skkn để học SINH hát tốt các bài hát TRONG CHƯƠNG TRÌNH âm NHẠC lớp 2

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ
PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HOẰNG HOÁ
................&................

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:

ĐỂ HỌC SINH HÁT TỐT
CÁC BÀI HÁT TRONG CHƯƠNG
TRÌNH ÂM NHẠC 2

Họ và tên: Trần Thị Hồng Nhung
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường tiểu học Hoằng Phú
SKKN thuộc môn: Âm nhạc

Năm học 2010 - 2011


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I/ LỜI MỞ ĐẦU
Như chúng ta đã biết, trong nền giáo dục thì bậc tiểu học là bậc học rất quan
trọng cho việc hình thành nhân cách của học sinh. Mục tiêu hàng đầu của bậc tiểu
học là cung cấp những tri thức ban đầu về tự nhiên, xã hội... trang bị phương pháp
và kỹ năng ban đầu về hoạt động nhận thức, hoạt động thực tiễn và bồi dưỡng kiến
thức cơ bản. Nhưng vui chơi và giải trí cũng là một trong những hình thức trao đổi
khơng thể thiếu với lứa tuổi của các em.
Trong cuộc sống, Âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu được, đặc biệt là đối
với trẻ em. Ngay từ khi chào đời, trẻ đã được nghe tiếng hát ru của mẹ.

Thật vậy, ca hát là một nhu cầu của con người, có vị trí quan trọng trong đời
sống tinh thần. Tiếng hát là một “nhạc cụ” bẩm sinh, ai cũng có thể bộc lộ. Hoạt
động ca hát ảnh hưởng trực tiếp đến con người bằng tác động của giai điệu và lời
ca. Âm nhạc có lời (âm nhạc cho giọng hát) có ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến
tư tưởng, tình cảm, cảm xúc của mọi người. Ca hát đặc biệt gần gũi và phù hợp với
các lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ. Ca hát là một hoạt động có tác dụng giáo dục nhẹ
nhàng và hấp dẫn. Những nội dung phong phú với nhiều cung bậc tình cảm của bài
hát sẽ bổ sung cho vốn sống và đời sống tinh thần của các em. Hoạt động ca hát là
người bạn đồng hành của các em lúc học tập, khi vui chơi…
Chính vì vậy, bộ mơn Âm nhạc đã được đưa vào chương trình học, là mơn
học giúp các em thư giãn, giải trí để làm cơ sở học tốt cho tất cả các môn học khác.
Đồng thời, môn âm nhạc cũng làm nổi bật những sinh hoạt hàng ngày trong đời
sống xã hội, nhờ có âm nhạc mà những cảnh tượng quê hương đất nước, những âm
thanh tự nhiên và cả những niềm vui nỗi buồn cũng được diễn tả một cách rất tự
nhiên mà thông qua âm nhạc con người vẫn cảm nhận được.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

2


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
Thật vậy, âm nhạc là bộ mơn đặc thù. Nói đến phương pháp giảng dạy bộ
mơn âm nhạc là nói đến một tổ hợp các phương pháp giáo dục và giảng dạy khác
nhau. Mục tiêu chung là hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học
sinh, tạo cho các em có trình độ văn hố âm nhạc nhất định, góp phần giáo dục toàn
diện và hài hoà nhân cách, bước đầu giúp các em làm quen với một số khả năng về
ca hát và thói quen tập hát đúng. Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát,
nghe ca nhạc. Giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật,
làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú, tạo điều kiện để học sinh bộc lộ và

phát triển năng khiếu âm nhạc .
Hiện nay, việc dạy hát ở trường tiểu học nói chung đã đổi mới về phương
pháp giảng dạy. Nhìn chung, học sinh đã hát đúng các bài hát trong chương trình
học, cịn hát có hay và truyền cảm hay khơng cịn phụ thuộc vào năng khiếu biểu
hiện âm nhạc đối với từng đối tượng học sinh cụ thể. Vì vậy, để khắc phục được
những học sinh mà năng khiếu âm nhạc thể hiện chưa rõ, tôi đã đưa ra phương
pháp riêng, xuất phát từ thực tế giảng dạy, tơi mạnh dạn trình bày về: “Để học sinh
hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2”.
Qua học hát các em có ý thức phân biệt sự chính xác cao độ, trường độ và
bước đầu tập diễn cảm theo nội dung tính chất của mỗi bài.
Qua học hát, giúp học sinh phát triển năng khiếu nếu có sự tiếp xúc thường
xuyên, có định hướng, có phương pháp vơí âm nhạc, có thể thu nhận những cơ sở
giáo dục thẩm mỹ, có thể giữ đựơc những cảm xúc, ấn tượng về cái đẹp trong suốt
cuộc đời hiểu biết, đánh giá nghệ thuật, hướng tới sáng tạo nghệ thuật.
Để tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát và có tâm hồn phong
phú, tính tập thể, tính kỷ luật, tính chính xác khoa học. Mỗi giáo viên phải có trách
nhiệm, phải là nhịp cầu nối cho các em đến với thế giới âm nhạc.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

3


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
II/ THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1/ Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu
Tập trung đi sâu vào tìm hiểu, nghiên cứu khả năng hát các bài hát trong
chương trình của các em học sinh lớp 2.
b. Phạm vi nghiên cứu

Các em học sinh Trường tiểu học Hoằng Phú - Hoằng Hố Thanh Hố
2. Những thuận lợi và khó khăn
a. Những thuận lợi
- Nhìn chung học sinh có ý thức học tập, có tinh thần ham học hỏi và đặc biệt
là rất yêu bộ môn âm nhạc.
- Các em đã được tiếp xúc với âm nhạc qua các chương trình thiếu nhi......
- Có nhiều học sinh biểu hiện năng khiếu về âm nhạc rất tốt.
- Với sự quan tâm, giúp đỡ của các đồng nghiệp và nhất là ban giám hiệu nhà
trường tạo điều kiện cho tôi giảng dạy tốt bộ mơn: Âm nhạc.
b. Những khó khăn
- Vẫn cịn một số học sinh chưa chịu khó học mơn âm nhạc, số ít học sinh và
phụ huynh cho rằng mơn âm nhạc là môn phụ, chưa quan tâm đúng mức, chưa tạo
điều kiện cho con có thời gian học tập mơn âm nhạc.
- Tài liệu tham khảo bộ mơn cịn hạn chế.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

4


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
- Sưu tầm tài liệu tham khảo phục vụ cho cơng tác giảng dạy của mình.
- u cầu học sinh phài có đầy đủ sách tập bài hát.
- Sau hai tuần học đầu tiên của năm học mới, tôi đã tiến hành phân loại học
sinh, phát hiện ra những em thể hiện tốt năng khiếu âm nhạc để làm lực lượng nòng
cốt của lớp giúp đỡ, kèm cặp những học sinh chưa thể hiện được năng khiếu âm
nhạc.

- Đề nghị học sinh phải hát thuộc bài và hát đúng giai điệu của bài hát ngay
tại lớp. Muốn vậy, giáo viên phải không ngừng nâng cao kỹ năng hát của mình,
trước hết giáo viên phải thuộc bài hát, hát thật chuẩn xác giai điệu, tiết tấu và thể
hiện tốt sắc thái tình cảm của bài hát.
II/ CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Sử dụng một số phương pháp chính như sau
+ Phương pháp điều tra
+ Phương pháp phân tích
+ Phương pháp quan sát đàm thoại
+ Phương pháp thực nghiệm và tổng hợp kinh nghiệm
Dựa vào cơ sở thực tiễn qua giảng dạy và được dự giờ của các đồng nghiệp
tôi chọn các phương pháp trên là chủ yếu. Tôi nhận thấy từ những năm học trước,
đa số các giáo viên chưa trú trọng đến một tiết học hát có đạt được hiệu quả như
mong muốn từ học sinh hay không mà chỉ dạy hát cho hết giờ, hết các hoạt động
trong tiết dạy, có thể học sinh chỉ hát đúng giai điệu thuộc lời ca mà chưa thể hiện
được tính chất, tình cảm có trong nội dung của bài hát. Vì vậy, tơi mạnh dạn đưa ra
phương pháp dạy phân môn tập hát cho học sinh, để học sinh hát tốt các bài hát
trong chương trình Âm nhạc lớp 2.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

5


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
Thật vậy, dạy học sinh hát một bài hát, giáo viên phải giải quyết hai vấn đề then
chốt.
Làm cho học sinh nắm bắt được và thực hiện chính xác các bước cần thiết
của q trình học hát và rèn luyện nhân cách, thực hiện các bước đó một cách thành
thạo.

Giúp các em biết vận dụng các khả năng, năng lực, năng khiếu mà mình vốn
có, để cảm thụ âm nhạc và thể hiện nó thích hợp với từng bài hát có những tính
chất, giai điệu khác nhau.
Quy trình học một bài hát cần qua những bước sau:
+ Giới thiệu bài
+ Nghe hát mẫu (hoặc nghe băng) bài hát.
+ Chia câu hát, đánh dấu những chỗ lấy hơi khi hát.
+ Đọc lời ca, giải thích những từ khó (nếu có).
+ Khởi động giọng.
+ Dạy hát từng câu theo lối móc xích.
+ Hát cả bài, hát kết hợp gõ đệm .
+ Luyện tập theo tổ, nhóm, cá nhân....kiểm tra, đánh giá.
Thực tiễn dạy hát đã khẳng định các bước học trên. Để làm cho học sinh có
thói quen và kỹ năng áp dụng các bước học, giúp các em từng bước nắm được và
biết cách thực hiện, vận dụng ngay từ tiểu học.
Trong quá trình dạy chúng ta cần nghiên cứu kỹ hơn các bước học để giúp
các em nắm vững kiến thức một cách khoa học và dễ hiểu nhất.
Qua quá trình học hát, ta thấy học sinh phải sử dụng khả năng, năng lực có
tính chính xác để hát thuộc và hát đúng giai điệu, lời ca bài hát. Phải có khả năng
cảm thụ âm nhạc bằng một tình cảm trong sáng, lành mạnh để diễn đạt được tính
chất bài hát.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

6


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
II.1/ Giới thiệu bài
Trước tiên khi dạy một bài hát giáo viên cần giới thiệu cho học sinh biết về

tác giả, tác phẩm. Giới thiệu tác giả, tác phẩm là một bước rất quan trọng vì nó là
bước khởi đầu cho việc học hát. Nếu học sinh có ấn tượng trong lời dẫn dắt vào bài
hát thì sẽ tạo cho học sinh hứng thú học hát ngay từ đầu, đó chính là địn bẩy cho
nhừng bước học tiếp theo. Chính vì thế, về phía giáo viên khơng những cần có sự
giới thiệu đầy đủ, chính xác mà cịn phải hay để lơi cuốn sự chú ý của học sinh. Về
phía học sinh, do ngơn ngữ các em còn hạn chế nên ảnh hưởng đến việc nghe và
hiểu biết ý truyền đạt của giáo viên trong lời giới thiệu bài, do tâm sinh lý của các
em chưa được ổn định, nên việc không tập trung quan sát dễ xảy ra. Do vậy, trong
việc nghe giới thiệu tác giả, tác phẩm giáo viên phải biết kết hợp các phương pháp khác
nhau để truyền đạt:
Ví dụ: Sử dụng phương pháp thuyết trình kết hợp với phương pháp trực
quan (tranh ảnh, chân dung......) kết hợp một vài ý câu hỏi nhỏ cho học sinh tị mị
đốn và trả lời để nhớ bài hơn.
Trong phần giới thiệu do thời gian hạn chế, giáo viên truyền tải cho học sinh
ba nội dung chính. Hai thủ pháp: trực tiếp và gián tiếp để:
+ Giới thiệu tác giả, xuất xứ bài hát
+ Giới thiệu tác phẩm: Nội dung và tính chất của bài hát.
+ Giới thiệu những điểm đáng lưu ý trong bài hát (nếu có).
Đối với nội dung giới thiệu giáo viên tuỳ thuộc vào từng bài hát và các tác
giả khác nhau để giới thiệu đến cho học sinh.
Cụ thể: Đối với bài hát “Chú ếch con” nhạc và lời: Phan Nhân.
Giáo viên treo bức tranh vẽ hình ảnh chú ếch đang ngồi học bài, bên cạnh là
hình ảnh những chú cá trê, cá rô....cho học sinh quan sát và hỏi học sinh trong tranh
vẽ những hình ảnh gì? Khi học sinh trả lời, giáo viên giới thiệu ln, đó chính là
hình ảnh xuất hiện trong bài hát “Chú ếch con” Nhạc và lời Phan Nhân mà hôm

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

7

Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
nay các em sẽ được học. Tiếp theo giáo viên giới thiệu đến tác giả: Nhạc sĩ Phan
Nhân là tác giả của nhiều ca khúc thiếu nhi như: Tiếng chim rừng cọ, Hàng cây ơn
Bác.... Một trong số những bài hát ông viết cho thiếu nhi rất đặc sắc và gần gũi đó
là bài hát “Chú ếch con”.
Với lối giới thiệu bài như vậy các em sẽ hứng thú cho những phần học tiếp
theo.
Có nhiều phương pháp để giới thiệu bài hát cho học sinh, nhưng dù là bất kỳ
cách giới thiệu nào giáo viên cũng phải đảm bảo giới thiệu đầy đủ, chính xác và
cho học sinh nắm bắt được trọng tâm của bài hát: Tên bài, tên tác giả và nội dung
bài hát.
Khi nêu nội dung của bài hát, bao giờ người giáo viên cũng cần phải lồng vào
để giáo dục đạo đức cho các em thơng qua nội dung của bài hát đang học.
Ví dụ: Đối với bài hát: Chú ếch con : Qua bài hát này, các em phải chăm
ngoan, học tập thật tốt giống như chú ếch con trong bài hát nhé...
II.2/ Giáo viên hát mẫu (hoặc cho học sinh nghe băng) bài hát
Hát mẫu là một bước nắm vai trò then chốt trong việc dạy học hát, ở bất kỳ
tiết học hát nào cũng không thể thiếu bước đi quan trọng này. Theo như tôi, sự hấp
dẫn của một bài hát khi giáo viên trình bày hoặc cho học sinh nghe băng nhạc sẽ có
ấn tượng tốt đối với các em. Nghe băng nhạc để đảm bảo tính nghệ thuật và sự
chuẩn mực, nhưng nếu giáo viên hát mẫu cho học sinh nghe sẽ vô cùng thú vị đối
với các em, đặc biết hơn là khi giáo viên hát mẫu kèm theo các động tác diễn xuất
lại càng làm cho các em thích thú hơn, tạo ra sự chú ý và hào hứng khi chuẩn bị
học bài hát mới. Vì thế đối với giáo viên hát mẫu tức là diễn mẫu. Có như vậy học
sinh mới hứng thú và có cảm giác nóng lịng muốn học ngay bài hát và cố gắng hát
giống như cô giáo vừa thể hiện .
Muốn tạo được một tiết dạy hay, hát mẫu để lôi cuốn học sinh, thì người giáo
viên trước khi lên lớp cần phải chuẩn bị thật kỹ càng, trước hết là phải hát đúng giai

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

8


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
điệu, thuộc lời ca và hát phải thể hiện được “cái hồn” của nhạc, có sức biểu cảm
với những trạng thái khác nhau như: vui vẻ, hồn nhiên, nhí nhảnh.....
Đối với học sinh, tuy nhiệm vụ chính là nghe hát mẫu, nhưng điều quan
trọng không chỉ là nghe giai điệu và lời ca khơng, mà cịn phải thật nhạy cảm với
cách thể hiện bài hát của giáo viên, học sinh nắm được những chỗ luyến láy, chỗ
ngắt, nghỉ lấy hơi thế nào......
Giáo viên trao đổi với học sinh sau khi đã nghe hát mẫu là để các em nói lên
những hiểu biết về bài hát, qua đó giáo viên tìm hiểu năng lực cảm thụ âm nhạc,
cảm thụ bài hát của học sinh... Tập cho học sinh phát biểu những cảm xúc của
mình, nhận biết các phương tiện diễn tả âm nhạc được dung trong bài hát, tập sử
dụng các thuật ngữ âm nhạc như hành khúc, giai điệu, tiết tấu, sắc thái... để mơ tả
tính chất âm nhạc, nội dung bài hát. Qua đó, học sinh được chuẩn bị dần dần cho
quá trình nhận thức, tập đánh giá, nhận xét các tác phẩm âm nhạc từ chi tiết đến
khái quát.
II.3/ Đọc lời ca theo tiết tấu
Đối với học sinh tiểu học việc đọc lời ca theo tiết tấu vẫn cịn gặp nhiều khó
khăn. Vì thế hoạt động đọc lời ca theo thứ tự là rất cần thiết.
Trước khi đọc lời ca, giáo viên cần phải giải thích những từ khó trong bài,
thậm chí giáo viên cịn phải tập cho học sinh đánh vần những từ khó đó....
Giáo viên cho học sinh đọc lời ca từng câu ngắn một. Giáo viên đọc từng câu đã
phân định cụ thể, đọc theo tiết tấu của bài hát sau đó hướng dẫn các em đọc theo
từng câu như vậy. Những chỗ nào có tiết tấu khó thì giáo viên cần nhấn mạnh và có
thể cho học sinh đọc thật kỹ chỗ đó. Khi hướng dẫn cụ thể xong, giáo viên cho học
sinh tự đọc lời ca toàn bài theo tiết tấu của bài, để học sinh phần nào đó hình dung

được tính chất của bài hát là nhanh, chậm, hay vừa phải, để từ đó khi tập hát từng
câu học sinh sẽ tiếp thu nhanh hơn, tốt hơn, chính xác hơn. Đọc lời ca giúp các em
cảm nhận nội dung của bài và phát âm đúng.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

9


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
II.4/ Luyện giọng khởi động (Luyện thanh)
Luyện thanh là một bước rất quan trọng khi tập một bài hát hoặc khi biểu
diễn một bài hát. Để giọng hát được hay hơn, hát tốt những câu hát có cao độ,
những âm thanh phát ra được mềm mại hơn.... thì cần phải luyện giọng. Quá trình
phát âm phải là sự phối hợp chính xác của các hoạt động lấy hơi, đẩy hơi và các
hoạt động khác của cơ quan phát âm, như phối hợp với thanh quản với bộ phận
nhiều âm. Vì vậy, tơi đã cho học sinh luyện giọng khởi động trước khi hát. Khi
luyện thanh học sinh khơng đơn giản là làm theo giáo viên mà cịn phải biết cách
mở khẩu hình, biết cách lấy hơi, giữ hơi theo đúng cách giáo viên đã hướng dẫn.
Mở khẩu hình là khi hát tạo hình dáng của mồm và mơi, bởi hình dáng của mồm và
mơi thay đổi theo sự phát âm của từng tiếng hát.
Đối với học sinh tiểu học, giáo viên không nên chọn bài luyện thanh với
những âm vực khó, quãng rộng mà nên chọn những quảng cơ bản, đơn giản. Tôi
dùng giai điệu hơi ngắn một chút, đánh đàn theo giai điệu đó, giai điệu đó được
nâng lên dần dần (nửa cung) rồi sau đó lại đi xuống và trở về giai điệu thấp như ban
đầu. Có như vậy độ mở của âm thanh phát ra sẽ rõ hơn, cao hơn, thanh hơn và mềm
mại hơn... Với hoạt động khởi động giọng này nếu học sinh tập chung nghe đàn
chuẩn xác thì sẽ đạt được mục tiêu, đặt ra cho hoạt động này và sẽ tạo được nền
tảng cho bước tập hát tiếp theo.
II.5/Dạy hát từng câu

Đã có nhiều phương pháp khác nhau để thực hiện hoạt động này. Tuy nhiên
ngày nay do sự phát triển của đất nước, công cụ lao động được nâng cao. Dạy hát
đã có những nhạc cụ cần thiết để giảng dạy như đàn Oóc - gan, đàn Melodion.....
Giáo viên dạy cho học sinh hát từng câu ngắn. Trước hết, giáo viên hát mẫu
từng câu kết hợp đàn giai điệu câu hát đó để học sinh nghe giai điệu và tập hát theo
từng câu giáo viên hướng dẫn, cứ thực hiện tập hát nối tiếp từng câu như vậy cho
đến hết bài. Trong khi dạy hát từng câu, giáo viên cần phải kết hợp kiểm tra cá

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

10


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
nhân học sinh hát lại từng câu ngắn đó, để qua đó kiểm tra xem các em tiếp thu bài
đến đâu, nếu học sinh hát chưa chuẩn thì giáo viên cần phải uốn nắn và sửa sai trực
tiếp luôn. Nếu trường hợp học sinh chưa thể hiện được năng khiếu hát mặc dù giáo
viên đã uốn nắn mãi mà em đó vẫn khơng thực hiện được thì giáo viên không nhất
thiết phải buộc học sinh hát tốt ngay lúc đó mà giáo viên cho học sinh thời gian để
nghe các bạn khác hát và nhẩm lại bài rồi kiểm tra sau cũng chưa muộn, có thời
gian học sinh sẽ thấm nhuần tốt hơn .
Giáo viên cần chú ý trong lúc học sinh tập hát hoặc trước khi học sinh tập
hát, giáo viên cần uốn nắn học sinh tư thế ngồi, đứng hát cho đúng quy cách (ngồi
ngay ngắn, lưng thẳng không nghiêng vẹo .....). Tư thế đứng hát tạo cho việc hít thở
thoải mái, đồng thời phát âm, nhả chữ rõ ràng. Luyện tập tư thế đứng hát khơng địi
hỏi điều gì đặc biệt nhưng giáo viên cần lưu ý kiểm tra thường xuyên để sửa chữa,
uốn nắn những sai sót về tư thế trong khi tập hát. Giáo viên cần chú ý bảo vệ giọng
hát cho các em, không để các em hát quá to, quá mạnh, hạn chế sự hưng phấn của
trẻ khi hát như gào thét ảnh hưởng đến thanh đới. Giáo viên phải biết cách điều
khiển, chỉ huy để học sinh biết lấy hơi vào đầu các câu hát, không lấy hơi vào giữa

các tiếng trong một câu hát. Nên đánh dấu những chỗ lấy hơi trong bài hát để học
sinh có thể thực hiện đúng.
Trong khi hát, việc hát chính xác có tầm quan trọng đặc biệt. Hát chính xác
có nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bài hát. Mức độ hát chính xác của từng
học sinh phụ thuộc vào khả năng nghe nhạc và khả năng của các cơ quan phát âm.
Nếu học sinh tập trung chú ý, phân biệt rõ được độ cao, thấp, nhanh, chậm của âm
thanh, ghi nhớ được giai điệu, tiết tấuthì khi giáo viên hát mẫu các em có thể nhắc
lại chính xác. Để chủ động trong quá trình dạy hát, giáo viên cần thuộc lời ca, hát
đúng cao độ, trường độ, và tập hát diễn cảm từng câu hát ngắn. Khi tập hát, các yêu
cầu hát đồng đều chính xác và hát đúng lời ca ln phải đặt ra và có biện pháp giúp
các em từng bước thực hiện tốt, giáo viên cần lưu ý phải lấy giọng phù hợp với tầm

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

11


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
cữ giọng chung của các em. Nếu học sinh phải hát cao hơn hoặc thấp hơn giọng hát
trung bình của bản thân thì có thể ảnh hưởng ngay đến việc hát chính xác. Một
trong những điều kiện để giúp cho học sinh phát triển khả năng hát chính xác là
việc giáo viên phải lựa chọn giọng hát cho phù hợp với âm vực giọng của các em,
thực hiện được như vậy sẽ giúp các em dễ dàng sử dụng giọng của mình để hát
đúng cao độ bài hát, đồng thời tập cho các em bắt vào bài chuẩn xác, đồng đều. Lấy
giọng ở tầm cữ cao quá hoặc thấp quá đều gây khó khăn cho các em, tiếng hát sẽ
mất đi vẻ tự nhiên, trong sáng, mềm mại, dễ tạo ra sự chệch choạc khi vào bài.
Khi bắt nhịp cho học sinh hát giáo viên lưu ý bắt nhịp một cách chuẩn xác để
học sinh hát chính xác trọng tâm của từng câu hát, giáo viên cần để ý số chỉ nhịp,
đến ô nhịp đầu để đếm nhịp 1-2; 2-1; 2-3... cho học sinh hát. Đối với học sinh phần
học hát là trọng tâm, cho nên học sinh phải tập trung vào tiếng đàn để phân biệt chỗ

ngân, nghỉ, chậm, chỗ móc giật....; học sinh phải biết hát theo nhịp của đàn và đồng
thời phải biết cảm nhận được nội dung bài hát đó, phát huy tính tích cực trong khi
học để đạt được kết quả cao.
Trong khi học hát, giáo viên và học sinh đều phải đảm bảo được những yêu
cầu sau:
+ Âm thanh chuẩn xác
+ Tiết tấu rõ ràng
+ Nhịp điệu đều
+ Hơi thở thống nhất
+ Phát âm rõ ràng, thoải mái
Lúc tập hát, giáo viên có thể cho học sinh hát với tốc độ chậm, nhưng khi đã
học xong tồn bài thì phải cho các em hát đúng tốc độ bài hát cần thể hiện.
Hướng dẫn hát kết thúc bài là một yêu cầu đáng quan tâm. Thường thường,
khi hát đến câu cuối cùng và tiếng cuối cùng của bài, các em ngắt giọng ngay. Đó là
thói quen cần khắc phục. Phải hát câu cuối cùng của bài thật đầy đủ, chú trọng đến

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

12


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
âm kết để câu kết thúc được khắc hoạ đậm nét, rõ ràng, có tác dụng mạnh đến tình
cảm và nhận thức của chính bản thân người hát và người nghe.
Giáo viên cho học sinh hát hoàn chỉnh bài hát một vài lần, có thể trực tiếp
cho từng cá nhân thực hiện để sửa sai luôn.
Giáo viên cần tập cho học sinh phát âm rõ ràng, chuẩn xác, không hát "êa"
với từng tiếng nhưng lại phải biết ngân giọng ở những tiếng có độ ngân dài. Tư thế
đứng hát là thuận lợi nhất, nhưng để các em đỡ mệt mỏi có thể thay đổi lúc ngồi,
lúc đứng, thay nhau vừa hát vừa nghe tránh mệt mỏi, luân phiên các tổ hát để các

em có thời gian tạm nghỉ. Giáo viên cho các em tập nhiều lần để hát đúng giai điệu
và thuộc lời ca. Luân phiên hát giữa các tổ, nhóm, cá nhân là hình thức quen dùng
để củng cố bài, tạo khơng khí làm việc tích cực, có tác dụng động viên đến tất cả
đối tượng học sinh đều tham gia học bài .
Đối với học sinh, phần học hát là trọng tâm cho nên học sinh phải tập trung,
nghe đàn để phân biệt cho chuẩn xác những chỗ ngân, nghỉ, móc giật hoặc những
chỗ sử dụng những kí hiệu âm nhạc khác...Học sinh hát đúng giai điệu nhưng đồng
thời phải biết cảm nhận nội dung bài hát đó, phát huy được tính tích cực trong khi
học hát để giờ học hát đạt hiệu quả cao.
II.6/ Hát kết hợp với vận động phụ hoạ
Như chúng ta đã biết, để hoàn thiện việc học một bài hát, học sinh phải biết
hát kết hợp vận động phụ hoạ. Trước hết, học sinh phải biết hát kết hợp gõ đệm
hoặc vỗ tay theo phách, theo nhịp, theo tiết tấu lời ca. Hát kết hợp với vỗ tay (hoặc
dùng nhạc cụ) gõ đệm theo là một hình thức rèn luyện về nhịp điệu, tiết tấu rất
quan trọng cần phải tận dụng. Muốn thực hiện tốt hoạt động này học sinh phải thực
sự chú ý khi giáo viên hướng dẫn để tập làm theo, đối với các em lớp 2 thì việc tự
phân biệt được đâu là phách mạnh, nhẹ để gõ đệm thì rất là khó, cho nên ở lứa tuổi
này, ở hoạt động này, giáo viên cần hướng dẫn thật kỹ để học sinh thực hiện theo là
cách làm tốt nhất. Vì vậy, trong hoạt động này sự hướng dẫn của giáo viên đúng

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

13


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
cách kết hợp với sự sáng tạo của học sinh thì tạo ra hiệu quả cao trong mỗi lần học
của học sinh.
Ngoài gõ đệm, vận động theo nhạc là hoạt động thường xuyên để sử dụng
trong giờ học âm nhạc. Hoạt động này rất cần thiết cho học sinh tiểu học. Vì vận

động đóng vai trị rất quan trọng trong sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ em.
Hát kết hợp với vận động giúp học sinh rèn luyện về tai nghe và hỗ trợ cho nhịp
điệu khi hát tốt hơn, tạo cho các em sự thư thái tự nhiên. Hoạt động này làm học
sinh thấy vui và thích thú khi học hát. Trong sách giáo khoa âm nhạc vận động theo
nhạc có thể dùng những từ ngữ sau: Vận động phụ hoạ, động tác phụ hoạ, múa đơn
giản..... Đã có nhiều cách gọi khác nhau, cách gọi tên phải phụ thuộc vào các động
tác dễ hay khó của hình thức phụ hoạ. Hiện chưa có người nào nghiên cứu, tìm hiểu
về hình thức vận động theo nhạc của học sinh tiểu học.
Vận động theo nhạc là hướng dẫn mang tính sáng tạo và theo năng klực cảm
nhận riêng của mỗi học sinh. Giáo viên chỉ là người hướng dẫn, hình thành và chỉ
ra các hoạt động sao cho phù hợp với bài hát.
Còn học sinh qua sự hướng dẫn của giáo viên các em khơng những làm theo
giáo viên mà cịn nghĩ và sáng tạo ra các động tác phù hợp mang tính nâng cao, đó
là sự sáng tạo của các em.
Cụ thể: Khi học sinh đã thuộc bài và hát tốt giai điệu, thuộc lời ca, giáo viên
có thể cho các em hát kết hợp vận động thân thể (tay, chân, mình...) hoặc làm động
tác phụ họa, hát kết hợp với trò chơi hoặc từng nhóm tập biểu diễn trước lớp. Đến
phần này, giáo viên cần linh hoạt tổ chức cho các em biểu diễn trước lớp, giáo viên
cần xếp những em có năng khiếu kèm những em thể hiện năng khiếu chưa tốt, để
các em dìu dắt nhau, cho cân bằng và đều giữa các em, tạo cho các em có cảm giác
thoải mái và thích thú hơn. Giáo viên cần nên có những động tác múa đơn giản cho
các em thể hiện phù hợp với từng nội dung bài hát.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

14


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
Trong khi học sinh biểu diễn bài hát, giáo viên cần đệm đàn cho các em biểu

diễn bài hát, lời ca của bài hát còn biểu hiện nội dung cụ thể về một sự vật, sự việc.
Mỗi bài hát là một cảm xúc, tâm trạng, một cách nhìn thế giới quan và thể hiện nội
tâm được diễn tả bằng ngôn ngữ văn học và âm nhạc.
Kết quả của việc học hát được đánh giá rõ nhất là thơng qua một hoạt động
cụ thể là trình bày, biểu diễn bài hát. Tập biểu diễn giúp các em mạnh dạn, tự tin, có
ý thức cố gắng nhiều trong quá trình học tập để có thể biểu diễn được. Khi biểu
diễn, tính tập thể, tính kỷ luật được nâng cao, các em có ý thức về một giá trị thẩm
mỹ do chính bản thân pgải góp sức sáng tạo thực hiện.
Khi biểu diễn khơng chỉ có nhiệm vụ hát đúng, hát đều mà cịn có những
động tác diễn xuất phù hợp để minh hoạ cho bài hát. Mỗi nhóm, cá nhân phải sáng
tạo trong khi trình diễn. Điều này địi hỏi học sinh phải tìm tịi, suy nghĩ để tạo
được nét riêng, nét độc đáo của mỗi tiết mục khi từng nhóm trình bày.
Giờ học hát là một dịp để các em tập biểu diễn, tập làm quen hát trước bạn
bè, qua đó tự khẳng định mình và đồng cảm với sự hưởng ứng, động viên của tập
thể lớp. Điều này rất có tác dụng nhìn từ góc độ giáo dục chung và giáo dục âm
nhạc nói riêng.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

15


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2

C. KẾT LUẬN
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi hồn nhiên ngây thơ nhất, các em rất tích
cực hoạt động âm nhạc, rất hứng thú vận động âm nhạc và đặc biệt là rất thích hát.
Chính vì vậy, năng khiếu âm nhạc của từng em bộc lộ rất rõ khi các em hát. Bởi vì:
Hát là một quá trình dạo âm thanh với sự phối hợp của tai nghe có tác động qua lại và
có mối quan hệ chặt chẽ. Sự phát triển của tai nghe làm cho âm điệu của giọng phát ra

được chính xác, ngược lại chất lượng hoạt động của bộ máy phát thanh lại góp phần
hồn thiện tai nghe. Vì vậy, dựa trên những đặc điểm như vậy, khi giáo viên dạy hát,
học sinh sẽ dễ tiếp thu hơn, học sinh sẽ hát hay hơn. Điều này cần phải có sự chỉ dẫn
tận tình của các thầy, cơ giáo giảng dạy bộ môn âm nhạc.
Thông qua việc học hát, học sinh đã học hỏi được những điều bổ ích và lý
thú, học sinh sẽ có thêm những kiến thức về Văn hoá âm nhạc phù hợp với lứa tuổi
của các em, các em được rèn luyện kỹ năng hát kết hợp vận động.
Để năng cao chất lượng giảng dạy bộ môn âm nhạc cho các em thì người giáo
viên phải tìm tòi một cách linh hoạt các phương pháp trong quá trình giảng dạy.
Bậc tiểu học, mỗi tiết chỉ có 35 phút, nếu giáo viên có phương pháp tốt thì đó
là một tiết học rất bổ ích và lý thú, nhưng nếu giáo viên có trình độ cịn hạn chế,
chưa chịu khó học hỏi và tìm tịi thì đó là một tiếtdạy “mẫn cảm”, học sinh học “đối
phó”. Vì vậy tùy từng đối tượng học sinh, tùy từng nội dung bài hát mà người giáo
viên phải linh hoạt nhạy bén để khắc phục có hiệu quả.
Là một người giáo viên dạy mơn âm nhạc, ngồi việc nắm chắc các phương
pháp lên lớp thì điều đầu tiên là phải yêu nghề, mến trẻ và say mê trong công việc,
không ngừng học hỏi, ln ln trau dồi cho mình những kiến thức mới, và ln có
sự sáng tạo trong giảng dạy. Có được điều đó thì bản thân tơi phải có ý thức trong
nghề nghiệp cũng như phải biết cách phối hợp hài hoà đúng lúc, đúng chỗ, đúng
đối tượng..... trong giảng dạy.

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

16


Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
Với sự nổ lực nhiệt tình giảng dạy của giáo viên, cùng với sự say mê yêu ca
hát của các em học sinh, qua từng tiết dạy, tơi nhận thấy các em đã có sự tiến bộ rõ
rệt, kết quả giờ học được nâng cao.

Trong năm học 2010 - 2011, tôi đã thực hiện phương pháp giảng dạy này và
đã đạt được kết quả hết sức khả quan.
Có từ 80 - 90 % học sinh hát tốt, chuẩn xác các bài hát khi học ở trên lớp (số
còn lại vướng vào những em học sinh năng khiếu âm nhạc còn hạn chế, đặc biệt là
một vài học sinh cộng đồng).
Cụ thể:
Có 60 - 70 % học sinh hồn thành tốt mơn học.
Cịn lại các em đều hồn thành môn học.
Qua việc áp dụng phương pháp mới, các em đã biết hát đúng nhạc điệu, rõ
lời ca, biết biểu diễn các bài hát bằng nhiều hình thức khác nhau, biết hát với tiếng
hát nhẹ nhàng, trong sáng, thể hiện đúng tính chất của bài hát. Điều đó cũng làm
bản thân tôi vui mừng, phấn chấn và càng thêm yêu nghề hơn. Tuy nhiên, để có kết
quả tốt như mong muốn qua từng tiết dạy, người giáo viên phải tự tìm tịi, nghiên
cứu các phương pháp dạy học và vận dụng linh hoạt các phương pháp đó trong các
giờ dạy một cách có hiệu quả.
Ngồi học phần kiến thức âm nhạc theo phân phối chương trình, tơi cịn thực
hiện phương châm học vui - vui học đã được thể hiện trong từng hoạt động, từng
tiết học cụ thể, nhằm khích lệ học sinh hứng thú học tập, hăng hái tham gia hoạt
động âm nhạc làm cho đời sống tinh thần phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để
các em bộc lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc của mình. Hình thành và phát triển
năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo cho các em có trình độ văn hố âm
nhạc nhất định, góp phần giáo dục tồn diện và hài hồ nhân cách cho các em.
Thơng qua hoạt động dạy hát nói riêng và giảng dạy bộ mơn âm nhạc nói chung
trong một trường tiểu học, người giáo viên cũng cần phải có phương pháp phát hiện

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

17

Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2
những học sinh có năng khiếu âm nhạc đặc biệt rõ rệt, để giúp các em phát triển năng
khiếu của mình, tạo ra những hạt giống tương lai cho nền âm nhạc nước nhà.
Đối với giáo viên tiểu học phải thấy được tầm quan trọng của môn học này
để dạy đúng quy trình, đúng thao tác. Động viên, khích lệ học sinh u thích mơn
học nhằm nâng cao chất lượng ở tiết dạy. Âm nhạc chính là món ăn tinh thần khơng
thể thiếu trong đời sống của con người, vuôn vươn tới cái hay, cái đẹp của con
người mới Việt Nam.
Giáo viên phải tự rèn luyện cho mình cách sống chuẩn mực, có như vậy mới
là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Giáo viên là những nhà sư phạm có tâm huyết với nghề, có trách nhiệm đào
tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, để trở thành những cơng dân tốt, những hạt nhân
có đức, có tài cho đất nước.Vì vậy, người giáo viên phải không ngừng phấn đấu,
quyết tâm dạy tốt môn học này để đạt được hiệu quả cao nhất.
Năm học 2010-2011 vừa qua, bằng sự nổ lực, phấn đấu của mình, tơi đã đạt
danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh. Tuy đạt được kết quả như vậy, nhưng tôi vẫn
không ngừng cố gắng, học tập để ngày càng nâng cao chất lượng dạy môn âm nhạc.
Trên đây là phương pháp để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm
nhạc 2 mà tôi đã đúc kết được trong quá trình giảng dạy của mình. Rất mong được sự
góp ý, bổ sung của các chuyên viên, của các thầy cô giáo, của các đồng nghiệp để tơi
có thêm kinh nghiệm trong q trình giảng dạy mơn âm nhạc của mình./.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Thanh Hoá , ngày 10 tháng 5 năm 2011
TÁC GIẢ TIỂU LUẬN

Trần Thị Hồng Nhung

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

18

Để học sinh hát tốt các bài hát trong chương trình Âm nhạc 2

MỤC LỤC

Trần Thị Hồng Nhung – Trường tiểu học Hoằng Phú

19