skkn tổ chức trò chơi học tập” trong môn toán ở lớp 1

TỔ CHỨC TRỊ CHƠI HỌC TẬP” TRONG MƠN TỐN Ở LỚP MỘT
I. LỜI NĨI ĐẦU:
Ở bậc Tiểu học, mơn Tốn có vị trí đặc biệt quan trọng. Học tốn, học
sinh sẽ có cơ sở tiếp thu và diễn đạt tốt các mơn học khác. Nắm vững kiến thức
tốn và luyện tập thành thạo các thao tác kỹ năng tính tốn. Các em sẽ áp dụng
vào thao tác tính tốn trong cuộc sống hằng ngày.
Cũng như các môn học khác, muốn học tốt mơn Tốn trước hết mỗi học
sinh cần phải say mê và hứng thú vào việc học, hơn nữa để học tốt mơn Tốn
giáo viên cần tạo ra cho học sinh lòng say mê vào học tập, làm nền tảng ban đầu
cho trẻ. Trước tình hình ấy, chúng ta cần tổ chức trị chơi tốn nhằm cung cấp trị
chơi, những bài tập vui và nhẹ nhàng trong giờ học toán. Theo yêu cầu kiến thức
kỹ năng sử dụng toán ở Tiểu học để học sinh tự học hoặc tham gia vào các trò
chơi cùng bạn theo tinh thần “Học mà vui, vui mà học” một cách hứng thú và bổ
ích.
Ở lứa tuổi học sinh Tiểu học các em hiếu động và nhạy cảm. Bởi vậy trò
chơi học tập là một phương tiện có ý nghĩa trong việc góp phần thực hiện đổi
mới phương pháp dạy học toán ở Tiểu học nhằm phát huy tính tích cực, độc lập,
sáng tạo của học sinh.
II.ĐẶT VẤN ĐỀ:
1.Lý do chọn đề tài:
Trong chương trình Tiểu học hiện nay, đổi mới phương pháp dạy học là
vấn đề đang được mọi người trong ngành Giáo dục quan tâm. Đổi mới phương
pháp dạy học là thay đổi “Cách dạy – Cách học” nhằm phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập.
Trong q trình dạy học, tơi đã cố gắng đầu tư nhằm thực hiện tốt phương
châm “Lấy học sinh làm trung tâm”. Thiết kế bài học là thiết kế một chuỗi các
hoạt động, trong đó học sinh tích cực tham gia giải quyết các tình huống có vấn
đề bằng mối quan hệ: Giữa thầy với trò và trò với trò qua các hình thức dạy học.


Nếu việc giáo dục của nhà trường đem lại cho học sinh một ngoại lực có

giá trị thì việc phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh sẽ khơi dậy trong
các em một nội lực rất cần thiết. Chủ động, sáng tạo là những thuộc tính tâm lý
rất quý báu của trẻ, khai thác được các thuộc tính tâm lý đó sẽ tạo điều kiện
thuận lợi để nội lực cộng hưởng ngoại lực. Từ đó chất lượng dạy học sẽ được
nâng cao. Thế nhưng việc tổ chức các hình thức dạy học trên chưa tạo cho các
em một cách học “Nhẹ nhàng - tự nhiên - hiệu quả”. Việc tổ chức trị chơi học
tập ở một số mơn học đối với học sinh lớp 1 là một trong những yêu cầu cần
thiết nhằm khắc sâu kiến thức cho các em, góp phần nâng cao chất lượng dạy
học. Đối với lứa tuổi Tiểu học, các em có tính hiếu động, ít chịu ngồi yên. Nếu
các em được tham gia vào các trị chơi bổ ích và lý thú thì đó là điều kỳ diệu đối
với các em.
Xuất phát từ những lý do đã nêu trên, cùng với việc thực hiện giảng dạy
chương trình lớp 1 mới, tơi đã vận dụng đề tài này nhằm thực hiện cho lớp 1
Trường Tiểu học Nguyễn Văn Thoại mà tôi đang dạy.
2.Thuận lợi – Khó khăn:
a.Thuận lợi:
-Hầu hết các em đều biết vâng lời, lễ phép, ngoan ngỗn, có tinh thần
giúp đỡ bạn bè.
-Được sự quan tâm, giúp đỡ thường xuyên của bộ phận chun mơn nhà trường.
-Được sự đồng tình, phối hợp chặt chẽ của phụ huynh học sinh, tạo điều kiện
mua sắm dụng cụ học tập đầy đủ và quan tâm đến việc học tập của học sinh.
b.Khó khăn:
-Lượng tiếp thu kiến thức của học sinh không đồng đều.
-Điều kiện kinh tế, điều kiện sinh hoạt của đa số học sinh cịn q khó khăn.
-Việc quan tâm giúp đỡ của các bậc phụ huynh đối với một số học sinh
còn hạn chế.
III.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Từ thực tế giảng dạy trên lớp, hoặc các tiết minh họa ở băng hình. “Trị
chơi học tập” có một vị trí quan trọng trong q trình tổ chức dạy học.

“Trị chơi học tập” giáo dục cho các em tính thật thà, biết đánh giá chính
xác kết quả học tập của mình và của bạn, qua trị chơi thể hiện được tính trung
thực của từng cá nhân.
Trị chơi có những qui định và luật lệ nhất định, song tổ chức “Trị chơi
học tập mang lại tính thi đua và địi hỏi sự tự giác rất cao của HS mới đem lại
kết quả. Do đó khi tham gia trị chơi, HS phải biết vận dụng hết khả năng của
mình, tập trung chú ý cao độ sự hiểu biết cùng với trí thơng minh và sáng tạo
của bản thân, đó là những yếu tố rất thuận lợi. Nhưng khi giáo viên tổ chức trò
chơi, tránh để HS chơi quá sức sẽ biến thành cuộc chơi. Vì vậy khi tổ chức trị
chơi giáo viên phải vận dụng tốt những yêu cầu sau:
-Chuẩn bị trị chơi phải đúng u cầu, đạt được mục đích, phải phù hợp
với trình độ kiến thức và kỹ năng của các em.
-Trò chơi phải cuốn hút 100% HS
-Luật chơi rõ ràng, công bằng, khách quan.
+Tiến hành:
-Giáo viên nêu tên trò chơi, phổ biến luật chơi.
-Khi giới thiệu trò chơi phải ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu.
-Chuẩn bị đồ dùng thực hiện trò chơi như phiếu bài tập, bảng kẻ, bảng
phụ, thẻ chữ...
-Đối với học sinh tham gia trò chơi một cách chủ động, sẵn sàng tư thế
tuân theo luật chơi, chú ý nghe hướng dẫn.
-Đánh giá đúng thực chất kết quả sau mỗi lần chơi, giáo viên nên có
những nhận xét kịp thời đầy đủ, cụ thể về ưu khuyết điểm của các nhóm hay cá
nhân tham gia trị chơi.
Nhưng một tiết học bao giờ cũng có yêu cầu cần đạt được chương trình
qui định rất chặt chẽ về kiến thức cơ bản cũng như về kỹ năng thực hành. Trò
chơi một khi thâm nhập vào lớp học nhất thiết phải là một nội dung của bài học,
phải là một thành phần cấu tạo nên tiết học, phải góp phần vào việc hình thành
kiến thức cơ bản hoặc rèn luyện kỹ năng cơ bản của tiết học. Nội dung của trò

chơi phải là một phần nội dung của bài học.


Trò chơi được sử dụng tùy thuộc vào cách tổ chức giờ học của người
đứng lớp. Có thể sử dụng vào lúc kiểm tra đầu giờ để xem học sinh có nắm vững
kiến thức hay khơng, có thể sử dụng trị chơi để hình thành bài học, có thể sử
dụng để củng cố bài học. Từ thực trạng trên, bản thân tơi tự lồng ghép các trị
chơi trong giờ học Tốn. Đây là một số trị chơi được sử dụng trong giờ học
Tốn ở lớp 1:
1.Trị chơi: “Xếp số theo thứ tự”
-Mục đích: Học sinh nhận biết được thứ tự các số.
Rèn tính nhanh nhẹn chính xác trong khi làm bài tập.
-Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị sẵn các tấm bìa, mỗi tấm bìa có ghi sẵn số
đã học từ 1 đến 10.
-Luật chơi: Xếp các số theo thứ tự từ bé đến lớn hoặc từ lớn đến bé.
-Hình thức tổ chức: Cá nhân.
-Cách tiến hành: Giáo viên phát cho mỗi em tham gia chơi một tấm bìa có
ghi sẵn số để các em chuẩn bị. Khi nghe giáo viên hô: 1, 2, 3 học sinh lập tức
mỗi em cầm tấm bìa có ghi sẵn số lên đứng vào vị trí của mình, khi nghe hơ
dừng thì các em khơng được thay đổi vị trí nữa.
Giáo viên cùng cả lớp nhận xét tuyên dương những em biết xếp đúng vị trí.
2.Trị chơi xếp hình:
Thời gian: 3 - 5 phút
-Mục đích: Học sinh biết dùng que tính để xếp hình đã học.
Nhận biết được số hình qua các que tính.
-Luật chơi: Xếp đúng hình đã qui định
-Hình thức tổ chức: Theo nhóm
-Cách tiến hành: Giáo viên cho học sinh chuẩn bị sẵn số que tính đã nêu
để xếp số hình theo yêu cầu.
Ví dụ: Dùng 7 que tính để xếp được 2 hình vng hay 7 que tính để xếp

được 3 hình tam giác (các que tính phải bằng nhau)


Các nhóm chuẩn bị, khi nghe hơ “Bắt đầu” thì các nhóm thảo luận và xếp
lên bàn. Khi nghe hiệu lệnh dừng thì các nhóm dừng tay. Giáo viên cùng một vài
bạn đại diện nhận xét kết quả hoặc nhóm đó phải chỉ ra số hình đã xếp, nhóm
nào nhanh và đúng thì nhóm đó thắng cuộc.
3.Trị chơi: “Dẫn ngựa về chuồng”
-Thời gian: 5 phút
-Mục đích: Học sinh nối đúng phép tính với kết quả đúng.
Rèn tính nhanh nhẹn, chính xác cho các em.
-Hình thức tổ chức: Theo nhóm (các nhóm có số người tham gia bằng
nhau ) +phiếu học tập cả lớp.
-Luật chơi: Mỗi em chỉ được dẫn một con ngựa về chuồng (nối một phép
tính kết quả đúng)
-Cách tiến hành: Giáo viên chuẩn bị sẵn giấy khổ lớn hoặc ở bảng (một
lượt chơi gồm 2 nhóm) ghi sẵn phần bài tập. Sau đó phổ biến cách chơi, các
nhóm có số người tham gia chơi sẽ chuẩn bị. Khi nghe hơ “Bắt đầu” thì lần lượt
mỗi em trong nhóm “Dẫn một con ngựa về chuồng”
4+3

3+3

5+2

2+4

7

8-1

7+0

1+5

6+1


Khi có hiệu lệnh hết giờ giáo viên cùng với các bạn dưới lớp theo dõi
nhận xét nhóm nào dẫn đúng và được nhiều số ngựa về chuồng hơn là nhóm đó
thắng.
4.Trị chơi: “Làm tính tiếp sức”
-Thời gian: 5 phút
-Mục đích: Rèn tính nhanh nhẹn, tính tốn nhanh và chính xác.
-Hình thức tổ chức: theo nhóm
-Luật chơi: Điền đúng, nhanh số vào ô trống
-Cách tổ chức: Giáo viên chuẩn bị sẵn bài tập ở khổ giấy to hoặc bảng
phụ. Mỗi học sinh chỉ có quyền điền một số ứng với kết quả đúng vào ơ tiếp
theo.
Ví dụ:
2

+3

-4

+6

-3

+5

Giáo viên cùng các bạn dưới lớp nhận xét nhóm nào có kết quả đúng và
về đích trước là nhóm đó thắng.
5.Trị chơi “Tìm nhà”
-Thời gian: 5 phút
-Mục đích: Học sinh làm đúng các phép tính
Rèn trí thơng minh, tính chính xác và vẽ được các con vật mà
mình u thích.
-Hình thức tổ chức: theo nhóm
-Cách tổ chức: giáo viên chuẩn bị 3 tấm bìa và trên mỗi tấm bìa có vẽ sẵn
hình 3 hoặc 3 ngơi nhà, trên mỗi ngơi nhà có ghi một phép tính cộng hoặc trừ
trong phạm vi đã học và một số mảnh giấy để học sinh vẽ con vật.
Ví dụ:
Mỗi nhóm cử 3 bạn lên chơi tiếp sức. Các em phải vẽ được con vật mà
mình u thích đi tìm nhà, trên lưng các con vật đó có kết quả đúng của mỗi


phép tính ghi trên ngơi nhà, con vật nào có kết quả đúng thì mới có chìa khóa
mở nhà.
Mỗi phép tính đúng và có con vật đẹp được 10 điểm.
Tổng kết trị chơi nhóm nào thực hiện đúng nhiều phép tính và có con vật
đẹp hơn thì nhóm đó thắng.
3+5

2+4

5+5

4+6

1+8

3+4

7+2

8+0

3+5

6.Trị chơi “Tàu hỏa chạy”
-Thời gian: 5 phút
-Mục đích: Hình thành biểu tượng xăng- ti- mét
-Chuẩn bị: Mỗi học sinh có một cây thước có vạch cm và một cây bút chì.
-Hình thức tổ chức: Cả lớp
-Cách tổ chức: Cho học sinh di chuyển chậm đầu bút chì từ vạch số 0 đến
vạch số 1, giả làm tàu hỏa chạy, miệng kêu “ xình xịch, xình xịch”, khi đến vạch số
1 coi như là “Ga”, “Tàu” dừng lại một chút hú cịi “Tu, tu, tu,...”. Sau đó lại di
chuyển đến vạch số 2, .... và cứ như thế tiếp tục đến vạch qui định.


Khi chơi giáo viên dùng thước gõ nhẹ hoặc dùng lời nói để điều khiển cho
tàu chạy và hú cịi nhỏ, tránh làm ảnh hưởng đến lớp khác.
-Nhận xét trò chơi; lưu ý học sinh di chuyển bút độ dài cm qui định
7.Trị chơi “Có-khơng”
-Thời gian: 5 phút
-Mục đích: Học sinh nắm được biểu tượng “có” và “khơng”
-Hình thức tổ chức: Cả lớp cùng chơi theo cặp
-Cách tổ chức: Cho từng cặp quay mặt vào nhau chơi trị “có - không” và

hát đồng dao bài “Tập tầm vông”
Tập tầm vông

hoặc

Tập làm giơng

Tay khơng, tay có

Tay khơng, tay có

Tập tầm vó

Tập làm gió

Tay có, tay khơng

Tay có, tay khơng
Có có, khơng khơng…

Trên đây là một số trị chơi học tập mà chúng tôi đã thường xuyên linh
hoạt tổ chức cho lớp 1/1 mà tôi đang dạy, nhằm củng cố lại kiến thức đã học ở
mơn Tốn. Song cũng có thể áp dụng một số trò chơi này hoặc tùy theo yêu cầu
của từng bài mà áp dụng cho các môn khác.
Nhằm giúp HS nắm vững kiến thức đã học để tính tốn một cách chính
xác, nhanh nhẹn hoặc làm những bài tập một cách đạt hiệu quả hơn.
Qua trò chơi HS mới thể hiện được khả năng tư duy của mình, hứng thú
trong khi chơi, thể hiện được óc sáng tạo của mình, mạnh dạn trước tập thể từ đó
các em mới có tinh thần học tập tốt. Đa số HS đều tham gia vào trị chơi một
cách tích cực, hịa cùng với bạn bè trong lớp theo tinh thần “Học mà chơi, chơi

mà học”.
IV.BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Trong quá trình tổ chức dạy học theo trò chơi học tập, bản thân tơi rút ra
được những kinh nghiệm sau:
1.Phải tổ chức trị chơi phù hợp với yêu cầu kiến thức và kỹ năng của bài
dạy.


2.Chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị để phục vụ cho mỗi trò chơi.
3.Phổ biến luật chơi và cách tiến hành ngắn gọn, rõ ràng và tất cả học sinh
phải nắm vững trước khi tổ chức trò chơi.
4.Quản lý theo dõi và nắm vững các hoạt động của từng cá nhân, từng nhóm.
5.Là giáo viên dạy lớp 1 nên cần chịu khó và gần gũi, thân mật với các
em để biết được tâm lý, tính tình của từng em, tuyệt đối không được chê bai
nhiều, làm cho các em mặc cảm mà phải động viên, khuyến khích là chính.
6. Tổ chức trị chơi học tập tạo được khơng khí vui tươi “Học mà vui, vui
để học” để các em hứng thú tham gia.
7.Để việc tổ chức trò chơi học tập cho học sinh đạt được kết quả tốt, nhà
trường cần tổ chức các chuyên đề, hội thảo về nội dung này mang tính rộng
khắp trong các khối lớp để đội ngũ giáo viên tham khảo, học hỏi, rút kinh
nghiệm chung, qua đó vận dụng phù hợp cho từng khối lớp và cho từng đối
tượng học sinh. Đồng thời các cấp quản lý, lãnh đạo và giáo viên cần đầu tư hơn
nữa về trang thiết bị dạy học sử dụng trong q trình tổ chức các trị chơi.
Đây chỉ là một số kinh nghiệm và những đề xuất mà chúng tôi rút ra được
trong quá trình giảng dạy lớp 1 qua các năm cơng tác, rất mong sự tham gia
đóng góp của đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo.
Trong quá trình tổ chức dạy học, đòi hỏi người giáo viên phải biết linh
hoạt vận dụng nhiều phương pháp nhằm phù hợp với lứa tuổi của các em, phù
hợp với thực tế của lớp mình đang dạy. Giáo viên cần phải có một kế hoạch tổ
chức rõ ràng, cần có sự đầu tư chuẩn bị tốt, giáo viên phải gần gũi với học sinh,

phân bố thời gian hợp lý.
Trò chơi tổ chức phải được nhiều đối tượng học sinh tham gia, đạt được
mục tiêu kiến thức đề ra, có vậy mới giúp cho các em củng cố được kiến thức,
tạo hứng thú trong học tập. Từ đó, các em mới có điều kiện học tập tốt.
Qua trò chơi học tập, cũng là hình thức đổi mới PPHD, nhằm dẫn dắt học
sinh tìm ra kiến thức mới một cách chủ động, sáng tạo và phù hợp với trình độ,
khả năng tư duy và tâm lý lứa tuổi.


Đây là đề tài được tôi áp dụng thử nghiệm trong 2 năm qua, được đồng
nghiệp và lãnh đạo nhà trường đồng tâm hỗ trợ, giúp đỡ nhiều. Tuy nhiên khơng
tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, rất mong Hội đồng khoa học và lãnh đạo
cấp trên đóng góp ý kiến để tôi rút kinh nghiệm và tiếp tục áp dụng vào thực tế
ngày một hoàn chỉnh hơn.
Sơn Trà, ngày

tháng

năm 2008

Người viết

Đặng Thị Thu Hương