Định hướng xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối Việt Nam.

định hớng Xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng
Công ty Muối Việt Nam
3.1 Các nguyên tắc về xây dựng bộ máy tổ chức và cơ chế hoạt động của kiểm
toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối Việt Nam.
Xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ phải tuân thủ các nguyên tắc chung về lý
thuyết xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ, đó là các nguyên tắc về tính khoa học,
tính nghệ thuật, tính phù hợp với quy mô của doanh nghiệp và nguyên tắc tập trung
dân chủ. Bên cạnh đó do tích chất của Tổng Công ty Muối nên xây dựng hệ thống
kiểm toán nội bộ phải tuân theo các nguyên tắc cụ thể sau:
3.1.1 Nguyên tắc tuân thủ pháp luật.
Bất kỳ một doanh nghiệp nào hoạt động trong nền kinh tế quốc dân đều phải
tuân theo pháp luật và chịu sự chi phối của luật pháp. Chính vì thế mà trong việc xây
dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối nhất quyết phải tuân theo
luật pháp không chỉ với lý do trên mà còn do Tổng Công ty là một doanh nghiệp Nhà
nớc nên càng phải thực hiện nguyên tắc này một cách toàn diện hơn.
Để thực hiện đợc nguyên tắc này, kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối phải
đáp ứng các yêu cầu sau:
- Hoạt động của kiểm toán nội bộ phải tuân thủ tuyệt đối Hiến pháp, pháp luật
của Nhà nớc với tính chất là một đơn vị cơ sở chịu sự kiểm tra thờng xuyên
liên tục của các cơ quan chức năng của Nhà nớc. Chẳng hạn nh các kiểm
toán viên nội bộ của Tổng Công ty phải đáp ứng các tiêu chuẩn quy định
trong Quy chế 832/TC/QĐ/CĐKT ngày 28/10/1997.
- Trong trờng hợp hoạt động của kiểm toán nội bộ phát hiện ra các sai phạm
trọng yếu có liên quan tới lợi ích quốc gia thì phải báo ngay cho cơ quan luật
pháp có thẩm quyền để ngăn ngừa và xử lý những sai phạm đó.
Do tính chất hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty Muối là kinh
doanh mặt hàng công ích và có sự trợ giá của Nhà nớc, Tổng Công ty Muối lại là đơn
vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý, chịu sự chỉ đạo trực
tiếp của Bộ và thực thi các chính sách của Nhà nớc, là công cụ điều tiết kinh tế của
Nhà nớc nên mọi hoạt động của Tổng Công ty Muối phải tuân thủ theo Hiến pháp và
pháp luật hiện hành, cũng nh việc chấp hành các chính sách của Nhà nớc về kế hoạch

đợc giao và các hoạt động chung khác. Kiểm toán nội bộ là một bộ phận trong Tổng
Công ty cho nên mọi hoạt động của bộ phận này cũng phải tuân thủ các nguyên tắc
chung đó, hơn nữa, kiểm toán nội bộ còn có một vai trò quan trọng hơn đó là giúp
Ban Giám đốc trong việc quản trị doanh nghiệp đồng thời là cánh tay giám sát mọi
hoạt động của Tổng Công ty với Bộ chủ quản. Nên chăng giữa bộ phận kiểm toán nội
bộ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có một mối liên hệ để phát huy hơn
nữa quyền lực của kiểm toán nội bộ và để kiểm toán nội bộ hoạt động hiệu quả hơn?
3.1.2 Nguyên tắc hoạt động độc lập.
Đây là nguyên tắc cơ bản và phải có đối với bất kỳ một hệ thống kiểm toán nội
bộ nào để đảm bảo sự hoạt động có hiệu quả và phát huy hết tác dụng của hệ thống
kiểm toán nội bộ. Theo đó, các kiểm toán viên nội bộ phải độc lập với các hoạt động
hay bộ phận mà họ kiểm toán và phải thực hiện công việc của mình một cách khách
quan.
Bộ phận kiểm toán nội bộ phải có một mô hình tổ chức phù hợp để cho phép họ
tiến hành kiểm toán mọi hoạt động một cách có hiệu quả và báo cáo kết quả kiểm
toán một cách khách quan. Ngời phụ trách kiểm toán nội bộ phải đợc sự hỗ trợ cụ thể
với chức năng của kiểm toán nội bộ. Tính độc lập còn là cơ sở pháp lý để sau này
kiểm toán Nhà nớc hoặc kiểm toán độc lập quyết định sử dụng kết quả của kiểm toán
nội bộ.
Vai trò của ngời phụ trách kiểm toán viên nội bộ có một ý nghĩa rất to lớn, vì
vậy họ phải có một địa vị và quyền hạn tơng xứng để chứng tỏ sự hỗ trợ và cam kết
của cấp lãnh đạo cao nhất đảm bảo cho hoạt động của kiểm toán nội bộ độc lập. Có
hai khía cạnh chính đối với tính độc lập của kiểm toán nội bộ ở trong Tổng Công
ty là:
Thứ nhất: Kiểm toán nội bộ không có một quyền lực hoặc bất cứ một trách
nhiệm nào đối với các hoạt động mà nó sẽ kiểm toán. Kiểm toán nội bộ không đợc
giao bất cứ nhiệm vụ nào trái ngợc với các trách nhiệm của mình mà có thể ảnh hởng
tới tính khách quan của nó hoặc tạo ra một sự định kiến không tốt đối với các hoạt
động đợc kiểm toán.
Thứ hai: Kiểm toán nội bộ không bị ảnh hởng bởi các áp lực về mặt tổ chức mà

có thể:
- Làm hạn chế sự lựa chọn các lĩnh vực quan trọng cho việc kiểm toán hoặc
giới hạn phạm vi của các cuộc kiểm toán đó.
- Cản trở việc sử dụng các hồ sơ, các thông tin quan trọng và tiếp xúc với các
nhân viên trong đơn vị.
- Làm hạn chế khả năng lập báo cáo hoặc báo cáo trực tiếp với cấp lãnh đạo
cao hơn và ngời phụ trách kiểm toán nội bộ.
- Không khuyến khích việc liên lạc và cản trở việc tiếp xúc với ngời phụ trách
kiểm toán nội bộ và cấp lãnh đạo cao hơn.
Các hoạt động kiểm toán nội bộ thông thờng phải đợc thực hiện hoặc đợc chỉ
đạo bởi một bộ phận duy nhất trong đơn vị với lý do điều này sẽ đem lại một khả
năng lớn hơn cho sự độc lập. Điều đó giúp cho các kiểm toán viên duy trì đợc các kỹ
năng chuyên môn cần thiết; việc tập hợp các phát hiện kiểm toán để đánh giá ảnh h-
ởng của chúng đối với đơn vị cơ sở trên quy mô rộng và việc phối hợp trên nhằm
trách sự trùng lặp và sao chép các hoạt động kiểm tra.
Do mối liên hệ giữa các đơn vị thành viên trong Tổng Công ty Muối là mối liên
hệ trực tuyến, Phòng kế toán của Tổng Công ty thực hiện công tác kế toán chung cho
toàn Tổng Công ty và thực hiện hạch toán cho Văn phòng Tổng, chính vì thế mà bộ
phận kiểm toán nội bộ khi thành lập sẽ phải tuân thủ nguyên tắc độc lập một cách
cao nhất, phải tách biệt với bộ phận kế toán và không có mối ràng buộc về hoạt động
với bộ phận kế toán trong Tổng Công ty, có quyền kiểm toán cao nhất đối với các
đơn vị thành viên và tại Văn phòng Tổng Công ty.
Đó là một số khía cạnh đề cập trên tính độc lập của kiểm toán nội bộ và ảnh
hởng của nó tới hệ thống kiểm toán nội bộ trong việc xây dựng hệ thống kiểm toán
nội bộ tại Tổng Công ty, muốn kiểm toán nội bộ hoạt động thực sự hoạt động có
hiệu quả thì nguyên tắc này nhất định phải đợc tuân thủ.
3.1.3 Nguyên tắc phù hợp với đặc điểm tổ chức và hoạt động của đơn vị.
Kiểm toán nội bộ đợc coi nh một dịch vụ, đợc thực hiện cho hoạt động quản lý
của đơn vị. Bộ phận kiểm toán nội bộ phải phân công công việc một cách tập thể
hoặc riêng cho từng nhân viên có kiến thức kĩ năng và kinh nghiệm cần thiết để thực

hiện các trách nhiệm đợc giao một cách có hiệu quả.
Chất lợng thực hiện của hoạt động kiểm toán nội bộ có liên quan trực tiếp đến
chất lợng của phơng hớng, trình độ và trách nhiệm của những ngời đợc phân công
thực hiện kiểm toán. Bộ phận kiểm toán nội bộ phải có đợc các kỹ năng kiểm toán và
kiến thức chuyên môn cho việc hoàn thành các nhiệm vụ kiểm toán đợc giao. Một
vấn đề quan trọng mà kiểm toán nội bộ đang phải đối mặt là khả năng nâng cao kỹ
năng nguồn lực của mình để theo kịp sự thay đổi nói trên và để đem lại một sự đóng
góp tích cực và nhiều hơn cho đơn vị. Do cần phải sử dụng hàng loạt các kỹ năng của
chức năng kiểm toán nội bộ hiện đại và do thiếu các tiêu chuẩn cụ thể và các kỹ thuật
kiểm toán nên rất khó đa ra một kết luận về sự thành thạo chuyên môn của các nhân
viên nếu chỉ thông qua việc xem xét các dữ liệu về nhân viên. Chính vì lẽ đó, kinh
nghiệm làm việc là một nhân tố quan trọng trong việc lựa chọn đội ngũ kiểm toán
viên trong việc xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại đây.
Nguyên tắc phù hợp với đặc điểm tổ chức của việc xây dựng hệ thống kiểm toán
nội bộ còn thể hiện ở việc tuyển chọn số lợng nhân viên kiểm toán nội bộ. Đây là vấn
đề quan trọng trong việc xây dựng kiểm toán nội bộ, đề cập về vấn đề này không chỉ
liên quan đến đặc điểm tổ chức của Tổng Công ty Muối mà còn liên quan đến quy
mô và tính chất hoạt động của Tổng Công ty. Một số lợng nhân viên kiểm toán nội
bộ nh thế nào đợc coi là thích hợp và mang lại hiệu quả cao nhất cho hoạt động kiểm
toán nội bộ? Số lợng phải đủ để thực hiện khối lợng công việc kiểm toán, trình độ
của các ứng viên đợc lựa chọn nh thế nào, điều này phụ thuộc rất nhiềuvào trình độ
quản lý và tổ chức của Ban giám đốc. Bất kỳ một yếu tố nào trong các yếu tố trên bị
xem nhẹ hoặc không đợc thực hiện một cách đúng mức đều đợc xem là có ảnh hởng
lớn tới hoạt động của hệ thống kiểm toán nội bộ.
Về vấn đề này trong thực tế xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng
Công ty Muối thì điều quan trọng là việc tính toán số lợng kiểm toán viên nội bộ
bao nhiêu cho hợp lý, đồng thời với tính chất hoạt động kinh doanh của Tổng Công
ty cũng nh tính chất phân tán về địa lý của các đơn vị thành viên đòi hỏi hệ thống
kiểm toán nội bộ phải đợc phân quyền đúng mức gắn với trách nhiệm về công việc
thực hiện và công việc đợc giao.

3.1.4 Nguyên tắc hiệu quả trong tổ chức hoạt động kiểm toán nội bộ.
Bất cứ một hệ thống nào đợc xây dựng đều nhằm hớng tới một mục đích cụ thể.
Trong kiểm toán, mục đích đặt ra là tính hiệu quả trong công tác tham vấn giúp các
nhà lãnh đạo quản trị doanh nghiệp, mất đi nguyên tắc này thì hệ thống đợc xây dựng
không những không đạt đợc mục đích đề ra mà còn gây ra sự lãng phí trong kinh phí
hoạt động cũng nh nhân sự tổ chức.
Bàn về vấn đề này trong việc xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng
Công ty Muối thì nó còn liên quan mắt xích tới nhiều vấn đề khác nh: nhân sự tổ
chức kiểm toán nội bộ, trình độ của các nhân viên kiểm toán nội bộ.... tất cả đều có
một mối liên hệ mật thiết và quyết định lẫn nhau, không một yếu tố nào đợc coi nhẹ
và không một yếu tố nào đợc bỏ qua. Với một nguồn lực xác định và yêu cầu đặt ra
là kiểm toán nội bộ phải đem lại một chất lợng hoạt động cao nhất. Vấn đề này đặt ra
cho kiểm toán nội bộ khi lập kế hoạch phải chọn đợc những điểm xung yếu nhất,
những chỗ dễ có sai phạm nhất, lựa chọn phơng pháp kiểm toán phù hợp với đỗi tợng
kiểm toán đồng thời với chi phí hoạt động nhỏ nhất.
Nhìn chung, hệ thống kiểm toán nội bộ hoạt động đợc coi là có hiệu quả nhất
khi với một đội ngũ kiểm toán viên hợp lý, công việc kiểm toán đợc thực hiện đầy đủ
và mang lại cái nhìn khách quan đúng đắn về thực trạng hoạt động kinh doanh của
các đơn vị kinh tế cơ sở và với chi phí kiểm toán là thấp nhất. Đây là mục tiêu mà bộ
phận kiểm toán nội bộ phải hớng tới trong quá trình hoạt động cũng nh khi xây dựng.
Đó là một số nguyên tắc cần hớng tới trong quá trình xây dựng hệ thống kiểm
toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối, bất kỳ một nguyên tắc nào bị xem nhẹ hoặc
không đạt đợc trong quá trình xây dựng bộ phận kiểm toán nội bộ đều đợc xem là
sự thất bại của việc xây dựng này. Bên cạnh đó, do tính chất Tổng Công ty Muối là
một doanh nghiệp Nhà nớc, hoạt động theo sự chỉ đạo của Nhà nớc mà trực tiếp là
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ quản cho nên trong việc xây dựng hệ
thống kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối phải tuân thủ thêm cả nguyên tắc về
tính tập trung dân chủ gắn với tinh thần trách nhiệm của mỗi cá nhân đợc giao
nhiệm vụ.
3.2 Xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối Việt Nam.

Từ lý thuyết về xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ đã nghiên cứu ở trên và từ
thực tế hoạt động, tổ chức và đặc điểm của Tổng Công ty Muối Việt Nam, cũng nh
việc cần thiết và cấp bách của việc thiết lập bộ phận kiểm toán nội bộ tại Tổng
Công ty, trên những cơ sở thực tiễn và lý luận, có thể định hớng xây dựng hệ thống
kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối Việt Nam nh sau:
3.2.1 Xây dựng mô hình tổ chức kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối Việt
Nam.
a) Mô hình tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ.
Từ thực tế tìm hiểu đặc điểm tổ chức kiểm toán nội bộ tại một số Tổng Công ty
ở Việt Nam hiện nay, căn cứ vào các Quyết định, Thông t của Nhà nớc và các hớng
dẫn thành lập bộ máy kiểm toán nội bộ, từ đặc điểm tổ chức hoạt động của Tổng
Công ty Muối Việt Nam là có nhiều thành viên hạch toán độc lập và cả thành viên
hạch toán phụ thuộc, trên kinh nghiệm xây dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại một
số Tổng Công ty thì bộ máy kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối có thể đợc
xây dựng theo quan điểm Bộ máy kiểm toán nội bộ trực thuộc sự chỉ đạo của
Ban Giám đốc.
Theo quan điểm này thì tại Tổng Công ty là Phòng kiểm toán nội bộ. Phòng đợc
tổ chức độc lập với các Phòng, Ban chức năng khác của Tổng Công ty và chịu sự chỉ
đạo, lãnh đạo trực tiếp của Tổng Giám đốc (Sơ đồ III.1).
Do đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty chủ yếu kinh
doanh mặt hàng muối là mặt hàng công ích và hoạt động kinh doanh không quá phức
tạp cho nên tại các đơn vị thành viên không cần thiết tổ chức bộ phận kiểm toán
nội bộ, Phòng kiểm toán nội bộ Tổng Công ty sẽ hoạt động bao quát chung các hoạt
động kiểm toán trong toàn Tổng Công ty. Điều này đợc thể hiện qua mô hình xây
dựng hệ thống kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối nh sau:
Mô hình III.1: Mô hình bộ máy kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty
Muối Việt Nam.
Tại Tổng Công ty:
Tại các đơn vị thành viên không tổ chức bộ phận kiểm toán nội bộ.
Điều này đợc lý giải bởi Tổng Công ty Muối gồm nhiều đơn vị thành viên hạch

toán độc lập và hạch toán phụ thuộc, đợc phân cấp quản lý khác nhau, nhng mỗi đơn
vị có quy mô nhỏ, số vốn cũng nh số lợng công nhân viên không nhiều, mỗi thành
viên lại có xu hớng chuyên môn hóa hoặc một số lĩnh vực nhất định hoặc kinh doanh
đơn giản vì vậy không quá phức tạp, do đó nếu thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ ở
các đơn vị thành viên thì công việc quá ít ỏi, sẽ gây lãng phí kinh phí hoạt động, một
mặt vấn đề nhân sự cho bộ máy này cũng không cho phép, thay vào đó bộ máy kiểm
toán nội bộ ở Tổng Công ty sẽ đảm nhận công việc kiểm toán trên phạm vi toàn Tổng
Công ty do Tổng Giám đốc trực tiếp điều hành.
Bộ phận kiểm toán nội bộ đợc tổ chức thành Phòng kiểm toán nội bộ đứng đầu
là Trởng phòng kiểm toán nội bộ do Tổng giám đốc bổ nhiệm, trởng phòng cũng nh
các kiểm toán viên khác chỉ đảm nhận nhiệm vụ kiểm toán nội bộ, không kiêm
nhiệm các công việc quản lý và điều hành khác trong Tổng Công ty.

Quan hệ chỉ đạo

Quan hệ kiểm tra

Luồng thông tin phản
hồi
Các Phòng
(Ban) tại các
đơn vị kinh
Các Phòng
(Ban) khác.
Bộ phận KTNB
Hội đồng
Quản trị
Tổng Giám
đốc
Mô hình III.2: Tổ chức Phòng kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty

Muối Việt Nam.
* Về số lợng kiểm toán viên nội bộ: Hiện nay Tổng Công ty Muối có 12 đơn vị
thành viên hạch toán độc lập và 3 đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc, căn cứ vào
số lợng công việc ớc tính tại Tổng Công ty và các đơn vị thành viên thì bộ phận kiểm
toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối cần thiết biên chế 5 thành viên trong đó có một
Trởng phòng kiểm toán nội bộ chịu trách nhiệm chung và bốn nhân viên kiểm toán
nội bộ. Ngoài ra, để thực hiện tốt công tác kiểm toán thì bộ phận kiểm toán nội bộ có
thể có các cộng tác viên là các chuyên gia, chuyên viên ở một số lĩnh vực cần thiết.
b) Tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối.
Trong tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ Tổng Công ty Muối thì công việc xây
dựng này chính là thiết lập phần cứng cho hệ thống. Một phần cứng tốt là yếu tố
cơ bản đầu tiên quyết định cho tính hiệu quả của hệ thống.
Điều kiện cần và đủ để đánh giá một hệ thống kiểm toán nội bộ của một doanh
nghiệp là sự tồn tại và vận hành liên tục của cơ chế hoạt động của chính hệ thống đó.
Cơ chế hoạt động của kiểm toán nội bộ đợc xem xét với các nội dung sau:
- Bộ máy kiểm toán nội bộ và các hình thức phân cấp hoạt động trong bộ máy kiểm
toán nội bộ.
- Trách nhiệm, quyền hạn của kiểm toán viên nội bộ.
- Quan hệ kiểm toán nội bộ với các hoạt động khác trong tổ chức.
- Quan hệ của kiểm toán nội bộ với các nhà quản lý.
- Quan hệ kiểm toán nội bộ với các kiểm toán viên bên ngoài.
- Các yếu tố ảnh hởng tới tính hiệu quả của hoạt động kiểm toán nội bộ.
Theo mô hình kiểm toán nội bộ đã xây dựng ở trên thì bộ máy kiểm toán nội bộ
của Tổng Công ty Muối đợc tổ chức thành Phòng kiểm toán nội bộ trực thuộc Tổng
Kiểm
toán viên
Kiểm toán
viên nội
Kiểm toán
viên nội

Trởng Phòng
KTNB.
Tổng Giám
đốc
Kiểm toán
viên nội
Giám đốc Tổng Công ty. Theo đó, bộ máy kiểm toán nội bộ ở Tổng Công ty gồm:
Trởng phòng kiểm toán nội bộ, các kiểm toán viên nội bộ và các chuyên gia, chuyên
viên ở một số lĩnh vực cụ thể cần thiết.
Bộ phận kiểm toán nội bộ đợc tổ chức độc lập với các bộ phận quản lý và kinh
doanh trong Tổng Công ty, đơn vị thành viên (kể cả ban, Phòng tài chính kế toán);
chịu sự chỉ đạo và lãnh đạo trực tiếp của Tổng Giám đốc.
Theo đề nghị của bộ phận kiểm toán nội bộ, Tổng giám đốc có thể cử chuyên
gia thuộc các lĩnh vực chuyên môn khác trong Tổng Công ty, các đơn vị thành viên
hoặc thuê chuyên gia bên ngoài (nếu cần thiết) tham gia kiểm toán một số nội dung
hoặc toàn bộ một cuộc kiểm toán.
Về cụ thể, tổ chức của bộ phận kiểm toán nội bộ Tổng Công ty Muối đợc mô
tả nh sau:
* Trởng Phòng kiểm toán nội bộ.
Đứng đầu bộ phận kiểm toán nội bộ là Trởng phòng kiểm toán nội bộ. Trởng
phòng kiểm toán nội bộ Tổng Công ty do Tổng Giám đốc Tổng Công ty bổ nhiệm
sau khi có ý kiến bằng văn bản của Tổng Cục quản lý vốn và tài sản Nhà nớc tại
doanh nghiệp (Bộ Tài chính). Trởng Phòng kiểm toán nội bộ là ngời ký và chịu trách
nhiệm trớc Tổng Giám đốc và pháp luật về báo cáo kiểm toán nội bộ.
Trởng phòng kiểm toán nội bộ có nhiệm vụ và quyền hạn:
- Chủ động xây dựng kế hoạch và lập chơng trình kiểm toán nội bộ hàng năm.
- Tổ chức các cuộc kiểm toán trong nội bộ Tổng Công ty, đơn vị thành viên
theo nhiệm vụ kế hoạch và chơng trình kiểm toán nội bộ đã đợc Tổng Giám
đốc phê duyệt.
- Quản lý, bố trí, phân công công việc cho các kiểm toán viên, cán bộ làm

công tác kiểm toán nội bộ và thực hiện các biện pháp đào tạo, huấn luyện
kiểm toán viên, cán bộ làm công tác kiểm toán nội bộ, đảm bảo không
ngừng nâng cao trình độ và năng lực công tác của kiểm toán viên, cán bộ và
bộ máy kiểm toán nội bộ.
- Đề xuất với Tổng Giám đốc về việc ở các đơn vị thành viên hoặc chuyên
viên các bộ phận khác liên quan trong Tổng Công ty, đơn vị để thực hiện các
cuộc kiểm toán nội bộ khi cần thiết.
- Đề nghị trng tập các chuyên viên các bộ phận khác trong Tổng Công ty để
thực hiện các cuộc kiểm toán nội bộ khi cần thiết.
- Kiến nghị các thay đổi về chính sách, đờng lối nhằm nâng cao hiệu quả
trong quản lý và điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh của Tổng Công
ty và các đơn vị thành viên.
- Khi phát hiện thấy có hiện tợng vi phạm pháp luật hoặc những quyết định
trái với chủ trơng, chính sách, chế độ quy định phải có trách nhiệm báo cáo
các cấp có thẩm quyền để giải quyết kịp thời.
Với tổ chức nh trên, về cơ bản, bộ máy kiểm toán nội bộ đã có một cơ sở để
hoạt động và một cơ cấu hợp lý, không quá lãng phí về nguồn lực và tiết kiệm đợc
kinh phí hoạt động, đồng thời phù hợp với tính chất công việc và thực tế tại Tổng
Công ty Muối.
* Kiểm toán viên nội bộ.
Về tuyển chọn kiểm toán viên nội bộ:
Theo mô hình tổ chức, bộ phận kiểm toán nội bộ biên chế 5 thành viên trong đó
gồm có một Trởng Phòng kiểm toán nội bộ và 4 nhân viên. Do đặc điểm về trình độ
lao động tại Tổng Công ty Muối hiện nay (nh chơng II đã phân tích) thì trình độ cán
bộ công nhân viên có trình độ Đại học là không cao. Chính vì thế việc tuyển chọn
nhân sự cho bộ phận kiểm toán nội bộ là một vấn đề không nhỏ. Để giải quyết vấn đề
này cần có một chính sách tuyển chọn hợp lý. Theo đó, việc tuyển chọn kiểm toán
viên nội bộ cần thiết phải thực hiện tuyển chọn từ bên ngoài để tìm ngời có đủ trình
độ và năng lực đảm đơng công việc này. Tuy nhiên do đặc tính của Tổng Công ty
Muối là Tổng Công ty kinh doanh mặt hàng công ích, công việc kinh doanh có

những điểm khác so với bình thờng cho nên trong đội ngũ kiểm toán viên nội bộ
nhất quyết phải có cán bộ công nhân viên đã từng công tác trong Tổng Công ty, vị
trí Trởng Phòng kiểm toán nội bộ phải do cán bộ đang làm việc trong Tổng Công ty
đảm nhiệm. Việc tuyển bên ngoài đối với các kiểm toán viên nội bộ có thể đợc tiến
hành phổ thông thi tuyển dới sự giúp đỡ của Kiểm toán Nhà nớc và các chuyên gia
của Bộ Tài chính. Đối với công tác tuyển chọn bên trong đơn vị có thể đợc thực hiện
qua hình thức xét năng lực công tác, chuyên môn công tác và sự phù hợp của chuyên
môn với bộ phận kiểm toán nội bộ, trong đó có kết hợp với việc thi tuyển nh những
ngời tuyển chọn bên ngoài có lợc bớt một số phần thi không cần thiết.
Về tiêu chuẩn đối với các kiểm toán viên nội bộ:
Lựa chọn đội ngũ kiểm toán viên nội bộ có quan hệ mật thiết và tối quan trọng
đối với hoạt động của hệ thống kiểm toán nội bộ sau này. Một hệ thống kiểm toán
nội bộ tốt phải xuất phát đầu tiên là một hệ thống kiểm toán viên nội bộ có đủ trình
độ và năng lực kiểm toán, phải có đủ các tiêu chuẩn đặt ra về đạo đức nghề nghiệp
cũng nh về trình độ chuyên môn. Theo đó, những ngời đợc bổ nhiệm hoặc đợc giao
nhiệm vụ làm kiểm toán viên nội bộ cần phải có đủ các tiêu chuẩn sau:
- Có phẩm chất trung thực, khách quan, cha có tiền án và cha bị kỷ luật từ
mức cảnh cáo trở lên do sai phạm trong quản lý kinh tế, tài chính, kế toán.
- Đã tốt nghiệp đại học chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế toán hoặc quản trị
kinh doanh.
- Đối với việc tuyển chọn kiểm toán viên nội bộ từ bên trong đơn vị thì phải
đảm bảo tiêu chí đã công tác thực tế trong lĩnh vực quản lý tài chính, kế toán
từ 5 năm trở lên, trong đó có ít nhất 3 năm làm việc tại Tổng Công ty hoặc
tại các đơn vị thành viên trực thuộc Tổng Công ty.
- Đã qua huấn luyện về nghiệp vụ kiểm toán, kiểm toán nội bộ theo nội dung
chơng trình thống nhất của Bộ Tài chính và đợc cấp chứng chỉ.
- Đối với tuyển chọn bên ngoài, phải đảm bảo ngời dự tuyển phải tốt nghiệp
chuyên ngành kiểm toán hệ Đại học chính quy tập trung với học lực khá trở
lên.
Với những tiêu thức trên trong việc tuyển chọn đội ngũ kiểm toán viên nội bộ

sẽ đảm bảo đợc một đội ngũ kiểm toán viên nội bộ có đủ trình độ về chuyên môn
và đạo đức nghề nghiệp để đảm đơng các nhiệm vụ kiểm toán đợc giao. Đồng thời,
tiêu thức đặt ra cũng là hợp lý với tình hình Tổng Công ty Muối hiện nay, vì việc
tuyển chọn bao gồm cả tuyển chọn trong Tổng Công ty và cả bên ngoài Tổng Công
ty. Bên trong Tổng Công ty hoàn toàn có các ứng viên đủ các tiêu chuẩn đề ra, đảm
bảo đợc mục đích trong bộ máy kiểm toán nội bộ có cán bộ công nhân viên trong
Tổng Công ty. Điều quan trọng ở đây là cần thiết Trởng Phòng kiểm toán nội bộ
phải là cán bộ có đạo đức, kinh nghiệm, năng lực và trình độ chuyên môn và hiện
đang công tác tại Tổng Công ty.
Về trách nhiệm của kiểm toán viên nội bộ:
Tổ chức bộ máy kiểm toán nội bộ phải thực sự đem lại lợi ích thiết thực, hoạt
động của kiểm toán nội bộ phải hiệu quả và hiệu năng. Muốn vậy, trong bộ máy
kiểm toán nội bộ cần thiết phải gắn trách nhiệm của các kiểm toán viên nội bộ, có
nh thế mới đảm bảo đợc tính pháp lý cá nhân của các nghiệp vụ cũng nh nâng cao
hiệu quả hoạt động chung của công việc kiểm toán. Theo đó, kiểm toán viên nội bộ
có các trách nhiệm sau:
- Kiểm toán viên nội bộ phải thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch kiểm toán đã
đợc Tổng Giám đốc phê duyệt và chịu trách nhiệm trớc Tổng Giám đốc về
chất lợng, về tính trung thực, hợp lý của báo cáo kiểm toán và về những
thông tin tài chính, kế toán đã đợc kiểm toán.
- Trong quá trình thực hiện công việc, kiểm toán viên nội bộ phải tuân thủ luật
pháp, tuân thủ các nguyên tăc và chuẩn mực nghề nghiệp về kiểm toán, các
chính sách, chế độ hiện hành của Nhà nớc.
- Kiểm toán viên nội bộ phải khách quan, đề cao tính độc lập trong hoạt động
kiểm toán. Không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, cập nhật kiến thức,
giữ gìn đạo đức nghề nghiệp.
- Tuân thủ nguyên tắc bảo mật các số liệu, tài liệu đã đợc kiểm toán (ngoại trừ
các trờng hợp khi có yêu cầu của Tòa án, các cơ quan có thẩm quyền hoặc
các nghĩa vụ liên quan đến tiêu chuẩn nghiệp vụ).
Về quyền hạn của kiểm toán viên nội bộ:

Do kiểm toán nội bộ là công việc đòi hỏi trình độ chuyên môn cao và nhiều
nhân tố liên quan khác cho nên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm toán của
mình, kiểm toán viên nội bộ cần phải có những quyền hạn để hoàn thành nhiệm vụ
kiểm toán đề ra. Bên cạnh chính sách đãi ngộ hợp lý về vật chất và tinh thần, kiểm
toán viên nội bộ cần có các quyền hạn sau để thực hiện nhiệm vụ kiểm toán của
mình một cách thuận lợi:
- Đợc độc lập về chuyên môn nghiệp vụ. Không bị chi phối, không bị can
thiệp khi thực hiện hoạt động kiểm toán và trình bày ý kiến của mình trong
báo cáo kiểm toán.
- Có quyền yêu cầu các bộ phận, cá nhân đợc kiểm toán và các bộ phận có
liên quan cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ cho công tác kiểm toán.
- Đợc ký xác nhận trên báo cáo kiểm toán nội bộ do cá nhân tiến hành, hoặc
chịu trách nhiệm thực hiện theo nhiệm vụ kiểm toán đợc giao.
- Nêu các ý kiến đề xuất, các giải pháp, kiến nghị, các ý kiến t vấn cho việc
cải tiến, hoàn thiện công tác quản lý, điều hành hoạt động sản xuất, kinh
doanh; ngăng ngừa các sai sót, gian lận, các việc làm sai trái trong đơn vị.
- Đợc bảo lu ý kiến đã trình bày trong báo cáo kiểm toán nội bộ. Đợc quyền
đề nghị các cơ quan cấp trên, các cơ quan chức năng của Nhà nớc xem xét
lại quyết định của Tổng Giám đốc về việc bãi nhiệm kiểm toán viên nội bộ.
Với các quyền hạn trên, kiểm toán viên nội bộ hoàn toàn có đủ mọi cơ sỏ
pháp lý và các điều kiện để thực hiện công việc kiểm toán của mình một cách tốt
nhất, đồng thời gắn với quyền lợi về kinh tế và vị trí của mình.
3.2.2 Quy chế hoạt động và hình thức phân cấp hoạt động cho bộ phận kiểm
toán nội bộ tại Tổng Công ty Muối Việt Nam.
Một hệ thống chỉ vận hành khi có đủ các yếu tố về phần cứng và phần
mềm. Đối với hệ thống kiểm toán nội bộ thì Quy chế hoạt động của bộ máy chính là
yếu tố phần mềm vận hành cho phần cứng về tổ chức bộ máy đã đợc xác lập ở
trên.
a) Phân cấp hoạt động cho bộ phận kiểm toán nội bộ.
Thông thờng, bộ máy kiểm toán nội bộ hoạt động theo hai hình thức phân cấp

chính: phân cấp theo quyền hạn và phân cấp theo chức năng.
Bản chất phân cấp theo quyền hạn là các quyết định cá biệt hay những hành
động cần thiết phải đợc đề ra ở cấp dới và đợc duyệt y (bác bỏ) ở cấp trên. Các loại
quyết định và hành động này thờng liên quan đến các vấn đề nh: bổ khuyết các trình
tự kiểm toán, sự cần thiết báo cáo về các sai sót, hình thức xử lý và báo cáo về những
phát hiện kiểm toán, kết thúc báo cáo, ký duyệt báo cáo và tiếp tục sửa chữa những
sai sót đã báo cáo.
Hình thức phân cấp hoạt động theo chức năng thờng đợc thực hiện khi có sự
tham gia của các kiểm toán viên bên ngoài. Theo loại hình phân cấp trách nhiệm
này, bộ phận kiểm toán nội bộ đợc chia thành nhiều nhóm theo các chức năng hoạt
động khác nhau. Việc quản lý và điều phối hoạt động của các nhóm đợc thực hiện
bởi một nhóm trung tâm do kiểm toán trởng phụ trách.
Nh vậy, đối với một bộ máy kiểm toán nội bộ mới thì Tổng Công ty nên chọn
hình thức phân cấp theo quyền hạn, vì sẽ khai thác và phát huy đợc tính năng
động, sáng tạo trong công việc của các kiểm toán viên nội bộ không chuyên
nghiệp.
b) Quy chế hoạt động bộ máy kiểm toán nội bộ Tổng Công ty Muối Việt Nam.
* Những quy định chung.
Để kiểm toán nội bộ hoạt động có hiệu quả và đi vào nền nếp thì nhất thiết
trong Quy chế hoạt động của kiểm toán nội bộ cần xác định: Kiểm toán nội bộ
trong Tổng Công ty Muối là quá trình các kiểm toán viên nội bộ, các chuyên gia
độc lập và có thẩm quyền thu thập và đánh giá các bằng chứng về các thông tin
của một đơn vị cụ thể trong Tổng Công ty Muối Việt Nam, nhằm mục đích xác
nhận và báo cáo về mức độ phù hợp giữa các thông tin này với các chuẩn mực đã
đợc thiết lập.
Theo đó, Quy chế kiểm toán nội bộ bao gồm những quy định chung có tính
cơ sở nh sau:
Số liệu, tài liệu kế toán, báo cáo tài chính của Tổng Công ty; các đơn vị thành
viên hạch toán độc lập, các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc và các Ban quản lý
dự án, các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Tổng Công ty, các liên doanh góp vốn mà số

vốn góp của Tổng Công ty chiếm trên 50% là căn cứ pháp lý để đánh giá tình hình và
kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh; tình hình tuân thủ pháp luật, chế độ, chính
sách và tình hình thực hiện các nghĩa vụ với Nhà nớc của Tổng Công ty và các đơn
vị.
Giám đốc các đơn vị thành viên chịu trách nhiệm trớc Tổng giám đốc Tổng
Công ty và trớc pháp luật về tính đầy đủ, trung thực, hợp lý của các số liệu kế toán;
các thông tin trong báo cáo tài chính và các thông tin khác đã báo cáo Tổng Công ty
hoặc đã đợc công bố.
Tổng Công ty tổ chức và duy trì hệ thống kiểm toán nội bộ để thực hiện nhiệm
vụ kiểm toán nội bộ chung tại Tổng Công ty và các đơn vị thành viên.
- Về thực hiện kiểm toán nội bộ: Tổng Công ty phải thờng xuyên tổ chức kiểm
toán nội bộ tại Tổng Công ty và tại các đơn vị thành viên hạch toán độc lập và các
đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc, các ban quản lý dự án, các đơn vị sự nghiệp
trực thuộc nhằm đánh giá về chất lợng và độ tin cậy của các thông tin kinh tế, kỹ
thuật, tài chính; về bảo vệ an toàn tài sản của Tổng Công ty; về chấp hành luật pháp,
chính sách chế độ Nhà nớc, cũng nh các Nghị quyết, quyết định của Tổng Công ty.
Việc thực hiện kiểm toán nội bộ thờng xuyên này là nhân tố đảm bảo cho hệ thống
kiểm toán nội bộ đợc lập ra có một ý nghĩa đích thực và nâng cao vai trò cũng nh
hiệu quả của bộ phận trong hoạt động của tổ chức.
Tổng Công ty có thể tiến hành kiểm toán toàn diện hoặc một số nội dung, lĩnh
vực tại các đơn vị thành viên, phục vụ cho yêu cầu quản lý chung của Tổng Công ty.
Thực hiện cuộc kiểm toán nội bộ phải thực hiện theo đúng tiến trình kế hoạch
đã đề ra và dựa trên những chuẩn mực kiểm toán đã đợc xác lập với công việc đó.
- Kết thúc cuộc kiểm toán nội bộ: Kết thúc cuộc kiểm toán, kiểm toán nội bộ
phải lập báo cáo kiểm toán, đề xuất các kiến nghị và biện pháp xử lý các sai phạm
(nếu có). Báo cáo kiểm toán nội bộ đợc gửi cho Tổng Giám đốc.
Báo cáo tài chính hàng năm của Tổng Công ty, của các đơn vị thành viên hạch
toán độc lập phải có báo cáo kiểm toán nội bộ đính kèm.
Đó là một số quy định chung nhất thiết phải có trong Quy chế hoạt động của
kiểm toán nội bộ để kiểm toán nội bộ thực sự đi vào hoạt động có hiệu quả và đi

vào nề nếp, thờng xuyên, đóng vai trò là bộ phận tham vấn cho Tổng Giám đốc
thực hiện các công tác quản lý.
b) Chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của kiểm toán nội
bộ tại Tổng Công ty Muối Việt Nam.
* Chức năng của bộ máy kiểm toán nội bộ trong Tổng Công ty Muối.
Trên cơ sở tính chất và phạm vi công việc tại Tổng Công ty Muối, chức năng
của kiểm toán nội bộ Tổng Công ty Muối sẽ bao gồm các chức năng sau:
Kiểm tra: Kiểm tra tính tuân thủ của hệ thống quản lý đối với các chính sách,
chế độ của Nhà nớc, của Tổng Công ty và của các đơn vị thành viên.
Xác nhận: Xác nhận tính đúng đắn, trung thực và hợp lý cuả các số liệu, tài
liệu kế toán, các báo cáo quyết toán và các tài liệu, báo cáo khác của Tổng Công
ty và của các đơn vị thành viên.
Đánh giá: Trên cơ sở kết quả kiểm toán, đa ra những kết luận, đánh giá việc
tuân thủ pháp luật, chính sách, chế độ và hiệu quả hoạt động của Tổng Công ty
và của các đơn vị thành viên.
Tham mu, t vấn: Tham mu, t vấn cho Tổng Giám đốc, Giám đốc các đơn vị
thành viên, các nhà quản lý về những biện pháp nhằm nâng cao chất lợng, hiệu
quả của hệ thống quản lý kinh tế, tài chính, kỹ thuật và hệ thống kiểm soát nội
bộ; khắc phục những tồn tại, yếu kém; ngăn ngừa các sai phạm, lệch lạc trong
quản lý.
Đó là một số chức năng chính của hệ thống kiểm toán nội bộ, đây là những
chức năng cơ bản, ngoài ra trong quá trình thực hiện, tùy theo từng điều kiện và
những thay đổi mà có thể bổ sung và hoàn thiện thêm chức năng của bộ phận này.
Các chức năng này đợc thiết lập phù hợp đặc điểm với nhiệm vụ sản xuất, kinh
doanh của Tổng Công ty Muối, cũng nh đặc điểm của bộ phận kiểm toán nội bộ là
chức năng giám sát và bày tỏ ý kiến về công tác quản trị doanh nghiệp cùng với
Ban giám đốc.
* Quyền hạn của kiểm toán nội bộ: Yêu cầu về quyền hạn của bộ phận kiểm
toán nội bộ phải phù hợp với địa vị của nó trong tổ chức để đảm bảo việc hoàn thành
các chức năng, nhiệm vụ đợc giao. Về vấn đề này có thể nêu những yếu tố về quyền

hạn cần có sau: