Tự truyện Người cha im lặng: Phần 2

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.25 MB, 91 trang )

18
NHỮNG BỨC ẢNH CỦA NGƯỜI CHẾT

Mộ t nă m trô i qua. Mộ t nă m sau, nă m 2011, mộ t cá i tang

đã gõ cửa nhà chú ng tô i, thı̀nh lı̀nh và hung bạ o. Hô m ay là thứ
Tư. Chú ng tô i nhậ n được điệ n thoạ i từ Vă n phò ng Tai nạ n – ai
mà biet rang có mộ t cho gọ i là Vă n phò ng Tai nạ n ở Paris? Mẹ
củ a Benoit, cha củ a cá c con tô i, bị xe má y đâ m và đang nam
trong bệ nh việ n, hô n mê .
Trong mộ t phò ng rộ ng củ a khoa Chan thương, cá c bệ nh nhâ n,
hay chı́nh xá c hơn là thâ n the củ a họ (mộ t bệ nh nhâ n mà cò n
đợi thı̀ cò n hy vọ ng song, nhưng những bệ nh nhâ n nà y thı̀ chang
cò n gı̀ mà đợi nữa), được ngă n cá ch bang những tam ri-đô
mỏ ng. Chú ng tô i được cá c y tá dan đen tậ n cho củ a bà . Că n
phò ng thậ t yê n tı̃nh, chı̉ xao độ ng bởi tieng lá ch tá ch nhè nhẹ
củ a má y mó c. Anh sá ng và ng và hơi xanh lơ bao phủ nơi nà y
mộ t khô ng khı́ kỳ lạ . Khô ng có mộ t tieng rê n nà o, mộ t lời phà n
nà n nà o: Những người nam đâ y đeu đã ở trạ ng thá i lơ mơ. Mẹ
củ a Benoit cò n thở, thâ n the van đâ y, van hoạ t độ ng. Bà giong
cha tô i và o lan đau tiê n mà chú ng tô i đen thă m ô ng ở bệ nh việ n,
thang đơ, im lı̀m. Chı̉ những thương ton trong bộ nã o là cứ tiep
tụ c. Trê n hı̀nh chụ p cộ ng hưởng từ, vet đá nh dau bọ c má u chı̉
hơi to hơn vet mà tô i nhı̀n thay củ a cha tô i. Nhưng như the cũ ng
đủ quyet roi.
Bà được thiê u xá c ở ngoạ i ô Ulis nơi ô ng bà ngoạ i tô i từng
song. Mẹ tô i có mặ t và o tang le. Chú ng tô i lá i xe đưa hai đứa con
gá i tô i đen thă m mộ ô ng ngoạ i tô i. Chú ng hỏ i mộ củ a bà nộ i

chú ng ở đâ u. Chú ng tô i giả i thı́ch rang bà đã muon tro củ a mı̀nh
được rả i và o giữa thiê n nhiê n, dưới châ n mộ t ngọ n nú i mà bà vô
cù ng quyen luyen.
Tô i han cũ ng sẽ xử sự như bà đe khô ng khien chú ng vướng
bậ n. Tô i khô ng thı́ch nghı̃a trang cũ ng như quan tà i. Thời đạ i
củ a chú ng ta đã được là m như the: Chú ng ta khô ng cò n đen
thă m người chet, chú ng ta nhı̀n ả nh họ . Nhẹ nhà ng là m sao, mộ t
bức ả nh. Ðó giong như mộ t ngô i mộ có the nhé t và o tú i, và o vı́,
và giữ lạ i dau vet củ a những khoả nh khac đã qua roi. Sap tới, cá i
chet sẽ cò n trở nê n nhẹ nhà ng hơn nữa, tờ giay ả nh nhỏ bé sẽ
được thay the bởi mộ t dữ liệ u né n ả nh jpeg, phi vậ t chat, mộ t
tam ả nh hiệ n trê n mà n hı̀nh vi tı́nh, giữa hà ng nghı̀n tam ả nh
tạ o nê n toà n cả nh được so hó a củ a cuộ c đời chú ng ta.
Ngà y xưa ở Việ t Nam khi ả nh cò n hiem, thı̀ có vẽ truyen than.
Người ta ngoi là m mau trước thợ vẽ , mặ t khac kho, tay đặ t lê n
đau goi, và nghı̃ ve cá i chet, ve cá i ngà y mà người ta chang cò n là
gı̀ ngoà i bức vẽ đó ng khung, treo đang sau bá t hương trê n bà n
thờ. Người ta khô ng mı̉m cười. Nụ cười trê n ả nh hó a ra là mộ t
phá t minh rat mới.
Trong că n nhà củ a cha mẹ tô i ở Le Mans, trê n bà n thờ, tô i
luô n nhı̀n thay bức ả nh đen trang củ a ô ng nộ i[54] (tieng Việ t gọ i
là “ô ng bê n trong”, đe phâ n biệ t với ô ng ngoạ i[55] là “ô ng bê n
ngoà i”). Ong qua đời nă m 1970, trước khi cha mẹ tô i lay nhau,
thời kỳ mà tô i có cả m tưởng như thuộ c ve cá c huyen thoạ i. Trê n
ả nh, ô ng ngoi yê n với vẻ nghiê m trọ ng, trong á o dà i đen, han ở
tuoi nă m mươi. Tô i luô n nhı̀n thay người chet nà y trong nhà
chú ng tô i. Và giong như cá c con gá i tô i khi thay ả nh chú ng lú c bé
dieu đi dieu lạ i trê n mà n hı̀nh má y tı́nh, cả hai đứa đeu tưởng
cò n nhớ những đoạ n đời ay, tô i cũ ng có cả m giá c biet ô ng nộ i

tô i. Cha mẹ tô i đặ t lê n bà n thờ cú ng ô ng hoa quả , bá nh trá i, tô i

muon nem những đo ngọ t ay, nhưng chú ng tô i khô ng được độ ng
đen, mà phả i đe hương chá y het, nham chặ t mat lạ i và lạ y ô ng
(tô i đọ c bà i kinh Lạ y Cha[56] vı̀ tô i đã được họ c ở trường, và khi
nó dà i quá , tô i đọ c mộ t đoạ n kinh Kı́nh mừng[57]).
Ơ Việ t Nam, khô ng to chức sinh nhậ t mà là m gio, ngà y người
ta chet. Khi cò n nhỏ , tô i tự nhủ rang truyen thong nà y thậ t vô
ı́ch. Tô i đã thay đoi. Bâ y giờ, chı̉ Facebook là nhớ. Ðeu đặ n như
mộ t cá i má y nhac mọ i sinh nhậ t, trong đó có cả sinh nhậ t củ a
những người bạ n đã chet.
Bức ả nh củ a ô ng nộ i tô i đã đơn lẻ trê n bà n thờ trong mộ t thời
gian dà i. Roi dan dà , những bức ả nh khá c tiep noi nhau lê n đứng
bê n cạ nh. Lan nà y thı̀ ả nh mà u. Bức ả nh củ a ô ng ngoạ i, qua đời
nă m 1989. Tô i đen bệ nh việ n thă m ô ng, tô i hoả ng hot khi thay
da ô ng, mỏ ng như giay và và ng khè – do bệ nh tieu đường và
và ng da. Roi tô i thay ô ng chet. Ðay là lan đau tiê n tô i nhı̀n thay
người chet. Lan đau tiê n tô i dự mộ t đá m tang. Tô i cò n nhớ â m
thanh mạ nh mẽ củ a những xẻ ng đat đo lê n quan tà i.
Bà nộ i[58], mẹ củ a cha tô i, người mà tô i biet ı́t hơn, trú t hơi
thở cuoi cù ng và o nă m 1991. Lú c đó tô i đang đi nghı̉ ở nước
ngoà i. Khô ng có mặ t ở đá m ma, tô i chı̉ biet bà mat khi quay ve
Phá p. Tô i khô ng nhớ chú t gı̀ ve phả n ứng củ a cha tô i cũ ng như
noi buon củ a ô ng.
Sau đó đen lượt bà ngoạ i[59] yê u quý củ a tô i. Bà đã quay trở
lạ i Việ t Nam và o những nă m cuoi đời vı̀ khô ng chịu noi ý nghı̃ sẽ
chet ở mộ t nơi xa quê hương. Với bà , nước Phá p là mộ t cá i

ngoặ c đơn lạ nh lẽ o và mờ mịt. Cuoi cù ng bà đã chet ở Việ t Nam,
xa đen noi tô i có cả m giá c bà van cò n đang song ở đó , chı̀m đam
trong những lời cau kinh khô ng dứt củ a mı̀nh. Dù châ n dung
củ a bà cũ ng đã được đặ t lê n bà n thờ, bê n cạ nh châ n dung củ a
những người chet khá c.

Trong că n hộ củ a tô i khô ng có bà n thờ. Tô i có nghı̃ đen,
nhưng Benoit, bo củ a cá c con gá i tô i trê u tô i: “Em cũ ng muon có
mộ t bức tượng Phậ t bang bı̀a và ng chó e nữa chứ?”. Tô i chia sẻ
với nhieu người Việ t khả nă ng ké m cỏ i ve trang trı́ – tô i thı́ch
những bức tranh thá c nước nhap nhá y trong cá c quá n ă n Trung
Quoc – the nê n tô i im lặ ng trước tat cả cá c câ u hỏ i ve trang trı́
nộ i that. Nhưng em có the nó i cho anh hay mı̀nh sẽ đe nó ở đâ u
bâ y giờ? Trê n giá sá ch Billy củ a Ikea? Trê n dương cam? Hay lò
vi só ng?
Tô i đã khô ng biet là m gı̀ với bức ả nh củ a mẹ chong quá co củ a
mı̀nh. Tô i quyet định đặ t nó trê n dương cam bê n cạ nh những
bức ả nh củ a cá c con gá i tô i. Mẹ tô i tức nghẹ n: “Khô ng bao giờ
được đe lan ả nh người chet và người song!” Tô i chịu thua.
Người chet thı̀ trê n bà n thờ, cò n người song trê n tường, dương
cam, giá sá ch. Cuoi cù ng bức châ n dung củ a mẹ chong tô i được
đặ t trê n tam gương che nang củ a ô tô , bê n cạ nh hó a đơn tien
đường.
Và i ngà y sau khi mẹ chong tô i qua đời, em gá i tô i gọ i điệ n. Nó
nó i:
“Chị biet khô ng, đieu mà chị đọ c được trong ho sơ xin nhậ p
tịch củ a cha là đú ng đay. Cha đã có vợ trước.”

19
BÍ MẬT

Trong nhà củ a chú ng tô i ở Le Mans, đã có mộ t cuộ c cã i vã

giữa mẹ tô i và em tô i. Tô i khô ng biet vı̀ lý do gı̀ và như the nà o.
Mẹ tô i đã nó i. Nhac đen người phụ nữ kia. Bà người Phá p. Em
tô i muon biet thê m. “Ra mà hỏ i cha”, mẹ tô i bả o. Cha tô i ngoi
trong phò ng khá ch. Em tô i đã đó ng cửa bep lạ i đe cha tô i khô ng
nghe thay. “The cò n người con? Trong giay tờ ở cả nh sá t, họ nó i
là có mộ t người con ”. Mẹ tô i cực chang đã gậ t đau. Ðú ng, có mộ t
người con. Con trai ạ ? Khô ng, khô ng phả i con trai, chưa bao giờ
cha có con trai, mẹ tô i phả n đoi, con riê ng củ a cha là con gá i. Lạ i
mộ t nham lan củ a cả nh sá t. Mộ t nham lan thô i, dường như mẹ
tô i nghı̃ the, mẹ khô ng ngừng nhac đi nhac lạ i rang đó là mộ t
“tai nạ n”, mộ t đứa trẻ khô ng nam trong chương trı̀nh. Mộ t “tai
nạ n” dù sao cũ ng được chịu trá ch nhiệ m, bởi vı̀ cha tô i thường
xuyê n gặ p gỡ người con ay. Ơ Paris. Cha ă n trưa với chị ta. Giờ
đâ y tô i nhớ roi. Tuan nà o cha cũ ng có mộ t ngà y là m việ c ở Paris.
Mẹ tô i ngoi nhà , ngậ m miệ ng như hen. Mẹ khô ng muon nó i ve
đieu ay.
Em trai tô i, cá c em gá i tô i và tô i het hon[60] khi biet bı́ mậ t
nà y. Het hon: Hon bien mat, bay khỏ i the xá c.

20
DẢI BĂNG MOBIUS[61]

Cuộ c song lạ i quay ve với dò ng chả y củ a nó . Cuộ c song củ a

loà i đà đieu, rú c đau và o cá t. Lẽ ra sự im lặ ng có the ké o dà i mã i
mã i. Chú ng tô i đã quen với nó . Tô i đã quen với nó . Tô i khô ng
cò n lô i ho sơ nhậ p tịch củ a cha mẹ tô i ra xem nữa, nó giờ đâ y đã
bị xep dưới đá y sâ u củ a mộ t ngă n ké o. Tô i đã từ bỏ ý định lan lạ i
dau vet những người trong gia đı̀nh mı̀nh. Roi cũ ng có lý do nữa
là Mê Linh con gá i thứ ba củ a tô i. Sinh ngà y 26 thá ng Hai và mat
ngà y 13 thá ng Ba nă m 2013. Mộ t cuộ c đời ngan ngủ i là m sao!
Và i bức ả nh, mộ t ho sơ y te 32 trang, và những kỷ niệ m giau kı́n
củ a tô i. Tô i khô ng gửi giay cá o phó cho ai. Tô i cũ ng khô ng viet
mail tậ p the đe bá o tin cho mọ i người. Và trê n trang cá nhâ n
Facebook củ a tô i, nă m 2013 là mộ t khoả ng trang lớn.
Mẹ tô i đen bệ nh việ n thă m Mê Linh, cá c con gá i lớn củ a tô i
đen gặ p em trước khi nó qua đời. Chú ng cũ ng có mặ t ở đá m
tang. Trừ cha tô i. Tô i thậ m chı́ tự hỏ i ô ng có được thô ng bá o hay
khô ng. Có the là ô ng chang biet gı̀ ve chuyệ n nà y cả .
Tô i cò n nhớ giả i thưởng bá o chı́ ay, mộ t thá ng rưỡi sau cá i
chet củ a con gá i tô i. Tô i tron trong nhà những tuan trước đó ,
kiệ t quệ hoà n toà n. Khi người ta bá o cho tô i hay rang tô i đã
già nh giả i thưởng, tô i như kẻ mat hon, nhưng tô i cũ ng bay đi
Montré al, người ta tặ ng tô i vé , tat cả đã được to chức đe chờ tô i
tới. Tô i thay mı̀nh bước lê n sâ n khau, ngâ y dạ i trước bao cá i
nhı̀n, tô i nhac đen bà i bá o đã mang lạ i giả i thưởng cho tô i, bà i
bá o viet riê ng cho những di dâ n bị chet đuoi trong dò ng sô ng

Evros, ở biê n giới giữa Hy Lạ p và Tho Nhı̃ Kỳ. Những cá i chet
khô ng đe lạ i dau vet. Như con gá i tô i. Trong mộ t tuan, phả i là m
bộ mặ t de thương, tô i khô ng nó i gı̀ ve nó , nó choá n mọ i cho
trong tô i. Như the tô i bị xau ho, nhưng ve gı̀ mới được? Hoan hô ,
cô han là vui mừng lam, đú ng khô ng? Tự hà o quá ! O vâ ng, tô i
vui lam. Vui đen độ phá t nô n. Mà tô i đã nô n thậ t. Lú c ay tô i đang
ở du thuyen trê n sô ng Saint-Laurent. Những người boi bà n mặ c
đo theo kieu the kỷ XVIII, phụ c vụ mó n tô m và những chiec
bá nh nướng nhỏ dù ng với cocktail.
Tô i im lặ ng, tô i giữ the diệ n, như người ta đã dạ y tô i ngà y
trước. Tô i mı̉m cười. Trê n những bức ả nh mà bâ y giờ van đuoi
theo tô i trê n Internet, nụ cười nhech mé p củ a tô i đô ng cứng
như mộ t cá i nhă n mặ t đen hô m nay van khien tô i lạ nh người khi
nhı̀n lạ i. Sự im lặ ng là m tô i tan ná t. Tô i chı̉ nó i với rat ı́t người ve
cá i chet củ a con tô i. Giong như mẹ tô i với cơn tai bien củ a cha
tô i, tô i đã giau tat cả .
Tô i nhậ n được hà ng loạ t mail chú c mừng. Tô i nê n trả lời the
nà o đâ y? Tô i là m những việ c vớ va vớ van. Tô i viet những thứ
chang đâ u và o đâ u. Ðô i khi đe khỏ i quá im lặ ng, tô i thô ng bá o ve
cá i chet củ a con gá i tô i với và i người hau như chang quen biet,
họ han là cũ ng cả m thay boi roi trước sự tho lộ khô ng đú ng cho
nà y. Tô i chờ đợi, mộ t cá ch thả m thương, những câ u đá p lạ i và
những lời chia buon đã khô ng bao giờ đen.
Người ta van nhac lạ i giả i thưởng đá ng nguyen rủ a đó : “Dù
sao thı̀ cô cũ ng hà i lò ng đú ng khô ng nà o?”. Tat cả đeu nó i với tô i
ve giả i thưởng. Khô ng ai nó i với tô i ve đứa con đã chet.
Ðô i khi cò n lạ i mộ t mı̀nh, tô i đo ụ p xuong, tô i khó c như mộ t
con vậ t sap bị chet đuoi. Bị sự im lặ ng nghien ná t, tô i thè m được
gà o lê n. Có chứ! Con gá i tô i đã hiệ n diệ n, đú ng đay, tô i có chứng

cớ đâ y nà y! Tô i dường như cò n muon rang ô ng nhâ n viê n cả nh

sá t Armand Thierry đã từng đieu tra ve cha tô i hã y là m the với
chú ng tô i bâ y giờ. Ong ta han sẽ ghi trê n giay trang mực đen:
Nguyê n đơn từng có mộ t con gá i thứ ba, dù rang rat ı́t người đã
nhı̀n thay đứa trẻ . Han sẽ có mộ t vet tı́ch đe lạ i.
Trong nhieu thá ng lien, tô i an mı̀nh và o việ c viet. Ngô n từ xô
đay nhau. Theo cá ch đó , tô i có cả m giá c tı̀m cho con gá i nhỏ đã
chet củ a tô i mộ t vị trı́. Lap đay sự im lặ ng. Tô i viet cho tô i,
nhưng trê n thực te, tô i muon gà o lê n cho cả the gian biet noi
đau củ a mı̀nh. Tô i viet như người ta bat con tin, tô i phan nộ vı̀
cá i chet khô ng sao hieu noi củ a đứa con bé bỏ ng. Và roi tô i cũ ng
hieu ra. Tô i chặ n lạ i cơn thá c ngô n từ. Tô i cat tat cả trong mộ t
phong bı̀ to, đem giau dưới những chiec á o len. Tô i hau như
phá t om bởi ý nghı̃ sẽ nhı̀n thay bà i viet đó . Tô i khô ng bao giờ
đọ c lạ i những dò ng chữ ay. Có lẽ tô i khô ng đủ khả nă ng là m the.
Ðô i khi, ở cho là m hay đâ u đó , tô i bong cả m thay sự can thiet
khô ng sao cưỡng lạ i là được nó i ve đứa con gá i nhỏ , và khô ng
giữ gı̀n gı̀ cả , tô i bat đau nó i. Nhı̀n chung, đieu ay khien những
người xung quanh im lặ ng boi roi. Tô i tự hứa là sẽ khô ng là m
the nữa. Thời gian trô i đi, tô i thô i nó i ve nó . Thı̉nh thoả ng tô i lạ i
có cả m giá c là đã phả n bộ i đứa con khô ng cò n nữa củ a mı̀nh. Ðã
chô n nó lan thứ hai, với bà i viet mà tô i bỏ dở, dá n kı́n trong
phong bı̀ bang giay cứng. Và tô i luô n nhó i tim khi ai đó hỏ i tô i có
con chưa: Tô i trả lời là tô i có hai đứa, mà khô ng nhac gı̀ đen đứa
cuoi cù ng và ve cuộ c đời quá ngan đe có the được ke ra củ a nó .
The là dan dan, trong đau tô i nả y ra ý nghı̃ quay lạ i dự á n kia.
Cuộ c đieu tra ve cha tô i, ve sự im lặ ng củ a cha, như đe tı̀m hieu

sự im lặ ng củ a chı́nh tô i. Nó có the là mộ t quyen sá ch. Mộ t cá i gı̀
đó đã sinh ra từ đieu khô ng được nó i. Mộ t cá i gı̀ đó vừa né m
chú ng ta và o tương lai lạ i vừa bat chú ng ta nhı̀n lạ i phı́a sau.
Như dả i bă ng Mobius.

N_120
Dả i bă ng Mobius là mộ t the thức toá n họ c kı̀ diệ u. Như những
mê đạ o Escher luô n luô n khé p kı́n, đó là mộ t kieu vò ng trò n
xoay quanh chı́nh nó cho tới vô tậ n. Mộ t mặ t phang có mộ t biê n
duy nhat. Phả i và trá i hò a và o là m mộ t. Chı̉ can cam lay mộ t dả i
bă ng, xoan 1800, và noi hai đau với nhau. Neu dù ng ngó n tay di
theo mộ t biê n, sẽ có cả m giá c là đang chuyen từ trá i sang phả i,
roi lạ i từ phả i sang trá i, mà khô ng bao giờ rời mặ t phang đó .
Lacan vô cù ng thı́ch dả i bă ng nà y. Tı́nh đoi ngau củ a ý thức và
vô thức: Những đieu được nó i ra và những đieu bị im đi. Trong
khi xem mụ c Dả i bă ng Mobius củ a Wikipedia, tô i khá m phá mộ t
đoạ n củ a Ulysse 31, bộ phim hoạ t hı̀nh mà tô i rat thı́ch. Ulysse
mơ ve những đứa con củ a mı̀nh. Té lé maque và Thé mis (con gá i
củ a chà ng trong phim) bước trê n mộ t dả i bă ng Mobius, mộ t
vò ng trò n vô hạ n, họ bước đi mà khô ng the ra khỏ i mê đạ o ay.
Chú ng ta là những đứa con củ a Ulysse 31. Cuộ c đời chú ng ta
là dả i bă ng Mobius. Chú ng ta bước đi, chú ng ta tin rang chú ng ta
đang đi trê n mộ t đường thang, rang chú ng ta đang đi từ mộ t
điem A đen mộ t điem B, rang chuyen đi nà y có mộ t cá i đı́ch.
Phả i “tien lê n phı́a trước”, người ta nó i. Thậ t phi lı́. Trong khi
chú ng ta khô ng ngừng xoay quanh chı́nh chú ng ta.
Chú ng ta đi từ so 0 nà y đen so 0 kia. Người hap hoi nam trê n

cá i tã lạ i quay ve cả nh yeu ớt và de ton thương như đứa trẻ sơ
sinh. Ơ hoà ng hô n củ a cuộ c đời, the xá c đò i lạ i uy quyen củ a nó
với tâ m hon, con người quay ve là m thú vậ t, cá c cả m giá c được
song lạ i, trong đau kho hay đê mê , cho đen co that cuoi cù ng. Tô i
biet sự giong nhau đen rù ng mı̀nh giữa những co that trước khi
chet, những hơi thở hon hen ở phú t hap hoi mà bat kỳ ai đã
chứng kien đeu khô ng the quê n được, và sự tà n bạ o củ a việ c
sinh nở. Mộ t cơ the ở phú t lâ m chung thường rung chuyen,

chom lê n, mộ t cuộ c chien khủ ng khiep và dữ tợn, như the đang
rặ n đẻ chı́nh mı̀nh.
Tô i vạ ch mộ t mạ ch dả i bă ng Mobius củ a tô i, nó cuộ n xung
quanh hư vô và đi đi ve ve giữa quá khứ và tương lai. Như mọ i
người, tô i đeu tin là mı̀nh đang đi ve phı́a trước. Tô i bá m và o ả o
tưởng nà y: Tô i “đang tien lê n”. Và đe quê n đi mộ t đieu rang tô i
đang trượt ở chiec cau tụ t mang tô i xuong so 0 trò n trı̃nh, Hư vô
Vı̃ đạ i, tô i quay đau ve phı́a sau, tô i quay trò n quanh quá khứ và
người thâ n. Tô i ghi lạ i những dau vet, ché p lạ i bước chuyen từ
đời nà y qua đời kia, những cuộ c đời thoả ng qua củ a chú ng ta,
cũ ng phi vậ t chat như những giac mộ ng. Tô i là thư ký ghi ché p
lạ i những gı̀ khô ng cò n nữa.
Người chet khô ng bao giờ đe chú ng ta yê n. Họ khô ng ngừng
đá nh thức chú ng ta, tó m lay chú ng ta, á m ả nh chú ng ta. Ðứa con
gá i nhỏ vang mặ t củ a tô i ở lạ i bê n tô i và đay tô i ve quá khứ. Tô i
đã thường nghı̃ là phả i giau het và quê n het. Tô i sợ phá vỡ hiệ p
ước gia đı̀nh. Viet, cũ ng được thô i, nhưng viet và cho người
khá c đọ c, viet và tiet lộ ? Thậ t là khủ ng khiep. Khô ng the the
được. Hà ng nghı̀n lan tô i muon lù i bước. Nhưng giá tô i có cá i

quyen ay?
Ðứa con gá i nhỏ đã chet củ a tô i thı̉nh thoả ng lạ i quay ve và o
những lú c bat ngờ nhat, như the đe nhac nhở tô i nhiệ m vụ ay.
Khi tô i nhậ n được thẻ mới củ a bả o hiem xã hộ i toà n phan, tô i
đieng người: Trong phong bı̀ người ta gửi kè m cả mộ t thẻ nữa,
đe tê n nó . Mê -Linh. Tô i đã quê n khô ng bá o cho họ rang nó đã
qua đời.
Lú c đó tô i biet tô i buộ c phả i tiep tụ c cuộ c đieu tra.

21
CUỘC ĐIỀU TRA

Thá ng Chı́n nă m 2013, tô i quyet định lan theo dau vet củ a

cha tô i mộ t lan nữa. Người ta khô ng bao giờ phụ c hoi lạ i sau
mộ t cá i tang, moi người xoay sở mộ t cá ch. Với tô i, đieu tra, ke
lạ i, đó cũ ng là cá ch đe song só t. Vá lạ i mả nh vả i đời mı̀nh. Và
phá c thả o mộ t phương hướng, mộ t loi đi, trong khi chiec la bà n
bê n trong người tô i đã hỏ ng.
Ðieu tra quá khứ củ a gia đı̀nh bê n nộ i bong nhiê n trở nê n can
thiet với tô i. Co vẽ lạ i và i né t con người trước kia củ a cha, cha
khô ng chet nhưng chú ng tô i đã mat cha mộ t chú t roi. Tô i sẽ hỏ i
những người xung quanh cha, những người thâ n củ a cha, sẽ tı̀m
hieu thê m ve quê hương củ a cha, như tô i van từng là m khi viet
bá o.
Trước đó tô i đã dự định đi Việ t Nam là m phó ng sự nhâ n dịp
kỷ niệ m trậ n Ðiệ n Biê n Phủ và o thá ng Tư nă m 2014. Ðó là mộ t

dịp rat thuậ n tiệ n. Mộ t hạ n thời gian can tô n trọ ng, những suy
nghı̃ nghiệ p vụ , tat cả khien tô i an tâ m. Tô i muon lợi dụ ng đe
thu thậ p thô ng tin ve gia đı̀nh bê n nộ i. Việ c nà y có vẻ khô ng
phức tạ p lam đâ u, ay vậ y mà ...
Tı̀m lạ i cá c cô dı̀ chú bá c ở mien Bac có nghı̃a là tô i sẽ noi lạ i
với gia đı̀nh củ a cha tô i, những người mà tô i luô n cả m thay xa lạ .
Tô i sẽ gặ p lạ i họ trong lú c cuộ c song củ a tô i bị xá o trộ n bởi cá i
tang củ a con gá i tô i. Là m sao có the liê n lạ c với người cô họ ay?
Cô ơi, thậ t ra là con gá i chá u đã mat, chá u đã lay tê n cô đặ t cho
nó , cô khô ng trá ch chá u chứ?

Và thê m và o đay là rà o cả n ngô n ngữ. Tieng Việ t tô i khô ng
nam được, câ u chữ củ a nó tô i vậ t vã chong lạ i, như cha tô i chı̉
cò n nó i được “a-o-ter”. Tô i dự định sẽ nhờ mẹ tô i là m “trợ lý ”.
Mẹ sẽ giú p tô i lay hẹ n, phiê n dịch cho tô i. Mẹ sẽ là hướng dan
viê n củ a tô i.
“Con ơi, mẹ nó i chung là m được mọ i thứ vı̀ con, nhưng cá i
nà y có vẻ là nhiệ m vụ bat khả thi, vı̀ trong họ Bù i, người ta kiệ m
lời lam. Bà nộ i trước khi qua đời có tâ m sự mộ t chú t với mẹ .
Con biet khô ng, khi gia đı̀nh cha con ở trong rừng, bà nộ i đã mat
mộ t đứa con nhỏ . Con gá i. Có 2 tuoi thô i. Mẹ khô ng biet tê n là gı̀.
Cha con khô ng bao giờ nó i đen.”
Ðó là mộ t dau hiệ u. Mộ t ket noi giữa bà nộ i tô i và tô i, sợi dâ y
vô hı̀nh noi những người cha người mẹ có con yeu mệ nh. Tô i
bá m và o đứa trẻ đã chet ay, như the nó song sinh với đứa con
gá i nhỏ đã qua đời củ a tô i. Tô i cả m giá c được an ủ i khi nghı̃ tới
linh hon tộ i nghiệ p đó mà tô i khô ng biet tê n, biet chuyệ n, và
cuộ c đời ngan ngủ i bị cho là khô ng đá ng được ke ra. Chı̉ moi bà

nộ i tô i là biet: Khoả ng trong toang hoá c trong bụ ng, noi đau mà
người ta muon dı̀m đi.
Mộ t câ u hỏ i trở đi trở lạ i: Tạ i sao lạ i rừng? Tô i gửi mail cho cô
B, mộ t người em gá i củ a cha tô i, người duy nhat biet tieng Phá p.
Tô i và o Google gõ từ Fort-Bayard, thà nh pho nơi cha tô i sinh ra.
Khô ng cò n nữa Fort-Bayard, hạ t confetti củ a đe che Phá p, tô
giới ngan ngủ i, mộ t thời từng là điem nó ng củ a giới buô n thuoc
phiệ n. Thà nh pho từ ay mang tê n là Zhanjiang, theo Wikipedia,
ngà y xưa nó tê n là Kouang-Tché ou-Wan, toà n những từ khó đọ c
mà tô i quê n ngay lậ p tức. Tô i thı́ch cá i tê n Fort-Bayard hơn.
Gia đı̀nh củ a cha tô i rời Trung Quoc và o nă m 1945. Nă m mà
Ho Chı́ Minh đọ c Tuyê n ngô n độ c lậ p. Cha tô i 3 tuoi. Trong tà i
liệ u hà nh chı́nh củ a Phá p, cha tô i khang định đã đi thang từ

Trung Quoc tới Hà Nộ i nơi cha sẽ song cả thời thơ au. Mộ t lời
nó i doi? Mẹ tô i cam đoan với tô i là cha có rat ı́t kỷ niệ m ve Thủ
đô . Mẹ tin là gia đı̀nh cha đã đi bộ ve Việ t Nam. The nê n, rừng có
lẽ là khu vực câ y coi rậ m rạ p nam ở biê n giới Việ t-Trung. Nhưng
tạ i sao lạ i đi mộ t hà nh trı̀nh dà i như the?
Tuy vậ y, mộ t hô m, cô B gọ i điệ n cho mẹ tô i. Ðau tiê n cô khô ng
muon nó i, nhưng mộ t khi van đã mở, thı̀ à o à o như thá c. Hô m
sau, cô lạ i gọ i nữa. Roi thà nh thó i quen. Toi nà o hai người phụ
nữ cũ ng ke cho nhau những tâ m sự ve quá khứ. Cha tô i khô ng
nhậ n thay đieu gı̀ cả . Cha xem vô tuyen trong khi mẹ ủ mưu ở
điệ n thoạ i. Vá n cờ xa xưa và truyen kiep lạ i bat đau. Ðà n ô ng thı̀
im, cò n đà n bà thı̀ nó i. Họ ke chuyệ n cho nhau nghe. Bang giọ ng
rat nhỏ . Với cô tô i thı̀ tham là thó i quen. Tat cả đeu bı́ mậ t, tat cả
đeu ngụ y trang. Câ u chữ bao giờ cũ ng cam kỵ. The roi, mộ t hô m,

cô khô ng đừng được nữa.
Cô thú nhậ n.
Bı́ mậ t củ a gia đı̀nh.
Bı́ mậ t mà cha tô i đã giau mẹ tô i trong bon mươi nă m chung
song vợ chong.
“Rừng”, đó là chien khu.
Ong nộ i tô i từng là Việ t Minh.

22
VIỆT MINH

Giong những khu cô ng nghiệ p trong thời thơ au củ a tô i, tat

cả những khu “du lịch bụ i” trê n hà nh tinh nà y đeu giong nhau.
Khao San Road ở Bă ng Coc, Paharganj ở New Delhi, Phạ m Ngũ
Lã o ở Sà i Gò n... Người ta tı̀m thay ở đay những thứ y hệ t nhau:
Những quá n bar happy hours, những bả n copy củ a Lonely
Planet[62], những quá n trọ giá 1 đô -la moi đê m kè m cả điem
tâ m nhẹ , những người thợ tet tó c kieu dreadlocks ngoi ngoà i
đường. Khá ch du lịch chạ m mặ t nhau ở đâ y, thı̉nh thoả ng ná n
lạ i, mộ t trạ m nghı̉ giữa hai điem đen, mộ t điem dừng châ n trong
chuyen đi.

Người ta bien mat ở đâ y. Tô i luô n bị bat ngờ bởi những tam
ả nh củ a cá c du khá ch mat tı́ch dá n trê n tường cá c nhà trọ , như
những tờ tı̀m người lạ c đó ng khung ở cá c sâ n ga. “Ai đã gặ p
Mary, nhı̀n thay lan cuoi ngà y 10 thá ng Tá m nă m 2004 ở Golden

Hotel, Khao San Road, Bă ng Coc?” Những bức ả nh, với những nụ
cười đó ng bă ng, khien tô i nghı̃ đen những châ n dung người chet
đặ t trê n bà n thờ.
Khao San Road, Phạ m Ngũ Lã o, tat cả cá c khu pho ay đeu xau.
Vẻ xau xı́ mang tı́nh hoà n cau đó có the thay khap nơi ở Phá p,
trê n những đường và nh đai củ a cá c đô thị lớn, vẻ xau xı́ khô ng
đoi, quen thuộ c và gan gũ i, nườm nượp cá c bù ng binh và cá c
bien hiệ u siê u thị Leclerc và McDonald’s, tat cả đeu giong nhau
như đú c. Những phong cả nh ngoạ i vi nà y khô ng bao giờ được
đưa và o tieu thuyet và điệ n ả nh. Khô ng được xá c định. The

nhưng, chú ng lạ i ke cho tô i ve cha mẹ tô i, những người tha
hương luô n luô n ở vị trı́ “ngoạ i vi”, bị giang xé giữa hai quê
hương mà chang biet thuộ c ve nơi nà o.
Có cá i gı̀ đó kỳ lạ trong việ c vượt 6.000 câ y so đe đen mộ t nơi
giong y hệ t như nơi mà mı̀nh đã rời đi ở đau kia củ a the giới.
Ðô i khi cũ ng cả m thay được an ủ i là đã khô ng bị hoang mang
(đoi với con cá i di dâ n thı̀ chı̉ can bước ra khỏ i cửa nhà là đã đủ
“hoang mang”). Moi khi tới Sà i Gò n, tô i đeu đen pho Phạ m Ngũ
Lã o: Cả m giá c được nghı̉ ngơi như là khá ch du lịch, đơn giả n vậ y
thô i. Khô ng can phả i trả lời cá c the loạ i câ u hỏ i, em từ đâ u đen,
em là người Việ t à , vâ n vâ n và vâ n vâ n, khô ng can phả i co nó i
tieng Việ t. Trong khu pho nà y có du khá ch củ a tat cả cá c quoc
tịch trê n the giới, tat cả đeu nó i chung mộ t thứ tieng Anh được
toà n cau hó a, và vı̀ ai cũ ng chuan bị lê n đường nê n giữa mọ i
người là mộ t thá i độ thờ ơ rat de chịu.
Trong cá c quá n củ a khu, người ta bá n á o thun in hı̀nh Bob

Marley (đang hú t thuoc), Che Guevara và Ho Chı́ Minh (cũ ng rat
noi tieng). Tô i mua mộ t chiec á o Ho Chı́ Minh. Giong Che, Ho Chı́
Minh đã trở thà nh mộ t hı̀nh tượng pop củ a toà n the giới. Cha
mẹ tô i suý t té xı̉u khi nhı̀n thay tô i xê nh xang đi lạ i trong chiec
á o mới.
Tô i đã đọ c mà khô ng hieu Quan đả o Gulag củ a Soljé nitsyne
đe lă n ló c trong nhà . Tô i kinh sợ cá i từ “gulag”. Cha mẹ tô i bả o ở
Cam-pu-chia, người ta giet het trı́ thức. Ðe xá c nhậ n đâ u là trı́
thức, họ dựa và o dau hiệ u nà y: Kı́nh cậ n. Tô i thı̀ lạ i đeo kı́nh. Tô i
hoả ng hot khi nghı̃ rang Pol Pot có the sẽ đo bộ và o nhà tô i và
bat tô i bỏ tù . Khi xem vô tuyen mà thay Georges Marchais[63]
với đô i lô ng mà y sâ u ró m và giọ ng nó i om om, tô i rù ng mı̀nh và
chuyen kê nh.

Roi tô i lớn lê n. Ơ trường trung họ c, bọ n con gá i và con trai
cool[64] phâ n phá t truyen đơn củ a đả ng LCR[65]. Chú ng khoe
những chiec á o thun in hı̀nh Che Guevara, chú ng nó i ve “Cá ch
mạ ng”, la ó chủ nghı̃a tư bả n và chủ nghı̃a đe quoc. Tô i muon
được như chú ng, tả khuynh và cá ch mạ ng. Tô i ngạ i ngù ng vı̀ gia
đı̀nh tô i theo Chirac và khô ng ưa Cộ ng sả n.
Những người Bac 54 như gia đı̀nh củ a cha tô i là những người
khô ng ưa Cộ ng sả n. Họ đã thua hai lan. Lan thứ nhat và o nă m
1954 khi họ rời quê hương chạ y và o Sà i Gò n, lan thứ hai và o
nă m 1975 khi Sà i Gò n “that thủ ” và giac mơ củ a họ bị tan tà nh
vı̃nh vien.
Cha tô i khô ng bao giờ đả độ ng đen quá khứ Việ t Minh củ a
ô ng nộ i tô i, ngay cả với mẹ tô i. Cho đen tậ n hô m nay, cá c chị em

gá i củ a cha van từ choi nó i ve đieu ay. Và o nă m 1945, ô ng nộ i tô i
ve Việ t Nam và tham gia chien khu. Ong mang theo cả gia đı̀nh.
Cha tô i đã song tuoi thơ an ná u giữa những người khá ng chien.
Và o nă m 1951, ô ng nộ i tô i đoi ý và quay ve Hà Nộ i mà khô ng
thô ng bá o cho cá c đong chı́ củ a mı̀nh. Thủ đô Việ t Nam lú c ay
van cò n nam trong tam kiem soá t củ a người Phá p.
Tạ i sao lạ i có sự thay đoi nà y? Tô i khô ng biet. Cha tô i có biet
gı̀ ve cha ruộ t củ a cha khô ng? Giong như tô i, han là cha đã im
lặ ng cả đời, khô ng dá m đặ t mộ t câ u hỏ i nà o. Trong gia đı̀nh
chú ng tô i, im lặ ng giong như bệ nh hen. Di truyen từ đời cha
sang đời con.

23
BƯỞI

Người gửi: Cô

Người nhậ n: Thù y

Thùyơi,cơrấtxúcđộngtrướcnhữngsuynghĩcủacháuvềgia
đình bên nội. Cháu khơng nói được tiếng Việt, điều đó khơng
quan trọng lắm. Quan trọng là thành công của cháu trong học
tập.Cácbácvàcáccôrấttựhàovềcháuvàyêuquýcháunhưng
không thể nói chuyện trực tiếpvớicháu vìtiếng Phápgiớihạn.
Cơviếtchocháuvềnhữngkỷniệmcủacơ,nhưngbằngtiếngViệt
thơinhé.
Cá c tà i liệ u đe trong ile đı́nh kè m. Tat cả đeu bang tieng Việ t.

Tô i thử dù ng Google Translate.
Ơngbưởibáchọckhócvinhquangquếbịdụdỗ.
ÁnhchớpcủahọBùiđểlộranhữngquảbưởinghèokhổ.
Tảiphần1,ơngấykhơngnhậnđượcquảbưởi.
Tơibỏcuộc.Cuốicùng,mẹtơiđãdịchgiúptơi.

24
QUẾ

Đoà n Thù y yê u quý,

Cha của cháu là con trai u dấu của gia đình. Con trai duy
nhất.Ngườicótráchnhiệmnốidõitơngđường.Vàthựchiệnlời
điềmvềthanhquế.Xaxưa,cụnộicủacháutronglúcmangthai
đãmơthấymộtthanhquếuốncong.Ðólàmộtđiềmbáovềsự
thịnh vượng cho gia tộc chúng ta và cụ đã đặt tên ông nội của
cháulàQuế.Saunày,ôngnộiluônnhắcnhởcậutraiduynhấtvề
nhiệm vụ ấy. Cha cháu phải mang lại thanh danh cho gia tộc
chúngta.
Giađìnhchúngtanghèonhưngơngnộiđượcnhậnhọcbổng
đểvàotrườngtrunghọcBưởidanhtiếng.Trườngcótênnhưvậy
vìxungquanhcórấtnhiềucâybưởi.Mùaxnđến,phảngphất
khắpnơimùithơmdịudàngcủanhữngbơnghoatrắngtinh.Cha
cháuthíchhoabưởilắm.Anhấyvẽrấtgiỏi,chínhơngnộiđãdạy
anhấyvẽ.Cơchéplạitranhcủachacháu.Cơrấtphụcanhấy.Ở
giađìnhta,qkhứthìthầmtrongnhữngnétbútlơng.
Khicịnnhỏcảnhàmìnhởtrongrừng.Chínhởđâymàemgái

út đã qua đời. Em có đơi mắt hình trái mơ, bụng trướng to và
khn mặt tái xanh màu trăng lạnh. Gia đình đã quấn em vào
mộtchiếcchiếuvàkhơngcólựachọnnàokhácngồiđểemlại
trongbóngtốicủarừnggià.
Ơng bà nội rất nghèo. Cả nhà đói đến nỗi bụng réo như gió
thổi.Mộthơm, ơngnội mua được mộtmiếng thịt trâukhơ. Ơng
đưa cho cha cháu, cậu con trai duy nhất, và cha cháu không

ngừng nhắc đi nhắc lại: “Ngon quá, ngon quá, nữa, nữa”. Ơng
cũng nhắc đi nhắc lại với cha cháu: “Khơng được đâu, khơng
đượcđâu”.Vàchacháulănđùngrakhócnhưmưanhưgió.
Trongrừng,trẻconcũngchơitrịnàytrịkia.Tổchứcchọidế.
Chacháulnlnthắng.Anhtraicơcáigìcũnggiỏi.
Tấtcảđềuđichântrần.Vàtấtcảđềuchạytrốn.Giấcmộngvề
thanhquếchỉcịnlàmộtbóngma,mộtcâuchuyệnhoangtưởng
củaơngbànội.
Rađi,rađi,rađi.Nhưthểvớigiađìnhmình,cuộcsốnglnlà
mộtcuộcchạytrốnvàchialy.
Cuối cùng cả nhà cũng đến được Sài Gòn. Cha cháu lớn lên.
Anh ấy học giỏi và được cha mẹ khen. Anh ấy đã trưởng thành
gần như một người đàn ông. Các chị em gái của cha cháu hầu
như khơng cịn thấy anh ấy ở nhà. Anh ấy mơ được ra đi. Mơ
được sang Pháp. Ðể theo học y khoa. Ơng nội nổi giận. Nhưng
ơngkhơngbiếttừchốichacháucáigìcả.Cậucontraiudấusẽ
điPháp.
Mườinămtrơiqua.
Năm1970,ơngnộisangPhápthămchacháu.Ơngviếtthưvề
nhà.Ơngbảobànội:“Tơinhớbàđếnhéohon,qbàrăngđen

củatơiạ”.
Rồi tin ập xuống như sấm xé trời. Ơng nội chết. Cả nhà hồn
xiêupháchlạc.
Ơngđếnbệnhviệnđểmổvàrồivìthếmàchết.
Ơng mất trong vòng tay của cậu con trai yêu dấu duy nhất,
ngườicóbổnphậnnốidõitơngđường.

25
CA MỔ

Hô m nay cũ ng như mọ i ngà y, cha tô i xem chương trı̀nh

Planè te. Trê n mà n ả nh, mưa đo xuong những cá nh đong lú a,
trien miê n, như tuyet trong cá c quả cau thủ y tinh van bá n ngoà i
chợ. Cha khô ng bao giờ ke ve cá i chet thê thả m củ a ô ng nộ i tô i.
Mẹ tô i chı̉ biet rang ô ng nộ i qua đời trong khi bị mo lá lá ch. Cha
tô i đã sap xep tat cả vı̀ cha quen bá c sı̃ trưởng. Và o thời điem đó ,
cha gan như đã họ c xong, han đang là bá c sı̃ nộ i trú . Tô i hı̀nh
dung cha tran an ô ng nộ i tô i: “Sẽ khô ng có van đe gı̀ đâ u, đâ y chı̉
là mộ t ca mo vô hạ i, hơn nữa con đã nó i với sep củ a con, ô ng ay
sẽ đı́ch thâ n chă m só c thay”.
Tô i hı̀nh dung cha dan ô ng nộ i dạ o chơi Paris, du thuyen sô ng
Seine, thá p Eiffel, cá c đạ i lộ trung tâ m: “Thay có thay hiệ n đạ i
khô ng, đè n đường, cau thang cuon, tà u điệ n ngam, thậ t tuyệ t
vời, đú ng khô ng, nước Phá p rat đẹ p, thay khô ng thay the sao?”.
Cha tô i cả m thay tự hà o. Cha thay mı̀nh có lý là đã bỏ Sà i Gò n
sang đâ y. Cha, đứa con di dâ n, đã thực hiệ n giac mơ ve thanh

que! Cha sap trở thà nh bá c sı̃ ở Phá p! Ong nộ i tô i, ngơ ngá c,
khô ng nó i nă ng gı̀. Ong chạ y lon ton đang sau con trai. Tat cả
đeu quá lớn với ô ng, quá nhieu người Phá p, quá nhieu xe hơi.
Ngà y mo đã đen, cha tô i lạ i tran an ô ng nộ i, ô ng đang lo that
ruộ t trước ý nghı̃ phả i và o bệ nh việ n và bị vâ y quanh bởi mộ t
đá m người khô ng cù ng ngô n ngữ với mı̀nh. Roi ô ng lê n bà n mo.
Cha tô i đợi trong hà nh lang. Cha ngoi, châ m mộ t đieu thuoc, mộ t
đieu Gitanes, cha chı̉ hú t loạ i Gitanes xanh lơ. Tat cả đeu on,

nhưng rat nhanh, tı̀nh hı̀nh trở nê n xau. Cá c y tá chớp mat liê n
tụ c, mo hô i chả y rò ng trê n trá n, phò ng mo că ng thang, khô ng
khı́ như có điệ n, cá c độ ng tá c bon chon, giậ t cụ c. Những giọ ng
nó i gap rú t. Mù i củ a lo sợ boc lê n. Bá c sı̃ giả i phau lo lang. Ong
ay khô ng hieu tạ i sao. Ong ay cá u kı̉nh và hoả ng hot. Ong ay là m
lạ i. Ca mo dien ra khô ng như dự định. Ðiệ n tâ m đo loạ n nhịp.
Những giọ ng nó i rú rı́t, cá c độ ng tá c xô đay, phò ng chậ t nı́ch
người, bờ-lu trang xú m xı́t như mộ t to ong bu quanh bệ nh nhâ n,
ai cũ ng sô i sụ c. Hoi sức. Adré naline. 1, 2, 3, đay nà o. Xoa bó p. 1,
2, 3. Xoa bó p. Roi bả n á n tử hı̀nh rơi xuong: “Thô i khỏ i, chang có
tá c dụ ng gı̀ nữa đâ u!”.
Ca mo quả là dà i, cha tô i tự nhủ , cha khô ng nhı̀n thay những
tà á o bờ-lu trang chạ y tiep sức trong phò ng mo. Hoặ c là nhı̀n mà
khô ng thay, đó là nep củ a bệ nh việ n, cá i nep cha biet quá rõ .
Cuoi cù ng cha thay bá c sı̃ giả i phau lạ i gan đe nghị cha theo
và o vă n phò ng. Vẻ mặ t u á m, ô ng ta nó i: “Anh ngoi xuong”. Cha
thi hà nh. Giọ ng ô ng ta nghiê m lạ i, như van đe thô ng bá o những
tin xau. Ong ta co vò ng vo, chợt dừng lạ i, nhớ ra rang đứng

trước mặ t mı̀nh là mộ t đong nghiệ p, nhưng đâ u quan trọ ng, ô ng
ta tiep tụ c phı̉nh phờ thuyet phụ c, theo thó i quen, như the đơn
giả n hơn, đong nghiệ p thı̀ cũ ng the thô i, mộ t người bệ nh kiệ t
quệ : người ta luô n như the khi bat hạ nh đo ụ p xuong đau.
Cha đứng dậ y. “Thậ t đá ng tiec, anh bạ n, tô i thà nh thực chia
buon”, ô ng ta nó i. “Cá m ơn”, cha tô i lịch sự trả lời, từ ngà y sang
Phá p, cha có thó i quen lú c nà o cũ ng cá m ơn. Cha khô ng phả n
đoi, khô ng kê u la, khô ng lê n á n ai: cha khô ng phả i loạ i người
như the. Cả đời cha, cha chưa gâ y chuyệ n on à o bao giờ. Khi xep
hà ng, cha luô n bị vượt. Mộ t người hien là nh, khô ng có khả nă ng
nghi ngờ ngay cả bọ n lừa đả o trang trợn, hay bat những bọ n to
mom phả i câ m miệ ng.

Ơ đâ y, trong bệ nh việ n nà y, tô i hieu cả m giá c củ a cha. Cá i chet
quả là tam phà o trong sự lặ p đi lặ p lạ i, bı̉ oi và bat cô ng củ a nó .
Bong nhiê n, the giới trở nê n toi tệ và xô sang mộ t chieu khá c.
Tat cả đeu như trước, ay the mà tat cả đeu đã khá c. Mộ t phương
trı̀nh mà chı̉ mộ t bien so là đã thay đoi.
Cha tô i giã y giụ a, cam tù trong cơn á c mộ ng mà cha khô ng
sao thoá t được. Cha nghẹ t thở. Noi sợ khoan và o bụ ng cha, dạ
dà y that nú t lạ i, cha cả m thay noi đau đang ở kia, phậ p phong ở
tậ n đá y, với sự đeu đặ n củ a mộ t má y đo nhịp. Phả i hı́t thở. Cha
ra ngoà i và bước trê n hà nh lang. Mộ t cơn ho bó p nghẹ t lay cha,
như mộ t cá i má y, cha rú t chai xịt Ventoline. Cha hoi hả hı́t.
Nhưng cha van ngạ t, ngực cha như bị ê -tô kẹ p cứng, khô ng tà i
nà o thở được.
Cha ngậ p đau và o cô ng việ c chuan bị. To chức chuyen xá c ve

nước. Bá o cho mẹ đẻ và cá c chị em gá i ở Việ t Nam. Ke cho họ ve
ca mo khô ng trô i chả y như dự định. Và cà ng ke, cha cà ng thay
khó hieu. Cha bị cứng họ ng. Cả m giá c tộ i loi gặ m nham cha.
Hà ng loạ t những “giá mà ” nhả y nhó t trong đau khien cha đau
kho. Giá mà cha khô ng sang Phá p, giá mà cha khô ng sap xep ca
mo nà y, giá mà cha chọ n mộ t bệ nh việ n khá c, giá mà ở phú t cuoi
cha từ choi. Từ đá y lò ng, cha tin rang đâ y khô ng phả i là mộ t tai
nạ n, cha đã giet cha đẻ củ a mı̀nh.

26
NGẮM

Mẹ tô i tı̀m được mộ t tam ả nh chụ p cha tô i và ô ng nộ i nhâ n

dịp ô ng sang Paris thă m cha. Hai cha con mười nă m khô ng gặ p.
Cha tô i cười rụ t rè trước má y ả nh, trô ng cha rat trẻ với đô i mat
kı́nh to trò n che phan lớn khuô n mặ t. Ong nộ i khô ng cười. Ong
có cá i nhı̀n ngơ ngá c. Trô ng ô ng khô ng giong châ n dung củ a
chı́nh ô ng treo trê n bà n thờ trong nhà cha mẹ tô i ở Le Mans, ở
ả nh kia ô ng có vẻ là m chủ bả n thâ n hơn. Ðâ y han là bức ả nh
cuoi cù ng mà ô ng chụ p trước khi qua đời. Tô i tự hỏ i ai đứng
đang sau ong kı́nh. Ngam, bam má y. Ðô i khi mộ t bức ả nh cũ ng
chet như con người.

27
HỌ (HAI NGƯỜI)

Những mả nh củ a mộ t câ u đo dan dan khớp lạ i. Nhờ mẹ tô i

mà tô i tı̀m được may người chị em họ củ a cha tô i, cò n song ở Hà
Nộ i, đó là mộ t phan củ a gia đı̀nh mà chú ng tô i khô ng ngờ tới. Và
lý do là đâ y: những người nà y đã ở chien tuyen bê n kia.

Trước khi đi, tô i ghé thă m cô tô i, cô muon đưa tô i quà và thư
đe chuyen cho những người họ hà ng mà cô chưa từng gặ p ay.
Chú ng tô i lạ i nó i chuyệ n ve cha và ô ng nộ i.
Ong nộ i từng rat lo khi cha tô i song mộ t mı̀nh ở Phá p. Ong
hay viet thư cho cha. Ong nhac đi nhac lạ i: “Ðặ c biệ t chú ý !
Khô ng được dı́nh và o đam!”. Sau nà y cha tô i cũ ng nhac đi nhac
lạ i với may chị em tô i: “Khô ng được dı́nh và o Tâ y!”. Cha mơ ve
những đá m cưới được mai moi với Việ t kieu, và cha có khả nă ng
lô i xe ra vượt 200 câ y so đe mang tô i tơi tả như cá i giẻ rá ch đen
mộ t buoi họ p củ a người Việ t nơi cha hy vọ ng tô i sẽ gặ p được ai
đó . Mó n the thao yê u thı́ch củ a cá c bậ c phụ huynh người Việ t:
chơi trò ô ng tơ bà nguyệ t. Cộ ng đong hả i ngoạ i đay ray cá c
thanh niê n, kỹ sư goc Việ t, có khả nă ng là những chà ng re lý
tưởng. Khô ng ai trong chị em chú ng tô i muon nghe ve chuyệ n
nà y. Tat cả chú ng tô i đeu có bạ n trai người Phá p. Và giong như
cha tô i, chú ng tô i cũ ng giau, sợ gia đı̀nh mang nhụ c.
Tô i thă m dò cô tô i ve đe tà i nà y.
“Ong nộ i chı̉ có mộ t vợ duy nhat. Ðó là bà nộ i. Thời đó như
the là hiem lam. Ðà n ô ng Việ t nă m thê bả y thiep...”

“Cô nó i vậ y có nghı̃ tới cha chá u? Chá u biet chuyệ n cha chá u
và người đà n bà Phá p kia”.
Cô tô i ngừng lạ i, hot hoả ng.
“Chuyệ n đó xả y ra trước khi cha chá u lay mẹ chá u nhieu. Với
lạ i, anh ay khô ng cưới bà kia!”
“Nhưng dù sao họ cũ ng có mộ t con. Con gá i.”
“Khô ng phả i mộ t mà hai. Mộ t trai và mộ t gá i.”
Hai con! Cô tô i the với tô i là khô ng biet gı̀ hơn nữa, cô hạ
giọ ng, câ u chữ xô đay nhau trong mộ t tieng thı̀ tham hoả ng hot,
cô nhac lạ i, khô ng khô ng, cô chưa bao giờ gặ p họ , khô ng ai
trong gia đı̀nh đã từng gặ p những đứa con ay, nhat là tô i khô ng
được khuay lạ i quá khứ. Ðó chang qua chı̉ là “khô ng may xả y ra”.

Tự truyện Người cha im lặng: Phần 2

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về