Một số Nhận xét & đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại c.ty cp đT & pT nhà hn 22

1
Một số Nhận xét & đề xuất nhằm hoàn thiện
công tác kế toán tiền lơng và các khoản
trích theo lơng tại c.ty cp đT & pT nhà hn 22
I. thực trạng về cơ chế chính sách nhà nớc mới đợc ban hành:
Các chế độ và các chính sách về tiền lơng là một vấn đề hết sức phức tạp bởi
vì cứ thay đổi một thời gian lại thấy không phù hợp.
Ngày 14 tháng 12 năm 2004 Chính phủ đã ban hành Nghị định số
205/2004/NĐ-CP về việc quy định về hệ thống bảng lơng và chế độ phụ cấp lơng
trong công ty Nhà nớc. Ngay sau đó ngày 5 tháng 1 năm 2005, Bộ trởng Lao động
Thơng binh và Xã hội Nguyễn Thị Hằng đã ký ban hành 11 Thông t (từ số 01 -
11) bao gồm: Các Thông t hớng dẫn xếp lơng cũ sang lơng mới của cán bộ công
nhân viên chức trong các công ty nhà nớc; thực hiện phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp
độc hại, nguy hiểm, phụ cấp lu động theo Nghị định 205/2004/NĐ-CP; hớng dẫn
xây định mức lao động tính năng suất lao động bình quân và tiền lơng bình quân;
quản lý lao động, tiền lơng và thu nhập trong các công ty nhà nớc; quy định chế
độ tiền lơng; tiền thởng, chế độ trách nhiệm đối với thành viên Hội đồng quản trị,
Tổng giám đốc, giám đốc, kế toán trởng
Về quy định xếp chuyển lơng mới: Theo quy định tại Thông t số 01,
02/2005/TT-BLĐTBXH, tổng giám đốc, giám đốc, phó tổng giám đốc, phó giám
đốc, kế toán trởng đang xếp lơng theo hạng doanh nghiệp thì chuyển xếp nh sau:
Tổng công ty, Công ty đang xếp hạng đặc biệt thì chuyển bậc cũ vào bậc 1 mới,
bậc 2 cũ vào bậc 2 mới theo Tổng công ty hạng đặc biệt. Tổng công ty đợc thành
lập theo quyết định số 90/TTg ngày 7/3/1994 của Thủ tởng chính phủ đang xếp l-
ơng theo Nghị định số 110/1997/NĐ-CP ngày 18/11/1997 của chính phủ thì
chuyển bậc 1 cũ vào bậc 1 mới , bậc 2 cũ vào bậc 2 mới theo hạng Tổng công ty.
Đối với công ty đang xếp hạng I, hạng II, hạng III thì chuyển bậc 1 cũ vào bậc 1
mới, bậc 2 cũ vào bậc 2 mới theo hạng I, hạng II, hạng III. Đối với viên chức
chuyên môn nghiệp vụ và nhân viên thừa hành, phục vụ, căn cứ vào ngạch, bậc l-
ơng hiện cếp để chuyển ngang vào ngạch, bậc lơng mới. Thời gian nâng bậc lơng
lần sau tính từ ngày đợc xếp bậc lơng cũ. Riêng viên chức có trình độ cao đẳng

đợc tuyển dụng mới vào làm công việc ngạch cán sự, kkỹ thuật viên theo bảng l-
1
1
2
ơng mới. đối với viên chức đang giữa chức vụ trởng phòng, phó phòng và tơng
đơng thì chuyển xếp lơng theo bảng lơng viên chức chuyên môn, nghiệp vụ và đ-
ợc hởng phụ cấp giữ chức vụ trởng phòng, phó phòng theo hạng công ty. Chuyên
gia cao cấp chỉ áp dụng đối với những ngời có trình độ chuyên môn cao, kỹ thuật
giỏi, quyết định những vấn đề công nghệ hoặc chuyên môn quan trọng của Công
ty. Việc xếp lơng chuyên gia cao cấp do đại diện chủ sở hữu quyết định trên cơ
sở tiêu chuẩn do bộ quản lý ngành UBND tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ ban
hành, sau khi có sự thoả thuận của Bộ Lao động Thơng binh và Xã hội.
Phụ cấp trách nhiệm đợc phân làm 4 mức tơng đơng các hệ số 05 là 145
000, hệ số 03 là 87 000, hệ số 02 là 58 000 và hệ số 01 là 29 000 đồng. Phụ cấp
độc hại cũng đợc phân thành 4 mức trong đó mức 01 là 29 000, mức 02 là 58 000,
mức 03 là 87 000 và mức 04 là 116 000 đồng. áp dụng đối với công nhân, nhân
viên trực tiếp sản xuất , kinh doanh làm nghề, những ngời đang hởng lơng chức vụ
hoặc lơng chuyên môn, nghiệp vụ, thừa hành phục vụ. Phụ cấp lu động có 3 mức
174 000 đồng, 116 000 đồng và 58 000 đồng áp dụng cho ngời làm trong các tổ
đội công trình thuộc các công ty nhà nớc.
Về công bố công khai định mức lao động: Xây dựng định mức lao động ,
Thông t 06/2005/TT- BLĐTBXH quy định: căn cứ vào kỹ thuật, quy trình công
nghệ tổ chức lao độngvà mặt hàng sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp lựa chọn một
trong hai phơng pháp xây dựng định mức lao động tổng hợp là "phơng pháp định
mức lao động tổng hợp cho đơn vị sản phẩm (hoặc sản phẩm quy đổi)" hoặc " ph-
ơng pháp định mức lao động tổng hợp theo định biên". Hàng năm, công ty phải
đánh giá tình hình thực hiện hệ thống mức lao động để hoàn thiện nâng cao chất l-
ợng. Nếu mức lao động thực tế thực hiện thấp hơp 5% hoặc cao hơn 15% so với
mức đợc giao thì trong thời hạn 3 tháng, công ty phải xem xét, điều chỉnh cho phù
hợp. Khi xây dựng, sửa đổi, bổ sung và áp dụng thử hệ thống mức lao động, công ty

phải tham khảo ý kiến Ban chấp hành công đoàn công ty và phải công gbố công
khai trong doanh nghiệp.
Về trách nhiệm đối với thành viên Hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám
đốc công ty. Khi để xảy ra các trờng hợp sau đây nhng cha đến mức bị truy cứu
trách nhiệm hình sự thì bị xử lý về tiền lơng, tiền thởng nh sau: Không đảm bảo
tiền lơng và các chế độ khác cho ngời lao động trong công ty, không thực hiện đầy
đủ trách nhiệm về tổ chức, quản lý lao động, tiền lơng theo quy định của pháp luật
2
2
3
lao động hoặc để xảy ra sai phạm về quản lý vốn, quản lý tài sản, về chế độ kế
toán, kiểm toán và các chế đọ khác do nhà nớc quy định thì không đợc hởng hệ số
điều chỉnh tăng thêm quỹ lơng kế hoạch trong năm đó, không đợc thởng cuối năm
và không đợc hởng phần tiền thởng của năm đó trong quỹ tiền thởng của cả nhiệm
kỳ.
Quyết định dự án đầu t không hiệu quả, không thu hồi đợc vốn đầu t, không
trả đợc nợ, để công ty lỗ , để mất vốn nhà nớc thì bị xử lý : Kéo dài thời gian nâng
bậc lơng ít nhất 12 tháng (đối với trờng hợp còn bậc lơng để nâng bậc), chỉ đợc h-
ởng quỹ tiền lơng chế độ tính theo công thức quy định, không đợc thởng cuối năm
và không đợc hởng quỹ tiền thởng của cả nhiệm kỳ.
Để công ty lỗ 2 năm liên tiếp hoặc không đạt tỷ suất lợi nhuận trên vốn 2
năm liên tiếp hoặc lỗ lãi dan xen nhau, không khặc phục đợc nhng cha đến mức bị
miễn nhiệm, lỗ hoặc giảm tỷ suất lợi nhuận trên vốn nhà nớc đầu t, thì bị xử lý:
Hạ 1 bậc lơng, chỉ đợc hởng quỹ tiền lơng chế độ tính theo công thức, không đợc
thởng cuối năm và không đợc hởng quỹ tiền thởng của cả nhiệm kỳ.
Từ đầu năm đến nay, do có sự biến động của thị trờng thế giới nh giá cả xăng
dầu tăng lên đột biến đã tác động đến giá cả đầu vào của một loạt các mặt hàng
trong nớc. Mức lơng tối thiểu đợc Chính phủ quy định là 290 000 đồng là không
còn đảm bảo mức sống tối thiểu cho ngời dân. Do vậy dự định đến ngày
01/10/2005 mức lơng tối thiểu đó đợc tăng lên là 350 000 đồng.

1/ Mặt tích cực:
Mức lơng tối thiểu tăng sẽ làm tổng quỹ lơng của ngời lao động đợc tăng lên,
do vậy đã khuyết khích ngời lao động hăng say thêm với công việc, tạo thêm động
lực cho ngời lao động có trách nhiệm với công việc và gắn bó với công ty.
Sau khi Chính phủ ban hành các văn bản quy định chế độ tiền lơng mới áp
dụng cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Tuy mới ra đời nh-
ng nhìn chung điều này đã đạt đợc một số kết quả nhất định, góp phần ổn định giá
cả lạm phát chỉ tăng phần nhỏ. Thông qua Quyết định số 128- QĐ/TW ngày
14/12/2004 của Ban bí th về chế độ tiền lơng của cán bộ, công chức, viên chức cơ
quan Đảng, Mặt trận, Đòan thể; Nghị quyết số 730/2004/NQ-UBTVQH11 ngày
30/9/2004 của Uỷ ban Thờng vụ quốc hội về việc phê chuẩn bảng lởng chức vụ,
bảng phụ cấp chức vụ đối với cán bộ, lãnh đạo Nhà nớc; bảng lơng chuyên môn,
3
3
4
nghiệp vụ ngành toà án, kiểm soát; Nghị định số 204/2004/NĐ-CP ngày
14/12/2004 của chính phủ về chế độ tiền lơng đối với cán bộ, công chức, viên chức
và lực lợng vũ trang từng bớc sắp xếp đội ngũ công chức, viên chức vào đúng
ngạch, bậc lơng và đa việc quản lý biên chế, quỹ lơng đi vào nề nếp. Hệ thống
thang lơng, bảng lơng mới có tác dụng trong việc phân phối thu nhập cho ngời lao
động và việc xếp lơng mới tạo điều kiện đánh giá lại trình độ, chất lợng đội ngũ
lao động, tạo điều kiện tính đủ hơn chi phí tiền lơng trong giá thành sản phẩm
hoặc chi phí lu thông, bảo đảm việc chi nộp bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế thực
hiện thống nhất và thuận lợi hơn. Tiền lơng và thu nhập đã trở thành động lực để
các doanh nghiệp sắp xếp lại tổ chức, phát triển ngành nghề, tăng trởng sản xuất,
giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh và góp phần quản lý tốt hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Hầu hết các doanh nghiệp đã khai thác với
hiệu suất cao máy móc, thiết bị, tiền vốn, tăng lợi nhuận và phần nộp vào ngân
sách nhà nớc, đồng thời tăng tiền lơng, thu nhập cho ngới lao động cũng nh chủ
động hơn trong việc ký kết hợp đồng và phân phối tiền lơng, tiền thởng.

Chế độ tiền lơng mới tuy nhiên cho đến nay một số nội dung chủ yếu trong
tiến trình đổi mới chính sách tiền lơng cha đợc tuân theo các nguyên tắc và định h-
ớng đặt ra. Làm cho chế độ tiền lơng đang có những diễn biến phức tạp, có nhiều
yếu tố không hợp lý, không công bằng và đang là vấn đề bức xúc hiện nay.
2/ Mặt tiêu cực:
Mức lơng tối thiểu đợc tăng lên 60 000đ/tháng bắt đầu kể từ ngày 01/10/2005
đã ảnh hởng không nhỏ đến phần chi phí của công ty. Chi phí bị tăng lên đáng kể
do doanh nghiệp phải trích nộp 19% BHXH, BHYT, KPCĐ cho ngời lao động, từ
đó kéo theo sản phẩm đầu ra của công ty buộc phải tăng theo. Giá cả sản phẩm
đầu ra của doanh nghiệp tăng có thể làm ảnh hởng đến doanh thu của công ty so
với trớc.
Chế độ tiền lơng mới theo Nghị định 25/CP của Chính phủ đợc thực hiện từ
năm 1993 đã đem lại nhiều u điểm không thể phủ nhận. Tháng 12/2004 Chính phủ
đã ban hành Nghị định 205/2004/NĐ- CP và có hiệu lực bắt đầu từ tháng
01/2005. Tuy nhiên đến nay do giá cả tăng, nhất là ở các đô thị lớn đã làm cho
tiền lơng thực tế giảm suốt đáng kể. Bên cạnh đó quá trình áp dụng chế độ tiền l-
ơng mới vào thực tế cũng đã nảy sinh một số vấn đề bất hợp lý không đợc điểu
chỉnh hoặc có bổ sung, sửa đổi nhng không đồng bộ, mang tính chấp vá nên làm
4
4
5
phát sinh những mâu thuẫn mới. Nổi bật là chi lơng và có tính chất lơng đang có
xu hớng tăng nhanh và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong cơ cấu chi ngân sách
nhà nớc. Chiều hớng chi cho tiêu dùng tăng lên, không đáp ứng đợc nhu cầu tích
luỹ vốn cho phát triển, đầu t mở rộng vào nền kinh tế.
Do tiền lơng giảm suốt trong suốt thời gian vừa qua và không đợc bù đắp kịp
thời, thống nhất và chính thức trong toàn xã hội nên nhiều đơn vị tuỳ theo điều
kiện lợi thế của mình đã tìm mọi cách tạo nguồn thu để trợ cấp thêm cho công
nhân viên của mình ở những mức độ khác nhau. Tình trạng ai ngời nấy lo thu nhập
cho mình, lơng không phải là nguồn sống chính đã tạo ra nhiều bất hợp lý về thu

nhập giữa các bộ, ngành. Ngời lao động không tận tâm với công việc đợc giao, kỷ
luật lao động bị vi phạm, tình trạng thoái hoá, biến chất và tiêu cực trong đội ngũ
cán bộ trở thành quốc nạn của xã hội.
Trong khu vực hành chính sự nghiệp, chế độ tiền lơng mới khi ban hành do
khả năng của nền kinh tế và cân đối ngân sách nên mức lơng tối thiểu đa ra thấp,
đời sống công nhân viên không đợc cải thiện. Trong khi đó, các doanh nghiệp liên
doanh và t nhân lại đợc lợi thế, chủ động điều chỉnh mức lơng tối thiểu để tính tiền
công phù hợp với giá cả sức lao động trên thị trờng, do đó nó có nhiều cơ hội để
cạnh tranh với doanh nghiệp nhà nớc. Cũng do tình trạng này nên một thực tế hiện
nay nhiều cán bộ, sinh viên tốt nghiệp ra trờng có trình độ, có năng lực và tay
nghề cao tìm mọi cách đề xin vào làm việc ở những nơi có thu nhập cao nh khu
vực kinh tế ngoài quốc doanh, liên doanh, nớc ngoài đó là tình trạng chảy máy
chất xám đang xẩy ra khá phổ biến.
Nhiều doanh nghiệp không có hệ thống định mức lao động hoặc có nhng
đã lạc hậu, không đợc bổ sung, sửa đổi và điều chỉnh cho hợp lý dẫn đến việc
tuyển dụng và sử dụng lao động còn tuỳ tiện, chủ quan và không có cơ sở để
xây dựng đúng kế hoạch sử dụng lao động, đơn giá tiền lơng.
Tiền lơng và thu nhập giữa các doanh nghiệp có sự chênh lệch khá lớn. Nếu
so sánh một đồng tiền lơng làm ra bao nhiêu đồng nộp vào ngân sách và lợi nhuận,
cũng nh hiệu quả sản xuất kinh doanh thực sự của các doanh nghiệp để xem xét
thì sự chênh lệch đó có phần hợp lý, tiền lơng và thu nhập hiện nay còn có nhiều
vấn đề cha đợc hợp lý, không hoàn toàn trả theo sức lao động và hiệu quả sản xuất
kinh doanh, không đảm bảo công bằng và xã hội khó chấp nhận.
5
5