Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (233.8 KB, 18 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI</b>
<b>KHOA LUẬT </b>
<b> </b>
<b>NGUYỄN THỊ HƢƠNG </b>
<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC </b>
<b>ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI</b>
<b>KHOA LUẬT </b>
<b>NGUYỄN THỊ HƢƠNG </b>
<i><b>Mã số </b></i> <i><b> : 60 38 40 </b></i>
<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC </b>
<i><b>Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Võ Khánh Vinh </b></i>
<b> </b>
<b>1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu </b>
Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng, là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến
pháp quy định. Việc nghiên cứu sâu sắc và cụ thể các quy định về khiếu
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự sẽ góp phần vào việc nhận thức đúng,
thực hiện đúng các quy định về khiếu nại, tố cáo phát huy dân chủ, bảo vệ
lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơng dân.
Mặc dù khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự rất quan trọng, song,
hiện nay, vấn đề này vẫn chưa được quan tâm, nghiên cứu một cách xác
đáng và tồn diện, cịn nhiều nội dung chưa được thống nhất, rõ ràng cụ
<i>thể trên cả phương diện lý luận và thực tiễn như: khái quát các quy định về </i>
<i>khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự qua các giai đoạn lịch sử; phân biệt </i>
<i>khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự với khiếu nại, tố cáo theo Luật </i>
<i>Khiếu nại, tố cáo và khiếu nại, tố cáo trong các lĩnh vực khác; xem xét tính </i>
<i>đặc thù của khiếu nại, tố cáo; thực tiễn áp dụng khiếu nại, tố cáo trong </i>
<i>giải quyết vụ việc; kết quả của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự… </i>
Chính vì vậy, việc nghiên cứu sâu sắc hơn nữa về khiếu nại, tố cáo
trong tố tụng hình sự là cần thiết. Kết quả của việc nghiên cứu này giúp
<i>chúng ta nắm bắt được những hạn chế trong các quy định của pháp luật về </i>
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, từ đó đưa ra các giải pháp hồn
thiện hơn nữa các quy định này. Đây chính là lý do dẫn tôi đến việc chọn
<i><b>"Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam" làm đề tài luận văn </b></i>
thạc sĩ luật học của mình.
<b>2. Tình hình nghiên cứu </b>
Khiếu nại, tố cáo và các quy định về khiếu nại, tố cáo trong các lĩnh vực khác.
Do vậy, dưới những góc độ nhất định, quy định này đã được một số các nhà
khoa học, các luật gia nghiên cứu. Cụ thể:
<i>Bài nghiên cứu chuyên đề: Tố cáo và giải quyết tố cáo trong Luật tố </i>
<i>tụng hình sự: Những vấn đề lý luận - thực tiễn và hoàn thiện pháp luật, của </i>
TSKH.Lê Cảm - Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, đăng trên Tạp chí Khoa
học (chuyên san Kinh tế - Luật), Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2007. Bài viết
đề cập những vấn đề lý luận về tố cáo trong tố tụng hình sự, qua đó phân tích
thực trạng tố cáo và giải quyết tố cáo, nêu ra những kẽ hở của pháp luật trong
lĩnh vực này, đồng thời đưa ra mơ hình lý luận của những kiến giải lập pháp
<i>nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật tương ứng. "Khiếu nại, tố cáo theo </i>
<i>Bộ luật Tố tụng hình sự 2003", của PGS.TS Phạm Hồng Hải, Tạp chí Luật học, </i>
số 6/2004, trong bài viết này, tác giả phân tích và lý giải những vấn đề cơ bản
các quy định khiếu nại, tố cáo trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 như
<i>điều kiện, cơ chế giải quyết khiếu nại, tố cáo. "Về người khiếu nại, tố cáo và </i>
<i>người bị khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự" của đồng tác giả TSKH. Lê </i>
Cảm và ThS. Minh Phượng, Tạp chí Kiểm sát, số 10/2004, bài viết này đề cập
đến việc nghiên cứu quyền và nghĩa vụ của các chủ thể liên quan đến việc
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự theo hệ thống như sau: Quyền và nghĩa
vụ của người khiếu nại, quyền và nghĩa vụ của người bị khiếu nại, quyền và
<i>nghĩa vụ của người tố cáo, quyền và nghĩa vụ của người bị tố cáo. "Về đảm </i>
<i>bảo quyền khiếu nại, tố cáo trong luật tố tụng hình sự Việt Nam", tác giả </i>
Nguyễn Trọng Phúc - Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 8/2007, trong bài viết
này, tác giả đã khái quát quyền khiếu nại, tố cáo trong lịch sử, đồng thời đưa
ra những khái niệm cơ bản về khiếu nại, tố cáo, phân biệt khiếu nại, tố cáo với
tố giác, tin báo về vi phạm pháp luật và vi phạm các quyền đó. Ngoài ra,
<i>nghiên cứu về khiếu nại, tố cáo cịn được thể hiện trong "Bình luận khoa học </i>
Khánh Vinh làm chủ biên; trong các sách giáo khoa chuyên ngành luật tố tụng
hình sự; các tập bài giảng của giảng viên...
Tuy nhiên, các cơng trình nghiên cứu trên của các tác giả thường dưới
dạng bài viết đăng trên các tạp chí khoa học pháp lý chuyên ngành, hoặc một
phần trong các bài giảng của giáo trình giảng dạy hoặc một phần trong sách
chun khảo... mà chưa cho cơng trình nào nghiên cứu một cách sâu sắc, hệ
thống và toàn diện về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam.
<b>3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn </b>
<i><b>3.1. Mục đích nghiên cứu </b></i>
Mục đích của luận văn là làm rõ các vấn đề lý luận của khiếu nại, tố
cáo trong tố tụng hình sự, như khái niệm, đặc điểm, chủ thể, đối tượng, quy
trình giải quyết của khiếu nại, tố cáo và thực tiễn áp dụng các quy định của
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam. Qua đó, phân định rõ ràng,
có hệ thống những nội dung cơ bản của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình
sự, so sánh với các quy định liên quan khác. Mặt khác, phân tích những tồn
tại cịn bất cập và đưa ra các giải pháp về mặt lý luận và hoàn thiện các quy
định trong thực tiễn áp dụng, đồng thời nâng cao hiệu quả trong quá trình thực
hiện của người tiến hành tố tụng, cơ quan tiến hành tố tụng cũng như khuyến
khích người dân tham gia giám sát phát hiện những sai sót trong q trình này.
<i><b>3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu </b></i>
Từ mục đích trên, chúng tơi tự đặt cho mình những nhiệm vụ sau:
<i>Về mặt lý luận: Xem xét có hệ thống sự phát triển của các quy định </i>
tố cáo, từ đó làm rõ bản chất của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự
Việt Nam.
<i>Về mặt thực tiễn: Đánh giá, so sánh kết quả áp dụng thực tiễn của khiếu </i>
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, đồng thời phân tích những nguyên nhân
khách quan, chủ quan đối của những tồn tại trong thực tiễn áp dụng, từ đó đưa
ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng trong thực tế cũng như
hoàn thiện các quy định trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về khiếu
nại, tố cáo.
<i><b>3.3. Đối tượng nghiên cứu </b></i>
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận của khiếu
nại, tố cáo trong luật tố tụng hình sự Việt Nam, thực tiễn áp dụng khiếu nại, tố
cáo trong tố tụng hình sự hiện hành; xác định tồn tại, nguyên nhân của tồn tại
và hướng giải pháp hoàn thiện pháp luật.
<i><b>3.4. Phạm vi nghiên cứu </b></i>
<i>Phạm vi về nội dung: </i>
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là những nội dung cơ bản của khiếu
<i>Phạm vi về thời gian: </i>
- Các vấn đề lý luận nghiên cứu trong giai đoạn từ 1988 (Bộ luật Tố tụng
hình sự năm 1988) đến nay.
- Về thực tiễn: nghiên cứu các kết quả áp dụng của khiếu nại, tố cáo
trong tố tụng hình sự từ năm 2003 đến nay.
<i>Cơ sở lý luận: Cơ sở lý luận của luận văn là quan điểm của chủ nghĩa </i>
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về
đấu tranh phòng và chống tội phạm, cũng như đảm bảo cơ chế hoạt động
đúng, đầy đủ của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, cũng
như đảm bảo về các quyền của công dân được khiếu nại, tố cáo khi thấy
người tiến hành tố tụng, cơ quan tiến hành tố tụng có những hành vi, quyết
định tố tụng trái pháp luật, gây ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền,
lợi ích hợp pháp của công dân, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa. Ngồi ra,
luận văn cịn áp dụng các thành tựu về khoa học của chuyên ngành pháp lý,
các nhà chuyên môn, các luận điểm nghiên cứu của các nhà khoa học, các
công trình nghiên cứu, sách chuyên khảo và các bài viết chuyên ngành pháp
lý được đăng trên các tạp chí.
<i>Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phương pháp cơ bản </i>
sau để làm rõ bản chất của đối tượng nghiên cứu:
<i>- Phương pháp so sánh: Luận văn sử dụng phương pháp so sánh đặc </i>
trưng để phân biệt về mặt lý luận cũng như thực tiễn của khiếu nại, tố cáo qua
các giai đoạn được quy định trong luật tố tụng hình sự Việt Nam, thể hiện của
phương pháp này là các đối chiếu về cơ chế, các điều kiện áp dụng của các
quy định này. Ngoài ra, phương pháp so sánh cũng được thể hiện trong luận văn
khi đề cập giữa các quy định khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự và Luật
Khiếu nại, tố cáo cũng như các quy định khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực khác.
<i>- Phương pháp phân tích: phương pháp này thể hiện trong luận văn là </i>
những lý giải về cơ chế đặc thù của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự,
đặc trưng, bản chất và các điều kiện áp dụng, cũng như lý giải về những
nguyên nhân và các giải pháp hoàn thiện các quy định về khiếu nại, tố cáo.
<i>- Phương pháp thống kê xã hội học: được thể hiện là những tài liệu </i>
phương pháp này còn thể hiện về các số liệu, tài liệu nghiên cứu trên mạng
Internet cũng như tổng hợp các tri thức khoa học tương ứng của đề tài.
<i>- Ngoài ra, đề tài còn sử dụng các phương pháp tiếp cận khác như: </i>
phương pháp lịch sử, tổng hợp… đồng thời đề tài còn sử dụng các nghị quyết
của Đảng, văn bản pháp luật của Nhà nước, những vụ việc của Tòa án, tài liệu
của Viện kiểm sát và Cơ quan điều tra trong quá trình thực hiện các giai đoạn
tố tụng có liên quan đến khiếu nại, tố cáo.
<b>5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận văn </b>
Đây là đề tài nghiên cứu các quy định về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng
hình sự Việt Nam trên phương diện lý luận và thực tiễn. Đề tài giải quyết được
<b>các nội dung sau: </b>
- Phân tích và tổng hợp một cách có hệ thống những vấn đề lý luận về
khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự: khái niệm khiếu nại; khái niệm tố cáo;
các đặc điểm pháp lý của khiếu nại, tố cáo; cơ chế giải quyết khiếu nại, tố cáo
trong tố tụng hình sự Việt Nam; phân biệt khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực
hình sự với các lĩnh vực khác, mối quan hệ giữa chúng.
- Tổng kết, đánh giá các quy định về khiếu nại, tố cáo qua các giai
đoạn phát triển, từ đó đưa ra những nhận xét, đánh giá rút kinh nghiệm, và
hướng khắc phục.
- Phân tích, so sách các quy định khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình
sự theo hướng loại trừ để xác định sự cần thiết của khiếu nại, tố cáo trong các
giai đoạn tố tụng của luật tố tụng hình sự Việt Nam.
- Tổng hợp và phân tích các nguyên nhân của tồn tại trong quá trình
thực hiện và giải quyết các vấn đề về khiếu nại, tố cáo, đánh giá tác động của
các hệ quả này đối với thực tiễn áp dụng.
người dân về quyền khiếu nại, tố cáo, cũng như hạn chế những sai sót đối với
người tiến hành tố tụng, cơ quan tiến hành tố tụng.
<b>6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn </b>
<i>Về mặt lý luận: Đề tài có những đóng góp nhất định về mặt lý luận về </i>
pháp luật khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự như đưa ra những khái niệm
<i>Về mặt thực tiễn: Luận văn góp phần vào việc xác định đúng đắn </i>
cũng như làm rõ bản chất của khiếu nại, tố cáo, phân tích những nguyên
nhân của tồn tại và đưa ra những giáp pháp hữu hiệu nhằm hoàn thiện các
quy định về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. Ngồi ra, luận văn cịn
ý nghĩa làm tài liệu tham khảo lý luận cần thiết cho các học sinh, sinh viên
và những ai quan tâm đến vấn đề này cũng như nâng cao hiểu biết pháp
luật đối với người dân - những người có quyền khiếu nại, tố cáo trong các
giai đoạn của tố tụng hình sự.
<b>7. Kết cấu của luận văn </b>
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội
dung của luận văn gồm 3 chương:
<i>Chương 1: Những vấn đề chung về khiếu nại, tố cáo trong tố tụng </i>
hình sự.
<i>Chương 2: Quy định của pháp luật và quy trình giải quyết khiếu </i>
nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam.
<i>Chương 3: Các giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố </i>
<b>TRANG WEB </b>