MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI AASC

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC
KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI AASC
Mục tiêu:
Qua tìm hiểu lý luận, nghiên cứu thực tiễn từ đó trong phần III đưa ra một số nhận
xét về điểm mạnh, điểm yếu của Công ty trong quy trình thực hiện kiểm toán. Qua
đó đưa ra một số ý kiến đề xuất góp phần hoàn thiện công tác kiểm toán báo cáo tài
chính các DNVVN tại AASC.
Nội dung:
- Đánh giá những điểm mạnh và những tồn tại trong công tác tổ chức kiểm toán
các DNVVN tại AASC
- Đưa ra một số ý kiến đề xuất đối với Công ty về hồ sơ kiểm toán, đánh giá trọng
yếu rủi ro, tổ chức kiểm toán và tiến trình hội nhập quốc tế của AASC và đề xuất
đối với Chính phủ.
I. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC TỔ CHỨC KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH CÁC DNVVN TẠI
AASC:
Để đạt được những thành tựu như ngày nay, công ty tư vấn tài chính kế toán và
kiểm toán AASC đã tự vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức. Kết quả mà
AASC đạt được là cả một quá trình phấn đấu không mệt mỏi của toàn bộ tập thể
cán bộ nhân viên cũng như ban giám đốc công ty. Trải qua hơn 10 năm hoạt động
xây dựng và phát triển, công ty đã tự khẳng định mình và trở thành một trong
những tổ chức chuyên nghành đầu tiên và lớn nhất ở Việt Nam hoạt động trong
lĩnh vực tư vấn, kế toán và kiểm toán .
Với phương châm chinh phục khách hàng bằng trình độ nghề nghiệp, xây dựng
niềm tin trên hiệu quả và chất lượng của các dịch vụ, thoả mãn được những như
cầu khắt khe nhất của khách hàng chính vì vậy, lượng khách hàng tìm đến Công ty
ngày càng nhiều các khách hàng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như ngân hàng,
bảo hiểm, dầu khí, xây dựng, thương mại… đều tỏ ra rất hài lòng với chất lượng
dịch vụ của công ty. Mặt khác, Công ty luôn chú trọng nghiên cứu mở rộng thị
trường trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các công ty kiểm toán độc lập hiện
nay. Nếu như trong những năm đầu hoạt động, khách hàng của các công ty kiểm
toán chủ yếu là các doanh nghiệp lớn, các công ty có vốn đầu tư nước ngoài, các

tổng công ty thì tới nay, mạng lưới khách hàng đã được mở rộng, các DNVVN
cũng đang dần nhận thức được ý nghĩa, vai trò của dịch vụ kiểm toán. Vì vậy
lượng khách hàng là các DNVVN có nhu cầu kiểm toán ngày càng nhiều, nhận
thức được điều này, Công ty đánh giá khu vực DNVVN có tiềm năng cao để tập
trung phát triển.
Trong quá trình xây dựng và trưởng thành, AASC đã phải đương đầu với không ít
khó khăn và luôn phải nỗ lực không ngừng trong việc khắc phục những khó khăn
mà công ty phải đối mặt:
 Khó khăn trước hết đối với AASC là yếu tố thị trường, ngành nghề kiểm
toán ngày một phát triển, kéo theo sự ra đời của hàng loạt công ty kiểm toán độc
lập trong và ngoài nước. Công ty gặp phải sư cạnh tranh quyết liệt từ phía các công
ty kiểm toán lớn, đặc biệt là từ phía các công ty kiểm toán nước ngoài đã có nhiều
năm kinh nghiệm và uy tín rộng rãi. Trong điều kiện đó, để có thể nâng cao năng
lực cạnh tranh, AASC buộc phải hạ mức phí kiểm toán và không ngừng nâng cao
năng lực chuyên môn của mình.
 Về phía khách hàng: Thái độ, nhận thức của phần lớn các doanh nghiệp
Việt Nam về hoạt động tư vấn, kiểm toán còn khá dè chừng. Vì vậy, trong quá
trình kiểm toán , các kiểm toán viên còn gặp nhiều cản trở.
Mặc dù Công ty đã có nhiều chính sách ưu đãi dành cho đối tượng DNVVN nhưng
lượng khách hàng này còn rất hạn chế. Thêm vào đó, tại các DNVVN, nền nếp tài
chính kế toán thường rất yếu, vì vậy trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên
thường gặp phải khó khăn trong việc thu thập tài liệu, chứng từ sổ sách không
được cung cấp đầy đủ.
Chính vì vậy, kiểm toán viên của AASC phải nỗ lực hết mình để khắc phục những
khó khăn đó, để hoàn thành kiểm toán với chất lượng dịch vụ đảm bảo.
Tuy nhiên, ngoài những khó khăn phải đối mặt, công ty cũng đã có nhiều thuận lợi
trong hoạt động:
 Thuận lợi trước tiên là nội lực của công ty, AASC có ban giám đốc năng
động, sáng tạo , có năng lực quản lý cao và đội ngũ nhân viên nhiệt tình, ham học
hỏi và có trình độ chuyên môn cao.

 Qua hơn 10 năm hoạt động, với kiến thức và kinh nghiệm của mình, công
ty đã gây dựng được niềm tin đối với các khách hàng, duy trì được một lượng lớn
khách hàng thường xuyên.
Mặt khác, công ty luôn chú ý tới các chính sách khách hàng để tiếp cận với khách
hàng mới, nhờ các chính sách hợp lý, hàng năm, công ty đều đạt được nhiều hợp
đồng mơí.
 Môi trừơng hoạt động kiểm toán ngày nay đã có nhiều bước tiến, nhiều
chế độ, chính sách mới được ban hành, đặc biệt là việc ban hành 16 chuẩn mực
kiểm toán Việt Nam, theo đó, công tác kiểm toán tài chính được thực hiện một
cách hiệu quả hơn.
Nhìn chung, công tác kiểm toán báo cáo tài chính nói chung và kiểm toán tài
chính các DNVVN nói riêng của AASC được đánh giá là tốt. Công tác kiểm toán
luôn được triển khai một cách khoa học, đảm bảo hiệu quả, tuân thủ đúng quy trình
kiểm toán chung mà công ty xây dựng và vận hành linh hoạt với từng khách hàng
cụ thể quy trình kiểm toán báo cáo tài chính DNVVN gồm 3 bước:
Lập kế hoạch kiểm toán
 Thực hiện kiểm toán
 Hoàn thành kiểm toán
Các bước trong quy trình kiểm toán báo cáo tài chính các DNVVN đều tuân thủ
theo đúng chuẩn mực kiểm toán quốc tế và Việt Nam, đồng thời phát huy được
những kinh nghiệm của kiểm toán viên. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai cụ
thể từng bước công việc, kiểm toán viên cũng còn gặp nhiều khó khăn.
• Lập kế hoạch kiểm toán:
Đây là giai đoạn có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng tới toàn bộ cuộc kiểm toán, để
thực hiện bước công việc này một cách hiệu quả, AASC đã đề ra các bước công
việc cần thực hiện bao gồm:
 Tìm hiểu về tình hình kinh doanh của khách hàng
 Thu thập thông tin cơ sở
Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ.
 Lập chương trình kiểm toán.

Nhìn chung giai đoạn này được AASC coi trọng và thực hiện khá tốt. Tuy nhiên,
trong quá trình thu thập thông tin, các kiểm toán viên còn gặp phải khó khăn từ
phía khách hàng, do còn nhiều yếu kém tồn tại trong các DNVVN, kiểm toán viên
luôn phải đặt ra mức rủi ro cao để đưa ra ý kiến kết luận chính xác nên kiểm toán
viên phải luôn tôn trọng nguyên tắc thận trọng mang tính nghề nghiệp.
• Giai đoạn thực hiện kiểm toán:
Trên cơ sở kế hoạch kiểm toán được lập, AASC thực hiện kiểm toán một cách toàn
diện, riêng đối với các DNVVN, hệ thống kiểm soát nội bộ được đánh giá là kém
hiệu quả nên có thể bỏ qua một số thủ tục kiểm soát để tiến hành theo hướng tập
trung kiểm tra chi tiết. Với mức rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát cao, lượng
bằng chứng cần thu thập lớn, như vậy khối lượng công việc phải tiến hành nhiều
nhưng thời gian thực hiện hạn chế. Vì vậy, kiểm toán viên đã vận dụng linh hoạt
các phương pháp kiểm toán để thu thập lượng bằng chứng cần thiết, đảm bảo độ tin
cậy nhưng phỉa tính đến chi phí và thời gian thực hiện. Hình thức tiến hành kiểm
toán báo cáo tài chính tại AASC là phân đoạn theo tài khoản, mỗi tài khoản có thể
được thực hiện bởi các kiểm toán viên khác nhau nhưng luôn có sự phối kết chặt
chẽ giữa các kiểm toán viên.
Kiểm tra chi tiết được tiến hành theo từng khoản mục, tài khoản. Trong đó, khâu
kiểm tra chứng từ gốc, sổ sách kế toán luôn được chú trọng trong các DNVVN, số
lượng mẫu chọn lớn thậm chí có thể lên tới 100% nếu có nhiều dấu hiệu nghi vấn.
Vì vậy, do yêu cầu về thời gian, đôi khi kiểm toán viên phải thực hiện kiểm toán
một cách linh hoạt cuộc kiểm toán không theo kế hoạch.
• Kết thúc kiểm toán :
Thông qua việc tổng hợp bằng chứng thu thập được, AASC phát hành báo cáo
kiểm toán căn cứ trên chuẩn mực kiểm toán Việt Nam và quốc tế. Tuy nhiên, đối
với các DNVVN, các báo cáo tài chính thường không được đưa ra ý kiến chấp
nhận toàn phần do còn nhiều sai phạm. Vì vậy, kiểm toán viên phải có tính thận
trọng nghề nghiệp, kiểm toán viên phải soát xét giấy tờ làm việc, đánh giá tính đầy
đủ và thích hợp của bằng chứng kiểm toán trước khi đưa ra ý kiến kiểm toán chính
thức.

II. Kiến nghị phương hướng hoàn thiện công tác tổ chức kiểm toán báo
cáo tài chính các DNVVN tại AASC.
Ngoài những việc đã thực hiện được AASC còn có hạn chế trên một số mặt. Sau
đây, tôi xin mạnh dạn đề xuất một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác tổ chức
kiểm toán báo cáo tài chính do AASC thực hiện.
 Về việc ghi chép trên giấy làm việc:
Việc ghi chép lại những công việc đã thực hiện là yêu cầu quan trọng trong công
tác kiểm toán . ISA 230 – Lưu tài liệu kiểm toán có khẳng định “Chuyên gia kiểm
toán phải thu thập tài liệu liên quan đến những vấn đề quan trọng để có được
những yêú tố chứng thực, làm cơ sở cho ý kiến kiểm toán và để chứng minh rằng
công tác kiểm toán đã được tiến hành phù hợp với các chuẩn mực kiểm toán quốc
tế”. Các tư liệu kiểm toán đó bao gồm các tài liệu do kiểm toán viên lập hay thu
thập và lưu trữ trong quá trình thực hiện công tác kiểm toán . Do đó, AASC nên
ghi chép lại những gì đã thực hiện trong quá trình kiểm toán một cách đầy đủ về
tính chất, lịch trình và phạm vi của các thủ tục kiểm toán đã được thực hiện cũng
như kết quả của các thủ tục này.
Việc ghi chép tài liệu đầy đủ và khoa học sẽ giúp kiểm toán viên chính có điều
kiện bao quát chặt chẽ công việc, giúp các thành viên trong đoàn kiểm toán phối
hợp chặt chẽ, hiệu quả cũng như làm cơ sở cho cuộc kiểm toán các năm tiếp theo.
Trong quá trình thực hiện kiểm toán, các kiểm toán viên của AASC luôn có sự
phối hợp chặt chẽ và sự cẩn trọng trong các bước công việc. Nhưng đôi khi, các
bước lên kế hoạch về lịch trình, phạm vi kiểm toán cũng như một số thủ tục kiểm
tra chi tiết không được ghi chép lại nên quá trình giám sát không phát huy được tới
hiệu quả tối đa.
Đối với AASC, việc ghi chép rất có ích cho công tác kiểm toán . Vì vậy, Công ty
nên có quy định và kiểm tra chặt chẽ hơn nữa về các giấy tờ làm việc. Mặt khác
Công ty có thể xây dựng bản mẫu in sẵn chuyên dụng cho việc thực hiện các thủ
tục kiểm toán. Tác giả xin đưa ra mẫu chương trình kiểm toán dựa trên mẫu hướng
dẫn của chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300: