Skkn Nâng cao hiệu quả tích hợp nội dung “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong môn Giáo dục công dân lớp 8, 9

ĐỀ TÀI
Nâng cao hiệu quả tích hợp nội dung
“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
trong môn Giáo dục công dân lớp 8, 9
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Cơ sở lí luận:
Thực hiện Chỉ thị số 06 – CT/TW ngày 07/11/2006 của Bộ Chính trị về tổ chức
cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và Hướng
dẫn số 11 – HD/TTVH ngày 06/12/2006 của Ban Tư tưởng – Văn hoá Trung ương,
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ thị thực hiện cuộc vận động trong tồn ngành
với mục đích “Làm cho nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, viên chức, học sinh, sinh
viên, học viên trong toàn ngành Giáo dục nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ
bản và những giá trị to lớn của tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh ; tạo sự chuyển biến
mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh, nâng cao đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư ; đẩy lùi
sự suy thối về chính trị đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội, góp phần thực hiện
thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng.”
Tấm gương về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ
Chí Minh có sức mạnh to lớn trong việc giáo dục đạo đức, rèn luyện phẩm chất cho
học sinh. Cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng tuyệt vời
về sự phấn đấu cho lí tưởng đạo đức cao cả nhất của con người. Từ bản thân người,
sự nghiệp cách mạng của Người luôn toả sáng một nền đạo đức mới cao đẹp, đạo đức
cách mạng. Người đã hi sinh lợi ích cá nhân, cống hiến trọn đời mình cho Tổ quốc,
Người là kết tinh của những giá trị đạo đức tinh tuý nhất của dân tộc. Nó là ánh sáng
soi đường cho nhiều thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau. Vì vậy, việc nghiên
cứu “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” là nghĩa vụ đạo đức của
Trang 1


mỗi người, bởi học theo Người, làm theo Người là con đường ngắn nhất giúp chúng

ta tự hoàn thiện đạo đức cá nhân. Đồng thời giáo dục học sinh “Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” cũng là trách nhiệm cao cả của người làm thầy cô
giáo.
Trước những nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của nền giáo dục nước nhà hiện
nay, hơn lúc nào hết, chúng ta cần đi sâu nghiên cứu, học tập và vận dụng tư tưởng
của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng và phát triển nền giáo dục Việt Nam, về đào
tạo nguồn nhân lực, về sự nghiệp trồng người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói,
ham muốn tột bật của người là nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn
tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Giáo dục là
một khoa học. Đó là khoa học về thiết kế xây dựng con người phục vụ chế độ xã hội,
khoa học về cách thức, phương pháp giáo dục con người với chất lượng tốt nhất và
hiệu quả nhất; khoa học về xây dựng một nền giáo dục với quy mô, cơ cấu phù hợp
với xu thế phát triển của thời đại và phải giải quyết được nhu cầu của thực tiễn cách
mạng Việt Nam đặt ra. Vì thế, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là một khoa học
không chỉ được đề cập ở phạm vi nghĩa hẹp là giáo dục tri thức, học vấn giới hạn
trong nhà trường, giữa thầy và trò, mà nội dung tư tưởng giáo dục của Hồ Chí Minh
là hết sức rộng lớn, bao quát trên nhiều lĩnh vực. Đó là tư tưởng về giáo dục đạo làm
người, là quan điểm giáo dục con người nói chung cả về lý tưởng, tri thức, sức khoẻ,
thẩm mỹ, đạo đức trong toàn bộ các quan hệ xã hội. Với sự xác định như vậy, có thể
nói tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là rất sâu rộng cả về mục đích, nội dung,
phương pháp.
Bên cạnh đó, trong giáo dục việc xây dựng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh
khơng chỉ dạy mọi người, nhất là cán bộ, đảng viên phải thực hiện cần, kiệm, liêm,
chính, nhân, trí, tín, dũng mà cịn kêu gọi mọi người chống tham ơ, lãng phí và bệnh
quan liêu. Đó là những tiêu chuẩn cơ bản của đạo đức cách mạng, là nền tảng cho
việc xây dựng con người mới toàn diện.

Trang 2

Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục khơng chỉ là cơ sở lý luận cho việc xây
dựng nền giáo dục mới mang tính dân tộc, khoa học và đại chúng đã được Đảng và
Nhà nước ta xây dựng và phát triển, mà còn là ngọn cờ lý luận soi đường cho cách
mạng Việt Nam hơn 60 năm qua. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và đào tạo con
người mới Việt Nam thực sự ngày càng được hiện thực hoá trong cuộc sống sinh
động.
Trong suốt 4 qua, trên khắp cả nước phong trào thi đua "Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", diễn ra với nhiều hình thức khác nhau khá sơi nổi
và mang nhiều ý nghĩa hết sức lớn lao trong việc tuyên truyền và giáo dục ý thức của
mỗi người dân Việt Nam học và làm theo tấm gương của Bác.
"Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" đã trở thành một
phương châm đối với tất cả công dân Việt Nam nói chung và đặc biệt là Đảng viên,
cán bộ cơng chức nói riêng để có thể thấm nhuần và phát huy tư tưởng của Bác,
chung tay góp sức xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, giàu mạnh, xứng đáng
với sự hy sinh đổ máu của các anh hùng dân tộc ra sức bảo vệ cho nền độc lập của Tổ
quốc.
1. 2. Cơ sở thực tiễn:
Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nói: “ Đạo đức cách mạng là cái gốc”. Hưởng
ứng cuộc vận động trên phạm vi tồn quốc với nội dung tích cực học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Bộ Gáo dục và đào tạo chủ trương thực hiện
chương trình tích hợp học tập nội dung “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh” vào giảng dạy các môn học trong nhà trường phổ thông.
Môn Giáo dục Cơng dân có đặc điểm nổi bật là gần gũi với con người và xã
hội, gắn bó mật thiết với đời sống thực tiễn sinh động của gia đình, nhà trường và xã
hội. Đặc điểm này tạo cho môn Giáo dục Cơng dân có những lợi thế để có thể tích
hợp những nội dung giáo dục cần thiết cho học sinh như: “ Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”, giáo dục mơi trường, giáo dục an tồn giao thơng ,
giáo dục kỹ năng sống, Giá trị sống, giáo dục giới tính… Trong những nội dung tích
Trang 3

hợp này, tích hợp nội dung “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
giữ vị trí quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ở nước ta hiện
nay.
Giáo dục học sinh "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh" trong giảng dạy mơn Giáo dục cơng dân là nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức,
nhân cách cho học sinh và hiệu quả môn học, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh để học theo Người, làm theo Người, hoàn thiện phẩm
chất đạo đức cá nhân. Giúp học sinh tự đánh giá được bản thân, từ đó các em có biện
pháp rèn luyện để trở thành người có phẩm chất đạo đức tốt; xác định được nghĩa vụ
và mục tiêu học tập của bản thân. Bồi dưỡng, nâng cao lịng kính yêu Chủ tịch Hồ
Chí Minh đối với học sinh. Rèn cho học sinh kĩ năng phân tích, đánh giá, nhận xét, so
sánh, kể chuyện và thực hành.
Vấn đề đặt ra là tích hợp nội dung gì và tích hợp như thế nào để có thể đáp ứng
được yêu cầu cho học sinh về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ để vẫn
đảm bảo nguyên tắc: không gượng ép, không làm nặng nội dung và không làm biến
dạng mơn học.
Từ tình hình thực tế của trường THCS Trương Định, năm 2007 và những năm
tiếp theo sau đó, phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
được tuyên truyền phổ biến rộng rãi, không chỉ trong đội ngũ đảng viên của nhà
trường, Cán bộ, giáo viên, nhân viên mà còn được tuyên truyền sâu rộng đến tất cả
học sinh. Các hội thi kể chuyện về Bác Hồ của của đảng viên, cán bộ, giáo viên và cả
học sinh đã để lại những ấn tượng vô cùng tốt đẹp trong tâm hồn các em.
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn như trên, là một giáo viên dạy môn Giáo dục
Công dân, bản thân tơi ln có suy nghĩ, trăn trở, tìm ra các biện pháp có sức thuyết
phục trong cơng tác giảng dạy nhằm đưa việc lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh vào việc giáo dục đạo đức cho học sinh trong từng bài dạy của mình ngay từ
những ngày đầu của cuộc vận động. Đến khi chúng tôi được tập huấn lồng ghép “Học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” hè năm 2010 thì thực chất việc
Trang 4

làm này chúng tôi đã thực hiện từ nhiều năm trước đó, bây giờ là lúc chúng tơi tự
kiểm nghiệm lại mình những gì đã làm được, làm tốt thì tiếp tục phát huy, những gì
cịn thiếu sốt cần bổ sung chúng tơi sẽ tiếp tục hồn thiện để việc “Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” thật sự đi vào chiều sâu trong mỗi giáo viên
giảng dạy Giáo dục cơng dân và học sinh tồn trường THCS Trương Định . Đó chính
là lý do tơi chọn nghiên cứu đề tài “Nâng cao hiệu quả nội dung tích hợp “Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong mơn Giáo dục cơng dân lớp 8, 9”.
1.3. Phạm vi, đối tương nghiên cứu:
Môn Giáo dục Công dân lớp 8, 9, học sinh 2 khối 8, 9 và giáo viên tham gia
giảng dạy. Trong đó tập trung vào các bài dạy về các chuẩn mực đạo đức và pháp luật
có những nội dung cần lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh hoặc những nội
dung khơng có trong quy đinh nhưng có thể tiến hành lồng ghép, giáo dục tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh.
1. 4. Mục đích nghiên cứu:
Thực hiện nghiên cứu đề tài này nhằm tìm hiểu quá trình tiếp thu kiến thức,
khả năng ứng dụng trong thực tế của các lớp giảng dạy, đánh giá kết quả thực hiện
việc dạy và học sau 4 năm thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh”.
Ngồi ra cịn nhằm trình bày một những phương pháp, hướng tích hợp nội
dung “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo chủ đề vào các
bài học môn Giáo dục công dân THCS, trên cơ sở đó bước đầu đưa ra một số định
hướng về phương pháp thực hiện có hiệu quả việc tổ chức một giờ học Giáo dục cơng
dân theo ngun tắc tích hợp các chủ đề đã chọn.
1. 5. Tính khoa học và thực tế:
Đây là đề tài mới mẽ, mang tính nhân văn cao, có giá trị giáo dục thiết thực.
Mặc dù việc thực hiện lồng ghép tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
mới được các cấp giáo dục triển khai đầu năm học 2010 – 2011, nhưng bản thân tôi
đã thực hiện nội dung này từ khá lâu rồi, đặc biệt khi cuộc vận động “Học tập và làm

Trang 5


theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được tổ chức năm 2007 nên đây là thời điểm
để tôi đánh giá lại những gì mình đã làm được, những gì cịn tồn tại để có định hướng
cho cơng tác giảng dạy nói chung và việc lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
trong mơn Giáo dục cơng dân ngày càng có hiệu quả cao hơn, vì vậy tơi càng có niềm
tin to lớn vào sự thành cơng của mình hơn.
II. NỘI DUNG:
1. Thực trạng giáo dục đạo đức và giáo dục lồng ghép trong môn Giáo dục Công
dân tại Trường THCS Trương Định:
1.1.Thuận lợi:
Bản thân tơi đã có thời gian giảng dạy môn Giáo dục công dân hơn 15 năm
qua, được tham gia hầu hết các lớp tập huấn về chun mơn dành cho giáo viên cốt
cán, có cơ hội tham gia các hội thi cấp huyện, tỉnh.
Được sự quan tâm chỉ đạo về mặc tư tưởng của Chi bộ, hướng dẫn chỉ đạo về
chuyên môn của lãnh đạo nhà trường, sự giúp đỡ, trao đổi kinh nghiệm của giáo viên
trong tổ bộ mơn, đặc biệt là sự tín nhiệm, tin yêu của hầu hết học sinh nhà trường,
đây là những động lực vô cùng to lớn giúp tôi có nhiều điều kiện triển khai và thực
hiện tốt nội dung lồng ghép, tích hợp “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh” trong mơn Giáo dục cơng dân lớp 8, 9 có hiệu quả tốt trong nhiều năm
qua.
1.2. Khó khăn:
Thực tế mơn Giáo dục cơng dân còn nhiều bất cập. Tâm lý chung của các bậc
phụ huynh học sinh, rồi một số ít các thầy giáo, cô giáo cho đến cả các em học sinh
đều cho đây là môn học phụ. Điều này tạo cho các em học sinh thái độ thờ ơ, không
đầu tư thời gian, cơng sức cho việc tìm tịi, học tập và nghiên cứu một cách chủ động
và say mê với môn học.
Trang thiết bị, đồ dùng dạy học còn hạn chế (chủ yếu là tự làm).
Ngồi ra cịn một số giáo viên không được đào tạo chuyên môn nhưng vẫn

được phân công giảng dạy cũng đã phần nào ảnh hưởng đến chất lượng bộ môn đặc
Trang 6


biệt là việc lồng ghép tích hợp “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh” trong giảng dạy.
2. Nội dung, biện pháp thực hiện:
2.1. Mục đích tích hợp giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về đạo đức Hồ Chí
Minh, trên cơ sở đó các em, có được nhận thức thái độ và hành vi tích cực theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh. Giáo dục ý thức quan tâm tới việc học tập, làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, làm cho việc học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh trở thành thói quen và nếp sống của HS.
Phát triển kỹ năng thực hành, kỹ năng phát hiện và ứng xử tích cực trong việc
học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Góp phần giáo dục cho học
sinh trở thành người công dân tốt, biết sống và làm việc theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh và có trách nhiệm đối với đất nước.
2.2. Nội dung cơ bản của tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cần được
thấm nhuần và tích hợp có hiệu quả trong giảng dạy Giáo dục cơng dân:
Hồ Chí Minh là một người tiêu biểu nhất về đạo đức cách mạng. Người đã dày
công xây dựng nền đạo đức cách mạng ở Việt Nam. Người đã phát triển lý luận đạo
đức Mác- Lênin và kế thừa xuất sắc những tinh hoa đạo đức của dân tộc. Người đã tự
tu dưỡng, rèn luyện mình trở thành con người mẫu mực nhất, là tấm gương trong
sáng nhất về đạo đức cách mạng. Đó là di sản văn hóa vơ giá của dân tộc ta và Đảng
ta, là cống hiến đặc sắc của Bác Hồ cho dân tộc và cho loài người.
Tư tưởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh và tư tưởng đạo đức cổ truyền của
dân tộc có mối tương quan; có thể thấy đạo đức cổ truyền của dân tộc ta là do thực tế
hoàn cảnh lịch sử, hoàn cảnh đấu tranh của nhân dân ta trong trường kỳ lịch sử (đấu
tranh với thiên nhiên, đấu tranh xã hội); đạo đức Hồ Chí Minh là sự kế thừa các giá
trị đạo đức truyền thống và được nâng lên một tầm cao mới, phù hợp với thời đại,

đồng thời là sự kết hợp của tinh hoa nhân loại, gắn với hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Điều
này đã được lịch sử dân tộc chứng minh. Khái quát lịch sử Việt Nam cho thấy người
Trang 7


dân ta từ đời này sang đời khác, đều hướng vào mấy nhiệm vụ to lớn, bao trùm: Làm
người, dựng làng, giữ nước. Truyền thống đạo đức Việt Nam là truyền thống giáo dục
con người phải tu dưỡng trọn đời để nên người, dựng làng và giữ nước. Chính từ
truyền thống đạo đức này mà có lịng u nước, lịng nhân ái và những đức tính cần
cù giản dị…Những đức tính như u nước, cần cù, thương người…thì trên thế giới
nhiều dân tộc có. Cái riêng của dân tộc Việt Nam là ở lý tưởng: dạy cho con nên
người, là sống ở làng, sang ở nước, là nhiễu điều phủ lấy giá gương, là sự lo lắng
nước mất nhà tan…lịch sử ta, hoàn cảnh ta quy định nên bối cảnh truyền thống đạo
đức ấy. Chính từ bối cảnh này, mà Hồ Chí Minh mới ln ln có sự kêu gọi “học để
làm người”, mới có câu nói bất hủ “khơng có gì q hơn độc lập tự do”. Chính trên
bối cảnh đạo đức truyền thống của dân tộc, mà Hồ Chí Minh xuất hiện.
Tư tưởng và đạo đức của Hồ Chí Minh là sự kết tinh những truyền thống tốt
đẹp của dân tộc ta và tinh hoa văn hoá của nhân loại, là tài sản tinh thần vô giá của
Đảng và nhân dân ta; là tấm gương sáng để mọi người Việt Nam nói chung và thế hệ
trẻ Việt Nam đang trong các nhà trường THPT nói riêng học tập và noi theo.
Lúc sinh thời, Bác luôn dành muôn vàn tình thương u, chăm sóc, giáo dục
thanh thiếu niên, nhi đồng. Những lời dạy ân cần và tấm gương đạo đức trong sáng
của Người là nguồn cổ vũ to lớn, cuốn hút và thôi thúc lớp trẻ vươn lên, cống hiến
cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trước lúc ra đi , Bác
còn căn dặn toàn Đảng, toàn dân phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh
niên, đào tạo thanh niên thành “những người thừa kế , xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa
hồng, vừa chuyên” và chỉ rõ “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất
quan trọng và rất cần thiết”.
Thấm nhuần tư tưởng và lời dạy đó của Người, ngày nay, trong thời kỳ đổi
mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, trong bối cảnh hội nhập kinh

tế quốc tế với thời cơ và vận hội lớn, đan xen với những thách thức không nhỏ, chúng
ta càng phải quan tâm bồi dưỡng, phát huy nguồn lực con người, nhất là thế hệ trẻ một nhân tố cực kỳ quan trọng, đảm bảo đất nước ta phát triển nhanh và bền vững.
Trang 8


Nghị quyết Đại hội lần X của Đảng tiếp tục khẳng định: “Xây dựng hoàn thiện giá trị,
nhân cách của con người Việt Nam… bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong thanh niên,
học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, năng lực, trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh
văn hoá của con người Việt Nam…”
Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã
được triển khai trong các nhà trường nhằm mục đích tạo ra sự chuyển biến về mặt
nhận thức trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, học sinh và quan trọng là phải
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh nhằm đẩy lùi suy thối về đạo đức, tư
tưởng, lối sống và tệ nạn xã hội.
Nội dung cuộc vận động gồm: Tổ chức nghiên cứu, học tập và làm theo tư
tưởng đạo đức trong các tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ
nghĩa cá nhân”, “Di chúc” và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tập trung vào các
phẩm chất "cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư", ý thức tổ chức kỷ luật, ý thức
trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, quan liêu,
tham nhũng, lãng phí đồng thời lồng ghép triển khai Cuộc vận động “Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” với triển khai cuộc vận động “Hai khơng”,
cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” và
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”…Cuộc vận
động đã đáp ứng được nhu cầu của đông đảo giáo viên, cán bộ, công chức, học sinh
trong nhà trường, đã bước đầu tạo ra sự chuyển biến nhận thức sâu sắc về những nội
dung cơ bản và những giá trị to lớn của tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đặc biệt là
về tư tưởng, đạo đức, lối sống của Bác với đội ngũ các thầy cô giáo nhưng chưa được
sâu rộng và sâu sắc đối với học sinh bậc Trung học phổ thơng.
2.3. Chủ đề tích hợp giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong giảng dạy
giáo dục công dân lớp 8, 9:

Giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh trong dạy học Giáo
dục cơng dân nói chung và mơn Giáo dục cơng dân 8, 9 nói riêng cần tập trung vào
những nội dung chủ yếu sau:
Trang 9


1.Nền đạo đức mà Chủ tịch Hồ Chí Minh dày công vun đắp là sự thống nhất
giữa chủ nghĩa yêu nước nồng nàn với tinh thần quốc tế vô sản chân chính và trong
sáng.
2. Tấm gương kiên trì, rèn luyện tự hồn thiện bản thân, kiên trì phấn đấu để
đạt được mục đích ích quốc, lợi dân.
3. Tấm gương về một con người yêu quê hương, đất nước, thiết tha cống hiến
trọn đời mình vì đất nước.
4. Tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân
dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân.
5. Tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu hết
mực vì con người.
6. Tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư , đời riêng trong sáng,
nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.
7. Tấm gương tôn trọng kỉ luật và pháp luật, khơng dành cho mình bất cứ đặc
quyền, đặc lợi nào.
Tùy theo lứa tuổi học sinh, chất lượng học tập ở các khối lớp, điều kiện của
giáo viên (phương tiện, đồ dùng dạy học, khả năng giáo viên) mà các nội dung này
được cung cấp cho học sinh ở các mức độ khác nhau.
3. Các bước tiến hành:
3.1. Chuẩn bị và sắp xếp, lưu trữ tư liệu:
Đây là yếu tố quan trọng quyết định đến hiệu quả giờ dạy. Kinh nghiệm của
bản thân cho thấy nếu nguồn tài liệu không phong phú và tin cậy thì sức thuyết phục
khơng cao.
Tư liệu có nhiều loại khác nhau có thể bằng văn bản, bằng hình ảnh, phim tư

liệu, bài viết khác và bằng nhận thức thực tiễn của giáo viên. Có nhiều cách sưu tầm
tài liệu nhưng với tơi thì thường dùng một số cách cơ bản đó là : Bản thân tự tạo ra tư
liệu(tự làm), sưu tầm ở cá nhân, tổ chức có liên quan và một nguồn rất phong phú đó
là thơng qua mạng internet.
Trang 10


Việc sưu tầm tư liệu trên mạng internet đã rất quen thuộc đối với giáo viên
trong thời đại bùng nổ thông tin và việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình
dạy học. Tài liệu trên mạng phong phú và đa dạng nên đòi hỏi chúng ta phải biết chọn
lọc và tìm những tư liệu ở những nguồn đáng tin cậy và phù hợp với mục đích của
mình.
Để phục vụ cho việc giảng dạy những bài học có nội dung cần tích hợp tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh, bản thân tôi đã dày công nghiên cứu, sưu tầm tài liệu,
hình ảnh, bài viết hay, những câu chuyện về Bác qua báo viết, Internet, qua các cuộc
thi kể chuyện Bác Hồ, đến nay trong bộ sưu tập của mình tơi đã có hàng trăm tấm ảnh
tư liệu về Bác, hơn 100 câu chuyện, hàng chục đoạn phim tư liệu kể về Bác Hồ và rất
nhiều tư liệu khác sẵn sàng phục vụ cho việc lồng ghép, minh họa một cách có hiệu
quả nhất.
Khi đã có được nguồn tư liệu phong phú thì việc sắp xếp và lưu trữ sẽ tạo
thuận lợi cho việc sử dụng trong quá trình dạy học sau này. Đa số tư liệu hiện nay tơi
có được đều có thể lưu trữ vào máy tính cá nhân và được sắp xếp phân loại cẩn thận
theo từng loại, mục khác nhau nên khi cần thì tìm kiếm dễ dàng. Để lưu giữ những tài
liệu có được và tránh hư hỏng, mất mát khi có sự cố máy tính tơi đã lưu tất cả các loại
tư liệu trên hộp thư điện tử (và trên blog cá nhân), vì vậy bất cứ ở đâu có mạng
Internet và khi nào cần cũng có thể lấy được tư liệu.
3.2. Xác định mục tiêu trong bài dạy có tích hợp:
Đối với những bài dạy có nội dung lồng ghép, giáo viên cần xác định đầy đủ,
đúng mục tiêu cần đạt là gì? (kiến thức, kĩ năng, thái độ) có như vậy thì trong suốt
quá trình từ thiết kế bài dạy đến khi thực hành trên lớp mới đảm bảo yêu cầu nội dung

đề ra, bài dạy sẽ đi đúng hướng, chất lượng tiết dạy sẽ được nâng cao.
3.3. Xác định mức độ tích hợp
Tùy theo nội dung, đặc điểm và khả năng thực hiện việc tích hợp giáo dục về
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh của từng đơn vị bài học để lựa chọn mức độ tích
hợp thích hợp.
Trang 11


- Liên hệ ( mức độ thấp nhất): chỉ khai thác nội dung bài học và liên hệ với kiến thức
về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Tích hợp bộ phận ( mức độ trung bình): chỉ một phần của bài học lồng ghép hoạt
động thực hiện nội dung giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Tích hợp tồn phần ( mức độ cao nhất): cả một bài có nội dung trùng khớp với nội
dung giáo dục về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
3.4. Soạn giáo án:
Trên cơ sở mục tiêu cần đạt, những tài liệu tham khảo liên quan được chuẩn bị,
giáo viên thiết kế giáo án trong đó phải thể hiện được các hoạt động dạy, hoạt động
học cụ thể, hệ thống câu hỏi phù hợp (câu hỏi gợi mở, nêu vấn đề, phân tích, tổng
hợp, kết luận, so sánh, liên hệ…). Căn cứ vào các chủ đề tích hợp giáo dục tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh đối chiếu với nội dung bài học để đặt ra mục tiêu tích
hợp trong bài soạn. Mục tiêu tích hợp phải được xác định cụ thể về kiến thức, kỹ
năng, thái độ.
4. Nội dung thực hiện và những kinh nghiệm đạt được:
4.1. Chủ nghĩa yêu nước nồng nàn với tinh thần quốc tế vô sản chân chính và
trong sáng.
Khi dạy bài 10, lớp 9: Lý tưởng sống của thanh niên , để giáo dục tư tưởng
tinh thần đồn kết quốc tế, “Bốn phương vơ sản đều là anh em” của Bác. Sau khi sang
Pháp Người nhận xét: “Người Pháp ở Pháp tốt hơn người Pháp ở Đơng Dương”, ở
đâu cũng có hai loại người người bóc lột và người bị bóc lột, để thấy được chúng ta
chống bọn thực dân Pháp kẻ đã gây bao đau thương, tang tóc cho các dân tộc thuộc

địa chứ người Pháp tiến bộ là bạn chúng ta. Phải tranh thủ sự giúp đỡ của họ. Sau khi
dùng lược đồ giới thiệu hành trình cứu nước của Bác. Từ đó giúp học sinh hiểu được
quyết tâm, hoài bão của Bác ra đi tìm con đường cứu nước cho cách mạng Việt Nam.

Trang 12


Khi dạy bài 5, lớp 9: Tình hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới. Qua việc
lồng ghép giáo dục tư tưởng tình đồn kết quốc tế “ Bốn phương vơ sản đều là anh
em” từ đó hình thành cho học sinh cách nhìn nhận “bạn” “thù” một cách rõ ràng, rành
mạch. Chúng ta căm thù chủ nghĩa đế quốc, thực dân kẻ đã xâm lược đất nước ta, gây
bao nỗi đau khổ cho dân tộc ta chứ nhân dân tiến bộ các nước là anh em, như nhân
dân Pháp, Mĩ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mĩ họ đã tích cực ủng hộ cuộc
kháng chiến của ta.
Ngày nay đất nước đã thống nhất, Nhà nước ta thực hiện đường lối đối ngoại
tích cực quan hệ giao lưu với thế giới, nhưng vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
chúng ta “Hịa nhập chứ khơng hịa tan, Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước
trên thế giới”. Cả dân tộc ta khép lại quá khứ hướng tới tương lai để xây dựng đất
nước. Đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại, chúng ta khép lại quá khứ
chứ không bao giờ quên quá khứ, “ Ai bắn vào quá khứ bằng phát súng lục, thì tương
lại sẽ trả lời bằng đại bác” Vì vậy trong dạy Giáo dục công dân lồng ghép tư tưởng
này để học sinh nhìn nhận đúng đắn đường lối đối ngoại của Đảng ta.
Khi dạy bài 10, lớp 9: Lý tưởng sống của thanh niên, để giáo dục tư tưởng:
Suốt cuộc đời hoạt động của Bác là giải phóng giai cấp, giải phóng lồi người xây
Trang 13


dựng một xã hội tốt đẹp khơng cịn người bóc lột người.

Tháng 7/1920 Người đọc “Sơ thảo lần thứ nhất luận cương về các dân tộc và

thuộc địa” của Lê-nin . Ngồi một mình trong phịng Người sung sướng muốn phát
khóc lên Người nói một mình như đang nói với toàn thể dân tộc “Hỡi đồng bào bị đọa
đày đau khổ đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng cho chúng
ta. Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác là con đường
cách mạng vô sản”. Như vậy từ một người yêu nước chân chính Người đến với chủ
nghĩa Mác –Lê-nin, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn đã giải phóng cho dân tộc
ta khỏi ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến.

Trang 14


Xuất phát từ lòng yêu nước, từ sự chứng kiến nỗi thống khổ của người dân lao
động, nỗi nhục của người dân bị mất nước. Nguyễn Ai Quốc đã ra đi tìm đường cứu
nước, giải phóng cho dân tộc. Ước mơ giải phóng quê hương gắn liền với nguyện
vọng giải thốt người lao động; tình u nước thiết tha đã hàm chứa tình yêu thương
con người, yêu thương nhân dân, mở rộng ra là tình yêu thương những con người lao
động bị áp bức, bóc lột trên tồn thế giới.
“ Tơi chỉ có một sự ham
muốn, ham muốn tột bậc, là
làm sao cho nước ta được
hoàn toàn độc lập, dân ta
được hồn tồn tự do, đồng
bào ai cũng có cơm ăn áo
mặc, ai cũng được học
hành.”
(Trả lời các nhà báo nước
ngồi 1-1946)

Lịng u nước, u nhân dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hình thành tinh
thần đồn kết giai cấp, đồn kết dân tộc, lịng nhân ái. Trong q trình đấu tranh cách

mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thu hút được sự ủng hộ, cổ vũ nhiệt tình của bạn bè
quốc tế, Người luôn giáo dục cán bộ, đảng viên, nhân dân tinh thần yêu nước, tinh
thần đoàn kết giai cấp, đồn kết dân tộc. Chỉ có tinh thần đồn kết mới chiến thắng
mọi kẻ thù. Người nói:
“Đồn kết, đồn kết, đại đồn kết,
Thành cơng, thành cơng, đại thành công”
Khi dạy bài 7, lớp 9: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc Bác
Hồ không những tiếp nhận truyền thống đạo đức của dân tộc như: yêu quê hương đất
nước, nhân ái, khoan dung, nhân nghĩa, cần cù lao động, giản dị, tiết kiệm, liêm khiết,
chí cơng vơ tư, khiên tốn…. Mà cịn phát huy truyền thống đó bằng cách thực hiện tốt
các giá trị đạo đức dân tộc nên đã trở thành tấm gương đạo đức trong sáng, cao đẹp
Trang 15


tỏa sáng để mọi người neo theo. (Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh tham khảo “Kể
chuyện Bác Hồ”- tập 4, tr 8-9 hoặc “Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức”, NXB Giáo
dục, tr. 459-474, 466-468.)
Cũng với bài này giáo viên có thể kể chuyện: “Thấu hiểu phong tục của một
dân tộc” (Trích Kể chuyện Bác Hồ”- tập 4) giáo dục học sinh về tư tưởng của Bác,
Bác Hồ không những yêu thương, quý trọng người dân lao động mà còn thấu hiểu cả
phong tục, tập quán của cả những dân tộc các nước mà Bác đã đi qua.
4.2. Tấm gương kiên trì, rèn luyện tự hồn thiện bản thân, kiên trì phấn đấu để
đạt được mục đích ích quốc, lợi dân.
Khi dạy bài 10, lớp 8: Tự lập, để giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước, ý
chí quyết tâm tìm con đường cứu nước cho dân tộc. Giáo viên kể chuyện “Hai bàn
tay”. Khi vào Sài gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc còn ở
Phan Thiết . Người tâm sự với Tư Lê: Tôi muốn ra các nước phương Tây xem họ
làm như thế nào sau đó trở về giúp đồng bào chúng ta . Nhưng chúng ta lấy tiền đâu
để đi Tư Lê nói lại. Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói: Đây tiền đây, tiền đây
chúng ta làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Tư Lê khơng giữ lời hứa, Bác một mình

làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngồi tìm đường cứu nước. Thông
qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng cứu nước, học sinh càng biết ơn Bác đã tìm ra
con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta để có cuộc sống như ngày nay.
Những câu chuyện, hình ảnh về Bác, đặc biệt là những ngày đầy nơi đất khách
quê người, vừa lao động kiếm sống (có thể là cào tuyết thuê), vừa tự học hỏi, tham
gia nhiều tổ chức quốc tế, tìm con đường cứu nước cho cách mạng Việt Nam trong
điều kiện cuộc sống hết sức khó khăn, khơng có lị sưởi Bác phải dùng viên gạch cho
vào lò mỗi sáng để tối đến dùng viên gạch ấy sưởi ấm cho mình. Sự kiên trì rèn luyện
của Bác cũng thể hiện qua việc học ngoại ngữ, trong bôn bề của công việc, việc mưu
sinh đã quá khó khăn rồi, nhưng bác đã vượt qua tất cả. Ngoài các ngoại ngữ phổ biến
như Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga, Bác Hồ của chúng ta cịn có thể sử dụng
thông thạo khá nhiều ngoại ngữ khác.
Trang 16


“
Học thêm một thứ tiếng
nước ngồi coi như có thêm
một cái chìa khóa để mở thêm
một kho tàng tri thức.
Việc học là việc suốt
đời.”
(Bác Hồ - Con người và phong
cách)
Khi dạy bài 11, lớp 9: Trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp cơng nghiệp
hóa hiện đại hóa đất nước. Giáo viên có thể giảng giải về đức hi sinh của Bác, từ lúc
còn thiếu niên cho đến khi trưởng thành Bác luôn học tập phấn đấu không biết mết
mỏi trên con đường tìm ra con đường cứu nước của dân tộc Vệt Nam.
“Tơi khơng có hạnh phúc
được theo học ở trường đại

học. Nhưng cuộc sống đã
cho tôi cơ hội học lịch sử,
khoa học xã hội và ngay cả
khoa học quân sự, phải yêu
cái gì, phải biết cái gì .
Cũng như tôi, tất cả người
Việt Nam cần phải yêu độc
lập, lao động, Tổ quốc.”

4.3. Tấm gương về một con người yêu quê hương, đất nước, thiết tha cống hiến
trọn đời mình vì đất nước.
Khi dạy bài 17, lớp 9: Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, giáo viên giới thiệu những
hình ảnh về Bác, những Vidio clip tư liệu, giáo dục học sinh hiểu rằng thực hiện
nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ thiêng liêng và trách nhiệm cao quý của mỗi công dân.

Trang 17


Cũng bài này giáo viên có thể kể câu chuyện “Tấm lịng của Bác với thương
binh, liệt sỹ” (Trích trong cuốn “Tấm lịng của Bác”-Nxb Cơng an nhân dân, 2005),
giáo viên phân tích lịng u thương, quan tâm của Bác đối với thương binh, liệt sỹ và
gia đình của họ, điều đó như một sự động viên lớn giúp họ vượt qua khó khăn cống
hiến cho đất nước, qua đó giáo viên giáo dục ý thức trách nhiệm của mỗi chúng ta
ngày nay đối với những gia đình thương binh, liệt sỹ, có cơng cách mạng, thực hiện
tốt chính sách hậu phương quân đội.
4.4. Tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng
nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân.
Khi dạy Bài 16, lớp 9: Quyền tham gia quản lí Nhà nước, quản lí xã hội của
cơng dân, giáo viên có thể giới thiệu những hình ảnh của Bác đến với đồng bào vùng
sâu, vùng xa, tham gia lao động sản xuất, những hình ảnh khơng chỉ có tính giáo dục

đối với các em mà còn đối với mỗi chúng ta, đặc biệt là đối với những người làm
công tác lãnh đạo lấy đó mà tự soi rọi lại mình, tự đánh giá mình có phục vụ tốt nhân
dân chưa?, hết lịng vì nhân dân chưa?

Bác Hồ tát nước với nông dân.
Khi dạy bài 20, lớp 8: Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
giáo viên có thể kể chuyện: “Người lãnh đạo cần nắm vấn đề như thế nào?” (Trích
Kể chuyện Bác Hồ Sđd, T.2) qua đó giáo dục tinh thần trách nhiệm, ý thức trong công
việc phục vụ nhân dân của cán bộ nhà nước. Hoặc giáo viên có thể kể câu chuyện:
Trang 18


“Thế các Chú có biết Văn phịng trung ương xây dựng chỗ nào thì tốt nhất khơng”
(Trích Kể chuyện Bác Hồ Sđd, T.3), giáo viên phân tích câu nói của Bác: “Xây ở
trong này, trong lòng nhân dân là tốt nhất!” từ đó giáo dục ý thức trách nhiệm của
người cán bộ trong việc phục vụ nhân dân, sự thành công đến từ công việc, từ cái tâm
chứ không phải từ nhà cao cửa lớn.
4.5. Tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu hết
mực vì con người.
Đặc điểm nổi bật trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh là lịng tin vào
nhân dân. Vì vậy, Người yêu cầu cán bộ, đảng viên phải tận tuỵ phục vụ nhân dân,
xứng đáng với niềm tin của nhân dân. Lòng nhân ái của Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng
chỉ đặc trưng ở dung lượng mà cịn hàm chứa sự kính trọng và lịng biết ơn, tình
nghĩa thuỷ chung, tinh thần đồn kết sâu sắc.
Lịng nhân ái, tình thương yêu của Người đối với nhân dân dù bận trăm cơng
nghìn việc Bác vẫn dành tình thương u tha thiết cho các cháu thiếu niên, nhi đồng.
Khi dạy bài 3, lớp 8: Tôn trọng người khác, giáo viên có thể kể chuyện:
“Những vị khách tí hoan” (Trích Kể chuyện Bác Hồ Sđd, T.4), sự quan tâm của Bác
là không phân biệt tuổi tác, Bác quan tâm và tôn trọng tất cả mọi người (dù đó là trẻ
em), từ đó thấy được Bác là tấm gương lớn về tấm lòng nhân hậu, hết mực yêu

thương con người.
4.6. Tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư , đời riêng trong sáng, nếp
sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.
Khi dạy Bài 1, lớp 9: Chí cơng vơ tư. Giáo viên có thể phân tích: Cả cuộc đời
của Người là tấm gương sáng tuyệt vời về “Cần, kiệm, liêm chính, chí cơng, vơ tư”.
Người sống thanh bạch, đem hết tinh thần và nghị lực đấu tranh cho độc lập, tự do
của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân,…Sự gương mẫu của Người có sức mạnh cổ vũ
mạnh mẽ cho cán bộ, đảng viên và nhân dân noi theo. Người ln địi hỏi mọi người
trước hết phải tự mình “…thực hành trước, làm gương rèn luyện trước”. Người căn
dặn cán bộ, đảng viên trong mọi hoàn cảnh phải gương mẫu. Đối với thế hệ trẻ,
Trang 19


Người khuyên cần xung phong gương mẫu trong công tác, học tập và ln tự hỏi xem
mình đã đóng góp được những gì cho nhân dân và cho Tổ quốc.
Sự thống nhất giữa lí tưởng và đời sống trong đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí
Minh cịn được biểu hiện ở chỗ Người luôn gắn yêu cầu đạo đức với việc thực hiện
nhiệm vụ cách mạng cụ thể. Yêu cầu đạo đức của Người khiến cho mọi lứa tuổi, dù
làm việc gì cũng đều có thể tìm thấy những lời giáo huấn của Người để tự hồn thiện
mình.
Khi dạy bài 2, lớp 8: Liêm khiết giáo viên phân tích : Đức tính khiêm tốn, giản
dị, trung thực hồ vào cuộc sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh như ánh sáng mặt trời.
Nó trở thành hình mẫu chân lí, là bản thân cuộc sống của Người đã thấm sâu vào các
tầng lớp nhân dân, vào trái tim mỗi người như một biểu tượng của lòng tự hào dân
tộc, của sự biết ơn sâu sắc đối với Người. Người là danh nhân văn hoá thế giới, là vị
cha già của dân tộc song trên ngực Người khơng có lấy một tấm hn chương, những
ngôi sao của các bậc đại tướng…Người khiêm tốn, sống giản dị như bao người dân
Việt Nam bình thường khác. Cả thế giới, cả dân tộc Việt Nam ai cũng quen với hình
ảnh một cụ già với bộ quần áo kaki, đôi dép cao su, chiếc mũ cát. Người giản dị trong
cách ăn, mặc, ở và lời nói. Nhưng đằng sau của sự giản dị ấy là một trái tim lớn chứa

đựng tình yêu quê hương đất nước, yêu nhân dân sâu sắc.
Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc học khơng chỉ ở trong nhà
trường mà cịn học trong thực tiễn, trong nhân dân, lí luận phải đi đơi với thực hành.
Người kiên quyết chống thói kiêu ngạo, địa vị, coi thường quần chúng. Nói chuyện
với các anh hùng quân đội Người nói:”Phải khiêm tốn, gương mẫu, luôn trau dồi đạo
đức cách mạng, thường xuyên phê bình và tự phê bình, chớ tự cao, tự đại”. Với quần
chúng, với mọi người phải trung thực, không dối trá, làm sai thì sửa, có lỗi thì nhận
lỗi, khơng tư lợi, tham ô tài sản của nhà nước, của nhân dân, sống cần, kiệm, liêm
chính, chí cơng, vơ tư”.

Trang 20


“Sáng ra bờ suối tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng đã sẵn
sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử
Đảng,
Cuộc đời Cách mạng thật là
sang.”
(Tức cảnh Pác Pó)

Khi dạy bài 1. Chí cơng vơ tư (GDCD 9), GV có thể tổ chức cho HS thảo luận về tấm
gương Chí cơng vơ tư của Bác Hồ. Giáo viên có thể nêu câu hỏi thảo luận cho cả lớp:
- Em có suy nghĩ gì về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh?
- Điều đó có tác động như thế nào đến tình cảm của nhân dân ta đối với Bác?
Sau khi học sinh trả lời giáo viên kết luận: Trong công việc, Bác Hồ luôn công
bằng, không thiên vị, Bác ln đặt lợi ích chung của đất nước, của nhân dân lên trên
lợi ích của bản thân. Bác đó dành trọn đời mình cho quyền lợi của dân tộc, của đất
nước và cho hạnh phúc của nhân dân. Tình cảm của nhân dân ta đối với Bác : sự tin

yêu, kính trọng, khâm phục, tự hào và sự gắn bó và cũng gần gũi, thân thiết. Giáo
viên cũng có thể kể chuyện “Chuyện với người cháu gần nhất của Bác Hồ”, NXB
Thanh niên, tr 38-40 và giáo dục Bác ln đặt lợi ích chung của đất nước của nhân
dân lên trên lợi ích của bản thân.
Khi dạy bài 2, lớp 8: Liêm khiết, Giáo viên phân tích mục 3 phần Đặt vấn đề và
đặt cầu hởi thảo luận cho cả lớp:
- Biểu hiện sự liêm khiết của bác qua nhận xét của nhà báo Mỹ?
Giáo viên kết hợp giới thiệu một số hình ảnh về sự liêm khiết, tính giản dị của Bác
giáo dục học sinh: Cả cuộc đời Bác luôn sống trong sạch không hám danh lợi, không
toan tính riêng tư cho bản thân, khước từ những ưu đãi dành cho chủ tịch nước để
chăm lo cho nhân dân, cho đất nước.
4.7. Tấm gương tôn trọng kỉ luật và pháp luật, khơng dành cho mình bất cứ đặc
quyền, đặc lợi nào.
Trang 21


Khi dạy bài 4 “Giữ chữ tín” (GDCD 8), giáo viên yêu cầu một học sinh đọc
cho cả lớp cùng nghe câu chuyện về “Cái vòng bạc” trong SGK GDCD 8, trang 11.
Giáo viên đặt câu hỏi: Vì sao đã 2 năm trôi qua mà Bác vẫn thực hiện đúng lời hứa
với em bé? Sau khi học sinh trả lời giáo viên kết hợp giáo dục: Dù bận trăm công
ngàn việc những Bác vẫn nhớ và thực hiện đúng lời hứa của mình, đó là điều dáng
q và trân trọng. Qua câu chuyện này, học sinh sẽ hiểu nhanh hơn, cụ thể hơn thế
nào là giữ chữ tín.
Khi dạy bài 18: Sống có đạo đức và tuân theo pháp luật (GDCD 9), giáo viên
có thể kể chuyện “Bác khơng thăm những người như mẹ con thím thì cịn thăm ai?”
(Kể chuyện Bác Hồ Sđd, T.4, tr. 11), giáo viên phân tích cho học sinh thấy được sự
gần gũi, thân thiện, quan tâm đến hầu hết các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là những
người có hồn cảnh khó khăn, kém may mắn.
Cũng với bài này giáo viên có thể kể câu chuyện “Chủ tịch nước cũng khơng có
đặc quyền” (Trích trong Bác Hồ với chiến sĩ, tập 1 của Nguyễn Dung Nxb QĐND,

Hà Nội, 2001) giáo viên phân tích câu nói của Bác “Tơi là một cơng dân của nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hồ, nên tơi khơng thể vượt khỏi thể lệ của Tổng tuyển cử đã
định. Tôi ra ứng cử ở Hà Nội nên cũng không thể ra ứng cử ở nơi nào nữa. Xin cảm
tạ đồng bào đã có lịng u tơi và u cầu tồn thể đồng bào hãy làm trịn nhiệm vụ
người cơng dân trong cuộc Tổng tuyển cử sắp tới” giáo dục học sinh: Dù đã là Chủ
tịch nước nhưng Bác vẫn thực hiện đúng sự cơng bằng và khơng nhận về mình một
sự đặt ân nào.
Giáo viên cũng có thể kể câu chuyện “Gương mẫu tơn trọng luật lệ”( Trích
trong cuốn Kể chuyện Bác Hồ Sđd) giáo viên phân tích những việc làm của Bác: khi
vào chùa thi cởi dép ra, khi gặp đèn đỏ trên đường Bác vẫn cho xe dừng lại mà khơng
sử dụng quyền ưu tiên của mình, qua câu chuyện chúng ta càng hiểu hơn về sự tôn
trọng kỉ luật và pháp luật của Bác là đáng để chúng ta học tập và noi theo.
Khi dạy bài 17, lớp 8: Nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích
cơng cộng, giáo viên có thể kể câu chuyện “Từ đôi dép đến chiếc xe ôtô” giáo dục ý
Trang 22


thức giữ gìn tài sản cơng, khi được giao sử dụng thì quản lí tốt và sử dụng có hiệu
quả.
3. Bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn nghiên cứu, thực hiện:
3.1. Các hình thức để giáo dục học sinh, áp dụng trong bài giảng.
Có nhiều hình thức lồng ghép khác nhau tuỳ vào từng bài học cụ thể: Thông
qua những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Người, các
tác phẩm văn, thơ, các bài phát biểu, qua lá thư, di chúc, các câu danh ngơn, lời nói,
lời nhận định của Người, qua các bài hát, bức tranh ảnh giúp giáo viên giới thiệu bài
mới, dạy một mục bài học, phần củng cố tiết học….
Có thể tổ chức một cuộc thi nhỏ ngay trong lớp mình dạy trong một chủ đề
ngoại khóa, có thể kết hợp với phụ trách đội nhà trường tổ chức kể chuyện ở quy mô
lớn hơn giữa các khôi, có thi đua, tổng kết phát thưởng, hoạt động này sẽ có tác dụng
sâu rộng và tích cực giúp cho giáo viên rất dễ dàng trong việc sử dụng các hình thức

lồng ghép khác về sau.
Đơi khi chúng ta chỉ cần cho học sinh phân tích một câu nói của Bác. Ví dụ khi
dạy bài 2: Liêm khiết (lớp 8), với quan niệm về Liêm khiết, phần mở bài ta có thể lấy
câu nói :
“Trời có bốn mùa : Xuân, Hạ, Thu, Đơng
Đất có bơn phương : Đơng, Tây, Nam, Bắc
Người có bốn đức : Cần, Kiệm, Liêm, Chính
Thiếu một mùa không thành trời
Thiếu một phương không thành đất
Thiếu một đức khơng thành người.”
Từ đó gợi ý để học sinh nắm được ý nghĩa của vấn đề, quan niệm liêm khiết
của Bác Hồ hết sức dễ hiểu nhưng sâu sắc như thế nào. Qua đó giáo viên có thể giáo
dục sự liêm khiết con thể hiện ở chỗ: Biết tự nỗ lực học tập, khơng quay bài, khơng
nhìn bài bạn, sống trung thực, khơng tham lam bất cứ thứ gì dù nhỏ.

Trang 23


Một hình thức nữa cũng mang lại hiệu quả khá tốt đó là giao nhiệm vụ để học
sinh về nhà sưu tầm những mẫu chuyện kể, hình ảnh, bài thơ, câu nói, nhận định về
Bác và yêu cầu học sinh nêu ra được ý nghĩa của tư liệu mà mình sưu tầm được cũng
như rút ra bài học cho bản thân. Giáo viên có thể cho các em trình bày (có thể đầu
hoặc cuối giờ), giáo viên nhận xét cho điểm, làm như vậy sẽ khuyến khích học sinh
học tập tốt hơn và ý thức hơn về trách nhiệm của mình có gắng “làm theo” gương
Bác.
3.2. Một số điều cần lưu ý khi áp dụng:
3.2.1. Đối với giáo viên:
Giáo viên phải biết linh hoạt, phân bố thời gian, kiến thức cho phù hợp với
từng bài. Tránh tình trạng giáo viên quá sa đà mà không truyền thụ hết nội dung trong
bài học hoặc lạm dụng, sử dụng quá nhiều dẫn chứng mà quên đi việc nêu các tấm

gương khác, phải có sự đan xen, phối hợp hài hồ.
Những bài văn, bài thơ, câu chuyện dài giáo viên không nên đọc cả bài mà
chọn lọc ý trọng tâm, khái quát, phù hợp với nội dung bài học. Hướng dẫn học sinh
đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài học trước khi đến lớp, tích cực sưu tầm nhiều
tranh ảnh, tư liệu nhằm giúp cho bài học thêm sinh động.
Nên có sự tương tác qua lại giữa học sinh với giáo viên, giữa học sinh với
nhau, những vấn đề nào đưa ra thì phải cần giải quyết thấu đáo, tránh bỏ lửng giữa
chừng.
Cần thay đổi hình thức lồng ghép, kết hợp hài hoà các phương pháp dạy học để
gây hứng thú học tập cho học sinh.
3.2.2. Đối với học sinh:
Đọc bài trước khi đến lớp, chuẩn bị đầy đủ tài liệu (sưu tầm) theo yêu cầu. Tự
giác tích cực trong học tập, có kĩ năng làm việc theo nhóm, phân tích đánh giá sự
kiện, vấn đề đưa ra.
III. KẾT LUẬN:
1. Kết quả của việc ứng dụng đề tài SKKN.
Trang 24


Bằng phương pháp lồng ghép cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh” vào giờ học, giáo viên đã đem đến cho các em, những hình
ảnh chân thực, những thước phim tư liệu quý giá, nhiều câu chuyện kể về tấm gương
đạo đức của bác một cách sinh động, tình cảm, vừa góp phần làm nhẹ nhàng tiết học,
vừa giúp các em tiếp thu kiến thức, bài học đạo đức một cách tự nhiên, không gượng
ép.
Việc các em sưu tầm, thu thập những tư liệu, câu chuyện kể về Bác có giá trị
tinh thần rất lớn đối với các em, giúp việc hình thành nhân cách, lối sống một cách
tích cực theo gương Bác, góp phần làm cho cuộc vận động học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh được tiến hành một cách thường xuyên, sâu sắc, phù
hợp với lứa tuổi học sinh lớp 8, 9 nói riêng và của học sinh trung học cơ sở..

Có thể nói kết quả trong việc lồng ghép này không thể cân đo đong đếm một
cách cụ thể nhưng thông qua học tập các em đã có ý thức rèn luyện đạo đức, dám
nhận cái sai, dám nhì thẳng sự thật. Qua kiểm tra thường xuyên hầu hết học sinh hiểu
bài, nắm chắc kiến thức, học sinh học bài sôi nổi hơn, hứng thú hơn, đồng thời hiểu
sâu sắc cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người, tôi tin chắc một điều không chỉ
về phía học sinh mà ngay cả bản thân giáo viên cũng từng bước thấm nhuần đạo đức
của Bác để từ đó có thể chúng ta sẽ làm theo một cách tự giác.
2. Những kết luận trong quá trình nghiên cứu, vận dụng.
Giáo dục đạo đức cho học sinh là yêu cầu hàng đầu của nhà trường phổ
thông. Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình là phương pháp tối ưu giúp
người giáo viên dạy Giáo dục công dân mang đến cho học sinh những giá trị đạo đức
chân thật nhất và càng đúng hơn với trường hợp nghiên cứu, tìm hiểu cuộc đời và sự
nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thơng qua hoạt động lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh đã làm chuyển
biến mạnh mẽ tư tưởng, tâm lí, tình cảm của khơng chỉ học sinh mà còn cả tập thể
đơn vị, các em học sinh đã có ý thức hơn trong tất cả mọi hoạt động của mình theo

Trang 25