Nâng cao chất lượng công tác dân vận của đảng bộ huyện đông sơn, tỉnh thanh hóa trong xây dựng nông thôn mới

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
_____________________________

TRẦN THỊ THANH HỊA

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CƠNG TÁC DÂN VẬN CỦA ĐẢNG BỘ
HUYỆN ĐƠNG SƠN, TỈNH THANH HĨA
TRONG XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

NGHỆ AN, 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
_____________________________

TRẦN THỊ THANH HỊA

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CƠNG TÁC DÂN VẬN CỦA ĐẢNG BỘ
HUYỆN ĐƠNG SƠN, TỈNH THANH HĨA
TRONG XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI

Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60.31.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học:PGS.TS NGUYỄN THÁI SƠN

NGHỆ AN, 2017


1
LỜI CẢM ƠN
Được sự quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện của Huyện ủy, HĐND,
UBND, Ban Chỉ đạo xây dựng nơng thơn mới và các ban, ngành, đồn thể
huyện Đơng Sơn, đặc biệt là PGS.TS. Nguyễn Thái Sơn - Phó Trưởng Khoa
Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Vinh, học viên đã hồn thành Luận văn
Thạc sĩ, chun ngành Chính trị học với đề tài “Nâng cao chất lượng công tác
dân vận của Đảng bộ huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa trong xây dựng Nơng
thơn mới”. Mặc dù q trình tìm hiểu, phân tích, đánh giá và khái qt, học
viên đã nỗ lực cố gắng hết mình, say sưa và tâm huyết, song Luận văn không
thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót.
Học viên xin chân thành cảm ơn mọi sự quan tâm giúp đỡ, những ý
kiến đóng góp quý báu của q thầy cơ, các đồng chí lãnh đạo huyện Đông
Sơn, những người làm công tác dân vận và bạn bè đồng nghiệp.
Vinh, tháng 8 năm 2017
Tác giả

Trần Thị Thanh Hòa


2

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... 1

MỤC LỤC ......................................................................................................... 2
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ 3
A. MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 4
B. NỘI DUNG................................................................................................. 13
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CƠNG TÁC DÂN VẬN VÀ VAI TRỊ CƠNG TÁC DÂN VẬN TRONG
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI .................................................................. 13
1.1. Dân vận và công tác dân vận...................................................... 13
1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về cơng tác dân
vận......................................................................................................28
8
1.3. Xây dựng nơng thơn mới và vai trị công tác dân vận trong xây
dựng nông thôn mới ......................................................................... 34
Kết luận chương 1 ............................................................................ 43
Chương 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC DÂN VẬN TRONG
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA ĐẢNG BỘ HUYỆN ĐƠNG SƠN,
TỈNH THANH HĨA HIỆN NAY ................................................................ 444
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội, Quốc
phịng - an ninh của huyện Đơng Sơn ............................................... 44
2.2. Tình hình xây dựng nông thôn mới và thực trang chất luợng công
tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới của Đảng bộ huyện Đơng
Sơn, tỉnh Thanh Hóa ......................................................................... 54
2.3. Những hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm về công tác dân vận
trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa ............. 80
Kết luận chương 2 ............................................................................ 84
Chương 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA ĐẢNG BỘ HUYỆN ĐÔNG SƠN,
TỈNH THANH HĨA TRONG XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI................ 86
3.1. Quan điểm về công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới .. 86
3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác dân vận của Đảng bộ

huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh Hóa trong xây dựng nơng thôn mới ................ 91
Kết luận chương 3 .......................................................................... 102
KẾT LUẬN ................................................................................................... 104


3
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................... 105
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

TT

Từ đầy đủ

1.

BCĐ

Ban chỉ đạo

2.

BHYT

Bảo hiểm y tế

3.

KHKT

Khoa học kỹ thuật

4.

MTTQ

Mặt trận tổ quốc

5.

NTM

Nông thôn mới

6.

PTNN

Phát triển nông thôn

7.

THCS

Trung học cơ sở

8.

THPT

Trung học phổ thông

9.

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

10.

TTVHTT

Trung tâm văn hóa thể thao

11.

XDNTM

Xây dựng nơng thơn mới

12.

MTQG

Mục tiêu Quốc gia


4
A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn được Đảng và Nhà
nước đặc biệt quan tâm. Ngày 04/6/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành
Quyết định số 800/QĐ-TTg về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 với mục tiêu: Xây dựng cộng đồng xã
hội văn minh, có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ngày càng hoàn thiện; cơ
cấu kinh tế hợp lý, các hình thức tổ chức sản xuất tiên tiến; gắn nông nghiệp
với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ và du lịch; gắn phát triển nông
thôn với đô thị theo quy hoạch; từng bước thực hiện cơng nghiệp hóa - hiện
đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn; xây dựng xã hội nông thôn dân chủ, ổn
định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, trình độ dân trí được nâng cao, mơi
trường sinh thái được bảo vệ, hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, an ninh
trật tự được giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của người dân không
ngừng được cải thiện và nâng cao. Đây là một quyết tâm chính trị hết sức to
lớn với phạm vi thực hiện rộng, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ và tích cực của
cả hệ thống chính trị.
Cơng tác dân vận là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ sự
nghiệp cách mạng nước ta; là điều kiện quan trọng bảo đảm cho sự lãnh đạo
của Đảng và sự củng cố, tăng cường mối quan hệ máu, thịt giữa Đảng, Nhà
nước và nhân dân. Thực hiện công tác dân vận là trách nhiệm của tất cả các tổ
chức trong hệ thống chính trị, của mỗi cán bộ, đảng viên, đồn viên, hội viên,
cơng chức, viên chức, chiến sĩ, lực lượng vũ trang.
Công tác dân vận là một nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng, là
một đặc trưng chủ yếu trong hoạt động lãnh đạo của Đảng. Xác định đúng vị
trí, vai trị và tầm quan trọng của công tác dân vận, từ khi ra đời đến nay Đảng
ta luôn quan tâm đến công tác dân vận, luôn xác định cách mạng là sự nghiệp


5
của quần chúng và xem đây là vấn đề cực kỳ quan trọng đối với sự lãnh đạo
của Đảng trong q trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nó có tính chất quyết

định đến sự tồn tại và phát triển của Đảng, của đất nước.
Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay toàn Đảng, toàn dân ta đang nổ lực
đẩy nhanh tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, công tác dân vận
càng phải được phát huy để tập trung sức mạnh toàn dân, khơi dậy nội lực kết
hợp với sức mạnh bên ngoài tạo thành động lực to lớn để hoàn thành mục
tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh” mà Đảng
và nhà nước ta đã đề ra.
Hiện nay, các thế lực thù địch đang thực hiện chiến lược "diễn biến hịa
bình" chống phá cách mạng nước ta dưới nhiều hình thức cho nên việc nghiên
cứu và quán triệt các quan điểm về công tác dân vận của Đảng, Nhà nước và
các đồn thể chính trị - xã hội cần được quan tâm, nghiên cứu một cách
nghiêm túc và hiệu quả hơn.
Đông Sơn là huyện đồng bằng, án ngữ ở cửa ngõ phía tây của Thành
phố Thanh Hóa, trong lịch sử, huyện Đơng Sơn là một huyện có diện tích lớn,
bao quanh về phía Bắc, phía Tây và phía Đơng Nam của tỉnh lị Thanh Hóa.
Là huyện đồng bằng nằm trong vùng đồng bằng châu thổ sơng Mã, có vị trí là
trung tâm của đồng bằng Thanh Hóa.
Trong q trình phát triển của địa phương và của tỉnh, huyện Đông Sơn
dần thu hẹp về diện tích đất tự nhiên do việc điều chỉnh và xáp nhập các đơn
vị hành chính về mở rộng, xây dựng Thành phố Thanh Hóa hiện nay. Huyện
Đơng Sơn hiện nay còn 15 xã, thị trấn với diện tích tự nhiên là 8.240,68 ha,
dân số 77.642 nhân khẩu. Đảng bộ huyện Đơng Sơn có 39 tổ chức cơ sở đảng
với 5230 đảng viên tham gia sinh hoạt.
Xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, là
nhiệm vụ có tính chiến lược, là cuộc vận động xã hội sâu sắc và toàn diện
nhằm huy động các nguồn lực để phát triển kinh tế, văn hoá- xã hội, quốc


6
phịng- an ninh ở nơng thơn theo tinh thần Nghị Quyết 26-NQ/TW của BCH

Trung ương Đảng khoá X và 19 tiêu chí do Chính phủ ban hành, được thực
hiện theo phương châm “dân bàn, dân làm, dân hưởng thụ” và “nhân dân
làm, nhà nước hỗ trợ”.
Về mặt lý luận, việc nghiên cứu về chương trình mục tiêu quốc gia xây
dựng nơng thơn mới, vai trị của cơng tác dân vận nói chung và cơng tác dân vận
trong xây dựng nơng thơn mới nói riêng được nhiều nhà khoa học, nhiều cán bộ
lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, ban ngành, đồn thể các cấp quan tâm nghiên cứu
và được đúc kết thành những cơng trình, những bài viết có giá trị. Một số nghiên
cứu liên quan đến đề tài đã được cơng bố như:
Nhóm cơng trình nghiên cứu vấn đề về công tác dân vận:
- Bài báo “Dân vận” đăng trên báo Sự thật ngày 15.10.1949 của X.Y.Z
(Chủ tịch Hồ Chí Minh); Hồ Chí Minh, tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân vận của TS. Đỗ Quang Tuấn, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
- Phong cách dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh của TS. Thanh Tuyền,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
- Tác phẩm dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi mãi toả sáng, soi
đường cho cơng tác dân vận của Đảng trong thời kỳ mới của TS. Nguyễn Văn
Hùng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
- Tư tưởng dân vận của Hồ Chí Minh với việc xây dựng kỹ năng,
nghiệp vụ công tác dân vận của Lương Ngọc, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2005.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh với cơng tác dân vận của hệ thống chính trị của
Đinh Hồng Vân, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
- Cán bộ dân vận thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, của TS. Trịnh Xuân
Giới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.


7

- 65 năm thực hiện tư tưởng dân vận Hồ Chí Minh của Hà Thị Khiết Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương, Tạp chí Dân vận,
số 10-2014.
- Dân vận - vấn đề luôn luôn mới (qua nghiên cứu tác phẩm "Dân vận"
của Hồ Chí Minh) của GS.TS Mạch Quang Thắng, Tạp chí Lý luận chính trị,
8-2006,...
- Tư tưởng Hồ chí Minh về dân vận và vận dụng vào công tác dân vận
ở tỉnh Hải Dương, Luận văn Thạc sỹ, Chuyên ngành Hồ chí Minh học của Lê
Vân Thuỷ, 2008.
- Công tác dân vận của Đảng bộ tỉnh Sơn La trong giai đoạn hiện nay,
Luận văn thạc sỹ Khoa học Chính trị của Hà Thị Ánh Nguyệt, Chuyên ngành
Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, 2011.
- Tăng cường và đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả cơng tác dân
vận trong tình hình mới của Nguyễn Duy Việt, Nxb Lao động, Hà Nội - 2014.
Các công trình nghiên cứu đã đưa ra những luận cứ, luận chứng khoa
học sát với tình hình thực tiễn, làm nổi bật vai trị của cơng tác dân vận trong
sự nghiệp cách mạng ở nước ta nói chung và tư tưởng của Hồ Chí Minh về
cơng tác dân vận nói riêng; chỉ rõ nội dung và lực lượng làm công tác dân
vận, yêu cầu đối với người cán bộ làm công tác dân vận.

Nhóm cơng trình nghiên cứu vấn đề về xây dựng nông thôn mới:
- Quyết định số 491/2009/QĐ-TTg ngày 6/42009 về ban hành Bộ tiêu
chí quốc gia về nơng thôn mới.
- Quyết định số 800/2010/QĐ-TTg ngày 4/6/2010 về phê duyệt chương
trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nơng thôn mới giai đoạn 2010 - 2020.
- Quyết định số 342/2013/QĐ-TTg ngày 20/2/2013 về sửa đổi một số
tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nơng thơn mới.


8
- Nghị quyết 03/NQ-TU ngày 6/6/2011 của Tỉnh uỷ Nghệ An về việc

đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới
tỉnh Nghệ An giai đoạn 2011 - 2020.
- Nghị quyết số 04-NQ/HU ngày 24/12/2010 của Huyện ủy Nam Đàn
về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới huyện
Nam Đàn giai đoạn 2010 - 2020.
- Xây dựng nông thôn mới phải là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của
Nguyễn Hồng, Báo Điện tử Chính phủ ngày 16/05/2014.
- Tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng ở cơ sở trong xây dựng
nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An của Nguyễn Hồ Cảnh, Trang Thông
tin điện tử, Trường Chính trị Nghệ An, ngày 23/11/2014.
Các cơng trình nghiên cứu đã đề cập nhiều nội dung quan trọng liên
quan đến q trình phát triển nơng nghiệp, nơng dân và nơng thơn của Việt
Nam; làm rõ bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới; đề xuất một số nhiệm vụ
và giải pháp để thực hiện thành cơng chương trình mục tiêu quốc gia về xây
dựng nơng thơn mới.
Nhóm cơng trình nghiên cứu vấn đề về công tác dân vận trong xây
dựng nông thôn mới:
- Công tác dân vận “đi trước, đi cùng, về sau” trong xây dựng nông
thôn mới của Nguyễn Mạnh Khơi - Phó Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Nghệ
An, Tạp chí Dân vận, số 9-2014.
- Dân vận khéo trong xây dựng nông thôn mới ở Nam Định của Phạm
Văn Bằng - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Nam
Định, Tạp chí Dân vận, số 7-2014.
- Công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới ở Yên Khánh của
Nguyễn Trung Kiên - Học viện Chính trị Bộ Quốc phịng, Tạp chí Dân vận,
số 5-2013.


9
- Kết quả bước đầu trong phong trào thi đua “Dân vận khéo” trong xây

dựng nông thôn mới của Nguyễn Duy Việt - Phó Trưởng Ban Dân vận Trung
ương, Tạp chí Dân vận, số 1+2-2013.
- Khối Dân vận xã với việc thực hiện xây dựng nơng thơn mới của Võ
Đình Liên - Vụ trưởng Vụ Dân vận các Cơ quan Nhà nước Ban Dân vận
Trung ương, Tạp chí Dân vận, số 12-2012.
- Năm mới bàn về công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới của
Nguyễn Duy Việt - Phó Trưởng Ban Dân vận Trung ương, Tạp chí Dân vận,
số 1-2012.
- Nơng dân tỉnh Thanh Hố trong xây dựng nông thôn mới hiện nay,
Luận văn Thạc sỹ, Chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học của Đinh Thị
Bình, 2013.
Quán triệt Nghị Quyết 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương
Đảng, các Quyết định của Chính phủ và chỉ đạo của Tỉnh về thực hiện
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nơng thơn mới; Cấp uỷ chính
quyền, MTTQ, các ngành, đoàn thể từ Huyện đến cơ sở đã tiếp thu, triển khai
và tổ chức thực hiện. Một số đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận
động đã tạo sự đồng thuận, nhất trí cao trong nhân dân, bước đầu có sự
chuyển biến về nhận thức và hành động trong sản xuất nông nghiệp, chỉnh
trang nhà ở dân cư và huy động được các nguồn lực để xây dựng kết cấu hạ
tầng nơng thơn theo tiêu chí xây dựng nơng thơn mới. Tuy nhiên, vẫn cịn
nhiều nơi chưa phát huy tốt công tác dân vận tham gia xây dựng nông thơn
mới, nhiều người dân hiểu về chương trình xây dựng nơng thơn mới rất chung
chung, nên khi thực hiện khó khăn. Ở một số địa phương việc triển khai lấy ý
kiến đóng góp của nhân dân tham gia xây dựng Quy hoạch, đề án, chương
trình, kế hoạch, mục tiêu xây dựng nông thôn mới, chưa phát huy tốt dân chủ;
nhiều nội dung, phần việc quan trọng người dân chưa được thảo luận, đóng


10
góp ý kiến theo quy định; một số mục tiêu chưa sát thực tiễn, chưa phù hợp

với nhu cầu, khả năng của người dân. Tình trạng trên do nhiều nguyên nhân
nhưng có một phần do cơng tác dân vận thực hiện chưa tốt. Vì vậy việc tăng
cường cơng tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới hiện nay ở Đông Sơn
là việc làm cần thiết. Xuất phát từ những lý luận và thực tiễn nói trên, qua học
tập, nghiên cứu, tôi lựa chọn đề tài “nâng cao chất lượng công tác dân vận
của Đảng bộ huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa trong xây dựng Nơng thơn
mới” để làm luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chính trị học.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận và phân tích thực trạng những vấn đề
đặt ra trong việc lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác dân
vận trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đông Sơn, luận văn đề
xuất những quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường hơn nữa sự lãnh
đạo, chỉ đạo của đảng đối với công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới
đạt mục tiêu đề ra.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nhiệm vụ của luận văn cần làm rõ những vấn đề cơ bản sau:
- Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác dân vận, quan điểm của
Đảng về công tác dân vận.
- Nghiên cứu thực trạng nhằm đánh giá sát đúng những kết quả đạt
được, những hạn chế còn tồn tại, chỉ rõ những nguyên nhân của những kết
quả và những tồn tại hạn chế, rút ra bài học kinh nghiệm đối với công tác dân
vận trong xây dựng nông thôn mới.
- Đề xuất phương hướng và những giải pháp cơ bản nhằm tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trọng xây dựng nông thôn mới
trên địa bàn huyện Đông Sơn, giai đoạn 2012 - 2020 đạt kế quả tốt nhất.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu


11

Đề tài nghiên cứu vấn đề về nâng cao chất lượng cơng tác dân vận nói
chung và cơng tác dân vận trong xây dựng nơng thơn mới nói riêng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
+ Về thời gian: Nghiên cứu từ năm 2012 đến 2020.
+ Về không gian: Các xã, thị trấn trong huyện Đơng Sơn, tỉnh
Thanh Hóa.
+ Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng công tác Dân vận tại Đảng bộ huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh
Hóa trong xây dựng Nơng thơn mới.
5. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở phương pháp luận
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận truyền thống lấy dân làm gốc của
người xưa, Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm
của Đảng về công tác dân vận và chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
nơng thơn mới.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp như: phân tích và tổng hợp; thống kê
số liệu; phỏng vấn trực tiếp, trong đó phương pháp phân tích và tổng hợp
được xem là phương pháp chủ đạo.
6. Những đóng góp mới của đề tài
- Làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn chất lượng công tác dân vận
trong xây dựng nơng thơn mới.
- Phân tích thực trạng công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới
ở huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng công tác dân vận trong xây dựng nông thôn mới.
- Sử dụng làm tài liệu tham khảo cho cán bộ cấp ủy, chính quyền, các
ban, ngành, đồn thể trong q trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chương trình
mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

12
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu thành 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc nâng cao chất lượng công tác Dân
vận và vai trị cơng tác dân vận trong xây dựng Nơng thôn mới.
Chương 2: Thực trạng chất lượng công tác dân vận trong xây dựng
Nông thôn mới của Đảng bộ huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh Hóa hiện nay.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác
dân vận của Đảng bộ huyện Đơng Sơn, tỉnh Thanh Hóa trong xây dựng Nông
thôn mới.


13
B. NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CƠNG TÁC DÂN VẬN VÀ VAI TRỊ CƠNG TÁC DÂN VẬN
TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
1.1. Dân vận và công tác dân vận
1.1.1. Khái niệm dân, dân vận và cơng tác dân vận
1.1.1.1. Khái niệm dân
Dân hay cịn gọi "nhân dân" là những người sống trong một khu vực
địa lý hoặc hành chính, trong một nước, sống trong nước hay ngồi nước; là
đơng đảo những người dân, thuộc mọi tầng lớp, mọi giai cấp (trong đó cơng
nhân, nơng dân, trí thức là các tầng lớp, giai cấp cơ bản) có quan hệ với bộ
máy lãnh đạo, cầm quyền, trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của
dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Cơ cấu
giai cấp, các tầng lớp nhân dân cũng luôn luôn thay đổi theo các thời kỳ lịch
sử khác nhau và không ngừng phát triển theo sự phát triển của đất nước. Sự

biến động ấy bao gồm cả số lượng và chất lượng, về hoàn cảnh, điều kiện
sống, tâm tư tình cảm, nhận thức, hành động khác nhau.
Nhận thức đầy đủ về cơ cấu xã hội phong phú, đa dạng, tiềm năng to
lớn, sức mạnh trong nhân dân, đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai cấp,
tầng lớp nhân dân để hiểu đầy đủ, sâu sắc công tác dân vận và yêu cầu đặt ra
cho cơng tác dân vận trong tình hình mới địi hỏi phải không ngừng đổi mới
nội dung, phương thức vận động cho phù hợp, có hiệu quả, thiết thực với
nhiệm vụ cách mạng và nhu cầu lợi ích, nguyện vọng chính đáng của các tầng
lớp nhân dân, khắc phục được bệnh chủ quan, đơn điệu, thiếu toàn diện.
- Dân vừa là đối tượng, vừa là chủ thể của công tác dân vận
Dân là gốc của nước, là cội nguồn, gốc rễ của sức sống, sức bật của dân
tộc. Quy luật của mn đời cho thấy, có dân là có tất cả và mất dân là mất tất


14
cả. Dân vừa là đối tượng của công tác dân vận, của các hoạt động và phong
trào mà Đảng, Nhà nước, các đoàn thể tác động; vừa là chủ thể của công tác
dân vận, hoạt động dân vận, bởi nhân dân cũng làm dân vận. Các hộ dân sinh
sống gần gũi bên nhau khi có những mâu thuẫn, xung đột, bất hòa mà biết
cùng nhau hòa giải để đi tới đồng thuận, để tăng cường đoàn kết, hợp tác, đây
là biểu hiện cụ thể nhất về nhân dân làm dân vận. Dân tham gia tuyên truyền
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, động
viên nhau vượt qua khó khăn, thử thách, làm cơng tác tư tưởng cho nhau để
thống nhất nhận thức và niềm tin, khẳng định dư luận xã hội lành mạnh,
chống các tin đồn, những xuyên tạc giả dối, những kích động, mị dân... đó
cũng là những biểu hiện của cơng tác dân vận, với vai trò nổi bật của người
dân, của cộng đồng dân cư.
- Vai trò của nhân dân trong xã hội
Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, Nhân dân là chủ thể
sáng tạo ra lịch sử, là lực lượng quyết định sự phát triển của lịch sử, thể hiện ở

chỗ: Nhân dân là lực lượng sản xuất cơ bản của mọi xã hội, trực tiếp sản xuất
ra của cải vật chất đáp ứng nhu cầu tồn tại và phát triển của toàn xã hội; là lực
lượng trực tiếp hay gian tiếp sáng tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội và
kiểm chứng các giá trị tinh thần ấy. Nhân dân là cội nguồn phát sinh những
sáng tạo văn hóa, tinh thần của xã hội, là lực lượng và động lực cơ bản của
mọi cuộc cách mạng và các cuộc cải cách trong lịch sử. Lịch sử nhân loại đã
chứng minh, khơng có một cuộc cách mạng hay cuộc cải cách xã hội tiến bộ
nào có thể thành công nếu như không xuất phát từ nguyện vọng, lợi ích của
đơng đảo nhân dân, khơng được nhân dân tham gia.
Hồ Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta đã nhiều lần đề cập
và chỉ rõ "...Nhân nghĩa là nhân dân. Trong bầu trời khơng có gì q bằng
nhân dân. Trong thế giới khơng có gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân
dân. Thiện nghĩa là tốt đẹp, vẻ vang. Trong xã hội khơng có gì tốt đẹp, vẻ


15
vang bằng phục vụ cho lợi ích của nhân dân" [36, tr.276]. "...Khi nhân dân
giúp đỡ ta nhiều thì thành cơng nhiều, giúp đỡ ta ít thì thành cơng ít, giúp đỡ
ta hồn tồn thì thắng lợi hồn tồn" [29, tr.366].
Thấm nhuần quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, Đảng ta ln nhất qn khẳng định: "Sự nghiệp cách mạng là của nhân
dân, do nhân dân và vì nhân dân. Chính nhân dân là người làm nên những
thắng lợi lịch sử. Toàn bộ hoạt động của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và
nguyên vọng chính đáng của nhân dân. Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó
mật thiết với nhân dân. Bí quyết của mọi thành công trong lãnh đạo và cầm
quyền là tranh thủ được lịng dân: Đường lối, chính sách thuận lòng dân, sự
nghiệp của Đảng, của cách mạng trở thành sự nghiệp của nhân dân. Có dân
giúp đỡ, tin tưởng, ủng hộ và bảo vệ thì chế độ mới bền vững.
1.1.1.2. Khái niệm dân vận
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Dân vận là vận động tất cả lực

lượng của mỗi một người dân khơng để sót một người dân nào, góp thành lực
lượng tồn dân, để thực hành những cơng việc nên làm, những cơng việc
Chính phủ và Đồn thể đã giao cho" [29, tr.698].
Dân vận được hình dung khơng chỉ ở con người và tổ chức mà được
hình dung là một hoạt động, bao gồm cả tuyên truyền, giảng giải, thuyết phục,
vừa là phong trào xã hội, từ thi đua yêu nước, vận động đoàn kết, vừa là cơng
tác thực tế hàng ngày. Đó là cơng tác để xây dựng xã hội, tổ chức cuộc sống
cho các cộng đồng dân cư, tham gia xây dựng chính thể, thực hành dân chủ,
chống quan liêu tham nhũng, chống tham ô lãng phí.
Mục đích của dân vận là làm cho nhân dân trưởng thành cả ý thức dân
chủ và năng lực làm chủ, nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền nhà
nước và xây dựng các tổ chức, đoàn thể của mình. Qua dân vận mà Đảng,
Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể cũng trưởng thành, do khắc phục được
những yếu kém, lạc hậu, bất cập và phát huy được những ưu điểm, mặt mạnh,


16
đảm bảo cho các tổ chức thể hiện đúng tính chất dân chủ, thực sự là tiếng nói
và ý chí của dân, là thực hiện đúng sự trao truyền, ủy quyền của người dân,
thực hiện ý chí, quyền lực nhân dân, lợi ích, nguyện vọng của nhân dân. Tùy
thuộc trạng thái, tinh chất và kết quả dân vận như thế nào... mà niềm tin và
hành động của nhân dân, dựa trên các nền tảng khoa học, đạo đức và nhân
văn sẽ như thế ấy.
Dân vận như một hàn thử biểu, một chất chỉ thị màu cho thấy Đảng,
Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tất cả hệ thống chính trị có ảnh
hưởng, tác động đến dân như thế nào và uy tín đối với nhân dân, dân tộc và xã
hội sẽ ra sao? Nói cách khác, qua thực trạng và kết quả dân vận mà đánh giá
được tác dụng và ảnh hưởng của Đảng, Nhà nước và các tổ chức trong cơng
tác vận động nhân dân; vì lợi ích và quyền làm chủ của nhân dân.
Dân vận là thước đo của một xã hội phát triển, một nhà nước pháp

quyền, một nền dân chủ và hệ thống chính trị đổi mới, phát triển.
Tầm quan trọng đặc biệt của "Dân vận" địi hỏi hệ thống chính trị, với
Nhà nước là giường cột phải thực sự là hệ thống chính trị của dân, do dân, vì
dân. Hệ thống chính trị hiện nay đang ra sức đổi mới để khắc phục những yếu
kém và phát huy dân chủ làm cho hệ thống chính trị thực sự là của dân để
phục vụ dân. Đổi mới toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực của đời sống, các thiết
chế và thể chế, trong đó có hệ thống chính trị để đáp ứng u cầu phát triển
bền vững, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và pháp chế
xã hội.
Trong khái niệm dân vận, rõ ràng có chủ thể và đối tượng, có hoạt động
để thực hiện những quan hệ tương tác và chuyển hóa, có nhiệm vụ và mục
đích, có nội dung và phương pháp thực hiện, có điều kiện để đảm bảo đạt
được kết quả và hiệu quả. Dân vừa là chủ thể, vừa là đối tượng, khách thể của
dân vận. Với tư cách chủ thể, dân vừa là người chủ, làm chủ, dân cũng vừa


17
làm dân vận, chứ khơng chỉ có Đảng hay các cán bộ chuyên trách dân vận
mới làm.
1.1.1.3. Khái niệm công tác dân vận
Theo quan điểm của Hồ Chí Minh: Cơng tác dân vận là vận động nhân
dân làm cách mạng. Tồn Đảng phải làm cơng tác dân vận, phụ trách công tác
dân vận và chịu trách nhiệm cao nhất đối với cơng tác này bởi Đảng có trọng
trách lãnh đạo và cầm quyền. Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh, cơng tác dân
vận không phải là nhiệm vụ của riêng của một cá nhân cán bộ, đảng viên hay
tổ chức nào. Nghĩa là, mọi cấp chính quyền, đồn thể, cán bộ, đảng viên, công
chức, viên chức, cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang đều phải có trách nhiệm,
thường xuyên làm công tác dân vận.
Công tác dân vận của Đảng được thực hiện trong điều kiện "nước ta là
nước dân chủ" và do vậy người dân được biết, được bàn, được làm, được

kiểm tra các cơng việc của Đảng và Chính phủ, trong đó có "cơng tác dân
vận". Như vậy có thể hiểu rằng, trong công tác dân vận của Đảng khơng thể
khơng tính đến dự luận xã hội từ phía người dân. Điều này thể hiện đặc biệt rõ
trong bối cảnh mơ hình dân vận ở nước ta đang biến đổi từ mơ hình cũ đặc
trưng cho thời kỳ cách mạng, thời kỳ kinh tế vận hành theo cơ chế kế hoạch
hóa tập trung quan liêu bao cấp sang thời kỳ đổi mới kinh tế theo cơ chế thị
trường. Nếu dân vận là vận động nhân dân làm cách mạng để thực hiện mục
tiêu giải phóng và phát triển, vì độc lập tự do của Tổ quốc và dân tộc, vì hạnh
phúc cuộc sống của con người, vì dân chủ và quyền làm chủ thực chất của
nhân dân thì cơng tác dân vận là công tác cách mạng do Đảng khởi xướng và
lãnh đạo thực hiện để đạt tới mục tiêu vĩ đại nêu trên. Cũng có thể hình dung
cơng tác dân vận là một nhiệm vụ cách mạng ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, ở
thời kỳ nào của cách mạng cũng có tầm chiến lược quan trọng. Đó cũng là
thực hiện một phương thức, một điều kiện căn bản đảm bảo cho cách mạng
thành công.


18
Cơng tác dân vận cịn cần phải hình dung như một hoạt động diễn ra
trong đời sống xã hội, trước hết trong đời sống chính trị của Đảng, Nhà nước,
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Hoạt động đó phải tập hợp, thu
hút, lơi cuốn và thúc đẩy đơng đảo tồn dân tham gia. Quần chúng nhân dân
tham gia vào hoạt động ấy, không phải ở tư thế thụ động, bị động, càng không
phải do áp lực, buộc phải tham gia như thực hiện một quyết định hành chính
nào. Hồn tồn khơng phải như vậy, mà trái lại, chính quần chúng nhân dân
tham gia một cách chủ động, tự giác, tích cực vào hoạt động ấy với tư tư cách
chủ thể, tư cách người chủ, trên cơ sở dân giác ngộ, dân hiểu biết và dân tin
tưởng vào đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước. Trong việc xác định
vị thế và vai trò của dân tham gia vào công tác dân vận, cần phải quán triệt
quan điểm của Đảng từ vấn đề con người mà tập hợp đơng đảo những con

người trong xã hội, đó là nhân dân.
Công tác dân vận của Đảng rất quan trọng. Trong điều kiện và bối cảnh
hiện nay, nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của dân, trình độ của dân đã khác xa
so với trước. Nhiều vấn đề mới, phức tạp ln nảy sinh chưa hề có trong các
giai đoạn lịch sử trước đây. Giải quyết mối quan hệ giữa Đảng với dân lúc
này đòi hỏi nhận thức mới, năng lực trí tuệ mới, phương pháp và phong cách
mới mà nổi bật là khoa học - dân chủ - nhân văn. Đảng không chỉ lãnh đạo sự
nghiệp đổi mới mà toàn Đảng phải coi đổi mới là trường học thực tiễn vĩ đại,
toàn Đảng phải học tập trong trường học ấy với người thầy vĩ đại của mình là
cuộc sống, là dân tộc và nhân dân.
Công tác dân vận do Đảng trực tiếp lãnh đạo là nhiệm vụ, trách nhiệm
tổ chức thực hiện của Nhà nước, chính quyền các cấp; Mặt trận Tổ quốc, đồn
thể các cấp làm nịng cốt, tham mưu. Công tác dân vận phải thu hút và lôi
cuốn sự tham gia, cộng đồng trách nhiệm, chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác các
nguồn lực, phối hợp các nguồn lực và sáng kiến hoạt động của tất cả mọi
thành viên của hệ thống chính trị, của cộng đồng xã hội, dân tộc và tôn giáo,


19
kể cả sự tham gia của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngồi. Nhìn từ phía
phương diện cơng tác xã hội và hoạt động xã hội, công tác dân vận thông qua
các thiết chế tổ chức đại diện của quần chúng hồn tồn có khả năng thu hút
sự hợp tác quốc tế bằng việc thiết lập các mối quan hệ với các đối tác tương
ứng (các hội và hiệp hội, các tổ chức đoàn kết, hữu nghị với các nước, quốc
tế, khu vực và thế giới, các tổ chức nhân đạo vì hịa bình...).
Để phát triển sự hợp tác, đoàn kết và hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam
với nhân dân các nước, còn phải đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao nhân
dân, một phương thức hỗ trợ rất có hiệu quả cho ngoại giao của Đảng và Nhà
nước, cùng đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước vì mục tiêu phục vụ cuộc
sống của nhân dân.

Công tác dân vận chính là tồn bộ hoạt động của Đảng Cộng sản nhằm
vận động, thuyết phục, tập hợp, hướng dẫn mọi tầng lớp nhân dân tiến hành
sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo. Thông qua công tác dân vận mà tăng
cường mối liên hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân. Trong điều kiện Đảng
cầm quyền xây dựng chủ nghĩa xã hội, mối liên hệ đó được thể hiện bằng
đường lối chính sách của Đảng và việc thực hiện đường lối chính sách đó
thơng qua Nhà nước xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, thơng qua các
tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội và tổ chức Đảng. Mối liên hệ giữa Đảng và
nhân dân là một tất yếu khách quan để giành thắng lợi của cách mạng.
Công tác dân vận không chỉ là trực tiếp vận động mà cịn có những
hoạt động khơng trực tiếp vận động: Dân vận chẳng những phải có người làm
tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương của Đảng và chính
sách Nhà nước, tập hợp tổ chức phong trào thi đua trong nhân dân. Điều này
đã thường làm từ trước đến nay và rất cần thiết, phải thường xuyên coi trọng,
nhưng chưa đủ. Dân vận còn là những hoạt động của tổ chức trong hệ thống
chính trị và hoạt động của cá nhân ảnh hưởng làm thay đổi nhận thức, thay
đổi hành động của người dân theo chiều hướng tiến bộ, cách mạng. Như vậy


20
dân vận khơng chỉ có những hoạt động trực tiếp vận động nhân dân mà cịn có
những hoạt động gián tiếp như: xây dựng đường lối, quan điểm, luật pháp, cơ
chế chính sách; sự trong sạch của tổ chức Đảng, chính quyền, đồn thể; sự
gương mẫu của cán bộ, đảng viên, công chức, việc chức... Những hoạt động
không trực tiếp vận động này lại là yếu tố cơ bản, giải pháp cơ bản của công
tác dân vận. Vấn đề đặt ra ở đây là nghiên cứu và xây dựng quan điểm, giải
pháp cho công tác dân vận lại phải coi trọng việc nghiên cứu tìm ra cả trong
các giải pháp trực tiếp và giải pháp gián tiếp về xây dựng Đảng, Nhà nước
trong sạch, vững mạnh; đường lối, chủ trương, cơ chế chính sách thực sự vì
dân, do dân và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức

gương mẫu cho nhân dân noi theo để làm cơ sở tuyên truyền, vận động nhân
dân tin Đảng, theo Đảng làm cách mạng.
Công tác dân vận phải chú ý việc an dân và quan trọng hơn là phải có
giải pháp để phát huy sức mạnh của nhân dân. Phải tập trung quan tâm lãnh
đạo, chỉ đạo chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, xây dựng đoàn kết và sự
đồng thuận trong nhân dân; đồng thời phải chăm lo tìm các giải pháp động
viên, bảo đảm phát huy quyền làm chủ và khơi dậy các tiềm năng, sức mạnh
trí tuệ, sự sáng tạo và sức mạnh nội lực của nhân dân; dựa vào dân để xây
dựng Đảng, chính quyền vững mạnh; dựa vào dân để thực hiện sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương,
đơn vị. Tập hợp, vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương của Đảng và
chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát huy sức mạnh to lớn của nhân dân,
tạo phong trào cách mạng rộng lớn, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện
thành cơng sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Công tác Dân vận phải được phân công rõ trách nhiệm cho các tổ chức
trong hệ thống chính trị. Khi bàn tới công tác dân vận phải bàn tới đối tượng
dân vận là dân và ai làm dân vận, phân công trách nhiệm như thế nào. Nghị
quyết số 25 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về "Tăng cường


21
và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng tác dân vận trong tình hình
mới" đã chỉ rõ: "Công tác dân vận là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị,
của mọi cán bộ, đảng viên, cơng chức, viên chức, đoàn viên, hội viên các
đoàn thể nhân dân, cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang. Trong đó Đảng lãnh
đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận, các đồn thể làm tham mưu,
nịng cốt" [14, tr.2]. Đảng lãnh đạo chính quyền tổ chức thực hiện tồn bộ
cơng tác dân vận; Mặt trận, đoàn thể làm tham mưu nòng cốt là quan điểm
mới, là bước phát triển quan trọng về lý luận công tác dân vận của Đảng ta.
1.1.2. Nội dung và lực lượng làm công tác dân vận

1.1.2.1. Nội dung của công tác dân vận
Mục tiêu công tác dân vận của Đảng chính là mục tiêu chung của cách
mạng Việt Nam. Mọi hoạt động của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể đều
hướng tới mục tiêu: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, thực hiện dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vững bước tiến lên
chủ nghĩa xã hội. Đảng ta chỉ rõ: “Các tổ chức Đảng từ Trung ương đến chi
bộ phải lấy công tác vận động và chăm lo lợi ích của quần chúng làm một nội
dung chủ yếu trong hoạt động của mình”.
Nội dung cơng tác dân vận của Đảng bao gồm hai vấn đề lớn là thực
hiện các nhiệm vụ chính trị và chăm lo lợi ích chính đáng, hợp pháp của
nhân dân.
Về thực hiện các nhiệm vụ chính trị, tổ chức Đảng và các tổ chức trong
hệ thống chính trị có nhiệm vụ:
Tun truyền, giáo dục, nâng cao trình độ mọi mặt của nhân dân như
giáo dục chính trị - tư tưởng, giáo dục đạo đức, nếp sống; nâng cao trình độ
văn hóa, khoa học - kỹ thuật,… của nhân dân.
Tạo tiền đề vật chất và pháp lý để động viên, khích lệ, vận động nhân
dân tổ chức thành phong trào thi đua yêu nước nhằm thực hiện thắng lợi mọi


22
chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội,
an ninh quốc phòng.
Vận động, tập hợp, khuyến khích nhân dân tham gia vào các loại hình
tổ chức khác nhau bao gồm: các đồn thể chính trị - xã hội; các tổ chức xã hội
nghề nghiệp; tổ chức nhân đạo, từ thiện; tổ chức hữu nghị; các hình thức tổ
chức và hoạt động đa dạng khác như câu lạc bộ, các loại hình tự quản ở cơ sở,
tổ hịa giải, nhóm nhu cầu, sở thích,...
Về chăm lo lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân, tổ chức Đảng
và các tổ chức trong hệ thống chính trị có nhiệm vụ:

Cải thiện dân sinh, tức là chăm lo nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của mỗi người dân và cả cộng đồng dân cư, bao gồm các điều kiện về ăn,
ở, mặc, học hành, đi lại, bảo vệ sức khỏe, nghỉ ngơi, môi trường sống,…
Nâng cao dân trí: làm sao cho nhân dân ai cũng được học hành, được
nâng cao trình độ văn hóa, khoa học - kỹ thuật, được hưởng thụ văn hóa, nghệ
thuật, thơng tin, được chăm lo lợi ích xã hội: y tế, thể thao, du lịch; chăm lo
lợi ích tâm tinh, thực hiện tự do tín ngưỡng; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Phát huy dân chủ, đảm bảo quyền làm chủ thực sự của nhân dân trên
các lĩnh vực của đời sống xã hội thông qua Nhà nước, các đoàn thể nhân dân
và làm chủ trực tiếp.
1.1.2.2. Lực lượng làm công tác dân vận
Trong mọi thời kỳ cách mạng, cơng tác dân vận ln có tầm chiến lược
hết sức quan trọng, là một trong những nhân tố góp phần quyết định thắng lợi
của dân tộc. Vậy ai là người có trách nhiệm làm cơng tác dân vận? Trong bài
báo "Dân vận", Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Tất cả cán bộ chính quyền, tất
cả cán bộ Đoàn thể và tất cả hội viên của các tổ chức nhân dân (Liên Việt,
Việt Minh,...) đều phải phụ trách dân vận" [29, tr.699]. Qua thực tiễn cách
mạng, cũng như quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta có thể khẳng


23
định tất cả cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân đều là lực
lượng làm dân vận. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình, mỗi thành
viên trong hệ thống chính trị phải làm cơng tác dân vận theo những phương
thức khác nhau và phải luôn phối hợp chặt chẽ với nhau trong quá trình làm
dân vận.
Đảng phải đề ra đường lối, chính sách và phương thức lãnh đạo các giai
cấp, tầng lớp nhân dân một cách phù hợp để đường lối, chính sách của Đảng
đi vào lịng dân, khơi dậy và phát huy tính tích cực, sáng tạo của mỗi người
dân để mỗi người dân có thể phát huy nội lực, tự giác và quyết tâm đóng góp

trí tuệ, cơng sức, tiền của thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà
nước. Muốn vậy, mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trước khi
thông qua, ban hành, cần trưng cầu dân ý và thực hiện đúng lời dạy của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, đó là: Ln ln gần gũi nhân dân; ra sức nghe ngóng và
hiểu biết nhân dân; học hỏi nhân dân; lãnh đạo nhân dân bằng cách tuyên
truyền, giải thích, cổ động, giáo dục, tổ chức, dựa vào nhân dân để thực hiện
nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định
“Có biết làm học trò dân, mới làm được thầy học dân" [30, tr.88-89]. Hiện
nay, chúng ta đang đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh, trong đó có nội dung học cách làm dân vận của Người. Rõ ràng,
học cách làm dân vận của Bác sẽ thu hút được trí tuệ của tồn dân, của tồn
xã hội vào việc hoạch định chính sách sát với thực tế, mang tính khả thi cao.
Dân vận khơng chỉ là cơng việc của Đảng, mà cịn là cơng việc của
chính quyền. Chính quyền và cán bộ của chính quyền phải coi trọng và tham
gia cơng tác dân vận. Theo Hồ Chí Minh, mọi tổ chức, mọi quyền lực, mọi
cán bộ nhân viên Nhà nước đều không được quên rằng:
“Nhiệm vụ của Chính quyền ta và Đồn thể ta là phụng sự nhân dân.
Nghĩa là làm đầy tớ cho dân.