ÁP XE, rò hậu môn (THỰC tập NGOẠI)

Áp xe RỊ HẬU MƠN


Áp xe quanh hậu mơn và rị hậu mơn là do cùng nguyên nhân
và thể hiện trên lâm sàng 2 dạng: áp xe ở dạng cấp tính và rị ở
dạng mạn tính.


MỤC TIÊU
•

Nguyên nhân và sinh bệnh học áp xe – rị hậu mơn.

•

Phân loại rị hậu mơn.

•

Định luật Godsall

•

Chẩn đốn rị hậu mơn

•

Các phương pháp điều trị


NGUYÊN NHÂN

ĐẶC HIỆU 10%
Nhiễm trùng: Lao, Crohn, HIV, Nấm…
Ung thư
Chấn thương
Chiếu xạ
KHÔNG ĐẶC HIỆU 90%
Nhiễm trùng Khe - Tuyến


SINH BỆNH HỌC

Theo Chiari, Hermann, Defosses: tuyến hậu môn và đường dẫn của tuyến là ngun nhân
của rị hậu mơn.
Nhiệm vụ của tuyến hậu môn chưa được biết chắc chắn.
Tuyến hậu mơn tiết ra chất nhày (mucin) nhưng có thành phần khác với chất tiết của niêm
mạc trực tràng.





SINH BỆNH HỌC

Theo Mc.Coll: tuyến hâu mơn có cấu trúc của tuyến tạo mùi (scent secretion)
Theo Shafik: tuyến hậu môn không phải là tuyến thật (true gland) mà chỉ là vết tích cịn
lại từ sự xếp nếp niêm mạc trực tràng đoạn cuối.
Theo Parks & Eisenhammer: tuyến hậu môn hiện diện giữa 2 cơ thắt và 1-2/3 tuyến hiện
diện ở ống hậu môn.






SINH BỆNH HỌC

Parks & Eisenhammer: nêu giả thuyết khe tuyến (cryptoglandular hypothesis)
Eisenhammer cho là tất cả áp xe và rò không đặc hiệu là kết quả của nhiễm trùng từ trong
tuyến hậu môn và ứ đọng ở tuyến do sự tắc nghẽn ống dẫn trong cơ thắt trong.


SINH BỆNH HỌC

THUYẾT KHE TUYẾN


SINH BỆNH HỌC

THUYẾT KHE TUYẾN


PHÂN LOẠI

Rò giữa cơ thắt

Rò xuyên cơ thắt

Rò trên cơ thắt

Rị ngồi cơ thắt


CHẨN ĐỐN
Bệnh sử và khám lâm sàng:
Áp xe:

•

•
•

Đến khám sớm.
Sưng đỏ nóng và đau ở cạnh hậu mơn.

•
•
•

Đến khám trễ hơn.
Đau ngắt quãng và chảy mủ ở tầng sinh môn.
Đau tăng lên khi mủ không chảy ra và giảm đau khi mủ thốt ra

• Rị:


CHẨN ĐỐN
Theo Goodsall & Miles có 5 điều thiết yếu trong chẩn đốn rị hậu mơn:

Vị trí lỗ rị ngồi.

Vị trí lỗ rị trong.
Đuờng đi của đường rị ngun phát.
Sự hiện diện của đường rò thứ phát.
Phát hiện các bệnh lý khác gây ra rò






ĐỊNH LUẬT GOODSALL
Giúp tìm vị trí lỗ rị trong
Ngoại trừ:

• Lỗ rị ngồi cách hậu mơn >3cm
• Rị do các nguyên nhân đặc hiệu như
Crohn, K …


CHẨN ĐỐN HÌNH ẢNH

Chụp X-quang đường rị có bơm thuốc cản quang.
Siêu âm với đầu dị trong ống hậu mơn (Anal-endosonography AES).
Chụp cộng hưởng từ (Magnetic Resonance Imaging – MRI)


CHỤP ĐƯỜNG RỊ CẢN QUANG
Theo Kuypers

Xác định chính xác 25% các đường rị.

Xác định đúng 24% vị trí lỗ rị trong so với lúc phẫu thuật.
Dương tính giả 12% trường hợp lỗ rò đổ cao vào trực tràng.
Khi chụp bơm thuốc cản quang với áp lực cao dễ có nguy cơ làm lan rộng ổ nhiễm trùng.