MỘT SỐ Ý KIẾN ĐÓNG GÓP NHẰM HOÀN THIỆN TỔ CHỨC HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TƯ VẤN XÂY DỰNG THUỶ LỢI I

MỘT SỐ Ý KIẾN ĐÓNG GÓP NHẰM HOÀN THIỆN TỔ CHỨC HẠCH
TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG
TY TƯ VẤN XÂY DỰNG THUỶ LỢI I
I. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HẠCH TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ
TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TƯ VẤN XÂY DỰNG THUỶ LỢI
I
1. Đánh giá chung
Công ty Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I tính đến nay đã có trên 44 năm tuổi nghề, là
một Công ty tư vấn hàng đầu của Việt nam trong lĩnh vực Thuỷ lợi, Công ty đã lập dự
án khảo sát thiết kế để xây dựng ở Việt nam gần 500 hệ thống công trình Thuỷ lợi lớn
nhỏ.
Đạt được thành tựu trên là nhờ công sức đóng góp của gần 800 cán bộ công nhân
viên đang hăng hái làm việc và rèn luyện góp phần không nhỏ trong các mũi nhọn đổi
mới bao gồm các lĩnh vực khảo sát, tư vấn, thiết kế thuỷ lợi theo hướng công nghiệp
hóa, hiện đại hóa của Công ty. Họ hiểu rằng, kết quả công tác tư vấn xây dựng sản
phẩm là công trình; chất lượng là yếu tố hàng đầu quyết định sự tồn tại của doanh
nghiệp tư vấn. Bản thân đối tượng của công việc tư vấn đã đặt ra cho mỗi thành viên
làm công tác này phải lao động hết mình, phải hợp tác và cạnh tranh lành mạnh.
Một điều nữa là Công ty không ngừng đổi mới và tự hoàn thiện mình về mọi mặt,
đặc biệt là trong công tác hạch toán kế toán tại doanh nghiệp. Thông tin kế toán đã trở
thành một nhân tố không thể thiếu được trong việc nâng cao chất lượng các mặt công
tác khác, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, lành mạnh hóa các quan hệ tài
chính và nâng cao uy tín của Công ty trên thị trường.
Về tổ chức quản lý: Công ty đã xây dựng được một mô hình quản lý khoa học,
hợp lý, có hiệu quả, phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trường. Với mô hình quản
lý của mình, Công ty đã chủ động trong sản xuất kinh doanh, giữ vững và ổn định đời
sống của cán bộ công nhân viên, tiếp tục tăng cao mức tích luỹ và củng cố vị thế của
mình trong lĩnh vực tư vấn.
Về tổ chức sản xuất: Là một Công ty khảo sát thiết kế với 10 Xí nghiệp thành
viên trải dài xuốt dọc miền Bắc và Trung Bộ, Công ty đã có được một mạng lưới hoạt
động tương đối đồng đều và rộng khắp, sẵn sàng đáp ứng mọi công tác khi có yêu cầu.

Cơ cấu tổ chức phân bố trên nhiều vùng miền nhưng với quy chế quản lý phù hợp, dân
chủ (cho phép các Xí nghiệp chủ động tổ chức sản xuất và chỉ quản lý trên các mặt chi
phí chung có liên quan tới quyền lợi của người lao động, của Công ty và của Nhà
nước), Công ty đã phát huy được tinh thần sáng tạo và hăng say lao động của các cán
bộ công nhân viên, vừa tạo cơ hội cho các Xí nghiệp tìm kiếm thêm các công trình
ngoài vừa đảm bảo nâng cao tinh thần trách nhiệm của các đơn vị đối với sản phẩm của
mình.
1 1
Về bộ máy kế toán: Bộ máy kế toán của Công ty được tổ chức tương đối chặt chẽ
với những nhân viên có năng lực, nhiệt tình trong công việc.. lại được bố trí hợp lý, phù
hợp với trình độ, khả năng và nguyện vọng của từng người nhờ đó đảm bảo tính hiệu
quả và cân đối trong công việc cũng như năng suất lao động của kế toán viên.
Về tổ chức công tác kế toán: Công ty tổ chức kế toán theo hình thức hỗn hợp, vừa
tập trung vừa phân tán. Hình thức này tương đối phù hợp với một doanh nghiệp có quy
mô lớn, địa bàn hoạt động phân tán, hoạt động sản xuất kinh doanh một loại sản phẩm
trừu tượng, kỹ thuật cao. Nó cho phép Công ty vừa giảm bớt được lao động kế toán vừa
đảm bảo chất lượng và tiến độ công việc.
Một ưu điểm khác trong công tác hạch toán kế toán tại Công ty là phần lớn công
việc kế toán được thực hiện trên máy vi tính, kế toán viên chỉ cần lập một chứng từ ban
đầu trên máy và máy tính sẽ tự động thực hiện các công việc tính toán, tổng hợp, lên
các bảng biểu. Nhờ có hệ thống máy vi tính mà công tác kế toán tại Công ty đã được
đơn giản đi rất nhiều, một mặt nó làm tăng hiệu quả, tích kiệm lao động kế toán, mặt
khác nó cũng giảm bớt đi rất nhiều những sai sót trong việc hạch toán cũng như tính
toán các số liệu kế toán.
Về hệ thống chứng từ kế toán: Nhìn chung hệ thống chứng từ ban đầu của Công
ty được tổ chức hợp pháp, hợp lệ và đầy đủ. Công ty sử dụng hệ thống chứng từ theo
quy định của Bộ Tài chính đồng thời còn sử dụng một số chứng từ khác theo quy định
của Công ty cho phù hợp với hoạt động sản xuất.
Về hình thức sổ kế toán: Hình thức ghi sổ kế toán được áp dụng ở Công ty Tư vấn
Xây dựng Thuỷ lợi I là hình thức “Chứng từ ghi sổ”. Đây là hình thức kế toán tương

đối đơn giản và thuận tiện với những điều kiện về tổ chức sản xuất của Công ty.
Về công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm: Ở Công ty
Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I, việc tổ chức công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm được thực hiện tương đối khoa học, đối tượng tập hợp chi phí và
đối tượng tính giá thành đã phản ánh được đặc thù sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp cũng như của sản phẩm, đáp ứng được yêu cầu quản lý mà Công ty đặt ra, đồng
thời đảm bảo được sự thống nhất về phạm vi và phương pháp tính toán các chỉ tiêu kế
toán và các bộ phận liên quan. Đã có sự phối hợp chặt chẽ từ khâu hạch toán bân đầu
tới khi tính toán giá thành hoàn chỉnh cho các đối tượng nhờ đó đã góp phần không nhỏ
trong việc đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh ở Công ty đạt hiệu quả cao.
Với những ưu điểm trên, hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty đã luôn đạt
được hiệu quả cao trong nhiều năm qua, khẳng định ưu thế của một Công ty tư vấn thuỷ
lợi hàng đầu của Việt nam. Tuy nhiên, trong sự phát triển của nền kinh tế thị trường, với
những đòi hỏi ngày càng khắt khe của hạch toán kinh tế và yêu cầu đặt ra ngày càng cao
của hệ thống tài chính doanh nghiệp, công tác kế toán của Công ty nói chung và công
tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty nói riêng cũng
không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót nhất định.
2 2
2. Một số tồn tại chủ yếu trong công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành tại Công ty Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I
Trong nền kinh tế thị trường luôn biến động, một doanh nghiệp muốn hoạt động
có hiệu quả phải không ngừng đổi mới và hoàn thiện. Đối với công tác hạch toán kế
toán nói chung và công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nói
riêng muốn hoàn thiện thì chức năng và nhiệm vụ hạch toán kế toán phải được nắm
vững. Hơn nữa, cần phải xuất phát từ đặc trưng của đơn vị sản xuất kinh doanh, từ
những quy định về ghi chép, luân chuyển chứng từ của đơn vị mà có hướng hoàn thiện
thích hợp, sao cho vừa đảm bảo sự phù hợp, đúng đắn về chuẩn mực vừa phục vụ hiệu
quả yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.
Qua thời gian thực tập tại Công ty Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I, được tìm hiểu tình
hình hoạt động sản xuất kinh doanh và thực trạng hạch toán tại Công ty, em nhận thấy,

công tác tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành của Công ty còn một số
điểm chưa thực sự phù hợp, cụ thể:
* Tồn tại 1: Về việc luân chuyển chứng từ
Công ty Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I là một doanh nghiệp Nhà nước có quy mô
tương đối lớn với 10 Xí nghiệp sản xuất có trụ sở hoạt động trên một địa bàn trải dài suốt
miền Bắc và miền Trung của đất nước, các công trình thi công thì nằm ở nhiều địa bàn
khác nhau, một số lại nằm ở nước ngoài (Lào, Campuchia...). Vì vậy, việc hoàn chứng từ
của các Xí nghiệp lên Công ty thường chậm, dẫn đến việc chậm chễ trong công tác hạch
toán, các thông tin kế toán không được phản ánh kịp thời.
* Tồn tại 2: Về việc chi tiết các tiểu khoản của tài khoản 627 và 642
Mặc dù đã hạch toán đầy đủ từng chi phí phát sinh nhưng kế toán Công ty sử dụng
các tài khoản cấp 2 của tài khoản 627 - “Chi phí nhân công trực tiếp” và tài khoản 642 -
“Chi phí quản lý doanh nghiệp” chưa được hợp lý.
Khoản mục chi phí vật tư dùng cho quản lý của chi phí sản xuất chung (6272), và
chi phí quản lý doanh nghiệp (6422), về nguyên tắc, chỉ dùng để tập hợp các chi phí
nguyên liệu, vật liệu dùng cho quản lý ở Xí nghiệp và Công ty, tuy nhiên trong quá
trình hạch toán, kế toán thường hạch toán chung chi phí nguyên vật liệu và công cụ
dụng cụ vào tài khoản này mà không tách riêng thành hai tài khoản cấp 2.
Tương tự như vậy, tài khoản 6278 và 6428 được kế toán dùng để tập hợp cả chi
phí dịch vụ mua ngoài và chi phí bằng tiền khác. Điều này khiến cho khoản mục chi phí
khác của Công ty quá lớn và quá cồng kềnh, và phải cần tới 16 tài khoản cấp 3, trong
một số trường hợp còn phải chi tiết đến tài khoản cấp 4 mới phản ánh hết các nội dung
cần quản lý.
Như vậy, việc gộp chung các khoản chi phí nguyên vật liệu với công cụ dụng cụ,
và chi phí dịch vụ mua ngoài với chi phí bằng tiền khác vừa không phản ánh được sự
khác biệt về tính chất và nội dung kinh tế của từng loại chi phí, vừa không đúng chế độ
kế toán.
3 3
* Tồn tại 3: Về công tác hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Hiện nay Công ty đang áp dụng phương pháp hạch toán hàng tồn kho là phương

pháp kiểm kê định kỳ (6 tháng, 1 năm), tuy nhiên kỳ tính giá lại được quy định là theo
quý. Như vậy là không có sự thống nhất giữa kỳ kiểm kê hàng tồn kho và kỳ tập hợp
chi phí để tính giá thành sản phẩm.
Mặt khác, việc hạch toán giá trị nguyên vật liệu mua về trong kỳ không được phản
ánh trên tài khoản 611 - “Mua hàng” mà lại được hạch toán ngay vào tài khoản 152,
153. Cụ thể:
- Khi mua nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ phục vụ cho sản xuất
Nợ TK 152, 153 - Vật tư
Có TK 111,112, 331
- Khi sử dụng nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ cho sản xuất
Nợ TK 621, 6272 - Chi phí vật tư
Có TK 152, 153 - Vật tư
* Tồn tại 4: Về công tác hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành
Do Công ty áp dụng phương pháp kiểm kê định kỳ để hạch toán hàng tồn kho nên
tài khoản được dùng để tập hợp chi phí của Công ty là tài khoản 631 - “Giá thành sản
xuất”. Về nguyên tắc, tài khoản 631 cuối kỳ không có số dư, các giá trị dở dang được
kết chuyển sang tài khoản 154 - “Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang”, còn các công
trình hoàn thành được kết chuyển chi phí sản xuất thực tế sang tài khoản 632 - “Giá vốn
hàng bán” để tính giá thành. Nhưng ở Công ty, các giá trị dở dang được giữ lại trên tài
khoản 631, còn giá trị của các công trình hoàn thành bàn giao thì được kết chuyển
thẳng sang tài khoản 911 - “Xác định kết quả”.
* Tồn tại 5: Về tên gọi của Sổ Cái
Hiện nay, Công ty Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I đang áp dụng hình thức sổ “Chứng
từ ghi sổ” để hạch toán tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Nhìn chung, các sổ
tổng hợp của Công ty là đầy đủ và đảm bảo phản ánh được các nội dụng kinh tế phát
sinh tại Công ty, tuy nhiên, cách gọi tên Sổ Cái của Công ty là “Sổ Cái chi tiết tài
khoản” là chưa hợp lý vì Sổ Cái là sổ hạch toán tổng hợp, nếu tiếp tục đặt tên như trên
rất dễ bị lẫn lộn giữa sổ chi tiết và sổ tổng hợp.
* Tồn tại 6: Về Bảng chi phí tiền lương cho các đối tượng công trình
Bảng chi phí tiền lương cho các đối tượng công trình là một trong những bảng

tổng hợp chi tiết do các kế toán chính Xí nghiệp lập để gửi lên Công ty vào cuối kỳ
hạch toán. Nội dung của bảng tính này là nhằm phản ánh các khoản chi phí lao động
trực tiếp, chi phí lao động gián tiếp (lao động quản lý) phát sinh tại Xí nghiệp và được
phân bổ cho từng đối tượng tập hợp chi phí là các công trình. Tuy nhiên, hình thức trình
4 4
bày các nội dung trong bảng còn chưa thật hợp lý, giữa dòng và cột còn có những điểm
chưa thống nhất về nội dung.
* Tồn tại 7: Về Bảng tổng hợp chi phí sản xuất cho từng đối tượng công trình
hoàn thành
Đối tượng tập hợp chi phí và tính giá thành của Công ty là từng công trình, hạng
mục công trình, hoặc giai đoạn công việc hoàn thành bàn giao. Tuy nhiên, Bảng tổng
hợp chi phí sản xuất cho từng đối tượng công trình chỉ phản ánh được chi phí của cả
công trình hoàn thành mà không phản ánh được giá trị hoàn thành của từng giai đoạn
khảo sát thiết kế. Cụ thể, đối với công trình Suối Dầu, đến hết năm 1999, công trình
mới cơ bản hoàn thành phần công việc khảo sát, các phần việc còn lại sẽ được tiếp tục
thực hiện trong năm 2000. Tuy nhiên, do Bảng tổng hợp chi phí cho các công trình
hoàn thành không chi tiết cho giai đoạn công việc nên trên Bảng tổng hợp chi phí cho
các công trình hoàn thành, công trình Suối Dầu được xem là hoàn thành và không có số
dư cuối kỳ. Điều này dễ gây thắc mắc cho các đối tượng bên ngoài khi thấy một công
trình đã hoàn thành, được nghiệm thu mà sang năm sau vẫn phát sinh các chi phí sản
xuất liên quan đến nó.
II. PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC QUẢN LÝ, HẠCH
TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH TẠI CÔNG TY.
Việc hoàn thiện tổ chức công tác quản lý và hạch toán chi phí sản xuất và tính giá
thành tại Công ty là một công việc đòi hỏi phải có thời gian và quá trình nghiên cứu điều
chỉnh cho phù hợp. Và việc xem xét đánh giá cũng cần phải được tiến hành trên nhiều
góc độ. Chính vì thế, trên quan điểm của một sinh viên thực tập, em mạnh dạn đưa ra ý
kiến về một số điểm còn chưa thật hợp lý trong công tác hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành tại Công ty Tư vấn Xây dựng Thuỷ lợi I, đồng thời trình bày một số
phương hướng nhằm hoàn thiện những tồn tại đã nêu trên:

1. Về việc chi tiết các tiểu khoản của tài khoản 627 và 642
Việc gộp chung chi phí nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ vào một tiểu khoản,
cũng như gộp chung chi phí dịch vụ mua ngoài với chi phí khác bằng tiền sẽ không
phản ánh được nội dung, tính chất kinh tế của từng khoản mục chi phí. Kế toán Công ty
nên tách riêng các tài khoản này như sau:
TK 6272 - Chi phí nguyên vật liệu dùng chung
TK 6273 - Chi phí công cụ dụng cụ dùng chung
TK 6277 - Chi phí dịch vụ mua ngoài
TK 627701 - Chi phí điện nước
TK 627702 - Chi phí điền thoại, bưu phí
TK 627703 - Chi phí sửa chữa lớn TSCĐ
TK 627704 - Chi phí cho các lớp học, đề tài
5 5