skkn đề tài: “ Một số giải pháp sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học nhằm nâng cao hiệu quả học hát cho học sinh Tiểu học ”-tác giả: Trần Thị Cúc Phượng(TH Nguyễn Bá Ngọc) - Phòng GD&ĐT Huyện Krông Nô - Đắk Nông

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.2 MB, 21 trang )

MỤC LỤC

1: MỞ ĐẦU...2

1.1. Lí do chọn đề tài:...2

1.2. Mục đích nghiên cứu sáng kiến:...3

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:...3

1.4. Phương pháp nghiên cứu:...3

2: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN...3

2.1. Cơ sở lí luận:...3

2.2. Thực trạng:...4

2.3. Các giải pháp cụ thể:...6

2.4. Kết quả đạt được:...13

3: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...17

3.1. Kết luận:...17

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Chúng ta đã biết mục tiêu đào tạo của tiểu học là giúp trẻ phát triển
toàn diện mà âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực

hiện nhiệm vụ giáo dục. Âm nhạc mang tính chất thực hành về thẩm mĩ, về
nghệ thuật thông qua các bài học hát giáo dục cho các em những tình cảm đạo
đức trong sáng, phẩm chất tốt đẹp, phát triển năng lực trí tuệ. Từ việc nghe
hát, tập hát, và biết được một số kiến thức về âm nhạc thơng qua các bài hát
sẽ góp phần giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ
thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú, lành mạnh, tạo điều
kiện để các em bộc lộ và phát triển được năng khiếu âm nhạc. Chính vì vậy
trong chương trình giáo dục thế hệ trẻ, giáo dục âm nhạc được coi là một
trong những nội dung quan trọng của lứa tuổi học sinh. Những hình tượng âm
thanh của bài hát, bản nhạc tác động vào cảm xúc của các em, giúp cho việc
phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm, đạo đức
rất tốt.

Tầm quan trọng của âm nhạc như thế nhưng chúng ta phải làm gì? Phải
dạy học như thế nào để đạt được hiệu quả tầm quan trọng đó?

Ở lứa tuổi học sinh Tiểu học, khả năng tư duy trừu tượng còn kém.
Phần lớn các em tư duy phải dựa trên mơ hình, vật thật, tranh ảnh. Do vậy
trong giờ học việc sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học là một việc cần thiết. Nó
có tác động to lớn trong việc phát huy trí sáng tạo, kích thích hứng thú trong
việc dạy và học của thầy và trị.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>1.2. Mục đích nghiên cứu sáng kiến:</b>

Nắm được khả năng của học sinh khi áp dụng phương pháp mới vào
giảng dạy.

Giúp giáo viên thấy được sự cần thiết phải sử dụng thiết bị, đồ dùng
dạy học khi lên lớp.

Nhằm lôi cuốn học sinh, giúp học sinh học thuộc, hát đúng và biết
trình bày bài hát một cách chủ động, sáng tạo trong bất kỳ bài hát nào.

Phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc và mạnh dạn tự tin khi thể hiện bài
hát.

Giúp giáo viên chun mơn có thêm một số kinh nghiệm để thực hiện
tốt trong việc dạy học hát.

Phân tích các ưu – nhược điểm trong các tiết dạy qua đó có biện pháp
làm cho học sinh có hứng thú, say mê để nâng cao chất lượng giảng dạy.
<b>1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:</b>

<b> - Học sinh tất cả các khối lớp trong trường.</b>

- Nội dung chương trình, tài liệu SGK, giáo trình âm nhạc các khối lớp.
<b>1.4. Phương pháp nghiên cứu:</b>

Phương pháp liên ngành.
Phương pháp lí luận.

Nhóm nghiên cứu phương pháp thực tế:
+ Phương pháp trình bày tác phẩm.
+ Phương pháp thực hành.

+ Phương pháp trực quan.

+ Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

thành cho các em lịng u thiên nhiên, Tổ quốc, tình u thương con người.
Khơng chỉ vậy, giáo dục âm nhạc cịn là phương tiện nâng cao khả năng trí
tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức
qua học tập, vui chơi. Âm nhạc dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống
động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng sâu sắc, làm cho các em
u thích nghệ thuật, hình thành ở học sinh nột tâm hồn trong sáng, một thị
hiếu âm nhạc lành mạnh, lịng khao khát sáng tạo, giàu tình cảm, nhanh nhẹn
hoạt bát sống vui tươi. Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư
giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những hoạt động âm
nhạc như học hát, nghe hát, nghe nhạc, vận động theo nhạc, trị chơi âm
nhạc…sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn
diện. Giúp các em hoàn chỉnh và cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất.

Tạo điều kiện cho học sinh phát triển tư duy và năng lực cảm thụ bằng
nhiều hình thức qua đó giúp các em có vốn hiểu biết nhằm hướng tới “ chân
-thiện - mĩ ” và làm cho đời sống các em tươi đẹp hơn.

Giáo dục và giảng dạy âm nhạc cho học sinh phổ thơng có tác dụng lớn
vào đời sống tinh thần của các em, nhằm góp phần cùng các mơn học khác để
thực hiện thắng lợi mục tiêu của ngành giáo dục đào tạo đề ra. Là giáo viên
được đào tạo chuyên ngành sư phạm âm nhạc. Qua thời gian giảng dạy bộ
mơn, bản thân ít nhiều đã đúc kết được những kinh nghiệm trong công tác.
Tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu kiến thức môn học của các em
chưa cao. Trước những hạn chế thực tại, tôi xin đưa ra một số giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả học hát cho học sinh mà tôi đã tiến hành áp dụng trong
giảng dạy.

<b>2.2. Thực trạng:</b>

Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc có 02 điểm trường, điểm trường
chính đóng tại thơn Thanh Sơn, điểm phân hiệu đóng tại thơn Đăk Sơn.
Trường có tổng số 15 lớp với tổng số học sinh là 363 em. Về đội ngũ giáo
viên gồm: 31 người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

- Được sự quan tâm chỉ đạo của chi bộ Đảng, ban giám hiệu nhà
trường.

- Có phịng dạy nhạc riêng, học sinh ngoan ngỗn, chăm học.
<i><b>b. Khó khăn.</b></i>

Với đặc thù của từng vùng miền, trường tiểu học Nguyễn Bá Ngọc nằm
trên địa bàn xã Nam Xuân, một xã đặc biệt khó khăn của huyện với số dân
đông, địa bàn rộng lại đa số là dân tộc thiểu số. Các em học sinh chưa được
tham gia các câu lạc bộ hay chương trình văn nghệ lớn nên đại trà là thiếu tự
tin, chưa mạnh dạn dẫn đến các giờ học âm nhạc chưa tự nhiên, hứng thú, sôi
nổi.

- Khả năng cảm nhận âm nhạc của học sinh còn mơ hồ. Học sinh học
âm nhạc còn nhàm chán, chưa có sức thu hút, lơi cuốn. Đa số các em cịn học
vẹt, hát theo cảm tính, cịn sai về giai điệu bài hát. Học sinh đọc nhạc còn sai
về cao độ, trường độ, chưa nhận biết nốt nhạc một cách chuẩn xác.

- Đồ dùng, thiết bị dạy học cho giáo viên còn hạn chế. Đồ dùng tự làm
còn ít. Vì thế dẫn đến các tiết học trở nên cứng nhắc.

- Các loại nhạc cụ gõ cho học sinh chưa đầy đủ, đa dạng. Làm cho tiết
học trở nên đơn điệu.

- Học sinh chưa phát huy trí tưởng tượng, sáng tạo trong giờ học.

<b>- Năng lực cảm thụ, khả năng phát triển âm nhạc của các em chưa được</b>
sâu sắc.

- Chưa thường xuyên đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy để tạo cho
tiết dạy thêm sinh động hơn.

Vậy tất cả những nguyên nhân trên cho ta thấy rằng việc sử dụng đồ
dùng, thiết bị dạy học là rất quan trọng. Nó góp phần quyết định chất lượng
hiệu quả của một giờ học hát, nghe nhạc hay một giờ tập đọc nhạc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Đồ dùng, thiết bị dạy học là những phương tiện vật chất cho giáo viên
thực hiện quá trình tổ chức hoạt động âm nhạc nhằm thực hiện chương trình
dạy học. Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học có hiệu quả sẽ tạo điều kiện giúp
học sinh dễ tiếp nhận, ghi nhớ sâu hơn, tạo sự lôi cuốn, hấp dẫn, thu hút sự
chú ý của các em, làm cho giờ học sinh động hơn. Hơn nữa đồ dùng, thiết bị
dạy học tạo điều kiện cho trẻ lưu động các giác quan, các năng lực hoạt động
nhận thức, tiếp cận thực tiễn, nâng cao khả năng tự tìm tịi, kích thích khả
năng khám phá của trẻ.

Tuy nhiên để đạt được điều đó thì địi hỏi giáo viên phải sử dụng đồ
dùng, thiết bị dạy học một cách hợp lí, linh hoạt, phù hợp. Qua nghiên cứu tôi
đưa ra một số giải pháp sau:

Trong giờ học hát cũng như ôn tập hay học tập đọc nhạc, nhạc cụ đàn
là một thiết bị rất cần thiết. Trong giờ học hát khi sử dụng đàn sẽ giúp học
sinh nghe được giai điệu bài hát và sẽ học thuộc bài nhanh hơn. Hay là khi
sửa câu hát cho các em bằng cách cho các em nghe đàn giai điệu nhiều lần
giúp các em dần dần tự điều chỉnh tai nghe để hát cho đúng. Khi nghe nhạc
các em sẽ biểu diễn một cách tự tin thoải mải. Đặc biệt khi có giai điệu của
nhạc thì các em sẽ biết thả hồn vào bài hát, biết đung đưa, nhún nhảy. Qua
giai điệu âm thanh của đàn các em sẽ cảm nhận được đâu là những bài hát có
giai điệu nhẹ nhàng, đâu là những bài hát có giai điệu sơi nổi từ đó các em sẽ
cảm nhận và thể hiện đúng hơn. Hay trong giờ học tập đọc nhạc, giáo viên sử
dụng đàn sẽ giúp học sinh đọc chuẩn về cao độ, ghép nối các câu một cách
chuẩn xác.

<i><b>Ví dụ: Học hát bài “ Hãy giữ cho em bầu trời xanh ” của nhạc sĩ Huy</b></i>
Trân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

+ Việc 2: Luyện thanh

Giáo viên sẽ đàn thang âm và cho học sinh đứng lên luyện thanh 1-2
phút.

+Việc 3: Đọc lời ca.

+Việc 4: Tập hát từng câu. Khi tập hát từng câu giáo viên tắt phần nhạc
đệm và sử dụng nguyên âm sắc piano đệm mẫu theo câu hát để học sinh hát
chuẩn về cao độ của câu hát. Và đặc biệt đệm đàn theo cao độ của câu hát thì
học sinh đã có thể chăm chú học tập, lôi cuốn, phát triển tai nghe một cách
tuyệt đối, giờ học sẽ không ồn ào và lộn xộn.

+Việc 5: Hát cả bài.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

- Khi dạy tập đọc nhạc giáo viên dùng đàn phím đánh từng câu nhạc ngắn để
học sinh luyện đọc cao độ, đọc từng câu, học sinh sẽ dễ nhận biết cao độ của
nốt nhạc và đọc nhạc đúng hơn.

Khi dạy học hát nếu chúng ta viết lời ca vào bảng phụ rồi treo lên bảng
và cho học sinh đọc lời ca hay tập hát từng câu sẽ tạo được sự tập trung của
học sinh, tránh tình trạng cúi mặt và đọc nhạc hay hát không đồng đều. Hay
khi dạy bài tập đọc nhạc có thể sử dụng tranh, bảng phụ có bài tập đọc nhạc
để học sinh nhìn rõ bản nhạc và tìm hiểu về các nốt nhạc, nhịp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<i><b>Ví dụ: Khi dạy bài tập đọc nhạc nếu như giáo viên sử dụng bảng phụ có</b></i>
bài tập đọc nhạc treo lên bảng thì học sinh sẽ chú ý tập trung lên bảng đọc bài
một cách chăm chú hiệu quả hơn.

Giáo viên cần phải nghiên cứu bài dạy để làm nhiều đồ dùng phong
phú, phù hợp tạo cho học sinh nhiều cái mới mẻ trong học tập.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

các em sẽ ghi nhớ nhanh hơn, qua đó học sinh sẽ phát huy tính ham hiểu biết,
say mê học tập.

Vậy qua ví dụ trên ta nhận thấy việc sử dụng đồ dùng trong giờ học
nhạc là cũng rất quan trọng và nó giúp các em hứng thú say mê học tập và
hiệu quả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<i><b>Ví dụ: Học bài hát “ Cộc cách tùng cheng ” </b></i>

Bài này ta chuẩn bị bộ nhạc cụ: Sênh, thanh la, mõ, trống. Và có thể sử
dụng bộ gõ ngay ở phần giới thiệu bài. Mỗi loại nhạc cụ sẽ phát ra một loại
âm thanh rất hay và vui tai, ngay bước đầu đã lơi cuốn được học sinh và như
vậy giáo viên có thể đi vào bài học một cách tự nhiên và bắt đầu cùng học
sinh tìm hiểu về tiếng kêu âm thanh của các loại nhạc cụ ấy.

<i>“ Sênh kêu nghe tiếng vui nhất</i>
<i>Cách cách cách, cách cách cách</i>
<i>Thanh La kêu tiếng rất vang</i>

<i>Cheng cheng cheng, cheng cheng cheng</i>
<i>Mõ kêu nghe sao đĩnh đạc</i>

<i>Cộc cộc cộc, cộc cộc cộc</i>
<i>Trống kêu rộn rã tưng bừng</i>
<i>Tùng tùng tùng, tùng tùng tùng ”.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

mình thì gõ. Với cách dạy này sẽ giúp học sinh cảm thấy đây khơng cịn là
một giờ học mà nó vừa học vừa chơi rất thú vị.

<i><b>*Bốn là, sử dụng tranh ảnh:</b></i>

Sử dụng tranh ảnh sẽ giúp học sinh có những hình ảnh thực tế, được
học tập bằng đa giác quan, làm cho tiết học trở nên sinh động, hấp dẫn hơn.
Khi dạy học hát nếu giáo viên dùng tranh ảnh để giới thiệu ở phần đầu nội
dung bài học thì sẽ giúp học sinh phát triển được trí óc tưởng tượng của các
em, làm cho các em biết phát huy tính năng quan sát. Bước đầu dẫn dắt vào

nội dung bài học một cách sinh động, hứng thú bởi những hình ảnh đầy màu
sắc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Có thể đặt một số câu hỏi như: Các em hãy nhìn lên bảng và quan sát bức
tranh hãy cho biết chú họa sĩ đã vẽ gì? Ở đây chú học sĩ đã vẽ một phong
cảnh quê hương thật là đẹp. Có hàng cây xanh mơn mởn, có cả núi rừng và
các bạn đang vui mừng chào đón mùa xuân về. Với những hình ảnh đó bước
đầu đã làm cho các em có một cảm giác cuốn hút nhẹ nhàng và phần nào các
em đã hiểu được nội dung bài hát nói lên một phong cảnh quê hương rất tươi
đẹp.

<i><b>Năm là, sử dụng thiết bị phụ giảng ( cát séc, loa, băng đĩa nhạc):</b></i>
Để thay đổi khơng khí có thể vào những tiết ơn tập hay hoạt động ngoại
khóa giáo viên sử dụng cát séc mở các ca khúc thiếu nhi, những bản nhạc
không lời hay những làn điệu dân ca cho học sinh nghe nhằm rèn luyện cho
các em cách nghe nhạc và cảm thụ âm nhạc. Từ đó tạo cho các em một niềm
đam mê âm nhạc, các em sẽ thấy thích thú mỗi lúc đến giờ học âm nhạc.

<i><b>Sáu là, sử dụng trang thiết bị công nghệ thông tin:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

thanh sôi động, tư liệu dẫn chứng phù hợp với bài giảng để chuẩn bị tốt cho
mình những tiết dạy hay, cuốn hút học sinh vào bài dạy qua những hình ảnh
trên màn hình chiếu. Các em sẽ say sưa học, theo dõi chăm chú bước tiếp
theo cơ sẽ chiếu lên cái gì…cứ như thế hết sự tò mò này đến sự tò mò khác
cho đến lúc kết thúc tiết học mà học sinh vẫn còn chưa hết cảm xúc, chưa hết
hứng thú.

Với những giải pháp và sự kết hợp liên ngành, tôi đã nghiên cứu và áp

dụng vào giảng dạy. So với đầu năm học 2015 – 2016 các em cịn rụt rè, e
ngại, khơng tự tin biểu diễn thì đến cuối học kì II các em đã mạnh dạn, tự tin
<i>và đặc biệt là đã thành lập được đội văn nghệ tham gia giao lưu “ Ngày hội</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Tiếp tục áp dụng giải pháp sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học trong năm
học 2016 – 2017 tôi nhận thấy kết quả học tập của học sinh đã có bước
chuyển biến rõ rệt. Khả năng nhận biết âm nhạc của học sinh đã có sự phát
triển lớn. Các em đọc nhạc rất tốt, nghe cô đệm đàn nhận biết được giai điệu
bài hát chuẩn xác. Qua khảo sát thì cho thấy số lượng học sinh đạt u cầu
cao, khơng có học sinh đạt ở mức khơng hồn thành.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

Học sinh rất say mê bộ môn âm nhạc

<i><b>Giờ hoạt động ngoại khóa</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

Đây là một kết quả đáng mừng nhằm đáp ứng nhu cầu giáo dục phát
triển một cách toàn diện.

Để dạy tốt môn âm nhạc, giáo viên cần có lịng u nghề, có ý thức
trách nhiệm và phải đầu tư phương pháp giảng dạy một cách tích cực nhất,
hướng cho các em tới con đường tiếp nhận những cái hay, cái đẹp từ đó tạo
lịng u thích say mê âm nhạc. Học sinh hát đúng giai điệu, cảm nhận tốt sẽ
u thích mơn học. Qua thực tế giảng dạy theo chương trình SGK, đổi mới
phương pháp dạy học, sử dụng triệt để thiết bị đồ dùng trong giảng dạy âm
nhạc các khối lớp, tôi thấy đây là phương pháp rất tốt, đạt hiệu quả cao, rất
thuận lợi cho người dạy và học.

Chúng ta phải biết thiết kế, lập kế hoạch cho giờ học sao cho thật sôi nổi
nhưng lại hết sức nhẹ nhàng, làm sao để trị tự hoạt động, thầy làm việc ít, trị
được tìm tịi, suy nghĩ phát huy tính tích cực và tự giác của học sinh. Các em
được làm việc nhiều, khả năng ghi nhớ lâu, bền vững. Các em được lĩnh hội
tri thức bằng chính khả năng của mình.

Để đạt được điều đó thì địi hỏi người giáo viên phải tâm huyết với
nghề, không ngừng học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, ln có ý thức
đặt chất lượng học của học sinh lên hàng đầu.

Các cấp lãnh đạo thường xuyên tổ chức các phong trào văn nghệ.

Phòng giáo dục cần mở nhiều các chuyên đề hướng dẫn giáo viên tiếp
cận sử dụng các nhạc cụ trong nhà trường và nâng cao chất lượng dạy học.

Nhà trường nên tạo điều kiện bổ sung đầy đủ cơ sở vật chất, cần tập
trung trang bị những thiết bị tối thiểu, cần thiết phục vụ yêu cầu đồng bộ giữa
thiết bị chứng minh của giáo viên và thiết bị thực hành của học sinh, cần kết
hợp trang thiết bị truyền thông đơn giản và thiết bị hiện đại để phục vụ cho
việc dạy và học đạt hiệu quả tốt nhất.

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

Trên đây là một số giải pháp sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học nhằm
nâng cao hiệu quả học hát cho học sinh của tôi, rất mong được sự đóng góp ý
kiến của đồng chí, đồng nghiệp để sáng kiến được hoàn thiện và đạt hiệu quả
cao hơn./.

<i> Nam Xuân, ngày 26 tháng 12 năm 2016</i>

<b> </b> <b>Người viết</b>

<i> Trần Thị Cúc Phượng</i>

<b>DUYỆT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN NHÀ TRƯỜNG</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21></div>