ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI XÍ NGHIỆP VẬT TƯ VẬN TẢI

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ
TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HÓA
TẠI XÍ NGHIỆP VẬT TƯ VẬN TẢI
3.1. Đánh giá thực trạng công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng
hóa tại Xí nghiệp
3.1.1. Những ưu điểm đạt được
Giữ vai trò chủ yếu của công tác kế toán, kế toán tiêu thụ và xác định kết
quả tiêu thụ đã cung cấp kịp thời, hiệu quả những thông tin cần thiết về quá trình
tiêu thụ góp phần làm tăng lợi nhuận và nâng cao tính cạnh tranh của Xí nghiệp
trên thị trường. Bộ phận kế toán của Xí nghiệp đã tổ chức ghi chép, theo dõi
thường xuyên và liên tục các nghiệp vụ phát sinh trong quá trình tiêu thụ, phản ánh
các thông tin cụ thể, chi tiết về doanh thu, giá vốn. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa
nhân viên kế toán và giữa các phần hành kế toán với nhau đã giúp đưa ra thông tin
kịp thời, nhanh chóng. Dựa vào những thông tin đó, ban lãnh đạo kịp thời đề xuất
biện pháp phù hợp để quản lý công tác tiêu thụ tại Xí nghiệp.
Về cơ bản công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa tại
Xí nghiệp đã đạt được những ưu điểm sau:
Về chứng từ kế toán: Xí nghiệp đã chấp hành nghiêm chỉnh và tuân theo
đúng mẫu hướng dẫn chứng từ kế toán của Bộ tài chính, Tập đoàn và Công ty. Quá
trình luân chuyển chứng từ được kiểm tra chặt chẽ và lưu trữ an toàn. Bên cạnh đó
Xi nghiệp còn sử dụng đúng biểu mẫu kế toán phục vụ riêng cho ngành Than một
cách kịp thời, chính xác. Các chứng từ mua bán hàng hóa: HĐ GTGT, phiếu nhập,
phiếu xuất được chu chuyển theo trình tự nhất quán, ghi chép hợp lệ. Đây là một
điểm tích cực giúp cho Xí nghiệp dễ dàng xử lý tình huống quy trách nhiệm với
các lô hàng có hư hỏng hay sai sót.
Về tổ chức công tác kế toán: Quá trình tiêu thụ được thực hiện chặt chẽ từ
khâu mua hàng, hàng hóa luôn được kiểm tra trước khi nhập kho. Hàng hóa được
quản lý chặt chẽ, chi tiết luôn có sự đối chiếu, kiểm tra giữa kế toán và thủ kho.
Nhân sự được tổ chức hợp lý cho công tác tiêu thụ không gây chồng chéo.
Các kế toán viên được phân công trách nhiệm rõ ràng và phải chịu trách nhiệm về
công việc được giao. Đối với những phần hành đơn giản, phát sinh ít nghiệp vụ thì

có thể gộp lại và do 1 kế toán viên phụ trách. Như vậy là hợp lý giúp giảm chi phí
cho Xí nghiệp.
Về phương pháp tổ chức hạch toán: Giá hàng hóa xuất kho tại Xí nghiệp
được tính theo phương pháp thực tế đích danh là rất phù hợp. Phương pháp này
giúp cho công tác tính giá hàng hóa xuất kho được thực hiện kịp thời và thông qua
việc tính giá hàng hóa xuất kho kế toán có thể theo dõi được thời gian bảo quản
của từng lô hàng hóa.
Xí nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên
giúp cho việc theo dõi tình hình nhập xuất tồn, tình hình biến động tăng giảm của
vật tư, hàng hoá được thường xuyên và liên tục. Điều này là phù hợp đối với một
doanh nghiệp thương mại như Xí nghiệp.
Xí nghiệp đã thực hiện mã hóa hàng hóa, vật tư tạo điều kiện thuận lợi cho
công tác quản lý vật tư, theo dõi sự biến động của từng loại vật tư đồng thời giúp
cho công kế toán thực hiện một cách nhanh chóng, chính xác và tiết kiệm thời
gian.
Công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ tại Xí nghiệp đảm bảo
được yêu cầu thống nhất giữa phạm vi tính toán các chỉ tiêu kinh tế giữa các bộ
phận có liên quan; đồng thời bảo đảm số liệu tính toán, cung cấp một cách chính
xác, trung thực, hợp lý và rõ ràng tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý và
chỉ đạo kinh doanh của ban lãnh đạo Xí nghiệp.
3.1.2. Những hạn chế tồn tại
Bên cạnh những ưu điểm đã đạt được thì tổ chức công tác kế toán tại Xí
nghiệp còn tồn tại một số nhược điểm:
Về phương pháp tổ chức hạch toán: Hiện nay, có nhiều khoản theo chế độ
quy định phải hạch toán vào TK 512 “Doanh thu nội bộ” nhưng tại Xí nghiệp lại
ghi thẳng vào chi phí như hàng hóa mang sử dụng để khuyến mại, quảng cáo, chào
hàng.
Trong quá trình tiêu thụ hàng hóa, Xí nghiệp chỉ theo dõi trên cơ sở hợp
đồng ký kết mà không phản ánh ngay vào sổ kế toán. Điều này tạo ra sự không
chặt chẽ trong quá trình kiểm tra và điều hành phân phối hàng hóa.

Về hệ thống tài khoản: Trong công tác hạch toán tiêu thụ và xác định kết
quả tiêu thụ hàng hóa, hệ thống tài khoản kế toán của Xí nghiệp chưa được chi tiết
hóa thành các TK cấp III, IV phục vụ cho công tác quản trị kinh doanh, cho công
tác quản lý từng đối tượng khách hàng, thị trường tiêu thụ gây khó khăn cho ban
lãnh đạo trong việc ra quyết định.
Về tổ chức sổ sách kế toán: Hiện nay Xí nghiệp đang thực hiện trình tự ghi
sổ theo hình thức Nhật ký - chứng từ. Phù hợp với hình thức Nhật ký - chứng từ
theo quy định của chế độ kế toán Việt Nam hiện hành trong tổ chức hạch toán kế
toán tiêu thụ cần sử dụng mẫu sổ Nhật ký chứng từ số 8 nhưng tại Xí nghiệp lại
được phản ánh qua Nhật ký chứng từ số 10. Nhật ký chứng từ số 10 sẽ giúp cho Xí
nghiệp theo dõi được cụ thể các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ nhưng lại không
mang tính tổng hợp cần phải thể hiện.
Về kế toán quản trị: Các quyết định quản lý, kịp thời chính xác thường được
dựa trên cơ sở thu thập thông tin đầy đủ. Mục đích cơ bản của kế toán quản trị là
cung cấp thông tin một cách chi tiết về tình hình sản xuất kinh doanh cho các nhà
quản lý theo yêu cầu quản lý cụ thế. Trên cơ sở đó, nhà quản lý có thể đưa ra các
kế hoạch tiêu thụ phù hợp, nhằm quản lý tốt chi phí nâng cao lợi nhuận tiêu thụ.
Trong phạm vi kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ giữa kế toán tài chính
và kế toán quản trị có sự khác nhau. Công tác kế toán quản trị tại Xí nghiệp đã có
nhưng chưa thành hệ thống và chưa thường xuyên. Khi có yêu cầu của Ban giám
đốc, phòng kế toán mới tập hợp số liệu liên quan, phân tích tổng hợp do vậy mà
thông tin cung cấp không kịp thời.
3.2. Sự cần thiết và các nguyên tắc hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa tại Xí nghiệp
3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ
hàng hóa tại Xí nghiệp
Tổ chức bộ máy kế toán sao cho hợp lý, gọn nhẹ và hoạt động có hiệu quả là
điều kiện quan trọng để cung cấp thông tin kế toán một cách kịp thời, chính xác,
trung thực và đầy đủ, hữu ích cho đối tượng sử dụng thông tin.
Hiện nay, hội nhập kinh tế quốc tế đã trở thành xu hướng tất yếu mà mỗi

quốc gia muốn tồn tại và phát triển bền vững đều phải tham gia với mục tiêu cùng
có lợi. Một trong những phương tiện để hội nhập của các nền kinh tế khác nhau là
kế toán do vậy ngôn ngữ kế toán cũng cần hướng đến một ngôn ngữ chung. Để đáp
ứng nhu cầu đó, các quy định về quản lý kinh tế tài chính kế toán của Nhà nước đã
có nhiều thay đổi để phù hợp với tình hình kinh tế thế giới, mở ra một thời kỳ phát
triển mới cho nền kinh tế nước ta. Vì vậy, Xí nghiệp vật tư và vận tải cần có những
thay đổi phù hợp với những quy định của Nhà nước dựa trên những điều kiện hiện
có của Xí nghiệp để bắt nhịp được sự vận động của thị trường kinh tế mới.
Do đặc điểm là một doanh nghiệp kinh doanh thương mại, hoạt động kinh tế
cơ bản là quá trình mua bán, trao đổi và dự trữ hàng hóa nên tại Xí nghiệp cần thiết
phải hướng tới hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa
nhằm phát huy những ưu điểm, khắc phục hững hạn chế nêu trên.
Tổ chức tốt công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa
sẽ hạn chế sự thất lạc hàng hóa, phát hiện những hàng hóa tồn kho, hàng hóa chậm
luân chuyển từ đó có biện pháp thích hợp để thúc đẩy quá trình hình thành vốn.
Tổ chức tốt công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa
sẽ giúp Xí nghiệp thu hồi được vốn một cách nhanh chóng, làm tăng tốc độ luân
chuyển của vốn lưu động tạo điều kiện cho Xí nghiệp giảm bớt số vốn huy động từ
bên ngoài dẫn đến giảm bớt chi phí về vốn. Xí nghiệp tiến hành tiêu thụ thu doanh
thu để bù đắp chi phí thu được lợi nhuận thực hiện nghĩa vụ của mình với Nhà
nước, các đối tượng liên quan và thực hiện giá trị thặng dư.
Hoạt động tiêu thụ chính là chiếc cầu nối Xí nghiệp với khách hàng. Do vậy,
để đáp ứng được nhu cầu của khách hàng Xí nghiệp cần tổ chức tốt công tác tiêu
thụ.
Thông tin, số liệu của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ cung cấp
sẽ giúp cho Xí nghiệp có thể tìm được những thiếu xót, mất cân đối trong quá trình
mua bán và dự trữ hàng hóa từ đó đưa ra biện pháp khắc phục. Cũng nhờ số liệu
mà kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa cung cấp mà Nhà nước
nắm được tình hình hoạt động kinh doanh và dựa vào đó để thực hiện chức năng
quản lý và kiểm soát nền kinh tế quốc dân.

3.3.2. Các nguyên tắc hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ
hàng hóa tại Xí nghiệp
Công tác tiêu thụ đóng một vai trò rất quan trọng đối với một doanh nghiệp
thương mại như Xí nghiệp nên để hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả
tiêu thụ hàng hóa tại Xí nghiệp đòi hỏi kế toán tiêu thụ phải thực hiện theo các
nguyên tắc sau:
• Hoàn thiện trên cơ sở tôn trọng các cơ chế tài chính và chế độ kế toán.
Kế toán cần phản ánh, ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác khối lượng hàng hóa
tiêu thụ, các khoản phải thu, các khoản giảm trừ và chi phí từng hoạt động trong Xí
nghiệp. Đồng thời theo dõi, đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng.
• Hoàn thiện phải dựa trên cơ sở phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất
kinh doanh của Xí nghiệp để đạt hiệu quả cao nhất. Kế toán cần theo dõi, phản
ánh, giám sát chặt chẽ quá trình bán hàng, tính toán chính xác kết quả, đúng giá trị
gia tăng đầu ra, kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện kế hoạch tiêu thụ, kế hoạch lợi
nhuận và thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.
• Hoàn thiện phải đảm bảo tính khả thi, mang lại hiệu quả cho công tác kế
toán của Xí nghiệp, cung cấp thông tin kế toán kịp thời phục vụ cho việc lập báo
cáo tài chính và định kỳ phân tích hoạt động kế toán liên quan đến quá trình tiêu
thụ và xác định kết quả tiêu thụ.
Thực hiện những nguyên tắc trên, thông tin kế toán sẽ giúp cho ban lãnh đạo
Xí nghiệp nắm vững quá trình tiêu thụ, sự biến động của nó để lựa chọn phương án
tiêu thụ có hiệu quả nhất từ đó định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh của Xí
nghiệp.
3.3. Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu
thụ hàng hóa tại Xí nghiệp
Những đánh giá trên đã chỉ ra một số điểm chưa hợp lý của công tác kế toán tiêu thụ
và xác định kết quả tiêu thụ tại Xí nghiệp và em xin đề xuất một số ý kiến nhằm hoàn thiện
sự chưa hợp lý này như sau:
 Kiến nghị đối với Xí nghiệp
Thứ nhất: Để tạo ra sự chặt chẽ trong quá trình kiểm tra và điều hành phân

phối hàng hóa thì khi hàng hóa đã được ký kết hợp đồng có thể xem như là được
gửi bán, kế toán Xí nghiệp có thể hạch toán:
Nợ TK 157
Có TK 156
Khi hàng hóa được giao xong kế toán ghi:
Nợ TK 632
Có TK 157.
Thứ hai: Xí nghiệp nên mở thêm một số tài khoản cấp 2 để phục vụ cho công
tác quản lý quá trình tiêu thụ. Cụ thể:
TK 632 chi tiết:
- 6321 “Giá vốn hàng bán cho đơn vị trong Tập đoàn”
- 6322 “Giá vốn hàng bán cho đơn vị ngoài Tập đoàn ”
TK 131 chi tiết:
- 1311 “Phải thu khách hàng trong Tập đoàn”
- 1312 “Phải thu khách hàng ngoài Tập đoàn”
Việc chi tiết các tài khoản như trên sẽ giúp cho Xí nghiệp quản lý được từng
thị trường tiêu thụ, các khoản phải thu cụ thể, giúp cho ban lãnh đạo Xí nghiệp
nắm bắt tình hình tiêu thụ một cách kịp thời nhằm đưa ra những quyết định kinh
doanh phù hợp với mục tiêu của Xí nghiệp.
Thứ ba: Việc hạch toán hàng hóa sử dụng cho quảng cáo, chào hàng như tại
Xí nghiệp tuy không ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh trong kỳ nhưng lại cung
cấp thông tin không chính xác về giá vốn hàng bán ra và doanh thu tiêu thụ nội bộ.
Hàng hóa sử dụng cho quảng cáo, chào hàng theo chế độ cũng được coi như là tiêu
thụ và kế toán tiến hành hạch toán:

BT 1: Nợ TK 632/Có TK 156
BT 2: Nợ TK 641/Có TK 512.
Cuối kỳ kết chuyển sang TK 911 để xác định kết quả tiêu thụ:
BT 1: Nợ TK 512/Có TK 911
BT 2: Nợ TK 911/Có TK 641