slide bài giảng GDCD 10 tiết 06 nguồn gốc vận động và phát triển của sự vật hiện tượng

BÀI 4
NGUỒN GỐC VẬN ĐỘNG,
PHÁT TRIỂN CỦA SỰ VẬT
VÀ HIỆN TƯỢNG
(2 tiết)


NỘI DUNG BÀI HỌC
1.- Thế nào là mâu thuẫn?

2.- Mâu thuẫn là nguồn gốc
vận động, phát triển của
sự vật và hiện tïng.
2


1.- Thế nào là mâu thuẫn?
Nguồn gốc của
từ Mâu Thuẫn.
Ngày

To
Vào thời Xuân thu- Chiến quốc của Trung Quốc cổ đại, có
và
một người vừa bán Mâu ( giáo), lại vừa bán Thuẫn ( Khiên).
nhỏ
Khi rao bán Mâu, anh ta rao rằng:
lấyMâu
những
Mâu đây, Mâu đây,Hãy
ai mua

đi, Mâu ví
củadụ
tơi rất sắc, đâm gì
cũng thủng ! về mâu thuẫn mà em biết

Đêm
trong
cuộc
sống?
Lát sau, khi rao bán
Thuẫn,
anh ta
lại rao rằng:

Thuẫn đây, Thuẫn đây, ai mua Thuẫn đi, Thuẫn của tơi rất chắc,
khơng gì đâm thủng được !

Kể từ đó, Mâu và Thuẫn được dùng để chỉ những
khuynh hướng, đặc điểm, tính chất...trái ngược nhau
3
của sự vật hiện tượng.


Phân biệt mâu thuẫn (MT)
ng thường và mâu thuẫn triết h

ThôngM T thông thường là trạng thá
thường
xung đột, chống đối nhau.

Triết
M T triết học là sự thống nha
học
và đấu tranh giữa các mặt đố
4


?

Sắp xếp các từ sau đây theo cộ
mâu thuẫn thông thường, Triết học
Số âm, số dương – To, nhỏ
Trắng, đen – di truyền, Biến dị
Hoá hợp, phân giải – Trên, dưới
Trong, ngoài – Chất lượng, số lượng
hống trị, bị trị – Sản xuất,tiêu dùn
Dũng cảm, hèn nhát.
5


Thông
thường

Triết
học

Thống trị - bị trị
To - nhỏ
Dũng cảm - hèn nhá
Trắng - đen

Chất lượng - số lượng
Trên - dưới
Sản xuất - tiêu dùn
Trong - ngoài
Phân giải - hóa hợp
Số âm - số dương
Di truyền 6- biến dị


Nhận xét:

Theo
học
Mác
Lênin:
Bất kỳtriết
sự
vật,
hiện
tượng
Em có nhận xét nào
Mâu chứa
thuẫnđựng
là
chỉnh
cũng
mặtthể,
đối trong
lập.
gì một

vềnhững
những
Haihai
mặtmặt
đốimâu
lập ràng
buộc
nhau
,nhất
tác
đó
đối
lập vừa
thuẫn
trênthống
?
động
lẫn nhau
thành
mâu
với
nhau,
vừatạo
đấu
tranh
vớithuẫn.
nhau.
nhau

7

a. Mặt đối lập của mâu thuẫn.
Mỗi nguyên tử có hai mặt : điện tích (+) và điện tích (-)

Các ngun tử
có thể thiếu hạt điện tích âm
hoặc dương được không?


Xã hội phong kiến có 2 giai cấp:
địa chủ và nơng dân

><

Xã hội phong kiến
có thể thiếu giai cấp địa chủ
hoặc nông dân được không?

><
9


Nền
Nền kinh
kinh tế
tế có
có hai
hai mặt:
mặt:

ổn
sản
địnhxuấtkhủng
và tiêuhoảng
dùng

Nền kinh tế
có thể thiếu sản xuất
hoặc tiêu dùng được không?

><

10


Mặt đối lập của mâu thuẫn : Đó là những
khuynh hướng, tính chất, đặc điểm … mà trong
q trình vận động, phát triển của sự vật và hiện
tượng chúng phát triển theo những chiều hướng
trái ngược nhau.
Mặt đối lập của mâu thuẫn,
còn gọi là mặt
đối lập biện chứng, là những
mặt đối lập ràng
buộc, thống nhất và đấu tranh
với nhau trong 11


b. Sự thống nhất giữa các mặt đối lập.
Nền

kinh
tế
có
hai
mặt:
mỗi mâu thuẫn, hai mặt đối lập
sản
xuất
và
tiêu
dùng
gắn bó với nhau, làm tiền đề

ho nhau.
Triết
học
gọi đồng
đó là hố
sự thì q trình
VD : Có
q
trình
ất giữa
các
mặtthực
đối hiện
lập. được và ngược
hất
dị hố
mới

ân biệt
khái
niệm
lại…hai
q trình
này “Thống
liên hệ gắnnhất”
bó với tro
ät mâu
thuẫn
vớithay
cách
n
nhau, khơng
ngừng
thế nói
nhau thống
tạo
ùng
ngày
với
nội
là sư
nênhàng
q trình
trao đổi
chất
củadung
sinh vật.
ønh một khối (thống nhất về quan

ệm, thống nhất lực lượng, thống n
tưởng, tổ chức và hành động).

><

Sản xuất

Tiêu12dùng


Sựb.đấu
giữa g/c
thống
và g/c
trị trong
Sựtranh
đấu tranh
giữa
cáctrịmặt
đốibịlập.
xã hội có đối kháng giai cấp (CHNL, PK, TBCN).
Sự đấu tranh giữa điện tích (-) và điện tích (+)
Trong
mỗi giữa
nguyên
tử mặt
:
Sự đấu
tranh
các

đối lập :
Các mặt đối lập cùng tồn tại bên nhau,
khác,
đốitheo
lập những
vậnMặt
động
và các
phátmặt
triển
luôn
vậnhướng
động theo
hướng
nào?nên
chiều
trái xu
ngược
nhau,
ví ln
dụ minh
chúngCho
ln
tác hoạ?
động, bài trừ,
gạt bỏ nhau. Triết học gọi đó là sự
đấu tranh giữa các mặt đối lập.

13

Giai cấp Chủ nô và giai cấp Nô lệ trong chế độ CHNL


Mâu thuẫn là nguồn gốc vận độn
hát triển của sự vật và hiện tïn
a. Giải quyết mâu thuẫn :

SV,HT

><
SV,HT
SV,HT

><

 Bất cứ sự vật nào cũng chứa
><
đựng mâu thuẫn. Khi mâu thuẫn
cơ bản được giải quyết, thì SV &
HT chứa đựng nó cũng chuyển
14
hố thành SV & HT khác.


Kết quả
Do đó, sự
của sự đấu tranh
đấu tranh
giữa các mặt đối lập là
giữa

mâu thuẫn cũ mất đi,
các mặt đối lậ
u thuẫn
thành,
(MT) là
Tại saomới
mâuhình
thuẫn
là nguồn
gốc
vật và hiện tượng cũnguồn gốc
của sự vận động phát triển
ïc thay thế bằng sự vậtvận động,
sựmới.
vật hiện
tượng?
ø hiện các
tượng
Quá
phát
triển của
củ
thường
trìnhBiện
này pháp
tạo nên
sự xuyên
sự vậtđể
và
ận động,

phát
triển
hiện
giải
quyết
mâu thuẫn
vô tận chúng
của thế
giới
tượng.
ta phải làm gì?
khách quan.

?

15


BÀI HỌC THỰC TIỄN

Vận dụng
Biện pháp
những hiểu biết trên thường xuyên
ây vào cuộc sống hàngđể giải quyết
gày, chúng ta cần phải mâu thuẫn
ết phân tích những mâu
trong cuộc sống
ẫn trong nhận thức, trong tập thể
luyện phẩm chất đạo là
đức.

phải tiến hành
Phải phân biệt đâu
phê bình
đúng, đâu là sai, cái gì và
là tự phê bình,
án bộ, cái gì là lạc hậutránh thái độ
để nâng cao nhận thức
xuê xoa,
khoa học, phát triển
“dó hoà
nhân cách.
vi16quý”.


b. Mâu thuẫn chỉ được giải quyết
bằng đấu tranh.
Mâu thuẫn chỉ được giải quyết bằng đấu
Thực
dâncấp
Pháp
lột
và đàn
áp bóc
dã
man
nhân
Giai
địa bóc
chủ,
phong

kiến
lột, đàn
ápdân
tranh,
khơng
phải
bằng
con
đường
điều
ta,
mâu
th̃n
trở
nên
gay
gắt.
hết
sức
dã
man!
hòa
mâu
thuẫn.
Chúng ta kiên cường đấu tranh đánh đuổi

thực dân Pháp, giành lại độc lập…

nhànghĩa
nướcchớng

mớiphong
độc kiến
NhânMột
dân khởi
17
lập, tự do,
dân
áp bức,
bócchủ
lột. ra đời.


Lưu ý

Đấu tranh trong triết học khơng đơn giản chỉ
là sự đấu tranh bằng bạo lực, cần hiểu một cách
khái quát hơn, đó là sự tác động, bài trừ, gạt bỏ
lẫn nhau. Sự tác động, bài trừ, gạt bỏ này cũng
có thể diễn ra dưới nhiều hình thức như ngoại
giao, văn hoá, đàm phán tác động, hoặc bạo lực
cách mạng ... Như vậy, đàm phán, thảo luận là
hình thức tác động, đấu tranh ngoại giao để giải
quyết mâu thuẫn chứ khơng phải là điều
hồ.
18


BÀI TẬP 1
Những câu nào sau đây có ý nói về mâu th̃n
(khoanh tròn đáp án đúng, có giải thích sơ lược)

a. Con giun xéo lắm cũng quằn

b. Trong họa có phúc, trong phúc có họa
c. Khẩu phật tâm xà
d. Dĩ hồ vi q
e. Vỏ qt giày có móng tay nhọn
g. Xanh vỏ đỏ lịng
h. Mền nắn rắn bng
i. Tình trong như đã mặt ngồi cịn e
k. Cao nhân tất hữu cao nhân trị
l. Lạt mềm buộc chặt.


BÀI TẬP 2

Con gái của Mác hỏi Mác :
“Hạnh phúc là gì?”
Mác trả lời :
“Hạnh phúc là đấu tranh”
Em hiểu câu nói trên như thế nào?
20


BÀI TẬP 3

áu trong lớp học của em, một số ba
có mâu thuẫn nhỏ, giả sử em là
lớp trưởng em sẽ giải quyết ra so?

21

DẶN DÒ

àm các bài tập 1,2,3,4 trong SG
trước bài 5 : Cách thức vận đo
phát triển của sự vật hiện tö

22


Chúc
các em
học tốt
23