NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ LẮNG ĐỌNG AXÍT Ở VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG VIỆT NAM

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (589.05 KB, 27 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

*************************

PHẠM THỊ THU HÀ

NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ LẮNG ĐỌNG

AXÍT Ở VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG

VIỆT NAM

Chuyên ngành:

Môi trường trong phát triển bền vững

Mã số:

Chun ngành đào tạo thí điểm

TĨM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH

TẠI TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG - 
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS.

Hoàng Xuân Cơ GS.TS. Lê Trọng Cúc

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Phản biện 3:

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng cấp Nhà nước chấm luận

án tiến sĩ họp tại ...

vào hồi giờ ngày tháng năm

Có thể tìm hiểu luận án tại:

-

Thư viện Quốc gia Việt Nam;

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

MỞ ĐẦU 
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án

Lắng đọng axit (Acid deposition) hiện đang là một trong những
vấn đề nhiễm bẩn môi trường nghiêm trọng nhất. Lắng đọng axit được
tạo thành trong điều kiện khí quyển bị ơ nhiễm do sự phát thải quá
mức các khí SOR2R, NORxR từ các nguồn thải công nghiệp và các nguồn ô

nhiễm khác, có khả năng lan xa tới hàng trăm, hàng ngàn kilomet.
Thuật ngữ “Lắng đọng axit” bao gồm cả hai hình thức: lắng đọng khơ
(dry deposition) và lắng đọng ướt (wet deposition). Lắng đọng ướt thể
hiện dưới nhiều dạng như mưa, tuyết, sương mù, hơi nước có tính axít,
cịn lắng đọng khơ bao gồm các khí (gases), các hạt bụi (particulates)
và các sol khí (aerosols) có tính axít. Mưa axít là một dạng thể hiện
của lắng đọng axít ướt [10, 25, 33]. Theo định nghĩa của Uỷ ban Kinh
tế Châu Âu (EEC) thì mưa có chứa các axít HR2RSOR4 Rvà HNOR3 Rvới pH ≤

5,5 là mưa axít [45, 79]. Mưa axit là nước mưa có pH < 5,6 [25, 113].
Lắng đọng axít thường xảy ra ở các khu vực có mức độ cơng
nghiệp hố cao như Châu Âu, Bắc Mỹ và hiện nay phạm vi tác động
của nó đã mở rộng ra ở khu vực Châu Á. Lắng đọng axít gây ra những
hậu quả nghiêm trọng về người và của như làm hư hại mùa màng,

giảm năng suất cây trồng, phá hủy các rừng cây, đe dọa cuộc sống của
các loài sinh vật ở dưới nước và trên cạn, phá hoại các cơng trình kiến
trúc, xây dựng và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người.

Ở Việt Nam, các nghiên cứu cho thấy lắng đọng axit đã xảy ra ở
hầu hết các tỉnh thành trong cả nước [ 7, 12, 17, 20 ]. Đồng bằng sông
Hồng là một trong những vùng kinh tế trọng điểm của cả nước. Đây là
nơi diễn ra nhiều hoạt động kinh tế sơi nổi, có nhiều khu công nghiệp
phát triển mạnh, nơi sử dụng nhiều phương tiện giao thông và là nơi

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

tiêu thụ nhiều loại nhiên liệu hóa thạch. Các hoạt động phát triển kinh
tế - xã hội trong vùng gây gia tăng đáng kể sự phát thải các khí gây
mưa axit cũng như những vấn đề về ô nhiễm khơng khí [3, 29]. Cùng
với đó lượng lắng đọng axit sẽ là rất lớn, và một cách trực tiếp hay
gián tiếp sẽ ảnh hưởng tới các hệ sinh thái, các cơng trình kiến trúc và
cuộc sống của con người. Do đó, việc nghiên cứu đánh giá lắng đọng
axit là rất quan trọng trong xây dựng lộ trình kiểm sốt sự phát thải
các khí gây lắng đọng axit, góp phần cải thiện chất lượng khơng khí
khơng những cho tại chỗ mà cịn tồn cầu, cũng như nhằm làm giảm
chi phí trong việc xử lý các thiệt hại do lắng đọng axit gây ra đối với
mơi trường, các cơng trình kiến trúc và sức khỏe của con người. Vì
vậy đề tài: "Nghiên cứu, đánh giá lắng đọng axit ở vùng đồng bằng

sông Hồng Việt Nam" đã được thực hiện.

2. Mục tiêu nghiên cứu

- Đánh giá hiện trạng và tải lượng lắng đọng axit ở khu vực
nghiên cứu.

- Nghiên cứu ảnh hưởng của mưa axit đến sự sinh trưởng và phát
triển của cây đậu Cô ve (Phaseolus vulgaris L.).

- Đề xuất một số giải pháp đóng góp cho việc kiểm soát lắng đọng
axit ở khu vực nghiên cứu.

3. Nội dung nghiên cứu

3.1. Đánh giá hiện trạng và tải lượng lắng đọng axit ở khu vực 
nghiên cứu bao gồm:

- Đánh giá tần suất mưa axit, giá trị pH và nồng độ các ion chính
trong nước mưa, sự biến đổi ion theo mùa, các thành phần chính
làm thay đổi giá trị pH trong nước mưa, biện luận sự trung hịa tính
axit trong nước mưa thơng qua chỉ số pARiR.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

- Đánh giá tải lượng lắng đọng axit (tải lượng lắng ướt của các ion
chính trong nước mưa, tải lượng lắng đọng của S và N) ở khu vực
nghiên cứu.

3.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của mưa axit đến sự sinh trưởng và phát 
triển của cây đậu Cô ve bao gồm:

- Nghiên cứu, đánh giá ảnh hưởng phối hợp của 3 thành tố mưa axit
(pH, tần suất mưa và lượng mưa) đến một số chỉ tiêu sinh trưởng
và phát triển của cây đậu Cô ve (tỷ lệ nảy mầm, thời gian nảy
mầm, thời gian diệp lục hóa lá mầm, chiều dài rễ, chiều cao cây, số
nhánh/cây, cường độ quang hợp, hàm lượng diệp lục thông qua chỉ
số SPAD và cường độ thốt hơi nước), trên cơ sở đó xác định được
mối quan hệ giữa các thành tố của mưa axit với các chỉ tiêu sinh

trưởng và phát triển của cây đậu Cô ve.

- Nghiên cứu, đánh giá ảnh hưởng phối hợp của 3 thành tố mưa axit
(pH, tần suất mưa, lượng mưa) đến tính chất của đất trồng đậu Cơ
ve thông qua một số chỉ tiêu pHRKClR, pHRH2OR, CEC, CaP

, MgP

trao
đổi (CaP

PRTĐR, MgP

PRTĐR), chất hữu cơ (OM), N, P, K dễ tiêu ( NRdtR, PRdtR,

KRdtR), AlP

, FeP

, SOR4RP

2-P

, MnP

3.3. Đề xuất một số giải pháp đóng góp cho việc kiểm sốt lắng đọng 
axit ở khu vực nghiên cứu bao gồm:

- Xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh giá hiện trạng
lắng đọng axit ở khu vực nghiên cứu.

- Đánh giá khả năng áp dụng mơ hình Rains - Asia 7.52.2 trong

nghiên cứu đánh giá, dự báo mức độ phát thải, chi phí giảm thiểu
phát thải khí SOR2R, lượng lắng đọng SOR2 Rvà tỷ lệ phần trăm hệ sinh

thái bị ảnh hưởng tại vùng đồng bằng sông Hồng Việt Nam.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu của Luận án là khu vực đồng bằng sông
Hồng Việt Nam, giới hạn ở 4 tỉnh/thành phố là Hà Nội, Hải Phòng,
Hải Dương, Ninh Bình.

- Các thơng số đặc trưng cho lắng đọng ướt: pH, SOR4RP

2-P

, NOR3RP

-P

,
HCOR3RP

-P

, NHR4RP

, ClP

-P

, CaP

, NaP

, MgP

và KP

. Các thông số đặc trưng cho
lắng đọng khơ: Khí SOR2R và NOR2.R

- Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy các cây họ đậu trong đó
có cây đậu Cơ ve là nhạy cảm với mưa axit [79, 91, 125, 126]. Hải
Dương là một tỉnh có diện tích đất nơng nghiệp tương đối lớn với diện
tích đất trồng đậu Cô ve chiếm khoảng 5 ha diện tích của mỗi khu
trồng cây hoa màu [2]. Bên cạnh đó, tỷ lệ xuất hiện mưa axit là khá
cao qua các năm. Do vậy, cây đậu Cô ve và đất trồng đậu Cô ve được
chọn làm đối tượng nghiên cứu.

5. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp tính tốn các đặc trưng lắng đọng axit.
- Phương pháp bố trí thí nghiệm.

- Phương pháp phân tích trong phịng thí nghiệm.
- Phương pháp phân tích và xử lý số liệu.

- Phương pháp mơ hình hóa mơi trường.

- Phương pháp xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh

giá hiện trạng lắng đọng axit.

6. Những đóng góp mới của luận án

- Phân tích, đánh giá một cách có hệ thống hiện trạng và tải lượng
lắng đọng axit ở khu vực nghiên cứu trong giai đoạn 7 năm liên tục
(từ năm 2006-2012).

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Đây là nghiên cứu khoa học đầu tiên trong nước đánh giá ảnh
hưởng của mưa axit đối với cây đậu Cơ ve, góp phần bổ sung cơ sở
lý luận về mối quan hệ giữa ảnh hưởng của mưa axit đến sự sinh
trưởng, phát triển của cây trồng nơng nghiệp và sự thay đổi một số
tính chất hóa học của đất trồng.

-

Lần đầu tiên xây dựng được phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và
đánh giá hiện trạng lắng đọng axit cho khu vực nghiên cứu

.

7. Nguồn tài liệu và số liệu nghiên cứu

- Luận án sử dụng bộ số liệu quan trắc hóa học nước mưa (pH,
lượng mưa, nồng độ ion) của Trung tâm KTTV Quốc gia ở 5 trạm
thuộc 4 tỉnh/thành nghiên cứu (trạm Láng - Hà Nội, trạm Hải
Dương, trạm Phủ Liễn - Hải Phịng, trạm Ninh Bình, trạm Cúc
Phương) trong 7 năm liên tục (từ năm 2006 - 2012) để đánh giá
hiện trạng và tải lượng lắng đọng ướt tại khu vực nghiên cứu.
- Số liệu nồng độ trung bình khí SOR2R, NOR2Rtrong khơng khí để tính

tốn lắng đọng khơ là số liệu thu thập từ 5 trạm quan trắc khơng
khí tự động cố định thuộc trung tâm KTTV Quốc gia. Bên cạnh đó,
số liệu đo từ mạng lưới EANET, từ trạm khơng khí tự động cố định
đặt tại Trung tâm Kỹ thuật Môi trường Đô thị và Khu công nghiệp

CEETIA, từ trạm quan trắc khơng khí tự động, cố định tại 556
Nguyễn Văn Cừ, Long Biên, Hà Nội, và từ các đề tài/dự án cũng
được tham khảo để bổ sung cho chuỗi số liệu đánh giá.

- Số liệu đánh giá ảnh hưởng của mưa axit đến cây đậu Cô ve và đất
trồng đậu Cô ve là số liệu đo thực nghiệm của đề tài luận án.

8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

- Hiện nay các nghiên cứu về lắng đọng axít, đặc biệt là về khả năng
ảnh hưởng của lắng đọng axít đến các hệ sinh thái ở Việt nam còn

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

rất mới mẻ. Đề tài nghiên cứu có ý nghĩa khoa học và giá trị thực
tiễn, góp phần bổ sung vào số lượng các nghiên cứu còn ít về lắng
đọng axít ở Việt Nam.

- Kết quả nghiên cứu của luận án đã đưa ra một bức tranh tổng thể
về hiện trạng, tải lượng lắng đọng axít ở khu vực nghiên cứu và
nghiên cứu ảnh hưởng của lắng đọng axít ướt (mưa axit) đến cây
trồng ở khu vực nghiên cứu. Luận án cũng xây dựng được phần
mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh giá hiện trạng lắng đọng axit
cho khu vực nghiên cứu.

- Kết quả nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản
lý về môi trường, các nhà hoạch định chính sách, các nhà khoa học
về mơi trường,.. trong việc kiểm sốt sự phát thải các chất khí gây
lắng đọng axit, kiểm soát khả năng ảnh hưởng của lắng đọng axít
đến các hệ sinh thái trong khu vực nghiên cứu nhằm làm giảm chi
phí trong việc xử lý các thiệt hại do lắng đọng axit gây ra đối với
môi trường, cũng như đề xuất các giải pháp thích hợp để tăng năng

suất cây trồng. Đề tài cũng là tài liệu tham khảo cho các nghiên
cứu tiếp theo về lắng đọng axít.

9. Cấu trúc của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và tài liệu tham khảo, Luận
án được bố cục thành 3 chương. Luận án được trình bày trong 147
trang A4, 33 bảng biểu, 52 hình vẽ, danh mục 10 cơng trình khoa học
của tác giả đã được công bố, 128 tài liệu tham khảo tiếng Việt và tiếng
nước ngoài.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài

Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến lắng đọng
axit cho thấy lắng đọng axit là một vấn đề đã xảy ra ở nhiều quốc gia
trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia ở khu vực Châu Âu, Bắc Mỹ và
cả khu vực châu Á. Trên thế giới, các nghiên cứu về lắng đọng axit đã
được thực hiện từ nhiều thập kỷ qua thông qua các thực nghiệm và các
quan sát trong thiên nhiên cho thấy mưa axit đã gây nhiều tác động
tiêu cực đến thảm thực vật, hệ động vật, cây trồng, cơng trình kiến
trúc và sức khỏe con người.

Hình 1.1. Một khu rừng ở Đức năm 1970 Hình 1.2. Sự thiệt hại rừng ở Đức do
mưa axit năm 1986

Hình 1.3. Bức tượng đá trong lâu đài
Herten, Quận Ruhr, Đức - được khắc năm

1702. Ảnh chụp năm 1908

Hình 1.4. Bức tượng đá trong lâu đài
Herten, Quận Ruhr Đức. Ảnh chụp năm

1969

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

1.2. Các nghiên cứu trong nước

Ở Việt nam, các nghiên cứu trong những năm qua mới chỉ tập
trung chủ yếu vào việc đánh giá hiện trạng mưa axit (lắng đọng ướt),
nghiên cứu mưa axit ở nơi có số liệu quan trắc và các nghiên cứu này
được thực hiện ở quy mô khác nhau. Các nghiên cứu về tác động lắng
axit gây ra đối với hệ sinh thái, vật liệu - cơng trình kiến trúc hay sức
khỏe con người cịn rất hạn chế. Tuy nhiên, cũng có một số ít các nhà
khoa học trong nước đã xem xét các ảnh hưởng của mưa axit đến thực
vật, động vật. Nghiên cứu thực nghiệm ảnh hưởng của mưa axit lên
tôm sú, lên rau cải xanh của tác giả Nguyễn Thị Kim Lan và cộng sự
(2005) là một ví dụ. Một nghiên cứu khác về đánh giá diễn biến lắng
axit đến hệ sinh thái ở một số khu vực Bắc Bộ của tác giả Nguyễn
Hồng Khánh và cộng sự (2006) được thực hiện công phu hơn. Nghiên
cứu này đã đạt được một số kết quả nhất định. Nhìn chung, số lượng
các nghiên cứu và đối tượng của các nghiên cứu liên quan đến lắng
đọng axit là ít, kết quả của các nghiên cứu về đánh giá ảnh hưởng của
lắng đọng axit tới mơi trường và hệ sinh thái vẫn cịn là khá khiêm tốn
và từ năm 2006 đến nay khơng có nghiên cứu nào đánh giá một cách
hệ thống tình hình lắng đọng axit theo thời gian và các ảnh hưởng của
nó

.

Chính vì vậy, những hiểu biết về lắng đọng axit và ảnh hưởng của
nó tới môi trường sống và hệ sinh thái ở Việt Nam là rất hạn chế. Với
xuất phát điểm như vậy, luận án đã được thực hiện. Đây là một hướng

đi cần thiết có ý nghĩa khoa học và thực tiễn góp phần vào nhiệm vụ
bảo vệ mơi trường của quốc gia.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
2.1. Phương pháp tính tốn các đặc trưng lắng đọng axit

a) Tính tương quan [13]

Hệ số tương quan(ρRxyR) được tính tốn nhằm xác định mối quan hệ

tương quan giữa các ion hóa học trong nước mưa (SOR4RP

2-P

, NOR3RP

-P

, ClP

-P

,
HCOR3RP

-P

, NHR4RP

, CaP

, NaP

, MgP

và KP

) và các thành phần khác như pH.
Chuỗi số liệu quan trắc các thành phần hóa học nước mưa của 5 trạm
Láng-Hà Nội, Hải Dương, Phủ Liễn - Hải Phịng, Ninh Bình và Cúc
Phương trong 7 năm được nhập và tính tốn trên phần mềm Excel.

b) Tính [nss-SOR4RP

2-P

] và [nss- CaP
2+

P
] [85]

[nss-SOR4RP

2-P

] = [SOR4RP

2-P

] – 0,06028 * [NaP

] (1.3)

[nss-CaP

] = [CaP

] – 0,02161 * [NaP

] (1.4)

c) Tính chỉ số pARiR [85]

pARiR = -logR10R([nss-SOR4RP

2-P

]+[NOR3RP

-P

] (1.5)

d) Tính thành phần làm thay đổi giá trị pH nước mưa thông qua tỷ lệ 
nồng độ các ion trong nước mưa

e. Tính lắng đọng ướt: [85]

DRwR =

C

× P (1.6)

C

∑

×
i
i
Pi

Pi
Ci
(1.7)

Trong đó: DRwR : Lượng lắng ướt (g/mP

) ; P là tổng lượng mưa
năm(mm);

C

là nồng độ ion TB năm (mg/l); CRiR: nồng độ ion TB

tháng i (mg/l); PRiR: tổng lượng mưa tháng i (mm)

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Tải lượng lắng ướt trong 1 năm: TRwR = DRwR/năm (g/mP

/năm)

f. Tính lắng đọng khơ [120]

DRdR = v* N (1.8)

Trong đó: DRdR: Lượng lắng khô (mg/mP

.s) ; V: Vận tốc lắng (m/s),
N: Nồng độ chất khí (mg/mP

)

Tải lượng lắng khơ trong 1 năm: TRdR = DRdR/năm (g/mP

/năm)

2.2. Phương pháp bố trí thí nghiệm

- Nghiên cứu được thực hiện tại xã Cẩm Sơn, huyện Cẩm Giàng,

tỉnh Hải Dương. Thời gian tiến hành thí nghiệm trong vụ xuân
năm 2012.

- Nước tưới cây là nước mưa lấy tại khu vực nghiên cứu có thành
phần NOR3RP

(3,67 - 3,75 mg/l), HCOR3RP

-P

(15,65 - 15,91 mg/l), ClP

-P

(5,38 - 5,56 mg/l), SOR4RP

2-P

(12,18-12,42 mg/l), NHR4RP

(4,35 - 4,78
mg/l), NaP

(2,32 - 2,53 mg/l), KP

(1,66 - 1,83 mg/l), CaP

(5,64 -
5,82 mg/l), MgP

(0,69 - 0,81mg/l). Cứ 2 tuần/lần phân tích mẫu
nước mưa. Nước mưa được điều chỉnh pH ở các mức khác nhau:
3,0; 4,0; 4,5; 5,0; 5,5 bằng dung dịch HR2RSOR4R 1N.

- Tần suất tưới nước mưa axit ở các mức 35% và 66 %. Đây là các
giá trị tần suất trung bình và cao nhất tính được trong giai đoạn từ

tháng 2 – 4 của tỉnh Hải Dương.

- Lượng nước mưa axit tưới là 200 và 750 mm. Đây là các giá trị
lượng mưa trung bình và cao nhất tính được trong giai đoạn từ
tháng 2 – 4 của tỉnh Hải Dương.

- Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCBD-
Randomized Complete Block Design) với 3 yếu tố (pH, tần suất
và lượng mưa) bao gồm 20 cơng thức thí nghiệm. Mẫu đối chứng
là mẫu khơng tưới nước mưa axit. Thí nghiệm tiến hành với 3 lần

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

nhắc lại. Sử dụng chương trình IRRISTAT 5.0 để tạo sơ đồ thí
nghiệm.

Bảng 2.1. Các cơng thức thí nghiệm 
U
CT1U
pH=3,0
TS 35%
LM 200mm
U
CT5U
pH= 4,0
TS 35 %
LM 200mm

CT9U

pH= 4,5
TS 35 %
LM 200mm

CT13U

pH= 5,0
TS 35 %
LM 200mm

CT17U

pH= 5,5
TS 35 %
LM 200mm
U
CT2U
pH= 3,0
TS 66%
LM 200mm
U
CT6U
pH= 4,0
TS 66%
LM 200mm
U

CT10U
pH= 4,5
TS 66%
LM 200mm
U
CT14U
pH= 5,0
TS 66%
LM 200mm
U
CT18U
pH= 5,5
TS 66%
LM 200mm
U
CT3U
pH= 3,0
TS 35%
LM 750mm
U
CT7U
pH= 4,0
TS 35 %
LM 750mm

CT11U

pH= 4,5

TS 35 %
LM 750mm

CT15U

pH= 5,0
TS 35 %
LM 750mm

CT19U

pH= 5,5
TS 35 %
LM 750mm
U
CT4U
pH= 3,0
TS 66%
LM 750mm
U
CT8U
pH= 4,0
TS 66%
LM 750mm
U
CT12U

pH= 4,5
TS 66%
LM 750mm
U
CT16U
pH= 5,0
TS 66%
LM 750mm
U
CT20U
pH= 5,5
TS 66%
LM 750mm
Đối chứng (ĐC)

2.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu

Số liệu để đánh giá hiện trạng lắng đọng axit của khu vực nghiên
cứu được nhập, xây dựng công thức và tính tốn bằng chương trình
Excel. Số liệu đánh giá ảnh hưởng của mưa axit đến cây đậu Cô ve
được phân tích và xử lý bằng chương trình Excel và phương pháp
phân tích phương sai (ANOVA) và hồi quy bằng chương trình
IRRISTAT 5.0.

2.4. Phương pháp phân tích trong phịng thí nghiệm

Các chỉ tiêu hóa học của đất được xác định theo những phương
pháp thơng dụng hiện nay trong các phịng thí nghiệm phân tích đất
[8, 18 ].

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

2.5. Phương pháp mơ hình hóa mơi trường

Xem xét khả năng sử dụng mơ hình RAINS - ASIA 7.52.2 để
đánh giá và dự báo mức độ phát thải SOR2 Rở vùng đồng bằng sông

Hồng, đánh giá lượng lắng đọng SORxRvà tỷ lệ phần trăm hệ sinh thái bị

ảnh hưởng.

2.6. Phương pháp xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và 
đánh giá hiện trạng lắng đọng axit

Luận án cũng đã sử dụng bộ công cụ lập trình Microsoft Visual
C# 2010 với hệ quản trị cơ sở dữ liệu (CSDL) Microsoft Access để
xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh giá hiện trạng lắng
đọng mưa axit tại khu vực nghiên cứu.

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Đánh giá hiện trạng lắng đọng axít ở một số khu vực đồng 
bằng sông Hồng (Hà Nội, Hải Phịng, Hải Dương, Ninh Bình)

3.1.1. Hiện trạng mưa axit

Kết quả tính tốn dựa trên chuỗi số liệu quan trắc và đo đạc giai
đoạn từ năm 2006 đến năm 2012 của Trung tâm KTTV Quốc Gia cho
thấy mưa axít (pH < 5,6) đã xuất hiện ở các trạm khu vực đồng bằng
sông Hồng với tần suất tương đối cao và biến động khá lớn qua các
năm, cụ thể ở Hà Nội là (25% - 54,5%), ở Hải Phòng (8,33% - 58,3 %),
ở Hải Dương (8,3 – 63,6 %), ở Ninh Bình ( 8,3 % - 50 %) và ở Cúc

Phương (33 % - 81,8 %). Tỷ lệ mưa axít (%) của một số khu vực thuộc
đồng bằng sông Hồng - Việt Nam giai đoạn 2006 - 2012 được biểu
diễn ở Hình 3.1.

Nhìn chung, tỷ lệ mưa axít (%) thay đổi không theo quy luật ở
các trạm thuộc khu vực nghiên cứu. Mưa axit thường xuất hiện vào

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

các tháng mùa khô (tháng 4, 10,11) khi lượng mưa ít và các tháng cuối
mùa mưa (tháng 8, 9) khi lượng mưa giảm. Tỷ lệ xuất hiện mưa axit ở
tất cả các trạm vào mùa khô lớn hơn so với mùa mưa.

Hàm lượng các anion và cation chính trong nước mưa có sự
chênh lệch đáng kể giữa các trạm trong khu vực nghiên cứu. Nồng độ
các anion chính (SOR4RP

2-P

, NOR3RP

-P

, ClP

-P

, HCOR3RP

-P

) trong nước mưa khá cao.
Trong đó, ion SOR4RP

2-Plà anion có nồng độ cao nhất trong nước mưa so

với các anion khác ở bốn trạm Hà Nội, Hải Phịng, Hải Dương và Ninh
Bình. Ở Cúc Phương, nồng độ ion HCOR3RP

-Plà cao nhất. Giải thích cho

nồng độ HCOR3RP

-Pcao trong nước mưa có thể là do hoạt động hô hấp của

thực vật tại khu vực. Ngồi ra phần chính tạo ra HCOR3RP

-Ptrong nước

mưa là do khí COR2R hịa tan vào nước ở các nồng độ COR2R khác nhau và

phụ thuộc vào nhiệt độ. Sự tan của COR2Rtrong nước đóng vai trị làm

đệm rất nhạy đối với pH do cân bằng: HCOR3RP

-P

+ HP

HR2RO +COR2R.

Nồng độ NOR3RP

-Ptại trạm Láng - Hà Nội luôn lớn hơn hẳn các trạm khác.

Ở tất cả các trạm, nồng độ các ion SOR4RP

2-P

, NOR3RP

-P

, NHR4RP

, CaP

trung bình
mùa khô (mg/l) cao hơn các giá trị này trong mùa mưa nhiều lần. Điều
này chứng tỏ rằng trong mùa mưa, do mưa nhiều dẫn đến làm thay đổi
nồng độ ion HP

P (theo chiều hướng giảm) hay nói cách khác là làm

tăng pH. Bên cạnh đó có thể xem xét thêm yếu tố rửa trơi

.

Thành phần chủ yếu làm giảm giá trị pH nước mưa ở cả 5 trạm là
nss-SOR4RP

2-P qua các năm và các mùa trong năm. Thành phần chủ yếu

làm trung hịa tính axit trong nước mưa ở 5 trạm nghiên cứu là
nss-CaP

. Giá trị pH luôn lớn hơn giá trị pARi Rở cả 5 trạm trong khu vực

nghiên cứu cho thấy pH còn chịu ảnh hưởng của các ion khác ngoài
SOR4RP

2-P

và NOR3RP

-P

, như CaP

P và NHR4RP

P và các ion khác như KP

, NaP

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Hình 3.1 (a, b, c, d, e). Tỷ lệ mưa 
axít (%) của một số khu vực 
thuộc đồng bằng sông Hồng - 
Việt Nam giai đoạn 2006 - 2012

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

3.1.2. Tải lượng lắng của S và N

Để đánh giá được các ảnh hưởng có hại của lắng đọng axít đến mơi
trường và con người, cần tính tốn được tải lượng lắng đọng axít (lắng
khơ và lắng ướt). Hình 3.2 biểu diễn tải lượng lắng đọng S và N ở Hà
Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Ninh Bình và Cúc Phương giai đoạn
2006-2012.

Hình 3.2. Tải lượng lắng đọng S và N ở Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, 
Ninh Bình và Cúc Phương giai đoạn 2006-2012

Kết quả nghiên cứu cho thấy ở Cúc Phương có tải lượng lắng đọng
S thấp hơn nhiều lần so với Hà Nội và Hải Dương, xấp xỉ bằng Hải
Phòng và lớn hơn khơng đáng kể so với Ninh Bình, cịn tải lượng lắng
N thì nhỏ hơn so với tất cả bốn khu vực trong giai đoạn 2006-2012.
Giải thích cho sự chênh lệch tương đối lớn giữa tải lượng lắng axít ở
Cúc Phương so với các khu vực cịn lại, đặc biệt là Hà Nội và Hải
Dương là do trạm quan trắc đặt trong Vườn Quốc gia Cúc Phương,
cách xa khu dân cư và đường giao thông nên tại đây hầu như it chịu
ảnh hưởng trực tiếp của các hoạt động công nghiệp, giao thông và dân

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

sinh, do đó lượng lắng khơ N thấp hơn so với các khu vực khác, lượng
lắng ướt của S thấp do nồng độ của ion SOR4RP

2-Ptrong nước mưa thấp

(như đã được giải thích ở mục 3.1.1.3) dẫn đến tải lượng lắng axít ở
đây là thấp hơn.

Ở cả 5 trạm, tải lượng lắng S đều lớn hơn tải lượng lắng N rất
nhiều lần. Nguyên nhân là do lưu huỳnh có mặt trong khơng khí với
hàm lượng khá lớn chủ yếu từ các hoạt động công nghiệp như quá
trình đốt cháy các nguyên liệu hóa thạch, từ phân hủy các hợp chất
hữu cơ, ngồi ra cịn có nguồn gốc tự nhiên, cịn nguồn nhân tạo của
các NORxR chủ yếu từ hoạt động giao thông, hoạt động công nghiệp là

rất nhỏ nên lượng phát thải nhỏ hơn.

3.2. Đánh giá ảnh hưởng của mưa axit đến sự sinh trưởng và phát 
triển của cây đậu Cô ve (Phaseolus vulgaris L.)

a) Tỉ lệ nảy mầm

Kết quả thí nghiệm ảnh hưởng phối hợp của 3 thành tố pH, tần suất
mưa và lượng mưa ở trong giai đoạn nẩy mầm của hạt cây đậu Cơ ve
cho thấy nhìn chung khi pH tăng, tần suất và lượng mưa giảm sẽ cho tỉ
lệ nảy mầm càng cao. Tỷ lệ nẩy mầm ở công thức đối chứng cao hơn
các công thức xử lý mưa axít (CT1-CT20).

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Hình 3.3. Tỷ lệ nẩy mầm của đậu Cô ve ở các cơng thức thí nghiệm

Sự chênh lệch giữa các công thức ở pH = 3,0; 4,0; 4,5 và 5,0 cho
thấy sự sai khác có ý nghĩa thống kê, tuy nhiên ở pH = 5,5 thì cho thấy
sự đồng nhất ở các nghiệm thức (LSD R0,05R = 4,88).

Phương trình tuyến tính thể hiện mối tương quan giữa tỷ lệ nảy mầm
của hạt đậu Cô ve với các thành tố của mưa được xác định thông qua
phân tích hồi quy nhiều biến như sau:

Y= 52,5 + 9,65 XR1R – 0,086 XR2R – 0,012XR3 R(RR1RP

= 0,83; Multiple RR1R = 0,91 )

Trong đó: Y: Tỉ lệ nảy mầm (%); XR1R: Giá trị pH; XR2R: Tần suất tưới nước axit

(%); XR3R: Lượng nước tưới (mm)

Kết quả cho thấy hệ số tương quan bội (Multiple R) cao, thể hiện
mối quan hệ giữa các biến là chặt chẽ. pH nước mưa có mối tương quan
thuận cịn tần suất và lượng mưa có tương quan nghịch đối với tỉ lệ nảy
mầm của hạt đậu Cô ve. Hệ số xác định RP

là 0,83 cho thấy trong 100%
sự biến động của tỷ lệ nẩy mầm thì có 83% biến động là do bởi giá trị
pH, tần suất và lượng nước tưới, phần trăm còn lại là do các yếu tố ngẫu
nhiên và các yếu tố khác khơng có trong mơ hình. Xét về mặt ý nghĩa
thống kê, pH là yếu tố có ý nghĩa thống kê nhất (p < 0,001) và có vai trị
điều chỉnh quan trọng nhất (với R1R = 10,158), tiếp đến là tần suất tưới

(p < 0,05) và lượng nước tưới (p < 0,001) ảnh hưởng yếu hơn.

b) Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy mưa axit làm giảm chiều dài 
rễ, giảm tốc độ gia tăng chiều cao cây và số nhánh/cây; kéo dài thời 
gian nảy mầm và thời gian diệp lục hóa lá mầm. Mưa axit cũng đã 
ảnh hưởng tới cường độ quang hợp, cường độ thoát hơi nước và hàm 
lượng diệp lục của cây đậu Cô ve ở 3 thời kỳ khi cây có 5 -7 lá, thời kỳ 
bắt đầu ra hoa và thời kỳ ra quả. Nhìn chung, với các giá trị pH càng 
lớn, tần suất và lượng mưa càng nhỏ thì cường độ quang hợp, cường

độ thốt hơi nước và hàm lượng diệp lục càng cao. Kết quả nghiên

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

cứu cũng chỉ ra mối tương quan thuận giữa cường độ quang hợp và 
cường độ thoát hơi nước, giữa cường độ quang hợp và hàm lượng 
diệp lục của cây đậu Cô ve.

3.3. Đánh giá ảnh hưởng của mưa axit đến một số tính chất đất 
trồng đậu Cô ve (Phaseolus vulgaris L.)

Mưa axit đã làm thay đổi một số tính chất hóa học của đất trồng
đậu Cô ve, thông qua việc làm giảm giá trị pH đất, giảm chất hữu cơ
(OM), giảm một số các chỉ số dinh dưỡng trong đất như CaP

, MgP

trao đổi, N, P, K dễ tiêu và làm tăng các chỉ số độc hại AlP

, FeP

,
SOR4RP

-P

, MnP

. Hình 3.26 biểu diễn một số ảnh hưởng có hại của mưa
axit đến sự sinh trưởng và phát triển của cây.

a. Rễ cây ngắn, hoá nhầy màu nâu b. Lá cây đậu Cô ve bị chuyển màu
vàng đốm trắng

Hình 3.26. Triệu chứng quan sát được của cây đậu Cơ ve thí 
nghiệm

3.4. Đề xuất một số giải pháp đóng góp cho việc kiểm sốt lắng 
đọng axít

3.4.1. Khả năng ứng dụng mơ hình Rains - Asia 7.52.2 để 
nghiên cứu đánh giá, dự báo mức độ phát thải khí SOR2R và 
lượng lắng đọng S tại vùng đồng bằng sông Hồng Việt Nam

Nghiên cứu đã lựa chọn mơ hình Rains -Asia để xem xét khả
năng ứng dụng của nó trong đánh giá và kiểm sốt lượng lắng
đọng axit do mơ hình đã được xây dựng từ các kết quả nghiên

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

cứu, rút kinh nghiệm của mơ hình tương tự cho Châu Âu, có sẵn
số liệu về lượng thải dùng để mô phỏng cho thời kỳ 1990-2030
trên cơ sở các phương án phát triển kinh tế của hơn 200 đơn vị
hành chính với 400 nguồn thải đơn lớn của khu vực Đông Nam
Á, có sẵn số liệu khí tượng của các năm 1990-1995, khơng địi
hỏi số liệu đầu vào q chi tiết. Kết quả cho thấy mơ hình là khả
thi và phù hợp trong điều kiện số liệu đầu vào ở Việt Nam.

3.4.2. Xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh giá 
hiện trạng lắng đọng axit ở vùng đồng bằng sông Hồng Việt 
Nam

Luận án đã xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh giá
hiện trạng lắng đọng axit tại khu vực nghiên cứu thơng qua bộ cơng cụ
lập trình Microsoft Visual C# 2010 với hệ quản trị cơ sở dữ liệu
(CSDL) Microsoft Access.

Quá trình xây dựng phần mềm được thực hiện qua 03 bước chính

như sau:

- Tạo giao diện cho phần mềm,
- Xử lý với Cơ sở dữ liệu,

- Xây dựng các chức năng hỗ trợ quản lý CSDL và đánh giá
hiện trạng lắng đọng axit qua các biểu đồ.

Hình 2.1. Cửa sổ chính của phần mềm Rain

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Sau khi kết nối thành công tới cơ sở dữ liệu của địa bàn nghiên
cứu, phần mềm có chức năng hiển thị các biểu đồ thông qua thư viện
Zedgraph.dll để hiển thị đồ thị như: Tỷ lệ mưa axit, giá trị pH nước
mưa trung bình năm (từ năm 2006 đến 2012), biến động pH nước mưa
qua các tháng, nồng độ trung bình các ion chính trong nước mưa theo
tháng, nồng độ các ion trong nước mưa qua các mùa, giá trị pARiR nước

mưa qua các tháng trong năm, tải lượng lắng đọng S, N,.. và nhiều
chức năng khác.

Hình 2.2. Danh mục các biểu đồ/đồ thị trong phần mềm

Hình 2.3. Tỷ lệ mưa axít ở Cúc Phương

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Như vậy, với việc quản lý CSDL một cách trực quan, phần mềm
cho phép hiển thị nhiều mối quan hệ để đánh giá hiện trạng lắng đọng
axit tại khu vực nghiên cứu, các dữ liệu có thể in ấn, xuất sang định
dạng MS Excel. Các đồ thị cũng có thể lưu trữ riêng biệt từ phần mềm
với độ phân dải cao sang file ảnh jpg. Phần mềm đã được đóng gói và
chạy thử nghiệm. Kết quả tương thích với các hệ điều hành từ MS.

Window XP đến MS.Window 8. Phần mềm có chức năng lưu trữ
CSDL, hiển thị các biểu đồ và tự động cập nhật khi có dữ liệu của các
năm nghiên cứu tiếp theo, vì vậy rất hữu ích để lưu trữ hoặc dự báo về
lắng đọng axit trong thời gian dài. Ngoài ra vì được xây dựng theo
hướng mơ đun hóa nên phần mềm dễ dàng nâng cấp, chỉnh sửa, thêm
chức năng đọc CSDL online hoặc được sử dụng để mở rộng cho nhiều
khu vực khác trong cả nước.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 
KẾT LUẬN

1. Từ các kết quả nghiên cứu về hiện trạng lắng đọng axit ở một 
số khu vực thuộc đồng bằng sông Hồng, có thể rút ra các kết luận 
sau:

- Mưa axít (pH < 5,6) đã xuất hiện ở các trạm khu vực đồng bằng sông
Hồng với tần suất tương đối cao và biến động khá lớn qua các năm,
trạm Cúc Phương là trạm xuất hiện mưa axit với tần suất cao hơn so
với các khu vực khác trong địa bàn nghiên cứu. Nhìn chung, tỷ lệ mưa
axít (%) thay đổi khơng theo quy luật ở các trạm thuộc khu vực nghiên
cứu. Mưa axit thường xuất hiện vào các tháng mùa khô ( tháng 4,
10,11) khi lượng mưa ít và các tháng cuối mùa mưa (tháng 8, 9) khi

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

lượng mưa giảm. Tỷ lệ xuất hiện mưa axit ở tất cả các trạm vào mùa
khô lớn hơn so với mùa mưa.

- Hàm lượng các anion và cation chính trong nước mưa có sự chênh
lệch đáng kể giữa các trạm trong khu vực nghiên cứu. Nồng độ các
anion chính (SOR4RP

2-P

, NOR3RP

-P

, ClP

-P

, HCOR3RP

-P

) trong nước mưa khá cao. Trong
đó, ion SOR4RP

2-P

là anion có nồng độ cao nhất trong nước mưa so với các

anion khác ở bốn trạm Hà Nội, Hải Phịng, Hải Dương và Ninh Bình. Ở
Cúc Phương, nồng độ ion HCOR3RP

-P

là cao nhất. Nồng độ các cation trung
hịa tính axit trong nước mưa CaP

và NHR4RP

P là cao hơn so với các

cation KP

, NaP

, MgP

ở tất cả các trạm. Ở tất cả các trạm, nồng độ các
ion SOR4RP

2-P

, NOR3RP

-P

NHR4RP

, CaP

Ptrung bình mùa khơ cao hơn các giá trị

này trong mùa mưa nhiều lần.

- Thành phần chủ yếu làm giảm giá trị pH nước mưa ở cả 5 trạm là
nss-SOR4RP

2-Pqua các năm và các mùa trong năm. Còn NHR4RP

, nss-CaP

là
hai ion chính làm trung hịa tính axít nước mưa. Ở Hà Nội, tùy theo
từng năm mà ion NHR4RP

hay ion nss-CaP

Pđóng vai trị chủ yếu trong sự

trung hịa tính axit trong nước mưa. Ở Hải Phòng, Hải Dương, Ninh
Bình, Cúc Phương thì nss-CaP

là thành phần chủ yếu trong việc trung
hịa tính axit trong nước mưa ở các khu vực này.

- Giá trị pH luôn lớn hơn giá trị pARi Rở cả 5 trạm trong khu vực nghiên

cứu cho thấy pH còn chịu ảnh hưởng của các ion khác ngoài SOR4RP

2-P

và
NOR3RP

-P

, như CaP

và NHR4RP

và các ion khác.
- Tải lượng lắng đọng ướt của các ion NOR3RP

-P

, HCOR3RP

-P

, ClP

-P

, SOR4RP

2-P

, NHR4RP

+
P
,
NaP
+
P

, KP

, CaP

, MgP

trong nước mưa có sự khác nhau khá lớn giữa các
khu vực. Tại cả 5 trạm quan trắc, tải lượng lắng đọng của HCOR3RP

và
SOR4RP

là cao hơn so với các ion khác, và tải lượng lắng đọng hai ion
NHR4RP

, CaP

Plà cao hơn so với NaP

, KP

, MgP

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

- Tải lượng lắng của S và N ở bốn khu vực Hà Nội, Hải Phòng, Hải
Dương, Ninh Bình thay đổi khơng có quy luật qua các năm trong giai
đoạn từ 2006-2012. Cúc Phương có tải lượng lắng đọng S thấp hơn
nhiều lần so với Hà Nội, Hải Dương, xấp xỉ bằng Hải Phịng, và lớn
hơn khơng đáng kể so với Ninh Bình, cịn tải lượng lắng N thì nhỏ
hơn so với tất cả bốn trạm còn lại trong giai đoạn 2006-2012. Ở cả 5
trạm trong khu vực nghiên cứu, tải lượng lắng đọng S đều lớn hơn tải
lượng đọng lắng N rất nhiều lần.

2. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm về ảnh hưởng của mưa axit đến sự

sinh trưởng và phát triển của cây đậu Cô ve cho thấy:

- Mưa axit đã làm giảm tỉ lệ nảy mầm, chiều dài rễ, giảm tốc độ gia
tăng chiều cao cây và số nhánh/cây; kéo dài thời gian nảy mầm và thời
gian diệp lục hóa lá mầm. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy mưa axit
đã ảnh hưởng tới cường độ quang hợp, cường độ thoát hơi nước và
hàm lượng diệp lục của cây đậu Cô ve ở 3 thời kỳ khi cây có 5 -7 lá,
thời kỳ bắt đầu ra hoa và thời kỳ ra quả. Nhìn chung, với các giá trị
pH càng lớn, tần suất và lượng mưa càng nhỏ thì cường độ quang hợp,
cường độ thoát hơi nước và hàm lượng diệp lục càng cao.Kết quả
nghiên cứu cũng chỉ ra mối tương quan thuận giữa cường độ quang
hợp và cường độ thoát hơi nước, giữa cường độ quang hợp và hàm
lượng diệp lục của cây đậu Cô ve.

- Mưa axit đã làm thay đổi một số tính chất hóa học của đất trồng đậu
Cơ ve, thông qua việc làm tăng các chỉ số độc hại và làm giảm một số
các chỉ số dinh dưỡng trong đất. Những kết quả nghiên cứu cho thấy
tác động của mưa axit cần được xem xét đến trong công tác quản lý và
bảo vệ đất canh tác.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

3. Kết quả nghiên cứu một số giải pháp đóng góp cho việc kiểm sốt 
lắng đọng axit bao gồm:

- Kết quả nghiên cứu cho thấy khả năng áp dụng mơ hình Rains -
Asia 7.52.2 trong nghiên cứu đánh giá, dự báo mức độ phát thải,
chi phí giảm thiểu phát thải khí SOR2R, lượng lắng đọng SOR2 Rvà tỷ lệ

phần trăm hệ sinh thái bị ảnh hưởng tại vùng đồng bằng sông Hồng
Việt Nam là khả thi và phù hợp trong điều kiện số liệu đầu vào ở
Việt Nam.

- Nghiên cứu đã xây dựng được phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và
đánh giá hiện trạng lắng đọng axit ở vùng đồng bằng sông Hồng
Việt Nam phục vụ cho công tác lưu trữ và dự báo về lắng đọng axit
trong thời gian dài.

KIẾN NGHỊ

- Cần tiến hành các nghiên cứu chuyên sâu hơn về lắng đọng axit
như đánh giá ảnh hưởng của sự lắng đọng axít tới các cơng trình lộ
thiên, các hệ sinh thái, đặc biệt là hệ sinh thái nông nghiệp và sức
khoẻ cộng đồng. Qua đó lường trước vấn đề, dự báo và đề xuất các
biện pháp giảm thiểu tác hại, góp phần thực thi chiến lược bảo vệ
môi trường và phát triển bền vững đất nước.

- Phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và đánh giá hiện trạng lắng đọng
axit ở vùng đồng bằng sông Hồng Việt Nam được xây dựng trong
luận án có thể sử dụng để mở rộng cho nhiều khu vực khác trong
cả nước. Bên cạnh đó phần mềm cũng có thể được nâng cấp mở
rộng chức năng kết nối với các cảm biến đo độ pH, lượng mưa, để
theo dõi và giám sát trực tuyến tự động tại các điểm đo trên địa bàn
nghiên cứu.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

DANH MỤC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN 
ĐẾN LUẬN ÁN

1. Phạm Thị Thu Hà (2006), "Ảnh hưởng của mưa axít đến sự ăn mịn các vật liệu,
cơng trình kiến trúc". Tuyển tập báo cáo hội thảo khoa học Nghiên cứu công nghệ chế 
tạo đồng hợp kim có độ bền ăn mịn cao dùng để xây dựng và phục chế tượng đài đặt 
tại Hà Nội. Hội đúc luyện kim Hà Nội, tr. 23-32.

2. Phạm Thị Thu Hà (2008), “Bước đầu đánh giá sự lắng đọng axít ở khu vực Hà Nội
và Hồ Bình”, Tạp chí Khoa học, Đại Học Quốc Gia Hà Nội, Tập 24 (1S), tr 49-55. 
3. Phạm Thị Thu Hà (2008), " Đánh giá hiện trạng lắng đọng axít ở khu vực Hà Nội". 
Tuyển tập hội thảo khoa học Duy trì và nâng cao chất lượng khơng khí ở Việt Nam 
(lần thứ 2). Dự án AIRPET và chương trình khơng khí sạch Việt Nam - Thuỵ Sỹ, tr. 
150-158.

4. Phạm Thị Việt Anh, Hoàng Xuân Cơ, Phạm Thị Thu Hà, Cấn Anh Tuấn (2010),
“Nghiên cứu sử dụng mơ hình ISC3 trong đánh giá ơ nhiễm mơi trường khơng khí ở
Hà Nội do các nguồn thải cơng nghiệp”, Tạp chí khoa học, Đại học Quốc Gia Hà Nội, 
Tập 26 (5S), tr.673 - 677.

5. Phạm Thị Thu Hà, Phạm Thị Việt Anh, Cấn Anh Tuấn (2010), “ Đánh giá hiện
trạng mưa axít ở một số khu vực thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc Việt Nam
(Hà Nội, Hải Phịng, Hải Dương, Quảng Ninh)”, Tạp chí khoa học, Đại Học Quốc Gia 
Hà Nội, Tập 26 (5S), tr.710-718.

6. Phạm Thị Thu Hà, Hoàng Xuân Cơ, Phạm Thị Việt Anh (2010), “So sánh lượng
phát thải chất tiền axít và tổng lượng lắng đọng axít ở khu vực Hà Nội”, Tạp chí khoa 
học, Đại Học Quốc Gia Hà Nội, Tập 26 (5S), tr.719-724.

7. Phạm Thị Thu Hà, Phạm Thị Việt Anh, Trần Thị Nga, Nguyễn Thị Hiền (2011),
“Đánh giá hiện trạng mưa axit tỉnh Ninh Bình”, Tạp chí khoa học, Đại Học Quốc Gia 
Hà, Tập 27 ( 5S), tr. 45- 52.

8. Phạm Thị Thu Hà, Trần Thị Nga (2011), “Đánh giá tổng lượng lắng đọng axit ở
một số khu vực thuộc đồng bằng sông Hồng, Việt Nam (Hà Nội, Hải Dương, Hải
Phịng, Ninh Bình)”, Tạp chí khoa học, Đại Học Quốc Gia Hà, Tập 27 (5S), tr. 53- 60. 
9. Cấn Anh Tuấn, Hoàng Xuân Cơ, Phạm Thị Việt Anh, Phạm Thị Thu Hà (2011), "

Những vấn đề về thiệt hại và bồi thường thiệt hại do ơ nhiễm khơng khí", Tạp chí Mơi 
trường, Bộ Tài ngun và Mơi trường (9), tr. 48-52.

10. Phạm Thị Thu Hà, Lê Trọng Cúc, Đỗ Thị Ngọc Ánh (2012), “Nghiên cứu ảnh
hưởng của mưa axit đến cường độ quang hợp, hàm lượng Chlorophyll và cường độ
thoát hơi nước của đậu Cô ve (Phaseolus vulgaris L.) ở tỉnh Hải Dương”, Tạp chí 
Khoa học, Đại học Quốc Gia Hà Nội, Tập 28 (4S), tr. 45-52.

</div>