LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ DOANH THU VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TRONG NGÀNH BƯU ĐIỆN

LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ DOANH THU VÀ XÁC ĐỊNH
KẾT QUẢ TRONG NGÀNH BƯU ĐIỆN
1.1.Đặc điểm ,vị trí, vai trò của ngành bưu điện và sự cần thiết phải tổ chức
công tác kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả:
Trước đây,nếu muốn gửi thư ,gửi văn bản, hợp đồng hoặc bất kỳ loại giấy tờ
nào đi nước ngoài chúng ta phải mất hàng tuần nhưng hiện nay công việc đó được
thực hiện chỉ trong vài phút. Hay ta có thể trực tiếp chứng kiến 1 sự kiện xảy ra ở
nơi cách ta đến nửa vòng trái đất…Có được những điều kỳ diệu này là do sự phát
triển như vũ bão của công nghệ thông tin và khoa học kỹ thuật.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin và khoa học kỹ thuật để cung cấp các
dịch vụ Bưu chính viễn thông hiện nay đang trở thành 1 trong những ngành mũi
nhọn có thế mạnh ở Việt Nam. Nhưng cước dịch vụ Bưu chính viễn thông ở Việt
Nam hiện nay ở mức cao so với khu vực. Để cho công chúng có thể sử dụng dịch
vụ Bưu chính viễn thông ở mức rộng rãi hơn thì mức cước cần phải hạ xuống.
Muốn làm được điều này thì các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ Bưu chính viễn
thông trước hết cần phấn đấu tiết kiệm chi phí, hạ giá thành, tăng lợi nhuận, thực
hiện đầy đủ nghiệp vụ đối với nhà nước.
Hiện nay các doanh nghiệp đã có quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất
kinh doanh, thực hiện hạch toán độc lập, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động
sản xuất kinh doanh của mình. Để doanh nghiệp không những tồn tại mà còn phát
triển mạnh thì các doanh nghiệp cần hạch toán đâù vào môt cách hợp lý ,khoa học
trên cơ sở đó mới hạch toán được doanh thu và xác định đúng đắn hiệu quả sản
xuất kinh doanh. Nếu doanh nghiệp hạch toán không hợp lý ,chính xác chi phí sản
xuất kinh doanh hay việc ghi nhận doanh thu không khoa học, không chính xác sẽ
dẫn đến tình trạng lãi giả lỗ thật hoặc lỗ giả lãi thật. Việc hạch toán chính xác chi
phí sản xuất kinh doanh, ghi nhận đúng doanh thu và xác định kết quả sẽ giúp cho
doanh nghiệp nhìn nhận đúng đắn về hoạt động của doanh nghiệp mình và từ đó đề
ra những giải pháp, phương thức quản lý, tổ chức công tác kế toán chi phí,doanh
thu và xác định kết quả tốt hơn. Do đó, tăng cường quản lý chi phí, doanh thu và
xác định kết quả là một yêu cầu hết sức cần thiết cho các doanh nghiệp kinh doanh
dịch vụ Bưu chính viễn thông.

1.1.1.Đặc điểm kinh tế của ngành Bưu điện:
Ngành Bưu điện được khẳng định là ngành sản xuất vật chất nên nó có đầy
đủ đặc điểm chung của ngành sản xuất vật chất. Vì vậy nó chịu sự tác động của các
quy luật Kinh tế tất yếu của nền sản xuất hàng hoá và đòi hỏi vận dụng đúng đắn
các quy luật Kinh tế đó vào hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành đồng thời
ngành Bưu điện còn có những đặc điểm riêng mang bản chất kinh tế của nó.
Những đặc điểm này có ảnh hưởng đến kinh tế tổ chức và việc khai thác các
phương tiện thông tin.
- Quá trình tiêu thụ sản phẩm Bưu điện không tách rời quá trình sản xuất ra nó
tiêu thụ và sản xuất liên kết chặt chẽ với nhau, có tiêu thụ mới có sản xuất.
- Đối tượng lao động sản xuất sản phẩm Bưu điện là tin tức nó chỉ biến đổi về
không gian và sự biến đổi duy nhất vốn có của đối tượng lao động là tin tức.
Còn bất cứ sự biến đổi nào khác đều có nghĩa là sự biến đổi của bản thân tin
tức, tức là sự mất giá trị sử dụng của nó gây thiệt hại cho người sử dụng,
- Thông tin Bưu điện thường mang tính chất hai chiều, hai người tiêu thụ đều
tham gia quá trình truyền tin đưa tin tức. Nói chung quá trình sản xuất đều có 2
hay nhiều đơn vị tham gia mới hoàn thành.
- Những đặc điểm và đối tượng lao động của sản phẩm và quá trình sản xuất sản
phẩm Bưu điện, tác động lớn đến quá trình tổ chức sản xuất trong ngành Bưu
điện.
- Mạng lưới Bưu điện phải được bố trí rộng khắp từ đô thị cho đến biên giới, hải
đảo và hoạt dộng liên tục, đồng bộ để đón nhận và đáp ứng các nhu cầu thông
tin của dân cư và nền kinh tế quốc dân theo nguyên tắc : nhanh chóng, chính
xác, an toàn, tiện lợi . Mỗi bộ phận sản xuất Bưu điện tuỳ thuộc vào vị trí của
mình trên mạng và tin tức phải truyền đưa thực hiện một số khâu trong công
việc nhất định. Quá trình sản xuất Bưu điện thông thường có bốn khâu chính :
a.Khâu đi: là khâu nhận tin tức người gửi, xử lý nghiệp vụ và gửi đi
b.Khâu đến: là khâu nhận tin tức chuyển từ một đơn vị sản xuất trong ngành xử lý
và gửi tiếp cho đơn vị khác trong ngành.
c.Khâu qua: là khâu nhận tin tức từ một đơn vị sản xuất trong ngành xử lý và gửi

cho đơn vị khác trong ngành.
d.Khâu đảm bảo thông tin đường trục : là khâu truyền tin tức từ bưu điện này sang
bưu điện khác bằng thiết bị thông tin điện và phương tiện vận tải…
-Để thực hiện từng khâu công việc một của quá trình truyền đưa tin tức trong phạm
vi mạng lưới Bưu điện thì kết quả của sản xuất ở mỗi đơn vị có thể được xem như
sản phẩm dở dang nên ta có thể xem mỗi đơn vị sản xuất của ngành Bưu điện là
một xí nghiệp thì ngành sẽ giống như một xí nghiệp liên hiệp. Điều này sẽ gây trở
ngại đối với công tác tài chính: khi xác định mức chi phí sản xuất,khi đánh giá khối
lượng sản phẩm của từng đơn vị.
1.1.2.Đặc điểm hoạt động kinh doanh của ngành Bưu điện:
1.1.2.1.Tổ chức bộ máy kinh doanh ngành Bưu điện:
Bưu điện là một loại hình dịch vụ đăc biệt, không những có tính phục vụ mà
còn có tính kinh doanh, thực hiện chức năng thông tin liên lạc thông qua việc đưa,
truyền dẫn tín hiệu, tài liệu, thư tín, bưu phẩm…chức năng đó của ngành Bưu điện
được thể hiện thông qua các nghiệp vụ: nghiệp vụ bưu chính, viễn thông và phát
hành báo chí.
Hoạt động của ngành Bưu điện mang tính chất xã hội rộng rãi, mạng lưới
hoạt động của ngành rộng khắp trong cả nước, liên quan chặt chẽ lẫn nhau, đặc biệt
hoạt động bưu điện có tính chất toàn ngành rõ rệt.
Bưu điện giữ vị trí quan trọng tron sự nghiệp phát triển kinh tế, giữ gìn an
ninh, trật tự xã hội. Sản phẩm bưu điện không mang hình thái cụ thể, kết quả dịch
vụ được thể hiện thông qua số lượng nghiệp vụ hoàn thành như số lượng bức thư,
số lượng bưu kiện được gửi cho khách hàng , số lượng bức điện được chuyển đi…
Một sản phẩm dịch vụ bưu điện hoàn tháng đòi hỏi phải có sự tham gia của nhiều
đơn vị trong toàn ngành. Trong khi đó, cước phí (thu nhập) bưu điện lại chỉ phát
sinh ở một trong các đơn vị tham gia thực hiện dịch vụ đó . Do vậy, trong từng đơn
vị bưu điện không thể xác định được chính xác chi phí và thu nhập, nên chi phí và
th nhập bưu điện chỉ có thể xác định chính xác trên phạm vi toàn ngành. Trong
ngành sản xuất bưu điện, quá trình sản xuất và tiêu thụ được thực hiện đồng thời,
sản xuất và tiêu thụ gắn liền làm một. Vì vậy, sản phẩm bưu điện không có sản

phẩm dở dang cũng như không có sản phẩm nhập kho.
Chính những đặc điểm trên đã chi phí nhiều đến việc tổ chức và quản lý quá
trình kinh doanh ngành Bưu điện. Hiện nay, hoạt động kinh doanh của ngành Bưu
điện gồm có:
-Hoạt động kinh doanh chính: đó là các hoạt động thuộc lĩnh vực bưu chính
viễn thông và phát hành báo chí. Hoạt động này đòi hỏi chi phí rất cao trong việc
trang bị các máy móc thiết bị, phương tiện truyền tin hiện đại thông qua quy trình
công nghệ phức tạp và có mối liên hệ mật thiết với nhau.
-Hoạt động kinh doanh phụ trợ: đó là hoạt động thiết kế, lắp đặt thiết bị
đường dây, lắp đặt máy điện thoại thuê bao, xây dựng các công trình thuộc nguồn
vốn đầu tư xây dựng cơ bản, bán sản phẩm tự làm, mua bán phong bì, tem chơi, ấn
phẩm phục vụ người chơi tem, mua bán máy điện thoại, máy nhắn tin, thiết bị văn
phòng, điện tử tin học….và các dịch vụ khác theo quy định của pháp luật. Hoạt
động này cũng đem lại một khoản doanh thu không nhỏ trong tổng doanh thu của
ngành.
Dịch vụ Bưu chính viễn thông ở Việt Nam hiện nay chủ yếu do tổng công ty
Bưu chính viễn thông Việt Nam cung cấp. Tổng công ty gồm các tỉnh ,thành phố
(theo địa giới hành chính) hạch toán phụ thuộc tổng công ty. Các Bưu điện tỉnh là
các đơn vị trực tiếp điều hành quản lý mạng lưới Bưu chính viễn thông và cung cấp
dịch vụ Bưu chính viễn thông cho khách hàng. Tổng công ty còn có các công ty
dọc hạch toán phụ thuộc quản lý kỹ thuật dùng chung cho toàn ngành và cung cấp
các dịch vụ đặc biệt như công ty Viễn thông quốc tế, công ty VCD (quản lý thiết bị
mạng internet và cung cấp các dịch vụ internet), công ty VPS. Ngoài ra, trực thuộc
tổng công ty bưu chính viễn thông Việt Nam còn có các đơn vị thành viên hạch
toán độc lập, đó là các nhà máy sản xuất thiết bị ngành Bưu điện và các đơn vị
hành chính sự nghiệp như các viện, các trường đào tạo cán bộ ngành Bưu điện.
Tổng công ty giao vốn và nguồn lực khác cho đơn vị thành viên trên cơ sở
vốn và nguồn lực Nhà nước đã giao cho tổng công ty phù hợp với kế hoạch kinh
doanh phục vụ của các đơn vị thanh viên và các phương án sử dụng vốn được hội
đòng quản trị duyệt. Các đơn vị thành viên chịu trách nhiệm trước tổng công ty về

hiệu quả sử dụng vốn và nguồn lực được giao.
Tổng công ty chịu sự kiểm tra , giám sát về mặt tài chính của bộ tài chính
với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước và đại diện chủ sở hữu về vốn và tài sản
nhà nước tại doanh nghiệp theo uỷ quyền của chính phủ. Đơn vị thành viên chịu sự
kiểm tra, giám sát của tổng công ty và của cơ quan Tài chính về các hoạt động tài
chính, quản lý vốn và tài sản nhà nước.Ngoài tổng công ty Bưu chính viễn thông
Việt Nam, hiện nay còn có các công ty kinh doanh dịch vụ Bưu chính viễn thông
khác như Viettel (178), SPT (177). Tuy nhiên, quy mô còn nhỏ và kinh doanh chủ
yếu thông qua mạng lưới của VNPT.
1.1.2.2.Tổ chức mạng lưới kinh doanh ngành Bưu điện:
Mạng lưới kinh doanh của ngành Bưu điện được phân thành 2 mảng lớn:
*Mảng Bưu chính:
Tại tổng công ty có Ban Bưu chính và phát hành báo chính chỉ đạo về
nghiệp vụ Bưu chính đến tất cả các tỉnh , thành phố và các công ty lớn.
Tại Hà Nội có công ty Bưu chính liên tỉnh (VPS) tổ chức giao, nhận tất cả các bưu
phẩm, bưu kiện, báo chí từ trung ương đến các tỉnh, các thành phố.
Công ty phát hành báo chí trung ương nhận báo từ các nhà xuất bản theo
đơn đặt hàng của các tỉnh , thànhphố. Tại và Bưu điện tỉnh và thành phố đều có
một công ty bưu chính và phát hành báo chí. Là trung tâm tập hợp số liệu đặt hàng
về báo chí trong tỉnh để gửi nhu cầu cho công ty phát hành báo chí trung ương ,là
trung tâm chỉ đạo các nghiệp vụ về bưu chính trong toàn tỉnh thông qua sự chỉ đạo
của phòng nghiệp vụ bưu chính bưu điện tỉnh.
*Mảng viễn thông:
Tại tổng công ty bưu chính viễn thông Việt Nam có:
-Ban Viễn thông: chịu trách nhiệm thay mặt tổng giám đốc chỉ đạo toàn bộ các
nghiệp vụ về viễn thông.
-Các công ty trực thuộc tổng công ty:
+Công ty viễn thông quốc tế chịu trách nhiệm tổ chức sản xuất kinh doanh
về viễn thông với các nước trên thế giới.
+Công ty viễn thông liên tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức để hoà mạng toàn bộ

các tổng đài của các tỉnh thành phố.
+Công ty điện toán và truyền số liệu quản lý thiết bị và cung cấp dịch vụ
Internet.
+Công ty dịch vụ Viễn thông quản lý mạng lưới mobile và cung cấp dịch vụ
điện thoại di động.