Vận dụng tư tưởng hồ chí minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo việt nam hiện nay​

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

NGUYỄN THỊ HƯƠNG GIANG

VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VÀO VIỆC NÂNG CAO
BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
CỦA NGƯỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

Hà Nội - Năm 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

NGUYỄN THỊ HƯƠNG GIANG

VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VÀO VIỆC NÂNG CAO
BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
CỦA NGƯỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành: Hồ Chí Minh học
Mã số: 60.31.02.04
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THẾ KỶ

Hà Nội - Năm 2020

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tác giả luận văn này xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, với trách nhiệm và tấm lòng của một người Thầy đã
hướng dẫn, chỉ dạy và giúp đỡ em trên con đường nghiên cứu khoa học.
Xin cảm ơn các Thầy giáo, Cơ giáo trong Khoa Khoa học Chính trị,
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn_ĐHQGHN và các Thầy, Cơ
giảng dạy các chun đề trong q trình học, cùng các anh, chị, em học viên
cao học đã luôn định hướng, động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện để em hoàn
thành luận văn này.
Cuối cùng, xin được gửi tới gia đình, người thân và bạn bè lời biết ơn
sâu sắc vì sự quan tâm, thấu hiểu và sẻ chia.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả

Nguyễn Thị Hương Giang


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác, trung
thực. Những kết luận của luận văn chưa từng được cơng bố trong bất kỳ cơng
trình khoa học nào khác./.
Tác giả

Nguyễn Thị Hương Giang


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CNXH

: Chủ nghĩa xã hội

CNH, HĐH

: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

ĐLDT

: Độc lập dân tộc

HNB

: Hội Nhà báo

LLCT

: Lý luận chính trị

PTTH

: Phát thanh truyền hình

TTXVN

: Thơng tấn xã Việt Nam

TTTT

: Thơng tin truyền thơng

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................3
1. Lý do lựa chọn đề tài.....................................................................................3
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài...............................................6
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu...............................................................11
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...............................................................11
5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................12
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.................................................... 12
7. Kết cấu của đề tài........................................................................................13
Chương 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG 14

1.1 Vị trí, vai trị, nhiệm vụ của báo chí cách mạng....................................... 14
1.1.1. Vị trí, vai trị của báo chí cách mạng....................................................14
1.1.2. Nhiệm vụ của báo chí cách mạng......................................................... 17
1.2. Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo cách mạng 19
1.2.1 Về bản lĩnh chính trị...............................................................................20
1.2.2 Về đạo đức nghề nghiệp.........................................................................24
1.3. Cách viết báo của người làm báo cách mạng...........................................29
Tiểu kết chương 1..........................................................................................32
Chương 2: BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CỦA
NGƯỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ MỘT
SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA...................................................................................34
2.1. Thực trạng bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
Việt Nam hiện nay...........................................................................................34

2.1.1. Ưu điểm.................................................................................................34
2.1.2. Tồn tại, hạn chế.....................................................................................54
2.1.3. Nguyên nhân của những ưu điểm và tồn tại, hạn chế...........................62

1


2.2. Một số vấn đề đặt ra.................................................................................68
Tiểu kết chương 2..........................................................................................71
Chương 3: MỘT SỐ DỰ BÁO VÀ GIẢI PHÁP VẬN DỤNG TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM VÀO

VIỆC NÂNG CAO BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ, ĐẠO ĐỨC NGHỀ
NGHIỆP CỦA NGƯỜI LÀM BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY...................72
3.1. Một số dự báo tình hình thế giới, khu vực và trong nước tác động liên
quan đến bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt
Nam hiện nay.................................................................................................. 72
3.1.1. Tình hình thế giới và khu vực................................................................72
3.1.2. Tình hình trong nước.............................................................................74
3.2. Một số giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng
vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
Việt Nam hiện nay...........................................................................................76
3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với
người làm báo................................................................................................. 76
3.2.2. Nâng cao ý thức của người làm báo trong việc xác định nghề báo, làm
báo là làm chính trị, làm văn hóa...................................................................78
3.2.3. Nâng cao chất lượng khâu tuyển chọn đầu vào đối với các trường báo
chí, cơ quan báo chí........................................................................................79
3.2.4. Nâng cao chất lượng giáo dục, bồi dưỡng chính trị - tư tưởng đối với
người làm báo................................................................................................. 81

3.2.5. Tăng cường giáo dục, rèn luyện “đạo đức cách mạng” gắn thực hiện
nghiêm Luật Báo chí và 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo
Việt Nam..........................................................................................................83

2


3.2.6. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh gắn với học tập, vận dụng sáng tạo tấm gương làm báo, phong
cách
viết báo của Người..........................................................................................84
Tiểu kết Chương 3.........................................................................................86
KẾT LUẬN....................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................90

3


MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, là nhà
báo cách mạng lỗi lạc, người sáng lập nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người đã để lại một di sản báo chí
vơ cùng đồ sộ và q báu với những giá trị to lớn về nội dung, tư tưởng, góp
phần dẫn dắt nền báo chí cách mạng nói chung, người làm báo nói riêng phát
triển và trưởng thành. Sinh thời, Người khẳng định: “Báo chí của ta đã có một
địa vị quan trọng” [33; tr 465]; “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân,
phục vụ cách mạng” [33; tr 463]; “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách
mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ” [33; tr 466]. Vì vậy,

Người luôn căn dặn những người làm báo cách mạng cần phải giữ vững bản
lĩnh chính trị, thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, cố gắng trau dồi
nghiệp vụ và văn hóa… để xứng đáng là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu
tranh giành độc lập cho dân tộc và xây dựng cuộc sống mới cho nhân dân.
Phấn đấu theo tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, trong suốt
95 năm qua, nhất là trong hơn 30 năm đất nước tiến hành công cuộc đổi mới,
dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, quản lý thống nhất của Nhà nước, sự
quan tâm, phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể các cấp, lực lượng vũ trang
nhân dân, được các tầng lớp nhân dân tin yêu, giúp đỡ… Đặc biệt, kể từ khi
Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII), Nghị quyết Trung ương 12 (khố IX),
Thơng báo kết luận số 162-TB/TW của Bộ Chính trị (khố IX), Thơng báo kết
luận số 41-B/TW và Thông báo kết luận số 68-TB/TW của Bộ Chính trị (khố
X), Kế hoạch 03-KH/TW của Ban Bí thư (khố X), Nghị quyết Trung ương 5
(khố X) và một số văn kiện, nghị quyết, chính sách quan trọng khác gần đây
của Đảng và Nhà nước, hệ thống báo chí nói chung, người làm báo nước ta
nói riêng đã có bước phát triển mạnh mẽ, tồn diện cả về số lượng và chất
lượng; luôn xứng đáng là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quan trọng trên
3


mặt trận tư tưởng, văn hóa, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của
Đảng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Nền báo chí cách mạng Việt Nam có được những kết quả, thành tựu to
lớn, vẻ vang đó trước hết phải kể đến là những công lao, sự hi sinh, phấn đấu
và cống hiến không ngừng nghỉ của lớp lớp người làm báo cách mạng. Chính
họ là những người luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, giữ vững lập trường
tư tưởng chính trị, kiên định trước mọi khó khăn, thử thách, không quản gian
nguy đến những nơi đầu sóng, ngọn gió để phản ánh cuộc sống, lao động và
chiến đấu anh dũng, sáng tạo của chiến sĩ, đồng bào. Những năm qua, người
làm báo Việt Nam đã thể hiện rõ vai trò là cầu nối quan trọng mối quan hệ

máu thịt giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân; nêu cao tinh thần, trách nhiệm
tác nghiệp báo chí, phản ánh trung thực, kịp thời những diễn biến quan trọng
trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước; tích cực tun truyền,
quảng bá hình ảnh đất nước, con người, thành tựu đổi mới của Việt Nam đến
bạn bè quốc tế; tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo; tham gia giám sát,
phản biện xã hội; đồng thời báo chí thể hiện vai trị trong đấu tranh phịng
chống tham nhũng, tiêu cực; chủ động tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư
tưởng của Đảng, phản bác quan điểm sai trái của các thế lực thù địch…
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thành tích đạt được, người làm
báo Việt Nam cũng tồn tại những hạn chế, khuyết điểm, như: một bộ phận
thiếu tu dưỡng rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, có biểu hiện
tự mãn, thích thể hiện quyền lực báo chí - truyền thơng; làm báo theo kiểu áp
đặt, thiếu tính xây dựng, tính nhân văn, thiếu nhạy cảm về chính trị, thơng tin
thiếu thận trọng, sai sự thật, đưa nhiều thông tin liên quan vấn đề tiêu cực, mặt
trái của xã hội, giật gân, câu khách, thậm chí xa rời tơn chỉ, mục đích, chạy
theo khuynh hướng “thương mại hóa”, khai thác và sử dụng thông tin thiếu
chọn lọc, trái với quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước, truyền thống văn hóa của dân tộc; cịn xảy ra tình trạng một số
nhà báo, phóng viên, biên tập viên khi tham gia mạng xã hội có những phát 4


ngơn khơng phù hợp; có nhiều trường hợp người làm báo vi phạm Luật Báo
chí, đạo đức nghề nghiệp nghiêm trọng như tống tiền doanh nghiệp, moi móc
đời tư, vi phạm quyền con người, quyền công dân…để gây áp lực với động cơ
không trong sáng…
Thực tiễn phong phú, sôi động của đời sống báo chí trong những năm
qua đã góp phần minh chứng việc kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ
Chí Minh về báo chí cách mạng. Thời gian tới, công cuộc xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của
Đảng, bên cạnh những thời cơ, vận hội, phải đối mặt với khơng ít những thách

thức, khó khăn. Tình hình thế giới, khu vực đã và đang diễn biến hết sức
nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Trong nước, q trình tồn cầu hóa, hội
nhập quốc tế, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, mặt trái của kinh tế thị trường
và các mối đe dọa, thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống đan xen,
chuyển hóa lẫn nhau; “tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt,
có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn” [12; tr 185]; toàn Đảng, toàn quân,
toàn dân đã và đang tiếp tục quán triệt, thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung
ương 4 (khoá XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy
lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, gắn thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính
trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh”; các thế lực thù địch vẫn tiếp tục thực hiện âm mưu chống phá Đảng,

Nhà nước ta với nhiều thủ đoạn, trong đó có chiến lược “diễn biến hịa bình”,
thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; sự biến đổi của các thang giá trị, chuẩn
giá trị xã hội, tác động vào đời sống của mỗi cá nhân. Nhiều nhu cầu mới xuất
hiện như làm giàu, hưởng thụ, giải trí, tiếp nhận các giá trị của thế giới...làm thay
đổi nếp nghĩ, nếp sống của cán bộ, đảng viên. Từ đó, nảy sinh những khuynh
hướng tư tưởng, đạo đức lệch lạc, tâm lý hưởng thụ, thực dụng,

5


cơ hội, những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân trong thời kỳ mới, đã nảy nở và
có xu hướng lấn lướt những tình cảm, giá trị đạo đức cách mạng… thực trạng
nêu trên đặt ra những điều kiện, yêu cầu mới ngày càng cấp thiết đối với người
làm báo Việt Nam, nhất là trên các mặt bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề
nghiệp. Vì vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng với tư cách là nền
tảng lý luận của báo chí cách mạng Việt Nam càng có ý nghĩa quan trọng.

Trên cơ sở nhận thức sâu sắc vai trị, sức lan tỏa, tính thời sự của tư
tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, xuất phát từ những ưu điểm, hạn
chế của người làm báo Việt Nam như đã nêu, từ đó cho thấy tiếp tục nghiên
cứu, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao
bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay
là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa sâu sắc. Với những lý do đó,
dựa trên sự tiếp thu thành quả nghiên cứu của các học giả đi trước, tôi lựa
chọn đề tài “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào
việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu của đề tài, qua tìm hiểu, tác giả
nhận thấy có một số cơng trình khoa học cơng trình đáng chú ý, như sau:
-

Hà Minh Đức (2010): C. Mác - Ph. Ăngghen - V.I. Lênin với báo chí,

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách là chuyên luận tìm hiểu những
quan điểm về báo chí và những hoạt động báo chí của các nhà kinh điển.
Cuốn sách gồm 8 chương. Tác giả đã phân tích một cách tỉ mỉ, sâu sắc về các
vấn đề: chức năng, đặc điểm, khuynh hướng chính trị, xã hội của các tác
phẩm báo chí dưới quan điểm của C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin; vấn đề
báo chí dưới chế độ tư sản; báo chí của giai cấp vơ sản; sáng tác văn nghệ và
báo chí của các nhà kinh điển bàn về văn nghệ. Bên cạnh đó, cuốn sách cịn
cung cấp nhiều nội dung có giá trị liên quan đến việc tiếp nhận và vận dụng
sáng tạo quan điểm báo chí của ba nhà kinh điển C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I.
6

Lênin của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng thời, tác giả cịn trình bày một cách
khái qt và đầy đủ về những bước thăng trầm của nền báo chí cách mạng
Việt Nam từ những ngày khởi đầu, rồi qua hai cuộc chiến tranh cho đến thời
kỳ đổi mới ngày nay.
-

Hà Minh Đức (2003): Sự nghiệp báo chí và văn học của Hồ Chí

Minh, Nxb Giáo dục, Hà Nội. Cuốn sách là một cơng trình nghiên cứu sâu
sắc, tồn diện về sự nghiệp báo chí và văn học của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cuốn sách gồm 3 phần: Hồ Chí Minh - Nhà báo lớn của dân tộc, Hồ Chí Minh
- Nhà thơ lớn của dân tộc và Tác phẩm văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tuy
đây chỉ là một phần trong sự nghiệp cách mạng của Người, nhưng với khối
lượng tác phẩm báo chí, thơ, văn đồ sộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành
nhà thơ, nhà văn, nhà báo vĩ đại. Người đã sử dụng ngòi bút của mình làm vũ
khí đấu tranh cách mạng sắc bén và hiệu quả.
-

Hà Minh Đức (2017): Báo chí Hồ Chí Minh - chuyên luận và tuyển chọn, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách được Giáo sư Hà Minh Đức
biên soạn với mục đích nghiên cứu, giới thiệu những tinh hoa trong tác phẩm
báo chí Hồ Chí Minh, đồng thời góp phần thiết thực vào việc làm sáng tỏ tư
tưởng Hồ Chí Minh. Cuốn sách gồm 2 phần: Phần một: Chuyên luận; tác giả
đã rất công phu, tập trung phân tích sâu sắc những nội dung cơ bản và phong
cách, ngơn từ điêu luyện, phong phú… trong báo chí Hồ Chí Minh; Phần hai:
Tuyển chọn những bức điện, thư, lời kêu gọi, bài nói chuyện, bài phát biểu,
bài trả lời phỏng vấn và bài báo... của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

-

Tạ Ngọc Tấn (2000): Tiểu phẩm báo chí Hồ Chí Minh, Nxb Văn hóa Thơng
tin, Hà Nội. Cuốn sách nghiên cứu, khai thác một bộ phận quan trọng
và di sản to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh - đó là các tiểu phẩm báo chí.
Cuốn sách gồm hai phần. Phần thứ nhất: nghiên cứu, giới thiệu chung, phân
tích, nhận định về nội dung, nghệ thuật trong tiểu phẩm báo chí của Hồ Chí
Minh. Phần thứ hai: tuyển chọn, giới thiệu 169 tác phẩm là tiểu phẩm báo chí
tiêu biểu được viết trong những thời ký hoạt động khác nhau của Người.
7


-

Đỗ Chí Nghĩa (2014): Nhà báo và sáng tạo báo chí trong tư tưởng Hồ Chí
Minh, Nxb Thơng tin và Truyền thông, Hà Nội. Cuốn sách tập trung vào hai
nội dung trong tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí là nhà báo và phương pháp
sáng tạo báo chí. Thứ nhất, tác giả phác thảo sơ lược sự nghiệp báo chí Hồ
Chí Minh trên những nét lớn: Hồ Chí Minh - nhà báo tầm vóc quốc tế và Hồ
Chí Minh - người thầy của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Thứ hai, khảo
sát và xác lập một cách hệ thống những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh
về nhà báo và phương pháp sáng tạo báo chí. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh
về phương pháp sáng tạo báo chí, xác lập hệ thống quan điểm của Bác trong
từng khâu công việc: chọn đề tài, khai thác tư liệu, xây dựng tác phẩm...; Trên
cơ sở những kết quả nghiên cứu ban đầu, vận dụng, giải đáp những vấn đề
nóng bỏng đặt ra trong thực tiễn.
-

Phan Văn Kiền, Phan Quốc Hải, Phạm Chiến Thắng, Nguyễn Đình

Hậu (2016): Một số xu hướng mới của báo chí truyền thơng hiện đại, Nxb
Thông tin và Truyền thông, Hà Nội. Cuốn sách được tập thể tác giả cấu trúc

theo 4 chương: Một số vấn đề và xu hướng chung của báo chí hiện nay;
Truyền hình hiện đại: Đặc tính và xu hướng; Xu hướng phát thanh hiện đại
trên Internet; Những vấn đề của quảng cáo hiện đại. Nội dung cuốn sách đề
cập đến một số xu hướng mới của báo chí truyền thơng hiện nay, với mong
muốn đem đến một cái nhìn xuyên suốt và đa diện về những xu hướng chủ
đạo của báo chí truyền thơng hiện đại cả trên thế giới và ở Việt Nam, cả trên
lĩnh vực báo chí và truyền thơng. Ở mỗi góc nhìn, các tác giả đã cố gắng vừa
bao quát được những đặc điểm chung về xu hướng của loại hình, vừa có
những kiến giải riêng vào từng góc độ tiếp cận.
-

Hồ Chí Minh (2010): Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí, xuất bản,

Nxb Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Nội dung cuốn sách trình bày
một cách sâu sắc quan niệm và những đánh giá của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ, đặc trưng…của báo chí, xuất bản và về
những phẩm chất của người làm báo. Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện
nay, tư tưởng của Người về vấn đề này vẫn còn nguyên giá trị, là bài học quý
8


báu đóng góp vào q trình phát triển của ngành báo chí, xuất bản nói chung
và báo chí nói riêng.
- Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia: “Vai trò của báo chí, xuất bản trên
lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam hiện nay” do Học viện Báo chí và Tuyên
truyền phối hợp - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức, năm 2019.
Hội thảo đã tập trung phân tích những tác động của bối cảnh trong nước, quốc tế
đến vai trò của báo chí, xuất bản trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam
hiện nay; thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với vai trị của báo chí, xuất bản
trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam hiện nay; phương hướng, nhiệm vụ,

giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy tối đa vai trò của báo chí, xuất bản trên lĩnh
vực tư tưởng - văn hóa ở Việt Nam trong thời gian tới.
-

Nguyễn Văn Dững (2017): Báo chí giám sát, phản biện xã hội ở Việt Nam,
Nxb Đại học quốc gia Hà Nội. Nội dung cuốn sách đi vào 4 chương:
Tổng quan về giám sát, phản biện xã hội; Bản chất vấn đề giám sát, phản biện
xã hội; Bản chất của hoạt động báo chí; Báo chí Việt Nam với vấn đề giám
sát, phản biện.

-

Nguyễn Đức Lợi, Lưu Văn An (2017): Thơng tin báo chí với công tác lãnh
đạo, quản lý, Nxb Thông tấn, Hà Nội. Nội dung cuốn sách tập trung ở 3
chương: Một số vấn đề lý luận về thơng tin báo chí và công tác lãnh đạo, quản
lý; Thực trạng thông tin báo chí với cơng tác lãnh đạo, quản lý ở Việt Nam
trong tiến trình đổi mới và hội nhập quốc tế và những vấn đề đặt ra; Quan
điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm phát huy vai trị của thơng tin báo chí đối
với cơng tác lãnh đạo, quản lý ở Việt Nam trong thời kỳ mới.

-

Nguyễn Thế Kỷ (2013): Báo chí dưới góc nhìn thực tiễn, Nxb Thơng tin và
Truyền thông, Hà Nội. Với những trải nghiệm hàng chục năm ở báo nói, báo
hình, báo in, báo điện tử; ở các cương vị quản lý, chỉ đạo công tác báo chí,
TS. Nguyễn Thế Kỷ đã nghiên cứu, đề xuất cách nhìn, hướng đi, nhiệm vụ,
giải pháp về báo chí và văn hóa.

9

Nội dung cuốn sách gồm 2 phần: (1) Báo chí - Những góc nhìn. Tác giả
khắc họa bức tranh tồn cảnh nền báo chí nước nhà; những vấn đề then chốt
trong cơng tác lãnh đạo, quản lý báo chí. Đó là công tác quy hoạch, kế hoạch
phát triển hệ thống báo chí cả nước; là cơng tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
cán bộ báo chí trên các mặt: bản lĩnh chính trị, năng lực chun mơn, trách
nhiệm xã hội, đạo đức nghề nghiệp; báo chí với nhiệm vụ thơng tin, tuyên
truyền phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, củng
cố quốc phịng - an ninh, tăng cường công tác đối ngoại, bảo vệ chủ quyền,
biển đảo của Tổ quốc… (2) Những câu chuyện văn hóa. Là những ghi chép,
những cảm xúc chân thành, đằm thắm về đất nước, về con người, về những
vùng đất mà tác giả đã đi, đã viết, đã lắng thành những kỷ niệm khó quên. Tác
giả có những trang viết sâu sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, về Đảng
quang vinh, dân tộc anh hùng, nhân dân dũng cảm, bạn bè quốc tế thủy chung,
son sắt. Nổi rõ trong đó là quê hương xứ Nghệ, là dải đất miền Trung trữ tình,
gian khó, đang vươn về phía trước.
Các cơng trình nghiên cứu khoa học của nhiều nhà nghiên cứu liên quan
gián tiếp hay trực tiếp đến đề tài đã phản ánh nhiều khía cạnh, dưới các góc độ
khác nhau... Những cơng trình trên đã tập hợp, phân tích các tư liệu, số liệu sẽ
giúp tác giả rõ hơn nhiều vấn đề liên quan tới đề tài. Đây là những tài liệu quý để
tác giả có thể kế thừa nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu đề tài.
Tuy nhiên, trong các cơng trình nghiên cứu trên chưa có cơng trình nào đề
cập chun sâu về vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào việc nâng cao bản lĩnh
chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay. Do vậy, việc
nghiên cứu đề tài Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc
nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện
nay là cần thiết và không trùng lặp với các công trình đã cơng bố.

10

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục tiêu
Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức
nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay.
3.2 Nhiệm vụ
-

-

Nghiên cứu, hệ thống, phân tích các quan điểm, tư tưởng Hồ Chí

Nêu, phân tích, làm rõ tình hình thực trạng bản lĩnh chính trị và đạo đức nghề
nghiệp và một số vấn đề đặt ra đối với người làm báo Việt Nam hiện nay.
-

Đưa ra một số dự báo và đề xuất giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí

Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức
nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng
-

Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng.

Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo (nhà báo, phóng
viên, biên tập viên) Việt Nam hiện nay.

-

Những giải pháp để nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của
người làm báo Việt Nam hiện nay.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
-

Về nội dung: Đề tài tập trung làm rõ, đánh giá bản lĩnh chính trị, đạo

đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay
-

Về không gian: Đề tài nghiên cứu về người làm báo (nhà báo, phóng viên,
biên tập viên) tại các cơ quan báo chí Việt Nam trong cả nước.

-

Về thời gian: Đề tài này chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu 03 năm (từ năm
2016 đến năm 2019. Kể từ khi thực hiện Luật Báo chí năm 2016 và 10 điều
Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam).
11


5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài chủ yếu sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp phân tích và tổng hợp,
thơng kê, phương pháp lịch sử, phương pháp diễn dịch và quy nạp, phương
pháp chuyên gia, tổng kết thực tiễn... Trên cơ sở phân tích nguồn tài liệu, trình
bày có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, đề tài đánh giá
thực trạng, dự báo và đề xuất những giải pháp nhằm vận dụng tư tưởng Hồ

Chí Minh về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức
nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam trong thời gian tới.
Quá trình sử dụng các phương pháp nghiên cứu nói trên dựa trên cơ sở
phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường
lối, quan điểm của Đảng, pháp luật, chính sách của Nhà nước ta về báo chí.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Đề tài hoàn thành bước đầu góp phần hệ thống hóa, phân tích, làm rõ tư
tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng, đánh giá thực trạng về bản lĩnh
chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam; nêu và làm rõ
được những dự báo và giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí
cách mạng góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của
người làm báo Việt Nam hiện nay.
Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy
chuyên ngành Hồ Chí Minh học và Chính trị học về báo chí cách mạng; cho
các cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí; cho đội ngũ nhà báo, phóng viên,
biên tập viên và những người quan tâm đến lĩnh vực này. Bên cạnh đó, đề tài
đưa ra một số vấn đề tham chiếu cho Đảng ta trong lĩnh vực chính trị tư
tưởng, đạo đức lối sống mà đặc biệt là vấn đề xây dựng bản lĩnh chính trị, đạo
đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam trong bối cảnh, tình hình mới.

12


7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục Tài liệu tham khảo, đề tài
được chia làm 3 chương:
Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng.
Chương 2: Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
Việt Nam hiện nay - Thực trạng và một số vấn đề đặt ra.
Chương 3: Một số dự báo và giải pháp vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh

về báo chí cách mạng vào việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề
nghiệp của người làm báo Việt Nam hiện nay.

13


Chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ BÁO CHÍ CÁCH MẠNG
1.1 Vị trí, vai trị, nhiệm vụ của báo chí cách mạng
Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam,
Người cũng là một nhà báo lỗi lạc, người thầy của nhiều thế hệ nhà báo, là
người chiến sĩ tiên phong, giương cao ngọn cờ chiến đấu của báo chí trên các
chặng đường cách mạng cho đến phút cuối của cuộc đời. Những người làm
báo, những người đọc báo, và có lẽ tất cả những ai có liên quan đến báo chí,
quan tâm đến báo chí cách mạng Việt Nam đều nhớ đến Hồ Chí Minh - nhà
báo đã cống hiến cho cách mạng Việt Nam lớn nhất.
Ngay từ khi bước vào hoạt động cách mạng, kế thừa và phát triển sáng
tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về báo chí vơ sản, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí quan trọng, vai trị to lớn, nhiệm
vụ nặng nề, vẻ vang của báo chí cách mạng. Người ln coi báo chí là một bộ
phận của sự nghiệp cách mạng, là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu tranh
giành độc lập cho dân tộc và xây dựng cuộc sống mới cho nhân dân. Từ kinh
nghiệm thực tiễn làm báo phong phú của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để
lại những chỉ dẫn hết sức có giá trị đối với người làm báo.
1.1.1. Vị trí, vai trị của báo chí cách mạng
Là nhà cách mạng có sự hiểu biết sâu sắc văn hóa Đơng - Tây, thấm nhuần
chủ nghĩa Mác - Lênin, nhất là tâm đắc những quan điểm của Lênin về báo
chí:“Trong thời đại ngày nay, khơng có tờ báo chính trị thì khơng thể có phong
trào gọi là chính trị”, “chúng ta cần trước hết là tờ báo, khơng có nó thì khơng
thể tiến hành một cách có hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động hết sức có ngun

tắc và tồn diện” [20; tr 46], “Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động,
người tổ chức chung, người lãnh đạo chung” [50; tr 366]. Với nhiều năm kinh
nghiệm làm báo và hiểu rõ sức mạnh của báo chí, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí
Minh đã sáng lập và là linh hồn của những tờ báo vô sản đầu tiên trong

14


lịch sử báo chí cách mạng của nước ta, trước hết là tờ Le Paria (4-1922) ở
Pháp, rồi đến các tờ Thanh Niên (6-1925), Cơng Nơng (12-1926), Lính Kách
Mệnh (2-1927) khi Người hoạt động ở Trung Quốc, và tờ Việt Nam Độc Lập,
gọi tắt là Việt Lập (8-1941) khi đã về Cao Bằng… Trên bước đường hoạt
động cách mạng, ở đâu Người cũng quan tâm chỉ đạo, cải tiến nội dung và
hình thức báo chí của các tổ chức Đảng và quần chúng nhằm phát huy hết vị
trí, vai trị của báo chí để tuyên truyền, cổ động, tổ chức và dẫn đường cho
quần chúng đấu tranh.
Về vị trí của báo chí cách mạng, Hồ Chí Minh cho rằng: “Báo chí của
ta đã có một địa vị quan trọng trong dư luận thế giới. Địch rất chú ý, bạn rất
quan tâm đến báo chí ta” [33; tr 465]. Báo chí cách mạng là một bộ phận của
phong trào cách mạng, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và
có quan hệ gắn bó mật thiết với các phong trào cách mạng khác. Đây được coi
là cơ sở để phân biệt báo chí cách mạng với báo chí phản cách mạng. Điều
này được khẳng định khi Hồ Chí Minh coi báo chí là bộ phận khăng khít
trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của dân tộc và của Đảng, là bộ
phận của công tác tư tưởng - văn hóa “Báo chí cũng là một ngành quan trọng
của văn hóa” [32; tr 141] ln gắn liền với hoạt động của Đảng, phục vụ mục
tiêu của cách mạng. Báo chí là diễn đàn rộng rãi, dân chủ, phục vụ lợi ích của
nhân dân, có mục đích chiến đấu rõ ràng, thực hiện tốt nhất những nhiệm vụ
của báo chí vơ sản.
Bên cạnh đó, báo chí cách mạng phải giữ vị trí tiên phong, mở đường,

truyền bá những tư tưởng và tri thức tiến bộ. Sở dĩ vậy, vì báo chí cách mạng
là vũ khí đấu tranh trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, tác động sâu xa đến đời
sống xã hội. Theo đó, Người yêu cầu “Báo chí ta khơng phải để cho một số ít
người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối,
chính sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và
tinh thần chiến đấu” [32; tr 167]. Báo chí vì cách mạng, vì Đảng, vì nhân dân,
15


đó cũng là tính đảng của báo chí, là biểu hiện sự trung thành của báo chí đối
với Đảng, là cống hiến của báo chí vào sự nghiệp vĩ đại của Đảng.
Về vai trị của báo chí cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh ln coi báo chí
cách mạng là vũ khí sắc bén của Đảng trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Người
khẳng định vai trị quan trọng của báo chí cách mạng chính là: “phục vụ nhân
dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội, phục vụ cho đấu tranh thực hiện thống
nhất nước nhà, cho hoà bình thế giới” [32; tr 166]. Với Người tờ báo cách mạng
phải có sức lan tỏa rộng rãi, đến với chiến trường Tây Bắc, Điện Biên Phủ rồi
trong tiền tuyến lớn của thời kỳ chống Mỹ, cứu nước. Đặc biệt, vai trị của tờ báo
khơng phải chỉ đóng khung ở chỗ phổ biến tư tưởng giáo dục chính trị và thu hút
những bạn đồng minh chính trị, Hồ Chí Minh nhắc lại câu nói của Lênin khi nói
về vai trị của báo chí: “tờ báo khơng phải chỉ là người tuyên truyền tập thể và
người cổ động tập thể, mà lại còn là người tổ chức tập thể nữa” [48; tr 210].
Theo Người, báo chí chúng ta có một đề tài xuyên suốt là: “chống thực
dân đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền cho độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội” [32; tr 171]. Để thực hiện được nội dung đó, báo chí cách mạng
phải có tính chiến đấu - biểu hiện cao nhất của tính đảng, là bản chất, là tiêu chí
cao nhất của báo chí cách mạng. Điều đó, trước hết thể hiện ở đường lối chính trị
của tờ báo. Hoạt động báo chí thực chất là hoạt động chính trị, thơng tin trên báo
chí quan trọng nhất là thơng tin chính trị. Báo chí phải biểu thị rõ ràng sự nhiệt
tình ủng hộ hay phản đối một quan điểm, một vấn đề, một sự kiện chính trị, kinh

tế, xã hội nào đó khi trong xã hội cịn đấu tranh giai cấp và chính trị phải luôn
làm chủ. Người căn dặn: “Tờ báo Đảng là như những lớp huấn luyện giản đơn,
thiết thực và rộng khắp. Nó dạy bảo chúng ta những điều cần biết làm về tuyên
truyền, tổ chức, lãnh đạo và công tác. Hàng ngày nó giúp nâng cao trình độ chính
trị và năng suất công tác của chúng ta” [28; tr 514].

Hồ Chí Minh ln nhấn mạnh: Báo chí phục vụ ai? Đằng sau lời chỉ
dẫn của Người: báo chí của ta phải phục vụ nhân dân lao động, phục vụ cho
đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã
16


hội, cho hồ bình thế giới. Người khẳng định vai trị to lớn của báo chí cách
mạng: “Đối với những người viết báo chúng ta, cái bút là vũ khí sắc bén, bài
báo là tờ hịch cách mạng để động viên quần chúng đoàn kết đấu tranh, chống
chủ nghĩa thực dân cũ và mới, chống chủ nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc
Mỹ, vì độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội và hịa bình thế giới.” [34; tr 540].
1.1.2. Nhiệm vụ của báo chí cách mạng
Từ việc xác định vị trí quan trọng, vai trị to lớn của báo chí cách mạng,
Hồ Chí Minh đã chỉ rõ nhiệm vụ của nền báo chí cách mạng nước ta.
Đối với cách mạng thế giới, theo Người báo chí có nhiệm vụ: “tăng
cường đồn kết trong đại gia đình xã hội chủ nghĩa; ra sức ủng hộ phong trào
giải phóng dân tộc ở các nước châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh; đấu tranh
cho hịa bình thế giới, cấm vũ khí ngun tử và giải trừ qn bị. Đó là nhiệm
vụ chung của toàn Đảng, toàn dân ta, cũng là nhiệm vụ chính của báo chí ta”
[33; tr 463-464].
Đối với cách mạng trong nước, theo Hồ Chí Minh, báo chí cách mạng
phải góp phần đắc lực trong việc phục vụ sự nghiệp cách mạng với những
nhiệm vụ cụ thể như đấu tranh chính trị, tư tưởng, tuyên truyền giác ngộ về lý
tưởng cách mạng, nâng cao nhận thức, hiểu biết cho nhân dân…Báo chí phải

phục vụ đơng đảo quần chúng nhân dân. Người khẳng định: “Nhiệm vụ của
báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” [33; tr 463]; là “cốt làm cho
dân ta biết, biết các việc, biết đoàn kết, đặng đánh Tây, đánh Nhật làm cho
Việt Nam độc lập, bình đẳng tự do” [23; tr 611]. Đồng thời “Nhiệm vụ của tờ
báo là tuyên truyền, cổ động, huấn luyện, giáo dục, và tổ chức dân chúng, để
đưa dân chúng đến mục đích chung” [26; tr 102]; “người tổ chức chung,
người lãnh đạo chung” [32; tr 167]. Đó chính là sự tun truyền tập thể, cổ
động tập thể và tổ chức tập thể. Nói cách khác, theo Người, nhiệm vụ của báo
chí chính là tác động vào nhận thức xã hội nhằm thay đổi nhận thức theo
hướng tích cực để đưa quần chúng vào hoạt động thực tiễn cách mạng.
17


Bên cạnh đó, Người cịn cho rằng, nhiệm vụ của báo chí là phải đi tiên
phong trong đấu tranh khơng khoan nhượng với những gì đi ngược lại quy
luật của lịch sử, vạch trần tính chất phản động, giả dối, bịp bợm của kẻ thù
của dân tộc; phải đề cao tư tưởng xã hội chủ nghĩa, triệt để phê phán chủ
nghĩa cá nhân. Những bài báo được đăng tải trên báo chí cách mạng phải hình
thành những luận điểm quan trọng làm kim chỉ nam về tư tưởng trong tiến
trình đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước. Đồng thời, báo chí cách mạng phải
biểu dương những tấm gương tiêu biểu trong chiến đấu và lao động để cổ vũ
mọi người hăng hái tham gia cách mạng “Viết để nêu những cái hay, cái tốt
của dân ta, của bộ đội ta, của cán bộ ta, của bạn ta” [28; tr 206]. Một mặt,
Người yêu cầu “Các báo chí và văn nghệ phải điều tra tuyên truyền, khen ngợi
những ưu điểm và phê bình những khuyết điểm trong việc phổ biến sáng kiến
và kinh nghiệm. Đó là một nhiệm vụ vẻ vang của báo chí và văn nghệ thiết
thực góp phần vào phong trào thi đua ái quốc” [27; tr 405]. Mặt khác, Người
đề nghị báo nên có mục “ý kiến bạn đọc”, coi ý kiến bạn đọc là những ý kiến
đấu tranh. Cái mới đấu tranh với cái cũ, cái tốt đấu tranh với cái không tốt.
Trong biểu dương, phải rút ra được kinh nghiệm có ý nghĩa phổ biến, phê

bình phải cụ thể, rõ ràng. Tự phê bình và phê bình là biện pháp tăng cường
tính chiến đấu, vì “Phê bình và tự phê bình là vũ khí rất cần thiết và rất sắc
bén, nó giúp chúng ta sửa chữa sai lầm và phát triển ưu điểm. Vì khéo lợi
dụng nó mà Đảng ta và dân ta ngày càng tiến bộ. Đối với báo chí cũng vậy”
[33; tr 464].
Từ việc xác định vị trí, vai trị, nhiệm vụ của nền báo chí cách mạng Việt
Nam, xuất phát từ thực tiễn hoạt động báo chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng
định: “nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang” [32; tr 167].

Như vậy, từ những quan điểm nêu trên của Hồ Chí Minh, chúng ta có
thể nhận thấy trong tư tưởng của Người, báo chí cách mạng có vị trí, vai trị,
nhiệm vụ hết sức quan trọng, to lớn, vẻ vang trong sự nghiệp cách mạng của
dân tộc. Chính vì thế, trong q trình hoạt động cách mạng của mình, Chủ
18


tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm chăm lo xây dựng, phát triển nền báo chí
cách mạng, coi đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
1.2. Bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
cách mạng
Là người sáng lập, lãnh đạo nền báo chí cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí
Minh ln dành sự quan tâm lãnh đạo, chỉ dẫn, chăm lo cho sự phát triển lớn
mạnh của báo chí cách mạng Việt Nam. Khi nói đến báo chí cách mạng,
Người cho rằng trước hết phải nói đến “người làm báo cách mạng”. Điều đó
cho thấy được vị trí vơ cùng quan trọng của yếu tố con người - người làm báo
trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Xuất phát từ vai trị và tác động to lớn của báo
chí đối với cách mạng Việt Nam, Người cho rằng, nói đến báo chí trước hết
phải nói đến những người làm báo chí (người viết, người in, người sửa bài,
người phát hành…), họ là những chiến sĩ cách mạng, nhưng vũ khí sắc bén

của họ khơng phải là gươm, súng mà là cây bút và trang giấy. Dùng cây bút và
trang giấy để đấu tranh cho sự nghiệp “phị chính trừ tà”, đấu tranh cho sự
nghiệp của nhân dân, “phục vụ phong trào thi đua yêu nước và cơng cuộc xây
dựng xã hội chủ nghĩa” chính là sứ mệnh của người làm báo Việt Nam.
Nói đến người làm báo, Hồ Chí Minh cho rằng, đầu tiên phải xem xét
về tư cách, vị thế của người làm báo trong đời sống và sự nghiệp cứu quốc.
Người khẳng định: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút,
trang giấy là vũ khí sắc bén của họ” [33; tr 466]. Cán bộ báo chí chính là
những người chiến sĩ chân chính, trực tiếp tham gia hoạt động cách mạng,
mỗi chiến thắng trên mọi mặt trận đều có cơng lớn của báo chí và đội ngũ
những người làm báo; với cây bút, trang giấy của mình, người làm báo tác
động đến tâm tư, tình cảm, khởi dậy ý chí, niềm tin sức mạnh của quần chúng
nhân dân vào cơng cuộc giải phóng dân tộc và xây dựng đời sống mới.

19