Giáo án Ngữ văn 9 tuần 15-18

Trng THCS th trn Th 11 Giỏo ỏn Ng vn 9
Tun: 15
Tit: 71
Chiếc lợc ngà
Nguyn Quang Sỏng
Ngày soạn:
15/11
Ngy ging:
I. Mc tiờu bi hc:
1. Kiến thức
- Cm nhn c tỡnh cha con sõu nng trong hon cnh ộo le ca chin tranh.
- Nm c ngh thut miờu t tõm lớ nhõn vt c bit l nhõn vt bộ Thu.
- Ngh thut xõy dng tỡnh hung truyn bt ng thỳ v, t nhiờn ca tỏc gi .
2. Kỹ năng
- Rốn k nng c din cm, phỏt hin nhng chi tit ngh thut ỏng chỳ ý trong
mt truyn ngn.
3. Thái độ:
Giáo dục học sinh tình yêu gia đình, quê hơng, đất nớc
II. Chun b:
- GV: Chõn dung tỏc gi,
- HS: c - túm tt truyn, tỡm hiu cõu hi SGK.
III. Tin trỡnh hot ng:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung hoạt động
B sung
Hoạt động I: Khởi động
1 kim tra :
n tng ca em khi hc xong
truyn lng l Sa Pa ? Vỡ sao trong truyn
tỏc gi khụng t tờn cho nhõn vt?
2. Giới thiệu bài
Hoạt động II: Hớng dẫn học sinh tìm

hiểu chung văn bản.
Gv : Hớng dẫn đọc, đọc mẫu.
Hs. 2-3 em đọc toàn văn bản nhận xét
Gv. Nhận xét, uốn nắn
Yêu cầu học sinh tóm tắt lại cốt truyện
của đoạn trích.
Hs. Đọc phần chú thích *
H. Tóm tắt những nét chính về tác giả
Nguyễn Quang Sáng?
Gv. Giới thiêu chân dung nhà văn, nhấn
mạnh một số điểm cần lu ý.
I. Tỡm hiu chung :
1. Tác giả
Nguyễn Quang Sáng sinh năm
1932, quê ở chợ Mới An
Giang
Tham gia phong trào kháng chiến
chống thực dân Pháp 1954 sau đó
trở về hoạt động tại chiến trờng
miền Nam tiếp tục viết văn.
Nổi tiếng với truyện gnắn và tiêu
thuyết
Đè tài chủ yếu viết về cuộc sồng
và con ngời nam bộ.
GV Nguyn Th Dim
1
Trng THCS th trn Th 11 Giỏo ỏn Ng vn 9
H. Truyện ngắn chiếc lợc ngà đợc sáng
tác trong hoàn cảnh và thời gian nào?
H. Em có nhận xét gì về cách xây dựng

truyện của nhà văn?
Gv. Truyện ngắn khá dài viết theo cách
truyện lồng trong truyện mà phần chính là
truyện của bác Ba (Đồng đội cũ của ông
Sáu) kể về cha con ông Sáu.
H. Em hãy cho biết thể loại và phơng
thức biểu đạt chính của truyện?
H. Ngoài phơng thức tự sự còn kết hợp
với phơng thức nào? (Xen miêu tả)
H. Ngôi kể và tác dụng của ngôi kể đó?
( Ngôi thứ nhất Tăng độ tin cậy và tính
trữ tình của truyện)
Hoạt động III: Hớng dẫn tìm hiểu chi tiết
văn bản
H. Nội dung chính của câu truyện là gì?
( Bộc lộ tình cảm của cha con ông Sáu)
H. Trong đoạn trích tác giả đẫ xây dựng
đợc những tình huống nào để bộc lộ tình
cảm của cha con ông Sáu ?
H. Đâu là tình huống cơ bản ?
H. ở hai tình huống đó đã bộc lộ tình
cảm gì của nhân vật làm ngời đọc xúc
động ?
H. Dựa vào hai tình huống trên xác định
bố cục văn bản ?
Hs/ Đọc lại tình huống 1.
H. Diễn biến tâm lý và tình cảm của
nhân vật bé Thu trong đoạn trích của
truyện có rhể chia thành mấy giai đoạn,
đó là những giai đoạn nào?

2. Tác phẩm
Viết năm 1966 khi ông tham gia
chiến đấu tạ chiến trờng Nam bộ.
3. Thể loại : Truyện ngắn
Phơng thức biểu đạt: Tự sự
4. c- tỡm hiu chỳ thớ thớch
5. Bố cục
- Tình huống truyện:
+ Hai cha con gặp nhau sau 8
năm xa cách, bé Thu không nhận
cha, khi nhận ra cha thì ông Sáu
phải đi-> Biểu lộ tình cảm mãnh
liệt của bé Thu.
+ ở nơi căn cứ ông Sáu đã dồn
tình yêu thơng nhớ con vào làm
chiếc lợc ngà.
II. c- Hiu vn bn:
1. Ni dung:
a. Hình ảnh bé Thu trong lần cha về
thăm nhà.
*Tr ớc khi bé Thu nhận ra ông
Sáu là cha.
-Bé Thu ngạc nhiên , lo lắng, sợ hãi
và xa lánh
GV Nguyn Th Dim
2
Trng THCS th trn Th 11 Giỏo ỏn Ng vn 9
H. Tìm những từ ngữ hình ảnh chứng tỏ
bé Thu không nhận ông Sáu là cha?
- Nghe ông Sáu gọi: Giật mình tròn mắt

ngơ ngác lạ lùng.....
- Mặt bỗng tái nhợt đi, chớp chớp mắt
nhìn anh Ba nh muốn hỏi
- Vụt chạy kêu thét lên gọi má
H. Qua những cử chỉ hành động đó em
cảm nhận đợc tâm trạng gì đang diễn ra
trong bé Thu ?
H.Phản ứng tâm lý của bé Thu diễn ra
trong hoàn cảnh cụ thể nào?
Em hãy phân tích tâm lý của bé Thu
trong từng hoàn cảnh?
- H/c1: Khi mẹ bảo nó mời ba ra ăn cơm
- H/c2: Khi nấu cơm và cần sự giúp đỡ.
H. Khi mời ông Sáu vào ăn cơm. bé Thu
mời ntn?
- Nói trống không ....
H. Theo em vì sao bé Thu lại có phản
ứng đó?
Có phải đó là dấu hiệu của đứa trẻ h
không?
- Bé Thu đã bày tỏ tình cảm sâu sắc, tình
yêu mãnh liệt đối với ngời cha trong ảnh
của mình. Bé Thu không coi ông Sáu là
cha, chỉ là ngời đàn ông xa lạ không tốt.
Trong hoàn cảnh xa cách trắc trở của
chiến tranh, bé Thu còn nhỏ không hiểu
hết đợc những tình thế khắc nghiệt của c/s
ngời lớn, cũng không kịp đón nhận những
khả năng bất thờng nhng lại thờng xảy ra
trong h/c chiến tranh.

Gv. Qua sự giải thích của bà ngoại Thu đã
hiểu ra tất cả vậy thái độ và hành động của
bé Thu trong buổi chia tay khi Thu
nhận ra cha ntn?-> T2
H. Buổi sáng cuối cùng của ngày phép
khi anh Sáu lên đờng Thu đã có thái độ
và hành động nh thế nào?
Hs. Thảo luận nhóm tìm những chi tiết
-Cự tuyệt một cách quyết liệt trớc
những tình cảm của ông Sáu giành
cho mình- Không chấp nhận ông
Sáu là cha.
* Khi nhận ra ông sáu là cha.
GV Nguyn Th Dim
3
Trng THCS th trn Th 11 Giỏo ỏn Ng vn 9
miêu tả.
Đại diện nhóm trình bày kết quả, nhận
xét, bổ sung.
- Thái độ : mặt sầm lại buồn rầu,
nhìn không ngơ ngác, không lạ
lùng, vẻ mặt nghĩ ngợi sâu xa.
- Hành động : Gọi thét, ôm chầm, bíu
chặt, hôn cùng khắp, tay siết cổ,
chân câu chặt
H. Tất cả những hành động của bé Thu
nói lên điều gì ?
H. Nếu chứng kiến cảnh tợng đó em cảm
thấy nh thế nào ?
H. Em hiểu gì về nhân vật bé Thu qua

đoạn trích ?
Hs. Nêu ý kiến
Gv, Nhận xét và bình giảng
H. Hãy nhận xét về nghệ thuật xây dựng
nhân vật của tác giả?
H. Vì sao ngời thân ông Sáu khao khát đ-
ợc gặp mặt nhất lại chính là đứ a con?
- Vì đã 8 năm ông cha một lần gặp mặt
đứa con gái đầu lòng...
H. Hãy chỉ ra những chi tiết biểu hiện
tình cảm của ông Sáu đối với con trong
ba ngày phép?
Hs. Thảo luận nhóm
Đại diện nhóm trình bày kết quả nhận xét
bổ sung.
Gv. Nhận xét kết luận
- Gọi Thu ! con cùng với điệu bộ vừa
bớc vừa khom ngời đa tay đón chào con.
- Suốt ngày quanh quẩn bên con
- Vỗ về chăm sóc con
H. Những chi tiết đó biểu lộ tình cảm nh
- Sự ngờ vực về cha trong bé Thu đã
đợc giải toả, Thu ân hận và hối tiếc,
tình yêu cha và nỗi nhớ mong cha ẩn
sâu ttrong lòng bùng ra mạnh mẽ.
* Thu là một em bé có tình cảm sâu
sắc, mạnh mẽ, mãnh liệt trong tình
yêu thơng nhất là đối với ngời cha
của mình. Nhng ở em cũng có biểu
hiện của một đứa trẻ bớng bỉnh gan

lì và cơng quyết.
* Nhà văn rất am hiểu tâm lý trẻ em
và diễn tả hết sức sinh động bằng cả
tấm lòng yêu mến và trân trọng tình
cảm của trẻ thơ.
b.Nhân vật ông Sáu
*. Trong ba ngày phép
GV Nguyn Th Dim
4
Trng THCS th trn Th 11 Giỏo ỏn Ng vn 9
thế nào của ông Sáu đối với bé Thu ?
H. Khi đứa con từ chối những tình cảm
đó của ông Sáu ông có những biểu hiện
gì ?
- Mặt sầm lại, 2 cánh tay buông nh bị gãy
H.Những biểu hiện đó cho thấy tâm
trạng ông Sáu ntn ?
H. Đến khi bé Thu chịu nhận ông Sáu là
cha tâm trạng của ông ntn ?
Hs. Thảo luận nhóm và tìm chi tiết biểu
hiện
H. Những chi tiết đó giúp em cảm nhận
đợc điều gì diễn ra trong tâm trạng của
ông ?
H. Tình cảm sâu sắc của ông Sáu với bé
Thu cần đợc thể hiện tập trung ở phần
nào trong câu chuyện ?
- Khi ông Sáu ở nơi căn cứ
H. Ông đã làm gì để bộc lộ tình cảm nhớ
thơng yêu con của mình?

Tìm những chi tiết bộc lộ tình cảm của
ông Sáu khi ông làm cây lợc ngà?
- Ca răng lợc thận trọng, tỉ mỉ
- Trên sống lng lợc khắc chữ...
- Khi nhớ con thì lấy lợc ra ngắm.
H. Qua những chi tiết đó em có nhận xét
gì về tình cảm của ông Sáu đối với con
mình?
H. Khi làm xong chiếc lợc tởng nh làm
dịu đi nỗi ân hận day dứt trong ông Sáu
nhng điều gì đã xảy ra?
- ông Sáu hy sinh khi cha kịp trao cây lợc
đến tay con gái.
H. Qua câu chuyện về chiếc lợc ngà
không chỉ nói đến tình cảm cha con thắm
thiết mà còn phản ánh đợc điều gì?
- Những đau thơng mất mát do chiến tranh
gây ra cho bao gia đình, bao con ngời.
Hoạt động III. Hớng dẫn tổng kết
H. Điểm lớn nhất để tạo nên ngôn ngữ
- Buồn , thất vọng nhng đầy lòng tha
thứ khi đứa con từ chối tình cảm
của mình.
- Sung sớng, hạnh phúc khi cảm
nhận đợc tình ruột thịt từ con mình.
*. nơi căn cứ.
- Ông đã dồn hết tâm huyết, lòng
yêu thơng con vào làm chiếc lợc ngà
2. Ngh thut:
-To tỡnh hụng truyn ộo le.

-Ct truyn mang yu t bt ng.
-Ngi k chuyn l bn ca ụng
Sỏu, chng kin ton b cõu
GV Nguyn Th Dim
5