Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2019-2020!

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (602.79 KB, 22 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG 
 CHO HỌC SINH THÔNG QUA TIẾT SINH HOẠT LỚP

CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM

Lĩnh vực / Môn: Chủ nhiệm

Cấp học: THPT

Tên tác giả: Đồn Thị Hiền

Đơn vị cơng tác: Trường THPT Lưu Hoàng

Chức vụ: Giáo Viên

NĂM HỌC 2019 -2020

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Trang 1/15

A.ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Mục tiêu của giáo dục phổ thông ở nước ta đang được chuyển hướng từ

trang bị kiến thức sang trang bị năng lực cần thiết cho các em học sinh.Trong

tiến trình đổi mới ấy, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một trong những
quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong việc xác định nội dung dạy học

trong nhà trường phổ thơng và trong chương trình xây dựng mơn học.

Hiện nay, đã có trên 155 nước và vùng lãnh thổ quan tâm đến việc đưa kĩ
năng sống (KNS) vào nhà trường, trong đó có 143 quốc gia đã đưa vào chương
chình chính khố ở bậc tiểu học và trung học. Việc giáo dục KNS ở các nước
được đưa vào dạy học cho học sinh trong các trường phổ thơng, dưới nhiều hình
thức khác nhau. Ở nước ta, giáo dục kĩ năng sống đã được định hướng triển khai
trong nhà trường. Công văn số 463/BGDĐT-GDTX ngày 28 tháng 01 năm 2015
của Bộ GDĐT về việc hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục KNS tại các cơ

sở GDMN, GDPT và GDTX yêu cầu “…đẩy mạnh hoạt động giáo dục KNS cho

học sinh theo định hướng phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của học sinh 
gắn với định hướng nghề nghiệp…”

KNS giữ vai trò quan trọng đối với cá nhân và xã hội. KNS chính là những
nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi, thói quen tích
cực, lành mạnh. Người có KNS phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó
khăn, thử thách; biết ứng xử, giải quyết vấn đề một cách tích cực và phù hợp; họ
thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của
chính mình.Khơng những thúc đẩy sự phát triển của cá nhân, KNS còn góp phần
thúc đẩy sự phát triển của xã hội, giúp ngăn ngừa các tệ nạn xã hội và bảo vệ
quyền con người. Việc giáo dục KNS sẽ thúc đẩy những hành vi mang tính xã
hội tích cực, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống xã hội và giảm các tệ nạn.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Trang 2/15

cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người,
sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh. Sau thời gian tìm tịi,
nghiên cứu và áp dụng thực tiễn, tơi thực hiện sáng kiến: “ Một số phương pháp

giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết sinh hoạt lớp của giáo viên
chủ nhiệm”.

II. CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
1-Cơ sở phương pháp luận

Đề tài được nghiên cứu trên quan điểm tư tưởng của chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề
giáo dục.

2-Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp logic khi nghiên cứu, sưu tầm ,chọn lọc tài liệu có liên quan
đến đề tài, tiến hành thực nghiệm sư phạm.

III-ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 
1-Đối tượng nghiên cứu

Các phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết sinh
hoạt lớp

2-Phạm vi nghiên cứu đề tài:

- Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết sinh hoạt lớp của giáo

viên chủ nhiệm.

- Đề tài được áp dụng vào thực tế lớp chủ nhiệm10A1 kì I năm học 2019 -
2020

IV.KHẢO SÁT THỰC TẾ TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

Trong năm học 2019-2020, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 10A1. Đầu
năm học, tôi đã thực hiện phỏng vấn kết hợp điều tra qua phiếu sự quan tâm và
hứng thú với tiết sinh hoạt của học sinh 2 lớp 10A1 và 10A2 thì thấy rằng cịn
nhiều em chưa hứng thú với tiết sinh.

Mức độ hứng thú
Lớp

Rất thích Thích Bình

thường

Khơng
thích
10A1 (40 HS)

Thực nghiệm

3 12 20 5

10A2 (43 HS)
Đối chứng

2 12 21 8

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Trang 3/15

phần vì kĩ năng sống cịn hạn chế, một phần vì chính sự nhàm chán về nội dung

và hình thức tổ chức các buổi sinh hoạt. Chính điều này đã thúc đẩy tôi đổi mới
tiết sinh hoạt lớp nhằm tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho các em.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I. SỰ CẦN THIẾT THAY ĐỔI PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG 
SỐNG CHO HỌC SINH TRONG GIỜ SINH HOẠT.

Thực trạng ở nhiều trường tiết sinh hoạt lớp,giáo viên chủ nhiệm giao cho
lớp trưởng báo cáo tình hình tuần qua, báo cáo những trường hợp sai phạm cần
nhắc nhở, chấn chỉnh và động viên trách phạt các em. Ở các lớp thường xuyên
có học sinh vi phạm thì giờ sinh hoạt lớp như vậy sẽ nhàm chán, nặng nề vì học
sinh trong lớp cho rằng phải đối phó với những sai phạm trong tuần qua và tâm
lý chung sẽ là mắc cỡ, e ngại, tự ti. Với những em thường xuyên vi phạm thì
nảy sinh tâm lý bất cần các em có thể trở nên lì hơn, “cứng đầu” hơn, khó bảo
hơn. Thầy cô sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái bực tức, nóng nảy và đẩy khơng khí
lớp trở lên căng thẳng.

Chính vì vậy cần thay đổi giờ sinh hoạt ở lớp chủ nhiệm sao cho
tăng tính chủ động của học sinh nhiều hơn nữa, nâng cao vai trị của tập thể lớp
chứ khơng phải vai trị của giáo viên chủ nhiệm, của một lớp trưởng hay bí thư
chi đồn. Một buổi sinh hoạt mà trong đó các em đóng vai trị chính yếu, và
giáo viên chỉ là người hỗ trợ, tư vấn và định hướng cho các em để không chệch
mục tiêu. Biến giờ sinh hoạt lớp thành một buổi chơi với nhiều trị chơi khác
nhau mang đầy tính giáo dục mà ý định lồng ghép giáo dục KNS cho học sinh
đã được giáo viên chủ nhiệm chuẩn bị trước. Các trò chơi này phải được lựa
chọn và có chủ đích nhằm giáo dục KNS tương ứng cho học sinh. Nhấn mạnh
vai trò của tập thể, để học sinh thấy được và từ đó ln ý thức được tinh thần
cũng như kĩ năng làm việc nhóm trong q trình giải quyết các vấn đề chung.
Tóm lại, Giáo dục KNS trong tiết sinh hoạt của chủ nhiệm sẽ đem đến nhiều

hình thức sinh hoạt, tạo cho bầu khí buổi sinh hoạt chủ nhiệm trở nên hấp dẫn,
sinh động; làm cho tiết sinh hoạt chủ nhiệm trở nên bổ ích, thiết thực với học
sinh;giúp gia tăng sự hiểu biết giữa giáo viên và học sinh, cũng như giữa học
sinh với nhau.

II. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG 
1.Kỹ năng sống là gì?

KNS chính là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu
cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Trang 4/15

yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó cũng là khả năng của một cá nhân để
duy trì một trạng thái khoẻ mạnh về mặt tinh thần, biểu hiện qua hành vi phù
hợp và tích cực khi tương tác với người khác, với nền văn hóa và mơi trường
xung quanh.”

Theo UNICEF, giáo dục dựa trên KNS cơ bản là sự thay đổi trong hành vi
hay một sự phát triển hành vi nhằm tạo sự cân bằng giữa kiến thức, thái độ và
hành vi. Ngắn gọn nhất đó là khả năng chuyển đổi kiến thức (phải làm gì) và
thái độ (ta đang nghĩ gì, cảm xúc như thế nào, hay tin tưởng vào giá trị nào)
thành hành động (làm gì và làm như thế nào).

KNS chính là những kĩ năng tinh thần hay những kĩ năng tâm lý, xã
hội giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống. KNS cịn được xem
như một biểu hiện quan trọng của năng lực tâm lý xã hội giúp cho cá nhân vững
vàng trong cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực
tại.

Các kĩ năng sống cơ bản:
- KN tự nhận thức

- KN kiểm soát cảm xúc
- KN ứng phó với căng thẳng
- KN tìm kiếm sự hỗ trợ
- KN thể hiện sự tự tin
- KN giao tiếp

- KN lắng nghe tích cực
- KN thể hiện sự cảm thông
- KN giải quyết mâu thuẫn
- KN hợp tác

- KN tư duy phê phán
- KN tư duy sáng tạo
- KN ra quyết định
- KN giải quyết vấn đề
- KN kiên định

- KN đảm nhận trách nhiệm
- KN đặt mục tiêu

- KN quản lí thời gian

- KN tìm kiếm và xử lí thơng tin

2. Giáo dục kỹ năng sống là gì?

Giáo dục KNS là trang bị những kiến thức, thái độ, hành động giúp cho

người học hình thành được những KNS cần thiết, phù hợp với từng lứa tuổi,
điều kiện kinh tế-xã hội, môi trường sống,... Giáo dục KNS cho học sinh là việc
làm rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá trình hình thành và phát triển nhân cách
của các em. Giáo dục KNS cần được tiến hành càng sớm càng tốt và có thể bắt
đầu ngay từ bậc tiểu học, thậm chí cịn có thể ở tuổi mầm non. Bởi vì lứa tuổi
này những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách đang dần được hình thành.

3. Nguyên tắc giáo dục KNS

Năm nguyên tắc cơ bản của giáo dục kĩ năng sống:

- Tương tác: KNS khơng thể hình thành chỉ qua việc nghe giảng và tự đọc

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Trang 5/15

- Trải nghiệm: KNS được hình thành khi người học được trải nghiệm quá
các tình huống thực tế. Học sinh chỉ có kĩ năng khi các em được tự làm việc đó,
chứ khơng chỉ nói về việc đó. Kinh nghiệm có được khi học sinh được hành
động trong các tình huống đa dạng giúp các em dễ dàng sử dụng và điều chỉnh
các kĩ năng phù hợp với điều kiện thực tế.

- Tiến trình: Giáo dục KNS khơng thể hình thành trong “ngày một, ngày

hai” mà địi hỏi phải có cả quá trình: nhận thức - hình thành thái độ - thay đổi

hành vi.

- Thay đổi hành vi: Mục đích cao nhất của giáo dục KNS là giúp người
học thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Giáo dục KNS thúc đẩy người học
thay đổi hay định hướng lại các giá trị, thái độ và hành động của mình sao cho

đúng chuẩn.

- Môi trường giáo dục: Giáo dục KNS cần được thực hiện mọi nơi, mọi

lúc và thực hiện càng sớm càng tốt đối với trẻ em. Được thực hiện trong gia
đình, nhà trường và cộng đồng, người tổ chức giáo dục KNS có thể là bố mẹ,
thầy cô hoặc bạn cùng học hay các thành viên khác trong cộng đồng.

III. Một số phương pháp giáo dục KNS trong tiết sinh hoạt lớp

Tiết sinh hoạt lớp theo chủ đề giáo dục kĩ năng sống bao gồm các bước cơ
bản:

- Phần1: Sơ kết hoạt động tuần đã qua

- Phần 2: Xây dựng kế hoạch hoạt động tuần mới

Ở phần 1 và 2: cán bộ lớp tiến hành nhanh, tổng kết trên bảng tin của lớp.
(5->7 phút)

- Phần 3: Sinh hoạt theo chủ đề
1. Khởi động: (3 phút):

2. Giới thiệu chủ đề-mục tiêu: (2 phút):
3. Nêu vấn đề (3 – 5 phút)

4. Nội dung 1: Đặt câu hỏi: ( 5 phút)

5. Nội dung 2: Xác định các kỹ năng giải quyết vấn đề.
6. Nội dung 3: Thực hành vấn đề trên (15->20 phút).

7. Đúc kết các ý chính và gợi ý áp dụng ý nghĩa của chủ đề vào sinh hoạt
lớp: (5 phút)

1.Phương pháp trò chơi:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Trang 6/15

Sử dụng phương pháp trò chơi trong khởi động tiết sinh hoạt:

-Mục đích nhằm tạo bầu khí tích cực, giúp học sinh tham gia nhiệt tình, chủ
động vào chủ đề. Hoạt động không nhất thiết đúng với chủ đề, nếu gần với chủ
đề thì càng hay.

- Một số gợi ý về cách tổ chức: Tìm chủ đề, Dân vũ,Trò chơi tập thể, Băng
reo,Trò chơi âm nhạc, Đố vui,GameShow .

Ví dụ Tìm chủ đề : sử dụng trong khởi động của tiết sinh hoạt chủ đề bạo
lực học đường:

Gợi ý: Đây là cụm gồm 14 từ, nói đến việc bất cứ hành động nào gây tổn
hại cho người khác trong nhà trường đều gọi là?

Đáp án: Bạo lực học đường.

Ví dụ Trị chơi âm nhạc sử dụng trong khởi động của tiết sinh hoạt chủ đề
Bạo lực học đường:

Nghe và đoán tên bài hát, tác giả của những bài hát sau:

- Rừng núi dang tay ….; Ngày đầu tiên đi học……; Ngày đầu tiên đi

học……; Khi thầy viết bảng …...

- Một đoạn ngắn bài hát được chọn chính là “Hopeful”, trình diễn bởi nhóm

nhạc Bars and Melody – bộ đôi ngôi sao nhí của chương trình Britain’s Got
Talent (Tài năng Anh Quốc) mùa 8 để học sinh đoán tác giả bài hát là Leondre
(cậu bé 14 tuổi đến từ Anh)

“Hopeful” có nội dung về chống bạo lực trong môi trường học đường và
hướng tới niềm hi vọng âm nhạc sẽ làm xoa dịu tất cả. Âm nhạc là thứ dễ đi vào
lòng người, tạo cảm xúc,giúp người học dễ dàng liên tưởng đến nội dung tích
cực. Đoạn nhạc ngắn nhưng chuyển tải thông điệp sâu sắc, ý nghĩa.

Sử dụng phương pháp trò chơi trong giới thiệu chủ đề-mục tiêu của 
tiết sinh hoạt.

Thơng điệp có thể từ trị chơi :từ khóa; hình ảnh; hoạt động mang ý nghĩa;
GameShow, …

Các hoạt động nhằm tiếp cận vấn đề cách tự nhiên, người học cảm thấy
thích thú.

Trong q trình khám phá, người học được mời gọi tham gia theo những
cách thế khác nhau, giúp cho việc học mang tính chủ động.

Sử dụng phương pháp trò chơi trong nêu vấn đề cần đề cập đến trong 
tiết sinh hoạt chủ đề:

Ví dụ nêu vấn đề qua trị chơi: Mỗi nhóm được phát cho 5 trái bóng bàn và

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Trang 7/15

vào những trái banh này, chỉ sử dụng ống hút, nhưng phải đưa được nó từ vị trí

điểm A  điểm B là 3,5 mét. Thời gian càng nhanh càng tốt.

-Đặt câu hỏi:Hành động không dùng tay, hay bất cứ vật nào tác động để
đưa vật về đích, cho ta suy nghĩ gì về sự tự lập?

Sử dụng phương pháp trò chơi trong giải quyết vấn đề& thực hành 
trong tiết sinh hoạt theo chủ đề:

- GV có thể sử dụng kết hợp phương pháp trị chơi, phương pháp hoạt động
nhóm, phương pháp thuyết trình, phương pháp nghiên cứu tình huống…ở giải
quyết vấn đề và thực hành trong tiết sinh hoạt theo chủ đề.

-Đố vui : Đố vui ca dao tục ngữ, đoán ca dao tục ngữ bằng hình ảnh,đốn

từ khóa (Keyword),đốn và bổ sung từ khuyết.

Ví dụ nhìn hình đốn ca dao tục ngữ trong sinh hoạt lớp chủ đề Văn hóa
ứng xử học đường.

Gợi ý: là một câu tục ngữ, hàm ý so sánh giá trị của lời nói.

Ví dụ về đoán từ khoá trong sinh hoạt chủ đề Phòng chống bạo lực học
đường:

Gợi ý đây là cụm gồm 14 chữ cái , chỉ về một hình thức bạo lực với học
sinh?

B A C N Â N

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Đáp án: bạo lực tinh thần

Ví dụ về đốn & bổ sung từ khuyết trong sinh hoạt lớp chủ đề An tồn giao
thơng

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Trang 8/15

• Giúp đỡ người gặp (4)___ ___, bị nạn.
• Tơn trọng tín (5) ___ giao thơng.

• (6)__ __ bảo hiểm khi tham gia giao thông.

Đáp án (1:Chạy); (2:dừng); (3:người già); (4:sự cố); (5:hiệu); (6:đội 
nón)

Ví dụ về trò chơi nhà mới.
-Mỗi người nhận 1 phiếu A5.

- Cách chơi: Mỗi lượt, giáo viên thổi còi, người chơi di chuyển ghép mỗi
nhóm 3 người hình thành ngơi nhà, (Cha, Mẹ, Con) và họ có 1 phút tìm ra điểm
chung giữa họ. Ví dụ: cùng thích 1 loại nhạc, cùng thích ăn hải sản; cùng thích
đi du lịch, cùng thích đọc sách,....

-Sau vài lượt, Giáo viên thổi còi, cho dừng lại, Giáo viên mời một người
bất kỳ, họ cho biết gia đình của họ là những ai, có đặc điểm chung nào?

Ý nghĩa qua trò chơi :

- Rèn luyện kĩ năng lắng nghe, một trong những kĩ năng quan trọng nhất để
làm việc nhóm hiệu quả, phản ánh sự tôn trọng hay xây dựng ý kiến lẫn nhau
giữa các thành viên. Khi chịu lắng nghe, chắc chắn bạn sẽ có nhiều thơng tin để
giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.

-Biết tìm ra chuỗi logic của nó và xâu chuỗi các sự kiện thành một vấn đề.
- Qua trò chơi, HS được hình thành năng lực quan sát, rèn luyện kĩ năng
nhận xét.

2.Phương pháp thuyết trình

Phương pháp thuyết trình sử dụng có hiệu quả khi kết hợp với các phương
pháp khác.Ví dụ phương pháp thuyết trình sử dụng trong tiết sinh hoạt chủ đề
Xây dựng kế hoạch đường đời.

Các em sau khi thực hiện bốc thăm chủ đề sẽ có thời gian tự chuẩn bị,
người dẫn chương trình sẽ bốc thăm chọn ngẫu nhiên tên các bạn lên thuyết
trình về những nội dung, ý tưởng, thái độ, cách hành động của mình. GV có quy
định về thời gian thuyết trình.

Phiếu Thực hành

Phiếu 1:

Hãy trình bày kế hoạch phát triển

nghề nghiệp trước lớp.

Phiếu 2:

Hãy giới thiệu một quyển sách có ảnh
hưởng lớn đến kết quả học tập và

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Trang 9/15
Phiếu 3:

Hãy phác họa bản thân em trong
tương lai 10- 15 năm sau về hiểu biết,
về năng lực hay giá trị xã hội.

Phiếu 4:

Hãy trình bày một số cách trải qua
khó khăn trong học tập và cuộc sống.

Ý nghĩa hoạt động thuyết trình: Thuyết trình được kết hợp với các
phương pháp khác. Qua thuyết trình, giúp các em khả năng trình bày vấn đề,
hình thành kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng đặt mục tiêu…

3.Phương pháp nghiên cứu tình huống

Nghiên cứu tình huống có thể kết hợp với thảo luận nhóm để đạt hiệu quả
cao . Tình huống có thể là đọc một câu chuyện có chọn lọc, xem một video….

Thơng qua hoạt động như: chuyện kể, nêu tình huống, trị chơi, … sau đó
giáo viên sẽ đặt cho các em những câu hỏi làm nảy sinh nhiều ý tưởng, giả định

về một vấn đề. Người dẫn chương trình nêu ra tình huống giả định, tình huống
này gần với hoạt động của lớp, của trường. Qua tình huống giả định, học sinh
nhận ra vấn đề đang được đề cập đến.

Ví dụ 1: tình huống xung đột trong giao thơng nhằm cung cấp cho các em 1
sự kiện, qua đó cho thấy thái độ, cách hành xử của nhân vật trong câu chuyện.

Đặt vấn đề: Vậy đối với em, em có suy nghĩ và hành động thế nào nếu sự
việc đó sảy ra với em?

Ví dụ 2 : về phương pháp nghiên cứu tình huống áp dụng trong sinh hoạt
chủ đề Kỹ năng hỗ trợ bạn bè khi bị bạo lực.

HS được cung cấp tình huống qua một đoạn video có nội dung như sau:
Bắc là một bạn trai có lực học tốt và khá hiền lành nhưng hay bị các bạn
trai nghịch ngợm khác ở lớp chế giễu là “đồ mọt sách” cũng như thường trở
thành đối tượng cho mấy trị tiêu khiển ối oăm của chúng. Trước hơm lớp có
bài kiểm tra Tốn một tiết, Bắc đã nhận được tin nhắn là hôm sau phải cho mấy
cậu kia nhìn bài. Bắc cảm thấy rất mệt mỏi, nhưng em nghĩ “Có một bài kiểm tra
thơi, cho bọn nó nhìn một tí cho n chuyện đi”. Nhưng hơm đó, một bạn trong
lớp bị ốm nên xin nghỉ, cô giáo bảo Bắc lên ngồi chỗ bạn vì chỗ của Bắc chật
quá. Cũng vì vậy mà Bắc tự nhiên được tách ra khỏi nhóm kia. Đến chiều, trên
đường đi học về, Bắc bất chợt bị nhóm kia chặn đánh. Chúng chửi bới và bảo
em đã nói với cơ giáo để được chuyển chỗ. Chúng đá và thụi vào bụng em để
“cảnh cáo”, cịn dọa nếu nói thêm điều gì với cơ giáo thì sẽ tiếp tục bị đánh đau
hơn để khỏi phải đi học nữa.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Trang 10/15

- Nếu chứng kiến Bắc bị đánh như vậy, em sẽ làm gì?

- Bắc đang phải chịu hình thức bạo lực gì? (Bạo lực tinh thần và bạo lực
thân thể)

- Sự hỗ trợ (về thái độ hoặc hành động) của người bạn đang chứng kiến có
ý nghĩa gì đối với Bắc trong lúc này?(Sự hỗ trợ đó dù là thái độ (sự thông cảm
với nạn nhân, sự bất bình, phản đối kẻ gây bạo lực; thái độ nhiệt tình, khơng nề
hà tìm hết cách này đến cách khác để giúp đỡ) hay hành động giúp đỡ cụ thể đều
trở nên cực kỳ đáng quý trong lúc này. Vì nếu được trợ giúp, nạn nhân sẽ cảm
thấy mình khơng bị cơ độc; có hy vọng sẽ thốt ra được khỏi tình trạng bạo lực;
cảm thấy mình được trân trọng, đáng được chia sẻ, giúp đỡ và bảo vệ; nhận thấy
rằng sự cơng bằng ln tồn tại, có niềm tin vào những điều tốt đẹp trong quan hệ
giữa mọi người với nhau.

Ý nghĩa của phương pháp nghiên cứu tình huống:

-Hs hình thành tư duy phê phán, kĩ năng lựa chọn và đưa ra quyết định, kĩ
năng thể hiện sự cảm thơng….

4.Phương pháp hoạt động nhóm

Sử dụng phương pháp hoạt động nhóm trong giải quyết vấn đề ở tiết 
sinh hoạt theo chủ đề:

Hoạt động nhóm thiết kế panơ, vẽ tranh …trong sinh hoạt lớp chủ đề An
tồn giao thơng

Pano là hình thức thể hiện thái độ, quan điểm đối vơi vấn đề nào nào đó,
thể hiện hành động của nhóm. Sử dụng tấm Panô như một cách để các em đưa ra
thái độ quyết tâm với các tệ nạn. Giáo dục thái độ tích cực trong việc tuyên

truyền ý thức cho cộng đồng.

Trong khi làm việc nhóm, có thể tích hợp việc thảo luận nhóm.

Ví dụ câu hỏi thảo luận sinh hoạt chủ đề “Phòng chống bạo lực học đường”
Các bước tiến hành:

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Trang 11/15

Bước2: Phát cho mỗi nhóm 1 tờ giấy khổ lớn (A0); yêu cầu các nhóm ghi
từ “Bạo lực” trên đỉnh tờ giấy của nhóm (Giáo viên lưu ý các nhóm về thời gian
làm việc nhóm ).

Bước 3: Yêu cầu các nhóm suy nghĩ về từ “bạo lực”, các em nghĩ đến/hình
dung ra điều gì? Sau đó viết những suy nghĩ hoặc vẽ những hình mà các em hình
dung ra trên tờ giấy của nhóm. Giáo viên có thể sử dụng các câu hỏi có tính gợi
mở khác để giúp học sinh suy nghĩ và thể hiện ý nghĩ của mình về “bạo lực”. Ví
dụ, kể lại những hành động bạo lực trong một bộ phim/cuốn sách mà em
xem/đọc gần đây.

Bước 4. Yêu cầu các nhóm treo tờ giấy của nhóm mình lên bảng; sau đó,
từng nhóm sẽ trình bày những nội dung mà các em đã viết/vẽ ra trước tồn lớp.
Nếu lớp đơng (số lượng các nhóm nhiều hơn 3), giáo viên có thể bỏ qua phần
thuyết trình của từng nhóm; dành 5 phút để học sinh đọc/xem lướt các sản phẩm
hoạt động nhóm, rồi bắt đầu ln vào thảo luận tồn lớp.

1. Bạo lực là gì? Có những hình thức bạo lực nào?

2. Theo em, tại sao một số người lại sử dụng bạo lực với người khác?

3. Bạo lực có thể ảnh hưởng như thế nào đối với người bị bạo lực? người
gây bạo lực và người chứng kiến bạo lực?

Sử dụng phương pháp hoạt động nhóm trong rút ra thông điệp từ hoạt 
động, tổng kết và giáo dục tích cực trong tiết sinh hoạt theo chủ đề:

Rút ra thơng điệp từ hoạt động

- Mục đích: Qua hoạt động rút ra thông điệp từ hoạt động, giúp các em rèn
luyện khả năng tư duy, kỹ năng hợp tác… kích thích sự tham gia hào hứng của
các em.

Tuy nhiên mục đích quan trọng hơn là kết quả mà các em tìm ra giúp các
em sẽ ghi nhớ sâu sắc thơng điệp mà các em tìm được.

- Cách thực hiện: Cung cấp thông tin dưới dạng văn bản, hoặc hình
ảnh;Cung cấp chìa khố và gợi ý để để học sinh giải mã tìm thơng điệp.

- Thơng điệp tìm được chính là nội dung bài học mà học sinh cần ghi nhớ.
- Các nhóm trình bày kết quả hoạt động của nhóm

- Qua đó thể hiện quan điểm, thái độ, của nhóm.
- Rèn luyện kỹ năng trình bày, thuyết phục
- Giúp các em thực hành hoạt động tập thể.

Tổng kết

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Trang 12/15

-Khi tổng kết, mỗi ý chính khi được lặp lại, người dẫn chương trình nên

mời các em lặp lại các thông điệp vắn gọn của từng ý chính.

-Kết thúc ln là lời mời gọi áp dụng vào cuộc sống.
-Bài hát kết thúc (nếu có) mời các em cùng hát chung.

Giáo dục tích cực

-Ở phần này, Giáo viên sẽ khơi gợi để các em chủ động đề nghị những biện
pháp thực hành

- Giáo viên có thể sử dụng phương pháp lập phiếu nhóm hoặc lập phiếu cá
nhân.

- Lập phiếu (nhóm/ cá nhân) là cung cấp cho nhóm/cá nhân một tấm phiếu
có khổ A4/A5; ở đây dưới sự gợi ý, các em sẽ ghi ra đề nghị hành động.

- Giáo viên chọn lọc và dán những tấm phiếu nào có tính thực tiễn cao lên
bảng để các em quan sát và chọn lựa hình thức cho mình.

- Sau khi các em thực hành hoạt động nhóm, các em sẽ lên thuyết trình qua
đó trình bày quan điểm, thái độ, hướng giải quyết vấn đề của các em đối với vần
đề.

- Qua hoạt động này, các em được rèn luyện khả năng trình bày, kỹ năng
thuyết phục, kĩ năng thể hiện sự tự tin.

- Phần Giáo dục tích cực ở chỗ, giáo viên khơi gợi để các em có thái độ tích
cực với vấn đề.

-Giáo dục tích cực cịn được hiểu là sự giúp đỡ tích cực của giáo viên nhằm

giúp các em hiểu đúng đắn vấn đề.

Ý nghĩa của hoạt động nhóm:

- Nhằm huy động ý kiến của tập thể,các thành viên hiểu nhau hơn, hình
thành kĩ năng giao tiếp và năng lực giải quyết vấn đề.

- Khi phân tích thảo luận câu hỏi, mỗi cá nhân lại phải sử dụng tư duy phê
phán, tư duy sáng tạo để đưa ra quyết định chung của nhóm

-Hoạt động thảo luận nhóm giúp xây dựng tình đồn kết trong tập thể, kĩ
năng hợp tác.

-Hoạt động nhóm giúp tìm ra nhân tố tích cực trong nhóm.

- Việc ln phiên các vai trị đảm nhiệm trong nhóm: nhóm trưởng, thư kí
và các vai trị khác cũng góp phần hình thành kĩ năng đảm nhận trách nhiệm, kĩ
năng thể hiện sự tự tin.

IV. KẾT QUẢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Trang 13/15

các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao do Đoàn Thanh niên, Cơng
đồn nhà trường phát động rất tích cực. Các em đồn kết hơn, gắn bó hơn trong
các hoạt động chung của lớp. Do đó tập thể lớp đã thu được nhiều thành tích cao
trong các cuộc thi do Đồn Thanh niên, Cơng đồn nhà trường phát động như
năm học 2019 - 2020, lớp 10A1 đạt giải nhì tuần học tốt, giải ba báo tường cấp
trường, giải nhì thi văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam, được khen
thưởng về tập thể lớp đứng thứ 2 trong 10 tập thể dẫn đầu của nhà trường về nề

nếp và học tập. Bên cạnh đó,tình trạng bạo lực học đường, nghiện game, vi
phạm luật an toàn giao thông đường bộ, bỏ giờ, không chuẩn bị bài … khơng
cịn ở lớp tơi chủ nhiệm. Kết quả xếp loại hạnh kiểm của lớp chủ nhiệm ở học kì
I đạt 100% Tốt.

Học sinh yêu thích tiết sinh hoạt, mong chờ đến đón nhận tiết sinh hoạt
trong tuần để có cơ hội thể hiện và hoàn thiện các năng lực của bản thân. Học
sinh sẽ có hứng thú học tập, tích cực chủ động sáng tạo để mở rộng vốn hiểu
biết đồng thời cũng rất linh hoạt trong việc thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội kiến
thức và phát triển kỹ năng. Qua các giờ sinh hoạt lớp, học sinh thu lượm được
kiến thức xã hội, có sự hiểu biết về trách nhiệm đối với hành vi của mình, góp
phần hình thành kĩ năng ứng xử thực tế trong quan hệ bè bạn và cộng đồng.
Điều này được thể hiện rõ qua phiếu khảo sát trước và sau khi áp dụng đề tài
sáng kiến kinh nghiệm này( xem tài liệu minh chứng kèm theo).

Trong quá trình thực hiện đề tài này, tôi cũng gặp một số khó khăn nhất
định như :

- Chưa có một tài liệu hướng dẫn cụ thể chi tiết cho việc tổ chức tiết sinh
hoạt chủ nhiệm.

- Với thời lượng tiết sinh hoạt ngắn( 45 phút, một tiết trong một tuần) việc
đưa nội dung gì và hình thức sinh hoạt như thế nào cũng là một thách thức cho
giáo viên chủ nhiệm. Bởi bên cạnh đó giáo viên cịn việc theo dõi, quản lý và xử
lý ngăn chặn những vụ việc liên quan đến chấp hành nề nếp, nội quy.

- Kinh phí để tổ chức sinh hoạt theo chủ đề đòi hỏi tốn kém hơn.

- Khi tổ chức những tiết sinh hoạt chủ đề còn gặp khó khăn về cơ sở vật
chất như loa, máy tính, máy chiếu, mic không dây.

Để tiết sinh hoạt theo chủ đề đạt hiệu quả cao, giáo viên cần chú ý một số
điểm sau đây:

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Trang 14/15

- Giáo viên chủ nhiệm xây đựng đội ngũ cán bộ lớp năng nổ, có tinh thần
trách nhiệm cao. Giáo viên chủ nhiệm nắm bắt được đặc điểm của từng học sinh
trong lớp để phân công nhiệm vụ phù hợp.

- Trước mỗi chủ đề, giáo viên nên có sự phân cơng cơng việc cho các nhóm
để các nhóm này tham gia cách chủ động vào các hoạt động. Nhờ sự phân công,
các hoạt động sẽ diễn ra sôi nổi và hiệu quả.Tập huấn cho các em về các kĩ
năng: đặt tên nhóm, phân cơng vai trị, nhiệm vụ trong nhóm, sắp đặt cơng việc
trong nhóm.

- Chuẩn bị phòng ốc, phương tiện cần thiết như mic không dây, loa đài,
máy chiếu…

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Trang 15/15

C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Hiện nay, Phương pháp giáo dục phổ thông cũng đang được đổi theo hướng
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, tăng cường
khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn cuộc sống, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho
học sinh. Những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong năm học vừa qua, ngồi
mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào mục tiêu chung đó cịn giúp các em
hình thành những kĩ năng sống cơ bản tích cực chủ động thực hiện nhiệm được

giao thể hiện ở bảng sau:

Lớp

TRƯỚC SAU

Thực
hiện rất
tốt
Thực
hiện
tốt
Đạt yêu
cầu
Chưa
đạt yêu
cầu
Thực hiện
rất tốt
Thực
hiện
tốt
Đạt yêu
cầu
Chưa
đạt yêu
cầu
10A1(40HS)
Thực nghiệm

10 17 13 0 15 20 5 0

10A2(43HS)
Đối chứng

7 13 18 5 6 14 17 6

(Bảng so sánh khả năng thực hiện nhiệm vụ của HS trước và sau thực hiện đề 
tài)

Qua áp dụng thực tế đề tài SKKN năm học 2019- 2020, Tơi có một số đề nghị
sau đối với Sở GD& ĐT: mở nhiều lớp tập huấn trang bị bổ sung kiến thức, kĩ
năng tổ chức các hoạt động tập thể cho giáo viên chủ nhiệm; tiếp tục định
hướng trong nhiệm vụ năm học để các trường THPT đẩy mạnh giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh, quan tâm động viên khích lệ kịp thời với hoạt động
giáo dục kĩ năng sống của giáo viên chủ nhiệm.

Với khoảng thời gian không dài và do trình độ có hạn chắc chắn đề tài
của tôi không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót, rất mong sự góp ý của các
đồng nghiệp để tôi giảng dạy ngày càng tốt hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 28/02/2020

XÁC NHẬN CỦA Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình,
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ không sao chép nội dung của người khác

Người viết

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

1. Nguyễn Thanh Bình (2009), Chuyên đề giáo dục KNS. Nxb giáo dục.

2. Nguyễn Thanh Bình (2009), Giáo trình chuyên đề giáo dục KNS. Nxb đại học sư

phạm.

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Giáo dục kỹ năng sống trong hoạt động giáo

dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học phổ thông, tài liệu dành cho giáo viên.
Nxb Giáo dục Việt Nam.

4.Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỉ XXI.

Nxb giáo dục Việt Nam.

5.Nguyễn Thị Mỹ Lộc – Đinh Thị Kim Thoa – Đặng Hoàng Minh (2012), Tài liệu

phương pháp giáo dục giá trị sống, KNS cho học sinh phổ thông và bài giảng giá 
trị sống, KNS cho học sinh THCS.

6. Phạm Văn Nhân (2009), Cẩm nang tổng hợp kỹ năng hoạt động thanh thiếu

niên. Nxb Lao Động.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Trang
A. MỞ ĐẦU.

I. Lý do chọn đề tài: ………...………. 1

II. Cơ sở phương pháp luận, phương pháp nghiên cứu ………...…....…..…… 2

III.Đối tượng nghiên cứu,phạm vi nghiên cứu………...…….. .2

IV. Khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài………..……...…...….…… . 2

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Sự cần thiết thay đổi phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
trong giờ sinh hoạt.………..……….…...…….. .3

II. Một số nội dung cơ bản về giáo dục kĩ năng sống………...………3

1.Kỹ năng sống là gì?... 4

2. Giáo dục kỹ năng sống là gì………...…….……….….….. 4

3. Các nguyên tắc giáo dục kĩ năng sống………...………..… 5

III. Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong giờ sinh
hoạt lớp………..………..………… ………..……… 6

1.Phương pháp trò chơi………..…….………...………. 6

2.Phương pháp thuyết trình………..….…...……….… 8

3.Phương pháp nghiên cứu tình huống……….……9

4.Phương pháp hoạt động nhóm………..………..…….… 10

IV. kết quả và bài học kinh nghiệm……….………….. 13

C.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ………..………... 15

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

PHIẾU KHẢO SÁT TRƯỚC KHI ÁP DỤNG 
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

NĂM HỌC 2019 - 2020

Tên đề tài: “Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh

thông qua tiết sinh hoạt lớp của giáo viên chủ nhiệm”

Lĩnh vực/Môn: Chủ nhiệm

Cấp học: THPT

Tên tác giả: Đoàn Thị Hiền

Đơn vị cơng tác: Trường THPT Lưu Hồng

Chức vụ: Giáo viên

Nội dung khảo sát: Khảo sát năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo và sự hứng thú
của học sinh trong tiết sinh hoạt lớp.

1.Phiếu khảo sát

Nội dung 1:Học sinh hoàn thiện những nội dung sau:

BẢNG HỎI “KWLH” VỀ SINH HOẠT CHỦ ĐỀ PHÒNG CHỐNG BẠO

LỰC HỌC ĐƯỜNG

Họ và tên HS:...
Lớp: ... ...

Câu hỏi:

1.Em đã biết những gì về bạo lực học đường?

( học sinh điền vào cột K)

2.Em có mong muốn hiểu biết thêm những gì về bạo lực học đường ?( học sinh

điền vào cột W)

3.Em đã học được thêm những điều gì sau sinh hoạt lớp chủ đề phịng chống bạo

lực học đường?( học sinh điền vào cột L)

4.Em có thể vận dụng những kiến thức nào về phòng chống bạo lực học đường

vào thực tiễn? (học sinh điền vào cột H)

K W L H

………
………
………

……….
……….
……….

……….
………..
……….

Nội dung 2. Hãy cho biết mức độ hứng thú học tập của em đối với tiết sinh hoạt
lớp theo chủ đề Phòng chống bạo lực học đường

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

2. Kết quả khảo sát

2.1: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 1:

Sau khi học sinh hoàn thiện bảng hỏi theo kĩ thuật“KWLH” như trên, tôi đã tiến
hành chấm từng bài và kết quả như sau:

Lớp Thực hiện

rất tốt

Thực hiện tốt Đạt yêu cầu Chưa đạt yêu

cầu
10A1(40HS)

Thực nghiệm

10 17 13 0

10A2(43HS)
Đối chứng

7 13 18 5

Kết quả khảo sát đã phản ánh được năng lực giải quyết vấn đề của HS lớp
10A1 đã có sự chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức, xử lí những thơng tin liên
quan đến nội dung tiết học và biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực
tiễn cuộc sống tốt hơn so với lớp 10A2.

2.2: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 2
Mức độ hứng thú

Lớp

Rất thích Thích Bình

thường

Khơng
thích
10A1 (40 HS)

Thực nghiệm

7 17 14 2

10A2 (43 HS)

Đối chứng

6 12 17 8

Kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài đã phản ánh HS ở lớp 10A1,
10A2 còn nhiều em chưa hứng thú tiết sinh hoạt lớp.

Người thực hiện

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

PHIẾU KHẢO SÁT SAU KHI ÁP DỤNG 
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

NĂM HỌC 2019 – 2020

Tên đề tài: “Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông

qua tiết sinh hoạt lớp của giáo viên chủ nhiệm”

Lĩnh vực/Môn: Chủ nhiệm

Cấp học: THPT

Tên tác giả: Đoàn Thị Hiền

Đơn vị cơng tác: Trường THPT Lưu Hồng

Chức vụ: Giáo viên

Nội dung khảo sát: Khảo sát năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo và sự hứng thú
của học sinh trong tiết sinh hoạt lớp.

1.Phiếu khảo sát

Nội dung 1:Học sinh hoàn thiện những nội dung sau:

BẢNG HỎI “KWLH” VỀ SINH HOẠT LỚP CHỦ ĐỀ AN TỒN GIAO

THƠNG

Họ và tên HS:...
Lớp: ... ...

Câu hỏi:

1.Em đã biết những gì về an tồn giao thơng?

( học sinh điền vào cột K)

2.Em có mong muốn hiểu biết thêm những gì về an tồn giao thơng?( học sinh điền

vào cột W)

3.Em đã học được thêm những điều gì sau sinh hoạt lớp chủ đề An tồn giao

thơng?( học sinh điền vào cột L)

4.Em có thể vận dụng những kiến thức nào về An tồn giao thơng vào thực tiễn?

(học sinh điền vào cột H)

K W L H

………
………
………

……….
……….
……….

……….
………..
……….

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Nội dung 2. Hãy cho biết mức độ hứng thú học tập của em đối với tiết sinh hoạt
lớp An toàn giao thơng

 Rất thích  Thích  Bình thường  Khơng thích

2.Kết quả khảo sát

2.1: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 1:

Sau khi học sinh hoàn thiện bảng hỏi theo kĩ thuật“KWLH” như trên, tôi đã tiến
hành chấm từng bài và kết quả như sau:

Lớp Thực hiện

rất tốt

Thực hiện tốt Đạt yêu cầu Chưa đạt yêu

cầu
10A1(40HS)

Thực nghiệm

15 20 5 0

10A2(43HS)
Đối chứng

6 14 17 6

Kết quả khảo sát đã phản ánh được năng lực giải quyết vấn đề của HS lớp
10A1 đã có sự chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức, xử lí những thơng tin liên
quan đến nội dung tiết học và biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn
cuộc sống tốt hơn so với lớp 10A2.

2.2: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 2
Mức độ hứng thú

Lớp

Rất thích Thích Bình

thường

Khơng
thích

10A1 (40 HS) 8 22 10 0

10A2 (43 HS) 5 12 18 8

Kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài đã phản ánh HS ở cả hai lớp còn
nhiều em tỏ thái độ bình thường hoặc thậm chí khơng thích tiết sinh hoạt lớp.
Người thực hiện

</div>