Một số biện pháp nhằm tăng cường quản lý vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư xây dựng.

Một số biện pháp nhằm tăng cờng quản lý vốn sự
nghiệp có tính chất đầu t xây dựng.
3.1. Xu hớng quản lý và phát triển vốn sự nghiệp có tính chất đầu
t XĐ đối với các Sở, Ban Ngành của thành phố Hà Nội.
Theo đà tăng trởng kinh tế xã hội, sự gia tăng của dân số và gia tăng của
mức sống, nhu cầu mở rộng, nâng cấp, cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất của các
đơn vị HCSN cũng không ngừng tăng lên, nhất là đối với các đơn vị sự nghiệp.
Đồng thời, với chủ trơng u tiên chi ngân sách cho giáo dục - đào tạo, y tế,
khoa học công nghệ của Đảng và Nhà nớc (đã đợc đề cập đến trong văn kiện Đại
hội IX, pháp lệnh thủ đô, Luật ngân sách Nhà nớc 2002), chi cho phát triển sự
nghiệp giáo dục đào tạo, y tế nói chung và chi cho sửa chữa, cải tạo, mở rộng,
nâng cấp cơ sở vật chất của các ngành trên nói riêng sẽ lớn.
Thực trạng cơ sở vật chất của các cơ quan, đơn vị HCSN hiện nay còn yếu
kém. Mặc dù trong những năm vừa qua thành phố đã chú ý bố trí vốn để cải tạo,
sửa chữa, mở rộng, nâng cấp, nhng nhu cầu vẫn còn nhiều. Thực ra biện pháp triệt
để nhất là phải thay thế, xây mới những cơ sở vật chất này nhng do Nhà nớc phải
tập trung đầu t XDCB cho những công trình then chốt nên sửa chữa, cải tạo, mở
rộng, nâng cấp vẫn đợc sử dụng nh là giải pháp khả thi nhất hiện nay.
Với chủ trơng tiết kiệm chi ngân sách, cải cách tài chính công, Chính phủ đã
có quy định về khoán biên chế và chi quản lý hành chính cho các cơ quan hành
chính và quy định về giao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp có thu.
Tuy nhiên, đối với khoản chi về sửa chữa, cải tạo, mở rộng, nâng cấp cơ sở vật
chất cách quản lý cha thay đổi gì nhiều, các đơn vị vẫn phải dựa chủ yếu vào vốn
ngân sách Nhà nớc cấp.
Vì các lý do trên, có thể nói rằng, trong thời gian ngắn hạn và trung hạn vốn
sự nghiệp có tính chất đầu t XD sẽ không giảm đi. Trong dài hạn, cần u tiên tích
luỹ vốn đầu t XD để đổi mới, thay thế một cách toàn diện, triệt để những cơ sở hạ
tầng cũ kĩ, lạc hậu, trang bị những cơ sở vật chất rộng rãi, khang trang, hiện đại,
đúng tiêu chuẩn cho các cơ quan, đơn vị HCSN.
Bên cạnh đó, đối với riêng ngành văn hoá - thông tin, vốn sự nghiệp có tính
chất đầu t XD vẫn cực kỳ cần thiết cả trong hiện tại và về tơng lai lâu dài bởi vì nó

không chỉ dừng để phục hồi, nâng cao giá trị những tài sản hiện tại mà nó còn góp
phần duy trì và gìn giữ những di sản của quá khứ, những di sản mà nếu đi thì dù
có đầu t bao nhiêu tiền của cũng không lấy lại đợc.
Trong Chơng trình Tổng thể Cải cách hành chính Nhà nớc, Cải cách bộ máy
quản lý và Cải cách thủ tục hành chính là hai nội dung quan trọng. Xu thế cải
cách là tăng cờng phân cấp quản lý, nâng cấp quyền tự chủ của các cơ quan, đơn
vị. Đối với thành phố Hà Nội hiện nay, công tác phân công, phân cấp quản lý vốn
sự nghiệp có tính chất đầu t XD đã và đang đợc thực hiện khá tốt. Vốn đầu t
XDCB đợc tập trung ở thành phố UBND nhờ đó tập trung đợc nguồn lực đầu t cho
những dự án quan trọng của Thành phố và thống nhất đợc quản lý. Trong khi đó,
phân cấp, uỷ quyền quản lý cho các sở, UBND Quận, Huyện, Thành phố chủ yếu
quản lý về quy hoạch, kế hoạch chung vì vậy phát huy đợc sự chủ động trong việc
bố trí những khoản chi nhỏ, giảm bớt thủ tục hành chính và tận dụng đợc nguồn
lực quản lý của các Sở, Quận, Huyện. Do những u điểm này, và trong xu thế
chung, việc phân cấp quản lý sẽ càng đợc tăng cờng.
Các đơn vị HCSN đã và sẽ ngày càng đợc chủ động trong việc sắp xếp những
khoản chi, sử dụng vốn ngân sách miễn là hoàn thành nhiệm vụ đợc giao và tiết
kiệm NSNN. Việc tăng quyền tự chủ sẽ giảm đợc các thủ tục phiền hà xảy ra
trong quá trình lập và chấp hành ngân sách, giúp thủ trởng cơ quan, đơn vị phát
huy khả năng và trách nhiệm trong việc quyết định các khoản chi cần thiết đối với
đơn vị mình. Hiện tại, mới chỉ có quy định về khoán biên chế và chi phí quản lý
hành chính cho các cơ quan hành chính và quy định về giao quyền tự chủ tài
chính cho các đơn vị sự nghiệp có thu. Nội dung cơ bản và quan trọng nhất của
hai quy định này là kinh phí trong năm chi không hết (do tiết kiệm đợc, do thu)
thì không phải nộp trả ngân sách mà đợc giữ lại đơn vị để chi cho tăng lơng và
tăng cờng cơ sở vật chất. Kinh phí đợc phép chuyển năm sau là kinh phí Nhà nớc
cấp cho hoạt động thờng xuyên của đơn vị và khoản thu sự nghiệp. Thực tế áp
dụng những quy định này ở thành phố Hà Nội, dù mới trong thời gian cha lâu, đã
cho thấy hiệu quả rõ rệt. Vì vậy cần có thể trong thời gian tới các quy định mới sẽ
đợc mở rộng nghiên cứu triển khai và áp dụng cho các khoản chi khác nh chi sửa

chữa, cải tạo, mở rộng, nâng cấp cơ sở vật chất.
3.2. Một số biện pháp nhằm tăng cờng quản lý vốn sự nghiệp có
tính chất đầu t XD đối với các Sở, Ban, Ngành của thành phố Hà Nội.
3.2.1. Nâng cao chất lợng ở từng khâu của nội dung quản lý và trên cả
quá trình quản lý
3.2.1.1. Khâu lập và phân bổ kế hoạch vốn đầu t
Chất lợng khâu lập kế hoạch có ảnh hởng rất lớn đối với quá trình quản lý
vốn sự nghiệp có tính chất đầu t XD bởi vì đây là khâu đầu tiên của toàn bộ quá
trình. Tuy nhiên, công tác lập và phân bổ kế hoạch hiện nay cha tốt, còn tồn tại
hai hạn chế là không đúng thời hạn và cha đầy đủ, chính xác. Để khắc phục những
hạn chế này, cần thực hiện một số giải pháp sau:
Cơ quan tài chính lập và phân bổ kế hoạch vốn đầu t theo các giai đoạn của
trình tự đầu t. Có 3 loại kế hoạch: Kế hoạch vốn cho chuẩn bị đầu t, kế hoạch vốn
cho chuẩn bị thực hiện và kế hoạch vốn cho thực hiện đầu t. Với mỗi loại kế
hoạch này có các yêu cầu biện pháp khác nhau để nâng cao hiệu quả quản lý.
Ngay từ đầu khi đơn vị lập dự toán chi ngân sách của mình, cơ quan tài
chính cần xem xét ngay danh mục xin kinh phí cho việc lập dự án.
- Đánh giá sơ bộ sự cần thiết của dự án đề xuất dựa trên những thông tin đã
nắm đợc về tình hình thực tế và những nhu cầu phát triển của đơn vị, của ngành.
Loại bỏ ngay những dự án không cần thiết hoặc cha cần thiết, những dự án không
phù hợp với chức năng nhiệm vụ của đơn vị hoặc với yêu cầu phát triển ngành.
- Đánh giá mức hợp lý của vốn chuẩn bị đầu t của mỗi dự án nhất định để
điều chỉnh.
Nh vậy, không những tiết kiệm đợc khoản chi lập dự án đầu t mà còn hạn chế
đợc sự lãng phí nếu nh dự án đợc lập nhng không đợc quyết định đầu t.
Khi dự án đã có quyết định đầu t, cơ quan tài chính cần bố trí vốn cho việc
lập tổng dự toán, thiết kế kỹ thuật để chuẩn bị thực hiện đầu t. Vì dự án đã có
quyết định đầu t, công việc chuẩn bị thực hiện đầu t càng mau chóng tiến hành thì
công trình càng mau chóng đợc khởi công theo đúng tiến độ.
Đối với các dự án đã đợc phê duyệt thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán, cơ

quan tài chính sẽ lập và thông báo kế hoạch vốn thực hiện đầu t dự án.
Kế hoạch năm và kế hoạch quý cần giao sát với nhu cầu vốn theo tiến độ
công trình, cần đánh giá khả năng giải ngân của công trình, qua đó bố trí vốn kịp
thời, hợp lý tránh đợc ứ đọng nguồn. ở đây có hai ý cần thực hiện. Một mặt phải
bố trí đủ vốn cho công trình để thi công theo đúng tiến độ, không để xảy ra tình
trạng tạm ngừng thi công do cha có vốn hoặc tình trạng đơn vị phải xin bổ sung
vốn nhiều lần. Mặt khác, kế hoạch vốn cần đợc bố trí đủ, không qua thừa so với
khả năng thực hiện của đơn vị, tránh việc bố trí nhiều vốn mà thực hiện đợc ít,
phải chuyển sang quý sau hoặc phải thu hồi lại khi hết hạn. Bố trí vốn hợp lý
không chỉ làm tăng hiệu quả sử dụng vốn đối với mỗi công trình mà nó còn làm
tăng khả năng cân đối vốn giữa các công trình và do đó làm tăng hiệu quả sử dụng
vốn sự nghiệp có tính chất đầu t XD nói chung. Để làm đợc điều này cần căn cứ
vào:
- Tổng dự toán và nhu cầu vốn theo tiêu tiến độ đã đợc duyệt
- Báo cáo tình hình thực hiện vốn đầu t của đơn vị và của KBNN.
- Tổng hợp dự toán và tình hình thực hiện dự toán của tất cả các dự án
Những yếu tố này đòi hỏi một hệ thống thông tin báo cáo đầy đủ, chính xác
kịp thời giữa cơ quan quản lý với đơn vị sử dụng vốn và giữa các cơ quan quản lý
với nhau. Đồng thời, nó cũng đòi hỏi khả năng tổng hợp, phân tích, đánh giá tình
hình của cán bộ quản lý.
Trong việc lập và phân bổ kế hoạch ngân sách đối với cả 3 loại kế hoạch nêu
trên đều phải lu ý những điểm sau.
- Bố trí danh mục vốn, kế hoạch vốn có trọng tâm, trọng điểm, u tiên cho các
dự án thuộc các ngành y tế, giáo dục vì xét về ý nghĩa xã hội, số lợng của các
công trình cần thực hiện và tính cấp thiết của cá công trình, hai ngành này đều
đứng đầu. Bố trí vốn có trọng tâm, trọng điểm, tránh tình trạng dàn trải vốn, sửa
chữa chắp vá chính là nhằm yếu tố hiệu quả tiết kiệm trong mục tiêu quản lý vốn,
đồng thời cũng đáp ứng đợc yêu cầu phát triển của mỗi ngành.
- Giao mức vốn hợp lý tức là trong đó các khoản mục chi và mức vốn phù
hợp cho mỗi khoản mục chi cần đợc giao càng chính xác và đầy đủ càng tốt. Điều

này mới nghe có vẻ mâu thuẫn với xu hớng tăng cờng quyền tự chủ của các đơn vị
nhng thực sự không phải nh vậy. Việc đa ra mức vốn hợp lý phải căn cứ vào nhu
cầu và tình hình thực tế của đơn vị, căn cứ vào dự toán của đơn vị và có sự trao
đổi, điều chỉnh nếu có bất đồng. Đó là quyền tự chủ của đơn vị. Ngợc lại, cơ quan
tài chính giao chính xác và đầy đủ các khoản mục chi là nhằm đa ra một công cụ
giám sát, bắt các đơn vị phải tự giác chi vốn theo đúng mục đích (đúng nội dung
của mỗi khoản mục), và đúng dự toán (đúng số vốn đợc giao của mỗi khoản mục).
Đặc biệt, đối với những hoạt động đã đợc lập kế hoạch trớc nh việc thực hiện các
dự án đầu t, xây dựng thì việc bố trí vốn cụ thể theo các mục chi lại càng tỏ ra
thích hợp.
Thông thờng mọi ngời hay nghĩ đến việc cơ quan tài chính cần tính giảm
những khoản chi lớn quá mức cần thiết trong dự toán trình duyệt của đơn vị. Tuy
nhiên, xét khía cạnh khác, cơ quan tài chính cần có vốn cho đơn vị tính đầy đủ,
tính đúng giá các khoản chi cần thiết để giao dự toán cho chính xác, hạn chế việc
phải bổ sung dự toán sau này, tránh tình trạng bị động về vốn đối với các chủ đầu
t lẫn cơ quan quản lý cấp phát.
3.2.1.2. Khâu thanh toán vốn.
Thanh toán vốn chính là một khâu quan trọng để kiểm soát việc thực hiện
chi vốn ngân sách. Chất lợng của khâu thanh toán vốn phụ thuộc vào:
- Chất lợng khâu lập dự toán ban đầu
- Tình hình thực hiện thi công và hoàn thành khối lợng công trình theo tiến
độ của đơn vị.
- Chất lợng hệ thống thanh toán vốn của cơ quan tài chính và Kho bạc Nhà
nớc.
Hạn chế lớn nhất của khâu thanh toán vốn hiện nay là việc giải ngân chậm,
chi ngân sách bị dồn vào cuối năm.
Để đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành công trình của các đơn vị, Sở Tài
chính Vật giá cần phối hợp với đơn vị chủ quản và các cơ quan có thẩm quyền
đôn đốc các đơn vị tiến hành thực hiện vốn đã đợc bố trí theo kế hoạch, khắc phục
tình trạng kế hoạch, khắc phục tình trạng kế hoạch vốn đã giao mà không đợc chi

hoặc tỷ lệ thực hiện kế hoạch quá thấp, hoặc việc dồn các khoản chi vào cuối
năm, ảnh hởng đến tiến độ công trình và gây khó khăn cho công tác quyết toán
của cơ quan tài chính.
Về phần mình, cơ quan quản lý thanh toán (kho bạc) cần kết hợp chặt chẽ
với cơ quan quản lý cấp phát (Sở Tài chính), thực hiện nhanh chóng việc chuyển
vốn, thanh toán vốn cho các đơn vị có đầy đủ hồ sơ thanh toán, hớng dẫn cho các
đơn vị còn thiếu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải ngân các công trình. Đồng
thời, hai cơ quan này cần tăng cờng chế độ thông tin báo cáo lẫn nhau để kiểm
soát các khoản chi, giám sát tiến độ và khối lợng thanh toán vốn, từ đó kịp thời
đốc thúc và phát hiện các sai sót.
Hiện nay, theo quy định mới của Luật Ngân sách 2002, Nghị định số
10/2002/NĐ - CP ngày 16/01/2002 của Chính phủ về cơ chế tài chính cho các đơn
vị sự nghiệp có thu, Quyết định số 192/2001/QĐ - TTg ngày 17/12/2001 về việc
mở rộng thí điểm khoán biên chế và kinh phí quản lý hành chính, hạn mức kinh
phí hoặc số kinh phí khoán của các cơ quan đơn vị nếu chi không hết (do tiết kiệm
hoặc tăng thu) và kinh phí chi hoạt động thờng xuyên, khoản thu sự nghiệp (đối
với đơn vị sự nghiệp có thu). Chi đâu t XDCB cơ bản không áp dụng quy định
này.
Đối với chi vốn sự nghiệp có tính chất đầu t XD, quy định tơng tự có thể có
tác dụng. Tuy nhiên cần lu ý điểm khác biệt. Hai quy định nêu trên là nhằm
khuyến khích các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp tiết kiệm chi quản lý
hành chính và tăng thu, vì vậy còn có quy định cho phép các cơ quan đơn vị này
sử dụng một phần kinh phí dôi ra để tăng lơng và đầu t tăng cờng cơ sở vật chất.
Đối với vốn sự nghiệp có tính chất đầu t XD, chỉ đợc dùng vào mục đích duy nhất
là chi cho công trình, dự án đang thực hiện và việc cho phép chuyển hạn mức thừa
sang năm sau chỉ là giải pháp tình thế cho các đơn vị do điều kiện khách quan
không thực hiện tốt kế hoạch vốn đã giao. Vì vậy để tránh tình trạng bị lạm dụng
cần phải kèm theo những quy định chặt chẽ hơn. Ví dụ có giải trình về nguyên
nhân không thực hiện đúng kế hoạch, vốn chuyển sang năm sau phải đợc thực
hiện xong trong một thời gian nhất định.

3.2.1.3. Khâu quyết toán.
Quyết toán là khâu kiểm tra cuối cùng đối với việc sử dụng vốn ngân sách.
Nó là điểm chốt, phát hiện những sai sót mà các khâu quản lý khác đã bỏ qua. Vì
vậy, yêu cầu đối với công tác quyết toán là phải chặt chẽ, chính xác, đúng chế độ,
đúng pháp luật. Hạn chế lớn nhất trong khâu quyết toán hiện nay là việc các công
trình chậm quyết toán và số quyết toán duyệt còn chênh lệch nhiều so với quyết
toán đơn vị. Để giải quyết vấn đề này, cần thực hiện các biện pháp sau:
Các công trình đã thi công xong cần nhanh chóng lập báo cáo quyết toán. Cơ
quan tài chính cần có văn bản hớng dẫn cụ thể, tổ chức tập huấn về các trình tự,
thủ tục, hồ sơ quyết toán vốn sự nghiệp có tính chất đầu t xây dựng cơ bản cho
các cơ quan, đơn vị. Trong văn bản hớng dẫn nên có mục lu ý các sai sót mà đơn
vị hay mắc trong quá trình quyết toán nh các hồ sơ thủ tục bị thiếu, quyết toán
nhầm mục lục ngân sách, cách tính và điều chỉnh giá trị công trình theo đơn giá
thành phố quy định, thời hạn nộp báo cáo quyết toán. Nh vậy sẽ hạn chế đợc các
sai sót của đơn vị, đẩy nhanh tốc độ quyết toán.
Các đơn vị cần tự giác thực hiện nghiêm túc việc quyết toán thực hiện vón
đầu t năm, quyết toán hạng mục công trình hoàn thành và quyết toán công trình
hoàn thành. Nếu việc quyết toán thực hiện vốn đầu t năm, quyết toán hạng mục
công trình hoàn thành đợc thực hiện tốt thì việc quyết toán công trình hoàn thành
sẽ dễ dàng, nhanh chóng hơn.
Cơ quan tài chính cần thực hiện tốt các công việc.
- Phối hợp với Kho bạc Nhà nớc và cơ quan quản lý của chủ đầu t kiểm tra,
theo dõi tiến độ thanh quyết toán vốn theo kế hoạch, đôn đốc những đơn vị chậm
trễ.