Cơ sở lý luận tổng quát của phân tích tài chính doanh nghiệp

Cơ sở lý luận tổng quát của phân tích tài
chính doanh nghiệp
1.1 DOANH NGHIỆP VÀ VAI TRÒ CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1.1 Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường
Doanh nghiệp được hiểu như sau: là chủ thể kinh tế độc lập, có tư cách pháp
nhân, hoạt động kinh doanh trên thị trường nhằm làm tăng giá trị của chủ sở hữu.
Luật Doanh nghiệp được quốc hội nước ta thông qua ngày 12/ 06/1999 và
chính thức áp dụng vào ngày 1/ 1/ 2000 nêu rõ :Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế
riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy
định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh.
Để tìm hiểu sâu hơn về doanh nghiệp cụ thể là hoạt động trong doanh nghiệp
phải nắm rõ có bao nhiêu loại hình doanh nghiệp đang tồn tại gắn với nền kinh tế
thị trường, và để đứng vững trong nền kinh tế thị trường luôn đi kèm với quy luật
đào thải khắc nghiệt thì mỗi doanh nghiệp cần có những phương hướng gì khi tiến
hành sản xuất kinh doanh.
Ở Việt Nam hiện nay theo hình thưc pháp lý có các loại hình doanh nghiệp
sau: doanh nghiệp Nhà nước, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công
ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân, hợp tác xã, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài ( gồm doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước
ngoài ).
Do không có điều kiện đi sâu tìm hiểu, nên chuyên đề chỉ nêu các phương
hướng chung nhất cho tất cả các loại hình doanh nghiệp khi muốn tiến hành sản
xuất kinh doanh. Đó là ba câu hỏi mà nhà quản trị doanh nghiệp phải trả lời :
- Một là : Nên đầu tư vào sản xuất sản phẩm gì ? Đây chính là chiến lược
đầu tư dài hạn của doanh nghiệp
- Hai là : Sản xuất ra sản phẩm nhằm phục vụ những đối tượng nào ?
- Ba là : Tổ chức quản lý sản xuất như thế nào để hoạt động trong doanh
nghiệp đi đúng quỹ đạo đã được vạch ra ?
Ba câu hỏi trên đều xoay quanh vấn đề là làm sao doanh nghiệp có thể thu
được lợi nhuận tối đa trong khi chỉ phải bỏ ra một lượng chi phí tối thiểu.
Muốn vậy doanh nghiệp cần phải tăng cường quản lý trên tất cả các mặt hoạt

động của mình bởi vì cơ chế quản lý lỏng lẻo, không đồng bộ, không thống nhất từ
trên xuống là tiền đề khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng làm ăn thua lỗ, sản
phẩm của doanh nghiệp thiếu tính cạnh tranh làm cho quá trình tiêu thụ bị đình trệ
nên không thanh toán được các khoản nợ, và dẫn tới kết cục tất yếu là phá sản.
Mặc dù hoạt động trong doanh nghiệp rất đa dạng và còn phụ thuộc vào đặc
điểm của từng loại hình sản xuất kinh doanh nhưng đều có một điểm chung lớn
trong quá trình hoạt động sản xuất ở tất cả các đơn vị là đều phải diễn ra hoạt động
tài chính và hoạt động này được điều khiển trực tiếp bởi bộ phận quản trị tài chính
doanh nghiệp.
Vậy khi doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường thì bộ phận này
có chức năng gì, phải thực hiện những nhiệm vụ gì, hiệu quả sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp gắn với công tác này như thế nào ?
1.1.2 Khái quát về quản trị tài chính doanh nghiệp
Để có hiểu biết khái quát về quản trị tài chính doanh nghiệp phải có được
những khái niệm cơ bản theo hệ thống dưới đây.
1.1.2.1 Tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là một khâu của hệ thống tài chính trong nền kinh tế
quốc dân, nó là một phạm trù kinh tế khách quan gắn liền với sự ra đời của nền
kinh tế hàng hoá tiền tệ.
Tài chính doanh nghiệp có nhiệm vụ là quá trình tạo lập, phân phối và sử
dụng các quỹ tiền tệ phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp bởi vì
tiền đề cần thiết để mỗi doanh nghiệp có thể tiến hành hoạt động kinh doanh là
phải có một lượng tiền tệ nhất định thì doanh nghiệp mới thực hiện được mục tiêu
đã vạch ra. Các hoạt động liên quan đến việc tạo lập, phân phối và sử dụng các
quỹ tiền tệ thuộc các hoạt động tài chính của doanh nghiệp
Các quan hệ kinh tế phát sinh gắn với việc tạo lập, phân phối và sử dụng các
quỹ tiền tệ của doanh nghiệp như quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước, quan
hệ giữa doanh nghiệp với các chủ thể kinh tế, quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp
hợp thành quan hệ tài chính của doanh nghiệp.
1.1.2.2 Quản trị tài chính doanh nghiệp, nội dung và các

nhân tố ảnh hưởng đến quản trị doanh nghiệp.

a. Quản trị tài chính doanh nghiệp là việc lựa chọn và đưa ra các quyết
định tài chính, tổ chức thực hiện các quyết định đó nhằm đạt được các mục tiêu
hoạt động của doanh nghiệp: tối đa hoá lợi nhuận, không ngừng làm tăng giá trị
của doanh nghiệp và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
b. Nội dung chủ yếu của quản trị tài chính doanh nghiệp :
- Tham gia đánh giá lựa chọn các dự án đầu tư và kết quả kinh doanh.
- Xác định nhu cầu vốn, tổ chức huy động các nguồn vốn để đáp ứng cho hoạt
động của doanh nghiệp.
- Tổ chức sử dụng tốt số vốn hiện có, quản lý chặt chẽ các khoản thu chi, đảm bảo
khả năng thanh toán cuả doanh nghiệp.
- Thực hiện tốt việc phân phối lợi nhuận, trích lập và sử dụng các quỹ của doanh
nghiệp.
- Đảm bảo kiểm tra kiểm soát, thường xuyên đối với tình hình hoạt động của
doanh nghiệp và thực hiện tốt việc phân tích tài chính.
- Thực hiện tốt việc kế hoạch hoá tài chính.
c. Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến quản trị tài chính doanh
nghiệp thường là: hình thức pháp lý của tổ chức doanh nghiệp; đặc điểm kinh tế
kĩ thuật của ngành kinh doanh ( tính chất ngành kinh doanh, thời vụ, chu kỳ sản
xuất ); môi trường kinh doanh ( sự ổn định của nền kinh tế, ảnh hưởng của giá cả
thị trường, lãi suất và thuế, sự canh tranh trên thị trường và tiến bộ công nghệ ).
1.1.2.3 Vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thành công hay thất bại là do công
tác quản trị tài chính doanh nghiệp bởi vì quản trị tài chính có quan hệ chặt chẽ
với quản trị doanh nghiệp hầu hết mọi quyết định quản trị khác đều đều dựa vào
kết quả rút ra từ đánh giá về mặt tài chính trong quản trị doanh nghiệp.
Vậy vai trò cụ thể của quản trị tài chính trong doanh nghiệp là gì ?
- Xác định đúng đắn nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động của doanh nghiệp
trong từng thời kỳ, lựa chọn các phương pháp và hình thức thích hợp huy đọng vốn

từ bên trong và bên ngoài đáp ứng kịp thời các nhu cầu vốn cho hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động nhịp nhàng với chi
phí huy động thấp.
- Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và hiệu quả để có thể nâng cao hiệu quả
hoạt động kinh doanh như huy động số vốn tối đa hiện có nhằm giảm bớt và tránh
được những thiệt hại do ứ đọng vốn gây ra, đồng thời giảm được nhu cầu vay vốn,
giảm được khoản tiền tră lãi vay . Ngoài ra hình thành, sử dụng tốt các quỹ , áp
dụng các hình thức thưởng phạt vật chất một cách hợp lý sẽ góp phần thúc đẩy cán
bộ công nhân viên gắn bó với doanh nghiệp, nâng cao năng suất lao động, cải tiến
sản xuất kinh doanh nâng cao hiệu quả sử dụng tiền vốn.
- Giám sát, kiểm tra chặt chẽ các mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp để từ đó phát hiện kịp thời những tồn tại vướng mắc trong kinh
doanh và có những quyết định điều chỉnh kịp thời.
Qua các khái niệm đã được nhận định ỏ trên ta đã thấy được chức năng,
nhiệm vụ, nội dung chủ yếu cũng như vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp.
Đây không chỉ là một môn khoa học đơn thuần, mà còn là một môn nghệ thuật đòi
hỏi các nhà quản trị tài chính phải nhạy bén với sự vận động của nền kinh tế thị
trường.
Mặt khác, để đáp ứng nhu cầu trên các nhà quản trị tài chính còn phải có kỹ
năng nghiệp vụ đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trước trong và sau
mỗi quá trình sản xuất kinh doanh thông qua công tác phân tích hoạt động tài chính
trong doanh nghiệp mà theo Josetle Payrard_ một nhà kinh tế học đã nói như sau :
“Phân tích tài chính có thể được định nghĩa như một tổng thể các phương pháp cho
phép đánh giá tình hình tài chính trong quá khứ và hiện tại, giúp cho việc quyết
định quản trị và đánh giá doanh nghiệp một cách chính xác”.
Vậy tầm quan trọng của phân tích tài chính đến đâu ? để phân tích tài chính
doanh nghiệp cần thực hiện những thao tác gì? các kỹ năng chủ yếu được sử dụng
khi tiến hành phân tích là gì ?

1.2 TẦM QUAN TRỌNG CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP

1.2.1 Phân tích tài chính và sự cần thiết của phân tích tài
chính doanh nghiệp
1.2.1.1 Phân tích tài chính
Phân tích tài chính là hoạt động nghiên cứu, đánh giá sự chuyển dịch biến đổi
các luồng tài chính cùng với ảnh hưởng của nó tới hoạt động kinh doanh. Thông
qua phân tích tài chính cho phép doanh nghiệp đánh giá được toàn bộ tình hình tài
chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2.1.2 Sự cần thiết của phân tích tài chính doanh nghiệp
Đối với doanh nghiệp có rất nhiều người quan tâm tới tình hình tài chính của
doanh nghiệp. Tuy nhiên, tuỳ theo mục đích khác nhau mà họ quan tâm tới tình
hình tài chính ở góc độ khác nhau. Song nhìn chung họ đều quan tâm tới khả năng
tạo ra dòng tiền mặt, khả năng sinh lợi, khả năng thanh toán, mức lợi nhuận tối đa
của doanh nghiệp. Nhưng không phải bất cứ ai cần thông tin tài chính là doanh
nghiệp cung cấp đầy đủ cho họ mà phaỉ dựa trên các mối quan hệ với doanh nghiệp
và mục đích của những người sử dụng thông tin đó. Vì vậy, vai trò của phân tích
tài chính là rất quan trọng đối với :
Các nhà quản lý
Các nhà quản lý doanh nghiệp rất quan tâm tới tình hình phân tích tài
chính vì phân tích thường xuyên sẽ :
- Tạo thành chu kỳ đánh giá đều đặn về các hoạt động kinh doanh, tiến hành
cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả nợ, rủi ro, tài chính
doanh nghiệp.
- Định hướng quyết định của ban giám đốc cũng như giám đốc tài chính:
Quyết định đầu tư, tài trợ, phân chia lợi tức cổ phần.
- Là cơ sở cho các dự báo tài chính: kế hoạch đầu tư, ngân sách tiền mặt.
- Là công cụ để kiểm soát các hoạt động quản lý.
Các nhà đầu tư.
Các nhà đầu tư bao gồm những người có vốn nhưng chưa đầu tư, đang có nhu
cầu sử dụng vốn như mua cổ phiếu hay trái phiếu công ty, các cá nhân tổ chức,
hoặc các cổ đông hiện tại đang đầu tư vốn vào công ty. Thu nhập của cổ đông là

thu nhập cổ phiếu, tiền lợi tức cổ phiếu và giá trị tăng thêm (chênh lệch giá mua -
bán) của vốn đầu tư do biến động giá trên thị trường, hay yếu tố ảnh hưởng tới lợi
nhuận kỳ vọng của doanh nghiệp. Trong thực tế các nhà đầu tư thường tiến hàng
đánh giá khả năng sinh lời của công ty, triển vọng của công ty trong tương lai từ đó
quyết định họ nên mua thêm hay bán cổ phiếu mà họ đang nắm giữ? Để trả lời
được câu hỏi trên thì các cổ đông thường dựa vào kết quả phân tích tài chính của
các chuyên gia phân tích.
Người cho vay.
Các nhà đầu tư tài chính cho doanh nghiệp rất cần nắm bắt được tiềm năng
của doanh nghiệp thông qua sự phân tích tài chính cho phép họ trả lời những câu
hỏi: “Liệu cho doanh nghiệp vay có những rủi ro gì xảy ra?”, “ Doanh nghiệp có
khả năng trả nợ hay không ? ”, “ Thời gian có thể cho doanh nghiệp nợ ? ”.
- Nếu là khoản cho vay ngắn hạn: người cho vay quan tâm đến tài sản thế
chấp và đặc biệt quan tâm đến khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp.
- Nếu khoản vay dài hạn: người cho vay đặc biệt quan tâm tới khả năng
thanh toán và khả năng sinh lời của doanh nghiệp mà việc hoàn trả gốc và lãi sẽ
tuỳ thuộc vào khả năng này, bên cạnh những tài sản mà doanh nghiệp thế chấp.
Cán bộ công nhân viên của doanh nghiệp
Khoản tiền lương nhận dược từ doanh nghiệp là nguồn thu nhập của những
người hưởng lương. Vì vậy, cán bộ công nhân viên cũng rất quan tâm tới triển
vọng phát triển cũng như khả năng tài chính của doanh nghiệp. Họ cũng muốn biết