Luận Văn Tư tưởng triết học của Karl Popper trong tác phẩm “Tri thức khách quan”

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------

TRẦN VĂN NỘI

TƯ TƯỞNG TRI T HỌ
Ủ
TR NG T
H
TRI THỨ

R
H

H

LUẬN VĂN THẠ SĨ TRI T HỌC

Hà Nội, 2016

R
U N”


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------

TRẦN VĂN NỘI

TƯ TƯỞNG TRI T HỌ
TR NG T

H

Ủ

TRI THỨ

R
H

R
H

U N”

Chuyên ngành: Triết học
Mã số: 60 22 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRI T HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Vũ Hảo

Hà Nội, 2016


MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1
B. NỘI DUNG ..........................................................................................................13

hương 1. NH NG ĐI U
TRI T HỌ
H

H

Ủ

R

R

ĐỜI TƯ TƯỞNG

R TR NG T

H

i n inh ế -

ủ

hội

h

họ

ời ư ưởng

................................................................................. 13
-

.................................................... 13

1. .

TRI THỨ

U N” .....................................................................................................13

1.1. Nh ng i
iế họ

I N VÀ TI N Đ

i n

ận

.............................. 15

ời ư ưởng iế họ

ủ

........... 18

................................................................. 18
ng tri t h c c a B. Rusell và A. Ayer .................................. 18

1.2.2.

–

ng tri t h c c

............................................................................................... 19
1.2.3. Ch

.................... 21
ời

1.3. Cuộ

h

T i hứ

h h

n” ...................................... 21
......................................... 21
................................ 23

tác phẩ : “
hương . S

H

UẬN TI N

H N

ỐI VÀ

c khách qua ” ................................... 29

Ủ

R V
Ậ

NHÀ TRI THỨ

HỦ THU

T

U

TH

H

H N........................................................................................................................32

.1.

h

i

h

ư ưởng iế họ

h

họ

ủ Karl Popper ... 32

.......................................... 34
..... 38
. . Th

ế

h

h

h n ủ

......................................... 48
............ 48

-

...... 60

hương

. TƯ TƯỞNG

UẬNTI N H

Ủ

R

VÀ Đ NH GI

R V

TRI THỨ

HUNG TƯ TƯỞNG TRI T HỌ

POPPER ...................................................................................................................73

.1. Nh ng nội

ng ơ ản ủ

i hứ

ận iến h

............................... 73

...................................................................................................... 73
................................................................................................... 77
. . Nh ng gi
h

T i hứ

h n hế ủ
h h

ư ưởng

iế họ

ng

n”.................................................................... 86
...................................... 86
................................... 93

C. K T LUẬN .......................................................................................................100
D. DANH MỤC TÀI LI U THAM KHẢO ........................................................101


A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn

tài

:
t, t
ẩ
.

,
.

Qua

,

.
,

tri t h c khoa h c
. Song

tuy nhiên trong th k

c bi t là

Tây,
M

v

ng phái

Vienna, do M. Schilck s
trong

.

ri t h c khoa h c là k t qu c a s

ng thành và

ngày càng l n c a khoa h c
.
. Nh ng v
muồ

tri t h c c a khoa h c

nh hình ngày càng rõ nét

,
.
1

ng


ng sâu

,
tri t h c

nhi
tr ng

ồ

c

u

, nh
cm r

. Trong nh ng tác phẩm v tri t h c khoa h c,
t

nghiên c u ch
xu

n các tác phẩm c th bằng

Vi t

.

Raimund

g
. Trên

khô

u

,t

Karl
“

Popper
k

” (B. Magee), “

(Ge

)….[69, tr.1].

t trong nh ng khuôn m t tri t h c n i tr i c a th
”

ng l n nh t c a th

Popper

a Popper k
t
-

.D

.
XXI, m t s cơng trình tr ng y

Popper

d ch
2

c


hai cơng trình: “Sự nghèo nàn của thuyết sử luậ ” và “ r t
một cách tiếp cậ dướ

ó độ tiế

ó ”t

quan)

t ư

c khách quan

t t r t

, nhà xu t b n Tri Th c n hành.
ẩ

-

ẩ
Popper
Popper
:“ ư ư

c
i h

h h

g i họ

g

h

m

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Karl Popper

-

-

.
u tiên là: “Vai trò củ p ươ
đ i với sự phát triển khoa h c tự

luận triết h c Mác - Lê

977)

tác gi Vi n Tri t h c

p p

ê ” c a nhóm

.
u t ng quan v

c a tri t h
: “ hủ

n

i v i s phát tri n khoa h c t nhiên, c th
ĩ duy tâm và p ươ

tinh thần của khoa h c tự

p p tư duy s êu ì

mâu t uẫn với

ê ”, trong ti u m c: “Chủ

ĩ t ực ch ng

mới - kẻ thù nguy hiểm của khoa h c tự nhiên”, các tác gi
c ch ng m i, t
nêu b t nh

Popper. Các tác gi

m b n ch t c a ch

ng t i th gi

c ch ng m i,
n c a khoa h c, tri t h c khoa

h c t i s phát tri n c a khoa h c t nhiên. Tuy nhiên, nh ng n i dung liên
quan t i Popper
th y nét riêng c a Popper

khác bi t v
3

ng phái Viên


. Do

song

riêng.

Trong t p chí Tri t h c, s 1 (3 - 1988), tác gi Nguy
bài: “Về tri th c luận v ng chủ thể đ
vi t tác gi

nhận th c của Popper”. Trong bài

c và trình bày nh ng nh

h c khoa h c, n i dung

n tri t

xu t nh ng nh

u,

ng nghiên c u v Popper

m

n duy v t bi n
ẩ

ch ng. Tuy nhiên, th

Vi t,

ồng th i nhi u thu t ng thu c v tri t h c khoa h
ẩ

hóa

“

ẩn

”

ẩ
.

:

“

“

”

vi

(

)

ẩ

3, Cách
“

”
n

Popper

K.
uk

vi
(“

”)
l

4


.
“

5,

”
h

ằ
ồ

ằ

6,
:( )

( )
ẩ

(

ằ
)”[11, tr. 75].

00
c d ch gi

ẩm: “ r ết h c mở và Xã hội mở” c a M. Cornforth
Minh H

sang ti ng Vi t t b n N

ơng

trình phê phán tồn di n h th ng tri t h c c a Popper t chính Anh qu c

th gi

n duy v t bi n ch ng.

, n i dung tri t h c khoa h

c p sâu trong tác phẩm, m t

m t do tính khái quát c a tác phẩm, m t khác, tính th i s c a tác phẩ
cho m t s v

gi

ti p c

ng m i.

ồ

Conforth

Popper
Trong tác phẩm: “N ững kiến giải về triết h c khoa h ”,
biên so

n

n

giáo trình tri t h c khoa h

d y t i Trung Qu c.

Anh
c gi ng

i dung bao quát nh t v tri t h c

5


khoa h c nói chung, tri t h c khoa h c c a Popper và nh
v tri t h c khoa h c
thu t ng ,

i

. Tuy nhiên, công trình này cịn nhi u b t c p v

cơng trình biên so n khá

v logic v

tri t h c khoa h c

chung.

.
Trong nh

tác gi

Minh H

i vi t nhi u v

Popper trong các cơng trình nghiên c u v l ch s tri t h
“D ện mạo triết h

p ươ

ây

ệ đạ ” (2006) và “Lịch sử triết h

ươ ” (2010),

đại

u có nghiên c u v Popper. Trong

: “Khoa h c hậu cổ đ ển và triết h
làm rõ hi

:

p ươ

ây

ệ đạ ”, tác gi

ng khoa h c trong xã h

h c, v

n tri t

n khoa h c h u c

n, s phân tách khoa h c t

nhiên và khoa h c xã h
. S phân tích cho th y ti n trình v
Descartes cho t i nay. Qua s

ng c a tri t h c khoa h c t R.

ng qua l i tri t h c, xã h i và khoa h c,

trong tri t h

ng tri t h c khoa h

n: nh n

th c lu n ti n hóa (S. Toulmin) và tri th c lu n ti n hóa (K. Popper) Ư
n

m

b t c a cơng trình là tính khái qt và ti n trình l ch s c a tri t h c khoa
ồng th i m

h c

ng ti p c

tri t h c khoa h c, tính ph c h

nv

ng

ng chuyên sâu trong s phát tri n

tri t h c khoa h c. Trong công trình sau tác gi ti p t c m r ng trong b i
c nh toàn b l ch s tri t h c nói chung.
Popper.
Trong giáo trình “Lịch sử triết h ”, do Nguy n H u Vui ch
c

n Popper.

ây,

Popper

Popper

6


“Lị

sử tr ết

Popper

”
chung
Popper

-

“Một s

Tro

t uyết về tr ết

p ươ

ây

ệ

đạ ”

ồ

v

theo
ẩ

“

”.

, d ch gi
ẩm: “ oà
ây p ươ

h

ảnh triết h c Âu Mỹ thế kỷ XX” (2008)

từ khởi thủy đế đươ

c so n th o công phu

“Triết

đạ ” (2010)
ng m

li u m i và phong phú, g i m
nh

n

ồ

th

nguồ
i, v a tham chi u

i v l ch s tri t h c b i các tri t gia Pháp ng ,
i tri t h

h các v

c t y u. Trong c

tri t h c c a Popper
. Cơng trình th nh t tác gi gi i h n trong
tri t h c th k XX, song n i dung liên quan t i di s n tri t h c c a Popper l i
b i c nh n
nh h

ng tri t h c Popper

ng và ph m vi

h c chính tr - xã h i và tri t h c

7


khoa h c. Theo ti

n c a Popper

logic và l ch s

c nh

“

i chi u v i nh

”

chi u v i th c ti n
Popper ch y
t

nh t c ti p c n
th

i

. V i cơng trình th hai,
c kh o c u t nhánh tri t h c khoa h c, cung c p cho ta

u và nh

n d n nh p vào tri t h c Popper trong dòng ch y
ồ

l ch s tri t h
n. Tuy th , vi c kh o c

y

li u phong phú và tham kh o

i m r ng và m i là ch báo

ồ

vào nghiên c u.
S

m qua m t s công trình bằng Anh ng .

n phẩm: “Understanding Philosophy of S

c h t là

” ( 00 )

ẩ

Ladyman
Popper.
Popper

Popper ồ
Imre Lakatos (1989), The Methodology of Scientific Research
Programmes, CUP
:“

Popper
”
Popper
Popper.

ẩ
“

”

ồ
8


Lakatos.

thê
K. Fayerabend, (1975), Against Method, New Left Books, London.
K.

Popper, tuy nhiên

ơng

Popper.

Popper.

008

ẩ

u tr

uộ

mạ

o

ằ

Thomas S. Kuhn

Popper
009

T

p â tâm uậ về sự

ẩ
ểu

Sự ì

ết

t à
qu , ủ

t

t ầ

o

óp p ầ
rd
sang

ẩ
Popper

9


0 0

chuyên trang Internet Encyclopedia of Philosophy,
“

R mund Popper ( 90 - 99 )”
ẩ

l Popper.
Popper

Popper
Popper
:

ph

[20] hay Kuhn[38].
3. Mụ

í h

nhi m vụ nghiên cứu

M

õ

u c a lu
ẩ

“

” t

nh ng giá tr , h n ch c a nó.
th c hi n m
-

mv

nh ng

i
ẩ

Karl Popper

“

ẩ

tri t h c c a

”.

- Phân tích làm rõ nh ng n
Karl Popper

:

nc

“

”.

10

th cc a


-

nh ng
ẩ

Karl Popper

c

“

th cc a

”.

4. Đối ượng và ph m vi nghiên cứu
ng nghiên c u
ẩ

:

“

”

Ph m vi nghiên c u:

tài khá r ng. Lu

vi c nghiên c u các n
ẩ

Popper tron

n nh t c

“

5. ơ sở lý luận

”.
hương h

nghi n ứu

:

…

6. Đ ng g

ới của luận ăn

Lu

t trong s cơng trình nghiên c u v tác gia Karl Popper,

tri t h c khoa h c
. Qua
h

gi i h n

, tr

ng tri t h c v

góp ph n nh n th c v tri t h
th là tác gia Popper.

11

i, nh t là tri t


7. Ý nghĩ

ận

h

iễn của luận ăn
n

th c khách quan c a Popper

n quan ni m tri

làm rõ nh ng giá tr , h n ch c
ẩ

tri t h c khoa h c c a tác gi

“

ng
”.

8. Kết c u của luận ăn
Ngồi ph n m
gồm có 3

u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, lu

6 ti t.

12


B. NỘI DUNG
hương 1
NH NG ĐI U I N VÀ TI N Đ R ĐỜI
TƯ TƯỞNG TRI T HỌ
Ủ
R
R TR NG
T

H

TRI THỨ

1.1. Nh ng i
iế họ

i n inh ế -

H

H

U N”

hội và khoa học

ời ư ưởng

ủ

1.1.1. Nh

g i

i

i h

h i

-

Tri t gia Karl Raimund Popper (1902 - 1994), tr
ông

ồ

9 7

Châu
Song

Châu

“

-

Châu

.

”

,v
.

.

nh ng
i-

”

“

”

.
Liên Xô -

13

“
-


,

. Trong t

XX,

.

-

.

–

(1914 - 1918)

ph

cao.

-

“

”

,
(1939)
,

.
ồ

ồ

14


:

ồ nhanh

Âu
“

sau

” 9 5 - 1975)
-

–
80
:
-

.
“t

i

”

“

”.

–
ẩ
”
ồ

1.1.2.

h

i

h

họ -

g gh h

Trong t

nhân

ồ

ồ
khoa h
)

A. Einstein.

son 15

“


R
t
).

ồ

h t

(1900).
: N. Bohr, L. De Broglie, E. Schrodinger,

“

W. Heisenberg, M. Born, W. Pauli…
” R. Feynman).

vi

v t

:

vi
ồ

nh

.

P.

Ch.
a A.
G.
16


ồ

hay DNA

F.

i

-

.
Logic
:
:

.

,

ồ

…

17

J.


–

ẩ
i n

1.2.

“

”
ời ư ưởng

lý luận

ằ
iế họ

ủ

1.2.1. ư ư ng tri t học c a B. Rusell và A. Ayer
Karl Popper
g

(1946 -1994). Popper

London XX, Bertrand Russell

87 - 970)

. B. R
R
“

”

Russel

ằ
R

-

c

R s
18


R

Alfred Jules Ayer (1910 - 1989).
Russell, G.

A.

B.

A.
)
)
ằ :
ằ

-

P

1.2.2. ư ư ng tri t học c a
h

h

heo

ườ g h i i

h

g
:

Hans Hahn, Phillip Frank, Hebert Feigl, Rudolf Carna

Frege - Russell ồ

Viên
19

–


:

)

i dung logic
(Hahn, G

)

…

Fran

ồ
ằ
”

“

”

ồ
20

“


1.2.3. Ch

gh

i

i

h

gh

i

ới

ồ
“

”
“

ồ ”

i
rwin.
– Darwinism]
:t

t
G.

,
Spencer.
Tuy n
.
S. Tou

:

1.3. Cuộ
1.3.1.

ời và
ời

h

T i hứ

h h

n”

ghi

Karl Raimund Popper(1902 - 99 )
T

Anh,
-

21

- Do