MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ NHỮNG KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KIỂM TOÁN THUẾ TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN

MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ NHỮNG KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN
KIỂM TOÁN THUẾ TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN
VÀ ĐỊNH GIÁ VIỆT NAM
3.1. Những yếu tố khách quan ảnh hưởng đến hoạt động kiểm toán thuế tại
VAE.
3.1.1 Những thuận lợi
* Các chính sách về thuế
Trong những năm qua, nhà nước ta luôn có những biện pháp nhằm hoàn
thiện chính sách thuế, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của nền kinh tế nhờ đó
có thể chống được tình trạng thất thu thuế, tạo ra sự cân bằng, công bằng giữa, bình
đẳng giữa những người thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.
Điều này được thể hiện bằng việc ban hành các chính sách thuế mới: thuế
GTGT thay cho thuế doanh thu, thuế thu nhập doanh nghiệp thay cho thuế lợi
tức,... Và các chính sách này liên tục được bổ sung khắc phục những nhược điểm
trong quá trình thực hiện.
Nhà nước đã có những cải tiến đáng kể khi ban hành các văn bản, chính
sách mới tạo điều kiện cho các đối tượng dễ dàng nắm bắt thông tin, các văn bản
hướng dẫn rất cụ thể để đảm bảo hiểu đúng tinh thần của văn bản. Các thông tư
hướng dẫn đưa ra là hướng dẫn cho tất cả các văn đang có hiệu lực giúp cho các
đối tượng quan tâm không phải sử dụng nhiều văn bản một lúc,...
* Các chính sách về kế toán và kiểm toán.
Luật kế toán được Quốc hội khoá XI thông qua ngày 19/05/2003 và có hiệu
lực thi hành từ 01/01/2004 là văn bản có giá trị pháp lý cao nhất về kế toán . Ngoài
ra còn có các văn bản hướng dẫn thi hành Luật kế toán trên , Hiện tại đã có 16
chuẩn mực kế toán và 21 chuẩn mực kiểm toán được ban hành. Những văn bản
pháp qui này ra đời đã phục vụ đắc lực cho hoạt động kiểm toán nói chung và kiểm
toán thuế nói riêng .
* Môi trường kinh doanh.
Hiện nay trên cả nước có khoảng gần 50 công ty kiểm toán lớn nhỏ hoạt
động. Do vậy tính cạnh tranh rất cao , đứng trước bối cảnh đó VAE đã chú trọng
tới uy tín của mình thông qua các cuộc kiểm toán có chất lượng cao. Do đó , tuy

mới thành lập nhưng Công ty đã có chỗ đứng trong lòng khách hàng . Ngoài ra do
qui định mới của Chính phủ sắp tới số lượng công việc sẽ nhiều lên đòi hỏi Công
ty phải có những chính sách phát triển hợp lý để đáp ứng yêu cầu đó.
3.1.2. Những khó khăn
Hiện tại đã có 21 chuẩn mực kiểm toán nhưng vẫn chưa có chuẩn mực về
kiểm toán thuế . Do đó khi kiểm toán thuế tại các doanh nghiệp các kiểm toán viên
phải căn cứ chủ yếu vào các văn bản hướng dẫn của cơ quan thuế, chính vì vậy đã
gây khó khăn cho quá trình kiểm toán.
Do chúng ta đang trong quá trình hoàn thiện hệ thống tài chính nói chung
cũng như hệ thống kế toán, kiểm toán nói riêng nên không thể tránh khỏi có tình
trạng không thống nhất giữa các văn bản hiện tại. Vẫn còn hiện tượng văn bản về
thuế qui định một đường nhưng chuẩn mực lại qui định một nẻo gây khó khăn rất
lớn cho công tác kế toán tại đơn vị. Do đó ảnh hưởng trực tiếp đến việc kiểm toán
thúê.
Do tình trạng kế toán nói chung của nước ta hiện nay là không cao mà kế
toán thuế là một trong những lĩnh vực khó nhất nên có rất nhiều sai sót trong kê
khai thuế. Chính vì vậy mà rủi ro kiểm toán thuế rất cao, dẫn dến công việc kiểm
toán cần phải tập trung nhiều vào kiểm tra chi tiết nên mất rất nhiều thời gian.
Trong quá trình hội nhập báo cáo tài chính đã được kiểm toán , được rất
nhiều đối tượng sử đụng, do đó chất lượng của báo cáo kiểm toán đòi hỏi phải tiến
tới sự hoàn hảo vì nó ảnh hưởng trực tiếp tới uy tín của công ty.
Mặt khác, do đây là một ngành mới trong các nhà trường nên việc đào tạo
sinh viên cho chuyên ngành này chưa được sát với thực tế vì thực chất giáo viên
cũng chưa được thực tế nhiều . Công tác đào tạo nhân viên sau khi nhận tốn nhiều
tiền của và công sức
3.2. Một số nhận xét về quá trình kiểm toán thuế do VAE thực hiện
3.2.1.Ưu điểm
Với trình độ chuyên môn vững vàng, khả năng sáng tạo cao trong công việc ,
qui trình kiểm toán khoản mục thuế được xây dựng và thực hiện cho từng đơn vị
cụ thể luôn đạt chất lượng cao và có những ưu điểm nổi bật sau:

Thứ nhất, qui trình kiểm toán khoản mục thuế do VAE thực hiện được tiến
hành theo đúng trình tự kiểm toán mà kế hoạch đã xây đựng dựa trên thực tế Việt
Nam và qui trình kiểm toán mẫu của Công ty kiểm toán lớn trên thế giới. Do vậy ,
qui tình kiểm toán của VAE rất phù hợp với các đơn vị được kiểm toán.
Thứ hai , có sự kết hợp hiệu quả kết quả kiểm toán giữa các phần hành. Số
liệu đã được kiểm toán trong phần doanh thu với phần kiểm toán thuế có sự kết
hợp
Thứ ba, trong quá trình thực hiện kiểm toán thủ tục được kiểm toán viên áp
dụng để ước tính thuế của đơn vị. Đây là một thủ tục đem lại hiệu quả cao và phù
hợp với đơn vị có số phát sinh lớn. Với số thuế phát sinh lớn , việc ước tính thuế
dựa trên số liệu doanh thu , giá trị hàng hoá, dịch vụ mua vào đã được kiểm toán
giúp cho Kiểm toán viên dự toán được phần lớn số thuế phát sinh, tiết kiệm được
thời gian , hạn chế được việc thực hiện kiểm ta chi tiết. Do vậy, nâng cao hiệu qua
cuộc kiểm toán.
Thứ tư, trong quá trình kiểm toán, kiểm toán vien luôn nhận được sự trợ giúp
có hiệu quả từ phòng tư vấn về các thắc mắc , rắc rối về thuế của khách hàng.
Thứ năm , soát xét chất lượng cuộc kiểm toán nói chung và khoản mục thuế
GTGT nói riêng được thực hiện nghiêm túc bởi các kiểm toán viên có trình độ cao.
Đầu tiên là trưởng nhóm kiếm toán tiếp thoe là chủ nhiệm kiểm toán và cuối cùng
là một trong những thành viên của Ban giám đốc. Vậy nên, có thể nói dịch vụ kiểm
toán do VAE cung cấp luôn đảm bảo chất lượng , uy tín cho khách hàng và những
ngưòi quan tâm.
Thứ sáu, kiểm toán viên luôn được cập nhật các kiến thức mới về kế toán,
kiểm toán và về thuế…Trong các kỳ đào tạo thường xuyên tại VAE. Do vậy ,
chương trình kiểm toán các khoản mục nói chung và khoản mục thuế GTGT nói
riêng luôn được cập nhật và sửa đổi cho phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam
Tuy nhiên , trong khi thực hiện kiểm toán các khoản mục thuế GTGT tại
VAE bên cạnh những ưu điểm vẫn còn tồn tại những nhược điểm sau đây cần khắc
phục.
3.2.2. Nhược điểm

Chúng ta biết rằng kiểm toán khoản mục thuế là một phần công việc trong
một cuộc kiểm toán. Tuy nhiên, tình trạng chung của các Công ty kiểm toán là
đánh giá phần kiểm toán khoản mục thúê mức trọng yếu không cao bằng các phần
kiểm toán khác như doanh thu, chi phí...nên có phần xem nhẹ. Hơn nữa khi kiểm
toán thuế thì kiểm toán viên phải lấy số liệu từ các phần kiểm toán khác để so sánh,
đối chiếu. Chính vì vậy mà công việc kiểm toán thuế được các kiểm toán viên làm
rất nhanh.
Bên cạnh đó có nhiệu phương pháp chọn mẫu kiểm toán viên đã được đào
tạo như: Chọn mẫu theo phương pháp phân tầng, chọn mẫu theo nguyên tắc giá trị
luỹ tiến, chọn mẫu dựa trên mức độ trọng yếu, chọn mẫu theo xét đoán của kiểm
toán viên...Tuy nhiên trong quá trình thực hiện kiểm toán , hầu hết các kiểm toán
viên đều đựa vào xét đoán của bản thân để chọn mẫu kiểm toán. Do vậy có thể sẽ
không bao quát được các rủi ro khi mẫu chọn không có tính đại diện cao cho quần
thể.
Nhược điểm tiếp theo xuất phát từ điều kiện Công ty. Vì Công ty mới thành
lập nên lượng nhân viên chỉ có khoảng 50 người nên tình trạng khi đến mùa kiểm
toán các kiểm toán viên phải tha hồ “chạy xô” để kịp với yêu cầu của hợp đồng đã
ký. Do vậy , tình trạng kiểm toán viên bị căng thẳng đầu óc , mệt mỏi về thân thể
có thể sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng các cuộc kiểm toán.
3.2.3. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế do VAE thực
hiện
Để nâng cao chất lượng kiểm toán khoản mục thuế rất cần sự hỗ trợ từ phía
nhà nước, Quốc hội, Bộ Tài chính… Do vậy, để tiếp tục sự nghiệp đổi mới kinh tế,
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, nhiệm
vụ phát triển kinh tế - xã hội trong những năm tới trước mắt là phát huy cao nhất
các nguồn lực, các tiềm năng, lợi thế, khắc phục khó và những vấn đề nảy sinh, tạo
sự phát triển nhanh, bền vững. Với tư cách là bộ phận cấu thành quan trọng của hệ
thống công cụ quản lý tài chính trong nền kinh tế thị trường mở cửa và hội nhập,
kiểm toán, các chính sách về thuế cần tiếp tục được hoàn thiện, phát triển trên cơ
sở các giải pháp sau:

Trước hết, cần nâng cao nhận thức về kế toán trong nền kinh tế thị trường có
sự quản lý và điều tiết của Nhà nước. Với Nhà nước, kế toán là công cụ để kiểm
kê, kiểm soát tài sản quốc gia, ngân quỹ công, ngân sách Nhà nước. Với các nhà
quản lý, các đơn vị thủ trưởng ngân quỹ, các chủ doanh nghiệp, kế toán là phương
tiện phản ánh, tổng kết tình hình tài sản, vốn, nguồn vốn và sự vận động của
chúng, làm căn cứ tin cậy cho các quyết định quản lý. Với các công ty kiểm toán,
kế toán tại đơn vị khách hàng là đối tượng chính để các công ty kiểm toán làm việc
để đi đến báo cáo kiểm toán. Với các nhà đầu tư người góp vốn, người vay… Số
liệu và tài liệu kế toán là căn cứ kinh tế cho các quyết sách thiết lập, duy trì hoặc từ
bỏ các quan hệ kinh tế. Do vậy, để các quyết định kinh tế được duy trì, thiết lập
hay từ bỏ có vai trò rất lớn của ngành kiểm toán.