Người giúp sức trong đồng phạm theo Luật Hình sự Việt Nam (Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (481.41 KB, 16 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUT

Lấ TH LOAN

NGƯờI GIúP SứC

TRONG ĐồNG PHạM THEO LT H×NH Sù VIƯT NAM

(Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn Thành phố Hà Nội)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

LÊ THỊ LOAN

NG¦êI GIúP SứC

TRONG ĐồNG PHạM THEO LUậT HìNH Sự VIệT NAM

(Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn Thành phố Hà Nội)

Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự 
Mã số: 60 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS. TSKH. LÊ VĂN CẢM

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là cơng trình nghiên cứu của riêng
tơi và hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung khoa học của Luận
văn này. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong
bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận
văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tơi đã hồn thành
tất cả các mơn học và đã thanh tốn tất cả các nghĩa vụ tài chính theo
quy định của Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tơi có thể bảo vệ Luận văn.

Tơi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

MỤC LỤC

Trang 
Trang phụ bìa

Lời cam đoan
Mục lục

Danh mục chữ viết tắt
Danh mục bảng

MỞ ĐẦU ... 1 
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGƯỜI GIÚP SỨC

TRONG ĐỒNG PHẠM THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAMError! Bookmark not defined. 
1.1. Khái niệm đồng phạm và các hình thức đồng phạmError! Bookmark not defined.

1.1.1. Khái niệm đồng phạm ... Error! Bookmark not defined. 
1.1.2. Các hình thức đồng phạm ... Error! Bookmark not defined. 
1.2. Khái niệm người giúp sức trong đồng phạm và ý nghĩa của

việc xác định đúng vai trò người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined. 
1.2.1. Khái niệm người giúp sức trong đồng phạm trong Luật hình sự

Việt Nam ... Error! Bookmark not defined. 
1.2.2. Ý nghĩa của việc xác định đúng vai trò của người giúp sức trong

đồng phạm ... Error! Bookmark not defined.

1.2.3. Phân biệt người giúp sức với những đồng phạm khácError! Bookmark not defined. 
1.3. Người giúp sức theo quy định trong Bộ luật hình sự một số

nước trên thế giới ... Error! Bookmark not defined. 
Chương 2: NGƯỜI GIÚP SỨC THEO CÁC QUY ĐỊNH CỦA BỘ

LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999 VÀ THỰC TIỄN ÁP 
DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ NGƯỜI GIÚP SỨC TRONG 
ĐỒNG PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ... 31 
2.1. Người giúp sức theo các quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

2.1.1. Các dấu hiệu pháp lý hình sự ... Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Trách nhiệm hình sự đối với người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined.

2.2. Thực tiễn áp dụng các quy định về người giúp sức trong

đồng phạm trên địa bàn thành phố Hà NộiError! Bookmark not defined. 
2.2.1. Một số đặc điểm về tình hình chính trị - quốc phịng, kinh tế - xã

hội, văn hóa... của địa bàn thành phố Hà NộiError! Bookmark not defined. 
2.2.2. Tình hình phạm tội với người giúp sức trong đồng phạm trên địa

bàn thành phố Hà Nội và những tồn tại, hạn chếError! Bookmark not defined. 
2.2.3. Nguyên nhân cơ bản của những tồn tại, hạn chế trong thực tiễn

điều tra, truy tố và xét xử người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined. 
Chương 3: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP

NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH CỦA 
BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM NĂM 1999 VỀ NGƯỜI 
GIÚP SỨC TRONG ĐỒNG PHẠMError! Bookmark not defined. 
3.1. Sự cần thiết, ý nghĩa và cơ sở của việc hoàn thiện các quy định

của Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 về người giúp sức trong 
đồng phạm ... Error! Bookmark not defined. 
3.1.1. Sự cần thiết của việc hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự

Việt Nam năm 1999 về người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined. 
3.1.2. Ý nghĩa của việc hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự

Việt Nam năm 1999 về người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined. 
3.1.3. Cơ sở của việc hồn thiện các quy định của Bộ luật hình sự Việt

Nam năm 1999 về người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined.

3.2. Nội dung hoàn thiện các quy định của Bộ luật hình sự việt

Nam năm 1999 về người giúp sức trong đồng phạmError! Bookmark not defined. 
3.2.1. Nhận xét chung ... Error! Bookmark not defined.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

3.3. Những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định 
của Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 về người giúp sức 
trong đồng phạm ... Error! Bookmark not defined. 
3.3.1. Về mặt lập pháp ... Error! Bookmark not defined.

3.3.2. Tăng cường giải thích pháp luật, hướng dẫn áp dụng pháp luậtError! Bookmark not defined. 
3.3.3. Nâng cao năng lực, trình độ chun mơn nghiệp vụ, ý thức pháp luật

và trách nhiệm nghề nghiệp của đội ngũ thẩm phán Tòa án các cấpError! Bookmark not defined. 
3.3.4. Tăng cường kiểm sát việc áp dụng pháp luật hình sự liên quan

đến những loại người đồng phạm của Viện kiểm sát nhân dânError! Bookmark not defined. 
KẾT LUẬN ... Error! Bookmark not defined.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BLHS: Bộ luật hình sự
CHLB: Cộng hịa liên bang
CTTP: Cấu thành tội phạm

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

DANH MỤC BẢNG

Số hiệu bảng Tên bảng Trang

Bảng 2.1: Một số nhóm tội, loại tội trong số 202 bản án có đồng

phạm mà tác giả đã nghiên cứu

Error! 
Bookmark

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

MỞ ĐẦU 
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Trong những năm qua, các ngành, các cấp do các lực lượng chuyên
trách làm nịng cốt đã triển khai đồng bộ, tồn diện nhiều nội dung, biện pháp
đấu tranh phòng, chống tội phạm, thu được nhiều kết quả quan trọng. Cuộc
đấu tranh đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo, điều hành của cấp ủy đảng,
chính quyền các cấp, huy động được nhiều nguồn lực xã hội, động viên được
sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân. Cơng tác phịng ngừa xã hội
mà nịng cốt là phong trào “Tồn dân tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác
tội phạm và quản lý, giáo dục, giúp đỡ người phạm tội trong gia đình, ở địa
bàn dân cư” được triển khai sâu rộng, gắn với Cuộc vận động Toàn dân đoàn
kết xây dựng đời sống văn hóa và nhiệm vụ phát triển kinh tế, nâng cao đời
sống nhân dân đã mang lại hiệu quả rõ nét, góp phần củng cố nền tảng ngăn
ngừa tội phạm ngay từ cơ sở. Các lực lượng chuyên trách tập trung lực lượng,
phương tiện, biện pháp mở nhiều đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm trên
các tuyến, địa bàn trọng điểm. Hàng chục nghìn băng nhóm tội phạm hình sự
nguy hiểm, đường dây mua bán vận chuyển ma túy đã được triệt phá, bóc gỡ;
nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng lớn được phát hiện, điều tra, xử lý; hoạt động
của tội phạm có tổ chức và băng nhóm tội phạm hình sự mang tính chất “xã
hội đen” đã được ngăn chặn; tình hình tội phạm ở các thành phố lớn, trên các
tuyến, địa bàn trọng điểm cơ bản được kiềm chế.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

phạm buôn lậu, gian lận thương mại, tội phạm về ma túy hoạt động công khai,
lộng hành ở nhiều thành phố lớn, trên các tuyến biên giới, trắng trợn xâm
phạm quyền, lợi ích của Nhà nước, xã hội và nhân dân. Tham nhũng và tội
phạm tham nhũng vẫn hết sức nhức nhối, trở thành một trong những mối đe
dọa trực tiếp sự tồn vong của chế độ. Tội phạm và vi phạm pháp luật về bảo
vệ môi trường xảy ra trong nhiều lĩnh vực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự
phát triển kinh tế của đất nước, xâm phạm trực tiếp đến quyền lợi của người
dân và sức khỏe cộng đồng. Tội phạm có tính quốc tế, tội phạm xuyên quốc
gia và tội phạm sử dụng công nghệ cao đang là một thách thức lớn.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Ngọc Anh, Đỗ Khắc Hưởng (2010), Bình luận Luật sửa đổi, bổ 
sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 1999, Nxb Chính trị quốc gia, 
Hà Nội.

2. Ban dự thảo Bộ luật hình sự sửa đổi – Bộ tư pháp (1997), Bộ luật hình sự 
Nhật Bản (Người dịch: Nguyễn Văn Hồn, người đính hiệu: TS. Uông 
Chu Lưu), Hà Nội.

3. Phạm Văn Beo (2009), Luật hình sự Việt Nam, (Quyển I – Phần chung), 
Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.

4. Nguyễn Thị Bình (2010), Quyết định hình phạt trong đồng phạm, Luận 
văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật – Đại học quốc gia Hà Nội.

5. Bộ chính trị (2002), Nghị quyết số 08 - NQ/TW ngày 02/01/2002 về một 
số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Hà Nội. 
6. Bộ chính trị (2005), Nghị quyết số 48 - NQ/TW ngày 24/5/2005 về

Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến 
năm 2010, định hướng đến năm 2020, Hà Nội.

7. Bộ chính trị (2005), Nghị quyết số 49 - NQ/TW ngày 02/06 về Chiến lược 
cải cách tư pháp đến năm 2020, Hà Nội

8. Bộ tư pháp (1957), Tập luật lệ về tư pháp, Hà Nội.

9. Bộ tư pháp (1997), Bộ luật hình sự Cộng hịa Liên bang Đức, (Tài liệu 
tham khảo – bản dịch), Hà Nội.

10. Bộ tư pháp (1997), Bộ luật hình sự Cộng hịa Liên bang Nga, (Tài liệu 
tham khảo – bản dịch), Hà Nội.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

12. Bộ Tư pháp, Viện nghiên cứu Nhà nước và Pháp luật (1995), Hình phạt 
trong luật HS Việt Nam, NXB CTQG Hà Nội.

13. Lê Cảm (1998), “Về chế định đồng phạm trong Luật hình sự Việt Nam 
(Một số vấn đề lý luận và thực tiễn)”, Tạp chí TAND, (2+3).

14. Lê Cảm (1999), “Hoàn thiện chế định lỗi trong pháp luật HS Việt Nam 
(Một số vấn đề lý luận và thực tiễn)”, Tạp chí TAND, (1).

15. Lê Cảm (2000), Các nghiên cứu chuyên khảo về phần chung Luật HS

(tập 1), NXB CAND, Hà Nội.

16. Lê Cảm (2000), Các nghiên cứu chuyên khảo về phần chung Luật HS 
(tập 3), NXB CAND, Hà Nội.

17. Lê Cảm (2002), Các nghiên cứu chuyên khảo về phần chung Luật HS 
(tập 4), NXB CAND, Hà Nội.

18. Lê Cảm (2003), “Chế định đồng phạm và mơ hình lý luận của nó trong
Luật hình sự Việt Nam”, Nhà nước và pháp luật, (8).

19. Lê Cảm (2005), Sách chuyên khảo sau đại học: Những vấn đề cơ bản 
trong KHLHS (Phần chung), NXB ĐHQGHN, Hà Nội.

20. Lê Cảm (2007), Nghiên cứu so sánh các quy định về Phần chung luật hình 
sự, Chuyên đề giảng dạy Sau đại học, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội. 
21. Lê Cảm (Chủ biên) (2001), Giáo trình Luật HS Việt Nam (Phần chung),

khoa Luật, ĐHQGHN, NXB ĐHQGHN.

22. Lê Cảm (Chủ biên) (2003), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (phần các 
tội phạm), khoa Luật, ĐHQGHN, NXB ĐHQGHN.

23. Lê Cảm (Chủ biên) (2003), Giáo trình Luật HS Việt Nam (Phần chung), 
khoa Luật, ĐHQGHN, NXB ĐHQGHN.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

25. Đặng Văn Doãn (1986), Vấn đề đồng phạm, NXB Pháp lý, Hà Nội.

26. Đảng cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc 
lần thứ VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

27. Trần Văn Độ (1999), “Hoàn thiện các quy đinh của BLHS về các giai
đoạn thực hiện tội phạm”, Tạp chí TAND, (5).

28. Đinh Bích Hà (2007), Bộ luật hình sự Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, 
Nxb Tư pháp, Hà Nội.

29. Nguyễn Văn Hiện (2001), Tiêu chuẩn thẩm phán – thực trạng và những 
yêu cầu đặt ra trong thời kỳ đổi mới, Tòa án nhân dân.

30. Nguyễn Ngọc Hòa (1980), “Trần Quốc Dũng phạm tội gì? Bàn về các
giai đoạn phạm tội và vấn đề đồng phạm”, Tạp chí TAND, (2).

31. Nguyễn Ngọc Hòa (2008), Sửa đổi quy định của Bộ luật hình sự năm 
1999 về đồng phạm và những vấn đề có liên quan đáp ứng yêu cầu của 
hội nhập quốc tế, Dân chủ và pháp luật, (Số chuyên đề).

32. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (1999), Từ điển giải thích thuật ngữ luật học 
HS, luật tố tụng HS, Trường đại học Luật Hà Nội, NXB CAND Hà Nội.

33. Nguyễn Ngọc Hòa (Chủ biên) (2003), Giáo trình Luật HS Việt Nam của 
Trường Đại học Luật Hà Nội, NXB CAND, Hà Nội.

34. Nguyễn Ngọc Hịa (Chủ biên) (2007), Giáo trình Luật HS Việt Nam, Tập 
I, NXB CAND, Hà Nội.

35. Nguyễn Ngọc Hòa, Lê Thị Sơn (2006), Từ điển pháp luật HS, NXB TP. 
36. Đoàn Văn Hường (2003), “Đồng phạm và một số vấn đề về thực tiễn xét

xử”, Tạp chí TAND, (4).

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

38. Mai Lan Ngọc (2012), một số vấn đề lý luận và thực tiễn về những loại
người đồng phạm trong luật hình sự Việt Nam, luận văn thạc sỹ luật
học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội

39. Cao Thị Oanh (2002), “Vấn đề mặt chủ quan của đồng phạm”, Tạp chí 
Luật học, (2).

40. Đỗ Ngọc Quang (1997), “Phân biện tội phạm có giúp sức, giúp sức phạm
tội và tội phạm có giúp sức”, Tạp chí luật học, (3).

41. Đinh Văn Quế (1998), Bình luận án, NXB TPHCM.

42. Đinh Văn Quế (2004), Bình luận khoa học BLHS năm 1999 (phần 
chung), NXB TPHCM.

43. Đinh Văn Quế (2004), Bình luận khoa học Bộ luật tố tụng HS năm 2003 
về xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, GĐT và tái phẩm (Bình luận chuyên sâu), 
NXB TPHCM.

44. Đinh Văn Quế (2005), Pháp luật hình sự thực tiễn xét xử và án lệ. NXB 
Lao động - Xã hội, Hà Nội.

45. Đinh Văn Quế (từ năm 2003 - 2007), Bình luận khoa học BLHS năm 
1999 (phần các tội phạm), NXB TPHCM, gồm 10 tập.

46. Quốc hội (1993), Bộ luật hình sự nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt 
Nam năm 1985, NXB CTQG, Hà Nội.

47. Quốc hội (2002), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 
năm 1992; sửa đổi, bổ sung năm 2001, NXB CTQG, Hà Nội.

48. Quốc hội (2004), Bộ luật hình sự nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt 
Nam năm 1999, NXB CTQG, Hà Nội.

49. Quốc hội (2004), Bộ luật tố tụng hình sự của nước Cộng hòa xã hội chủ 
nghĩa Việt Nam, NXB CTQG, Hà Nội.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

51. Lê Thị Sơn (1998), “Về các giai đoạn thực hiện hành vi đồng phạm”,
Tạp chí luật học, (3).

52. TANDTC (2009), Báo cáo về tổng kết công tác năm 2009 và phương 
hướng nhiệm vụ công tác năm 2010 của ngành TAND, Hà Nội.

53. TANDTC (2010), Báo cáo về tổng kết công tác năm 2010 và phương 
hướng nhiệm vụ công tác năm 2011 của ngành TAND, Hà Nội.

54. TANDTC (2011), Báo cáo về tổng kết công tác năm 2011 và phương 
hướng nhiệm vụ công tác năm 2012 của ngành TAND, Hà Nội.

55. TANDTC (2012), Báo cáo về tổng kết công tác năm 2012 và phương 
hướng nhiệm vụ công tác năm 2013 của ngành TAND, Hà Nội.

56. TANDTC (2013), Báo cáo về tổng kết công tác năm 2013 và phương

hướng nhiệm vụ công tác năm 2014 của ngành TAND, Hà Nội.

57. Nguyễn Trung Thành (1999), “Phạm tội có giúp sức trong luật hình sự
Việt Nam: một số vấn đề lý luận và thực tiễn”, Tạp chí Nhà nước và 
pháp luật, (9).

58. Nguyễn Trung Thành (2002), “Cơ sở và những nguyên tắc truy cứu trách
nhiệm hình sự trong trường hợp phạm tội có giúp sức”, Tạp chí nhà nước 
và pháp luật, (6).

59. Trần Quang Tiệp (1997), “Chế định đồng phạm trong pháp luật hình sự ở
một số nước trên thế giới”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, (11).

60. Trần Quang Tiệp (1998), “Hoàn thiện chế định liên quan đến tội phạm
trong luật hình sự Việt Nam hiện nay”, Tạp chí tòa án nhân dân, (5). 
61. Trần Quang Tiệp (2000), Đồng phạm trong luật HS Việt Nam, Luật án

Tiến sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

63. Trần Quang Tiệp (2007), Đồng phạm trong luật HS Việt Nam, NXB Tư 
pháp Hà Nội.

64. Trịnh Quốc Toản (1999), Những vấn đề lý luận về định tội danh và 
hướng dẫn giải bài tập, NXB ĐHQGHN.

65. Trịnh Quốc Toản (2001), Chương III - Đồng phạm, trong sách Giáo 
trình Luật hình sự Việt Nam, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 
66. Trịnh Tiến Việt (2006), “Về trường hợp miễn trách nhiệm hình sự cho người

tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội”, Khoa học, (Kinh tế - Luật), (2). 
67. Viện nghiên cứu Nhà nước và pháp luật (tập thể tác giả) (1994), Tội phạm

học Việt Nam, luật HS và Luật tố tụng HS Việt Nam, NXB CTQG, Hà Nội. 
68. Viện nghiên cứu Nhà nước và pháp luật (tập thể tác giả) (2000), Tội

phạm học Việt Nam, một số vấn đề lý luận và thực tiễn, NXB CAND. 
69. Trịnh Tiến Việt (2007), “Về khái niệm tội phạm trong luật hình sự Việt

Nam”, Tịa án nhân dân, (7).

70. Trịnh Tiến Việt (2009), “Về phạm tội chưa đạt và các hình thức phạm tội khác
trong quá trình thực hiện tội phạm”, Khoa học, (Chuyên san Luật học), (2). 
71. Trịnh Tiến Việt (2011), “Hoàn thiện các quy định Phần chung BLHS

</div>