VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT
QUA MÀNG
ĐẠI CƯƠNG
Luôn có sự chênh lệch về
nồng độ các chất hoà tan
giữa hai phía của màng sinh
chất đang hoạt động.
Chênh lệch nồng độ có thể
đặc trưng bằng một vectơ gọi
là gradient nồng độ.
Vật chất có xu hướng tự
nhiên trở về thế năng tối
ĐẠI CƯƠNG
Màng chỉ vận chuyển ngược
chiều gradient nồng độ khi
được cung cấp năng lượng
Năng lượng tự do từ ATP cung
cấp được chuyển thành thế
năng của gradient nồng độ
vật chất qua màng
Vận chuyển tích cực / vận
chuyển chủ động
ĐẠI CƯƠNG
Đơn vận là vận chuyển một
chất qua màng một cách độc
lập, không kèm vận chuyển
chất khác.
Hiệp vận là hiện tượng hai
phân tử khác nhau được đồng
thời qua cùng một vị trí trên
màng, trong đó có một chất
được vận chuyển ngược chiều
ĐẠI CƯƠNG
Vật chất có thể qua màng dưới
dạng phân tử hay ion hoà tan,
nhưng cũng có thể dưới dạng hạt
không tan hoặc khối khá lớn.
VCVC khối lớn chia thành nhập
bào và xuất bào (nuốt vào hay
tống ra).
Nhập bào chia thành ẩm bào
(uống, nhập bào không đặc hiệu)
và nhập bào qua thụ thể. Một
trường hợp đặc biệt của nhập
ĐẠI CƯƠNG
Tiêu thụ năng lượng tự
do hay không?
Vận chuyển độc lập
hay kết hợp hai chất?
Vận chuyển từng phân
tử (ion) hay khối nhiều
phân tử?
VẬN CHUYỂN PHÂN
TỬ CHẤT TAN
Khuếch tán
đơn giản
VẬN CHUYỂN PHÂN
TỬ CHẤT TAN
Khuếch tán đơn giản
Phân tử nhỏ hoà tan có thể
khuếch tán đơn giản qua
màng lipid kép từ phía nồng
độ cao sang nồng độ thấp
Tốc độ khuếch tán phụ thuộc
vào độ hoà tan của phân tử
trong màng lipid kép và vào
gradient nồng độ giữa hai beân
VẬN CHUYỂN PHÂN
TỬ CHẤT TAN
Khuếch tán
đơn giản
VẬN CHUYỂN PHÂN
TỬ CHẤT TAN
Protein trung
gian vận
chuyển qua
màng: protein
tải và protein
kênh.
Protein tải:
thay đổi cấu
hình không gian
sao cho tâm
gắn này được
VẬN CHUYỂN PHÂN
TỬ CHẤT TAN
Protein kênh (channel): tạo thành
hầm xuyên qua màng phân tử
phân cực hay ion có thể đi qua mà
không cần phải tiếp xúc với lipid.
Protein tải Protein
kênh
Chất được
Phân tử +
vận chuyển Ion
Ion
Chiều
gradient
nồng độ
Luôn luôn
xuôi chiều
Xuôi hoặc
ngược
Tốc độ vận Chậm
chuyển
Rất nhanh
Điều kiện
hoạt động
Tác nhân
điều khiển
Thời gian
ngắn
Hoạt động
liên tục
VẬN CHUYỂN PHÂN TỬ CHẤT TAN