Nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ bí thư đảng uỷ cấp xã ở huyện cờ đỏ, thành phố cần thơ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

HÀ TÚ ANH

NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG
UỶ CẤP XÃ Ở HUYỆN CỜ ĐỎ, THÀNH PHỐ CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

NGHỆ AN THÁNG 7/2017


1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

HÀ TÚ ANH

NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG
UỶ CẤP XÃ Ở HUYỆN CỜ ĐỎ, THÀNH PHỐ CẦN THƠ

Chuyên ngành: CHÍNH TRỊ HỌC
Mã số: 60.31.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ THỊ PHƯƠNG LÊ

NGHỆ AN THÁNG 7/2017

2

LỜI CẢM ƠN
Qua hai năm học tập tại trường Đại học Đồng Tháp, do Trường Đại học
Vinh - TP Nghệ An phối hợp mở tại Đồng Tháp đã trang bị cho tôi nhiều kiến
thức và kinh nghiệm thực tiễn giúp ích cho tơi trong q trình cơng tác.
Lời đầu tiên tôi xin chân thành gửi lời cám ơn đến Ban Giám hiệu Trường Đại
học Vinh, Trường Đại học Đồng Tháp, Phòng Đào tạo, đến Thầy Chủ nhiệm lớp cùng
quý Thầy, Cô giảng viên Trường Đại học Vinh, Trường Đại học Đồng Tháp đã tận tình
giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian vừa học tập vừa
cơng tác.
Để hồn thành luận văn này tơi xin trân thành cảm ơn sâu sắc nhất đến Cô: Tiến
sĩ Vũ Thị Phương Lê đã tận tình hướng dẫn cho tơi trong suốt q trình làm luận văn
Tơi xin chân thành cảm ơn đến quý Thầy, cô trong Hội đồng bảo vệ Đề cương
luận văn đã chỉ dẫn những hạn chế, thiếu sót…để trong q trình xây dựng luận văn
của tôi được tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Chi cục Thi hành án dân sự huyện
Cờ Đỏ và các đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi được tham gia
học tập cho đến khi hồn thành khố học.
Tơi xin gửi lời cám ơn chân thành đến Ban Cán sự lớp, các bạn học viên, đồng
nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ và hỗ trợ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và
trong công tác chuyên môn… xin cảm ơn tất cả đã dành cho tơi những tình cảm tốt đẹp,
đã tạo cho tơi những kỷ niệm đẹp khó qn.
Cuối cùng xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô Trường Đại học Vinh,
thành phố Nghệ An cùng quý thầy cô Trường Đại học Đồng Tháp, kính chúc
q thầy cơ nhiều sức khoẻ, hạnh phúc và luôn thành công trong sự nghiệp
cao quý./.
Xin trân trọng cảm ơn!

3

MỤC LỤC

Trang
MỞ ĐẦU.....................................................................................

4

NỘI DUNG.................................................................................

9

Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC
CÁCH MẠNG CHO ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG UỶ CẤP XÃ....

9

1.1. Bí thư Đảng uỷ cấp xã và đạo đức cách mạng của đội ngũ ........

9

1.2. Nội dung, hình thức nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ
Bí thư Đảng uỷ cấp xã..........................................................................

28

Chương 2: THỰC TRẠNG NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG

CHO ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG ỦY CẤP XÃ Ở.................

32

2.1. Các yếu tố tác động đến đạo đức cách mạng của .......................

32

2.2. Những kết quả đạt được trong việc nâng cao đạo đức..................

39

Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC
CÁCH MẠNG CHO ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG UỶ CẤP XÃ
Ở HUYỆN CỜ ĐỎ, THÀNH PHỐ CẦN THƠ HIỆN NAY......

60

3.1. Quan điểmnâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ Bí thư........

60

3.2. Những giải pháp chủ yếu nâng cao đạo đức cách mạng ...............

66

KẾT LUẬN...........................................................................................

93

TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................

95


4
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội xuất hiện rất sớm trong lịch sử, có
vai trị rất lớn trong việc bảo đảm sự ổn định, phát triển của xã hội thông qua
việc điều chỉnh hành vi của con người bằng dư luận xã hội. Vì vậy, trong các
giai đoạn lịch sử khác nhau, các chế độ xã hội khác nhau đều luôn coi trọng vấn
đề đạo đức, xây dựng, bảo vệ và nâng cao các giá trị đạo đức của chế độ đó.
Trong mọi giai đoạn của cách mạng, Đảng và Bác Hồ luôn quan tâm đến
vấn đề đạo đức cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng
viên và coi đạo đức là gốc của người cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: có
tài mà khơng có đức là người vơ dụng. Cũng chính nhờ làm tốt công tác này nên
Đảng ta đã đào tạo được một đội ngũ cán bộ, đảng viên hùng hậu lãnh đạo cách
mạng Việt Nam giành được những thắng lợi to lớn trong cuộc đấu tranh giành
độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, đưa đất nước tiến lên xây dựng chủ nghĩa
xã hội. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, cả nước đang tiến hành công cuộc đổi
mới, đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì việc nâng cao đạo đức cách
mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có ý nghĩa cực kỳ quan trọng góp phần vào
thắng lợi của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của đạo đức cách mạng và nâng cao
đạo đức cách mạng, đảng bộ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ trong
thời gian qua đã thường xuyên coi trọng đạo đức cách mạng và nâng cao đạo
đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã, do
đó phần đơng Bí thư Đảng uỷ cấp xã đã phát huy được vai trò tiên phong, gương

mẫu, năng động, sáng tạo, giữ gìn được phẩm chất đạo đức, hoàn thành tốt
nhiệm vụ được giao, được nhân dân tín nhiệm. Tuy nhiên, trong điều kiện hiện
nay, do tác động của nền kinh tế thị trường và do một số nơi cấp ủy đảng chưa
thực sự quan tâm, coi trọng đạo đức cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng,


5
nên tình trạng tha hố về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên,
nhất là đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ có xu hướng ngày càng
gia tăng, tệ quan liêu, tham nhũng, chủ nghĩa cá nhân ngày càng trỗi dậy. Chính
những điều này đã làm suy giảm lịng tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của
Đảng và Nhà nước. Tình hình đó đặt ra cho cấp ủy đảng các xã huyện Cờ Đỏ,
Thành phố Cần Thơ coi đạo đức cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng cho
đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ là vấn đề cơ bản và cấp bách.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: Nâng cao đạo đức cách
mạng cho đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, thành phố Cần Thơ
để nghiên cứu với hy vọng có thể góp một phần nhỏ vào việc nâng cao đạo đức
cách mạng của đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, thành phố Cần
Thơ giai đoạn hiện nay và góp phần cùng với Đảng bộ Thành phố Cần Thơ thực
hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2015 - 2020 đề ra.
Vấn đề đạo đức cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ,
đảng viên đã được đề cập rất nhiều trong các bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ
Chí Minh, trong các văn kiện của Đảng ta. Nhiều tác giả, nhiều công trình khoa
học cũng đã nghiên cứu cơng phu về vấn đề này. Tiêu biểu như:
- Nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ đảng viên trong giai đoạn cách
mạng hiện nay, Luận án PTS của Phùng Xuân Thành, 1991.
- Đạo đức, phong cách, lề lối làm việc của cán bộ, cơng chức theo tư tưởng
Hồ Chí Minh, Thang Văn Phúc chủ biên, Nxb CTQG, Hà Nội, 1998.
- Nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ chính trị Quận đội nhân
dân Việt Nam trong thời kỳ mới, Luận án Tiến sĩ của Đặng Nam Điền, 2004.

- Đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở các trường
thuộc sở giáo dục – đào tạo thành phố Hồ Chí Minh hiện nay - thực trạng và
giải pháp, Luận văn Thạc sĩ của Trần Thị Thanh, 2005.


6
- Chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng trong các trường bồi dưỡng, đào
tạo sỹ quan ngoại ngữ quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay, Luận
văn Thạc sĩ của Cao Ngọc Hải, 2005.
- Đặng Nam Điền (2000), “Một số biện pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho
đảng viên ở chi bộ”, Tạp chí Xây dựng Đảng, (5), tr.19-20 và 32.
- Rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí
Minh, Tạp chí xây dựng Đảng, số 7 – 2016 của TS. Dương Quang Hiển
- Viện Khoa học Xã hội Nhân văn Quân sự, Bộ Quốc phòng;
- Rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng - một nội dung quan trọng trong
xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay của tác giả DGS.TS Nguyễn Trọng Phúc,
nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị - Hành chính quốc
gia Hồ Chí Minh, bài đăng trên Tạp chí Cộng sản, (775), tr. 10-14.
Các cơng trình nghiên cứu trên đây tiếp cận vấn đề đạo đức, đạo đức cách
mạng dưới nhiều khía cạnh khác nhau. Vấn đề nâng cao đạo đức cách mạng cho
đội ngũ cán bộ chủ chốt trong sự nghiệp đổi mới là một vấn đề rộng lớn cần tiếp
tục đi sâu nghiên cứu. Tuy nhiên, đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một
cách có hệ thống, tồn diện về nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ Bí thư
Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ dưới góc độ chun ngành
Chính trị học.
2.Mục đích nghiên cứu
Luận văn đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa đạo đức
cách mạng của đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã thuộc huyện Cờ Đỏ, Thành phố
Cần Thơ đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Luận văn làm sáng tỏ cơ sở lý luận về nâng cao đạo đức cách mạng cho
đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã;
- Phân tích, đánh giá thực trạng nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ
Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ hiện nay;


7
- Đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao đạo đức cách mạng cho
đội ngũ Bí thư Đảng ủy cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu của luận văn là biện pháp, cách thức để nâng cao
đạo đức cách mạng cho đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành
phố Cần Thơ.
* Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng đạo đức cách mạng và nâng cao
đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ là Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ
Đỏ, Thành phố Cần Thơ giai đoạn từ năm 2009 đến 2016 và định hướng giải
pháp đến năm 2020.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề đạo đức
cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng. Ngoài ra, luận văn có kế thừa kết
quả nghiên cứu của một số cơng trình có liên quan.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học: phân
tích, tổng hợp, lịch sử - lôgic, tra cứu tài liệu, điều tra xã hội học, thống kê…
đặc biệt coi trọng phương pháp tổng kết thực tiễn.
6. Đóng góp về mặt khoa học của luận văn

- Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là nguồn tài liệu tham khảo cho
các cấp uỷ đảng trong việc giáo dục, rèn luyện nâng cao đạo đức đội ngũ Bí thư
Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ trong giai đoạn hiện nay;
đồng thời cũng có thể được dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và
giảng dạy tại Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị cấp huyện.


8
- Góp phần vào việc đấu tranh chống các biểu hiện suy thối về đạo đức,
cách mạng đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp xã ở huyện Cờ Đỏ, Thành phố Cần Thơ
nói chung và của huyện Cờ Đỏ nói riêng - những vấn đề bức xúc ở địa phương
hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo,
phần nội dung chính của luận văn được kết cấu gồm 3 chương, 6 tiết.


9
NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG
CHO ĐỘI NGŨ BÍ THƯ ĐẢNG UỶ CẤP XÃ
1.1. Bí thư Đảng uỷ cấp xã và đạo đức cách mạng của đội ngũ Bí thư
Đảng uỷ cấp xã
1.1.1. Vị trí, vai trị của Bí thư Đảng uỷ trong tổ chức cơ sở Đảng
Ở xã, phường, thị trấn, tổ chức cơ sở đảng là cấp tổ chức trực tiếp gắn bó
với nhân dân, là hạt nhân lãnh đạo tại xã, tiến hành các hoạt động xây dựng
Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Mỗi chi
bộ của Đảng phải là một hạt nhân lãnh đạo quần chúng ở cơ sở, đoàn kết chặt
chẽ, liên hệ mật thiết với quần chúng, phát huy được trí tuệ và lực lượng vĩ đại

của quần chúng” [25; tr.23]. Vì vậy, Bí thư Đảng uỷ xã có vị trí, vai trị rất quan
trọng, là người đứng đầu đảng bộ, có trách nhiệm lãnh đạo mọi mặt công tác của
đảng bộ và chịu trách nhiệm trước đảng bộ cấp trên; đồng thời, cùng với đảng
bộ tích cực cụ thể hóa, vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước; kiểm tra, giám sát việc thực hiện Nghị quyết, Chỉ
thị của cấp trên và cấp mình, kiểm tra đảng viên chấp hành Điều lệ, Quy định
của Đảng. Bí thư cấp uỷ xã trực tiếp chỉ đạo nội dung các cuộc họp Ban Thường
vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ theo đúng Điều lệ Đảng, nhất là nguyên tắc tập
trung dân chủ, chế độ tự phê bình và phê bình. Bằng phẩm chất, năng lực,
phương pháp công tác và sự gương mẫu của mình, thơng qua hệ thống chính trị
mà Bí thư cấp uỷ xã xây dựng mối quan hệ thường xuyên, chặt chẽ với nhân
dân. Bí thư Đảng uỷ xã có vai trò to lớn trong việc tổ chức hợp lý các hoạt động
của các tổ chức ở địa phương, tác động quyết định đến năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của Đảng bộ; gương mẫu chấp hành các Nghị quyết, Chỉ thị, chủ
trương của Đảng, chính sách, Pháp luật của Nhà nước và Nghị quyết của Đảng
bộ.


10
Bên cạnh đó, Bí thư Đảng uỷ xã cịn có trách nhiệm và quyền hạn như: trực
tiếp quản lý và cùng cấp uỷ chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ trọng tâm, các khâu khó
khăn, phức tạp, các nhiệm vụ mới nảy sinh; chăm lo xây dựng tổ chức cơ sở
đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, chăm lo đội ngũ cán bộ, đảng
viên; biết vận động nhân dân thực hiện đường lối, Nghị quyết của Đảng, Pháp
luật của Nhà nước, công tâm, thạo việc, tận tụy, biết phát huy sức dân; trực tiếp
phụ trách các vấn đề cơ mật: an ninh – quốc phòng, thường xuyên chăm lo đời
sống vật chất, tinh thần của cán bộ, đảng viên và nhân dân; giữ gìn sự đồn kết,
thống nhất trong cấp uỷ và Đảng bộ.
Để xây dựng hệ thống chính trị theo hướng đổi mới, Bí thư Đảng uỷ xã cần
tập trung thực hiện tốt vai trò lãnh đạo chủ yếu sau:

Thứ nhất, Bí thư Đảng uỷ cấp xã phải coi trọng và lãnh đạo công tác tư
tưởng. Nắm vững nội dung cơ bản của Cương lĩnh Chính trị, Điều lệ Đảng, các
quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết của tổ
chức đảng cấp trên, quán triệt nghiêm túc, kịp thời trong cấp uỷ và đảng bộ.
Đồng thời, đề xuất xây dựng nghị quyết, các chương trình hành động trên các
lĩnh vực của đời sống xã hội để cấp uỷ thảo luận và quyết định; Chỉ đạo uỷ ban
nhân dân và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị vận dụng, cụ thể hóa
thành chương trình, kế hoạch cơng tác, tổ chức thực hiện phù hợp với thực tế
của địa phương.
Thứ hai, Bí thư Đảng uỷ cấp xã và cấp uỷ lãnh đạo xây dựng bộ máy chính
quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh, đủ năng lực và hoạt động có hiệu quả, thực
sự là của dân, do dân và vì dân. Chăm lo xây dựng và củng cố các đoàn thể
chính trị - xã hội đủ sức tập hợp rộng rãi nhân dân và phát huy có hiệu quả
quyền làm chủ của dân trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; đề ra các quan
điểm, nguyên tắc, tư tưởng chỉ đạo việc xây dựng tổ chức và hoạt động của các
tổ chức ấy.


11
Thứ ba, trên cơ sở Nghị quyết, Chỉ thị của tổ chức đảng cấp trên, Bí thư
Đảng uỷ cấp xã xây dựng đội ngũ cán bộ ở cơ sở từ khâu đánh giá, đào tạo, bồi
dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ và cơng tác phát triển đảng viên. Bí thư cấp uỷ xã
trực tiếp quản lý cán bộ, đảng viên trong các cơ quan Hội đồng nhân dân, Uỷ
ban nhân dân, các đồn thể chính trị - xã hội trong hệ thống chính trị. Bí thư
Đảng uỷ cấp xã chỉ giới thiệu những đảng viên, cán bộ ngoài Đảng có đầy đủ
phẩm chất và năng lực, có đủ tiêu chuẩn để các tổ chức đó lựa chọn và quyết
định. Bí thư Đảng uỷ cấp xã phải tơn trọng quy chế bầu cử, tuyển dụng, bổ
nhiệm, miễn nhiệm cán bộ của hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân và các tổ
chức khác ở cơ sở.
Thứ tư, Bí thư Đảng uỷ cấp xã và chủ tịch hội đồng nhân dân xã phải có

trách nhiệm thể chế hóa Nghị quyết của cấp uỷ thành Nghị quyết của hội đồng
nhân dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Hàng quý, Bí thư Đảng uỷ
cấp xã cùng chính quyền cơ sở tổ chức tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân,
nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường pháp chế xã hội chủ
nghĩa; kịp thời phát hiện, ngăn ngừa và chống các biểu hiện quan liêu, vô trách
nhiệm, cửa quyền, tham nhũng, lãng phí, các tiêu cực khác trong bộ máy chính
quyền và các cơ quan khác ở địa phương.
Thứ năm, Bí thư Đảng uỷ xã và cấp uỷ tiến hành kiểm tra, giám sát đối với
uỷ ban nhân dân và các tổ chức trong hệ thống chính trị. Qua đó tiến hành sơ
kết, tổng kết rút kinh nghiệm để bổ sung, điều chỉnh hoàn thiện Nghị quyết,
chương trình hành động, nâng cao chất lượng lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn.Tổ
chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, Bí thư Đảng uỷ xã giỏi phải thể hiện
chính quyền cơ sở, đoàn thể mạnh, các phong trào dân sinh, dân trí, dân chủ cơ
sở được nâng lên. Bí thư Đảng uỷ xã là cán bộ cốt cán, là hạt nhân lãnh đạo của
Đảng bộ, là “linh hồn” của cấp uỷ và tồn thể đảng viên, có tác động quyết định
đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ, của hệ thống chính trị ở cơ
sở.


12
Theo quy định của Nhà nước ta hiện nay: xã, phường, thị trấn là đơn vị
hành chính - cấp hành chính cuối cùng trong hệ thống hành chính bốn cấp,
thường được gọi chung là “cấp cơ sở” với đầy đủ các mặt đời sống chính trị,
kinh tế, văn hố, xã hội.
Với tư cách là cấp hành chính cơ sở (tương đương với phường và thị trấn),
xã là cấp chấp hành, là cầu nối trực tiếp giữa hệ thống chính trị với nhân dân,
hàng ngày tiếp xúc, nắm bắt và phản ánh những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng
của nhân dân; tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng và
Pháp luật của Nhà nước; tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm
chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, tổ

chức đời sống dân cư. Đồng thời, xã cũng là nơi bắt nguồn và cung cấp sáng
kiến, những kinh nghiệm, những nhân tố mới, những điển hình mới và những
phát hiện mới nhằm điều chỉnh, bổ sung, hồn thiện các chủ trương, đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước. Xã còn là nơi tổng kết thực tiễn, cung cấp
các luận cứ khoa học cho các cơng trình nghiên cứu khoa học của đất nước.
Trong cách mạng giải phóng dân tộc, cũng như trong cơng cuộc xây dựng
đất nước hiện nay, đặc biệt là khi Đảng và Nhà nước ta tiến hành sự nghiệp đổi
mới đất nước, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và
đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố thì cấp cơ sở nói chung, xã nói riêng
ln đóng vai trị hết sức quan trọng trong sự nghiệp cách mạng vì “cấp xã gần
gũi với dân nhất, là nền tảng của hành chính, cấp xã làm được việc thì mọi cơng
việc đều xong xi.
Trong mọi giai đoạn của cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm và đề cao vai
trò của người cán bộ cách mạng mặc dù quần chúng nhân dân là gốc của một
nền chính trị đúng đắn. Tuy nhiên, để thực hiện đường lối chính trị thành cơng
và đạt hiệu quả trong thực tiễn thì những cá nhân xuất chúng, những lãnh tụ
cách mạng, những cán bộ của Đảng chính trị đóng vai trị quyết định. Vì chỉ có
những cá nhân xuất chúng với những phẩm chất và năng lực đặc biệt mới có khả


13
năng nhận thức được những khuynh hướng vận động của lịch sử, có khả năng
giác ngộ, tập hợp và tổ chức quần chúng trở thành một lực lượng cách mạng to
lớn, lãnh đạo quần chúng nhân dân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình trong
cuộc đấu tranh giành, giữ và xây dựng quyền lực Nhà nước. Như V.I.Lênin từng
nói: “Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp nào giành được quyền thống trị, nếu
nó khơng đào tạo ra được từ trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị,
những đại biểu tiền phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào.” [21;
tr.473].
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Cán bộ là gốc của mọi công việc” [23;

tr.269] và “muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [23;
tr.240]. Người cịn diễn đạt hình ảnh: “Cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy.
Nếu dây chuyền khơng tốt thì dù động cơ có tốt, dù chạy thì máy cũng tê liệt”
[23; tr.55].
Đối với cán bộ chủ chốt ở xã mà trong đó phải kể đến vai trị của Bí thư
Đảng uỷ rất quan trọng vì họ là trung tâm đồn kết, tập hợp, tổ chức các lực
lượng cách mạng ở xã, là linh hồn của cả hệ thống chính trị ở xã. Hệ thống chính
trị ở xã mạnh hay yếu, phong trào quần chúng của có sơi nổi hay khơng, các chủ
trương chính sách của Đảng và Nhà nước có được thực hiện tốt hay không, địa
bàn xã phát triển nhanh chóng, đúng hướng, lành mạnh, có xảy ra điểm nóng,
những vấn đề bức xúc hay khơng... điều đó hồn toàn phụ thuộc vào phẩm chất,
năng lực của đội ngũ cán bộ là Bí thư Đảng uỷ ở xã.
Trên thực tế cho thấy, những xã nào mà Bí thư Đảng uỷ lãnh đạo tốt, đủ
năng lực quản lý, điều hành thì hoạt động phát triển kinh tế, văn hố, xã hội, an
ninh, quốc phịng tại địa phương đó đạt hiệu quả cao.
Trong giai đoạn phát triển kinh tế thị trường, hội nhập kinh tế quốc tế, đẩy
mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn hiện nay, khiến cho
nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý của chính quyền xã cũng phải chủ động và linh hoạt
hơn cho phù hợp thực tiễn. Lúc này vai trò “đầu tàu”, “đứng mũi chịu sào” của


14
Bí thư Đảng uỷ càng cần phải phát huy, phải tận tâm, tận lực, phải biết lo trước,
phải biết tổ chức, tập hợp cán bộ, nhân viên, vận động nhân dân; phải biết phát
huy những mặt tích cực cũng như biết cách sử dụng cán bộ, nhân viên cùng góp
sức thực hiện thắng lợi chức trách, nhiệm vụ được giao.
1.1.2. Chuẩn mực đạo đức cách mạng của đội ngũ Bí thư Đảng uỷ cấp
xã
* Khái niệm về đạo đức cách mạng
Đạo đức là một vấn đề rất quen thuộc và gần gũi với mọi người. Nó gắn

liền với bản chất con người và đời sống xã hội, đồng thời nó được xem như là
một biểu hiện đặc trưng về nhân cách giúp con người ta phân biệt được cái tốt
với cái xấu, cái hay với cái dở, cái thiện với cái ác; chống lại cái giả dối, cái
xấu… hướng con người đến Chân, Thiện, Mỹ. Nếu thiếu đạo đức, con người sẽ
khơng phải con người bình thường và cuộc sống xã hội cũng sẽ không phải là
một cuộc sống xã hội bình thường và ổn định được.
Theo Giáo trình Đạo đức học: “Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là
tập hợp những nguyên tắc, qui tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh
giá cách ứng xử của con người trong mối quan hệ với nhau và quan hệ với xã
hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền thống và sức mạnh
của dư luận xã hội” [20; tr.8].
Với tư cách là một hình thái ý thức xã hội, đạo đức phản ánh đời sống xã
hội, được thể hiện thông qua các mối quan hệ giữa con người với con người,
giữa con người với tự nhiên, giữa con người với xã hội. Bởi vậy, đạo đức là bộ
mặt của đời sống tinh thần xã hội, đồng thời là nền tảng phẩm chất nhân cách
của con người trong quan hệ giao tiếp.
Lịch sử đã chứng minh rằng mỗi bước tiến của văn minh nhân loại là mỗi
bước phát triển trong các mối quan hệ của con người và đó cũng là một bước
tiến về đạo đức. Sự tiến bộ về đạo đức là một dấu hiệu quan trọng để đánh giá sự
phát triển của con người và sự tiến bộ của xã hội.


15
Cùng với sự phát triển của con người và sự tiến bộ của xã hội, một nền
“đạo đức mới” cũng được hình thành và phát triển. Nền đạo đức mới đó được
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta xác định là “Đạo đức cách mạng”. Bởi vì, đạo
đức cách mạng khơng phải tự phát hình thành và hồn thiện một cách tức thời
mà sự ra đời của nó gắn liền với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động, xuất phát từ lợi ích sống cịn của cách mạng và
khơng ngừng phát triển theo mỗi bước đi lên của cách mạng. Đó là hệ thống

những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức phản ánh các mối quan hệ của con người
trong chế độ xã hội mới – xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. Điều đó cũng
nói lên rằng đạo đức cách mạng là một hiện tượng xã hội mang tính lịch sử, cụ
thể. Cho nên, những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức cách mạng không phải nhất
thành bất biến mà mỗi lĩnh vực hoạt động có những yêu cầu, chuẩn mực đạo đức
riêng, mỗi đối tượng cụ thể có những phẩm chất đạo đức đặc thù nhưng vẫn trên
nền đạo đức chung của xã hội.
Đội ngũ cán bộ là Bí thư Đảng uỷ cấp xã là những người đứng đầu ở địa
phương đang trực tiếp hoạt động lãnh đạo, quản lý ở địa bàn xã. Cho nên, đạo
đức cách mạng của họ phải thể hiện đầy đủ trong tiêu chuẩn chung của người
cán bộ cách mạng như: phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, phong cách làm
việc, năng lực, sức khoẻ, hiệu quả công tác,… và hệ giá trị đạo đức chung của
xã hội, nhưng do đặc điểm, tính chất và địi hỏi của cơng việc tại địa bàn xã
cũng đặt ra cho người cán bộ lãnh đạo đứng đầu là Bí thư Đảng uỷ cấp xã những
phẩm chất riêng mang tính đặc thù, cụ thể với những điểm chính sau đây:
- Niềm tin vào lý tưởng cách mạng, trung thành với đường lối, chủ trương,
của Đảng chính sách, pháp luật của Nhà nước, tận tuỵ phục vụ nhiệm vụ chính
trị ở địa phương, tận tụy phục vụ nhân dân nơi mình phụ trách, vững vàng trước
mọi thử thách, dám đương đầu với sự chống đối, với khó khăn nguy hiểm để
làm những việc nên làm, tự tin trong hành động.


16
- Nắm chắc một cách tương đối toàn diện các lĩnh vực kinh tế, chính trị,
văn hố, xã hội, an ninh, quốc phịng để có định hướng chung đúng đắn cho hoạt
động lãnh đạo của mình tại địa bàn. Trước hết, nắm chắc kiến thức pháp luật
trên các lĩnh vực mình phụ trách; hai là, nắm chắc các nghị quyết, chỉ thị của
huyện uỷ trên các lĩnh vực mình phụ trách; ba là, nắm chắc tình hình thực tiễn ở
địa phương; bốn là, nắm vững kiến thức quản lý toàn diện cả hệ thống chính trị điều này khơng thể thiếu đối với người đứng đầu địa phương là Bí thư Đảng uỷ
xã. Ngồi ra, Bí thư Đảng uỷ là người đứng đầu địa phương cũng cần phải thành

thạo ở mức độ nhất định các kiến thức bổ trợ như tin học, ngoại ngữ, công nghệ
thông tin…
- Tác phong làm việc dân chủ, bám sát thực tiễn, nhanh nhạy, sáng tạo,
quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
- Có năng lực triển khai tổ chức thực hiện các chủ trương, chỉ thị, nghị
quyết của cấp trên và cấp mình cho đến các phong trào xã hội tại địa bàn dân cư
trong xã đạt hiệu quả cao nhất; năng lực giao tiếp với dân; năng lực vận động
quần chúng.
- Có sức khoẻ tốt, đủ sức làm việc liên tục trong nhiệm kỳ và hoàn thành
nhiệm vụ cấp trên và nhân dân giao cho.
- Hết lịng vì sự nghiệp cách mạng “đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta, mà
cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hơm nay”, tận tuỵ phục vụ nhân dân, gắn bó
với nhân dân, sẵn sàng làm “người đầy tớ” của nhân dân; khơng cậy quyền để
mưu cầu lợi ích riêng, biết tiếp thu, lắng nghe sự phê bình của quần chúng nhân
dân và chịu sự giám sát của nhân dân ở địa phương.
* Chuẩn mực đạo đức cách mạng theo quan niệm của Hồ Chí Minh
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc ta một tài sản tinh thần vơ giá,
đó là tư tưởng của Người. Trong đó, nổi bật là tư tưởng đạo đức cách mạng. Bản
thân Chủ tịch Hồ Chí Minh đã là một tấm gương mẫu mực, sáng ngời về thực
hành đạo đức cách mạng để toàn Đảng, toàn dân noi theo. Suốt cuộc đời hoạt


17
động cách mạng của mình, Lãnh tụ Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc
giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Thống kê trong di sản Hồ Chí Minh để lại có tới gần 50 bài và tác phẩm bàn về
vấn đề đạo đức. Có thể nói đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hàng
đầu của Bác trong sự nghiệp cách mạng. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt
nguồn từ truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam đã được hình thành, phát
triển trong suốt quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước; là sự vận dụng và

phát triển sáng tạo đạo đức cách mạng của Chủ nghĩa Mác – Lênin; là sự tiếp
thu có chọn lọc và phát triển những tinh hoa văn hóa, đạo đức của nhân loại cả
phương Đông lẫn phương Tây mà Người đã tiếp cận được trong quá trình hoạt
động cách mạng đầy gian lao, thử thách vì mục tiêu giải phóng dân tộc, giải
phóng giai cấp và giải phóng con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm đạo
đức là nền tảng và là sức mạnh của người cách mạng. Bắt nguồn từ chức năng
điều chỉnh suy nghĩ và hành vi của con người, đạo đức cách mạng tạo ra động
cơ hành động đúng đắn, tạo ra ý chí quyết tâm hồn thành nhiệm vụ của con
người. Từ đó Chủ tịch Hồ Chí Minh coi đạo đức cách mạng là gốc của người
cách mạng. Người viết: cũng như sông thì có nguồn mới có nước, khơng có
nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách
mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng khơng lãnh
đạo được nhân dân. Vai trò nền tảng của đạo đức cách mạng được Chủ tịch Hồ
Chí Minh khẳng định: làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là
một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc
đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi
được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hồn
thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang; có đạo đức cách mạng thì gặp khó
khăn, gian khổ, thất bại khơng rụt rè, lùi bước, khi gặp thuận lợi, thành công vẫn
giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, mới lo trước thiên hạ, vui sau
thiên hạ, lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ,


18
không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa. Chủ tịch Hồ
Chí Minh ln đánh giá cao cả hai mặt đức và tài ở mỗi con người. Trong mối
quan hệ giữa đạo đức và tài năng, Người khẳng định đạo đức là gốc, nó quyết
định sức mạnh tinh thần to lớn của con người, sức mạnh của đồn kết dân tộc.
Nhờ đó mà đạo đức góp phần to lớn vào việc quyết định sự thành bại của cách
mạng nước ta. Chính vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng giáo dục, rèn

luyện đạo đức cho con người, trước hết là cho cán bộ, đảng viên.
Từ những quan niệm nêu trên, cho thấy quan niệm chung của Chủ tich Hồ Chí
Minh về đạo đức cách mạng Việt Nam gồm những điểm cơ bản sau đây :
Một là: trung với nước, hiếu với dân
Theo Hồ Chí Minh, đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi
phối các phẩm chất khác.Từ quan niệm cũ “ trung với vua, hiếu với cha mẹ”
trong đạo đức truyền thống của xã hội phong kiến phương Đơng, Hồ Chí Minh
đưa vào đó một nội dung mới, cao rộng hơn là “ trung với nước, hiếu với dân”.
Người khẳng định: Trung với nước, hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì
độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hồn thành,
khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Câu nói của Bác vừa
là lời kêu gọi hành động, vừa là định hướng chính trị, đạo đức cho mỗi người
Việt Nam, không phải chỉ trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn lâu
dài mãi về sau.
Hai là, yêu thương con người
Quan niêm này cho thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh nói về lịng u thương con
người rất toàn diện và độc đáo. Bởi vậy, Hồ Chí Minh đã xác định tình u
thương con người là một trong những phẩm chất cao đẹp nhất. Người luôn ln
dành tình u thương rộng lớn cho những người cùng khổ, những người lao
động bị áp bức bóc lột. Bác viết: tơi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là
làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng
bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Ở Hồ Chí Minh, tình


19
yêu thương đồng bào, đồng chí của Người rất bao la, rộng lớn và tồn diện,
khơng phân biệt vùng, miền, trẻ, già, trai, gái...hễ là người Việt Nam yêu nước
thì đều có chỗ trong tấm lịng nhân ái của Người. Tình u thương của Chủ tịch
Hồ Chí Minh cịn thể hiện tấm lòng bao dung cao cả của một người Cha, đặc
biệt, đối với những người phạm sai lầm, khuyết điểm. Người căn dặn: mỗi con

người đều có thiện và ác ở trong lòng, ta phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi
con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của
người cách mạng. Đối với những người có thói hư tật xấu, từ hạng người phản
lại Tổ quốc và nhân dân, ta cũng phải giúp họ tiến bộ bằng cách làm cho cái
phần thiện trong con người nảy nở để đẩy lùi phần ác, chứ không phải đập cho
tơi bời. Chính vì vậy, trong Di chúc để lại cho mn đời sau, Người căn dặn
Đảng: phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau, mỗi cán bộ, đảng viên luôn
luôn chú ý đến phẩm chất yêu thương con người
Ba là, cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư
Theo Hồ Chí Minh thì: Cần tức là lao động cần cù, siêng năng, có kế
hoạch, sáng tạo, có năng suất cao, với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười
biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm; Kiệm tức là tiết kệm sức lao động, thì giờ,
tiền của của dân, của nước, của bản thân mình, phải tiết kiệm từ cái to đến cái
nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to, khơng xa xỉ, khơng hoang phí, khơng
bừa bãi, khơng phơ trương hình thức, khơng liên hoan chè chén lu bù; Liêm tức
là ln ln tơn trọng, giữ gìn của công và của dân, không xâm phạm một đồng
xu, hạt thóc nào của Nhà nước, của nhân dân, phải trong sạch, không tham lam,
không tham địa vị, không tam tiền tài, khơng tham sung sướng, khơng ham
người tâng bốc mình, vì vậy mà quang minh, chính đại, khơng bao giờ hủ hóa;
Chính nghĩa là khơng tà, thẳng thắn, đứng đắn, đối với mình thì khơng tự cao, tự
đại, ln chịu khó học tập cầu tiến bộ, ln tự kiểm điểm để phát triển điều hay,
sửa đổi điều dở của bản thân mình, đối với người thì khơng nịnh hót người trên,
không xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết,


20
thật thà, không dối trá, lừa lọc, đối với việc thì để việc cơng lên trên, lên trước
việc tư, việc nhà; Chí cơng vơ tư là đem lịng chí cơng vô tư mà đối với người,
với việc, khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ
thì mình nên đi sau, phải “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”.

Bốn là, tinh thần quốc tế trong sáng
Đó là tinh thần đồn kết quốc tế vơ sản mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng
một mệnh đề “ bốn phương vô sản đều là anh em”, là tinh thần đoàn kết với các
dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước mà Hồ Chí Minh đã dày cơng
vun đắp bằng hoạt động cách mạng thực tiễn của bản thân mình và bằng sự
nghiệp cách mạng của cả dân tộc, là tinh thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam
với tất cả nhân dân tiến bộ trên tồn thế giới vì hịa bình, cơng lý và tiến bộ xã
hội, vì mục tiêu hịa bình, độc lập dân tộc và chủ ngĩa xã hội, là tinh thần hợp tác
và hữu nghị .
Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục cổ
động phong trào thi đua yêu nước trong thời kỳ đổi mới, biểu dương các tập thể,
cá nhân có thành tích xuất sắc, dấy lên phong trào “ người tốt, việc tốt”, nêu
gương sáng đạo đức cách mạng để mọi người tôn vinh và noi theo.Để học tập tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, chúng ta, mỗi cán bộ, đảng viên càng phải ra sức
hưởng ứng, học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Người bằng cuộc vận
động “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” mà Đảng ta đã
phát động là điều hết sức cần thiết. Vì vậy, chuẩn mực đạo đức Hồ Chí Minh
cần phải được cụ thể hóa để cán bộ, đảng viên, lấy đó làm tiêu chí để tu dưỡng,
rèn luyện bản thân mình.
1.1.3. Vai trị của đạo đức cách mạng đối với hoạt động của đội ngũ Bí
thư Đảng ủy cấp xã
* Vai trị của đạo đức cách mạng đối với việc tạo lập uy tín và cơng tác
lãnh đạo, chỉ đạo của đội ngũ Bí thư Đảng ủy cấp xã


21
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng là gốc, là nền tảng của
người cách mạng, là nguồn nước làm cho tinh thần cách mạng không bao giờ
cạn, “cũng như sơng có nguồn thì mới có nước, khơng có nguồn thì sơng cạn.
Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cán bộ cách mạng phải có đạo

đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”
[ tr.252-253]. Đạo đức là cái mà nhờ nó con người có thể nâng mình lên địa vị
làm người và lên những tầm cao mới của con người. Trong ý nghĩa đó, có thể
nói đạo đức cách mạng là nhân tố tất yếu của sự tiến bộ xã hội, của sự nhân đạo
hoá xã hội. Ngồi đạo đức, khơng thể có nhân tố nào khác có thể thực hiện được
nhiệm vụ cao cả đó. Đạo đức là phương thức tồn tại của con người trong xã hội.
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội cổ xưa xét về phương diện lịch sử,
mặc dù vị trí, vai trị của đạo đức có khi bị các hình thái ý thức chính trị pháp
quyền lấn át, mặc dù trong những giai đoạn lịch sử nhất định nó cũng có các
biểu hiện suy thối và xuống cấp nhưng về bản chất, đạo đức luôn được bổ sung,
hoàn thiện, đổi mới và phát triển cùng với sự phát triển của lịch sử và ngày càng
phát huy vai trị to lớn của mình trong xã hội hiện đại. Trong thời đại ngày nay,
đạo đức cách mạng có ý nghĩa cực kỳ to lớn, khơng có đạo đức cách mạng thì
khơng thể thực hiện thành cơng cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa là một cuộc cách mạng to lớn, lâu dài, khó
khăn, sâu sắc và triệt để nhất trong lịch sử. Vì vậy, muốn việc thành cơng phải
có cán bộ tốt, muốn xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trước hết phải có con
người xã hội chủ nghĩa. Đảng và Hồ Chủ tịch ln ln nhấn mạnh vai trị hàng
đầu của đạo đức cách mạng đối với toàn thể quần chúng cách mạng, trước hết là
đối với cán bộ, đảng viên.
Trong mọi thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng công tác giáo dục, rèn
luyện nâng cao đạo đức cách mạng, chống lại chủ nghĩa cá nhân, cơ hội. Có thể
thấy rằng, trong các kỳ Đại hội Đảng, trong các Nghị quyết Hội nghị Trung
ương của thời kỳ đổi mới, vấn đề đạo đức của cán bộ, đảng viên nói chung, của


22
đội ngũ cán bộ là Bí thư Đảng ủy cấp xã nói riêng ln được đề cập đến như một
trong những vấn đề quan trọng, dưới các hình thức và các cấp độ khác nhau,
trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu (lần 2) Ban chấp hành Trung ương khoá

VIII đã bàn về một số vấn đề trọng yếu của cơng tác xây dựng Đảng. Trong đó,
vấn đề nâng cao đạo đức cách mạng, ngăn chặn đà suy thoái về đạo đức của cán
bộ trở thành một vấn đề bức xúc và cấp bách.
Trong Văn kiện của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng, vấn đề
phẩm chất đạo đức của cán bộ, đảng viên được đề cập đến dưới các góc độ khác
nhau, với số lần nhiều nhất so với các lần Đại hội trước đây. Vì trong điều kiện
đổi mới hiện nay, vấn đề giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao đạo đức cách
mạng, ngăn đà suy thoái đạo đức của cán bộ, đảng viên đang là vấn đề quan
trọng và cấp bách hàng đầu, có quan hệ trực tiếp đến uy tín, thanh danh, chất
lượng và vai trò lãnh đạo của Đảng, đến sự thành công hoặc thất bại của công
cuộc đổi mới trong tương lại. Nghị quyết đã khẳng định:
«Tồn Đảng nghiêm túc học tập chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh. Mỗi cấp ủy, mỗi chi bộ có kế hoạch định kỳ kiểm điểm việc thực hiện di
chúc Hồ Chí Minh về nâng cao đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân,
chống tư tưởng cơ hội, thực dụng. Trên cơ sở tổng kết hai năm thực hiện cuộc
vận động xây dựng và chỉnh đốn Đảng, tiếp tục đưa việc tự phê bình và phê bình
trong các cấp ủy và tổ chức cơ sở Đảng, từ trung ương đến cơ sở thành nền
nếp... vận động nhân dân góp ý phê bình đảng viên’’ [9, tr.139-140].
Về nâng cao chất lượng đảng viên, Nghị quyết Đại hội X của Đảng yêu
cầu: “Lấy đạo đức làm gốc, đồng thời bồi dưỡng về kiến thức, trí tuệ, năng lực
để làm trịn nhiệm vụ người lãnh đạo, người đi tiên phong trong các lĩnh vực
cơng tác đượcc giao” [10, tr.133].
Có thể nói, đối với người cán bộ, đảng viên nói chung, Bí thư Đảng ủy cấp
xã nói riêng, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ đạo đức cách mạng là
động lực, là sức mạnh tinh thần thôi thúc đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu đi


23
ngược lại lợi ích chung của tồn xã hội. Đạo đức cách mạng cịn góp phần vào
việc gìn giữ và phát triển các giá trị tốt đẹp của dân tộc, làm cho xã hội ngày

càng phát triển. Đạo đức cách mạng góp phần quyết định chống lại những biểu
hiện vơ nhân đạo, vì hồ bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội, thực hiện tốt
hơn quyền con người, bảo vệ mơi sinh, chống đói nghèo, bệnh tật trước hết ở
các xã vì nó là tế bào của quốc gia.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Cán bộ là gốc của mọi công việc, muôn việc
thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Bí thư Đảng uỷ cấp xã được
Đảng giao nhiệm vụ lãnh đạo hệ thống chính trị, nhằm thực hiện thắng lợi các
chủ trương chính sách chung của Đảng, Nhà nước phù hợp với từng điều kiện
hoàn cảnh riêng ở từng địa phương cơ sở, vận động tổ chức quần chúng nhân
dân thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế, chính trị ở địa phương phát triển
hoà cùng với xu thế phát triển chung của đất nước. Trong từng giai đoạn lịch sử
khác nhau, cần có một đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu thực tiễn cách mạng đặt
ra. Hiện nay sự nghiệp đổi mới đất nước đang được tiếp tục và từng bước đi vào
chiều sâu, chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất
nước mà trước tiên là cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn
theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 khoá IX nhằm đưa khu vực nông thôn,
miền núi tiến kịp miền xuôi, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng
xã hội. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta đang có những thành tựu to lớn và có ý
nghĩa lịch, nhưng cũng bộc lộ khơng ít yếu kém, hạn chế, và thời cơ thuận lợi
đan xen khó khăn, thách thức... Vì vậy, địi hỏi phải xây dựng được một đội ngũ
cán bộ mới trong đó đặc biệt là đội ngũ Bí thư Đảng ủy cấp xã phải ngang tầm
với yêu cầu của thực tiễn mới đặt ra. Trước hết, ở họ phải đáp ứng được yêu cầu
về phẩm chất đạo đức cách mạng. Chính vì vậy, trong điều kiện cách mạng hiện
nay, vấn đề nâng cao đạo đức cách mạng ở người cán bộ đảng viên cấp xã phải
tiếp tục được nhấn mạnh.


24
Như chúng ta đã biết, trong cấu trúc nhân cách của con người nói chung và

người cán bộ lãnh đạo cấp xã nói riêng, giữa năng lực và phẩm chất đạo đức có
mối quan hệ biện chứng, Bác Hồ đã từng nói phải xây dựng đội ngũ cán bộ vừa
“hồng” vừa “chuyên”, trong đó đạo đức là cái được ưu tiên hàng đầu vì có đức
mà khơng có tài thì làm việc gì cũng khó, song có tài mà khơng có đức thì khơng
chỉ trở thành người vơ dụng mà cịn trở thành kẻ cơ hội, bất dụng, thậm chí trở
thành kẻ phản động. Vì vậy, vai trị của đạo đức cách mạng trong việc hình
thành, phát triển nhân cách của người cán bộ lãnh đạo các xã là rất quan trọng.
Chỉ có đạo đức cách mạng mới giúp họ vượt qua chính bản thân mình mà trước
hết là giúp họ vượt qua những hạn chế phổ biến của họ về văn hoá, về nhận thức
lý luận Mác – Lênin, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước
cũng như năng lực quản lý, điều hành, tổ chức thực tiễn... bằng chính q trình
nổ lực vươn lên trong cơng tác, vượt qua những khó khăn cá nhân cũng như các
điều kiện xã hội khác.
Người cán bộ lãnh đạo được sinh ra, được lựa chọn từ chính trong phong
trào cách mạng của quần chúng nhân dân, vì vậy vai trị chính trị cũng như sứ
mệnh chính trị của họ, suy cho cùng do quần chúng nhân dân quyết định. Nếu
không ngừng rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng, thực sự “cần, kiệm, liêm,
chính, chí cơng, vơ tư”, “việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm, việc gì có hại cho
dân thì hết sức chống” thì chắc chắn họ sẽ được quần chúng nhân dân tiếp tục
lựa chọn, bảo vệ, giúp đỡ để họ hoàn thành ngày càng tốt hơn nhiệm vụ của
Đảng và nhân dân giao phó, mặc dù về năng lực chun mơn họ có phần hạn
chế nhất định. Ngược lại, là cán bộ lãnh đạo cao nhất ở một địa phương mà chữ
“tâm” vẫn khơng trịn, chữ “đức” cịn mỏng, cịn toan tính cá nhân, nói và làm
trái ngược nhau... thì người đó sẽ trở thành đối tượng phản kháng của nhân dân.
Không giữ được đạo đức cách mạng nghĩa là người cán bộ đó đang tích tụ dần
những yếu tố tự đào thải mình.