Thực trạng và giải pháp ứng dụng công nghệ trong hoạt động của thư viện trường Đại học Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TRONG HOẠT ĐỘNG</b>

<b>CUA THƯ VIỆN TRƯỜNG Đ</b>

<b>h</b>

<b>! </b>

<b>m ỹ</b> <b>t h u ậ t</b>

<b> TP. </b>

<b>h ổ</b> <b>c h í</b> <b>m i n h</b>

<b>Đặng Thanh Quyên1</b>

<b>1. </b> <b>ĐẶT VÂN ĐẾ</b>

N g à y nay, cuộc cách m ạn g công n g h ệ 4.0 đ ã d ẫ n đ êh việc áp d ụ n g C ông nghệ
th ô n g tin và tru y ền th ô n g (CNTT&TT) tro n g h o ạ t đ ộ n g th ư viện. Đ ây là sự đòi hỏi
tất yếu, xu h ư ớ n g n ày đ ặ t ra cho n h à hoạch đ ịn h chính sách về h o ạt đ ộ n g th ư viện
cần p h ải có n h ữ n g h ư ớ n g p h á t triển m ới về đ ịn h hư ớ ng, chính sách và quy định
h o ạ t đ ộ n g của th ư viện p h ù h ợ p với sự tiên tiến của nó; đ ặ t ra cho cán bộ th ư viện
n h ữ n g đ ị i hỏi về trìn h độ, h iểu b iết đ ể vận h à n h và đ ư a vào h ư ớ n g d ẫn khai thác
sử d ụ n g cho người d ù n g tin tiếp cận tài liệu m à th ư viện q u ả n lý; đ ặ t ra cho tài
liệu n h iều h ìn h thứ c x u ất b ản (n h ư x u ất b ản tru y ền thống, x uất b ản online..); đ ặt
ra cho n g ư ờ i sử d ụ n g n h iều lự a chọn tro n g khai thác sử d ụ n g các n g u ồ n tin. Vì đó
là n h ữ n g cơ hội và thách th ứ c cho n h à hoạch đ ịn h chính sách, cán bộ th ư viện, x u ất
bản, b ạn đọc n h ữ n g kỹ n ă n g và kiến th ứ c n h ấ t đ ịn h đ ể tổ chức, q u ả n lý, khai thác
và sử d ụ n g n g u ồ n tin tro n g thờ i kỳ cách m ạn g công n g h ệ 4.0 m ộ t cách hiệu quả.
<b>2 . </b> <b>THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỸ THUẬT TP. Hố CHÍ MINH</b>

H o ạt đ ộ n g th ư viện tại Việt N am nói chung và của trư ờ n g Đại học Mỹ th u ật TP.
HỒ C hí M inh (ĐHMT TP.HCM ) nói riêng v ẫn đ an g từ n g bước xây d ự n g th ư viện số,
số hóa tài liệu. Song song với v ấn đề đó cuộc Cách m ạng công ng h ệ 4.0 lại đư a thư
viện vào m ộ t cách thức mới, đó là làm th ế nào đ ể đ ư a Cuộc cách m ạng công n g h ệ 4.0
vào sâu rộ n g trong h o ạt đ ộ n g th ư viện như: xây d ự n g và đư a vào sử d ụ n g có hiệu
q u ả th ư viện điện tử; tạo lập m ạn g lưới th ư viện điện tử tạo ra sự kết nối sâu rộng
về h o ạt đ ộ n g n g h iệp vụ th ư viện - tạo lập cơ sở d ữ liệu số hóa d ù n g chung tro n g hệ
th ố n g các th ư viện - sử d ụ n g công nghệ vào h o ạt đ ộ n g chia sẻ n g u ồ n lực thông tin -
tạo lập n g u ồ n học liệu mở. Vậy n ên chăng cần p h ải n h ìn n h ậ n thực trạn g hoạt động
th ư viện của trư ờ n g ĐH M TTP.H CM từ đó rú t ra kinh nghiệm thúc đẩy th ư viện p h á t

triển bắt k ịp cách m ạn g công n g h ệ 4.0 trong giai đ o ạn hiện nay.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

88 HỘI THẢO PHÁTTRIỂN THƯ VIỆN ĐIÊN TỬ Ở V IỆT NAM ĐÁP ỨNG YÊU CẨU CÁCH MẠNG CÕNG NGHIỆP 4.0

<i>Thực trạng cơ sở v ậ t ch ấ t trang th iế t bị, vốn tà i liệu của th ư viện trường Đ H M T</i>
<i>TP. H C M</i>

Theo số liệu báo cáo thống kê của th ư viện trư ờng ĐHM T TP.HCM tổng diện tích
của T hư viện là: 300 m 2 ph ò n g đọc, phòng làm việc, kho sách (trong đó phịng đọc có
40 chỗ ngồi); M áy vi tính 12 máy; M áy photo: 1 máy; M áy Scan: 1 máy; Máy in: 1 m áy;
Server: 0 m áy (hiện đ an g sử d ụ n g tạm 1 m áy tính tại phịng IT làm m áy chù và th ư ờ n g
bị lỗi); Vốn tài liệu hiện có là: 16285 (bản sách; sách trong nước; sách nước ngoài); 2862
(bản LV Thạc sĩ và TNĐH); 51196 ảnh (Scan ảnh sách C huyên n g àn h mỹ thuật); Tạp
chí đóng cuốn (968 bản); T hư viện T rường ĐHM T TP. HCM có thêm p h ần số hóa tồn
văn sách lý luận m ỹ thuật, tạp chí chuyên ngành m ỹ th u ật phục vụ cho học viên cao
học và sinh viên nghiên cứu về lý lu ận m ỹ thuật.

So với n h ữ n g n ăm trước, việc xây d ự n g tổ chức vốn tài liệu đã có rất n h iều tiến
bộ, kho sách đ ã lớn m ạn h về số lượng, n h ư n g chất lượng chưa đồng đều, th ư v iện có
n h iều sách về m ỹ th u ật ứ n g d ụ n g và kiến trúc, n h ư n g các loại sách về hội họa và các
trư ờ n g phái m ỹ th u ậ t (lý luận) cịn thiếu, việc số hóa vẫn chưa đủ vì n h u cầu còn cần
rất nhiều, n h ất là p h ầ n d a n h họa, họa sĩ, p h ầ n toàn văn về lý lu ận m ỹ thuật.

Đối với hệ th ố n g đ iều h àn h th ư viện điện tử: th ư viện sử d ụ n g p h ầ n m ềm Libol
6.0 do công ty T inh V ân cu n g cấp, đã đ ảm bảo n h ữ n g tính n ăn g cần thiết cho m ộ t th ư
viện điện tử hiện đại n h ư sự tích hợp.

H ệ thống q u ản lý trên m ột p h ầ n m ềm (đó là q u ản lý th ư viện tru y ền th ố n g và
q u ản lý th ư viện đ iện từ trên m ột p h ầ n m ềm ). H ệ thống m áy tính phục vụ cho việc
tra cứu được b ố trí đ ầy đ ủ p h ò n g đọc 12 m áy, p h ò n g nghiệp v ụ 4 máy, n h ư vậy đ ây

là đ iều kiện cơ b ản bước đ ầu đ ảm bảo việc h iện đại hóa h o ạt đ ộ n g th ư viện tro n g
T rư ờng ĐHM T TP. HCM .

Với thực tế trên, n h ìn chung, th ư viện trư ờ n g Đ H M T còn chưa đư ợ c đ ầ u tư
thích h ợ p hoặc sự <b>đầu </b>tư chưa d iễn ra đ ồ n g đ ều về cơ sở vật chất trang thiết bị, <b>vốn</b>

sách báo lẫn p h ư ơ n g th ứ c h o ạt đ ộ n g và p h ụ c vụ. Đ ầu tư n g ân sách cho h o ạt đ ộ n g
th ư viện còn ít, chưa tư ơ n g xứ ng với chức năng, n h iệm v ụ đư ợ c giao.

- ứ n g d ụ n g công n g h ệ 4.0 tro n g h o ạt đ ộ n g của th ư viện là theo xu h ư ớ n g p h á t
triển của xã hội. H iện n ay có rất n h iều th ư viện đ ã và đ an g từ n g bước ứ n g d ụ n g công
n g h ệ 4.0 vào h o ạt đ ộ n g th ư viện

- Tự động hóa ữ o n g q trình lun thơng tài liệu: các thư viện đã và đang tiến hành
dịch chuyển công nghệ barcode và tem từ thành chip radio RFID đ ể tiến hành q u ả n lý
và triển khai m ư ợ n trả tự động(T hư viện Đ H Thái Nguyên, Thư viện ĐH N ha Trang ...)

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

HỘI THẢO PHÁT TRIỂN THƯ VIÊN ĐIÊN TỬ ở VIỆT NAM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CÁCH MANG CÔNG NGHIỆP 4.0 8 9

- Q ua đó cho thấy việc ứ n g d ụ n g c ô n g nghệ 4.0 đ ã và đ an g đ ư a vào các lĩnh vực
p h ụ c vụ cua th ư viện và xu h ư ớ n g ngày càng p h át triển. Tuy n h iên trong p h ạm vi
bài thảo lu ận này, tôi đề cập đ ến vấn đề ứ n g d ụ n g công nghệ 4.0 trong vấn đề tổng
h ợ p n g u ồ n lực tài nguyên của các th ư viện nh ằm tiến tới xây d ự n g m ột kho d ữ liệu
số d ù n g chung cho các th ư viện n h ằ m m ục đích giảm thiểu chi phí đ ầu tư cho tù n g
th ư viện n h ư n g v ẫn ph ụ c vụ tốt các yêu cầu của b ạn đọc

<b>3. GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TRONG HOẠT ĐỘNG TH Ư VIỆN TRƯỜNG ĐHMTTP.HỐ CHÍ MINH</b>
N h ư tơi đã trao đổi ờ trên hiện tại các th ư viện đang tự tiến h àn h số hóa các tài liệu
của m ình. C ùng m ột tài liệu số, các th ư viện đ ều tiến h àn h số hóa d ẫn đến việc lãng
p h í nhân lực và tài nguyên của các thư viện. Tôi đề nghị xây d ụ n g m ột cổng thông tin

tập hợ p các tài nguyên của các th ư viện lại đ ể bạn đọc có thể tra cún và tìm được thơng
tin m ột cách n h an h chóng và dễ dàng. Đ ể làm được việc này, phải ứ ng d ụ n g CNTT
v ào việc tổng hợp n g u ồ n thông tin số hóa của các th ư viện và thỏa m ãn các điều kiện:

o Dữ liệu SỐ hóa khi đư ợ c đ ư a vào cổng d ù n g chung phải được bảo m ật riêng
o Có cơ chế h o ạt động cho các th ư viện th am gia

o Tiến h àn h xã hội hóa tro n g vấn đề tìm nhà cung câp giải p h á p ứ ng d ụ n g
C N TT đ ể cùng các th ư viện triển khai cổng thông tin d ù n g chung CSDL số

- Tôi xin đề xuất p h ư ơ n g án tổng h ợ p n g u ồ n tài nguyên của các th ư viện lại vói
n h a u theo p h ư ơ n g án sau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

90 HỘI THẢO PHÁT TRIỂN THƯ VIẼN ĐIÊN TỬ ở VIỆT NAM ĐÁP ỨNG YÊU CẨU CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4 .0

<b>M Ụ CTIÊU CHUNG</b>

Theo Bách khoa toàn th ư m ở W ikipedia"C ách m ạng công nghệ 4.0 là xu h ư ớ n g
hiện thời trong việc tự đ ộ n g h ó a và trao đôi d ử liệu trong công n g h iệp sản xuất. N ó
bao gồm các hệ th ố n g k h ô n g thự c - ảo (cyber-physical system), Internet V ạn Vật và đ iện
toán đ ám m ây và điện toán n h ậ n thứ c (cognitive computing).

Cách m ạng công n g h ệ 4.0, qua Internet Vạn vật, các hệ thống thực-ảo giao tiếp và
cộng tác với n h a u và với con ngư ờ i tro n g thời gian thực và với sự hô trợ của In tern et
Dịch vụ, dịch v ụ nội h àm và dịch vụ xuyên tổ chức đư ợ c cung cấp cho các bên th am
gia chuỗi giá trị sử dụng.

- C huẩn hóa các quy trình nghiệp vụ, ứ n g d ụ n g ph ần m ềm và các thiết bị công
nghệ cao vào tự đ ộ n g hóa các k h âu n g h iệp vụ trong T hư viện.

- N ân g cao chất lư ợ ng p h ụ c vụ đảm bảo sự n h a n h chóng tiện lợi, th ô n g tin cập
n h ật cho n h ân dân, cán bộ, giảng viên, sinh viên, học sinh... Đem lại khả n ăn g tru y
cập TTTL th ư v iện m ọi lúc m ọi nơi.

- Tăng cường khá n ă n g chia sẻ tài nguyên th ư viện, liên thông với các th ư viện
khác tro n g n g àn h và cả nước, đ em lại nhiều thông tin cho cán bộ, giảng viên, sinh
viên, học sinh và n g ư ờ i d ân tro n g tỉnh.

- Xây d ự n g và cung cấp kho tài n g u y ên được số hóa, hỗ trợ chia sẻ các n g u ồ n tài
n g u y ên và làm nơi bảo tồn các cơng trìn h số hóa này.

- Cung cấp hệ thống thơng túi số có khả năng tồ chức, phân loại, biên mục, chú dẫn.
+ Kết hợ p với m ột d o a n h n g h iệp p h á t triển ứ n g d ụ n g công n g h ệ th ô n g tin đ ể
đ ơ n vị đó có thể:

<i>s</i> Đ ầu tư xây d ự n g cơ sở v ật chất và tran g thiết bị đ áp ứ n g n h u cầu n g ày càng
tăn g của người sử d ụng. Xây d ự n g cơ sở hạ tầng bao gồm tran g web, đ ư ờ n g truyền;

<i>s</i> TỔ chức điều h à n h v à d u y trì h o ạt đ ộ n g tran g th ư viện điện tử liên kết. Xây
d ự n g giải p h áp CNTT đ ể đ ả m bảo tín h bảo m ật cho các tài nguyên của các th ư viện
tham gia. Xây d ự n g cơ ch ế k h ai thác tài liệu và chịu trách n h iệm th an h to án lại cho
các th ư viện các chi phí khai thác đư ợ c từ việc khai thác tài liệu số d ù n g ch u n g đ ế các
th ư viện có n g u ồ n kinh p h í tiếp tục số hóa các tài liệu của m ình.

<i>•S</i> TỔ chức sản xuất thẻ thành viên/tài khoản truy cập khai thác nguồn học liệu số.
- Đối với các th ư viện th am gia sẽ:

<i>s</i> TỔ chức cung cấp n g u ồ n học liệu số nội sinh và n h ập liệu lên hệ th ố n g th ư
viện điện tử liên kết;

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

HÔI THẢO PHÁT TRIỂN THƯ VIỆN ĐIỆN TỪ ở VIÊT NAM 0Á P ỨNG YÊU CẨU CÁCH MẠNG CỔNG NGHIỆP 4.0 9 1

<i>s</i> C hịu trách nhiệm th an h toán tiền bản quyền cho tác giả và cho chủ sở h ữ u tác
ph ẩm từ nguồn kin h phí m à bên B th an h toán cho bên A;

<i>s</i> Hỗ trợ bên B p h át h à n h thẻ/tài khoản tru y cập khai thác n g u ồ n học liệu số
tro n g p h ạm vi của bên A;

<i>s</i> Phân công cán bộ chuyên trách về nội d u n g và kỹ th u ật phối hợ p với bên B
tro n g quá trình vận h àn h và khai thác nguồn học liệu số;

♦> G iúp cho việc lưu trữ, truy xuất, chia sẻ, tìm kiếm th ơ n g tin dễ d àn g bơn
❖ Linh hoạt tro n g việc chuyển đổi sang các d ạn g d ữ liệu số khác n h au
❖ Giảm tối đa chi phí q u ản lý, tiết kiệm khơng gian lưu trữ

❖ Có khả n ăn g chỉnh sửa và tái tạo d ữ liệu
<b>4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ</b>

- T rường Đại học Mỹ th u ật TP. H ồ Chí M inh có bề dày lịch sử và là nơi đào tạo
m ỹ th u ật có tính học th u ật uy tín tại phía Nam . Trên cơ sở bề dày này, trư ờ ng phải trở
th àn h m ột tru n g tâm đào tạo về m ỹ th u ật có qui m ơ lớn của th àn h p h ố và cả nước.

- T hư viện là m ộ t trong n h ữ n g th àn h phần q u an trọng p h ụ c vụ công tác học
tập và giảng dạy trong trư ờ n g đại học và là m ột trong n h ữ n g điều kiện đ ể đổi mới
p h ư ơ n g ph áp dạy và học hiện nay.

- Đặc thù của th ư viện trư ờ ng ĐHM T là tran h ảnh; sách ngoại văn có giá trị rất
cao, n g u ồ n bô su n g th ư ờ n g xuyên không đ áp ứ n g n h u cầu bạn đọc và là tài liệu
đư ợ c bổ sung 1 bản nên việc đ ư a ra khai thác dễ bị rách n át và th ất lạc. Việc số hóa
sẽ g iú p thư viện có th ể phục v ụ n h iều b ạn đọc cùng m ột lúc và giữ được bản gốc

k h ô n g bị th ất lạc, rách nát.

- T hư viện được trang bị cơ sở vật chất hiện đại giúp cho khả năng p h ụ c vụ bạn
đọc của thư viện được nâng cao d ẫn đ ến khả n ăn g học tập, nghiên cứu khoa học và
giảng dạy của n h à trư ờ n g n ân g cao

- Việc triển khai th àn h cơng hồn tồn p h ụ thuộc vào đơ n vị CNTT đ ầu tư ban
đ ầ u về công nghệ, tran g thiết bị, m áy móc, n h ân sự thực hiện.

- Triển khai sử d ụ n g cịn gặp khó k h ăn trong việc h ư ớ n g d ẫn đồng bộ và có
hệ th ố n g do các th ư viện chưa có chính sách liên thông cho việc chia sẻ n g u ồ n tài
nguyên của th ư viện m ình đ an g có.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

9 2 HỘI THẢO PHÁT TRIỂN TH ƯVIỆN ĐIÊN ĩ ử ở VIỆT NAM ĐÁP ỨNGYÊU CẨU CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4 .0

<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO</b>

1. Thực trạng hoạt động T hư viện T rư ờng Đại học M ỹ th u ậ t Tp. H ồ Chí Minh.

2. Giải p h áp q u ản lý tài liệu số của Cty T N H H m ột th àn h viên Công N ghệ P hạm H uỳnh.

</div>

<!--links-->