Một sô bài văn BDHSG lớp 5

Bồi dỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt 5.(phần tập làm văn)
Chơng I: Ôn tập văn tả cảnh
I/ Yêu cầu :
1. Học sinh năm đợc cấu tạo của bài văn tả cảnh, biết cách làm một bài văn tả cảnh
dới dạng đề dựa vào nội dung một khổ thơ, một đoạn văn.
2. Rèn cho học sinh kĩ năng phân tích đề bài, lập dàn bài cách viết bài văn :diễn đạt,
dùng từ, viết câu văn hay, phù hợp.
II/Chuẩn bị :- Đề bài, dàn bài chi tiết.
- Đọc trớc đề bài ở nhà.
III/ Lên lớp.
Đề 1:Cho khổ thơ sau:
Cứ mỗi độ thu sang Em cắp sách tới trờng
Hoa cúc lại nở vàng Nắng tơi rải trên đờng
Ngoài đờng hoa thơm ngát Trời cao xanh gió mát
Ong bớm bay rộn ràng Đẹp thay lúc thu sang
Dựa vào ý của khổ thơ trên, em hãy viết một bài văn tả vẻ đẹp của mùa thu.
*Hớng dẫn học sinh phân tích đề bài.

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
-Nêu nội dung của khổ thơ
- Những sự vật nào đợc nhắc đến trong
khổ thơ đó ?
-Những sự vật đó đợc tả nh thế nào?
- Tả vẻ đẹp của mùa thu.
- Hoa cúc nở vàng
- Ong bớm rộn ràng
- Nắng thu rải vàng
- Các bạn nhỏ tung tăng cắp sách tới trờng,
bầu trời mùa thu trong xanh.
*Hớng dẫn học lập dàn bài chi tiết.
Mở bài:Giới thiệu cảnh mùa thu.

VD: Thế là mùa hè nóng nực chói chang đã qua, nhờng chỗ cho mùa thu mát mẻ, tơi
đẹp dã đến.
Thân bài.
ý 1 :Tả vẻ đẹp của mùa thu.
-Thu sang, hoa cúc nở rộ khắp vờn bông hoa cúc vàng tơi nh quả quýt chín, toả h-
ơng thơm ngát
- Chị ong vàng, trắng,nâu bay lợn vòng rập dìu quanh những bông hoa.
- Chú ong vàng cần mẫn hút nhuỵ hoa về làm mật.
- Nắng thu không găy gắt,chói chang mà vàng tơi
ý 2: Hoạt động cảnh vật của mùa thu.
- Mùa thu mùa khai trờng
- Con đờng đi học ,từng tốp học sinh tung tăng đi học .
- Cảm xúc của em trong mùa thu,trong mùa khai trờng.
Kết luận: cảm xúc cuả em về mùa thu ( Ôi mùa thu, mùa của hoa cúc vàng,mùa
khai trờng.Embớc vào mùa thu với niềm háo hức đón chào năm học mới, nhiều kết
quả tốt đẹp trong học tập.

Đề 2
Mặt trời càng lên tỏ Bay vút tận trời cao
Bông lúa chín thêm vàng Chiền chiện cao tiếng hót
Sơng treo đầu ngọn cỏ Tiếng chim nghe thánh thót
Sơng lại càng long lanh Văng vẳng khắp cánh đồng
Dựa vào ý của đoạn thơ trên , em hãy viết một bài văn cảnh cánh đồng lúa chín vào
một buổi sáng đẹp trời.
a. Hớng dẫn học sinh phân tích yêu cầu đề bài.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
- Nêu nội dung của khổ thơ
- Những sự vật nào đợc nhắc đến trong
khổ thơ đó ?
- Những sự vật đó đợc tả nh thế nào?

- Tả vẻ đẹp của của cánh đồng lúa chín.
- Mặt trời đỏ ối từ từ nhô lên..
- Giọt sơng đọng trên ngọn cỏ long lanh
- Chú chim chiền chiện bay cao cất tiếng hót thánh
thót.
*Hớng dẫn học lập dàn bài chi tiết.
Mở bài: Quê hơng hai tiếng thân thơng, với những cảnh vật thân quen nào ngôi chùa,
dòng sông,cây đa bến nớc sân đìnhnhng có lẽ cánh đồng lúa vào một buổi sáng
đẹp trời gần gũi gắn bó đầy kỉ niệm suốt cả tổi thơ tôi.
Thân bài:
ý1:Vẻ đẹp của cánh đồng lúa vào một buổi sáng sớm.
- Mặt trời từ từ ló ra từ phía đằng đông, rót những tia nắng yếu ớt, bầu trời từng đám
mây trắng xốp trôi bồng bềnh.
- Gió thổi nhè nhẹ mát rợi,giọt sơng đọng lại trên ngọn cỏ long lanh.
- Cánh đồng lúa hiện ra rộng mênh mông một màu vàng tơi
ý 2: Vẻ đẹp của cánh đồng lúa vào lúc mặt trời lên tỏ.
- Ông mặt trời lên cao tia nắng rực rỡ chan hoà,cánh đồng chuyển sang màu vàng
sẫm,một màu vàng no ấm, mong chờ.
- Những bông lúa uốn cong,hạt thóc vàng mẩy căng.
-Thỉnh thoảng những chú chim chiền chiện bay vút từ đám lúa lên nền trời xanh
thẳm,cất tiếng hót trong trẻo, thánh thót vang vẳng khắp cánh đồng.
-Trên cánh đồng những chiếc nón trắng tựa nh bông hoa tuyết,điểm xuyết trên cánh
đồng. Những chú bé chăn trâu ngồi vắt vẻo trên lng.
Kết luận: Yêu biết mấy cánh đồng lúa chín quê em,cánh đồng đã nuôi khôn lớn biết
bao con ngời từ những hạt gạo trắng ngần,từ những củ khoai thơm thảo.
Đề 3.
Quê hơng tôi có con sông xanh biếc.
Nớc gơng trong soi tóc những hàng tre.
Tâm hồn tôi là một buổi tra hè.
Toả nắng xuống cho lòng sông lấp lánh.

Dựa vào ý khổ thơ trên,em hãy tả vẻ đẹp của con sông quê hơng và tình cảm yêu thơng
gắn bó của em với con sông quê hơng đó.
a. Hớng dẫn học sinh phân tích yêu cầu đề bài.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
-Nêu nội dung của khổ thơ
- Những sự vật nào đợc nhắc đến trong
khổ thơ đó ?
-Những sự vật đó đợc tả nh thế nào?
- Tả vẻ đẹp v tình cảm của tác giả với
dòng sông quê hơng.
- Con sông nớc xanh biết, hàng tre xanh m-
ớt soi bóng dới dòng sông
- Kỉ niệm về buổi tra hè tắm mình dới dòng
sông mát rợi.
*Hớng dẫn học lập dàn bài chi tiết.
Mở bài: Quê hơng hai tiếng nghe sao thân thơng vậy! Với mỗi ngời quê hơng là
cánh đồng lúa trĩu bông, là con diều no gió bay trên nền trời xanh thẳm, còn quê hơng
trong em là con sông quê hiền hoà uốn khúc đã gắn bó với em nhiều kỉ niệm đẹp của
tuổi thơ.
Thân bài: Tả theo trình tự thời gian.
ý 1 Cảnh đẹp của dòng sông vào buổi sáng.
- Dòng sông còn phủ một làn sơng im lìm trong giấc ngủ say, nắng lên những tia
nắng sớm đản trên những ngọn tre, chiếu xuống mặt sông, con sông ấm áp hiền hoà.
-ý2: Cảnh đẹp của dòng sông vào buổi tra .
- Nắng hè chói chang, mặt sông lấp lánh dát vàng
- Mặt sông rộng, nớc xanh biếc tựa nh chiếc gơng lớn soi bóng hàng tre xanh mớt hai
bên bờ, những đứa trẻ lặn ngụp trong làn nớc mát rợi..
- ý 3: Vẻ đẹp của dòng sông lúc hoàng hôn,đểmtăng đẹp.
- Chiều tà nắng chiều yếu ớt, dòng sông mang màu đỏ sẫm.
- Đêm trăng : ông trăng tròn vành vạnh, sáng ngời,dòng sông lấp lánh, mặt nớc gợn

sóng, lung linh, óng ánh,..
- Gió thổi mát rợi, em ngồi hóng mát với tấm lòng thảnh thơi.
Kết luận: Sông là ngời bạn hiền, dòng sông quê hơng , dòng sông kỉ niệm , dòng
sông tuổi thơ.Dù đi đâu xa em vẫn nhớ về dòng sông quê.
Luyện tập
- Học sinh thực hành làm bài.
- Học sinh đọc bài của mình, cho học sinh nhận xét,
- Giáo viên nhận xét, sủa bài cho học sinh.
- Giáo viên kết luận bài viết cho học sinh,
- Nhắc nhở học sinh về nhà làm bài lại cho tốt.
Đề 4 :
Em yêu nhà em Em yêu nhà em.
Hàng xoan trớc ngõ Gỗ tre mộc mạc
Hoa xao xuyến nở ..
Nh mây từng chùm
Đặt mình vào vai bạn nhỏ trong bài thơ, hãy tởng tợng và tả lại ngôi nhà thân yêu đó
của mình.
a. Hớng dẫn học sinh phân tích yêu cầu đề bài.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
- Đề văn thuộc thể loại văn nào?
- Nêu yêu cầu cuả đề bài?
- Nêu nội dung của khổ thơ
- Những sự vật nào đợc nhắc đến trong
khổ thơ đó ?
- Những sự vật đó đợc tả nh thế nào?
- Thể loại văn tả cảnh
- Đặt mình vào vai bạn nhỏ tả lại ngôi nhà
theo hình ảnh của bài thơ.
- Tả vẻ đẹp đơn sơ, giản dị v tình cảm
của bạn nhỏ với ngôi nhà.

- Hàng xoan trớc ngõ,hoa xoan nở từng
chùm.
- Ngôi nhà đơn sơ,giản dị: mái rạ mới,
chiếc sân nhỏ, rơm phơi đầy sân.
*Hớng dẫn học lập dàn bài chi tiết.
Mở bài: Giới thiệu ngôi nhà thân yêu đơn sơ, mộc mạc của mình
Thân bài:
ý 1: Tả ngôi nhà thân yêu đơn sơ,mộc mạc của mình.
-Tả ngôi nhà tranh đơn sơ giản dị: mái rạ lợp bằng rơm nếp nghiêng.
- Đồ đạc trong nhà: giờng tre,trờng kỉ, chõng tre, mộc mạc,chẳng mùi sơn, không bào
nhẵn.
ý 2:Cảnh vật xung quanh ngôi nhà.
- Hàng xoan vào mùa hoa nở: từng chùm màu tím nhạt,tựa đám mây.
- Quanh nhà: cây cối xanh tốt, vào buổi sáng lũ chim kéo đến đầu hồi nhà hót lảnh lót.
ý 3: Những kỉ niệm gắn bó với ngôi nhà thân yêu.
- Những buổi sinh nhật tổ chức trong ngôi nhà nhỏ với bạn bè ngời thân, với lời chúc
mừng của ngời thân thật ấm áp.
- Những đêm giao thừa, cả nhà quây quần bên bộ bàn ghế làm từ tre mộc mạc chờ đón
giao thừa chúc nhau năm mới.
Kết luận.
- Ngôi nhà tuy đơn sơ giản dị và mộc mạc nhng chứa đầy tình thơng của mọi ngời, sau
này lớn lên sống trong ngôi nhà to hơn , đẹp hơn nhng hình ảnh về ngôi nhà đó đã in đậm
trong tâm trí em.
Luyện tập
- Học sinh thực hành làm bài.
- Học sinh đọc bài của mình, cho học sinh nhận xét,
- Giáo viên nhận xét, sủa bài cho học sinh.
- Giáo viên kết luận bài viết cho học sinh,
- Nhắc nhở học sinh về nhà làm bài lại cho tốt.
Đề 5:

Cho khổ thơ sau.
Ngày ngày đi ra trờng Đờng mền nh dải lụa
Ven theo con đờng làng Uốn mình dới cây xanh
Hai bên cỏ xanh mợt Men theo đôi bờ lúa
Giữa đất đỏ mịn màng vòng gốc đa ven đờng.
Hãy đặt mình vào vai một bạn nhỏ trong bài thơ tren em hãy viết một bài văn tả
lại con đờng đi học.
a. Hớng dẫn học sinh phân tích yêu cầu đề bài.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
- Đề văn thuộc thể loại văn nào?
- Nêu yêu cầu cuả đề bài?
- Nêu nội dung của khổ thơ
- Những sự vật nào đợc nhắc đến trong
khổ thơ đó ?
-Những sự vật đó đợc tả nh thế nào?
- Thể loại văn tả cảnh
- Đặt mình vào vai bạn nhỏ tả lại con đờngđi
học theo hình ảnh của bài thơ.
- Tả vẻ đẹp, cảnh vật thân quen của con đ-
ờng v tình cảm của bạn nhỏ với con đ ờng
đó.
- Con đờng đất đỏ mịn màng, hàng cây xanh
tốt, thảm cỏ xanh mợt, cánh đồng lúa, cây đa
ven đờng.
*Hớng dẫn học lập dàn bài chi tiết.
Mở bài:
- Giới thiệu con đờng: Ngày ngày em đi học trên con đờng đất đỏ quen thuộc
Thân bài :
- Tả hình dáng của con đờng
- Đó là con đờng đất đỏ uốn khúc, mặt đờng trải bằng đất đỏ mịm màng, đủ

rộng..
- Cảnh vật hai bên đờng: Thảm cỏ xanh mớt hai bên đờng, hàng cây bạch đàn
đang lên xanh tốt, cánh đồng lúa đơng thì con gái, gần đến trờng con đờng vòng qua gốc
đa cổ thụ.
- Hoạt động trên con đờng: Từng tốp học sinh đi học, ngời đi lại qua đờng
Kỉ niệm về con đờng: là những hôm trời ma đờng trơn bị ngã trên đờng, những buổi cô
cho điểm kém lê từng bớc nặng trĩu trên con đờng, đờng nh an ủi động viên.
Kết luận:
Yêu biết mấy con đờng, mỗi buổi đa em đến lại đón em về với ngôi nhà thân thơng.sau
này dù có đi trên con đờng đẹp hơn rộng hơn nhng hình ảnh về con đờng đất đỏ quen
thuộc mãi in đậm trong đậm trong tâm trí em.
Luyện tập
- Học sinh thực hành làm bài.
- Học sinh đọc bài của mình, cho học sinh nhận xét,
- Giáo viên nhận xét, sủa bài cho học sinh.
- Giáo viên kết luận bài viết cho học sinh,
- Nhắc nhở học sinh về nhà làm bài lại cho tốt.
Chơng II : Ôn tập văn tả ngời
I/ Yêu cầu :
3. Học sinh năm đợc cấu tạo của bài văn tả ngòi, biết cách làm một bài văn tả cảnh
dới dạng đề tả hoạt động, ngoại hình, tính tình của những ngời thân yêu quen
thuộc với mình hay dựa vào nội dung một khổ thơ, một đoạn văn tả một nhân vật
trong các câu chuyện quen thuộc.
4. rèn cho học sinh kĩ năng phân tích đề bài, lập dàn bài cách viết bài văn :diễn đạt,
dùng từ, viết câu văn hay, phù hợp.
II/Chuẩn bị :- Đề bài, dàn bài chi tiết.
- Đọc trớc đề bài ở nhà.
III/ Lên lớp:
Đề 1: Em hãy tả một ngời thân yêu nhất của mình.
a. Hớng dẫn học sinh phân tích yêu cầu đề bài

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
- Đề văn thuộc thể loại văn nào?
- Nêu yêu cầu cuả đề bài?
- Tả những đặc điểm gì của ngời thân đó?
- Thể loại văn tả ngời
- Tả một ngời thân
- Tả ngoại hình của ngời thân đó
- Tả những hoạt động, những tính nết
tiêu biểu của ngời thân đó.
- Những kỉ niệm sâu sắc của em về ngời
thân đó.
*Hớng dẫn học lập dàn bài chi tiết.
Mở bài:Giới thiệu ngời định tả là ai?
VD: Ngoài tình thơng yêu vô bờ bến của bố mẹ em còn đợc sống trong tình yêu thơng
bao la của bà nội.
Thân bài
ý 1: Tả hình dáng ( ngoại hình) của ngời thân.
- Ngời thân năm nay bao nhiêu tuổi, dáng ngời ra sao?
- Tả những nét nổi bật của ngoại hình : khuôn mặ, mái tóc,nớc da, lng, đôi bàn tay, đôi
mắt,hàm răng.
( Chú ý tả những nét tiêu biểu, đặc sắc của ngời thân, phù hợp với lứa tuổi, giới tính, mỗi
chi tiết đa ra phải tả có hình ảnh có cảm xúc.)
ý 2: Tả những nét đáng quý của ngời thân.
VD: - Thơng con quý cháu
- Hay lam hay làm chăm sóc con cháu, làm việc nhà
- Dạy bảo con cháu, giúp đỡ ngời khác,.
- Là sự vất vả hi sinh của ngời thân vì con cháu, ngời thân.
ý 3: Nhắc lại những kỉ niệm đáng nhớ về ngời thân.
- Những lần em bị ốm đợc ngời thân chăm sóc.
- Những lần mắc lỗi với ngời thân

- Những lần xin tiền mẹ đi dự sinh bạn mẹ lại vất vả làm thêm .
Kết luận: Cảm xúc của em về ngời thân đó.