 h d ng

Câu 5: Khi sử dụng Bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn miêu tả, theo 
em có những thuận lợi và hó hăn gì

Thuận lợi và hó hăn hi 
sử dụng Bản đồ tư duy để 
lập dàn ý cho bài văn miêu 
tả

Hoàn 
toàn 
đồng ý

Đồng ý Bình 
thường

Khơng 
đồng ý

Thu n l i

X nh ch i ng
c a bài vi t rõ ràng

   

T o ý và b sung các ý ti n l i    

D dàng k t h p ghi chép v i
l p ý, l p dàn ý c g h o
i ng, so sánh

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

117
Nhanh chóng chuy n từ khâu

l p ý sang l p dàn ý (bằng
h h cho các nhánh)

   

Th hi c phong cách
riêng, d u n cá nhân

   

H ng thú, sáng t c l p    

H n ch

M t th i gian    

Khó t o l p    

Không di c h t ý
ng

   

Khó chuy n ý từ B
duy vào bài vi t

   

m ã hoàn thành ph n trả l i c a mình, mong em ki m tra lại bảng hỏi và 
trả l i vào tất cả các câu hỏi cịn bỏ trớng.

Xin chân thành c e

PHỤ ỤC 3. Đ P N PHI U HỌC TẬP VÀ ĐỀ IỂM TR MINH HỌ

Phi h : uy n t p p dàn cho bài văn tả cảnh 
i

S h h i ng miêu t và ch ằ g h i
h i V i h g h ó h h ?

V i h thu

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

118

i TD i h h h ý ó h h h

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

119

i S hi h hi h í g h ý S ó h ghi
i ằ g TD i h h h ý h :

i TD i h h h ý ó h h h

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

120

TD i h h h ý ó h h h

i i

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131></div>


<a href=' /><a href=' ” ( /><a href=' ” ( /><a href=' )” ( /><a href=' )” ( />

Hướng dẫn học sinh lớp 6 sử dụng bản đồ tư duy để lập dàn ý cho bài văn miêu tả

<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC </b>

<b>PHẠM THỊ HỒNG NHUNG </b>

<b>HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 6 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY </b>

<b> ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ</b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN </b>

<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI </b>

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC </b>

<b>PHẠM THỊ HỒNG NHUNG </b>

<b>HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 6 SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƯ DUY </b>

<b> ĐỂ LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN MIÊU TẢ</b>

<b>Chuyên ngành: Lí luận và PPDH bộ môn Ngữ Văn </b>

<b>Mã số: 60 14 01 11 </b>

<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN </b>

<b>Người hướng dẫn khoa học:TS. NGUYỄN THỊ BAN </b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về