THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC VÀ XÂY DỰNG HỆ THỐNG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG TẠI CÔNG TY DỊCH VỤ TƯ VẤN TÀI CHÍNH KẾ TOÁN VÀ KIỂM TOÁN

Thực trạng công tác tổ chức và xây dựng hệ thống
kiểm soát chất lợng tại công ty dịch vụ t vấn tài
chính kế toán và kiểm toán
I. KHái quát về Công ty dịch vụ t vấn tài chính kế toán và kiểm
toán (AASC)
1. lịch sử hình thành và phát triển
Nh đã trình bày ở Chơng I, mục I.1.2 về Kiểm toán độc lập: từ khi nền kinh tế
Việt Nam chuyển sang cơ chế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc, cùng với việc
đa dạng hoá hình thức sở hữu, đa phơng hoá đầu t, các hoạt động kinh tế đa dạng
đòi hỏi phải có dịch vụ kiểm toán. Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nền kinh
tế: Bộ trởng Bộ tài chính đã ký quyết định thành lập Công ty Dịch vụ kế
toán(ASC) theo Quyết định số164/TC/QD/TTCB ngày 13 tháng 5 năm 1991.
Trong những ngày đầu mới thành lập, Công ty chỉ cung cấp một số dịch vụ
chủ yếu là: dịch vụ kế toán, dịch vụ t vấn và bồi dỡng nghiệp vụ đã giúp cho việc
thực hiện chế độ kế toán mới nhanh chóng và hiệu quả.
Đầu thập kỷ 90, nhu cầu đầu t phát triển kinh tế cùng sự lớn mạnh về năng lực
hoạt động nghiệp vụ dẫn đến yêu cầu đổi mới hệ thống quản lý nền kinh tế quốc
dân. Công ty lại đứng trớc thách thức mở rộng loại hình dịch vụ đáp ứng sự phát
triển. Nhận ra bức xúc đó, Ban lãnh đạo Công ty đã nhanh chóng quyết định xin
Bộ tài chính bổ sung thêm một số loại hình dịch vụ: Kiểm toán và công nghệ
thông tin theo quyết định số 639TC/TCCB ngày 14/09/1993 của Bộ trởng Bộ tài
chính, Công ty đợc đổi tên thành Công ty Dịch vụ T vấn Tài chính Kế toán và
Kiểm toán với tên giao dịch quốc tế là Auditing and Accouting Financial
Consultancy Service Company gọi tắt là AASC và đó đã trở thành tên giao dịch
chính thức của Công ty cho đến nay. Ngày 29/04/1993 đợc trọng tài kinh tế Hà
Nội cấp giấy phép kinh doanh số 109157, Công ty đã chính thức đi vào hoạt động.
AASC trở thành một trong hai tổ chức hợp pháp đầu tiên và lớn nhất của Việt Nam
hoạt động độc lập trong lĩnh vực dịch vụ về kiểm toán, kế toán và t vấn tài chính

11
với sự đa dạng về dịch vụ cung cấp : Kiểm toán, kế toán, Công nghệ thông tin, t

vấn tài chính, quản trị kinh doanh, t vấn thuế, đào tạo và hỗ trợ tuyển dụng, giám
định tài chính, kế toán.
2. Đặc điểm tình hình hoạt động kinh doanh
- Mục tiêu hoạt động: Trong suốt quá trình hoạt động và phát triển, Công ty
luôn xác định mục tiêu và phơng châm hoạt động cho mình là: Trở thành ngời
bạn đồng hành của các doanh nghiệp với việc cung cấp các dịch vụ chuyên ngành
tốt nhất, đảm bảo lợi ích cao nhất của khách hàng, cung cấp các thông tin đáng tin
cậy cho công tác quản lý tài chính kinh tế và điều hành công việc sản xuất kinh
doanh một cách có hiệu quả. Nhằm giúp khách hàng và những ngời quan tâm bảo
vệ quyền lợi của mình, AASC luôn tuân theo những nguyên tắc: độc lập, trung
thực, khách quan, bảo mật, tuân thủ các quy định về kế toán, kiểm toán của Nhà n-
ớc Việt Nam và các chuẩn mực kế toán, chuẩn mực kiểm toán quốc tế đợc chấp
nhận chung (GAAS). Bên cạnh đó, Công ty luôn coi trọng chất lợng, dịch vụ và uy
tín nghề nghiệp.
- Đội ngũ nhân viên: Để hoạt động thành công và có hiệu quả, Công ty luôn
đặt trình độ và kinh nghiệm đội ngũ nhân viên lên hàng đầu. Hiện nay, AASC có
đội ngũ bao gồm hơn 250 cán bộ. Trong đó, KTV đợc đào tạo đại học và trên đại
học chuyên ngành tài chính, ngân hàng, kế toán và kiểm toán đợc đào tạo ở trong
và ngoài nớc. Năm 2003 vừa qua, trong kỳ thi KTV cấp quốc gia, Công ty đã trúng
tuyển 21 ngời chiếm 35% tổng cả nớc, nâng tổng số KTV đợc cấp chứng chỉ KTV
cấp Nhà nớc của AASC lên 79 ngời - vơn lên xếp thứ 2 sau VACO.
Qua gần 13 năm hoạt động, đợc sự quan tâm của lãnh đạo Bộ tài chính cũng
nh sự nỗ lực cố gắng của tập thể cán bộ, viên chức để tự khẳng định mình, hoạt
động của AASC đã có những bớc phát triển mạnh mẽ không ngừng.
- Các chi nhánh và khách hàng chủ yếu: Hiện tại, với trụ sở chính tại số 1 Lê
Phụng Hiểu Quận Hoàn Kiếm Hà Nội, AASC đã xây dựng đợc vững chắc
một mạng lới các chi nhánh tại các trung tâm công nghiệp lớn khắp các miền trên
cả nớc đó là: thành phố Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Thanh Hoá, Quảng Ninh, Hải
Phòng. Với sự đa dạng về các dịch vụ cung cấp, đảm bảo chất lợng và uy tín nghề

22
nghiệp. Hiện nay, Công ty đã có hơn 600 khách hàng thờng xuyên, ổn định, hoạt
động trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân và thuộc nhiều thành phần
kinh tế. Các khách hàng tín nhiệm cao của AASC gồm: các Doanh nghiệp Nhà n-
ớc, Doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài, các chơng trình dự án đợc tài trợ bởi các
tổ chức tài chính quốc tế, Ngân hàng, Bảo hiểm và Dịch vụ tài chính, Năng lợng,
Dầu khí, Viễn thông, Điện lực, Công nghiệp, Nông nghiệp, Giao thông, Thuỷ lợi,

- Các lĩnh vực hoạt động của AASC: Hoạt động dịch vụ của Công ty cung
cấp cho khách hàng phong phú và tơng đối toàn diện trong lĩnh vực tài chính kế
toán và kiểm toán. Các dịch vụ bao gồm: dịch vụ kiểm toán (Kiểm toán các Báo
cáo tài chính; kiểm toán các hoạt động dự án; kiểm toán Báo cáo quyết toán công
trình xây dựng cơ bản; kiểm toán xác định vốn liên doanh; giám định tài liệu kế
toán, tài chính); dịch vụ kế toán (Hớng dẫn áp dụng chế độ kế toán tài chính;
Xây dựng các mô hình tổ chức bộ máy tổ chức công tác kế toán; Mở và ghi sổ
kế toán, lập các Báo cáo tài chính; Lập hồ sơ đăng ký chế độ kế toán); T vấn về
thuế; T vấn quyết toán tài chính và quyết toán vốn đầu t; Hớng dẫn các thủ tục
đăng ký kinh doanh; ); Đào tạo cán bộ và ứng dụng tin học. Các dịch vụ chuyên
ngành của AASC có thể khái quát qua sơ đồ 2.(Xem trang 40)
- Kết quả hoạt động kinh doanh của AASC
Khi mới thành lập, số vốn ban đầu của Công ty khoảng hơn 200 triệu đồng và
đội ngũ nhân viên là 5 ngời do Tiến sỹ Phạm Huy Đoán làm Giám đốc. Đến nay
số vốn đó đã tăng lên đáng kể vào khoảng trên 20 tỷ đồng và số nhân viên trên 250
ngời.
Hơn mời năm qua, Công ty đã thực hiện hàng nghìn hợp đồng dịch vụ kiểm
toán, t vấn tài chính - kế toán cho mọi đối tợng trong các thành phần kinh tế với
doanh thu tăng trởng không ngừng. Nếu nh năm 1992 chỉ đạt 840 triệu đồng thì
đến năm 2000 đã là 17,4 tỷ đồng, năm 2002 đạt 21 tỷ và năm 2003
Sơ đồ 2: Các dịch vụ chuyên ngành của AASC

Kế toán
33
là 25,2 tỷ đồng. Mức tăng trởng doanh thu qua các năm biểu hiện cụ thể ở biểu số
1 sau:
Biểu số 1: doanh thu của AASC từ năm 1992 đến năm 2003.
(Nguồn: Báo cáo tổng kết các năm AASC )
Kết quả kinh doanh của Công ty đợc thể hiện rõ thông qua biểu số 2 về kết
quả tổng hợp một số số liệu kinh doanh của Công ty qua 2 năm 2002 và 2003 nh
sau:
Biểu số 2: kết quả tổng hợp về số liệu kinh doanh
Đơn vị tính: tỷ đồng
Chỉ tiêu Thực hiện
năm 2003
Thực hiện
năm 2002
Tỉ lệ % so với
năm 2002
Doanh thu 25.2 21 120
Lợi nhuận 2.69 2.1 128
Nộp NSNN 2.89 2.6 111
Thu nhập bình quân của ngời
lao động (triệu đồng) 2.6 2.35 110

T vấnKiểm toán
Dịch vụ chuyên
ngành
Tuyển dụng
Phần mềm quản lý và
phần mềm kế toán
Đào tạo

44
(Nguồn: Báo cáo tổng kết năm 2002 và năm 2003 AASC)
Tổng doanh thu năm 2003 của Công ty tăng so với năm 2002 là 20% đợc tổng
hợp từ các phần tăng đều của các dịch vụ mà Công ty không ngừng phát triển và
nâng cao chất lợng phục vụ. Cơ cấu doanh thu theo loại hình dịch vụ của AASC
năm 2003 đợc thể hiện qua biểu số 3 nh sau:
- Kiểm toán: 20.5 tỷ đồng, chiếm 81% tổng doanh thu.
- Kế toán: 2.1 tỷ đồng, chiếm 8% tổng doanh thu.
- Khác: 2.6 tỷ đồng, chiếm 11% tổng doanh thu.
Biểu số 3: Cơ cấu dịch vụ tính trên doanh thu năm 2003
(Nguồn: Báo cáo tổng kết công tác năm 2003 AASC)
Có đợc bớc phát triển lớn mạnh nh vậy, AASC đã phải trải qua rất nhiều thử
thách. Với tinh thần nỗ lực phấn đấu, Công ty đã từng bớc khắc phục những tồn tại
trong từng khâu, từ những khó khăn về thị trờng đến những trở ngại bỡ ngỡ trong
chuyên môn để khẳng định hơn nữa vị trí của mình: là một trong những Công ty
kiểm toán-kế toán đầu ngành của Việt Nam.
Nhờ vậy, AASC đã trở thành Công ty kiểm toán đầu tiên đợc Chủ tịch nớc
trao tặng Huân chơng Lao động hạng 3 vào ngày kỷ niệm 10 năm thành lập
(14/09/2001) QĐ số 586/KT/CT và đợc Thủ tớng Chính phủ có quyết định số
922/QĐ/TTg tặng cờ thi đua và Bằng khen cho nhiều tập thể cá nhân của Công ty
vào ngày 27/07/2001.
3. Đặc điểm tổ chức bộ máy hoạt động của AASC
3.1Hệ thống phòng ban
Bộ máy quản lý của Công ty đợc tổ chức theo mô hình chức năng gồm có:
Ban Giám đốc quản lý điều hành Văn phòng chính và các Phó giám đốc quản lý và
điều hành các chi nhánh của Công ty.
Hiện tại, Công ty có văn phòng chính ở Hà Nội cùng 5 chi nhánh đặt ở:
Thành phố Hồ Chí Minh, Vũng Tàu, Thanh Hoá, Quảng Ninh, Hải Phòng. Cơ cấu
tổ chức các phòng ban của Văn Phòng chính tại Hà Nội đợc thể hiện qua sơ đồ 3

55
(Xem trang 43), bao gồm 6 phòng nghiệp vụ, 1 phòng hành chính và 1 phòng kế
toán.
Phòng Hành chính tổng hợp: có nhiệm vụ quản lý các công văn đi, đến của
Công ty, ra các quyết định về công tác tổ chức của Công ty, phối hợp với các
phòng kế toán quản lý các vấn đề về lao động và tiền lơng của cán bộ công nhân
viên trong Công ty, tổ chức bảo vệ an toàn tài sản và an toàn cá nhân, tổ chức bộ
phận lái xe phục vụ cho nhu cầu đi lại, công tác của nhân viên, tổ chức bộ phận
bán hàng (cung cấp các biểu mẫu, sổ sách, chứng từ kế toán), tổ chức cung cấp các
tạp vụ và phiên dịch cho toàn Công ty
Phòng Tài chính kế toán: Tổ chức thực hiện công tác kế toán thống kê
trong Công ty.


66
Sơ đồ 3: bộ máy tổ chức quản lý công ty dịch vụ t vấn tài chính
kế toán và kiểm toán

Ban giám đốc
Phòng
kiểm
toán xây
dựng cơ
bản
Phòng
kiểm soát
chất lợng
Phòng
hành chính
tổng hợp

Văn phòng chính
CN. Vũng
Tàu
CN.
Quảng Ninh
Phòng tài
chính
kế toán
Phòngc
ông
nghệ
thông
tin
Phòng
kiểm
toán các
ngành
sản xuất
vật chất
Phòng t
vấn kiểm
toán
Phòng
kiểm
toán th-
ơng mại
dịch vụ
Phòng
kiểm
toán dự

án
CN.
Hải Phòng
CN.
Thanh Hoá
CN.Hồ Chí
Minh
77
Phòng Công nghệ thông tin: Thực hiện chức năng xây dựng và phát triển các
chơng thình phần mềm kế toán cho các loại hình doanh nghiệp. Doanh thu từ lĩnh
vực này chiếm một phần không nhỏ, năm 2003 đã đem lại cho Công ty gần 1,5 tỷ
đồng, tăng gấp gần 15 lần so với doanh thu năm 2001.
Các phòng nghiệp vụ: AASC hiện nay có 6 phòng nghiệp vụ gồm:
Phòng t vấn và kiểm toán : thực hiện các hợp đồng t vấn cho khách hàng nh:
t vấn về xây dựng mô hình kế toán, t vấn thuế, t vấn lập Báo cáo quyết toán vốn
đầu t, Phối hợp với các cơ quan chức năng trong n ớc và quốc tế phục vụ cho
công việc t vấn thẩm định giá trị tài sản. Đây là thị trờng đầy tiềm năng cho
những năm sắp tới.
Phòng kiểm toán các ngành sản xuất vật chất (trớc đây gọi là phòng Kinh
doanh và tiếp thị): làm nhiệm vụ cung cấp các dịch vụ t vấn kế toán, kiểm toán và
thực hiện các hoạt động tiếp thị của Công ty.
Phòng kiểm toán các ngành th ơng mại dịch vụ : cung cấp dịch vụ kiểm toán
cho các doanh nghiệp thơng mại dịch vụ hay các phòng ban, vụ của Bộ thơng mại.
Phòng kiểm toán xây dựng cơ bản: thực hiện kiểm toán quyết toán vốn đầu t
của các dự án đầu t hoặc các hạng mục công trình hoàn thành thuộc sở hữu Nhà n-
ớc.
Phòng kiểm toán các dự án: thực hiện kiểm toán các dự án bao gồm dự án có
nguồn đàu t trong và ngoài nớc. Hiện nay, kiểm toán dự án đang phát triển mạnh
mẽ ở Việt Nam trong đó thị phần kiểm toán của AASC về các chơng trình dự án
chiếm khoảng 25% thị trờng kiểm toán dự án của cả nớc.

Phòng kiểm soát chất l ợng : Đây là phòng mới đợc Ban giám đốc quyết định
thành lập vào đầu năm 2002 để phục vụ cho công tác KSCL cho các dịch vụ mà
Công ty cung cấp với nhiệm vụ chính là soát xét lại các Báo cáo Kiểm toán đã đợc
lập.
Các phòng nghiệp vụ trên đều cung cấp nghiệp vụ chuyên môn theo đúng chỉ
tiêu Công ty giao cho. Các dịch vụ này phải đảm bảo cung cấp kịp thời và chất l-
ợng, tuân thủ theo đúng các chuẩn mực quốc tế đợc thừa nhận.

88
Các chi nhánh của Công ty dịch vụ t vấn tài chính kế toán và kiểm toán: đợc
xây dựng có nhiệm vụ cung cấp các dịch vụ của Công ty tại địa bàn của mình để
hạn chế tối đa chi phí đi lại cho nhân viên trong Công ty, đảm bảo các dịch vụ mà
Công ty cung cấp luôn đáp ứng kịp thời yêu cầu của các khách hàng trong và
ngoài nớc. Các chi nhánh này hạch toán độc lập và Công ty thực hiện Báo cáo tài
chính theo hình thức hợp nhất các Báo cáo tài chính.
3.2Tổ chức phân công, phân nhiệm
Khi mới thành lập, Công ty chỉ gồm 8 thành viên, nhng đến nay toàn Công ty
có hơn 250 thành viên trong đó có 79 KTV đợc cấp chứng chỉ CPA. Đội ngũ nhân
viên của AASC đợc đào tạo một cách có hệ thống, hầu hết các nhân viên đều đã
tốt nghiệp đại học trong và ngoài nớc. Công ty thờng xuyên trang bị cho nhân viên
đợc tiếp cận với những kĩ năng và kiến thức mới nhất nhằm đáp ứng mọi nhu cầu
của khách hàng
Hiện tại, Ban giám đốc lãnh đạo toàn Công ty gồm 4 thành viên: 1 Giám đốc
và 3 Phó Giám đốc giúp việc.
* Giám đốc Công ty: Ông Ngô Đức Đoàn
Quản lý chung các mặt hoạt động của Công ty, trực tiếp phụ trách các chi
nhánh của Công ty. Phụ trách việc xây dựng các dự án chiến lợc, đa dạng hoá các
loại hình dịch vụ, các hoạt động có quy mô lớn, chỉ đạo thực hiện trong lĩnh vực
đào tạo và bồi dỡng toàn Công ty.
* 3 Phó Giám đốc giúp việc: - Ông Tạ Quang Tạo

- Ông Lê Đăng Khoa
- Ông Nguyễn Thanh Tùng
Các Phó Giám đốc làm nhiệm vụ chỉ đạo các phòng, các chi nhánh thuộc
Công ty, xây dựng và triển khai các kế hoạch theo đúng yêu cầu và điều lệ của
Công ty. Ngoài ra, các phó Giám đốc phải chỉ đạo, tổ chức thực hiện các loại dịch
vụ tại lĩnh vực của mình phụ trách, đề xuất các vấn đề cần bổ sung với Giám đốc
của Công ty.
* Giám đốc các chi nhánh: làm nhiệm vụ tổ chức cán bộ, nhân viên dới
quyền hợp lý để cung cấp các dịch vụ của Công ty tại địa bàn hoạt động của mình,

99
vạch kế hoạch cung cấp các loại hình dịch vụ trong một năm và hớng phát triển
trong những năm tiếp theo đệ trình lên Giám đốc phê duyệt. Bên cạnh đó, Giám
đốc các chi nhánh còn có trách nhiệm cố vấn cho Giám đốc mở rộng địa bàn để
cung cấp các loại hình dịch vụ của Công ty.
* Trởng các phòng ban, bộ phận trong Công ty: có trách nhiệm tổ chức, lãnh
đạo các nhân viên dới quyền làm việc theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Đồng thời
có toàn quyền quyết định các công việc có liên quan tới các dịch vụ, công việc mà
mình phụ trách.
* Các nhân viên trong Công ty: tiến hành các dịch vụ, công việc do trởng
các phòng ban, bộ phận giao phó và đợc hởng quyền lợi theo quy định của Công
ty.
4. Một số yếu tố khách quan ảnh hởng đến chất lợng kiểm
toán của AASC
Thực chất dịch vụ kế toán, kiểm toán của các Công ty kiểm toán là hoạt động
kinh doanh sinh lời có tính cạnh tranh cao.
Xu thế mở cửa và hội nập kinh tế ở Việt Nam cho thấy: quá trình tự do hoá
không chỉ dừng lại ở các quan hệ giao dịch thơng mại hàng hoá mà còn mở cửa
đối với các quan hệ cung cấp dịch vụ, trong đó có dịch vụ kế toán và kiểm toán.
Chính phủ đã thông qua lịch trình hội nhập với mục tiêu đến năm 2020 đa ngành

kiểm toán Việt Nam hoà nhập với thị trờng khu vực ASEAN cũng nh thị trờng
quốc tế tiến tới sự công nhận của quốc tế. Nh vậy, xu thế này tạo ra cơ hội lớn cho
sự phát triển của các Công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam nhng đồng thời cũng
đặt ra thách thức cạnh tranh ngặt nghèo cho họ.
Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng chỉ rõ hớng phát
triển các ngành nghề kinh tế nớc ta trong thời gian tới tập trung vào: phát triển thị
trờng công nghệ thông tin, các dịch vụ thông tin, t vấn, tiếp thị, pháp lý, ngân
hàng, kiểm toán, bảo hiểm . Cho đến nay, Việt Nam có khoảng 5000 doanh
nghiệp Nhà nớc và theo kế hoạch đổi mới doanh nghiệp tiến tới cổ phần hoá hoặc
chuyển đổi hình thức sở hữu, đây là thị trờng đầy tiềm năng cho kiểm toán độc
lập. Tuy nhiên, ngành kiểm toán nói chung và kiểm toán độc lập nói riêng ở nớc ta

1010