MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ DỰ ÁN XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM

QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
MỘT SỐ KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC
QUẢN LÝ DỰ ÁN XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM.
Sử dụng các kỹ thuật và công cụ quản lý dự án nhằm góp phần hoàn thiện công tác quản lý dự án
Sử dụng các kỹ thuật và công cụ quản lý chi phí của dự án
Phát triển và hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý
Một số giải pháp cải tiến tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng CSHT GTVT
Sử dụng kỹ thuật phân tích ảnh hưởng của môi trường và ảnh hưởng của các bên tham gia đến dự
án
Sử dụng khung logic của dự án
Sử dụng cấu trúc phân chia công việc của dự án
Sử dụng các kỹ thuật và công cụ quản lý thời gian của dự án
Ứng dụng phần mềm QLDA MS Project để xây dựng cấu trúc phân chia công việc của dự án,
quản lý thời gian, quản lý chi phi của dự án
I. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THỂ CHẾ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU
TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
1. Phát triển và hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý
1.1. Bổ sung quy định trách nhiệm pháp lý trong khâu lập quy hoạch
- Nội dung Quy hoạch: Bộ Giao thông vận tải cần đưa ra quy định pháp lý về
yêu cầu nội dung quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết. Phát triển Giao thông
vận tải toàn quốc và vùng lãnh thổ cũng như quy hoạch phát triển giao thông vận
tải chuyên ngành, cần quy định rõ các tổ chức có chức năng làm quy hoạch các
cấp, quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức này đối với chất lượng quy hoạch do
họ thiết kế, nghiên cứu; quy định chế độ cập nhật, sửa đổi các quy hoạch nhằm
mục đích nâng cao chất lượng của quy hoạch, tăng tính thống nhất giữa các quy
hoạch các cấp; hạn chế tình trạng quy hoạch treo, quy hoạch phải đáp ứng được
yêu cầu đòi hỏi phát triển CSHT GTVT phục vụ phát triển các ngành kinh tế từng
thời kỳ.
- Trách nhiệm lập, thẩm định phê duyệt quy hoạch: Cần tăng cường hiệu lực
pháp lý của các quy định về trách nhiệm và nghĩa vụ của các tổ chức liên quan đến
công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch để tránh tình trạng thời gian phê

duyệt dự toán và giao nhiệm vụ quá kéo dài làm rút ngắn thời gian nghiên cứu thời
gian lập quy hoạch, ảnh hưởng lớn đến chất lượng của quy hoạch hoặc có những
quy hoạch đã hoàn thành song thời gian chờ thẩm định, phê duyệt kéo dài mà
không ai chịu trách nhiệm.
- Trách nhiệm quản lý: Xác định rõ trách nhiệm quảy lý và kiểm soát thực hiện
quy hoạch để tránh có những đầu tư trái với quy hoạch. Quy định kỳ rà soát, kiểm
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Việt Dũng 1
Các giải
pháp đề
xuất
Một số giải
pháp tăng
cường thể chế
quản lý dự án
đầu tư xây
dựng cơ sở hạ
tầng
QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
tra tiến trình thực hiện quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch để đảm bảo tính thời sự
của quy hoạch.
1.2. Nâng cao chất lượng các công việc trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư
- Bổ sung một số yêu cầu trong nội dung lập dự án đầu tư xây dựng công trình
• Phân tích ảnh hưởng của môi trường của dự án đến thành công của dự án. Môi
trường trong đó dự án tồn tại bao gồm môi trường địa lý tự nhiên, môi trường kinh
tế, môi trường xã hội, môi trường pháp lý môi trường tổ chức, môi trường công
nghệ… của dự án hiện tại và tương lai.
• Phân tích ảnh hưởng của các bên liên quan đến thành công của sự án. Phân tích
mục đích, mong đợi cũng như quyền lực của họ đối với dự án, các tác động mà họ
có thể thực hiện cho dự án.
• Phân tích rủi ro của dự án bao gồm các dự kiến rủi ro có thể xảy ra, ước tính tần

suất có thể xảy ra rủi ro, đánh giá tác động của rủi ro đến dự án, đề xuất các biện
pháp có thể thực hiện để giảm rủi ro.
• Xác định rõ các cơ chế, nguyên tắc chuyển giao kết quả giữa các giai đoạn của dự
án để đảm bảo có được tất cả những hỗ trợ cần thiết cho đơn vị thực hiện giai
đoạn tiếp theo của dự án.
Trên cơ sở phân tích như vậy mới thấy được toàn diện những khó khăn và
thuận lợi khi thực hiện dự án để có những sự chuẩn bị trước đảm bảo cho sự thành
công của dự án.
- Tăng cường dự báo nhu cầu vận tải, nghiên cứu đánh giá tác động của dự án
đến môi trường, phân tích tài chính, phân tích kinh tế dự án và xây dựng mới các
đơn giá định mức cho các hạng mục công việc này (% giá trị trong tổng giá trị của
lập dự án đầu tư xây dựng công trình) nhằm nâng cao chất lượng của dự án đầu tư.
- Coi trọng quá trình lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư nhằm khắc
phục tình trạng đầu tư dàn trải không hiệu quả góp phần chống thất thoát lãng phí
ngay từ chủ trương đầu tư. Cần phải phân tích, so sánh đánh giá hiệu quả của các
dự án thuộc danh mục đề nghị đầu tư để tập trung đầu tư vào một số dự án đem lại
hiệu quả cao nhất và khả thi về nguồn vốn đầu tư, có như vậy công trình đầu tư
mới nhanh kết thúc đưa vào khai thác, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
1.3. Xác định rõ cơ chế phối hợp và kiểm tra giữa các bên liên quan trong
thực hiện đầu tư
Lý thuyết quản lý dự án chỉ ra rằng khâu yếu nhất trong một hệ thống là nơi
giáp ranh hay còn gọi là mặt phân giới giữa các cấp, giữa các chức năng, giữa các
chủ thể, giữa các thành phần của hệ thống.
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Việt Dũng 2
QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
Thực hiện đầu tư là một giai đoạn quan trọng của quá trình đầu tư xây dựng
mà trong đó có sự tham gia của nhiều bên hữu quan với những quan hệ rất phức
tạp. Xuất phát từ thực tiễn quản lý dự án xây dựng giao thông ở nước ta và lý
thuyết quản lý dự án dưới đây là một số đề xuất về cơ chế phối hợp và kiểm tra
giữa các bên

- Xác định cơ chế hòa nhập hiệu quả ở các mặt phân giới: Để tạo ra một sự
phối hợp tốt nhất là nhân tố quan trọng quyết định thành công của dự án. Để có sự
phối hợp cần thiết thì phải có các quy định pháp lý có hiệu lực cao về trách nhiệm
của môi bên, phải xây dựng các định mức, tieu chuẩn, thiết lập các quy trình phối
hợp làm cơ sở cho việc xây dựng cơ chế hòa nhập tại ranh giới giữa các bên, các
mặt phân giới quan trọng là:
 Mặt phân giới động giữa khâu giải phóng mặt bằng và khâu thực hiện
xây dựng, các bên liên quan là chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu và chính
quyền địa phương nơi dự án thi công. Để giải quyết tốt công tác giải phóng mặt
bằng đối với địa phương cần đẩy nhanh chương trình tái định cư và giải phóng
mặt bằng, thực hiện các quy hoạch vùng, quy hoạch chi tiết về lãnh thổ. Các dự án
đề xuất của các quy hoạch phát triển giao thông vận tải cần được phổ biến rõ cho
chính quyền địa phương các cấp để có kế hoạch chuẩn bị trước. Công tác tuyên
truyền, thuyết phục nhân dân là rất quan trọng.
Các địa phương cần nẳm rõ các quy hoạch phát triển giao thông vận tải trên
địa bàn mình nhất là quy hoạch đất đâi cho phát triển giao thông vận tải và công
bố cho toàn dân được biết phải tuân theo các quy định về sử dụng đất trong phạm
vi quy hoạch.
Các địa phương cần có kế hoạch dài hạn thu hồi các vùng đất đã quy hoạch
này để đảm bảo có mặt bằng sẵn sang khi bắt đầu thực hiện dự án. Khi dự án có
quyết định đầu tư, giữa giám đốc điều hành dự án và chính quyền địa phương cần
xây dựng chương trình tái định cư và giải phóng mặt bằng cụ thể và khả thi. Giám
đợc điều hành dự án cần thường xuyên kiểm tra giám sát việc thực hiện chương
trình này như vậy mới đảm bảo đúng tiến độ.
 Mặt phân giới tĩnh giữa các tổ chức tư vấn thiết kế, nhà thầu, cục giám định và
quản lý chất lượng công trình và tư vấn giám sát. Trong đó nổi bật lên là vấn đề
tuân thủ các quy định pháp lý trong đấu thầu và hợp đồng tư vấn.
- Tuân thủ ngiêm ngặt quá trình đấu thầu
Quá trình đấu thầu thường diễn ra rất khốc liệt giữa các nhà thầu với nhau.
Mỗi công ty có một quan điểm lợi ích khác nhau, mặt khác còn bị ràng buộc bởi

các điều kiện của tổ chức cho vay vốn và phải tuân thủ theo pháp luật. Thêm vào
đó các mối quan hệ xã hội phức tạp điều này đòi hỏi những người thực hiện công
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Việt Dũng 3
QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
tác quản lý dự án phải tuân thủ nghiêm túc những quy định về mặt pháp lý của quá
trình đấu thầu. Mọi thủ tục cần thiết phải được đúng cấp có thẩm quyền phê duyệt,
không đi tắt, đốt cháy giai đoạn làm sai quy định.
Việc bảo mật hồ sơ, tài liệu và mọi thông tin trong quy trình đấu thầu là rất
quan trọng, nhân tố con người là quyết định. Phải chú trọng những người đủ tư
cách đạo đức nghề nghiệp và điều kiện làm việc cũng ảnh hưởng đến việc bảo mật
hồ sơ. Nếu có sự tiết lộ thông tin ra ngoài có thể dẫn tới khiếu kiện gay cản trỏ rất
lớn đến quá trình thực hiện. Sử dụng trình duyệt việc bảo mật thông tin luôn phải
được chú ý.
Hồ sơ mới thầu phải rõ ràng, chặt chẽ: hồ sơ phải chi tiết đầy đủ phù hợp với
các nội dung của hồ sơ mời thầu và phải được phê duyệt trước ngày mở thầu để
làm cơ sở đánh giá và lựa chọn ứng thầu thắng cuộc.
- Sử dụng tư vấn:
Giai đoạn thiết kế: Lựa chọn tư vấn thiết kế phải có đủ năng lực, kinh nghiệm
với một đội ngũ kỹ sư giỏi theo đúng chuyên ngành, trong quá trình thực hiện cần
tăng cường công tác kiểm tra theo dõi việc tuân thủ các điều khoản đã ký kết trong
hợp đồng về chất lượng nhân sự… Theo dõi, giám sát phẩm chất con người.
Các số liệu khảo sát địa chất, địa hình, thủy văn, số liệu điều tra, dự báo lưu
lượng giao thông… là đầu vào quan trọng cho khâu thiết kế. Phần kinh phí cho
công tác này nằm trong hợp đồng tư vấn và thường bị cắt giảm nên trong quá trình
thương thảo hợp đồng, chủ đầu tư phải yêu cầu tư vấn giải trình cụ thể và chi tiết
để đảm bảo những tài liệu này được cung cấp đầy đủ.
- Xây dựng cơ chế
Cần tăng cường hiệu lực quản lý về điều kiện hành nghề của tư vấn giám sát,
quy định, kiểm tra, giám sát của cục giám định và quản lý chất lượng công trình.
Nghiên cứu có thêm chế tài mạnh mẽ hơn nữa để các chủ đầu tư thực hiện nghiêm

túc công tác giám sát đánh giá đầu tư, gắn báo cáo với giám sát tại chỗ. Báo cáo
giám sát đầu tư phải thực chất đi sâu vào phân tích nguyên nhân của các vướng
mắc, tránh tình trạng báo cáo hinh thức, đối phó cho qua truyện.
1.4. Hoàn tất các thủ tục yêu cầu đối với giai đoạn kết thúc đầu tư
Đơn giản hóa các hồ sơ phải hòan tất, ứng dụng tin học trong quản lý lưu trũ
hồ sơ.
Cải cách công tác nghiệm thu đảm bảo sự nghiêm minh và sản phẩm nghiệm
thu phải đảm bảo yêu cầu theo các tiêu chuẩn quy định.
Cần đưa ra các quy định đối với việc phân tích đánh giá sau dự án trên quan
điểm mức độ thỏa mãn các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể của dự án. Mức
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Việt Dũng 4
QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
độ đáp ứng yêu cầu của khách hàng là người sử dụng sản phẩm của dự án và phân
tích hiệu quả kinh tế sau dự án.
2. Một số giải pháp cải tiến tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng CSHT
GTVT
2.1. Thúc đẩy quá trình phân cấp quản lý trong công tác lập quy hoạch và
quản lý dự án đầu tư
- Đối với công tác lập quy hoạch: Phân định rõ nhiệm vụlập quy hoạch: Bộ
giao thông vận tải chịu trách nhiệm lập quy hoạch tổng thể phát triển giao thông
vận tải toàn quốc và vùng, các cục chuyên ngành chịu trách nhiệm lập quy hoạch
chuyên ngành, quy hoạch chuyên ngành phải phù hợp với quy hoạch tổng thể, các
địa phương lập quy hoạch phát triển giao thông vận tải địa phương, quy hoạch này
phải phù hợp với quy hoạch tổng thể và quy hoạch chuyên ngành. Bộ giao thông
vận tải chịu trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, ra soát quy hoạch của các chuyên
ngành và địa phương để đảm bảo quy hoạch đạt chất lượng và đảm bảo tính thống
nhất giữa các quy hoạch.
- Đối với công tác quản lý:
Phân cấp các trách nhiệm và quyền lực quản lý nhà nước cho các cục chuyên
ngành thuộc bộ. Xóa bỏ hoặc thu hẹp tối đa mô hình các Ban QLDA trực thuộc bộ

giao thông vận tải như hiện tại, chuyển trách nhiệm quản lý đầu tư CSHT GTVT
cho các cục chuyên ngành.
Xác định rõ lại việc phân cấp quản lý cho các tỉnh huyện: Các tỉnh huyện sẽ
chịu trách nhiệm xây dựng các quy hoạch giao thông vận tải địa phương dựa trên
những đường lối chỉ đạo của Quốc gia và đệ trình các quy hoạch này lên bộ. Quản
lý trực tiếp CSHT GTVT địa phương bao gồm cả việc bảo trì Cơ sở hạ tầng và
quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ở địa phương, quản lý vốn cho
Cơ sở hạ tầng theo các tiêu chuẩn rõ ràng, cần tăng cường vai trò kiểm tra của bộ
giao thông vận tải đối với các sở giao thông vận tải để đảm bảo tính thống nhất
của các quy hoạch và đảm bảo các tiêu chuẩn của quy hoạch, chất lượng quy
hoạch.
2.2. Có chính sách khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia hoạt động
đầu tư xây dựng CSHT GTVT
Ưu tiên hàng đầu cho việc cổ phần hóa các doanh nghiệp xây dựng giao thông
của nhà nước và các doanh nghiệp tư vấn để các doanh nghiệp này chuyển sang
hoạt động theo luật doanh nghiệp.
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Việt Dũng 5
QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CSHT GTVT Ở VIỆT NAM
Bổ sung, sửa đổi luật khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây
dựng cơ sở hạ tầng .
Xác định các tiêu chuẩn và những hướng dẫn, định mức, đơn giá xây dựng cơ
bản để bảo vệ lợi ích các nhà đầu tư.
Nâng cao các tiêu chuẩn và chất lượng của các công việc được ký kết hợp
đồng để tăng giá trị của kinh phí được chính phủ đầu tư cho Cơ sở hạ tầng, tránh
tình trạng do thiếu kinh phí ảnh hưởng đến chất lượng công trình hoặc kinh phí
đầu tư phải thay đổi, điều chỉnh nhiều ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng.
2.3. Mở rộng cạnh tranh trong hoạt động bảo trì CSHT GTVT
Hoàn thiện hệ thống quản lý khai thác sửa chữa công trình giao thông: Các
doanh nghiệp bảo trì cơ sở hạ tầng giao thông sẽ hoạt động như các doanh nghiệp
kinh doanh của nhà nước để tăng các biện pháp khuyến khích cũng như quyền tự

chủ đối với việc quản lý.
Tiến tới đấu thầu quyền quản lý khai thác, thu phí và ký kết hợp đồng phụ đối
với các công việc bảo trì trong những lĩnh vực thích hợp với nguồn kinh phí hợp
lý.
Nhiệm vụ sửa chữa lớn công trình cần được xác định rõ ràng và được kiểm
soát thông qua cơ chế đấu thầu được tiến hành trong điều kiện cạnh tranh nhiều
hơn, khuyến khích nhiều thành phần kinh tế tham gia đấu thầu.
Từng bước nâng cao các chỉ tiêu chất lượng về bảo trì, tăng chi phí cho công
tác bảo trì, tăng cường các biện pháp huy động vốn, bảo trì Cơ sở hạ tầng.
2.4. Chính sách và biện pháp phát triển nguồn nhân lực.
Bộ giao thông vận tải công bố rõ ràng về chính sách khuyến khích đào tạo,
nâng chuẩn về trình độ tối thiểu đối với đội ngũ cán bộ của Bộ, chuẩn về trình độ
đối với các nhà thầu, tư vấn, đặc biệt là các tiêu chuẩn về học vị và ngoại ngữ đối
với cán bộ được đề bạt. Tạo ra nhiều cơ hội đào tạo thông qua việc định hướng lại
cho các viên nghiên cứu, các trường về nhiệm vụ đào tạo và nâng cao các chương
trình đào tạo để đáp ứng nhu cầu thực tế.
Nâng cao năng lực tổ chức cán bộ lao động của Bộ giao thông vận tải trong
việc đánh giá nhu cầu nguồn nhân lực và xây dựng các chính sách và chiến lược
cụ thể bao gồm cả kế hoạch đào tạo cho ngành giao thông vận tải, đưa ra những
ưu tiên rõ ràng cho việc đào tạo.
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Việt Dũng 6