skkn một số BIỆN PHÁP TRONG VIỆC tổ CHỨC TRÒ CHƠI dân GIAN CHO TRẺ mẫu GIÁO 5 6 TUỔI

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC
TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI”

Quảng Bình, tháng 12 năm 2016

1


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC
TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ MẪU GIÁO 6-5 TUỔI”

Họ và tên: Võ Thị Bé
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường mầm non An Thủy

Quảng Bình, tháng 12 năm 2016
2


Đề tài:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC
TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ MẪU GIÁO 5- 6 TUỔI”
1. Phần mở đầu:

1.1. Lí do chọn đề tài:
Vui chơi là hoạt động không thể thiếu được của trẻ ở mọi lứa tuổi, là một trong
những nhu cầu đầu tiên của trẻ đặc biệt ở lứa tuổi mầm non. Qua vui chơi khơng
những hình thành cho trẻ óc tưởng tượng sáng tạo, phát triển ngôn ngữ và tăng cường
khả năng nhận thức mà còn giúp trẻ thể hiện năng lực, kỹ năng, tình cảm, nguyện
vọng và mối liên hệ với những người xung quanh. Chơi là một cách để trẻ học, là con
đường để giúp trẻ lớn lên và phát triển nhân cách toàn diện. Vui chơi của trẻ là một
hoạt động phản ánh sáng tạo độc đáo, thực hiện tác động qua lại giữa trẻ với trẻ, trẻ
với môi trường xung quanh; trong vui chơi trẻ nhận thức được thế giới xung quanh,
khi chơi các trò chơi trẻ lĩnh hội kinh nghiệm xã hội của người lớn một cách tự nhiên,
lĩnh hội những kiến thức, những kỹ năng, kỹ xảo, những phương thức hành động,
những chuẩn mực đạo đức, những nguyên tắc sống...Thơng qua vui chơi trẻ được
phát triển tồn diện về mọi mặt: thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, kỹ năng - tình cảm xã
hội, thẩm mỹ. Xác định tầm quan trọng của hoạt động vui chơi đối với trẻ, các nhà
nghiên cứu giáo dục đã đưa vào chương trình giáo dục một số trò chơi như trò chơi
học tập, trò chơi vận động, trò chơi dân gian, trò chơi phân vai, đóng kịch,trị chơi lắp
ghép, trị chơi kismac, trị chơi với một số phương tiện công nghệ hiện đại. Mỗi trị
chơi có một đặc trưng, một cách chơi riêng … nhưng trong đó tơi vẫn tâm đắc nhất là
trị chơi dân gian. Bỡi trò chơi dân gian cũng là một trong những di sản văn hóa quý
báu của dân tộc. Nó được kết tinh từ q trình lao động và sinh hoạt của con người,
trong đó tích tụ cả trí tuệ và cả niềm vui sống của biết bao thế hệ người Việt xưa. Đặc
biệt đối với trẻ em, trị chơi dân gian khơng những mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều
điều thú vị và bổ ích, mà nó cịn thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia
sẽ niềm vui của các em với bạn bè, với cộng đồng. Trò chơi dân gian làm cho thế giới
xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở hơn, làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho
các em; tuổi thơ của các em sẽ có những kỉ niệm quý báu mà không bao giờ bị lãng
quên trong suốt cuộc đời. Với những chức năng đặc biệt ấy, trị chơi dân gian rất cần
thiết được giữ gìn, lưu truyền và các em chính là những người gìn giữ những di sản
q báu ấy của dân tộc. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn,
giới thiệu trong nhà trường tùy theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS, TS Nguyễn Văn

Huy, giám đốc bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nói: “Cuộc sống đối với trẻ em
khơng thể thiếu những trị chơi. Trị chơi dân gian khơng đơn thuần là một trị chơi trẻ
con mà nó chứa đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. trò
chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng
tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương đất nước.
Ngày nay, các em ở một xã hội cơng nghiệp, chỉ quen với máy móc và khơng có
khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thịi. Thiệt thịi hơn khi các em khơng được
làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị
3


mai một và qn lãng, khơng chỉ có ở các thành phố mà cịn ở cả những vùng q. Vì
thế, giúp các em hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một việc làm rất
cần thiết”.
Trẻ mầm non “Học bằng chơi, chơi mà học”, cuộc sống của trẻ khơng thể thiếu
những trị chơi, chính nhờ các trò chơi mà cuộc sống của trẻ phong phú hơn, trẻ học
được nhiều điều thơng qua các trị chơi. Trong xã hội hiện nay, một xã hội cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa, có rất nhiều trị chơi hiện đại đến với trẻ thơ, chúng ta
không thể phủ định rằng, các trị chơi ấy khơng kích thích trí tuệ của trẻ phát triển,
nhưng chính sự hiện đại ấy đã làm cho xã hội phức tạp của người lớn lên lõi trong
tâm trí của trẻ. Trẻ thiếu đi sự hồn nhiên, trong sáng của trẻ thơ. Chính vì vậy, việc
đưa trẻ em về với sự hồn nhiên, trong sáng của mình, đưa trẻ về nguồn với các trò
chơi dân gian là một việc làm cần thiết. trị chơi dân gian khơng chỉ chắp cánh cho
tâm hồn trẻ, giúp trẻ sáng tạo, mà cịn giúp trẻ hiểu về tình bạn, tình u gia đình, q
hương, đất nước. Khơng đơn thuần là một trị chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả
nền văn hóa dân tộc Việt nam độc đáo và giàu bản sắc.
Là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở làm thế nào để các trò chơi dân
gian thực sự đến với trẻ thơ, làm thế nào để trẻ có thể chơi các trò chơi một cách hứng
thú và hiệu quả nhất. Từ những băn khoăn, trăn trở ấy, tôi đã suy nghĩ, tìm hiểu và đã
tìm ra các biện pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách tốt nhất, để trò chơi

dân gian thực sự đáp ứng các nhu cầu vui chơi của trẻ. Chính vì lẽ đó mà tơi chọn đề
tài: “Một số biện pháp trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5- 6
tuổi”.
1.2. Phạm vi áp dụng đề tài:
Bản thân tơi sinh ra và lớn lên trên chính mảnh đất mà tơi đang cơng tác. Chính
vì vậy, những trị chơi dân gian của trẻ con đã gắn bó với tơi trong suốt một thời gian
dài. Tơi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều trò chơi
dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ mầm non. Được trải qua nhiều năm công
tác, tôi thấy rằng giáo viên cần phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các
trị chơi dân gian thì mới có thể tổ chức được các trò chơi một cách hiệu quả, mang
lại hứng thú cho trẻ.
Từ những cơ sở nêu trên, bản thân là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 5- 6
tuổi, tơi thấy sự cần thiết phải tìm ra những giải pháp tốt nhất để có thể tổ chức trị
chơi dân gian cho trẻ trong lớp mình đạt hiệu quả. Chính vì vậy, tơi xin trình bày sáng
kiến kinh nghiệm của mình với đề tài: “Một số biện pháp trong việc tổ chức các trò
chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi”. Phạm vi tiến hành thực hiện đề tài này là
trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi.
2. Phần nội dung
2.1.Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu:
Xuất phát từ thực tế, trẻ em nào cũng cần được vui chơi. Thời gian chơi của trẻ
chiếm hầu hết thời gian hoạt động trong một ngày của trẻ. Đặc biệt trong những năm
qua thục hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, trong
đó có nội dung đưa trị chơi dân gian vào trường học, tơi ln bám sát các công văn
chỉ đạo:
4


Chỉ thị Số 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục
và
Đào

tạo về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân
thiện,
học
sinh tích cực” trong các trường phổ thơng giai đoạn 2008-2013.
Kế hoạch 307/KH-BGDĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo về triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông năm học 20082009 và giai đoạn 2008-2013
Số1741/BGDĐT-GDTrH v/v: Hướng dẫn đánh giá kết quả phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
Trong các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn nhiệm vụ năm học của các năm học tiếp
theo, phòng giáo dục và đào tạo Lệ Thủy luôn đưa nội dung giáo dục văn hóa truyền
thống qua các trị chơi dân gian, hò khoan Lệ Thủy…là một trong những nội dung
trọng tâm trong việc thực hiện nhiệm vụ năm học. Nhưng làm thế nào để tổ chức
được các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lơi cuốn và hấp dẫn được trẻ là bài
tốn khó với các giáo viên, đặc biệt là với các cơ giáo mầm non. Chính vì vậy, việc tổ
chức trò chơi dân gian một cách hiệu quả và phù hợp với từng lứa tuổi của trẻ cần
được giáo viên quan tâm và chú trọng.
Thực hiện nhiệm vụ năm học 2016 - 2017, tiếp tục phát huy phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, hưởng ứng thực hiện chuyên đề
“Giáo dục phát triển thể chất cho trẻ mầm non”, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm
học tập trung vào nội dung: tăng cường các hoạt động vui chơi, trải nghiệm, khám
phá nhằm hình thành, rèn luyện và phát triển một cách tồn diện các mặt đức, trí, thể,
mĩ cho trẻ.
Với việc đưa trò chơi dân gian vào các hoạt động cho trẻ mẫu giáo nhằm giúp
trẻ được chơi vui vẻ, thoải mái, chơi hết mình, hỗ trợ phát triển tồn diện nhân cách
cho trẻ, trong quá trình thực hiện, bản thân tơi gặp những thn lợi, khó khăn sau:
* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm, hỗ trợ và chỉ đạo sâu sát của ban giám hiệu nhà trường
cũng như sự đồng tình ủng hộ của chị em đồng nghiệp đưa trị chơi dân gian vào các
hoạt động trong ngày của trẻ ở trường.

- Hướng dẫn trò chơi dân gian là một trong những nội dung của phong trào xây
dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cức” mà nhà trường ln phát động trong
những năm học vừa qua, nên đây là điều kiện thuận lợi để đội ngũ phấn đấu thực hiện
tổ chức trị chơi dân gian có hiệu quả cao và có nhiều kinh nghiêm, nhiều bài đồng
dao...được trao đổi giưa giáo viên các khối, lớp, các điểm trường, các bậc phụ huynh.
- Trường có khn viên rộng rãi, thống mát, đủ diện tích, có sân chơi sạch sẽ
cho trẻ, vườn trường có chỗ vui chơi theo nhóm, lớp đa dạng, phong phú.
- Các lớp học thống mát, có đủ diện tích cho trẻ hoạt động, có đầy đủ đồ dùng
đồ chơi cho trẻ vui chơi theo ý tưởng.
- Trẻ trong lớp đa số mạnh dạn, tự tin, thích chơi các trò chơi và đặc biệt là các
trò chơi dân gian.
5


- Bản thân là giáo viên có nhiều năm giảng dạy nên cũng có nhiều kinh nghiệm
tổ chức trị chơi, biết được nhiều trò chơi dân gian khi còn nhỏ thường hay chơi và
vận dụng vào quá trình hướng dẫn trẻ phù hợp từng buổi chơi, từng trị chơi, ln có
ý thức sưu tầm, tìm kiếm những trị chơi dân gian vui thích, mới lạ và bổ ích.
- Bên cạnh đó, được sự giúp đỡ và ủng hộ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh và
tập thể hội đồng sư phạm nhà trường trong việc sưu tầm tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi,
các trò chơi dân gian, mua săm thêm trang thiết bị.
Tuy nhiên, cùng với thuân lợi, bản thân tơi cịn gặp một số khó khăn sau:
* Khó khăn:
- Trường tôi đang công tác thuộc vùng nông thôn chiêm trũng, qua hàng năm
thiên tai lũ lụt kéo dài, trường thường xuyên ngập sâu trong nước. Cơ sở vật chất mặc
dù có sự đầu tư của nhà nước, chính quyền địa phương và phụ huynh nhưng so với
nhu cầu thì vẫn cịn nhiều thiếu thốn về các phương tiện, đồ dùng đồ chơi để giúp trẻ
chơi các trò chơi dân gian.
- Đối với giáo viên, các tài liệu và vốn kiến thức về các trò chơi dân gian còn
hạn chế, giáo viên chưa thực sự tự chủ trong việc tự học, tự nghiên cứu về chuyên

môn nghiệp vụ. Tổ chức các hoạt động của trẻ còn theo kiểu “lối mịn”, chưa phát
huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Do vậy, việc tổ chức các trò chơi thường lặp
đi lặp lại dẫn đến sự nhàm chán ở trẻ.
- Khả năng chú ý có chủ định của một số trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc
chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trị chơi khi trẻ khơng cịn hứng thú.
- Trong lớp cịn có một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham
gia vào hoạt động tập thể.
- Trong q trình chơi, tính sáng tạo, linh hoạt của trẻ cịn nhiều hạn chế.
- Việc giáo viên lồng ghép trò chơi dân gian vào trong các hoạt động còn lúng
túng.
Từ thực trạng trên mà việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non nói chung và lớp của tơi nói riêng chưa thực sự mang lại kết quả như
mong muốn.
* Khảo sát thực trạng:
Vào đầu năm học, tơi đã tiến hành khảo sát trẻ lớp mình để nắm bắt tình hình
và có kế hoạch, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng trong việc sử dụng trò chơi dân
gian vào các hoạt động cho trẻ mẫu giáo. Cụ thể kết quả như sau:
TT
1
2
3
4

Nội dung khảo sát
Trẻ chú ý vào nội dung cơ
hướng dẫn.
Trẻ hứng thú và tích cực tham gia
vào các trò chơi.
Trẻ thuộc lời các bài đồng dao, lời
ca của các trò chơi.

Trẻ nắm được các kỹ năng chơi

Lớp
5- 6 tuổi

Tỉ lệ % đạt
60

5- 6 tuổi

65

5- 6 tuổi

60

5- 6 tuổi

60
6


các trò chơi dân gian.
* Từ kết quả khảo sát trên, tơi rút ra nhiều ngun nhân như sau:
- Hình thức, phương pháp tổ chức các trò chơi dân gian của giáo viên chưa phù
hợp, chưa linh hoạt.
- Việc lựa chọn các trò chơi dân gian chưa phù hợp với lứa tuổi.
- Sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh chưa thường xuyên, thiếu sự thống
nhất trong chăm sóc, giáo dục trẻ.
- Nhận thức của trẻ trong lớp chưa đồng đều.

- Đồ dùng đồ chơi chưa thực sự đa dạng, phong phú, chưa thu hút được trẻ.
- Địa điểm chơi chưa thích hợp.
Với sự quyết tâm của bản thân, tơi đã khơng ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo
để tìm ra một số phương pháp nhằm giúp cho việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ
mẫu giáo đạt được hiệu quả cao, giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Sau đây, tôi
xin đưa ra một số biện pháp cụ thể như sau:
2.2.Các giải pháp:
* Giải pháp 1: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ:
Kho tàng trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng nhưng
không phải trị chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế, giáo viên cần có sự cân
nhắc, lựa chọn cho trẻ chơi các trị chơi có luật chơi và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ
hiểu. Bên cạnh đó, trường mầm non lại có sự phận chia trẻ theo nhiều độ tuổi, mỗi độ
tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính vì thế,
các trị chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp với từng độ tuổi.
Đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của
trẻ tương đối ổn định.Vì thế, trẻ có thể chơi được các trị chơi dài và khó hơn so với
các trẻ độ tuổi 3- 4 tuổi, 4- 5 tuổi.
Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ độ tuổi này, tôi thực hiện theo các
tiêu chí sau:
- Trị chơi khơng q đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
- Đồ đùng đồ chơi phục vụ cho trị chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tơi đã lựa chọn các trị chơi sau cho trẻ lứa tuổi mẫu
giáo 5-6 tuổi: “Thả đĩa ba ba”, “Ô ăn quan”, “Chuyền thẻ”, “Hát chuyền sỏi”, “Trốn
tìm”, “Đếm sao”, “Kéo co”, “Rồng rắn lên mây”, “Trồng nụ trồng hoa”, “Đi cầu đi
quán”, “Ném còn”, “Cướp cờ”…
Trò chơi: “Rồng rắn lên mây”
Cách chơi: Số trẻ chơi có thể từ 8 - 10 trẻ, một trẻ làm "thầy thuốc" đứng đối

diện (hoặc ngồi) với những người làm "rồng rắn". Các trẻ khác túm đuôi áo nhau
(hoặc tay ôm lưng nhau) thành " rồng rắn", tư thế này giúp trẻ cảm nhận các hướng
của người khác. Trẻ đứng đầu chọn cháu lớn nhất, khoẻ nhất trong nhóm, " rồng rắn"
đi lượn vịng vèo, vừa đi vừa đọc đồng dao:
7


“Rồng rắn lên mây
Có cây núc nắc
Có nhà hiển binh
Thầy thuốc có nhà hay khơng?
Đến câu cuối cùng thì dừng lại trước mặt thay thuốc". "Rồng rắn" và "thầy
thuốc" đối thoại nhau:
Thầy thuốc: Có, mẹ con rồng rắn đi đâu?
Rồng rắn: rồng rắn đi lấy thuốc cho con
Thầy thuốc: con lên mấy?
Rồng rắn: con lên một
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên hai
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên ba
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên bốn
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên năm
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên sáu
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên bảy
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon

Rồng rắn: con lên tám
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên chín
Thầy thuốc: thuốc chẳng ngon
Rồng rắn: con lên mười
Thầy thuốc: thuốc ngon vậy, xin khúc đầu
Rồng rắn: cùng xương cùng xẩu.
Thầy thuốc: xin khúc giữa.
Rồng rắn: cùng máu cùng me.
Thầy thuốc: xin khúc đuôi
Rồng rắn: tha hồ mà đuổi.
"Thầy thuốc" đuổi bắt "rồng rắn", trẻ đứng đầu dang tay cản "thầy thuốc", "
Thầy thuốc" tìm mọi cách để bắt được " khúc đuôi" (trẻ cuối cùng). Nếu thầy thuốc
bắt được khúc đi thì bạn khúc đi bị loại khỏi cuộc chơi. Trò chơi lại bắt đầu từ
đầu nhưng lúc này rồng rắn chỉ còn 7 bạn chơi, cứ chơi như thế đến khi rồng rắn ngắn
dần vì mất bạn chơi. Nếu " rồng rắn" bị đứt khuc hoặc bị ngã thì cũng bị thua.

8


Trẻ đang chơi: “Rồng rắn lên mây”
* Giải pháp 2: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, lời ca, địa điểm trước khi tổ chức
cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian:
*Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian:
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và phong phú,
mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi, luật chơi của từng trò chơi.
Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó
thì trị chơi khơng thể tiến hành được.
Ví dụ: Trị chơi “Chuyền thẻ” địi hỏi phải có 10 que chuyền và mộtđồ vật có
dạng khối cầu như quả bings, quả bưởi non…Trò chơi: “Bịt mắt bắt dê” cũng khơng

thể tổ chức nếu khơng có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt. Trò chơi “ Ném cịn” thì
khơng thể thiếu những quả cịn.

Đồ chơi cần có của trò chơi “Chuyền thẻ”
9


Đồ chơi cần có của trị chơi “Ném cịn”
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó, giáo
viên cần tìm hiểu kỹ về cách chơi, luật chơi cũng như việc có hay khơng có đồ dùng
đồ chơi phục vụ cho trị chơi, để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho
trò chơi.
*Dạy trẻ đọc thuộc lời ca:
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi trẻ chơi khơng bao giời
chỉ thực hiện nguyên tắc vận động chơi của mình mà trẻ thường vừa chơi vừa hát hoặc
đọc lời đồng dao nào đó.Các bài đồng dao đó khiến cho khơng khí chơi vui vẻ, nhộn
nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng
phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
Ví dụ: “Chi chi chành chành”, trẻ hát:
“Chi chi cành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Chấp dế đi tìm
Ù à ù ập”
Câu hát dường như chẳng có ý nghĩa nào rõ ràng nhưng thiếu nó thì trị chơi
khơng thể tiến hành được.

10

Trẻ chơi “Chi chi chành chành”
Trò chơi: “Thả đỉa ba ba”, trẻ đọc đồng dao:
“Thả đỉa ba ba
Chớ bắt đàn bà
Phải tội đàn ông
Cơm trắng như bông
Gạo rồng như suối(gạo tiền như nước)
Đổ mắm đổ muối
Đổ chuối hạt tiêu
Đổ niêu nước chè
Đổ phải nhà nào
Nhà đó phải chị”

11


Trị chơi: “Thả đỉa ba ba”
Trị chơi chỉ có thể tổ chức khi trẻ đã học thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tơi thường
cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ
chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: Sinh hoạt chiều, hoạt động ngoài trời,
mọi lúc mọi nơi…Khi trẻ đã thuộc đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi
tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia.
* Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trị chơi:
Mỗi trị chơi dân gian có một cách chơi, luật chơi khác nhau. Có những trị chơi
vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia chơi lớn và
đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như: “Kéo co”, “Rồng rắn lên mây”,
“Mèo đuổi chuột”, “Thả đĩa ba ba”…

Trò chơi: “Mèo đuổi chuột”

Nhưng cũng có trị chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như: “Chi chi
chành chành”, “Tập tầm vơng”, “Chuyền thẻ”, “Ơ ăn quan”…

12


Trị chơi: “Ơ ăn quan”
Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trị
chơi, để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi.
* Giải pháp 3: Tổ chức các trị chơi phù hợp với tính chất của hoạt động:
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế, hoạt
động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ c hức
nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngồi trời lại giúp trẻ được gần gũi
với thiên nhiên, khám phá các hoạt động tự nhiên và phát triển thể chất, ở hoạt động
góc trẻ lại được mở rộng thêm vè kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm.
Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trị chơi dân gian cho phù
hợp với tính chất của từng hoạt động.
* Với hoạt động ngoài trời: Tận dụng khơng gian rộng và thống, giáo viên nên
tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho
trẻ: ‘Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Mèo đuổi chuột”, “Kéo co”…

Trò chơi: “Bịt mắt bắt dê”
13


* Với hoạt động chung và sinh hoạt chiều (Chủ yếu diễn ra ở trong lớp học):
nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh, nhẹ nhàng để tránh sự mệt mỏi cho trẻ như: “Ơ
ăn quan”, “Tập tầm vơng”, “Chuyền thẻ”, “Đếm sao”, “Kéo cưa lừa xẻ”…
Đặc biệt, khi tích hợp các trị chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên
cần lựa chọn các trò chơi phù hợp với đặc điểm từng lĩnh vực hoạt động.

* Với lĩnh vực phát triển thể chất: nên lựa chọn các trò chơi dân gian nhằm rèn
luyện thân thể khỏe mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh
mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi
và ngược lại giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh, năng động.
Ví dụ: Với trò chơi “Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối “tha hồ thầy
đuổi”, lập tức trẻ làm đuôi phải chạy thật nhanh, nếu khơng sẽ bị “thầy” tóm lấy. hay
với trò chơi “Chi chi chành chành” buộc trẻ phải nhanh tay, nhanh miệng vì nếu câu
cuối bài là “Ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay ra, ngón tay của trẻ đó
sẽ bị giữ lại, như thế là thua.

Trò chơi “Chi chi chành chành”
- Với lĩnh vực phát triển nhận thức, ngôn ngữ: khi lựa chọn trị chơi cần chú ý
các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngơn ngữ.
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
14


+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: Kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ
năng sử dụng đồ dùng đồ chơi…
Ví dụ: “Chuyền thẻ” là một trị chơi dân gian dạy trẻ làm tốn cộng, trừ. Đó là
bài tập đếm từ 1 đến 10 cho trẻ. Trẻ nhóm các nhóm thẻ theo trình tự cao dần lên và
cộng lại trong phạm vi 10: “ Cái mốt, cái hai…đôi tôi, đơi chị…ba lá đa, ba lá đề…”

Trị chơi “Chuyền thẻ”
Với lĩnh vực phát triển thẩm mỹ: Nên chọn các trò chơi có giai điệu là lời hát
như: “Tập tầm vơng”, “Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”…
Ngoài ra, khi lựa chọn trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều cần
đặc biệt lưu ý là: Phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề bài dạy.

Ví dụ: chủ đề “Thế giới động vật” trẻ chơi “Bịt mắt bắt dê”, “Thi tìm những con
vật có từ láy”, “Phụ ếch đồng”…Chủ đề “Thế giới thực vật”, trẻ chơi “Trồng nụ trồng
hoa”, “Mít mật nằm gai”…
* Giải pháp 4: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi:
Ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả những ai
muốn chơi. Khơng bao giời trị chơi dân gian quy định số người chơi nhất định. Vì
vậy, tơi ln khuyến khích, động viên tất cả trẻ tham gia chơi, càng đông càng vui.
Nếu chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm, vịng chỉ rộng ra một chút
chứ trị chơi khơng thay đổi. Trị chơi “Rồng rắn lên mây”, thêm vào một người thì
“cái đi” sẽ dài ra một chút và tất cả mọi người đêu được chơi như nhau.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi không
đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trù bằng cách không
cho chơi chung. Qua đó, tinh thần tập thể của trẻ sẽ được nâng lên rất nhiều. Hơn nữa,
với ưu thế đó, trị chơi dân gian có thể động viên, khích lệ tất cả trẻ trong lớp cùng
chơi, đặc biệt là với những trẻ nhút nhát, rụt rè, thiếu tự tin sẽ được tham gia chơi, trải
15


nghiệm cùng với các bạn, giúp trẻ mạnh dạn hơn, tự tin hơn. Trẻ thích tham gia vào
các hoạt động tập thể hơn. Tuy nhiên, trong q trình chơi, cơ phải chú ý đến sức khỏe
của trẻ, đặc biệt là đối với những trẻ có thể lực ốm, yếu. nếu thấy trẻ có biểu hiện mệt
mỏi cần cho trẻ nghỉ ngơi, theo dõi sức khỏe của trẻ.
* Giải pháp 5: Nhận xét và nêu gương:
Đặc điểm tâm lí của trẻ mầm non rất thích được người lớn khen ngợi. Do đó,
sau mỗi lần tổ chức cho trẻ chơi trị chơi dân gian, tôi luôn nhận xét việc thực hiện
cách chơi, luật chơi của trẻ, tuyên dương những trẻ chơi tốt, động viên những trẻ cịn
chậm, chơi chưa hết mình. Cuối mỗi ngày, mỗi tuần tơi đều có kế hoạch tổ chức đánh
giá trẻ.Trong các buổi đánh giá đó, tơi cho trẻ phát hiện, nêu tên những bạn tham gia
trò chơi tích cực, tun dương những trẻ đó và khuyến khích những trẻ chưa thực sự
hứng thú vào các trò chơi dân gian.

3. Phần kết luận:
3.1.Ý nghĩa của đề tài:
Trò chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển của trẻ nhỏ.
Trò chơi dân gian giúp cho thế giới xung quanh trẻ được mở rộng hơn, phong phú
hơn. Đồng thời, nó góp phần nâng cao nhận thức, phát triển các giác quan, tăng cường
thể lực cho trẻ, giúp trẻ trở thành những người lao động tài giỏi trong tương lại.Trò
chơi dân gian cũng giúp trẻ tham gia vào các trị chơi một cách hăng hái, tích cực và
sáng tạo. Bằng việc tổ chức cho trẻ chơi các trị chơi dân gian, tơi đã giúp trẻ thõa mẫn
nhu cầu vui chơi, đồng thời bảo tồn được một di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc, góp
phần thực hiện tốt phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”, góp phần thực hiện tôt chuyên đề “Phát triển thể chất cho trẻ mầm non”.
Qua việc nghiên cứu và thực hiện, tôi đã rút ra được các vấn đề cụ thể sau:
1.Cần phải tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian để phát triển ở trẻ tinh
thần tập thể, biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẽ kinh nghiệm của mình với
bạn khác. Trị chơi dân gian có thể tổ chức mọi lúc mọi nơi, ít bị gị bó bỡi những quy
định nghiêm ngặt. Đối tượng tham gia chơi cũng rất linh hoạt: trẻ có thể chơi một
mình hoặc số đơng trẻ cùng chơi một lúc. Do vậy, trị chơi dân gian có tính linh hoạt
rất cao, tiện ích, dễ dàng tổ chức ở trường, lớp mầm non với những địa điểm chật hẹp.
2. Khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ , giáo viên cầm tìm hiểu kỹ cách chơi,
luật chơi và chuẩn bị các yếu tố cần thiết để tiến hành trò chơi.
3. Thường xuyên quan sát, động viên, khuyến khích, tun dương thái độ tham
gia trị chơi, cách thực hiện cách chơi, luật chơi của trẻ.
4. Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc đưa trò chơi dân gian vào các
hoạt động của trẻ ở trường, ở nhà.
Sau khi sử dụng các giải pháp trên vào việc tổ chức cho trẻ làm quen với trị
chơi dân gian ở lớp tơi, tơi đã thu được kết quả sau:
* Đối với giáo viên:
- Bản thân tôi đã biết lựa chọn, sử dụng các trò chơi dân gian theo độ tuổi, theo
các lĩnh vực hoạt động của trẻ.
- Biết lập kế hoạch các hoạt động với nội dung tích hợp các trị chơi dân gian

phù hợp.
16


- Trước khi cho trẻ chơi, phải chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, đọc thuộc bài hát (đồng
dao). Khi trẻ chơi, phải kịp thời động viên, khuyến khích, tuyên dương trẻ.
* Đối với trẻ:
- Trẻ có ý thức tham gia vào các trò chơi dân gian một cách hứng thú, tích cực,
chơi hết mình.
- Hỗ trợ phát triển tồn diện cho trẻ.
- Giúp các trẻ trong lớp thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết và ý
thức tập thể cho trẻ. Trẻ nhanh nhẹn, năng động, tự tin, hồn nhiên trong giao tiếp.
- Kết quả khảo sát như sau:
TT
Nội dung khảo sát
Lớp
Tỉ lệ % đạt
1
Trẻ chú ý vào nội dung cô
5- 6 tuổi
95
hướng dẫn.
2
Trẻ hứng thú và tích cực tham gia
5- 6 tuổi
98
vào các trị chơi.
3
Trẻ thuộc lời các bài đồng dao, lời
5- 6 tuổi

97
ca của các trò chơi.
4
Trẻ nắm được các kỹ năng chơi
5- 6 tuổi
95
các trò chơi dân gian.
`
- Phụ huynh nhận thức được tầm quan trọng các trò chơi dân gian đối với sự
phát triển tồn diện cho trẻ.
- Phụ huynh tích cực hướng dẫn, chơi cùng trẻ các trò chơi dân gian nhằm giúp
trẻ thỏa mãn nhu cầu được vui chơi của mình. Một số phụ huynh đã mạnh dạn trao đổi
với cô về cách chơi, luật chơi của một số trò chơi dân gian cho trẻ ở nhà. Nhờ đó mà
mối quan hệ giữa cô, trẻ và phụ huynh ngày càng gần gũi hơn.
Với những ý nghĩa trên nên tôi rất mong nhận được sự đóng góp của hội đồng
khoa học và chị em đồng nghiệp để sáng kiến: “Một số biện pháp trong việc tổ chức
trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi” của tơi được hồn thiện.
3.2.Kiến nghị, đề xuất:
Với những kết quả đạt được sau khi áp dụng các biện pháp vào việc tổ chức trò
chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo, tôi rất mong các cấp lãnh đạo quan tâm và ủng hộ ,
tạo điều liện cho giáo viên trong trường được đi tham quan, tập huấn để giáo viên có
cơ hội học hỏi thêm kinh nghiệm, mở rộng sự hiểu biết về các trò chơi dân gian của
các vùng miền.
Ban giám hiệu nhà trường động có chế độ khen thưởng đối với những giáo viên
có ý thức sưu tầm, sáng tác được nhiều lời ca, tiếng hát, trị chơi dân gian bổ ích.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo 5- 6
tuổi chơi các trò chơi dân gian. Rất mong nhận được sự đóng góp ý liến của bạn bè
đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để sáng kiến hoàn thiện hơn, đem lại hiệu quả cao
hơn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

17