Tải bản đầy đủ (.pdf) (116 trang)

Rèn luyện Toán nâng cao Đại số 9 - Nguyễn Cam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (47.5 MB, 116 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

TS.

N G U Y E N

CAM (Chu bien)



^ ThS.

N G U Y E N V A N

PHUCfC



<b>REN LUYEN TOAN NANG CAO </b>



<b>DAI</b>

<i> SO</i>

<b> 9 </b>



* Phan loai cac dang toan nang cao dinh cho hoc sinh khi gi6i.


* Tuyen chon cac de thi tuyen sinh Idp 10 vao cac triTdng chuyen.



<b>THLT VIENTIfvHBINH THUAN </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b>LdlNOIDAU </b></i>



<i><b>Cung vdi viec bien soan bo sach Ren luy^n todn can ban LOP 9, </b></i>


<i><b>chiing toi gidi tliieu cuon Ren luyen todn ndng cao DAI SO 9 nham giup </b></i>


cac em hoc sinh nang cao trinh do de tham gia cac ki thi tuyen vao Idp 10


<b>thuQC cac trirdng chuyen, Idp chuyen. </b>



Cuon sach bao gom 9 chifcfng :


ChUdng 1 : Dang thiJc


ChiTdng 2 : Bat dang thiJc


Chufdng 3 : So hoc



ChiTdng 4 : Gia tri Idn nhat va gia tri nho nhat cua ham so


ChiTdng 5 : Phifdng trinh



ChUdng 6 : He phifdng trinh


ChiTdng 7 : Do thi ham so




ChiTcfng 8 : Mot so bai toan ve td hdp ; dpng tiJ


ChiTdng 9 : Mot so de thi vao Idp 10



<b>Vdi muc dich h5 trd dac life viec tuT hoc ciia minh, cuon sach diTc^c </b>


trinh bay theo bo cue nhiT sau : md dau mSi chufdng la phan torn t^t cac


kien thilc can ye'u ma hoc sinh phai nam vffng; tiep theo la mot he tho'ng


b^i tap CO hiTdng din each giai diTdc sap xep theo thiJ tif kho dan.



De viec hoc cd ket qua to't, sau khi doc va tim hieu that ky cac bai


tap CO hiTdng din hoc sinh nen co gang tif minh giai cac bai tap ay mot


cdch doc lap cho den khi thuan thuc. Vdi each lam ay, hy vong cac em se


tif minh kham pha ra nhieu each giai khac mot each thu vi.



Raft mong nhan diJdc cac y kien phe binh cua quy doc gia de cuon


<b>sich ngay cang diTdc hoan thien va phuc vu ban doc tot hdn. </b>



<i><b>TM.nhdm tdc gid </b></i>


<i><b>TS. Nguyen Cam </b></i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>f </b>



<b>CHl/OfNGI:</b>

<b> DANG THlfC </b>



I . HANG DANG THlfC



1)

<i> (a + bf =a'+2ab + b\ </i>



2)

<i> {a-bf=a' </i>

<i>-2ab + b\ </i>



3)

<i> {a + bf =a' -h^a'b + ^ab^ +b\ </i>




4)

<i> {a-bf=a' </i>

<i>-3a'b +3ah^-b\ </i>



5)

<i> a' +b' ={a + b){a'-ab + b'). </i>



6)

<i> a'~b'={a--b)(a^+ab + b^). </i>



7)

<i><sub> a"-b"={a--b\a"-' +a"-'b + a"-\b' +... + ab"-' +b"-'). </sub></i>


8)

<i><sub> {a + b + cf = +b^ + 2(ab + bc + ca). </sub></i>



9) (a + Z) + c)' =

<i>a'+b'+c'+ 3(a + b)(b + c){c + a). </i>



<b>n.</b>

CAN THlfC



1)

<i> ^A^ =\A\=< </i>

<i>AneuA>0 </i>



1)

<i> ^A^ =\A\=< </i>



<i>-AneuA<</i>

0



2)

<i> A+B±lylAB=(^±4B^{A>0,B>Q) </i>



3) ^ + 5

<b>' ± 2 5 V I = ( V I</b>

± 5 ) ' ( ^ > 0 )


1

<i><sub>-IA-JB </sub></i>


<i>-j-j-(A>0,B>0,A^B). </i>



1

<i>•SIA+JB </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>1.1:</b> Tinh cac bieu thitc :



2 - V 3 2 + V3


3) C = ^ + . '


4)<b> D = - l ^ . . ' </b>
<b>3 - V 2 3 + V 2 </b>


1) A = - i ^ + '

2 + V3



<i>2 - ^ </i>


<i>2) B = </i>


3) C =


<i><b>2-S 2 + V3 f2</b></i>

-V3

<b>)(2</b>

+ ^/3]

<b> (2</b>

+ ^3)

<b> (2</b>

- ^/3)



<b>. 2 + ^ + ^ = 2 + 7^ + 2- 7</b>^ ^ 4
4 - 3 4 - 3


1 ^ / 5<b>+ V 2 V 5 - V 2 2V5 </b>


• +

<b><sub>+ • </sub></b>



<i>^5-42+ V 5 + V 2 5 - 2 . 5 - 2 </i>
1 V 3+ I V 3- I


V 3- I V 3+ I 3 - 1 3 - 1
= 1.



1 1 _3 +<b> V2</b> 3<b>->/2</b> ^ 3 +<b> V 2</b>+ 3 - N ^ _ 6


3<b>- V</b>^ ^ 3 +<b> V 5</b>^ 3 <b>^ - 2</b>^ 3<b>^ - 2 =</b> 7 7'
De<b> 1.2 </b>


1) Riit gon bieu thiJc<i> M = </i>
a ;t 1 va a > 0.


I - A<b>/ ^ l + ^/ajv ^/« </b>
1 - vdi


2) Tinh gia tri cua M khi a = - .


6


1) M = 1


-,i->/^

i+V^Jt

(i

<b>-V</b>

^)(i

<b>+V</b>

^)'~vr~


<b>2Va V a</b>- 1<b> - 2 </b>


<b>( l - V a ) ( l + V a ) ' V a</b> 1<b> + V« </b>


- 2 -3
2) Khi a = - . T a c 6 : M = — ^


3


<b>1.3:</b> Rut gon (Loai bo dau can va dau gia tri tuyet do'i)
1)<i> A = ^Ja^</i> - 6 a + 9.



2) 5 =<b> Vx^ + Vx'</b> - 4 x + 4.

<b>Giii </b>



1)<i> A = ^Ja^ -6a + 9 =^(a-3y =\a-3\. </i>
<i>a-3 neu a-3>0</i><b> f a</b>- 3<b> new a</b>> 3
3 -<b> a</b> n ^ M<b> a</b>- 3 < 0 3<b>- a</b><i> neu a<3 </i>
2) 5 = V7<b> + V x</b>' - 4 x + 4 = V7 + ^ ( x - 2 ) '


= | x | + | x - 2 |


<i>-x-x + 2neu x<0 {-2x + 2 ne'ux<0 </i>
<i>x-x + 2 neu0<x<2 = l2 neu 0<x<0 </i>
<i>x + x-2neu x>2 2x-2 neu x>0 </i>


De^<b> 1.4:</b> T i i
1) ^ =


<i>2) B = </i>
ih:


V 4 8 - 2 V 7 5


<b>L</b><i> ^/a+l) </i>


+ V 1 O 8- - V
7 '147.


</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Gi§i




<b>1) yl =</b>

V48

<sub>-2V75 +</sub>

Vr08-iVT47.


= - 2

V i ^ +

V 6 ^ - - V T ^


7


<i>2) B = </i>

<b>1 + </b>



1 +



1


-= ( l + V ^ ) ( l - V ^ ) -= l - a .


1.5: Tinh :


<i>rV216 2^-yf6^ </i>


[ 3

<b> V 8</b>

- 2

,

<b>1 </b>



7216 2 V 3 - V 6 '
~ 3 V 8 - 2


V ^ ( ^ / ^ - l )


6^6 2 V 3 - V 6


•3

<i> - 2 ^ - 2 ) yfe </i>



2 > / 6



-2

<b><sub>( v ^ -</sub></b>

1"


1 _ <sub>2 > / 6 -</sub> 1 2>y6 V6
V6 76 2^/6


2 2


1.6: Tinh:


5 = 713-7160 - 7 5 3 + 4790.


8


= 78-2715 - 7 8 + 2715 = 7 5 - 2 7 1 5 + 3 - 7 5 + 2715+3


5) - 27^7^ + (73) - ^(7?) + 27^^^ + ( 7 ^ ) '


= ^ ( 7 ? - ^ f - ^ ( 7 ? + 7 ^ f


= 75->^|-|75 + 73| = 75 - 73 - 7 5 - ^ ( v / 7 5 > 7 3 )
= 2 - 7 1


5 = 7 l 3 - 7 l 6 0 - 753 + 4790 = 78 - 7 l 6 o" f 5 -7 4 5 + 4790+ 8


8 ) ' - 2 ^ 7 5 + (75 ) ' - -^(745 ) ' + 2745 78 + (78 ) '
= ^ ( > ^ - 7 5 ) - ^ ( 7 4 5 - 7 8 ) =|78 - 75|-|745+78
= 78 - 75 - 7 4 5 - ^ (v/ 8 > 5 ^ 7 8 > 7 5 )


= - 7 5 - 3 7 5 = -475



1.7: Cho bieu thitc:


M =


7^ •


1 + 7 ^ 27a


7 a - l (a + l ) ( 7 a - l )
<b>1)</b> T i m dieu kien cua a de M CO nghia.
2) Rut gon bieu thu-c M .


3) V d i gia tri nguyen nao cua a thi M c6 gia tri nguyen ?


<i>M = </i>1:


1:
1


-1 + 7 ^


1 27a


<i>\ yfa </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>1: l + \/aj (a + l)(x/a-l) </b>


<i>a>0 </i>



1) Bieu thu'c M c6 nghia <=>

<i>\</i>

<i> 4a^0 \a>0 </i>

<b><=></b><i><b> { </b></i>

2) Vdi dieu kien a > 0 va \a c6:



<b>' 1 ^ ( v / ^ - l j (l + V^)(-v/^-lj </b>



a > 0



<b>1: 1 + VaJ (a + l)(Va-l) (a + l)(Va-l) </b>



<i><b>a + \ </b></i>

<sub>a +</sub>

<sub> 1 </sub>



3) Ta c6: M = -^-^ = 1 - — B i e u thu'c M nhan gia tri nguyen


a +

1

a +

1



khi


a > 0



a

;t 1 <z>


2;(a

+

<b> l) </b>



a > 0



a

1

o



<b>a + l = l;-l;2;-2 </b>



a > 0



<b>a = 0;-2;l;-3. </b>


Vay khi a = 0 thi bieu thu'c M nhan gia tri nguyen..


<b>1.8: Cho bieu thu'c: </b>




M =

<i>4^a'~a'b' </i>



M =



<i>b' </i>


vdi

|a| > |^>| >

0.



Rut gon bieu thu'c M.


<i>Vdi dieu kien a\>\b\> 0. Tacd: </i>



10



<i>a' + l a ^ l a ^ + a^-b^-a^+ la^a"-b"-a" + b" 4|a|Va^-6' </i>



<i>a^-[a'-b') b' </i>


<i>Aa^a'-b' Aab'^a^-b' _ fl mu a>Q </i>



<i>'A\a\4^^ 4\a\b^yja^-b^ [-1 neu a<Q </i>


<b>DC 1.9: Riit gon bieu thu'c: </b>



<i>3 (yfai) - b) (yfa - f + 2av'a + b ^ </i>


<i>M=-^ ^- + ^ ^= P </i>



<i>a-b ay/a+by/b </i>


(vdia>0, b>Ova a;tb)



V d i a > 0 , b>Ova a^^b, ta c6:



<i>3(V^-Z>) (4a-4b^ +la4a+bylb </i>




<i>M = </i>

<i><sub>a-b aja+byjb </sub></i>

<b><sub>• + • </sub></b>



<i>3V^(V^-V^) ayf^-3ayfb+3by[^-by[b+2ayl^ + b ^ </i>


(V^-V*)(N/^ + V ^ ) ^

<i> [ ^ + yfb)(a-yf^ + b) </i>



<i>3yfb ^ 3ay[a-3ay[b+3by/a </i>


<i>(yf^ + yfb) (^/^ + ^ / ^ ) ( a - ^ / ^ + Z>) </i>



<i>3jb </i>

<i>3yfa(a-yfab +b) </i>



(V^ + VA)

<i><b> (^ + y[b^(a-4ab+b^ </b></i>



<i>34b , 3ra _3V^ + 3 V ^ _ 3 ( ^ + ^ ) _ 3 </i>


<i><b>y/a+yfb yfa+yjb yja + yfb yfa + yfb </b></i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>1.10:</b> Rut gon bieu thrfc sau:
1


<i>- yfa a\[a + a + -Ja </i>


1) ^ = 1


<i><b>- >/a ayfa + a + ^/a </b></i>


1


<i>'a>0 </i>


>/a + 1 0<i><b> yfa ^\ </b></i>



V d i dieu k i e n a > 0 va a;t 1 ta cd:


1<b> >/a+l </b>


B i e u thitc A cd nghia o <b>a</b>> 0


<i>A = </i>


^/a(a + ^ / a + l j j


2)<i><b> B = ^Jx^ +2x + \-ylx^ -2x + \. </b></i>


<i>=^{x+\f-^{x-\y = \x+\\-\x-\\ </i>


- x - l - ( - x + l )<i> neu</i> x < - l


x + l - ( - x + l )<i> neu</i> - l < x < l =
x + l - ( x - l )<i> neu x>\ </i>


- 2<i> neu'</i> x < - l
2x<i> neu'</i> - l < x < l
2<b> wew' X ></b> 1


D e 1.11: Cho M = 1 <b>Vx +</b> 1


<i>X^ -4x Xyjx + X + y[x </i>


12



1) T i m dieu k i e n cua x de M cd nghia.
2) Rut gon M .


1) M cd nghia o \


<b>Gidi </b>
<b>X</b> > 0


<i>x ^ - ^ ^ 0 </i>
<i>yfx+l^O </i>


<i>x-Jx + x + ^fx ^</i> 0


x > 0


^ / x ( x + ^ / x + l ) ^ 0


<b>x</b>> 0


<i><b>{•fx)'-wo </b></i>


<b>x</b>> 0 <b><sub>x</sub></b><sub>> 0 </sub>


<b>x;tl </b>


2) V d i d i ^ u k i e n : x > 0 va x ^ 1 . Ta cd :


1<b> Vx +</b> 1 1 > / x + l


<i><b>X^-yfx xJx+X + yfx >/x(x + Vx + l) </b></i>



1<i> ^[x + yf^ +<b> l) ^ ^</b></i> 1 ^ 1


<i><b>V^(V^-l)(x + V^ + l)' + \^ + l x-\ </b></i>


D e<b> 1.12:</b> Cho<i><b> M = </b>4 x - \ - i 4 ^ </i>
<b>V x</b>^ - 1


1) T i m dieu k i e n c\ia x de M cd nghia.


2) T i n h M l
3) Rut gon M .


1) M e d nghia


<b>GiSi </b>


x - 2 > 0


x - l - 2 ^ / x ^ > 0 o


<b>V T</b> ^ - l ^ O


x > 2


( x - 2 ) - 2 > / x ^ + l ^


<i><b>yfx^^l </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>x>2 </i>



( V x - 2 - l ) ' > 0 <b><=> </b> <i>x>2 </i>
<i>x^3 </i>
<i>x - l ^ \ </i>


2) V d i d i ^ u kiSn x > 2 va x 3, ta c6 :
<b>V X</b>- 1 - 2<b>A / X ^ </b>


Vx - 2 - 1


\

<b><sub>X</sub><sub> -1 - 2Vy - 2 </sub></b>


( x<b>- 2 ) - 2 V ^</b> + l
• - l<b>- 2 V > : - 2 </b>


= 1.
x - l<b>- 2 7 x ^ </b>
3) V d i = 1 ^ M = ±1


M a t khac v i :<i> y]x-\-2y[x^</i> > 0 nen :


• Ne'u : V x - 2 - 1 > 0 <::> V x - 2 > l o x - 2 > l < : > x > 3
thi M > 0 ; d o d 6 : M = 1.


• Ne'u : V x - 2 - l < 0 < r > v ' x - 2 < l < = > 0 < x - 2 < l < : : > 2 < x < 3
t h i M < 0 ; do d d : M = - l .


1<i> (neu</i><b> : X</b> > 3)


- 1 ( n<b>^ M</b>: 2 < x < 3 )


<i>vonghia {neu</i>: x = 3;x < 2).
V a y M =


D e<b> 1.13:</b> Rut gon cac bieu thiJc:


x V x ^ + 2
<b>Gi§i </b>


3<b>- J ( 2 V 5</b>- 3 )


<b>= ^ / ^ / ? ^ V 5</b>- 2 ^ / 5 + l =<b> J V S - J V s ) -2V5</b>.1 + 1^


= ^ V 5 - ^ p ^

=

^ V 5 - | V 5 - l | = ^ V 5 - ( V 5 - l )

(V/

V5 >1)


y =VV5

<b>-V5</b>

+i=vr=i.



<b>2) 5 = </b>


+ 3 x ^ + 4 ( x ^ + 4 x ' ' + 4 ) - x ^
x ' + x<b>' + 2</b> x ' + x<b>' + 2 </b>


<b>( x V 2</b>) ' - ( x ^ ) ' ( / +<b> 2</b> + x<b>^ ) ( x V 2</b>- x ^ )
x V x<b>' + 2</b> " x V x +<b> 2 </b>


= x ^ - x ^ + 2 .


<b>1.14: </b>


u-^ , ^ 1<b> 3 V 2</b>- 2 ^



1) R , U g p n b . e u t h . c M = - ^ ^ ^ ^ ^ .
2) T i m gia t r i nho nha't cua:


<i><b>y = -1 - 2 V x ^</b></i><b> + Vx + T - W x ^ . </b>
<b>Gi^i </b>


1) M = -

I3V2-2V3



<b>V 2</b>- V 3 V3V2 + 2V3<b> V 2 - V 3</b>^ V 6<b>( > / 3 + >/2) </b>


1


<b>V 2</b>- V 3
^ - 1 .


1


3<b>- 2 </b>


<b>. ( > ^ - V 2 )</b> ( v i<b> V 3 > V 2 ) </b>


2) Ta cu :


</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<i>= ylx-2-2y/x-2+l+yjx-2-6^fx^ + 9 </i>


<i><b>Dieu kien: x>2. </b></i>


<i><b>Ap dung \A\>A. Da'u "=" xiy ra o ^ > 0. </b></i>
<i><b>Ta c6 y> •Jx-2 -1 + 3 - V x - 2 = 2 • </b></i>



<b>V x ^ - 1 > 0 </b>


<b>+ </b>


<b>Da'u xay ra o <^ </b>


<b>3 - V x - 2 >0 </b>



<b>o l < x - 2 < 9 o 3 < x < l l . </b>


<b>Vay Miny = 2,datdu'c{ckhi:3<x<ll. </b>


<i><=>\<sfx^ <3 </i>


<i><b>Bi 1.15: Phan tich thanh nhan IvC M = x'' +x' +1. </b></i>


<i>M = x"'+x'+l. </i>


<i>= x'° +x' +x'-x'-x'-x'. + x' +x' +x'-x' </i>


<i><b>-X^ -X*</b> +x^ +x^ +x^ -x^ -x^ -x + x^ +x + \ </i>
<i>= x'(x'+x + l)-x'(x'+x + \)+x'(x'+x + l) </i>


<b>-x" (x^ + X +1)+ x'(x^ +x + l)-x(x^ +x + l)+l(x^ +x + l) </b>


<b>= (x'+x + l X x ' - x U x ' - x V x ' - x + l ) </b>



<i><b>1.16: Chitng minhr^ng ne'u: -ab-bc-ac = 0, thi: </b></i>
<b>a = b = c. </b>


GiSi


<i><b>Tacd: -ab-bc-ac = 0 </b></i>


<i><b>O l(a^ - lab + b') + ^{b'-2bc + c') + l(c^ - lac + a') </b></i>


<b>1 </b> <b>1 </b> <b>1 </b>


<i><>-(a-bf+-(b-cf+^c-ay=0 </i>


<i><b>2. ^ 2 </b></i>
<b>16 </b>


<i>a-b = 0 </i>


<i>b-c-O <;i>a = b = c. </i>
<i>c - a = 0 </i>


<i><b>Vay, nSu a^ +b^ -ab-bc-ac = 0 thi a = b = c. </b></i>
<b>)e 1.17: Cho ba so' a, b, c sao cho c ;t b, c ?t a + b va </b>


<i><b>=2iac + bc-ab) (1) </b></i>
<i>^-{a-cy _ a - c </i>
<b>ChiJng minh rkng:i </b>


<i>b^+{b-cf b-c </i>

GiSi



<b>TO (1) ta c6: + 2aA - 2ac - 2^)C = 0 </b>
<i><b>nen: = a^ + {c^ + lab ~ lac - 2bc) </b></i>
<b>s = (a^ - 2ac + ) + 2Z)(a - c) </b>


<i>= {a-cf+lb{a-c) = {a-c){a-c + lb) </i>


<i><b>Wngtuf: b'^ =b^+(c^+lab-lac-lbc^ </b></i>


<i>= [b^ -lbc + c^) + la(b-c) </i>


<i>= (b-cy +laib-c) = {b-c)(b-c + la) </i>
<i><b>a' + {a-cf _ (a - c){a-c + 2A)^+ (a - cf </b></i>
<b>Do do: </b>


<i>b'+ib-cf ~ ib-c)(b - c + la) + {b- cf </i>
<i>(a-c)(la-lc + lb) _a-c </i>


<i>~ (b-c)(2b-lc + la) b-c (vi a+b^c). </i>
<b>D6 1.18: Cho a, b, c doi mot khac nhau va thoa </b>


<i>a b c ^ </i>
<b>+ = 0 </b>
<i>b-c a - c a-b </i>


<b>(1) </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

TO (l)ta

c6:



Gi§i


<i>a b c ab-b^ -ac + c^ </i>


<i>b-c a-c a-b (a-c){a-b) </i>
<i>a ab-b^ -ac + c^ </i>


<i>(b-cf {a-c){a-b){b-c) </i>



Lam Wdng W nhtf tren, ta se c6:



<i>b _ bc-c^ -ba + a^ </i>


<i>(c-af " (a-b){a~c)(b-c) </i>
<i>c ca-a^ -bc + b^ </i>


<i>{a-by ~ (a-b)(a-c)(b-c) </i>


Cong ve theo ve (2), (3) va (4) ta diTcJc:



<i>a b c . </i>
<b>• + r + r- = 0. </b>


(2)


(3)


(4)



<i>(b-cf {c-af (c-bf </i>


<b>De 1.19: Cho ba so' a, b, c thoa a + b + c = abc. </b>



Chu-ng minh: a(A' - l)(c' -1) +

<i> b(a^ -</i>

l)(c' -1) + c(a' -

<i> \)(b^</i>

-1) =

<i> 4abc. </i>


GiSi


Ta

<i><b> CO: a(b^ - l)(c'</b></i>

<b> -</b>

1)

+

<i><b> b(a^ - l)(c'</b></i>

<b> -</b>

1)

+

<i> c{a^ - \)(b^</i>

<i> -</i>

1)



<i>= ia + b + c) + (ab^c^ + baV + ca^b^) - (ab^ + ba^ +ca^+c^a+be" + b'^c) </i>


<i>= abc + {ab^c^ + ba^c^ + ca^b'^) - [ab{b + a)+ ac{a + c) + bc{b + c) </i>
<i>= abc + (ab^c^ + ba^c^ + ca^b^) - [ab(abc -c)+ac{abc -b) + bc{abc - a) </i>


<i>(vi a + b + c = abc nen a+b-abc-c,b + c-abc-a,a + c = abc-b) </i>
<i>= abc + (ab^c^ + ba^c" + cc^b^</i><sub>)</sub>

-

(a^Z»'c+a'c^i+

<i>ab'^c^)+l>abc</i>

<i> = 4abc. </i>


Vay ddng thiJc da diTdc chiJag minh.



<b>1.20:</b>

Cho - = ^ = - = w

<i> (m>0).</i>

Chiang minh ring :


<i>a b c </i>


<i>^a'+b'+c' </i>


18



Tacd:

<i> — = — = — = m</i>

<sub> cho</sub>

<i> ta: m </i>



<i>=—j--a b c =—j--a b </i> <i>a''+b^^c' </i>


nen:

<i> m = ^a'+b'+c' </i>


<i><b>Bi 1.21: Choa,b,c, a',b',c' la cac so diTdng thoa — = — = </b></i>



<i>a' b' c' </i>
<i>CMng</i>

minh:

<i> ^|aa' + ylbb* + yfcc' ^ yj(a + b + c)(a'+b'+c'j. </i>


GiSi

Dat: w = — = — = — thitac6:

<i><sub>a' b' c' </sub></i>


<i>a + b + c (a + b + c)(a'+b'+c') </i>


<i>~ a'+b'+c'~ (a'+b'+cf </i>


<i><b>^ , . . aa'. bb' cc' r- 4aa' JbT' yfcc' </b></i>


Talaico:

<i> m =</i>

<i><b><sub> —- = —-</sub></b></i>

<i> = —-=> y^m^ ^- = </i>



<b>a''</b>

<i><b> b'^ c ' ' a' b' c' </b></i>


<i><b>[— yfaa'+ ^/bT'+ yfcc' </b></i>


<i>=>ylm </i>


<i><b>a'+b'+c' </b></i>


TOCl)

va (2)tasuy ra:

<i><b><sub>{a + b + c)(a'+b'+c') yfaa' + \fbb' + \[cc </sub></b></i>


<i><b>(a'+b'+cf </b></i>


nen<i><b> {a + b+ c){a'+b'+c') = (4^'+4bb'+ 4^'^ </b></i>
<i><b>a'+b'+c' </b></i>


<i>2 </i>


hay

<i><b> 4aa'+ y]bb'+y[cc'= ^{a + b + c)ia'+b'+c')</b></i>

(dpcm)



(1)



(2)



De

<b> 1.22:</b>

Cho — = —= ^

<i> vd</i>

— + ^ + — = 1.




<i><b>X y z a^ b^ c^' </b></i>


Churng mmh: — + — + = —

<b> 5 — ^ . </b>



<i><b>a" b^ c" x^+y^+z" </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<i><b>Dat / = — = —= — thico x = —;)> = —;z = — </b></i>


<i><b>X</b> y<b> z t t t </b></i>


<i>a^t^ b^t^ c^f </i>


<b>2</b><i> rn' </i>


<b>TO / = — = - = —</b> thi cd: =


<i><b>X</b> y<b> z </b></i>


TO (1) va (2) ta suy ra r^ng:


<i>a' </i>


<i>x' </i>

<i><b>/ </b></i>

<i><b>z' </b></i>


(1)


<i>x^ ^y^ -v<b> z^ </b></i> (2)


<i><b>p^ + p^ </b></i>

<sub>(dpcm) </sub>


1.23: Cho ba so' a, b, c thoa - <i><b>a'+b'+c'^l</b></i> (1)


<i><b>[a^+b'+c^=\) </b></i>
<i><b>my iiDhtSng so S ^a + b^+c\ </b></i>


Gidi


<i>TO(2)tac6 a' <l,b^ < l , c ' <1 nen: |a| < 1, \b\ 1, |c| <1 </i>


<i>=>a' <a\b' <b\c' <c' </i>


<i>m a ( l ) v a (2) cho ta: a' +b' +c' +b^ = 1 </i>
<i>nen phai xay ra b'=b' </i>


<i>\6i =a^ => a^(a-l)-0=> a = 0 hay a-l=>a^=a </i>


<i>vadodd S = a + b^+c^ =a^ +b^ = \. VayS = l . </i>


20


<b>CHLfOfNGll:</b>

<b> B A T DANG THtfC </b>



<b>§1. PHEP BIEN DOI TUdNG DLfdNG. </b>


<b>TINH CHAT CUA BAT DANG THLfC </b>


<b>I. PHEP B I E N DOI Tl/dNG DlJdNG </b>


1)
2)



<i>a>b <:i> a-b >Q </i>
<i>a>b <^ a-b>0 </i>


<b>Chu v;</b> Vdi moi so' thrfc X, ta cd: > 0.


<b>II. C A C TINH C H X T C d BAN CUA BAT DANG THLfC </b>
<i><b>1) a>b va b>c^a>c. </b></i>


<i>2) a>boa + c>b + c. </i>
<i>3) a>b + c<^a-c>b. </i>


<i>a>b </i>


<b>4) </b>


<i>c>d </i>


<i><b>5) a>bO' </b></i>


<i>'a>b>0 </i>


6) <i><sub>c>d>0 </sub></i>


<i>•a + o b + d. </i>
<i>ac > be ni'u</i> c > 0


<i>ac<bc ne'u c<Q. </i>
<i>ac > bd. </i>


<i>7) Neu:ab>0 thi:a>bo-<-. </i>



<i>a b </i>


<i>Bi 2.1: Cho a > 0, b>0. CMng minh: a^ +b^ >a^b + ab^ </i>


Giii



<i>Tacd: a' +b^ >a^b + ab^oa'-a^b + b'-abJ>Q </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<i><:>a\a-b)-b\a-b)>0<>(a^-b^)(a-b)>0 </i>


<i>o(a + b)(a-b)(a-b)>0<:>ia + b)(a-by >0 (*) </i>


<i>V i a > 0 , 6 > 0 nen a + b>0 va (a-bf >0 n^n (*) diing. </i>
<i>Vay +b^ >a^b + ab^. </i>


<i><b>Bi 2.2: Cho</b></i><b> a ></b> 0, b > 0. Chitng minh: + > ^/a +<b> V ^ . </b>


<i>yjb</i>

<b> Va </b>



<i>T a c d : -^^-^>4a + y[b<:>a4a + b4b >(y[a+y[b)^fab. </i>


<i>yfb ^ ^ ' </i>


<i>i^^J +</i><b> ( V * ) ' - ( V ^ +V A) V o ^ ></b> 0.


<i>[4^+y}b)[4^-y[^+Jh'Y[4^+4b)4ab>o • </i>


o



o ( + ^/6 ) ( - 2 +<b> V * ^ )</b> > 0
<b>(N/^ + V ^ ) ( V « - V * ) ' ></b> 0 (diing)
Vay:<i> - ^ + - ^ > y/a + yfb. </i>


<i>yjb yja </i>


<i><b>Bi 2 . 3 : Chitng minh ba't dang thitc sau: +l>ab + a + b v d i </b></i>


moi so'thifc a, b.


<b>GiSi </b>



T a c d a ' +Z»' + 1 > aA + a + A o 2a'+2Z>^ + 2 > 2aA+ 2a + 2Z>
<=>2a' + 2 6 ' + 2 - 2 a 6 - 2 a - 2 Z ) > 0


o ( a ' -2a^)) + ( a ' + l - 2 a ) + (6' + 1 - 2 Z > ) > 0
<i>o ( a - 6 ) ' + ( a - 1 ) ' +{b-iy>0 (diing) </i>
Vay a ' + 6 ' + l > a Z » + a + 6.


<i><b>f)i 2.4: Chitng minh cac ba't dang thtfc: </b></i>


1) a " * > a^6 + aZ>^ vdi moi a, b. 2) a ' + 6 ' > - v d i a + 6 > 1
2


<b>GiSi </b>



<i>1) T a c d a*+b^ >a'b + ab' <^ + b^ - a'b - ab' > 0 </i>


<i><^a'(a-b)-b'(a-b)>0^{a-b)(a'-b^)>0 </i>



o (a - ^»)(a - Z))(a' + aA + A') ^ 0 <^ (a - 6)' a ' + a 6 + — + 36 <b>2</b> A <sub>> 0 </sub>
< : > ( a - 6 ) ' a + - + -36' > 0 (dung).


<i>Y&y: a'+b'>a'b + ab\ </i>


2) T a c d a ' + 6 ' + 2a6 =<b> (a</b> + 6 ) ' > l ( l )
<i>va -lab = [a-bf >0 (2) </i>
Cong (1) va (2) ta cd 2 a ' + 2 6 ' > 1<b> a '</b> + 6 ' ><b> i </b>


V a y a ' + 6<b>' > i . </b>


<i><b>Bi 2 . 5 : Chu-ng minh bat dang thiJc: </b></i>


a ' + 6 ' + c ' > a 6 + 6c + c a .

<b>GJdi </b>



Ta cd: a ' + 6 ' + > a6 + 6 c + ca
O 2 a ' + 2 6 ' + 2 c ' ^ 2a6 + 26c + 2ca


<:>(a' - 2 a 6 + 6 ' ) + (6' - 2 6 c + c ' ) + (c' - 2 c a + a ' ) > 0
<i>O (a - 6 ) ' + (6 - cf + (c - a ) ' > 0 (diing) </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<i>D6</i><b> 2.6:</b> Chu'ng m i n h rang vdi m o i a, b , c, d, e ta c6:


<i>(a^ >a{b + c + d + e). </i>


Gidi



<i>T&cd: </i> <i>+</i> <i>b</i> <i>^</i> <i>></i> <i>a</i> <i>{</i> <i>b + c + d + e) </i>
<i><^a^+b^+c'+d^ + e^-a(b + c + d + e)>0 </i>



<i><^a^ + b^ + c^+d'^ + e'^-ab-ac-ad-ae>0 </i>


<i>t:. + b^-ab </i>

+

<i>a • + c'^-ac </i>

<i><b>+ </b></i>

<i>- + d^-ad </i>

<i><b><sub>+ </sub></b></i>

<i>Ve —ae </i>


<b>4 </b>


> 0


<i>^—b </i>


2

+



<i>a </i>


c
2


<b>2 /</b><i><b> \1 </b></i>


2


+

+

<i>a </i> <i>e </i>



<b>2-2 ' </b>


> 0 ( d u n g )
V a y : + + + c/^ + > a(A + c + J + e ) .



D d 2.7: Chtfng m i n h rang vdi m o i a, b, khac 0 ta c6:


<i>b' </i>
<i>a'+b'<^ + </i>


<i>a </i><b>,2 • </b>


a*<i> b^ </i>


T a c d : a ' < — + — •


<i>b' a' </i>


<b>O a^t' +</b><i> a'b' <a'+b'<^a'- a'b' + b'- a'b' ></i> 0


<b>O a'(a'</b> - fc') -<i> b\a^ -b')>Oo(a'- b')ia' -b')>0 </i>
<i>o(a' -b')ia' -b'){a' +a'b'+b')>0 </i>


<i><:>ia'-b')\a'+a^b^ + b')>0</i> (dilng)


V a y :<i> a +b' <^ + ^ . </i>
<i>b . a </i>


<i><b>6</b></i><b> ^ 6 </b>


D d<b> 2.8:</b> C h o<i> a.b>0.</i> Chu'ng minh rang:<i> (a + bfxy<{ax + by)(bx + ay). </i>


<b>24 </b>


T a c(5: (a +<i> b)"" xy<(ax + by)(bx</i> + aj)



<i><=> a^xy</i> + 2aZ7jc>' +<i> b^xy < abx^ + aby^ + c^xy + b^xy </i>
<i><:> abx^ + aby''</i> - 2aZ?x>' > 0 <::><i> ab{x^</i> + -2^:^) > 0


<i><^ab{x-yf>Q. </i>


Ba't d^ng thi?c n a y diing vi<i> ab</i> > 0,(jc - y)^ > 0 .
V a y :<i> {a + bf xy <{ax-\- by)(bx + ay) </i>


<i>Bi</i><b> 2.9:</b> C h o a + > 2 . Chu'ng m i n h rang:<i> a^ +b' <a' +b\ </i>


Gidi



<i>TsiCd: a'+b'>a'+b^ </i>
<i>oa'-a'+b'-b'>0 </i>


<i>c>a\a-l) + b\b-l)-{a-\)-ib-l) + a + b-2>0 </i>
<i><^(a-l)(a'-l) + (b-\)(b'-l) + a + b-2>0 </i>


<i><:>(a-l)\a^ + a + l) + (b-l)\b' + b + l) + (a + b-2)>0 </i>


Bat d d n g thiJc tren d u n g vi: •


<i>* (a-lf >0,(b-\)^ >0. </i>


<i>a^+a + \</i>


2 4
* a + ^ - 2 > 0<i> (do:a + b>2) </i>



V a y : + Z?^ < a' + Z?^ da du'dc chu'ng m i n h .


D d<b> 2.10:</b> C h o ba so a, b, c thoa a' + Z?' + = 1.


Chu'ng m i n h rang:<i> abc + 20- + a + b + c + ab + ac + bc)>0. </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>Gidi </b>



<i>Tac6: a' = 1 nen <\,b^ < l , c ' < 1 . </i>
^ - 1 < a < l , - l < ^ < l , - l < c < l


^ l + a > 0 , l + Z 7<i>> 0 , l + c > 0 => il + a)il + b)(l + c)>0 </i>


<i>=^l + a + b + c + ab + bc + ca + abc>0</i> ' (1)
Mat khac, ta lai cd: (1 + a + + c)^ > 0.


<i>^\ a^ +b^ + +2(ab + bc + ca) + 2(a + b + c)>0 </i>


<i>=>2 + 2(ab + bc + ca) + 2(a + b + c)>0 (vi a^ + b^ =1) </i>
<i><b>=^l + ab + bc + ca + a + b + c>0 (2) </b></i>


Cong ve theo ve' (1) va (2) ta difdc:


<i>abc + 2(l + a + b + c + ab + bc + ca)>0(dpcm) </i>


<b>De 2.11:</b> Cho 0 < a < l , 0 < Z ? < l va 0 < c < LChu-ng minh:


<i>+ b ^ < l + a^b + b^c + c^a</i> (1)


<b>GiSi </b>




Tacd: (l)<::>a^(l-Z?) + Z>^(l-c) + c ' ( l - a ) < l
ma 0 < a < 1,0 < < 1,0 < c < 1 nen :


<i>a\l-b)<ail-b) </i>
<i>b\l-c)<b(l-c) </i>
<i>c\l-a)<c(l-a) </i>


Do do de chiing minh (1) ta chi can chiJng minh bat ddng thrfc sau:


<i>a(l-b) + b(\-c) + c(\-a)<\) </i>


That vay, ta c6: 1 - a > 0,1 - ^ > 0,1 - c >,a^c > 0
nen (1 - a)(l - ^)(1 - c) + a^c > 0


<i>=^l-{a + b + c) + ab + bc + ca>0 </i>
<i>^l>a + b + c-(ab + bc + ca) </i>
<i>=^ a(\ + b(l-c) + c(l-a)<l </i>


Do d6 (2) dufcJc chiJng minh. Vay bat d^ng th-ic (1) diTcJc chu-ng minh.


1 1 2


<i><b>pi 2.12:</b></i> Cho ac> 0 va thoa : - + - = -<i><sub>a c </sub></i> (1)


<i>. , a + b 'c + b ^ . </i>


Chiang mmh : + > 4


<i>2a —b 2c —b </i>



Giii



<i>2ac </i>


. 2 c + a


<i>Tuf(l)tac6: - = ^b = </i>


<i>b ac</i> a + c


do dd: - + •


<i>2ac </i>


<i>a + c </i> <i>c + </i>
<i>lac </i>
<i>a + c </i>
<i>2a-b 2c-b <sub>2a-</sub></i> <i>2ac </i>


<i>a + c </i> <i></i>


<i>2c-2ac </i>
<i>a + c </i>
<i>a^+3ac c'^+3ac</i> 1


<i>2a' </i> <i>2c' </i>


<i>( 3c' 1 </i>

r

<i> 3a' , 3 c a </i>
<i>l + — </i>

<sub>+ -</sub>

<i><sub>\ — </sub></i>

<sub> + </sub>



<i>-[ a J </i> <i>2 [ c J </i> <i>2 [a cj </i>
<i>V i a c > O n e n - > 0 va - > 0 . </i>


Tacd: J - - J - <i>c a r<b> (1 </b></i>


> 0 = > - + - - 2 > 0 ^ - + - > 2 <i><sub>a c </sub></i> <i><sub>a c </sub></i>


>1.2

= 3. Vay : ^ + ^ > 4 .


<i>~2 2a-b 2c-b~ </i>
<i><b>Bi 2.13:</b></i> Cho a > 0 , b >0, c>0thoa a + b = c. Chitngminhr^ng:


I

Giii



Ta cd: a > 0, b > 0 va a + b = c nen 0 < a < c v a O < b < c .


<i>a a</i><b> ,</b><i> b </i>


<i>> - 7 = vd —!=> </i>


<i>a b a b a" b' a + b c , . , . . <sub>+ i</sub></i><b><sub>—</sub></b><i><b><sub>>—;=- = - = (vi a + b = c) </sub></b></i>
<i>'4b 'Tc fc \a "ib 4~c fc </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

(1)


2.14: Cho ba s6' a, b, c thoa:

<i><b>ab + bc + ca>0 . (2) </b></i>



<i><b>aboO </b></i>

(3)



Chiang minh rang a > 0, b > 0 va c> 0.




<b>Giii </b>



Ta chiJng minh bang phan chitng:


Gia su* c6 : a < 0.



Tir (1) => + c > - a > 0 nen b + c> 0



<i><b>Tv[(2) ^a(b + c) + boo </b></i>



<i><b>=>bc>-a(b + c)>0 (vi a<0,b + c>0) </b></i>



Do a < 0 va b o 0 nen suy ra abc < 0. Dieu nay trai vdi gia- thi6'l


la abc > 0.



Trirdng hop b < 0 hoac c < 0, ta ly luan trfdng tif.


Vay ta da chiJng minh r^ng: a > 0, b > 0, c> 0.



<i>Bi 2.15: Cho 0 < a < l , 0 < b < l , 0 < c < l . Chitng minh trong ba bat </i>



dang thtJc sau cd it nha't mot bat dang thiJc la sai:



<i><b>ail-b)>]-, b(l-c)>]-, c(\-a)>]-. </b></i>

<sub>4 4 4 </sub>



Gi^i


Ta chiJng minh bang phan chiJng:



Gia su" ca ba bat ding thiJc deu dung, liic dd nhan ve'theo ve ta cd:



<i><b>a(l-a)bil-b)c(\-c)> </b></i>




<b>. ^ 3 </b>


(1)


Mat khac ta cd:



V ^ - V T ^ ) ^ >0=>a + ( l - a ) - 2 ^ a ( l - a ) > 0


28



V a ( l - a ) < i = ^ a ( l - a ) < i


TuTdng tir ta cd :



<i><b>b(l-b)< </b></i>



c ( l - c ) <



<i><b>]_ </b></i>


4


4



<i>Nhan ve'theo ve ba ba't ding thtfc vuTa n6u thi: </i>



<i><b>a(l-a)b(l-b)cO.-c)< </b></i>



Dieu nay mau thuan vdi (1)



<i>Vay ta phai cd: Trong ba bat dang thiJc trong di bai cd it nhat </i>


mot bat dang thiJc sai.




</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>§ 2. BAT DANG THLfC COSI (Cauchy) </b>



I . BS't d a n g thufc C6si cho h a i so' k h o n g fim
C h o a > 0 , & > 0 :


Ta c6: <i>a + b > 2 ^ </i>
Da'ii dang thiJc xay ra<i> ^ a = b . </i>


I I .<b> Ba</b>' t d a n g thuTc C6si cho n s6' k h o n g<i><b> &m </b></i>


Cho n so'khong am: a^,a^,ããã,ô ã
T a c 6 :


Dau dang thiJc xay ra <^ = = ... = a „ .


<b>D I 2 . I 6 :</b> Cho a, b, c > 0. Chitng minh:


2) (a + fe + c)
Da'u dang thiJc xay ra k h i nao ?


<b>1)</b>

<i><b> Ut>2. </b></i>



<i>b a </i> <i>a b c </i>> 9 .


GiSi


1) A p dung bat dang thiJc Cosi cho hai so' khong a m - va - , ta c6:
<i>b a </i>


<i><b>b a </b></i>



<i>a b a b ^ ^ </i>


<i>- . - ^ - + ->2</i> (dpcm)
<i>\b a b a </i>


Da'u d i n g thiJc xdy ra<i><b> <^ — = -<F</b>^a = b. </i>
<i>b a </i>


2) A p dung B D T C6si cho ba so' khong am, ta c6:


<i>• a + b + c>3y[abc</i><b> (1) </b>


i , U i > 3 f i . i



<i>a b c \ b c </i>


<b>(2) </b>


30



Nhan (1) va (2) ve theo ve', ta dtfcJc:
<i>(a + b + c) </i>


<i>a b c </i>

> 9 3 L c

<b>~ V</b>

<i> a b c </i>

<b>.i.i.i </b>



Da'u dang thiJc xay ra <^


<i>a b c </i>> 9 (dpcm).
<i>a = b = c </i>



1 1<b> 1</b> a = = c.
<i>a b c </i>


<b>D e 2.17:</b> Cho a, b, c > 0. Chitng minh:

<sub>[• + -1 </sub>

<sub>> 8 . </sub>
c, I<i> a) </i>
Da'u dang thiJc xay ra k h i nao ?


A p dung B D T Cosi cho hai so'khong am, ta c6:
<b>(1) </b>


l + - > 2 J l . ^



<i>b \</i>


c V c


<b>. l</b> <b>+ - ^ > 2 i . £ </b>


<i>a \</i>


<b>(2) </b>


(3)



Nha.i (1), (2), (3) v e t h e o ve'ta dUdc:


<b>1 + ^ </b> <b>1 + ^' <sub>[1 + - ] </sub></b> <b>1 + ^ </b>


<i>c K "1 </i> <i>\b c a </i>

i

<i><sub> b] </sub></i> c,


> 8 (dpcm)


D f u d i n g thiJc xay ra <^


1 = ^


<i>\ a^b = c. </i>


<i>a </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>D</b>

<b>(J</b>

<i><b><sub> 2.18: Cho a > 0, b > 0. Chitng minh: (a + bf + </sub></b></i>



<i>Dau dang thiJc xky ra khi nao ? </i>

<i><b>-A </b></i>



<b>\</b>


<b>Gidi </b>


Ap dung BDT Cosi tac6:



<i>• a + b> lyfab =^ (a + bf > 4ab </i>



<i>a b ab </i>

<b>in </b>

>



Cong (1) va (2) ve theo ve, ta dufcJc:



<b>(1) </b>


(2).



<b>(3) </b>



Lai ap dung BDT Cosi cho hai so": 4ab va

<i><sub>ab </sub></i>


<i>Tac6: Aab + -->2. </i>



<i>ab \ </i>



<i>Aab.</i>

<i><sub>ab </sub></i>

<sub> = 8 </sub>

<sub>(4) </sub>



<i><b>'-A </b></i>



<i>Tir (3) va (4) suy ra: {a + b) + </i>


Dau ding thtfc xay ra <^ a = ^ = 1.



>8.


<b>2.19: Cho a,b, c > 0 va a + b + c = L Chtfng minh: </b>



>64.



<i>a </i>

<i><b>A </b></i>

c



Dau ding thiJc xay ra khi nao ?


<b>GiSi </b>



<b>. Taco: 1 + 1 = 1 + ^ + ^ = 1 + 1 + - + - (*) </b>

<i><sub>a a a a </sub></i>


Mat khac ap dung BDT Cosi cho bo'n s6': 1,1,



32



Ta drfdc: ! + ! + - + £ >

<b> 4 4 / ^ </b>


a a V a


Do dd tir (*)




• TuTdngtu":



<i>a \a </i>



<b>l +</b>

<b><sub> i</sub></b>

<b>> 4 4 </b>



<i>b </i>

<i><b>ca </b></i>


1



1 +

<b> - > 44 </b>

c



<i>ab </i>


<b>V </b>



Nhan (1), (2), (3) ve theo ve ta dufdc:



<b>(1) </b>


<b>(2) </b>


<b>(3) </b>


1 +

<b> 1 </b>



<i>a. </i>

<i><b>A A </b></i>


<i>c </i>



<b>s </b>


<i>c. </i>




>64^


>64



'fee ca aZ?


(dpcm)



Dau dang thiJc xay ra



a a



<i>b b ^a^b = c = </i>


-1 = -1 = ^ = ^

<i><sub>c c </sub></i>



<i>a+b+c=l </i>



<i><b>Bi 2.20: Cho a, b, c > 0 va abc = 1. Chifng minh: </b></i>


<i>- + b + c </i>

<i><sub>a </sub></i>

- + c + a

<i><sub>b </sub></i>

<i>- + a + b </i>

<i><sub>c </sub></i>

<sub>>27. </sub>


Dau ding thiJc xay ra khi nao ?



</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<i><b>a </b></i>

<i><b>be </b></i>


<i><b>• - + c + a>3l </b></i>


<i><b>b </b></i>


<i><b>ca </b></i>


1


<i><b>• - + a + b>3l </b></i>



<i><b>c \ </b></i>
<i><b>b </b></i>


Nhan (1). (2), (3) ve'theo v e ' f dtfd^:


<i><b>b </b></i>


(1)


(2)


(3)


<i><b>c </b></i>


<i><b>be ca ab </b></i>
<i><b>a • b c </b></i>


<b>/ - \ </b>


- + ^ + c f l

<b> 1 </b>

<i><b>> iV^abc </b></i>


<i><b>a </b></i> <i><b>\b ) </b></i>


Mat khac theo gia thie't: abc = 1


Vay:


Dau dang thifc xay ra<b><sub> <f=^</sub></b> a = ^ = c = 1.



f l

1



- + fc + c - + c + a > 27. (dpcm)


<i><b>\a } </b><b>\b ) </b><b>c , </b></i>


<i><b>De 2.21: Cho a > b > 0. Chiang minh: a + </b></i>


' DS'u dang thiJc xay ra khi nao ?

GiSi



<i><b>(a-b).b. </b></i> 1
<i><b>ia-b).b </b></i>


(BDT Cosi)


1


<i><b>i(a-b).b </b></i>


Dau d i n g thtfc xay ra <^


> 3 . (dpcm)


<i><b>a = 2 </b></i>
<i><b>b = \. </b></i>


34


<i><b>B</b><b><sub>6</sub></b><b> 2.22: Cho a > 0, b > 0. Chu-ng minh: <</b></i><b><sub> 4 / ^ , </sub></b>



Gidi



0, b > 0. Ap dung baft dang thiJc Cosi cho hai s6' du'dng, ta c6:


<i><b>2</b></i>

<i><b><sub>\fja4b</sub></b></i>

<i><b><sub> <4a+^</sub></b></i>

<i><b> =^2i/ab</b></i>

<i><b> <4a</b></i>

<i><b> + yfb </b></i>


<i><b>2^b-j^<(^a + S ) ^ ^ </b></i>


<i><b>4a^4b ^ '4a+4b </b></i>



<i><b>2 ^ </b></i>


<i><b>4a</b></i>

<i><b> +</b><b> y</b><b>[b </b></i>

<i><b>< '4ab</b></i>

(dpcm

<b>).i </b>



D d 2 . 2 3 :


<i><b>1) Cho a>\,b>\. Chtfng minh: a^Jb</b><b>-X</b><b> + b^a- \</b></i>


<i><b>2) Cho ba s6' a, b, c doi mot khac nhau. ChiJng minh: </b></i>
<i><b>{a-Vbf , ib^-cf . {c + af </b></i>


<i><b>{a-bf"^\b-cf • (c-a) </b></i><b>2 — </b><i><b>>2. </b></i>

Gi§i



1) Ap dung bat dang thtfc C6si cho hai so' khong am, ta c6:


<b>V r ^ = 7</b>( Z j - l ) . l < <i><b>b-l + \</b></i>

<i><b>= ^^a4b^\<^.</b></i>

(1)

<i><b>ab </b></i>
2 2 ~ 2



Chitng minh tu'dng tu" cflng c6 :


Cong (1) va (2) va' theo ve' ta diTcfc :
<i><b>a — 1 <ab. (dpcm) </b></i>


<i><b>b4^\<±.</b></i>

(2)



2


2) Da,t: r = ^'T = =
2-a —o o —<i><b>c c — a </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<i>2a 2b 2c </i>


<i>Khid6:* (x + l)iy + l)(z + l) = </i>



<i><b>* (x-l)(y-l)(z-\) = </b></i>



<i>a — b b — c c — a </i>


<i>%abc </i>



<i>' ia-b){b-c){c-a) </i>


<i>lb Ic la </i>



<i>a — b b — c c — a </i>


<i>Sabc </i>



<i>' ia-b){b-c)(c-a)' </i>


Dodd:



<i><b>(X</b></i>

<i><b> + \)(y + l)(z +</b></i>

<i><b> \)</b></i>

<i><b> = (x- l)(y - \)(z</b></i>

<i><b> -1) </b></i>




<i><b><!F</b><b><sub>^xyz</sub></b></i>

<i><b> +</b></i>

<i><b> xy</b></i>

<i><b> +</b></i>

<i><b> xz</b></i>

<i><b> +</b></i>

<i><b> yz</b></i>

<i><b> + x + y + z + 'i=xyz —</b></i>

<i><b> xy</b></i>

<i><b> —</b></i>

<i><b> xz</b></i>

<i><b> —</b></i>

<i><b> yz</b></i>

<i><b> + x + y +</b></i>

<i><b> Z' </b></i>


<i><b>^</b></i>

<i><b> xy</b></i>

<i><b> +</b></i>

<i><b> xz</b></i>

<i><b> +</b></i>

<i><b> yz</b></i>

<i><b> =</b></i>

<i><b> - \) </b></i>



<i><b>Matkhactacd: </b></i>



<i><b>(x + y + zf>0^x^+y^ + z^+2{xy + xz + yz)>0 (2)" </b></i>



(1) va(2)<b> = ^ A : ' + / + Z</b><sub>' - 2 > 0 </sub>


= ^ x ^ + / + z ' > 2 .


<i>(a — b) {b — c) {c</i>

<i> —</i>

<i> a) </i>



<b>De 2.24: Vdi a >0, b > 0, c > 0. Chiang minh cdcbat dang thiJc sau: </b>



<i>1) ±^^S>2b. </i>



<i>c a </i>



<i>ab be ca ^ , , , </i>


<i>2) — + — + -—>a + b + c. </i>



<i>c a b </i>



<i>2ab 2bc lea • </i>


1) Ap dung bat ding thifc Cosi cho hai so' dtfdng ta cd



<i>c a \ a </i>

<i>± , ^ ^ ^ + ^ > l b (dpcm) </i>


36




<i>2) Tacd: ^ + ^>2b </i>

<i><sub>c a </sub></i>


ChiJng minh tu'dng tuf; ta cd:



1

<i> >la </i>



<i>c b </i>


<i>be ca ^ ^ </i>


— + — > 2 c



(1)


(2)



(3)


(1) +(2) + (3): — + — + — + — + — + — > 2 6 + 2a + 2c

<i><sub>c a c b a b ~ </sub></i>



<i>ab be ca </i>



<b>+ — + — > a + Z7 + c.(dpcm) </b>


<i>c a b </i>



<i>3) Tacd: {a + b){a-bf >0</i>

<i><b>=i</b></i>

<i><sub>^{a^b)[{a^-ab^b')-ab </sub></i>



<i>=^a^ +b^-ab{a + b)>0 </i>


<i>^a' +b^> ab{a + b) </i>



> 0



<i>lab </i>


ChiJng minh tu'dng tu" ta cung cd:




<i>Ibe </i>


<i>c'+a' </i>


<i>lea </i>


(4) + (5) + (6) :



<i>b' +c' ^ b + c </i>



<i>> </i>



<i><b>1 </b></i>



<i>c + a </i>



<i>a'+b' , b'+c' c'+a' </i>


<i>lab </i>

<i><b>• + </b></i>

<i>Ibc </i>

<i>lea </i>



> ^ (4),


<b>(5) </b>



<b>(6) </b>


> a + + c (dpcm)


<i><b>Be 2.25; Cho a>Q, b>O-Chitng minh: 3a' + lb' > 9ab^ </b></i>



Giii



<i><b>Ap dung BDT Cosi cho ba so'khong am 3a';3b';4b\ </b></i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

<i>Tac6: 3a' + 3 ^ ' +Ab' >^l]3a\3b\Ab\ </i>


<i>^3a' +lb' >3ab\lj33A</i> (1)


Mat khac:<i> IJ^JA ></i> ^ 3 3 3 = 3 (2)
<i>(1) va (2) ^ 3a' + 7b' > 9ab^ (dpcm). </i>


<b>§ 3. BAT</b>

<b> D A N G</b>

<b> THUfC TRONG TAM G I A C </b>


Cho tam giac ABC. Dat: BC = a; AC = b; AB = c.


Khido: A
a > 0


<i>1) b>0 </i>


<i>OO</i> B


2)


<i>\a-b\<c<a + b </i>
<i>\b-c\<a<b + c </i>
<i>\c-a\<b <c + a. </i>


<i><b>Bi 2.26:</b> Cho a, b, c la do dai canh ciia mot tam giic. </i>
<i>ChiJng minh rkng: +b^ +c'^ < 2{ab + ba + ca). </i>


GiSi


Theo tinh chat trong tam giac ta c6:


0 < a < + c < a(Z? + c)


<i>Q><b<a^-c^b'^ <b{a^-c) </i>
<i>Q<c<a^-b=>c^ <c{a^-b) </i>



C6ng v6' theo ve ba ding thtfc tren ta dufdc:
a^ <2(a^ + fea + ca).


<b>2.27:</b> Cho a, b, c la do dai ba canh ciia mot tam giac.


<i>Chiang minhr^ng: abc>(a + b-c)(b + c-a)(a + c-b). </i>

<b>Giii </b>



<i>Tac6: a' >a^ -{b-cf ={a + b-c)(a + c-b)>0 </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<i>b"" >b^ -(a-cf =(a + b-c)(b + c-a)>0 </i>
<i>. '^c^ -(a-bf =ia-\-c-b)ib + c-a)>0 </i>
Nhan ve' theo ve'ba bat dang thiJc tren ta cd:


a

'feV

<i> >ia + b-c)\a + c-b)\b + c-af </i>
<i>=^ abc>ia + b- c){b</i> + c -<i> a){a -^c-b) </i>


<b>2.28: </b>


1) Cho x > O v ^ y > O . C h u ' n g m i n h r ^ n g : - + - > — ^ . D i n g


<i><b>X</b> y x + y </i>


thtJc xay ra khi nao ?


2) Trong tam giac ABC cd chu vi 2p = a + b + c (a, b, c la do dai
ba canh tam giac). ChiJng minh rang:


. D i n g thu-c xay ra khi
1 1 1



• + > 2
<i>p—a p—b p—c </i>


tam giac ABC la tam giac gi ?


<i>a b c </i>


<b>1)</b> T a c 6<b>: i + i > - i - ^ « ^ > " </b>


<i><b>X</b> y x-\-y xy x + y </i>


<i>'^{x-'ryf</i> > 4 x y


<i>^{x-^yf -Axy>0 </i>
<i><b>^{x-yf>Q</b></i> (diing)
Vay: — + - > ^ . Dau dang thiJc xay ra o x = y.


<i><b>X</b> y x + y </i>


<i>a+b+c -a+b+c </i>


<i>2) p-a =</i> a = > 0


^ ^ 2 2
V i a, b, c la ba canh cua mot tam giac nen b + c > a


<i>=^'-a + b + c>0^p-a>0. </i>
Tu'dng tu* : p - b > 0; p - c > 0.



40


Ap dung 1) ta cd:


<i>p—a p—b p—a+p—b 2p—a—b c </i>
1


Tu'dng


tu-Do dd


<b>' >1 </b>



<i>p-b p — c a' p-a p-c b </i>


<i>p-a p — b p — c </i>
1


> 4


<i>\a b c </i>
> 2


<i>a b c </i>


Dau xay ra <^


tam giac deu.


<i>p-a p-b p-c </i>


<i>p — a = p — b </i>


<i>p-b = p-c^a=^b = c^ AABC</i> la
<i>p—c=p—a </i>


<b>De</b> 2.29: Cho a, b, c la do dai ba canh cua mot tam giac vdi chu vi 2p.


Chiang minh rang:<i> (p - a){p - b){p -c)< abc </i>


Gi^i



<b>T^ a</b>^ x *<i> a + b + c b + c-a </i>
T a c o : *<i> p-a =</i> a =


2 2
<i>^ , a+b+c , a+c-b </i>
<i>* p-b = b = </i>


<i>* p — c — a+b+c ^_a+b-c </i>
<i>2 2 </i>
Nhan (1), (2), (3) ve'theo veta du^dc:


(1)


(2)


(3)


<i>{p-a){p-b){p-c)^ </i> <i>{a + b-c) (b + c-a) (a + c-b) </i>
<i>2 2 2 </i>


Mat khac:<i> (a + b-c)(b + c-a)(a + c-b)< abc.(</i> De 2.27 )


</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

Vay:<i> {p - a){p - b){p - c) < abc </i>


~8~ (dpcm).


<b>2.30:</b> a, b, c la do dai cua mot tam giac. Chitng minh rang:


< 1 .


a ^ c<i> a c b </i>


<i>b c a c b a </i>


Ta c6: V T =


<b>GiSi </b>



<i><^ a c b </i>
<i>b c a c b a </i>


<i>a b' b c' c a] </i>


+

+



<i>b a, </i>

+

<i>c b, </i>

+

<i>a c) </i>


1 <i>b'-c' </i> 1


<i>ab </i> 1 <i>be </i> 1 <i>ca </i>



<i>abc </i> <i>c.(a^ -b^) + aib^</i> - ) + Z?(c' - a')
Mat khac: c(a'<i> -b^) + a(b^ - ) + b(c^</i> - a')


<i>= c </i> <i>c'-b' </i>


Do d6 :


= c(a' - ) + c(c'<i> -b^) + a(b^</i> - ) + &(c' - a')
= ( a ' - )(c - Z?) + ( c ' - 6')(c - a)


= ( a - c ) ( c- Z 7) . ( a + c - c - ^ )
<i>= (a-c)(c-b)ia-b). </i>


<i>(a-c)ic-b)(a-b) b.a.c </i>


<b>V T = </b>

<b>< </b>



<i>abc abc </i>
<i>V\:\a-c\<b;\c-b</i> l< a;l<i> a-b\<c. </i>


= 1 (dpcm)


<b>42 </b>


<b>§4. PHUdNG PHAP LAM TRQI </b>



Dilng tinh chat cua bat dang thtfc de du'a bat dang thrfc can chiJng
minh ve dang c6 the tinh diTdc theo phrfdng phap tinh tong hffu han.
Gia su" can tinh tong:<i> S„=U,+U^+U^+</i>... + [/, + . . . + 1 / „ .



Ta phan tich:<i> — a,^ — . </i>
K h i d o :


<i>S„ -a^) + (a^-a,) + (a,-a,) + ... + (a„</i>- ) = - a „ + , •


<b>2.31:</b> Cho n la so' nguyen thoa n > 1. ChiJng minh:


i <b>. + ^ + i + . . . + _ J _ < , . </b>


1.2 2.3 3.4 <i>n(n + \) </i>


T a c d : — = 1<b>- 1 </b>
1.2 2


1 1 1
2.3 2 3


3.4 ~ 3 4


1 1 1


<i>(n</i> — l)n n — 1<i> n </i>
1 1 1
n(« + 1)<i> n n + l </i>


Cong ve' theo ve va ddn gian cac ding thiJc ta diTcJc:
1 . 1


1.2 2.3 •... + • = 1 - -<i>n + l </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

Do do: <b>i . + J , + . . . + ^ < , , </b>
1.2 2.3 n(n + l )


2.32: Cho n la so' nguyen thoa<i><b> n>2.</b></i> ChiJng minh:
1 , 1 , , 1 n - 1
<i>- ^ + ^ + ... + -T< • </i>


Giii



1
2^


1
<b>< — </b>


1.2


= 1 - 1
2 '
1


<i><b>3' </b></i>


1
<b>< — </b>


2.3
_ 1
~ 2



1
3
1 1


<b>S</b>

. 4



_ 1 1
4^


1


<b>S</b>

. 4

3 4
1 1


< —

1 1


<i><b>n (n — \)n n — l n </b></i>


Cong ve theo ve' cac bat dang thiJc tren ta difdc:
1 , 1 , , 1<b> 1</b> 1<i><b> n-\ </b></i>


— + r r + ... + - r < l •


<i><b>n </b></i> <i><b>n n </b></i>


<b>De 2.33: Cho n la so'nguyen du'cfng. Chitng minh r^ng: </b>
3n + l . , . . 1 , 1 . . 1 ^« 1


<i><b>n </b></i>



2 ( n - l ) S l - + 5 r + ^ + - . . + - < 2 - . <i><b><sub>n </sub></b></i>


Giii



1
T a c o : 1 +<b>-1</b> + ^ + . . . + ^ < 1 +<b> ^ + J- + </b>


2 ' 3 ' 1.2 2.3<i><b> {n-\)n </b></i>


< 1 + <b>f1 1 ' </b>1 — 1

<b>f ^ M </b>



+

+ ...+



2 ; 2 3, <b>rt — 1</b><i><b> n </b></i>


T a l a i c o : l +<b> 4r + i + - + -V</b>>l • ^


2.3 3.4

< 2 - i .



n(n + l )
44


1 r 1 1 1 1


+

+...+



<b>2 ' 3, </b> <b>3 </b> 4, ,« « + i .
> 1 +



> l + i - '

1 ^ 3n + l


V a y :


2 n + 1 2 n + 1 2 ( « + l )


2 ( n - l ) <i><b>1' 3' </b></i> <b>.2 — • </b> <i><b><sub>n </sub></b></i>


<b>D</b>^ 2 . 3 4 :


1) Cho k > 0 . Chitng minh:

<b>< </b>

1 1


(2Jt + l ) '<i><b> Ik 2k + 2 </b></i>
<i><b>2)</b></i> Cho so' nguyen dicing n > 1 . Chitng minh :


9 25 49


1


<b>(2n + l ) ' ' ^ 4 ' </b>


(1)


1) T a c d (1) <^

<b>< </b>

<b>2 </b>
<i><b>{2k + \f 2k(2k + 2) </b></i>


4^ (2;t +<i><b> If > 2k{2k</b></i> + 2) <^ 4 ^ ' + 4;k + 1 ><i><b> Ak^ + Ak </b></i>


<^ 1 > 0. Die 11 nay luon diing.



V a y : 1


<

1


(2^ + 1)'<i><b> 2k 2k + 2 </b></i>


2) A p dung cau 1 ta c6:


2 1 1
V d i k = 1 thi <


-9 2 4

k =

<b> 2 t h i A</b>

< i _ i ,



25 4 6

k = 3 M A < i _ i .



49 6 8


k = n t h i 1


<



1
(2n + l ) '<i><b> 2n 2n + 2 </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

C6ng vd" theo v<S' n ba't ddng thitc tr^n ta duTdc:
2 2 2



<b>5</b>+ 2 5 + 4 ? ^ - + - ^ '


1 1


(2« + l ) ' ^ 2 2n + 2 ' ^ 2 '


Do<i> 66: </i>


9 25 49


1 1


<-.


<i>(2n + \f</i> 4


<b>2.35:</b> 1) Cho so'nguyen<i><b> k>\.</b></i> Chitng minh:
1


< 2 1 1


2) Cho s6' nguyen n > 1. Chiang minh:
1


• +

1 + ... + • 1
2 3^2 4^/3

(n + l)V^



• < 2


(1)



(2)



1) Tacd (1) 4=^


1


< 2


Giii



<i><b>(k</b><b> +</b><b> l) </b></i>

< 2



( ^ + 1 ) 7 ^


<i><b>4k</b><b> +</b><b> \-yJk </b></i>


^ / ) t . ^ / ^ f l



1


< 2 .



<i><b>yfk</b><b> + l </b></i>


<i><b>^^/k < yfk + l.</b></i> Bat dang thiJc nay lu6n diing.


Vay : 1

< 2



(A: + 1)V^
2)<b> Ap diing cau</b> 1)<b> ta</b> c6:



k = 1<i><b> t h i - < 2 </b></i>


<i>2 </i>


1 1


<i><b>4k</b></i><b> V T H , </b>


k =

2

thi


k = 3 thi
1


<

1 1


• < 2


172



1 1


4V3

V4,


<b>46 </b>


k = n thi < 2


Cong ve theo ve cac ba't dang thitc tren ta du-dc:
1



Vay :


2 + 3 . ^
1


<i><2 </i> 1


-...

+ •



2

3 ^ "• (rt + l)V^ < 2 .


< 2 .


</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>CHlTOfNG III: SO HOC </b>


I.TINHCHIA HEX



1) Dinh nghia: Cho a, b la cac so nguyen. Ta noi a chia bet


cho b neu ton tai mot so nguyen q sao cho:



a = bq



<i>Ki hieu: a:b. Khi do ta cung noi b chia het a va ki hidu: b|a. </i>


2) Tinh chat:



a) Neu: a chia het cho b va b chia he't cho c.


thi: a chia he't cho c.



b) Ne'u: a, b cung chia he't cho c


thi: a + b va a - b chia he't cho c.




c) Ne'u: a chia he't cho c hay b chia het cho c


thi: a b chia he't cho c.



3) Dau hieu chia he't:



a) Dau hieu chia he't cho 2: chi? so tan cung la chan ;


b) Dau hieu chia he't cho 3 (cho 9): tong cac chi? so chia



he't cho 3 (cho 9).



c) Dau hieu chia he't cho 4 (cho 8): hai (ba) so' cuo'i chia


he't cho 4 (cho 8).



d) Dau hieu chia he't cho 5 : chu" so' tSn ciing 1^ 0 hoSc 5.


<i>e) Dau hieu chia he't cho 11 • hieu giffa tdng cac chiJ so d </i>



<i>vi tri chan va tdng cac chff so'd vi tri le chia he't cho </i>


11 .



<b>II. SO NGUYEN TO </b>



1. Mot so nguyen du'dng du'cJc ggi la so nguyen to ne'u no chi


chia he't cho 1 va cho chinh no.



• Nhtf vay theo dinh nghia nay, so' 1 la so nguyen to.


48



Tuy nhi^n trong cic s6' nguyen t<5' tham gia l^m thiYa


<i>s6' ciia mot tich, ngtfdi ta qui rfdc khong ki d6'n so' 1. </i>



<i><b>2. S6' nguyen dufdng kh6ng la s6' nguySn t6' duTcJc goi Ik hdp </b></i>



s6'.



<b>3. Gia siJ so' nguyen difdng N diTdc phan tich ra thilfa s6' </b>


nguy6n t6':



<i>N = a'".b\c'. </i>



Khi dd tdng cac u'dc s6'khdc nhau cila N Ik:


(m + l)(« + l)(^ + l).



<b>III. U(5C CHUNG L(5N NHAT - BOI CHUNG NH6 NHXT </b>



<b>1) Binh nghia 1: Udc chung Idn nhS't (l/CLN) ciia hai s6' a b </b>


<b>khong ddng thdi bkng 0 la s6' nguySn Idn nhat chia ha't ca a </b>


vkb.



<b>Kihi6u: (a ,b) d^ chi UCLN cila a vk b. </b>



2) Binh nghia 2: c^c s6' nguyen a, b diTdc goi Ik nguySn t6'


cing nhau n^'u: (a, b) = 1.



<i><b>3) Tinh chat: ra. b) = ra. \a + h\\= (\a + h\h) </b></i>


4) Cach tim UCLN cua a vk b:



• Phan tich a va b thknh thiTa s6' nguyen t6'.


• Lay tich cac thu'a s6' chung vdi s6' mu be nhat.


<b>5) Binh nghia 3: Boi chung nhd nhat (BCNN) cua hai s6' a va b </b>




<i>la so' h6 nhat chia he't cho ca a va b. </i>


<b>Kijiieu: [a;^] de chi BCNr cua a va b. </b>


<i>6) Cich tim BCNN cua a va b: </i>



• Phan tich a vk b thanh t'lii'a so' nguyen t6'.



• Lay tich cac thil'a s6' chung va rieng vdi s6' mu Idn


nha't.



<b>IV.DONGDUTHLTC </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

ta<b> duTdc cilng dif so'. </b>


Khi<i> 66,</i> ta k i hien:<i><b> a = b (mod m). </b></i>


2)<i><b> a = b(mod m)-^ a — b + km</b></i> vdi k la so' nguy6n
3) Tinh chat:


* a = a(modm)


* a = ^(mod<i><b> m)=> b =</b></i> a(mod m)


<i><b>a = b{Kodm) </b></i>


<i><b>b</b></i> = c(modm)


<i><b>a =</b></i> ^(modm)


<i><b>a =</b></i> c(modm)



c = c/(mod m)


* a = Z>(mod<i> m) =^ </i>


<i><b>a±c = b±</b></i> c(mod m)


<i><b>ac = b.d{modm) </b></i>
<i><b>na = nb(modm) </b></i>
<i><b>a" =b''(modm). </b></i>


<b>V. SO C H I N H PHUdNG </b>


1) Binh nghia: Neu a la so' nguyen thi<i> a^dmc</i> goi la so' chinh
phifcfng.


2) Tinh chat: Tan cung cua so'chinh phu'cfng 'a 0, 1, 4, 5, 6, 9.


<b>V I . N G U Y E N L Y D I R I C H L E T </b>


Khong the nho't 7 chit tho vao 3 chiec long, sao cho
moi long c6 khong qua hai chit tho.


* Nhu" vay neu nho't 7 chit tho vao 3 chiec long thi it nha't phai
c6 mot chiec long c6 tu" 3 chu tho<i> trd</i> len.


<b>V I I . NHJ T H l f C NEWTON </b>


( a +<i><b>b f</b><b> =</b></i>

<i> cy +</i>

<i><b> cy-'b</b></i>

+

<i><b>cy-^b^</b></i>

+...+

<i>cy. </i>



50



<b>De 3.1:</b> Chifng minh r^ng vdi moi s6'tur nhien n > 1 ta c6:
3'"+' + 4 0 « - 2 7 ; 6 4 .


Gidi



Ta<b> C O</b>: 3 ' " + ' + 40« - 27 = 3^3'" + 40n - 27.
= 27.9" +<i> 40n -21 =</i> 27.(8 +1)" + 40n - 27


= 27 (8" +

<i> Cl^"-'</i>

+ . . . + C"-^8' + C;-' .8 +1) + 40<b>A7,</b> - 27


= 27 (8" + C' .8"^' +

<b>... + Cr</b>

'.S') + 27

<b>.Cr'</b>

.8 + 27 + 40n - 27



= 27.8'.^ + 27.8rt + 40n - 27.64.^ + 256n = 64(27^ +<i> An). </i>
Vay: 3 ' " + ' + 4 0 n - 2 7 ; 6 4


<b>Ghi chu:</b> C ° = l

;Cr'=n.


Tong quat: =


<b>A:!(n -A:)! </b>


Trong do: n! = 1.2.3...n (vdi n6 iV*) va 0! = 1.


<b>3.2:</b> Chifng minh rang tong 2p + 1 so tu" nhien lien tie'p chia he't
cho 2p + 1.


Gidi



Gia su" 2p + 1 s6' tuT nhian lien tie'p la: k; k + 1; k + 2 , . . . , k + 2p.
Khi d6: S = k + (k + 1) + (k + 2) + ...+(k + 2p)



= A: + ^ + A:+... + /: + ( l + 2 + 3 + ... + 2p)
<i><b>2p+l so' </b></i>


<i>= {2p + l)k + 2p. 2p + l </i>


<i><b>=^i2p + l)k + p{2p</b></i> +1) = (2<b>/7 +</b><i><b> \){k</b></i> +<i> p). </i>
Vay:<i> S\2p + \. </i>


Ghi chit: V d i moi so'tif nhien n. ta cd: l + 2 + 3 + ... + n = <b>«(n</b> + l )


</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

3.3: Cho<i> n e N'.</i> Tim UCLN cua hai s6': 2n + 3 va n + 7.

<b>Gi§i </b>



Ap dung tinh chat:<i> (a,b)= {\a±b\,b)^{a,\a± b</i> l).
Ta c6: (2n + 3;n + 7) = (l n - 4 l,n + 7) = (l n - 4 1,11).


Nhtfng 11 Ik so' nguyen to' nen so' can tim la 1 hoSc 11.
Khi do: * Khi In - 41 la bpi so cvia 11 thi:


UCLN(2n + 3;n + 7) = 11.


* Khi In - 41 khong la boi so' cua 11 thi:
UCLN(2n + 3;n + 7 ) = 1.


<b>3.4:</b> Mot so' nguy6n du'Png N c6 dung 12 tfdc s6' (du'dng) khac
nhau ke ca chinh n6 va 1, nhiTng chi c6 ba tfdc so' nguyen t6' khac
nhau. Gia su" tong cua cac ufdc so' nguyen to' la 20, tinh gia tri nho
nhat<b> C O</b> the cd ciia N .



<b>Gi^i </b>



Goi cdcirdcnguy6n to'ciia so'N la p, q, r va p < q < r


f^ = 5;r = 13
<i>q = l;r = U </i>


[A^=2".7Mr



V d i<i> a,b,c</i> e N va (a + l)(b + l)(c + 1) = 12.
T a c d : 12 = 2.2.3


Do d 6 N c 6 thela : 2.5.13^2.5^13 ; 2^5.13 ; 2.7.11^ ; 2 . 7 l l l ; 2^7.11
N nho nhat nen<i> N</i> - 2^5.13 = 260.


<b>3.5:</b> Chitng minh r^ng c6 s6' nguyen drfdng chi chiJa cac chi? s6' 0
va chi? so 1 va so do chia het cho 1999.


52


Xet 2000 so'nguyen du-png sau: 1; 11; 111; . . . ; H L ^


<b>2000</b><i><b> chuso'X </b></i>
Cac s6'tr^n khi chia cho 1999, ton tai it nhat hai sd'chia cho
1999 cd cilng so'du" (nguyen ly Dirichlet). Goi 2 sd'dd la :


11 • 1.<i> va</i> 11 1 (2000 > m > « > 1).


<i><b>m chusd'l n chusd'l </b></i>



» 1 1 1 - ,11 1 chia het cho 1999.
<i><b>m chusd'l n chusd'l </b></i>


^ 11 100 0 chia h^'t cho 1999 (dpcm).


<i><b>m—n chiisd'i n chuso'O </b></i>


<i>Bi</i><b> 3.6:</b> Cho n la so' nguyen diTdng Idn hcfn 1. ChiJng minh
n" + + 1 la mot hdp so'.


<b>Gidi </b>


Tacd: n ' + n ' + l - n ' + 2 n ' + l - n '


<i>= (n^ + lf-n^ = (n^+n +</i> l)(rt' - « +1).
V d i n > l , t a c d : n ^ + n + 1 ^ 1 va n ^ - n + 15^1.


Vay: + n ' + l l a m p t h d p s o .


<i>Bi</i><b> 3.7:</b> Tim s6'nguy6n dtfdng n de:<i> -n^ +n-l</i> la s6'nguyen to.


<b>Gi§i ' </b>



Tacd:<i> A = n'-n^ +n-l</i> = n ' ( n - l ) + ( « - l ) - ( « - l ) ( n ' + 1 ) .
• Khi n = 1, A = 0: khdng la so' nguyen t6'.


• Khi n = 2, A = 5: Ik so' nguyen t6'.


• K h i n > 2 : T a c d : n - l > 2 va n ' + l > 1 0<b> n a n</b> A l a
hdp s6'.



Tdm lai: Khi n = 2 thi<i> -n^ + n-\a so'nguyen to'. </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

<b>3.8:</b> Cho p va + 2 la hai s6' nguyen t6'. Chitng minh: + 2
cung la s6' nguy6n to'.


<b>Gi^i </b>



Dat: p = 3 m + r ( v d i<i> meN';r =</i> 0;1;2 )


K h i d d : + 2 = (3m + r ) ' + 2 - 3(3m' +<i> 2mr) + r^+2. </i>


• V d i r = 0 : T a c d p = 3m.


V i p la so' nguyen to' nen m = 1


=^ p = 3 =^ + 2 = 29 + 2 la so nguyen to.


• V d i r = 1: Ta<b> CO </b>


<i>+2 =</i> 3(3m' + 2m) + 1 + 2 = 3(3m' + 2m + 1 )
V i : m G A^* =^ 3m^ + 2m + 1 > 1


=^ + 2 khdng la so' nguyen t6'.


D i e u nay trai v d i gia thie't.


V a y khong xay ra tru'dng hdp r = 1.


• V d i r = 2 : T a c 6 / ? ' + 2 = 3 ( 3 m ' + 4 m ) + 4 + 2



= 3 ( 3 m ' + 4 m + 2)


- , V i : 3m^ + 4m + 2 > 1 nen + 2 la hdp so.


D i e u nay trai v d i gia thie't.


vay cung khong xay ra tru-dng hdp r = 2.


T d m l a i : K h i p va /?<b> V</b> 2 la so' nguyen to t h i : p = 3.


K h i d d : + 2 = 29 cung la so' nguyen to' (dpcm).


<b>3.9:</b> ChiJng minh rang:


1) V d i m o i so'nguyen du'dng n, phan so'sau la to'i gian: ^ ^ " ^ ^ .
14n + 3


2)<b> N</b>^ l a s o v o t i .


54


<b>Giii </b>



1) Ta se chtfng n i n h : 21n + 4 va 14n + 3 la hai so' nguyen to' ciing
nhau.


^ That vay: ne'u goi<i> d(d ></i> 1) la U C L N cua hai so' tren.
i i 2 1 n + 4 = pd


• va 14n + 3 = qd<i> ^2) </i>



trong dd p, q la nhifng sd'nguyen, du'dng.


( l ) - ( 2 ) : 7 n + l = ( p - q ) d = ^ 2 1 « + 3 = 3 ( / ; - 9 ) J<b> (3) </b>


( l ) - ( 3 ) :<i> l = p.d-3(p-q)d = (3q-2p).d=^d = 3q-2p = l. </i>


V a y : 21n + 4 va 14n + 3 la hai so' nguyen to' cung nhau


td-c la: i l ^ i ± l la phan so t o i gian.
14n + 3


2) Ta chiJng minh bang phan chiJng.


G i a i su- rang V2 e g v d i ^ = ^ (viet du^di dang to'i gian nghia la


<i>1 </i>


p va q la hai so' nguyen to' ciing nhau).


T a c d 4- = 2 = ^ /<i> =2q^ </i>


<i>^ p^</i> la so'nguyen chan<i> =^ p Ik</i> so'nguyen chSn


<i>^ p = 2m</i> ( v d i m G Z ) =^ 4m^ = 2^^ =^ = 2m^


<i>q^</i> la so'nguyan chan =^ ^ la so'nguydn c h f n


<i>=^q = 2k </i>



V i p = 2 m va q = 2k nen chiing khong nguyen td' cung nhau (cd tfdc
so' chung la 2). D i e u nay mau thuan.


V a y b ^ t b u d c<i> yf2</i> l a s o v o t y .


<i><b>t>i 3.10:</b></i> Chu-ng minh rllng: 3" = - l ( m o d l O ) . K h i<i> \'k</i> chi k h i
3"^' = - l ( m o d l O ) .


</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

Giii



Tac6: r =-l(modlO) 3" -10A:-1


<^3"+' =(10/:-l).81

<b>.<i4</b>

<sub>.3''^'' =810A;-81. </sub>


^3"+' =(8U-8).10-l.<f::^3"+'' =10^-1.


<!=J^3"+'* =-l(modlO).



<b>3.11: ChiJng minh rling vdi moi s6' nguyen difdng ta c6: </b>


1376" =1376(mod 2000).



Ta dung phufdng phap qui nap de chiJng minh. .



• Vdi n = 1: De thay: 1376^ = 1376(mod 2000).


Ttfc menh dd dung khi n = 1.



• Gia su" menh de ddng tdi n = k. Ttfc la:


1376* =1376(mod2000). .



=^ 1376*+' = 1376'(mod 2000) (1)


Matkhac: 1376^=1893376 -1892000 + 1376



= 946.2000 +1376 =^ 1376' = 1376(mod 2000) (2)



<i><b>Tit (1) Yk (2) 1376*+' = 1376(mod2000) </b></i>



Nghia la mdnh de diing tdi n = k + 1.



Vay vdi moi s6'nguyen difdng n, ta cd: 1376" = 1376(mod2000)


<i><b>Bi 3.12: ChiJng minh r^ng s6' jc = 10^" +10'" +10^" +1 chia het </b></i>


cho 7, 11 va 13 neu n le. Tim so' dif cua phdp chia x Ian liTdt cho 7,


l l , 1 3 v a l l l .



Giii


.x = 10'"+10'"+10'"+l



TH,: Vdinle.tacd: * 10'" +1 = (10')" -(-1)"


chia het cho



56



10'-(-1) va: 10'-(-1)-1001 =



7.11.13-Do d6: 10'" + 1 chia het cho 7 ; 11 ; 13.



Matkhdc: ;c = 10'"(10'"+l) + 10'"+l = (10'"+l)(10'"+l).


Do dd:

<b> X</b>

<sub> chia het cho 7 ; 11 ; 13. </sub>



11

<b>^2:</b>

<sub> Vdi n chan </sub>



10'"+l = [lO'"-(-l)"] + 2 chiacho7 ; 11 ; 13dir2


10'"+l = [lO'"-(-l)'"] + 2 chiacho7;ll ;13dir2.


* Do dd

<b> X</b>

<sub> chia cho 7 ; 11 ; 13 deu cd sd'diT la 4. </sub>




* Ngokiratacd: 10'"+1 = [(10')"-l"] + 2.



Vi: (10')" - 1 " chia ha't cho (10' -1) nhiTng: 10' - 1 = 999 = 3.111


chia he't cho 111.



<i><b>Do dd 10'" +1 chia cho 111 du" 2 vdi moi neN. </b></i>


Tu-dng ttf 10'" +1 chia cho 111 dtf 2 vdi moi n e iV.


<i><b>Suy ra x chia cho 111 dtf 4 vdi moi neN. </b></i>



Tom lai: x chia cho 7 ; 11 ; 13 duT 0 n^'u n le ; dtf 4 na'u n chan.


<b>X</b>

<i><b><sub> chia cho 111 du" 4 vdi moi neN. </sub></b></i>



<i><b>Bi 3.13: Cho so' nguyen n > 1. ChiJng minh ring: n" -«'+«-1 </b></i>


<i><b>chia he't cho (n-lf. </b></i>



Giii



<i><b>Nhan x^t rkng vdi n = 2 thi : n" -n^ +n-l= (n-\f= 1 nan bai </b></i>


, toan hien nhian dung.



Bay gid ta xet n > 2:



<i><b>Tacd: n"-n" + n - l = («""' -l)n' + ( n - l ) </b></i>



<i><b>= (n - l)(n"-' + n"~' +... + « + l)n' +(«-!) </b></i>


= (n - l)(n"-'+ n"-'+... + ) + (n -1)



</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

<i><b>=l + k^(n-l)</b></i> (vdi<i><b> k^=n + l). </b></i>


n"^' = 1 +<i><b> k„_^</b></i> ( « - ! ) ( vdi k„.i = n"-^+.. .+n +1 )


Cong ve theo ve ta c6:


+ ... + + 1 = (n - 1 ) +<i><b> (k,</b><b> +</b></i>... + ).(n - 1 )
= ( n ^ l ) ( l + k i + . . . + k , , i )
nen n"~' + . . . + + 1 chia he't cho n - 1.


Do do tu" (1) ta s«y ra rang<i> n" -n^ +n-\a het cho (n - 1 ) l </i>


<i><b>De^ 3.14:</b></i> Xet ba so<i> t\i</i> nhien a, b, c th6a he thiJc:<i> ^b^+c\ </i>
ChiJng minh r i n g neu a, b, c nguyen to' cung nhau thi a la so' le va


trong hai so' b, c c6 mot so' le va mot so' chfn.


Giii



Gia su" a chfn .


V i a, b, c nguyen to' cung nhau nen b, c le.
• a chan chia he't cho 4.


<i>• h,c le =>b + c</i> chia he't cho 2 va be khong chia he't cho 2
<i>^ib + cf - 2bc</i> khong chia he't cho 4.


<i>=^b'^</i> khong chia he't cho 4.
Nhtfng theo giai thie't:<b> = ZP</b>^ + c^ V6 l i !


Vay a le ma a' = + =^ c6 mot sd' le va m6t so' chJn
<i><b>^b,c CO</b></i> mot so' le va mot s6' chfn. (dpcm)


<i><b>Y)i 1.15:</b></i> Chu-ng minh rling tong cac binh phu-Ong cua ba so' nguyen


hen tie'p khong the la lap phu'dng cua mot so' nguyen dtfcfng.


Giii



Tru'dc he't ta chitng minh neu n e Z thi:
• chia cho 3 dtf 0 hoac 1.


58


* chia cho 9 dtf 0 hoac 1 hoac 8.


That vay: Dat n = 3m +<i> r{n,m eZ;r=-</i> 0;±1)
* = (3m +<i> rf</i> - 9m' + 6mr + r '


r ' = 0 ;1 nen n'chiacho 3 du-Ohoac 1 (1)
• * ==(3m + r)^ = 2 7 m ^ + 2 7 m V + 9 m r ' + r \


= 0 ;1 ; - l nen chia cho 9 du" 0 hoac 1 hoac 8 (2)
* Goi ba so nguyen hen tie'p Ian lu-dt la a - 1 ; a ; a + 1.


Ta<b> CO</b> (a - 1 ) ' + a' + (a + 1 ) ' = a' - 2a + 1 + a' + a' + 2a + 1
= 3 a ' + 2 .


Tu" (1) ta<b> CO</b> 3a' + 2 chia cho 9 drf 2 hoac 5 ma chia cho 9 du" 0
hoac 1 hoac 8 (tu" (2)).


Do do 3a' + 2 khong the la lap phu'dng cua mot so'nguyan drfdng.


<b>3.16:</b> ChiJng minh rang tich bo'n so'nguyen du-dng l i ^ n tie'p khong
the la so' chinh phu'dng.



Giii



Giai siJ ton tai so' nguyen m de:


m ' =<i> nin</i> + l)(n + 2)(n + 3) <^ m ' = ( n ' + 3n)(n' + 3n + 2)
<i><b>=</b><b> k{k</b></i> + 2) (vdi k = n ' + 3n )


Tacd: y t ' < ) t ( ^ + 2 ) < ( ^ + l ) '


Dieu nay mau thuan vdi<i><b> k{k</b></i> + 2) = m ' .
TO do suy ra dieu phai chifng minh.


<b>3.17:</b> Tim so' nguyen n sao cho:<i> n' + 2n' + 2n^ +n + l</i> la mot so
chinh phu'dng.


</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

<b>Giii </b>



Theo de bai ta<i> c6: n* + 2n^ + 2n^ + n + 1 =</i> (vdi m e Z )
<i>^ A{n' + In"</i> + 2n^ + rt + 7) =<i> Am" </i>


4=^ ( 4 « ' ' + 8n'. +<b> 8 n N</b> 4n +<b>1)</b> + 27 = W
<i=^ (2n^ + 2n +1)^ - 4m^ = - 2 7 .


<i>^ {In'</i> + 2n + 1 - 2m)(2n^ + 2n + 1 + 2m) = - 2 7 .
Do do c6 cac trifdng hdp sau day xay ra:


2 n ^ + 2 n + l - 2 / n = l
2 « ^ + 2 n + l + 2m = - 2 7 '



2 n ^ + 2 n + l - 2 m " = - l
!)•


2)


3)


4)


5)



<b>2n^+2n</b> + l +<b> 2m</b> = 27


<b>2 n H 2 n</b> + l<b>- 2</b>/ n = - l
« = —3 /la}'<b> n = 2 </b>


<b>-2n^+2n + l - 2 m</b> = 3
<i>2n^ +2n + \+2m = -9 </i>
2n^ + 2rt + l<b>- 2 m</b> = - 3


<b>2</b>/i^ +<b> 2n</b>

<b> + l +</b>

<b> 2m</b> = 9


<b>2 n ^ + 2 «</b> + l<b>- 2 m</b> = 9


<b>2n^+2n</b> + l +<b> 2</b>/n = - 3


4n^ + 4n + 28 = 0<i> (vdnghiem) </i>
2 « ' + 2 n + l + 2m = - 2 7


2n^+2rt + l - 2 m = - l



<b>/n =</b> 7 m = 7


<b>n =</b> - 3


<b>n =</b> 2


2n^+2Ai<b> + l</b>- 2 m = 3


4n^ + 4n + 8 = 0 (vo<i> nghiem) </i>
2n^+2n<b> + l</b>- 2 m = - 3


<b>+ n</b> 4-1 = 0<i> {vo nghiem) </i>
2 n ^ + 2 n + l - 2 m = 9
n ' + n - l = 0


V d i + n - 1 = 0 <!:^ n = i ( - 1 ± ^/5): khong la so nguyan (loai)


6)


7)


2n^ + 2 n + l - 2 m = - 9
<i>2n^</i> + 2 n +

H-2m

= 3
2n^ + 2 n + l - 2 w = 27
<i>2n^ +2n + \ 2m = -l </i>


2 « ' + 2 n + l - 2 m = - 9
<i>+n + 2 — 0 {vo nghiem) </i>
2 n ^ + 2 « + l - 2 m = 27


n ' + n - 6 = 0


<b>n =</b> 2


m = 7


<b>n</b>- - 3


60


8)


2 n ^ + 2 n + l - 2 m = : : - 2 7
2 n ^ + 2 n + l-|-2m = l


2 n ^ + 2 n + l - 2 m = - 2 7
n ^ + n - | - 7 = : 0<i> {vo nghiem) </i>
, Vay cac s6'c^n tlm la: n = 2, n = -3.


<i><b>f</b><b>)i</b></i> 3.18: Tim ba so'<i><b> t\I</b></i> nhien m, n, k d6i mot khac nhau sao cho
J- + i + - la mot so' tu" nhien.


<i>m n </i>


Ta CO the gia su" r^ng m < n < k


Dat / = — + - + - vdi i<b> la</b> s6' tu* nhian
<i>m n k </i>


V i m < n < k -

>i>i=»/ = l + l + i < A



<i>m n k m n k m </i>


3


= ^ I < 3 (vi m > 1 =j> — < 3 ) =j> / = 1 hoac i = 2.
<i>m </i>


* V d i i = 1 thi c6 1 < —<i> =^m</i> < 3 =j> m = 1 hoac m = 2.
m


• V d i i = m = 1 thi khdng th6a


<i>m n k </i> <i>[</i> <i>I</i> <i>n</i> <i>k</i> <i>, </i>


• V d i i = 1, m = 2 thi dieu kien


<i>m n k 2 n k n k 2 </i>
<i>2</i> 1


Suy ra<i> —>-=^n>4 </i>
<i>n 2 </i>


<b>vt - > — </b>


<i>n k </i>


Ngoai ra 2 = m < n < 4 =^ n = 3 va do dd:


/ = - + - + - . < ^ ^ = 6
<i>m n k </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

* V d i i = 2 tl>i c6<b> I</b> 2 < —<b> =4></b> m < -<b> =4></b> m = 1
m 2


' L t i c d d d i l u kientrd thanh: 2 = 1 + - + ^ = ^ - + ^ = ! .


<i>n k n k </i>


M a m = l < n < k n e n n > 2 , A : > 3 - ^ - + | < ^ + ^ - 7 < l .
n A: 2 3 6
Do d6 khong thoa dieu kien neu tren.


<i>Ket luan:</i> m = 2, n = 3, k = 6 la ba so' can tim.


<b>3.19:</b> T i m cac so' nguyen difclng m, n sao cho: 2m + 1 chia he't
cho n va 2n + 1 chia he't cho m.


GiSi



Trirdc he't ta xet triTdng hdp<i> \</i>


Ta c6: m < 2n + 1 < 2m + 1 (vi 2n + 11a boi so' cua m)
2n + 1 = m<i> hay 2n + \ 2m hay 2n + \ 3m. </i>


(vi 4m > 2m + 1 nen kh6ng the nhan 2n + 4 = 4 m , . . .)
• 2n + 1 = m:


Ta c6: 2m + 1 = 2(2n + 1) + 1 = 4n + 3 chia he't cho n nen suy
ra 3 chia h6't cho n, v i the phai c6: n = 1 hoac n = 3.



V d i n = 1 t h i m = 3 .
V d i n = 3 t h i m = 7.
• 2n + 1 = 2m:


Ta<b> CO</b> 2m + 1 = 2n + 2 chia<b> ha</b>'t cho n nen suy ra 2 chia he't cho
n va do do: n = 1 hay n = 2.


3


V d i n = 1 thi m = - (loai)
V d i n = 2 thi<i> fn = ^</i> (loai)


• 2n + 1 = 3m. .


<b>62 </b>


Ta cd 2m + 1 > 2n + 1


2m + 1 > 3m =^ m < 1 =^ m = 1.
V d i m = 1 t h i n = 1.


Do do ta thu du-dc: (n = 1, m = 3),(n = 3, m = 7), (m = n = 1)
jsfhan xet rang vai tro ciia m va n nhu* nhau trong de bki, do vay khi


<b>1</b> < m < « ta tim them du-dc: (m = 1, n = 3), (m = 3, n = 7).


<b>D6 3.20:</b> M o t so' chinh phu-dng cd dang<i> abed.</i> Bie't<i> ab-cd = l.</i> Hay
tim so' a'y.


Dat<i> abed =</i> vdi a, b, c, d la cac chff s6'. Ta phai cd<i> a^O, </i>



ngoaira, do<i> ab-cd = l n€n : e^O. </i>


T a c d : = 1 0 0 a i + ^ = 1 0 0 Q + l ) + ^ .


Suyra: - 1 0 0 = 1 0 1 ^ - ^ ( n + 1 0 ) ( « - 1 0 ) = 1 0 1 ^


. V i n^cd bo'nchu'so'nen n < 100, do dd n + 10 = 101, hay n = 91.
Vay 8281.


<i>Bi</i><b> 3.21:</b> T i m so' tu* nhien<i> n = ab</i> cd hai chu" so' sao cho:


<i>n + ab = (a + hf </i>


T a c d :<i> n = ab = \Oa + b. </i>


Theo gia thiet: n + ab = ( a +b )"


<i>^I0a + b + ab = a^ +b^ +2ab </i>
<i>^b^ +ia-\)b</i> + a(a - 1 0 ) = 0


<i>^b^ +(a-\)b = a(lO-a) </i> (1)


</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

Ta lai bi^'t r i n g<i> (x + yf > 4xy </i>


<i><b>n€n</b></i> (a + ( 1 0 - a ) ' ) > 4 a ( 1 0 - a<b>) = i</b>- 1 0 0 > 4 a ( 1 0 - a )


= ^ a ( 1 0 - a ) < 2 5 (2)
TO (1) va (2)suy ra:



<i>+(a-\)b<25^b^ <25 (•v\(a-\)b>0) </i>
= ^ ^ < 5 , d o d 6 b = 0, 1,2, 3,4,5
* Neu b = 0: (1) a = 0 : kh6ng phu hdp.


* N e u b = l : ( l ) = ^ l + a - l = 1 0 a - a '


=^ - 9 a = 0 a = 9 (vi phai<i> c6 a>l) </i>
* N e u b = 2: (1) 4 + 2 a - 2 = l O a - a '


= ^ a ' - 8 a + 2 = 0 = ^ a = 4<b><sub>±N</sub></b>/ l 4 (loai)


<b>* N a u b</b> = 3 : ( l ) = ^ 9 + 3 ( a - l ) = 1 0 a - a '


= » a ^ - 7 a + 6 = 0 = ^ a = l<i> hay</i> a =<b> 6. </b>


* N e u b = 4: ( l ) = ^ 1 6 + 4 ( a - l ) = 1 0 a - a ' .
=^ - 6a + 1 2 = 0 (v6 nghiem)
* N e u b = 5 : ( l ) - » 2 5 + 5 ( a - l ) = 1 0 a - a '


<b>I</b> =^ a ^ - 5 a + 20 = 0(v6 nghidm)


<i><b>Ket ludn:</b></i> n = 91, n = 13, n = 63 la cac so' can tim.


<b>64 </b>


<b>CHL/CfNGIV: GIA T R I L</b>

6

<b>N NHAT </b>



<b>VA GIA T R I NHO NHAT CUA HAM SO </b>



Neu<b> CO</b> hang so'M sao cho:



N6u<b> CO</b> h i n g s6'm sao cho:


<b>I. DINH NGHIA.</b> Cho ham so'<i> y = f(x)</i> x^c dinh vdi x<b> e</b> D.


<b>/ W < M , V ; c e D </b>


<i>3x^eD:f{x,) = M </i>
thi M la gia tri Idn nhat (GTLN) cua f(x)


K i h i e u :<i> M = max f{x). </i>


<i>'f(x)>m,WxeD </i>
<i>3x,eD:f(x,) = m </i>
thi m la gia tri nho nha't (GTNN) cua f(x)


K i hieu:<i> m = min f{x). </i>


<b>Ghi chu:</b> Tap xac dinh D la tap cac gia tri x sao cho f(x)


<b>CO</b> nghia.


<b>II. C A C H T I M G T L N VA GTNN CUA H A M S d </b>


1) Loai 1: Dilng tinh chat: |<b><sub>A| > A</sub></b>. Dau "=" xay ra


2) Loai 2: Gia su' A, B la cac hang so, B > 0 va g(x) > 0.


Cho:<i> f{x) = A^ B </i>



Khi do: * f(x) Idn nha't<i> ^ g(x)</i> nho nhat.
* f(x) nho nhat ^<i> g(x)</i> Idn nhS't.


<i>B </i>
Cho:<i> f(x) = </i>


<i>A-g(x) </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

3) Loai 3: Dung dieu kien c6 nghiem cua phtfOng trinh bac


hai.



<i><b>Ghi chu: Cho ham so y = f(x) xac dinh tren tap D. </b></i>


<i>Neu ph^dng trinh y = f{x)c6 nghiem </i>


<i><b>xeD ^ a<y<b. </b></i>



<i>thi min f(x) = a va max f{x)^b. </i>


4) Loai 4: Diang cac linh cha't cua bat ding thiJc.



<i><b>4.1: TimGTNN cua : j = yjx-l-lyf^^ + ^Jx + l-6y[7^. </b></i>


<i><b>Tac6: y = y]x-\-2y/x-2 +^lx + l-6yf7^ </b></i>



<i>^ y = ^(x-2)-2yfI^ + \+yl{x-2)-6sf^ + 9 </i>


• Di^ukien:

<b> A</b>

<sub>:>2. Khidd: </sub>



<i><b>y = </b></i>

<i><b>yJx-2-l + ylx-2-3 </b></i>



<i>^y = ylx-2-\ 3-^x-2 >i^yJx-2-\) + {3-^x-2 </i>


<i><b>Dau "=" xay ra ^ yJx~2-\>0 </b></i>

<i><sub>3-ylx-2>0 </sub></i>



^ l

<b>< V x</b>

<sub>- 2 < 3 < ^ l < x - 2 < 9 </sub>




^ 3 < ;c < 11 (thoa dieu kien)


Vay: min y = 2.



Dat dtfcfc khi: 3 <

<b> A</b>

<sub>: < H . </sub>



66



<i><b>p i 4.2: Cho M = yjx + 4sjx -4 + ^x-A^x-A . Tim x de M nho </b></i>


nhS't va xac dinh gia tri nho nha't cua M.



Gi^i



Dau "=" xay ra <^



<i>Tac6: M = ^jx + Asfx^ + yjx-Ayjx - A </i>



<i>^ M =</i>

<i> 4{X-A)</i>

<i> + A^X-A^A +</i>

<i> SJ{X-A)-A4I^^A </i>



M =

<b> ^ ( V</b>

<sub>^ ^ + 2 ) '</sub>

+^^(V7r^-2)'



Dieu kien: x > 4 . Khidd:



y

<b>; c</b>

<sub>- 4 + 2</sub>

<b> +</b>

<b> V ; c</b>

- 4 - 2



<b>V</b>

<sub>^ - 4 + 2 + 2</sub>

<b>- V x</b>

<sub>- 4</sub>

<b> > ( V x</b>

<sub>- 4 + 2 ] + f2</sub>

<b>- V ; c</b>

<b><sub>-4W4. </sub></b>



<b>V A</b>

<sub>: - 4 + 2 > 0 </sub>



2

<b>_ V ; c</b>

<sub>-4 > 0 . </sub>




4=^0<

<b> V;c</b>

<sub>-4 <4<i=>0</sub>

< A

<sub>:-4<4 </sub>



<^ 4 < ;c < 8 (thoa dieu kien)


Vay khi 4

<b> < A: <</b>

<sub> 8 thi M dat gia tri nho nhat va min M = 4. </sub>



<i><b>4.3: Tim GTNN cua ham so: y = + -4;c + 4. </b></i>


<b>Giii </b>


<i>Td c6: y = yfx^ + ^x^ -4</i>

<b>;c</b>

<b> +</b>

4.



<i>4^ y^ \[x^ + ^[x-2'f (hilm so'xac dinh vdi moi x). </i>


<i>^y = </i>

+

<i>x-2 </i>



Da'u "=" xay ra



< ^ y = : A : + 2- A : > A : + (2- A : ) =

2



<b>;c</b>

<sub>>0 </sub>



<i>^Q<x<2 </i>


<i><b>2-x>0 </b></i>



Vay min y = 2 dat dtfdc khi 0

<b> < A: <</b>

<sub> 2, </sub>



</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

<b>4.4: Tim</b> GTNN cua bieu<i> tMc: A = </i>


2 +<i><b> yj2x -x^ +l' </b></i>


Ta c6:<i> A = </i>



Gi^i



<b>2 + V 2 x</b>- ; c ' + 7<b> 2 + V</b>- ( ^ - l ) ' + 8


D i l u kien:<i> ^(x-lf +S>0 ^ (x-if <</i> 8


<b>4=^</b>-2<b> V2 < X -</b> 1 < 2 ^<b> 4^</b> 1 - 2<b>V2 . < A: <</b> 1 + 2 v ^ .


Khi d6: A nho nhat<i> ^ 2 + ^-(x-l)^+S</i> Idn nhat


<i>^ -(x</i>-2)' + 8 Idn nhat<i> ^ (x-lf = 0 ^ x = 1, </i>
Vay khi<b> X =</b> 1 thi A dat GTNN va


3 3


<i>minA =</i> , =<i> j=. </i>


2

<b> +</b>

<b> V</b>

- 0 '

+ 8 2 + 2V2
<i><b>Bi 4.5:</b></i> Cho<i> M = </i>


GTNN c u a M .


<i>x^-2x l_ </i>


<i>x'+\</i> <i>\ ^x + 2</i> l- V ^ + 2,


. Tim


Dieu kien xac dinh cua M la:



Tacd: M = <i>x{x-2) </i>


Gi^i



A: + 2 > 0


VJC + 2 ^ 1
2


A: > - 2


(;C + 1 ) (A:'-X + 1) • 2 l - ( x + 2)


4^ - 2 ) 1 _ Jc(jc- 2)-(.y'-;c + l )
<i>{x + Viix"-x + \) x^\~</i> + -;c + l )


<b>68 </b>


-(;c4-l) - 1


(jc + l ) ( ; c ^ - x + l )<i> x'^-x^\ </i>
<i><b>X — </b></i>


Vay M nho nha't khi


<b>-^2 </b> Idn nhat.


<i><b>X </b></i>
2



n



<i><b>X </b></i>
2


H— dat gia tri nho nhat


4


1 1


<b>4=></b> = 0 < ^ =


-2 -2


1 4


Vay khi X = - thl<i> min</i> M = .


• 2 3


D l<b> 4.6:</b> Tim GTNN va GTLN cua ham so:<i> y = x" +3x-\ </i>
<i><b>x^ +2X-V5' </b></i>


Gi^i



Ta cd y xac dinh vdi moi x vi + 2;c + 5 = 0 la v6 nghiem
jc' + 3 ; c - l



Tacd:<i> y = </i>


<i>x" -^2x^-5 ^ x'y</i> + 2A;>' + 5y = A;' + 3A: - 1


^ ^ ^ ( j - l ) ; * : ' + ( 2 y - 3 ) x + 5>' + l - 0 (*)
• V d i y = 1: (*) <^ - X + 6 = 0 ^ X = 6


(phu'dng trinh cd nghiem) (1)
• V d i } ' 1 : ( * )<b> CO</b> nghiem khi:


A > 0<b> 4^</b> ( 2 j - 3 ) ' - 4(3; - I X S j +1) > 0


^ 4 / -12>' + 9- 4 ( 5 / - 4> ' - l) > 0


<b>4</b>=^16/ - 4> ' - 1 3 < 0


2-2V53 2 + 2N

/53



<b>4=> < J < </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

1 -<b> V53</b> ^ ^ 1 +<b> 753 , </b>


^ < > ' < r ( y ^ l ) (2)
<b>o o </b>


TO (1) va (2) suy ra: (*) c6 nghiem khi: ^<i> ^ <y< . </i>
1<b>-V53</b> 1 +<b> V53 </b>


Vay:<i> min y=^ ,max y = . </i>



8 8


<b>De 4.7:</b> TiiriGTNN va GTLN<i> cu& y = </i>


<i>x'-5x + l </i>


<i>Wi x^ - 5x + l ^0</i> v6 nghiem nen y xac dinh vdi moi x.
<i>x^ </i>


<i>Tac6:y = — — ^ y(x^-5x + l) = x^ </i>
<i>x^-5x + l </i>


<i>^(y- \)x^ -5yx + ly = 0 (*) </i>
7


V d i y = l : (*) <s=^-5x + 7 = 0 ^ ;c = - ( p t c6 nghiem) (1;
V d i<b> y</b> ^ 1: (*)<b> CO</b> nghiem khi:


A > 0 <^ ( - 5 ^ ) ' -<i> 4iy -</i> l)(7y) > 0
< ^ 2 5 / - 2 8 7 ' + 2 8 y > 0
4^ - 3 / - + 2 8 > ' > 0


<i>^0<y<=j. {y^\) </i>
28
TO (1) va (2) suy ra: (*) c6 nghiem khi: 0 < y <<b> y . </b>


28
Vay: min y = 0 va max y = — .


<b>Dd4.8:</b> Tim GTNN cua ham so:<i> y = -^'^^ </i>


<i>x'+2x^+\ </i>


70


Giii



<i>x" +2x^+\ 'x^</i> + I f > 0 nen y xac dinh vdi moi x.
<i>x' +2x^+\)-(x^+\) + \ </i>


cd: <i><sub>y </sub></i>


<i><b>x'+2x'+\ </b></i>


<i><b>(x'+\f (x'+\f </b></i>= 1


1


1 1


<i><b>x^+l</b><b> ' </b></i>


at<i> t = </i>


<i><b>x ' + l </b></i>


<i>{hi y = t^ -t + \^y = </i> 1


<b>/ </b>


2



<i><b>\2 </b></i>


1


Xet ? = - 4 ^ + 1 = 2 4=^ jc^ = 1 <^ jc = ± 1 .
; 2


Vay ta cd khi<b> ;c =</b> ± 1 thi<b> f = - / - - i - =</b> 0 <s^ y = - .
<i>• 2 2 ^ 4 </i>


3
Vay y dat gia tri nho nha't la: min y = —.


4


<b>4.9:</b> Tim gia tri nho nha't cua ham so':<i> y = x^ + \ - 2 </i>


<i><b>X </b></i>


vdi<i> x^O. </i>


<b>1 </b>


<i><b>X </b></i>
<i><b>X </b></i>


+ 5,


Dat<i><b> t = x--thi t' = x'+\-2^x'+-l- = t^+2. </b></i>



<i><b>X X X </b></i>


Tacd:<b> y</b> = r' + 2 - 2 / + 5 = / ' - 2 ? + 7 = ( / - l f + 6 > 6
Xet<i><b> t = \ x - - ^ \ x^-x-\ 0^x = -(\±^f5] </b></i>


<i><b>X</b> 2^<b> I </b></i>


Vay khi = - ( l ± thi y = 6 nen y dat gia tri nho nha't la: min y = 6.


<b>4.10:</b> Cho y = (x --l)(x -- 2)(x + 4)(x + 5). Tim x de y dat gid tri
nhd nha't. Xdc dinh min y.


</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

GiSi



Tac6:<i> y ^[(x-l){x + 4)].[{x-2)(x + 5)] ^(x^ +3x-4Xx^ +3x-\0) </i>
Dat<i> t^x^ +3x-4^ <sub>x + -</sub></i>3


2



<i><b>\2 </b></i>

<sub>_25 ^ _ 2 5 </sub>


<i><b>4 ~ 4 </b></i>


thitadifdc: = r ( r - 6 ) = - 6 r<i> ^y = {t-3f-9 </i>


<i><b>Khi t = 3^x^+3x-4 = 3 ^x^</b></i> + 3 x - 7 = 0 jc =<b> i</b>( - 3 ± 73?)


Vay khi x = - ( - 3 ± thi y dat gia tri nho nhat min y = - 9.


4.11: Cho hai so' thiTc x, y thoa dieu kien<i><b> x^ =1. Tim</b></i> gia tri
Idn nhat va gid tri nho nha't ciia x + y.



Giii



Ta c6 (x +<i> yf</i> + (x -<i> yf</i> > (x +<i> yf </i>


<i>^ 2<b>(x^ +y^)>(x + yf</b></i> (Dau " = " xay ra <^ x = y )


Ma

x

'+Z

<b> =1 </b>


Do do<i><b> (x + yf <2^-y/2<x + y < ^ </b></i>
<i><b>• Y6ix + y<^j2 </b></i>


<i><b>x</b> = y </i>
Dau " = " xay ra ^


Vay<b> X</b> + y dat gia tri Idn nhat la


<i>x = y = . </i>


<i>x-^y = ^</i>

2



Vdi

<i> x + y</i>

<i>>-42 </i>



Dau " = " xay ra <i>x = y </i>
Vay<b> X</b> + y dat gia tri nho nhat la


<i><^ x = </i>


y^-72



p d 4.12: Tim gia tri Idn nha't cua<i><b> y = \x\.yj4-x^ . </b></i>


GiSi



<i><b>TAC6: y^ \x</b>\.M<b>-x^</b><b> =</b><b> 4x</b><b>^.^4</b></i> - x^ = y]x\4-x^)
Xac dinh vdi -2 < x < 2.


Ta CO x^ +(4-x^)> 2^x\4-x)- (BDT Cosi)


<b>. ^ 4</b>

> 27

<b>]^^(4^^</b>

<^ 2 > 7 7

<i><b>( 4 ^ ^ ^2>y </b></i>



D a u " = " x a y r a ^x~^4-x^ ^ x" =<i><b> 2^</b><b> x = ± ^ . </b></i>
Vay max y = 2 dat du-dc khi ;c =<i><b> ±sl2. </b></i>


DC- 4.13: Cho<i> y =<b> ^Jx^ +x</b> + l +<b> yjx^ -x +</b><b> \ Tim</b></i> x de y dat gia tri
nho nha't. Xac dinh min y.


V i<i> x^+x + l = </i>


<i>x' -x + l^ </i>


<i><b>\2 </b></i>


n



<i><b>X </b></i>


2



Giii




<b>4 </b>


+ — > 0 n6n y xac dinh vdi moi x.


<b>4 </b>


Dung ba't dang thiJc Cosi cho hai so'khong am a, b:
<i><b>a + b>2s/ab </b></i>


Taco:


<i>>2^{x'+lf-x' </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

D d<b> 4.14:</b> Cho<i><b> y = —</b></i> . T i m x de y dat gia t r i Idn nhat. Xac dinh


<i>X</i> + 1
max y.


<b>Gi§i </b>



Ta biet rang<i><b> + > lab</b></i> nen suy ra: / + 1 =<i><b> {x'^f</b></i> + 1 ' ><i><b> lx\ </b></i>


<i><b>Ix" </b></i>
^ 1 >


X e t 4 ^ = 1 ^<b>X</b>' - 2<b>A</b>: ' + 1 = 0


1
Do do k h i<i><b> x = ±.\i max y = —. </b></i>



<i><b>2 </b></i>


<b>4.15:</b> Cho<b> X</b> > 0 va<i><b> y = x^^</b></i> - + 6 . T i m gia t r i nho nhat ciia y .


<b>Gi^i </b>


T a c d : y = ( x ' ' - ) - 4 ( x ^ - l ) + 2


= x ' ( x " " - 1 ) - 4 ( x ' - 1 ) + 2 = x ' [ ( x ' ) ' - 1 ] - 4 ( x ' - 1 ) + :


= x ' ( x ' - l ) [ ( x ^ ) ' + ( x ' ) ' + x ' + l ] - 4 ( x ^ - l ) + 2 ^


= ( x ^ - l ) ( x ^ + x ' ^ + x ' ° + x = - 4 ) + 2.


V d i x > l t h i c d<i><b> x'</b></i> > l , x ' ° > l , x " > l , x ' ° > 1


nen ( x ' - l ) ( x ' ° + x=' + x ' ° + x ' - 4) > 0 do d6 ta c6 y > 2


V d i 0<b> < X <</b> 1 t h i x ' < l , x ' ° < l , x " < l . x " " < 1,
nen ( x ' - l ) ( x ' ° + x " + x'° + x ' - 4) > 0


Do dd ta cd y > 2. V a y m i n y = 2 iTng v d i x = 1.


D e<b> 4.16:</b> T i m gia t r i nho nhat cua >' = x^* - 5 x ' + 9 .


74


T a c d : ); = ( x ' ° - x ' ) - 4 ( x ' - - l ) + 5 = x ^ ( x ' ^ - l ) - 4 ( x ^ - l ) + 5


<i><b>= x' \{x')'</b></i> - 1 ] - 4 ( x ' - 1 ) + 5 = ( x ' - l ) ( x " ^ + x ' ' + x ' + x ' - 4 ) + 5



V d i |x| > 1 thi cd x " > x " > x ' > x ' > 1.


=^ x ' - 1 > 0 va x'^ + x " + x ' + x ' - 4 > 0 nen y > 5


V d i |x| < 1 thi cd x'^ < x'^ < x ' < x ' < 1.


x ' - 1 < 0 va x " + x " + x ' + x ' - 4 < 0 nen y > 5.


Do dd m i n y = 5 k h i x = 1.


<b>Gi§i </b>


V i<b> X</b> + y = 1 nen:


T a c d :<i><b> M = </b></i>1 - 1 1


-x ^ /


<b>( X</b> + l ) ( x -<i><b> X)iy ^\\y-</b></i>1)<i><b> (X + \){-y){y</b></i> + l ) ( - x )


x ^ / x ^ /


(x + l)()^ + l ) _ x y + x + )^4-l _ ^ ^ 2


x>'<i><b> xy xry </b></i>


• T a c d : ( x - y ) ^ > 0 < i = » ( x - y ) ^ + 4 x > ' > 4x3;


<b>\</b>



<i><b>^ (-^ + yf > ^xy</b></i> ma<b> X</b> + y = 1.
1


Do d d : — > 4 . V a y A > 1 + 2.4 = 9 .
<i><b>xy </b></i>


Dau " = " xay ra<b> X</b> = y = ^ . V a y gia t r i nho nhat cua M la 9.


</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

Dat diTdc khi: x = y = —.
2


Dd<b> 4.18:</b> Cho x, y > O v a x + y < l . Tim gia tri nho nhat cua bleu thitc:


A =


<i>+ xy -Axy. </i>


Gi^i



<b>Ap</b> dung bat dang thiJc Co si cho hai so' du'cfng a va b:
<i>a-\-b </i>


(a + fef , 1 1 4
<i>a b a + b </i>


<b>va </b>


<i>cib [a + b) </i>


<b>Ap</b> d u n g ( l ) , (2), (3) ta c6:



(1)


(2)


(3)


<i>A = </i> 1 1


<i>x'</i> +<i><b> r</b> Ixy) </i>


4


+

<i></i>
<i>'^xy-\-4xy </i>


5 1


+ -.


<i><b>^—2</b></i> T — ^ + 2,


<i><b>x^+y^+2xy V </b></i>
4


<i><b>4xy. h—. </b></i>
4 xy


4


Vay : A > 1 1



4xy 4 (x + y)


> 4 + 2 + 5 = l l .


1


Dau " = " xay ra ^<b> X</b> = y - - . Vay A dat gia tri nho nhat la 11.


De<b> 4.19:</b> Tim gia tri Idn nha't ciia cac bieu thitc sau:
1) M = 2 x y - x ' - 4 y ' + 2 x + 1 0 y - 3 .


2) A^ = x y - x ^ - y ^ + 2 x + 2y.


<b>76 </b>


3)<i> P =</i> — ( y z<b>. V x -</b>1 +<i> xzsjy -2+ xy.y/z</i> - 3"


<i>xyz ^ ' </i>


<b>G i i i </b>


1) Tacd M = - 3 - ( x ^ 2xy + 4 y ^ - 2 x - 1 0 y )


= - 3 - [ ( x - y - l ) ' + 3 y ' - 1 2 y - l


= - 3 - [ ( x - y - l ) ^ + 3 ( y ' - 4 y + 4 ) - 1 3


( x - y - l f + 3 ( y <b>- 2 r </b>



= 1 0


-Xet ; c - y - l = 0
y - 2 = 0


<b>X =</b> 3 >


y = 2


Vay khi<b> X =</b> 3, y = 2 thi M dat gia tri Idn nhat la max M = 10.
2) Tac6A^ = - ( x ^ - x y - 2 x + y ^ - 2 y )


<b>\</b>


+ | y ^ - 3 y - l


<i>x-^—X </i>


<i><b>\2 </b></i>


= 4 - <i>x - l - l </i>


+ 7 ( y ' - 4 y + 4 ) - 4
4


4


Xet <i>2 ^ x = 2 </i>


<i>y = 2 </i>


y - 2 = 0


Vay khi<b> X</b> = y = 2 thi N dat gia tri Idn nha't la max N = 4.
3) Dieu kien xac dinh la: x > l , y > 2,z > 3 .


x y z


Dung ba't d i n g thiJc:<i> a + b> 2yfab</i> thi ta c6:


<i><b>X</b> = l<b>+(X</b>1)> 2y/x \ ^ < </i>


<b>-X</b> 2


(1)


</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>

<i>y^2 + (y-l)>2^2(y-2)^^l^-^<~ </i>



<i><b>I</b></i>

<i> __2</i>

1



• =:3 + ( z - 3 ) > 2 V 3 ( z - 3 ) ^ ^ ^ ^ < ^



(2)


(3)


<b>Khi X = 2, y = 4, z = 6 thi (1), (2), (3) trd thanh dang thiJc. Do d6 </b>


ta diTdc:



<i>max P = — + </i>

<sub>2 2^/2 2 ^ 3 ' </sub>


<b>4.20: Cho ba so' khong am x, y, z thoa man: </b>



<i>2x + y + 2z = 5 (1) </i>



3x + 2 > ' - 2 z - 4 (2)



Hay tim gia tri Idn nhat va nho nha't cua M = 4x - 5y + 8z. •


Tir(l)tac6 :2x + y = 5 - 2 z



Tvlf(2)tac6 : 3x + 2y =:4 + 2z


Suy rax = 6 - 6 z v a y = lOz-7.



<i>Vi x>Q^6-6z>0^z<\. </i>


10



Talaico M = 4(6-6z)-5(10z-7) + 8z =69-66z.



<i>1 44 1 </i>


nen maxM = 69-66.—= — itng vdi mmz = —.



min M = 69 - 66 = 3 tfiig vdi max z = 1.



78



<b>CHlJOfNGV: P H I / O N G</b>

<b> TRi]NfH </b>



<b>§1.</b>

PHaONGTRlNH BAG HAI - PHl/dNGTRlNH BAG BA



DINH LY VIET



<i><b>I. PHl/dNG TRINH BAC HAI ax^+bx + c = 0 {a^O) </b></i>


<i><b>Lap biet thitc: A = 6^ - 4ac. </b></i>



<b>1) Neu A < 0 thi phifcfng trinh v6 nghiem. </b>



<b>2) Neu A = 0 thi phiTdng trinh cd nghiem kdp: </b>



<i><b>X,</b></i>

<i> =x^= — </i>



<i><b>la </b></i>



<b>3) Nd'u A > 0 thi phifcfng trinh cd hai nghiem phan biet: </b>



<b>_ -^-VA</b>

<b> _ - Z P</b>

<b> +</b>

7

<b>A </b>



<i><b>la </b></i>



Trirdng hdp dac biet:



• Neu: a + + c = 0 thi phu^dng trinh cd nghiem :



<b>— 1 - £ </b>
<i><b>CI </b></i>


• N6u: a - ^ + c = 0 thi phu^dng trinh cd nghiem :


<i>x^-=^-{,x^^~-. </i>



<i>a </i>



<i>Ghi chu: 1) Co the dung cong Ihitc nghiem thu gon de giai </i>


<i>phUcfn I tilnh bac hai. </i>



2) N6u phu-dng trinh: ax^ + fejc + c = 0 cd hai nghiem


<i><b>x^;x^ {x^ < j:2)thi: </b></i>

<i>a > 0 | : * ax^+bx + c<0<^ x^ <x<x^. </i>




<i><b>X < X. </b></i>

<i>* ax'' +bx + c>0^ </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>

<i>a<0 </i> <i>* ax +bx + c<0<!^ </i>


<i>* ax^ + bx + c>0'!F><b> X, <x<x^. </b></i>


<b>JC < JCj </b>


<i>x> x^ </i>


<b>I I . D J N H L Y V I E T </b>


1) Binh ly thuan: Neu phifdng trinh bac hai:


<i><b>ax'^ +bx + c = 0 ( a ^</b><b> 0) CO hai nghiem x^,x^. T h i : </b></i>


<i>* S = </i>


<i>x,+x^=--a </i> <i>* P = x^.x^ = —. <sub>a </sub></i>


2) Binh ly dao: Neu x + y = S va x.y = P thi x, y la nghiem
<i>cua phu-dng trinh: -SX + P = 0 </i>


<i><b>I I I . P H l T d N G T R I N H B A C B A ax' + bx^ +cx + d = 0</b></i> (a ^ 0)
<i>Cach giai: 1) Nham nghiem x^ = a . </i>


Dac biet: * Neu: a + b + c + d = 0 thi phu'cfng trinh c6 nghiem


<i>•.x^=l. </i>



* Neu: a - b + c - d = 0 thi phu'cfng trinh cd
<b>nghiem : X o = — 1. </b>


<i>2) Chia ax' + bx' +cx + d cho x — adi du'a </i>
phrfdng trinh ye dang:


<i>(x-a)(Ax'' +Bx + C) = 0 • (*) </i>
<i>x-a^O </i>


<i>Ax^ + Bx + C = 0' </i>


T a c d : ( * ) ^


<i><b>iS.l: Cho phu'cfng trinh: x^ -2(m - 2)x - 2 m - 5 = 0. </b></i>


1) ChiJng minh r^ng phu'cfng trinh cd hai nghiem phan biet v d i
moi m.


<i><b>2) Goi x^,X2 la nghiem cua phu'cfng trinh. T i m gia tri m sac </b></i>
cho:<i><b> xf +xl</b></i> = 1 8 .


80


1) T a c d : A ' = Z?''-ac = ( m - 2 ) ^ - ( - 2 m - 5 )
= m ^ - 2 m + 9 - ( m - l ) ' + 8
=!^A'>OVm.


Vay phufdng trinh da cho ludn cd hai nghiem phan bi6t v d i moi m.



<b>2)</b> Theo dinh ly Viet ta cd:


<i>x<b>^+X2= = 2(m - 2) </b></i>


<i><b>a </b></i>


<b>X ,</b><i> .x^ = — — —2m</i> — 5.


<i>a </i>


Mat khac theo gia thiet:


<i>xf+xl=lS<:^(x^+x^f-2x^x^=lS </i>


<b>^ [2(m - 2)f - 2 ( - 2 m - 5) = 18 <^ 4 m ' - 16m + 1 6 + 4m + 1 0 = 18 </b>
<^ 4 m ' - 1 2 m + 8 = 0 <!=J> m ^ - 3 m + 2 = 0


m = 1V m = 2 (pt cd dang a + b + c = 0).
<i>Vay khi m = 1 hoac m = 2 thi xf</i><b> + A</b>:^ = 18.


<i><b>Bi 5.2: Cho ph^dng trinh bac hai: x^ - 2mjc + 2m - 1 = 0 (1) </b></i>


1) Dinh m de phu'cfng trinh (1) cd nghiem kdp.


2) V d i gia tri nao cua m thi phu'cfng trinh (1) cd hai nghiem cung
dau. K h i dd hai nghiem mang dSu gi ?


Gi§i



1) T a c d : A ' = ^ ' ' - a c = m ' - ( 2 m - l ) = m ' - 2 m + l = ( m - l ) '


<b>Phu'cfng trinh (1) cd nghiem kep <i=^ A ' = 0 </b>


< ^ ( m - l f = 0 < ^ m = l .
2) PhiTdng trinh (1) cd dang dac biet:


a + b + c = l - 2 m + 2 m - l = 0
nen cd nghiem: = 1


</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>

<i>— — = 2m</i>

<b> —</b>

1.



<i>a </i>



<b>• Phifcfng tnnh (1) CO hai nghiem cung dau </b>



<b>X j j T j</b> > 0 <^ 1 .(2m -1) > 0.


2m > 1 <^ m > -2


<i><b>y </b></i>


<b>• Khi do: 5 = Xj + jc^ = = 2m > 0 nen J:, ^"^^8 difdng. </b>


Tdm lai: Khi > ~ '^hi phu'dng trinh (1) cd hai nghiem cung


dau va khi dd hai nghiem ciing du'dng.



<i><b>Ghi chu; Cd the nhan xet: x^ va x^ cung dau va = 1 > 0 </b></i>


<i>n6n x^>0. </i>



<b>5.3: Cho phufdng trinh cd an x: - 2(m - - 3 - m = 0. </b>


1) Chitng to phufdng trinh cd nghiem so* vdi moi m.



<i>2) Tim m sao cho nghiem so' x^,x^ ciia phtfdng trinh thda dieu </i>



<i>kien: xl + x] >10. </i>



1) Tacd: A ' = (m-1)^+3 + m m ^ - 2 m + 1+ 3 + m


<i>= m-m-\-A = m-m^</i>

1 .



4 4


1



m


2



' 15

<sub>+ — > 0 Vm. </sub>


4



<i>Vay phrfdng trinh cd hai nghiem phan biet x^,x^ vdi moi m. </i>


<i>x^ -\-x^ =2(m-l) </i>



<i>x^x^ = —3 — m </i>


2) Theo he thiJc Viet ta cd:



<i>Matkhacdo: xf +xl > 10</i>

<b> <^ (JC, + ^2)^</b>

<i><sub> -2x^x^ >10 </sub></i>


82



<^[2(m-l)f-2(-3-m)>10<^4(m'-2m + l) + 6 + 2m>10


<^4m^ -8m + 4 + 6 + 2m >10<^4m^-6m>0



m < 0


<i><b>4^ </b></i>


<i><b>m </b></i>

" 2




<i>ay khi: m < 0 hoac m > - thi xf + x\ 10. </i>



<b>De 5.4: Giai phufdng trinh : - (2m + 1)J: + m^ + m - 6 = 0. </b>


1) Dinh m de phu'dng trinh cd hai nghiem deu Sm.



<i>2) Dinh m de phufdng tiinh cd hai nghiem x^,x^ thda x^,-xl = 5C </i>



Giii



Tacd: A = (2m + l ) ' - 4 ( m ' + m - 6 )



= 4m^+4m + l^-4m^-4m + 24 = 25


Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet:



2m+ 1-5 ' 2m+ 1 + 5 , .



<i><b>X, =</b></i>

<sub> =:m-2</sub>

<b>;A:,</b>

<sub> = = m + 3 </sub>



' 2 ' 2


1) Phu'dng trinh cd hai nghiem deu am



4 ^


<i><b>•ill </b></i>


<i>x,<0 </i>

m - 2 < 0 m <2


<b>•^2</b> < o

m + 3 < 0 m < - 3




2) Tacd:

= 50<^ ( m - 2 ) ' - ( m +

3y

= 50


m' - 6m' +12m - 8 - m' - 9m' - 27m - 27 = 50



-15m?-15m-35 = 50


<!=^ 3m'+3m + 7 =10.



</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

3m^+3m + 7 = 10
3 m ' + 3 m + 7 = - 1 0


3/n^ + 3 m - 3 = 0 (1)
3 m ' + 3 m + 17 = 0 (2)
• Giai (1) : 3m' + 3 m - 3 = 0 < = > m ' + m - l = 0


A = l + 4 = 5


. - I + VS - l - ^ / 5
2 ' ' 2


<b>^2 </b>


• Giai.(2) : 3 m / + 3 m + 17 = 0
A = 9 - 2 0 4 = - 1 9 5 < 0
Phifdng trinh v6 nghiem.


<i>- l + ^/5 , „ -\-yl5 , . , ^_ </i>
Vay m = ^ hoac m = ^ thi phifdng trmh da


<i><b>cho C O hai nghiem x^,x^ th6a man x^^ -x] = 50. </b></i>


<b>5.5:</b><i><b> Cho phifdng trinh: x^ - 2(m + 1)A: + m ' - 4m + 5 = 0 (c6 an </b></i>


so l a x ) . '


1) Dinh m de phifdng trinh c6 nghiem.


<i>2) Goi x^,x^ la hai nghiem neu c6 cua phifdng trinh. Tinh </i>


<i><b>xf + ^ 2</b></i> theo m.


1) T a c o : A ' = 6 ' ' - a c = (m + l ) ' - ( m ' - 4 m + 5)
= + 2m + 1 - m ' + 4m - 5 = 6m - 4.


2
Phifdng trinh da cho cd nghiem 4 ^ A ' > 0 < ^ 6 m - 4 > 0 < ! ^ m > - .


<i>Vky</i> khi m > J thi phifdng trinh da cho cd nghiem.


2) Theo he thiJc Viet ta cd: <i>S = x^+x^=</i> 2(m + 1) = 2m + 2


<i>P = x^x^</i> = m ' —4m + 5.


84


<i>Do do: xf +xl =(x^ + x^f -Ix^x^^ (2m + 2f-2{m^-4m+ 5) </i>
I = 4 m ' + 8 m + 4 - 2 m ' + 8m - 1 0 = 2 m ' + 1 6 m - 6


<b>Vay: A : , ' + 4 2 m ' + 1 6 m - 6. </b>


<i>Bi</i><b> 5.6:</b> Cho phifdng trinh: x ' - 2(m + l)x + m ' + 2m - 3 = 0 (1)
1) Chitng minh phifdng trinh (1) lu6n cd hai nghiem phan biet



vdi moi m. T i m hai nghiem dd.
2) T i m m de phifdng trinh (1)


a) Cd hai nghiem trai dau.
b) Cd hai nghiem deii difdng.
c) Cd hai nghiem deii am.


G i ^ i


<b>1)</b> T a c d : A ' = Z?''-af = (m + l ) ' - ( m ' + 2 m - 3 )


= m ' + 2 m + l - m ' - 2 m + 3 = 4.


V i A ' = 4 > OVm n^n phifdng trinh da cho lu6n cd hai nghiem phan
biet.


<b>K h i d d : X = </b>


<b>^ 2 = • </b>


= m + l - 2 = m - l


= m + l + 2 = m + 3.


<i>) a) R6 rang: x^ < x^ nen phifdng trinh (1) cd hai nghiem trai </i>
dau.


m . - l < 0


<i>^ x^ <0 < x^ 4^ </i>



<i>m <</i> 1


<i>x,<0 </i>


<b>X ,</b> > 0 m + 3 > 0
- 3 < m < 1 .


m > - 3


</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44>

<b>X , ></b> 0
<b>X , ></b> 0


m - 1 > 0 m > 1


m > - 3 m > 1


<i><b>[m</b></i> + 3 > 0


V a y k h i : m > 1 thi phifdng trinh (1) c6 hai nghiem deu difcfng.
c) PhiTcfng trinh (1) c6 hai nghiem deu am


<i>x,<0 </i>
<i>x^<0 </i>


m - K O
m + 3 < 0


m < 1



m < - 3 <^ m < - 3
V a y k h i : m < - 3 thi phu-dng trinh (1) c6 hai nghiem deu am.


5.7: Cho phtfdng trinh : - (2m - 3)x + - 3m = 0 .


1) ChiJng minh rang phu-dng trinh luon luon c6 hai nghiem k h i m
thay d d i .


2) D i n h m de phiTdng tiinh c6 hai nghiem<i><b> x^,X2</b></i> thoa:


<i><b>\<x^<x^<6. </b></i>


<b>GiSi </b>



1) Ta c6 :<b> A</b> = (2m - 3 ) ' - 4 ( m . ' - 3m)


= 4 m ' - 1 2 m + 9 - 4 m ^ + 1 2 m = 9 .


<b>A</b> = 9 > 0 Vm . V a y phtfdng trinh l u o n l u o n c6 hai nghiem phan
biet k h i m thay d d i .


2)<b> V A</b> = 3. H a i nghiem cua phu'dng trinh la:
2 m - 3 - 3


<i><b>= m —</b><b> 3;x.</b><b> = </b></i>


2 m - 3 + 3
= m .


2 ' 2



R6 rang<i> < x^</i>: N e n :<i> \ x, < x^ <6 ^ Km-3 <m <6 </i>
K m - 3


<i>m<6 </i>
<^ 4 < m < 6.


4 < m
m < 6


86


5.8: Cho phu'dng trinh: - (2m -<i><b> 5)x</b></i> + m^ - 5m = 0.


1) Chi?ng minh rang phu'dng trinh luon c6 hai nghiem phan biet
k h i m thay d d i .


2) D i n h m de phufdng trinh c6 hai nghiem thoa:
a) D e u am


b) D e u diMng
c) T r a i dau
d) < 2 < 6 <<b> ^ 2 </b>


<i><b>e) x^<2<x^<6 </b></i>


<b>Gi§i </b>



1) T a c o : A - Z ? ' - 4 a c = ( 2 m - 5 f - 4 ( m ' - 5 m )
= 4m^ - 20m + 25 - 4m^ + 20m = 25.



V i A > OVm nen phu'dng trinh lu6n<i> c6</i> hai nghidm phan biet:
<i><b>-b-sfA</b></i> 2 m - 5 - 5


K h i<i> 66 : </i> <i><b>X, =• </b></i>


<i>la </i> = m - 5


<i>x^ = <b>-b + y[A</b></i> 2 m - 5 + 5
<i>2a 2 </i>
<i>2)</i> a) Phufdng trinh cd hai nghiem deu a m


b) PhiTdng trinh c6 hai nghiem deu dtfdng


• = m .


<b>X</b> < 0 m - 5 < 0
< 0 m. < 0


m < 5


m < 0 <^ m < 0.


<i>x,>Q </i> <i>m-5>0 </i>
<i>x^>0 </i> m > 0


m > 5


m > 0 <^ m > 5.
| c ) R6 rang:<i> x^ < x^</i> nen: Phu'dng trinh c6 hai nghiem trdi d ^ .



m < 5


<i><b>X.</b></i> < 0 <sub>m - 5 < 0 </sub>


<b>< ^ </b>


<i><b>x^>0 </b></i> m > 0 m > 0


</div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45>

<i><b>X,</b> <2 </i> m - 5 < 2


6 <<b> ^2 </b> <i>6<m </i>


<i>m <1 </i>


6 < m < 7.
6 < m.


e) Phifdng trinh c6 hai nghiem<b> X j</b>, thoa:<i> x^ <2<x^</i> < 6.
m - 5 < 2 < m < 6 m - 5 < 2


2 < m < 6


m < 7 t


2 < m < 6 4 ^ 2 < / n < 6 .
De<b> 5.9:</b> Cho phiTdng trinh:<i> x^ -</i> 3(m + l ) x + 2 m ' - 1 8 = 0 (c6 an x ) .


1) T i m m de phifdng trinh c6 hai nghiem phan biet deu am.
2) G o i<i> x<b>^,X2</b></i> la hai nghiem cua phtfdng trinh. T i m m de<i> c6: </i>



< 5 .
<i>x^<b> X2 </b></i>


Gi^i



1) T a c 6 : A = & ' - 4 a c = 9(m + l ) ' - 4 ( 2 m ' - 1 8 )
= 9 m ' + 1 8 m + 9 - 8 m ' + 7 2


= m ' + 1 8 m + 81 = (m + 9 ) ' .


V i A = (m + 9 ) ' > 0 Vm nen phu'dng trinh luon c6 hai nghiem:
3(m + l ) - ( m + 9)


<b>•^1 = • </b> = m — 3


<b>^2 = • </b>


3(m + l ) + (m + 9)


= 2m + 6.


Phu'dng trinh c6 hai nghiem phan biet deu am
A > 0


<b>X i <</b> 0 <^


<i><b>X^KO </b></i>


(m + 9 ) ' > 0



m - 3 < 0 ^
2m + 6 < 0


m < 3 < ^ - 9 ^ m < - 3 .
m < - 3


D6<b> 5.10:</b> Cho phu'dng trinh:<i> x^ - 2{m</i> + l ) x + m ' - 4m + 5 = 0.
1) D i n h m de phu'dng trinh c6 nghiem.


2) Dinh m de phu'dng trinh<i> c6</i> hai nghiem phan biet deu dtfdng.


88


Giii



1) T a c o : A ' - ( m + l ) ' - ( m ' - 4 m + 5) = 6 m - 4 .


Phu'dng trinh da cho c6 nghiem • ^ A ' > 0 < ^ 6 m - 4 > 0 < ^ m > —
~ 3 "
2


2) V d i dieu k i e n > - phu'dng trinh da cho cd hai nghiem:
<b>X,</b> = m + 1 - V 6 m - 4 ; = + 1 + V 6 m - 4 .


Phu'dng trinh da cho c6 hai nghiem phan biet deu dufdng


A ' > 0
<i>x,>0 </i>
<b>^2</b> > 0



2
m >


-3


1 ^ 0


6m - 4 > 0


m + 1 - V6m - 4 > 0
m + 1 + V6m - 4 > 0


- ( m + 1 ) < V 6 m - 4 < (m + 1 )
2


m >
-3


m + l > 0 ^
\/6m - 4 <l m + 11


<b>9 </b>


m >
-3


6 m - 4 < m ' + 2 m + l


2


m >
-3
m > - 1


0 < 6 m - 4 < m ' + 2m + l


2
m >


-3


m^ - 4m + 5 > 0
2


m >


-3 <sub>m > - . </sub>2
( m - 2 ) ' + l > 0


V a y k h i m > - phu'dng trinh da cho cd hai nghiem phan biet
deu du'dng.


<i><b>^^Qishu^ I) Cho A>0.T^ic6: X <A^-A<X < A. , </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>

<i>2) Bai toan tren c6 the giai nhiT sau: </i>


<i>• Phifdng trinh da cho c6 hai nghiem phan biet deu difcfng </i>
A > 0


jc, > 0


<b>A , > 0 </b>


A > 0
<b>A,</b><i> .x^ > 0 </i>


A > 0
P > 0
<i>S>0 </i>
1 ^ 0


6m - 4 > 0
- 4m + 5 > 0
2(m + 1) > 0


2
m >


-3 2
m G <^ m > —.


3
m > - 1


Vay khi m > -J phi/dng trinh da cho c6 hai nghiem phan
biet deu dtfOng.


3) Bang each chiJng minh tufcfng tuf, ta cd ke't qua:


<i>Cho phu'Ong trinh bac h&i: ax^ + bx + c =^ 0 (a ^ 0). </i>



<i>• Phu'Ong trinh c6 hai nghiem phan biet trai dau <^P<0. </i>
<i>'A>0 </i>


<i>PhtTcJng trinh c6 hai nghiem phan biet deu du'cfng <^ </i>


PhUdng trinh c6 hai nghiem phan biet deu a m <^


P > 0 .
5 > 0
A > 0
P > 0 .
<i>S<0 </i>


<i><b>Bi 5.11: Cho phu'Ong trinh: mx^ - 2(m + 2)A + m = 0 (c6 an x). </b></i>
D i n h m d e :


1) Phu'dng trinh cd nghiem.


2) Phu-dng trinh cd hai nghiem trai daii.
90


3) Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu am.
4) Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu diTdng.


GiSi


1) X e t hai trrfdng hdp:


<i>• m = 0: phu'dng trinh ^ O.x^ - 4^ + 0 = 0. </i>



<b><^ A — 0 : phu'dng trinh cd nghiem. </b>
<i>• mr;^0: phu'dng trinh cd nghiem<^ A ' > 0 </i>


<»(m + 2 ) ^ - m . m > 0


<i><^4m + 4 > 0 - ^ m > - l (m^O). </i>
<i>Tit hai tru'dng hdp tren, ta cd: </i>


Phufdng trinh cd nghiem • o m > - 1 .


2) • Phu'dng trinh cd hai nghiem trai dau <^ P < 0
<^ 1 < 0 (v6 nghi6m).


3)


m


Vay khong cd gia tri m nao thoa yen cau bai toan.
• Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu a m


A > 0
P > 0 ^
<i>S<0 </i>


4m + 4 > 0
^ > 0
<i>m . </i>
<i>m + 2 </i>


< 0


m


wi > - 1


<i>m + 2<0 vci m>0 </i>
<i>m + 2>0 va m<0 </i>
m > - l


<i>m > - 2 va m > 0 < ^ </i>
m > —2 va m < 0


m > - 1


<i>me0 </i>

< ^ - l < m < 0
- 2 < m < 0


Vay khi: - 1 < m < 0 phu'dng trinh da cho cd hai nghiem phan biet
deu am.


4) • Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu du'dng


</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47>

A > 0
<i>P>0 <^ </i>
<i>S>0 </i>


4m + 4 > 0


^ > 0
<i>m </i>
<i>m + 2 </i>



> 0


<i><b>m>-l </b></i>


<i>m + 2>0 va m>0 </i>
<i>m + 2<0 va m<0 </i>
<i>m </i>


<i>m>-\ </i>


<i>m>-2 va m>0<^ </i>
<i>m<-2 va m<0 </i>


<i>m>-\ </i>


<b>m ></b> 0<i> <^m>0. </i>
<i>m<-2 </i>


Vay k h i : m > 0 phifdng trinh da cho cd hai nghiem phan biet deu
diTcfng.


<i><b>Bi 5.12:</b></i> Cho phiTdng trinh: (m +1)^ - 2(m + 2)^: + m - 3 = 0 (cd an
so l a x ) .


1) Dinh m d^ phiTcfng trinh cd nghiem.


2) Dinh m de phuTdng trinh cd hai nghiem<i> x^,x^</i> thda:
(4x, +1)(4X2 +1) = 18.



Giii


1) * V d i m + l = 0 ^ m = - l


PhiTdng trinh<i> ird</i> thanh :<i> -2x</i> - 4 = 0>^2;c = -4<i^;c = - 2
Vay khi m = - 1 phiTdng trinh cd nghiem x = - 2.


• V d i m + 1 0 <^ m ^ - 1
A ' = (m + 2 ) ' - ( m + l ) ( m - 3 )


= m^ + 4m + 4 - w ^ + 3 m - m + 3 = 6m + 7.
Phirdng trinh cd nghiem 4=^ A ' > 0


<i>^6m + l>0^6m>-l ^m></i> - ^ ( m ^ - l ) .
K^'t luan: PhiTcfng trinh cd nghiem <=> w > - - .


6


<b>92 </b>


2) D i e u k i e n O T > —<i>- m ^ - l . </i>
6


Theo dinhly Viet ta cd:


<b>5 = + = </b>2(m + 2)


<b>P = JC, V = </b>


m + 1
m - 3



Do dd: (4^1 + l)(4;c, + 1) = 18 •'-><i> \6x,x^</i> + 4;Cj + 4x, + 1 = 18


«!=J> 16 A:, A:^ + 4(x, +<b> J C j</b>) - 1 7 = 0


1 6 ( m - 3 ) , 8(m + 2)


17 = 0


m + 1 m + 1 •
16(m - 3) + 8(m + 2) - 1 7 ( m +1) = 0


<^ 16m - 48 + 8m +16 - 17m - 1 7 = 0
7m - 49 = 0 7m = 49 <i=^ m = 7.


m = 7 thoa dieu kien


<b>m —</b>1


<b>m > - Z . </b>
~ 6


Vay khi m = 7 thi phiidng trinh cd hai nghiem<i> x^,x^</i> thoa :
(4x, +1)(4X2 +1) = 18.


<i>1)6</i><b> 5.13:</b> Cho phu-dng trinh:<i> x^ -</i> 2(m - l)x + 2m - 4 = 0
^ (cd an so' la x).


p 1) Chitng minh rang phiTdng trinh cd hai nghiem phan biet.



<b>^ I l ^</b> 2) Goi<i> x^,x^</i> la hai nghiem cua phifdng trinh. Tim gia tri nho
nhatcua<i> y = x^ + x^. </i>


Giii



1) Tacd : A ' = ( m - 1 ) ' - ( 2 m - 4 ) = m ' - 2 m + l - 2 m + 4
= m ^ - 4 m + 4 + l = ( m - 2 ) ^ + l > 0 .


Vay phu-cfng trinh cd hai nghiem phan biet vdi moi m.


</div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48>

2) Theo dinh ly Viet ta c6: <i><b>x ^ + x ^ =</b> 2{m</i> - 1) = 2m - 2


<b>X j =</b><i> 2m</i> — 4


y +<i> xl =</i> (jc, + ;c, )^ -<b> 2XjX, = (2m - 2)' - 2(2m</b> - 4)
= 4 m ^ - 8 m + 4 - 4 m + 8 = 4m<b>^-12m + 12 </b>


= ( 2 m ) ' - 2.2m.3 + 3 ' + 3 = (2m - 3 / + 3 > 3


Dau " = " xay ra ^<b> 2m</b> - 3 = 0<b> 4=^ 2m</b> - 3 ^ m = - .
<b>2 </b>
3


Vay min y = 3 dat difdc khi m = —.


<b>5.14:</b> Cho phufdng trinh - (2m + 3)x + m - 3 = 0 (cd an la x).
1) ChiJng to rang phifOng trinh luon c6 nghiem.


2) Goi la cac nghiem cua phu'dng trinh tren. Tim m de



<b>-C[</b><i><b> X2 </b></i>dat gia tri nho nha't. Tinh gia tri nho nha't ay.


<b>Gi^i </b>



1) A = (2m + 3)' - 4 ( m - 3 ) = 4m- +12m + 9 - 4 m + 12.
= 4 m ' + 8m + 4 + 17 = ( 2 m + 2 ) ' + 1 7 > 0 .


Do do phu'dng trinh c6 hai nghiem phan biet vdi moi m.
<i>\x, + x^ =2m + 3 </i>


2) Theo dinh ly Viet ta cd •


<i>[x<b>^X2</b></i> = m — 3.


Mat khac ta cd:<i> (x^ - x^ f</i> = (;c,<i> -\- x^f -Ax^ x^ </i>


= (2m + 3)' - 4(m - 3) = (2m + 2)" +17 > 17


Do dd<i> \x,<b> - X 2 \ yl(2m + 2f</b></i> +17 > Vl7 .


Dau "=" xay ra <^ 2m + 2 = 0 <s=^ 2m = - 2 <^ m = - 1 .


Vay<i> min x^-x^</i> = Vl7 dat du'dc khi m = - 1 .


<b>5.15:</b> Cho phufdng trinh<i> x^ - 2mx</i> + 2m - 1 = 0 vdi m la tham s6'.


<b>94 </b>


1) ChiJng minh phu'dng trinh luon c6 nghiem.



2) Tinh bieu thitc<i><b> y=— 3 5</b></i> theo m (vdi<i> x,,x, </i>
<i>x; +xl+2(\ x<b>^x2) . " ^ </b></i>
la nghiem cua phu'dng trinh).


3) Tim gia tri Idn nhat va nho nhat cila y.


1) Tacd A ' = m ' - ( 2 m - l ) = ( m - l ) ' > 0 vdi moi m nen phifdng
trinh luon cd nghiem.


2) T a c d :<i> S = x^ + x^ =2m,P = x^x^ =2m-\ </i>
D o d d : y = ^ ^ • ^ ^ + ^<i> ^^x^x^ + 3_ </i>


<i>x^ +xl+2x<b>,X2</b>+2 (x<b>^+X2f</b>+2 </i>


_ 2(2m - 1 ) + 3 _ 4m + 1
4 m ' + 2 ~ 4 m , ' + 2
4 m + 1


3) Tu^ y = suy ra:
4 m ' + 2


4 y m ' + 2 y = 4m + l < ^ 4 > ' m ' - 4 m + 2 y - l = 0 (*)
Ta dijng dieu kien cd nghiem ci\ phu'dng trinh de tim min y va
max y


• N e u y ^ O : (*) <i=^-4m - 1 = 0 <^ m = - - ( p t (*) cd
4


nghiem).



• Neu<i> y^0:{*)c6</i> nghiem khi


A ' = 4 - 4 y ( 2 y - l ) > 0 ^ 4 y ' - y - l < 0


. ^ - | < y < i ( y - ^ 0 )


Tiir hai tru'dng hdp tren ta cd: pt (*) cd nghiem


V a y m i n > ' = - — va max>' = l .


</div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49>

<i><b>5.16: Cho phiTdng trinh : - 2mx r = 0 • </b></i>


<i><b>m </b></i>


<b>1) T i m m de phifcfng trinh CO nghiem. </b>


<i>2) Dat A = x," + xl vdi x^,x^ la nghiem cua phiTdng trinh neu </i>
tren. T i m gia tri nho nhat ciia A.


Gidi



1) Ta cd A ' = + — > 0 vdi moi m ^ 0 n^n phifdng trinh cd


<i><b>m </b></i>


nghiem khi m 0 .


4
<i><b>2) Theo dinh ly Viet, ta cd: x^+x^= 2m,x^x^ = ^ </b></i>



<i><b>J</b><b> m </b></i>


<i><b>A^ixlf+{xlf={x]^xlf-2xlxl </b></i>


<i><b>{x, + x,f-Ax,x, -l{x,xS = </b></i> f 1


<b>2 </b>
<b>2 </b>


- 2 4 ] <b><sub>2 </sub></b>


4 m ' + • + ^ = 16


m <i><b><sub>m </sub></b></i>

+ •



32
m
= 16 4<b> I</b> 32


m ) m m ^ + - ^ + 4 <i><b>m </b></i>


Mat khac theo BDT Cosi ta cd:


<i><b>m \ m </b></i>


Dau " = " xay ra khi = ^ = 6 ^ m = ± ^ 6 .
m


Va luc do A dat gia tri nhd nhat la: min A = 16(2V6 + 4) = 32(V6 + 2).



D(! 5.17: Cho phufdng trinh : x ' - 2(m + 1 ) + 2m = 0. (1)
1) ChiJng to rang phu-dng trinh (1) luon lu6n cd hai nghiem phan


biet vdi moi gia tri cua m.
(


<b>96 </b>


<i><b>2) Goi x^,x^ la hai nghiem ciia phUdng trinh (1). Chifng to rang </b></i>
<i><b>gia tri ciia bieu thitc x,-]r x^-x^.x^ kh6ng phu thudc gid tri </b></i>
ci5a m.


1) Ta cd: A ' = ^•' - = [-(m +

l)f -

2m
= m ' + 2 m + l - 2 m = m H l .
V i m ' > 0 n e n m ' + l > O . S u y r a A ' > 0 .


Vay phiTdng trinh : x ' - 2 ( m + + 2m = 0 luon luon cd hai
nghiem phan biet vdi moi gid tri cua m.


<b>2) Phu-dng trinh : J : ^ - 2 ( m + l ) j : + 2m = 0 luon luon cd hai </b>
nghiem phan biet nen theo dinh ly Viet, ta cd:


<i><b>x^=2{m-\-\) va x^.x^—2m. </b></i>


<i><b>T a c d X, +x^ -x^.x^ = 2 ( m + l ) - 2 m = 2m + 2 - 2 m = 2 </b></i>


<i><b>Do dd, bieu thiJc x^ x^ -x^.x^ khong phu thuoc vao gia tri </b></i>
ciia m.


<i><b>5.18: Cho phtfdng trinh: (m + \)x^ - 2{m-\)x + m-2 = Q. </b></i>


1) Xac dinh m de phufdng trinh cd hai nghiem phan biet.


2) Xac dinh m de phtfdng trinh cd mot nghiem bang 2 va tinh
nghiem kia.


<i><b>3) Xac dinh m de ph^dng trinh co hai nghigm phSn bid! x^,x^ </b></i>
thoa man he thitc


<i><b>x^ x^ </b></i>


Gi§i



<i><b>#. Cho phutfng trinh (m + \)x'^ - 2(m - + m - 2 = 0 . </b></i>


<b>1) Phu-dng trinh : ( m + - 2 ( m - 1)A:+ m - 2 = Ocd hai nghiem </b>
phan biet khi va chi khi


</div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50>

<b>m + 1 ^ 0 </b>
A ' > 0


<i>m ^ —I </i>


<b>- ( m - l ) f -(OT + l ) ( m - 2 ) > 0 </b>


<b>OT ^ —</b> 1


<i>m - 2 m + l - m ^ + 2 w - m + 2 > 0 </i>
- m > - 3


m ^ —1


m < 3


Vay k h i m < 3 va m ^ - 1 thi phiTcfng trinh trSn c6 hai nghiemphan
biet.


<i>2) Phtfdng trinh (m +1)^:^ -l{m-X)x + m-l = 0c6 mot nghiem </i>
bkng 2 k h i chi k h i


<b>(^4-1)22 - 2 ( m - l ) 2 + m - 2 = 0 ^ 4 m + 4 - 4 m + 4 + m - 2 = 0 </b>


<i><b>Vay k h i m = - 6 thl phifdng trinh (m + \)x^ - 2(m - l)x + m - 2 = 0 </b></i>
c6 mot nghiem bkng 2.


Khi m = - 6 phiTdng trinh (m + - 2(m - ^ m - 2 = 0 c6 hai
<i>nghiem phan biet x^,x^ nen theo dinh Viet ta c6: </i>


2 ( m - l ) 2 ( - 6 - l ) _ 1 4
- 6 + 1 5
m + 1


14 14


<i>Vay nghiem con lai cua phiTdng trinh tren \k:x^= —. </i>


<i>3) Ta x6t trirdng hdp phifdng trinh c6 hai nghiem phan biet x^,x^ </i>
tiJclk: m < 3 va m ^ - 1 .


2 ( m - I ) . m - 2
<i>Theo dinh ly Viet ta c6 x.+x^= va x, .x^ = . </i>



m + 1 /n + 1


Phifdng trinh (m + l ) ; c ^ - 2 ( m - l ) x + m - 2 = 0c6 hai nghiem
<i>x^,x^ th6a man he thiJc </i>


98


<i>^ 2 ( m - l ) _ m-2 ^ 7 ^ 2 ( m - l ) _ 7 </i>
m + 1 m + 1 4 m - 2 ~ 4


<b>m vt2 </b>


<b>OT = —</b>6
m:;^2


8 m - 8 = 7 m - 1 4
4=^ /n = - 6 .


Do do khi m = - 6 thi phUdng trinh


<i>(m + l ) j r ' - 2 ( m - l);c + m - 2 = 0c6 hai nghiem phan biet x^,x^ </i>
thoa man he thitc — + — =: — .


D d 5 . 1 9 : Cho phifdng trinh : - 2 ( m - l)x + m - 3 = 0 .


1) Chitng minh rang, vdi moi gia tri ciia m phiTdng trinh luon c6
hai nghiem phan biet.


<i>2) Goi x^,x^ la hai nghiem ci5a phUdng trinh da cho. T i m he </i>
<i>thiJc lien he giffa x^,x^ doc lap do'i vdi m. </i>



<b>Gi^i </b>



1) Ta CO<i> A ' = b''~ ac </i>


<b>- ( m - l ) f - ( m - 3 ) = m ' - 2 m + l - m + 3 </b>
= m^ - 3 m + 4 = m


9


<i>Do dd, phu-dng trinh x^ - 2 ( m - l ) x + m - 3 = 0 luon luon cd hai </i>
nghiem phan biet v d i moi gia tri ciia m.


2) PhUdng trinh - 2 ( m - l ) x + m - 3 = 01u6n luon cd hai
<i>nghiem phan biet x^,x^ nen theo dinh ly Viet ta c6 </i>


<i>x^+x^=^2{m-\) </i>
<i>x^x^ = m — 3 </i>


(1)
(2)


</div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>

<b>Tu" ( 2 ) t a c 6 : m = X i X 2 + 3 . T h a y v a o ( l ) : </b>



<i>x,+x^^ lx,x^</i><b> + 4 =^</b><i> lx,x^ -x,-x^+A = Q. </i>


He thiJc lien he giffa

<i> x,,x^</i>

doc lap doi vdi m la :



<i>l x ^ x ^ - x ^ - x ^ ^ A = Q. </i>



<b>5.20: PhiTcfng trinh : 2J:^ - 6x + m = 0. </b>



1) Vdi gia tri nao cua m thi phu-dng trinh c6 hai nghiem deu


du'dng?



2) Vdi gia tri nio cua m thi phtfdng trinh c6 hai nghiem

<i> x^,x^ </i>


sao cho :



+ — = 3



<i>x^<b> X, . • </b></i>


<b>GiSi </b>



1) Phu-dng trinh

<i> 2x^ -6x^m = Q c6</i>

nghiem



<^ A ' > 0 < ^ ( - 3 ) ' - 2 m > 0 < ^ 9 - 2 m > 0


9



2



<b>Khi phu-dng trinh tr^n cd hai nghiem x, va</b>

<i> x,,</i>

theo dinh ly Viet ta c6 :


<b>X,</b>

= 3 va

<b> x.Xj = - J . </b>


Phifdng trinh 2x^ - 6x + m = 0 c6 hai nghiem dufdng khi:


[ A ' > 0



5

<b> = X, + Xj ></b>

0

<b> <s=^ </b>



P =

<b> x,.X2</b>

> 0




<i>~2 </i>


3 > 0 4=>


^ > 0

<sub>2 </sub>



9



m < - ^ ^ 9

<sub>~ 2 < ^ 0 < m < - . </sub>



m > 0 ^


Do dd khi 0 < m <

I

<sub> thi phtfdng trinh 2x^ - 6x + m = 0 c6 hai </sub>



nghiem dufdng.


100



2) Khi w < - .


~ 2



<b>Phu-dng trinh cd hai nghiem Xj .Xj thda ^ + ^ = 3. </b>



<i><b>Xj Xj </b></i>


<b>x f + x ^ ^ (x,</b>

<b> + X 2 ) ' - 2 x , X 2 </b>



= 3



<b>Xj</b>

.x^

x,.x,



( 3 ) ' - m ,




^ — = 3 4=^

<sub>m </sub>

<sub>18 — 2m = 3m </sub>



m :;^0

<sub>18 9 </sub>



<i><b>l ^ ^ m = — ( t h 6 a d k m < - ) </b></i>



m = — 5 2


18



Do dd khi '^ = — ^hi phufdng trinh 2x^ - 6x + m = 0 cd hai


nghiemx, .x, thoa :



^ + ^ = 3. .



<b>Xj Xj </b>


<b>DC' 5.21: Cho phu-dng trinh bac hai do'i vdi x : </b>



(m + l ) x ' - 2 ( m - l ) x + m - 3 = 0 ( m ^ - 1 ) (1)


1) Chitng minh r^ng phifdng trinh (1) luon luon cd hai nghiem



phan biet vdi moi gia tri ciia m.



2) Goi

<b> Xi,X2</b>

la nghiem cua (1), tim m de

<i> x^x^</i>

> 0 va

<b> Xj =</b>

2x2



1) Tacd A' = [ - ( m - l ) f - ( m + l)(m-3)


= m^ - 2 m + l-(m.^ - 3 m + m - 3 )


<b>= - 2m +1 - m^ + 2m + 3 = 4 > 0 </b>




</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52>

<i><b>Vay phu-cfng trinh (m + l)x^ -2(m -l)x + m-3 = 0 luon luon c6 </b></i>
hai nghiem phan bi6t vdi moi g i i tri cua m ^ - 1 .


<i><b>2) Do phu-dng trinh (m + \)x^ - 2(m - l)x + m - 3 = 0 luon luon c6 </b></i>
hai nghiem phan bidt v d i moi gia tri cila m ^ - 1 nen theo dinh
1^ Viet ta cd :


2 ( m - l ) . m - 3


<i>x<b>,+x.= — va X.</b></i><b> .X, = . </b>
' ' m + 1 ' ' m + 1


<i><b>Phu-cfng trinh (1) cd hai nghiem x^ ,x^ thoa man = 2x^ khi </b></i>


<i>2x^ +x^ = </i>2 ( m - l )


m + 1


<i>2x^.x^ = </i>m - 3


m + 1


<b>•^2 = </b>2 ( m - l ) <sub>3(m + l ) </sub>
m —3
2(m + l )


(1)
(2)
Binh phtfdng (1) va so sanh vdi (2) ta diTdc:



4 ( m - 1 ) ^ ^ _ m - 3 _ ^ , _ 2 m + 1 ) = 9(m^ - 3 m + m - 3 )
9(m + l ) ' 2(m + l )


8 m ' - 16m + 8 = 9 m ' - 1 8 m - 27.


<i>K h i m = 7 ta cd: x,.x^ = </i>


- 2 m - 3 5 = 0
m - 3 7 - 3 I


mj = 7
= —5


<i>K h i m = - 5 ta cd: x^.x^ = </i>


' m + 1 7 + 1 2
m - 3 - 5 - 3


= - > 0 .
= 2 > 0 .
m + 1 - 5 + 1


Do dd khi m = 7 hoac m = - 5 thi phu-dng trinh (1) cd hai nghiem
<i>thoa man x^ = 2x^ vk x^x^ > 0. </i>


<i><b>Bi 5 . 2 2 :</b> Cho phu-dng trinh x^ -ax + a + \ 0. ChiJng minh r^ng </i>
<i>n6'u •.a + b>2 thi it nhat mot trong hai phu-dng trinh sau day cd </i>
<i>nghidm : x^ + 2ax + b = 0,x^ + 2bx + a = 0. </i>


102



Giii



<i>Phu-dng trinh : x^ + 2ax + b = 0 c6 biet so' A\=a^ -b. </i>
<i>Phu-dng trinh -.x^ + 2bx + a = 0 cd biet so' A\=b^ -a. </i>
Suyra A<b><sub>' l</sub> + A ' j = a ' + Z J ' - ( a + Z?) </b>


= ( a ' - 2 a + l) + ( ^ ' - 2 Z j + l) + (a + ^ - 2 )


<i>= (a-lf +(b-lf +(a + b-2)>0 </i>


<i>( V i (a-\f > 0 , ( ^ - 1 ) ' > 0 v a a + ^ > 2 (gt) nen a + b-2>0) </i>
=^ ft nhat mot trong hai biet so' A ' j , A cd mot so' khong am.


That vay ne'u ca hai am nghla la A ' , < 0 va A'^ < 0


A<b><sub>'l</sub></b> + A'^ < 0 (vd ly)


Vay it nhat mot trong hai phu-dng trinh da cho cd nghiem.


<b>5.23:</b> Chii-ng minh trong hai phufdng trinh sau cd it nhat mdt
phu-dng trinh cd nghiem:


<i>ax^ +bx + c^O </i> <sub>(1) </sub>


<i>ax^+cx + b-c-a = 0</i> (2) (vdi a * 0,^ e/?,c G/?).


Giii



(1) c d b i e t s o l a A , = Z ? ' - 4 a c .



<i>(2) cd biet so la A^ = c' - 4a(b -^c -a) = c^ - 4ab + 4 a ' + 4ac </i>
Tacd A , + A , =Z>' + c ' - 4 a i + 4 a '


<i>= (b^-4ab + 4a^) + c^ = ( b - 2 a f > 0 . </i>


V i A j + A j > 0 nen suy ra A , > 0 hay A j > 0.
Vay (1) cd nghiem hay (2) cd nghiem.


<b>I>6' 5 . 2 4 :</b> T i m k de hai phu-dng trinh sau cd nghiem chung:


<i>x^+kx + \=0</i> (1)


<i>x^+x + k = 0</i> (2)


</div>
<span class='text_page_counter'>(53)</span><div class='page_container' data-page=53>

-Gidi



Goi la ng^^iem so' chung thi ta c6:


<i>xl+kx,+l = 0</i> (1')


<i>xl+x,+k = 0</i> (2')
<i>Tru" ve'(1') cho (2') thi c6: (k-l)x,+ l-k = 0 </i>


<i>^(k-l){x,--l)=^0 </i>


<i><^ k — I</i> hay = ^


• V d i k = 1 thi (2) trd thanh + A; + 1 = 0 . Day Ik
phuTdng trinh v6 nghiem.



• V d i = 1: the vao (2') ta c6 k = - 2. Liic d6, ta cd:


<i>(1) ^ x^ -2x + l = 0^ x = \ </i>


<i>(2) ^ x''.+x-2 = 0^ x = l,x^-2. </i>


Do do hai phifdng trinh cd nghiem chung la x = 1.


<b>5.25:</b> Cho a, b, c la do dai ba canh cua mot tam giac. QnJng minh
<i>phu'dng tiinh sau la v6 nghiem: a^x^ + (a^ + — c^)x + = 0. </i>


Gi§i



<i>Taco A = (a'+ b'-cy-4a'b'= (a'+b'-c')^-{2abf </i>
<i>= (a^+b^~c^-2db)ia^+b^-c^+2ab) </i>


<i>= \a-bf-c^].[{a + b)''-c^ </i>


<i>= {a-b-c)ia-b + c)(a + b + c){a + b-c) </i>


<i>V i a<b + c^a-b-c<0 </i>


<i>b<:a + c^a + c-b>G </i>
<i>c<a+b^a+b-c>0 </i>


<i>va a + b + c>0 nen A < 0 va do do phu'dng trinh tren v6 </i>
<b>nghiem-De 5.26:</b><i> T i m m de 2x^ - 3x + 2m = 0 c6 mot nghiem khac 0 va </i>
<i>gap ba Ian mot nghiem cua 2x^ — x + 2m — 0. </i>



104


Gi^i



<i>X6t 2x^-x + 2m = 0</i> (1)


2 x ' - 3 j c + 2m = 0 (2)
<i><b>Goi XQ la nghiem cua (1) sao cho 3</b>XQ</i> la nghiem cua (2) thi ta c6:


<i>2xl-x,+2m = 0</i> (1')


2 ( 3; C o/ - 3 ( 3 X o ) + 2m = 0 (2')


<i><b>Trir ve (2') cho (1') thi: 16x1 -^x^ = 0 ^ x^ = 0,Xo </b></i>


<i>V i dieu kien cua de bai \& x^ ^0 nen ta chi xet -^o = ^ </i>


1 1 1


The = - vao ( l ' ) t a du-dc: + 2m = 0 ^ m = 0.


<i>Liic d6 (I) ^2x^-x = 0^ x = 0,x = ^ </i>


(2) < ^ 2 x ^ - 3 x = 0 ^ x = 0 , x - |


nghiSm = ^ cua (2) la gap ba Ian nghiem = ^ cua (1)


Vay m = 0 la gia tri can tim.


<b>b e 5.27:</b> T i n a va b de hai phu'dng trinh sau la tu-dng du'dng



<i>x''-(4a + b)x-6a = 0</i> (1) •


<i>x^ -(2a + 3b)x-6 = 0</i> (2)


<b>Giii </b>



Neu (1) va (2) la tu-dng diTdng thi (1) va (2) c6 nghiem trung nhau


Do do <b>5 , = 5 , </b> 4a + ^ = 2a + 3Zj
- 6 a = - 6
<i><b>4^</b> a = \,h = \. </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(54)</span><div class='page_container' data-page=54>

L i l c ay, ta c6: (1) - 5 x - 6 = 0 <^ ;c =


V a y a = b = 1 la dap so.


<i>-\,x = 6 </i>
<i>- \ , x ^ 6 . </i>


D e<b> 5 . 2 8 :</b> Cho hai phiTdng trinh :


<i>x^ -{2m-3)x + 6 = 0. </i>


<b>+ X</b> + m - 5 = 0 (x la an, m la tham so').
T i m m de hai phifcfng trinh da cho c6 diing mot n g h i f m chung.


Gi§i



Gia su"<i><b> XQ</b></i> la nghiem chung cua hai phifdng trinh



Ta<b> CO </b>


<i>xl - (2m</i> - 3)Xo + 6 = 0 <i>xl-(2m-3)x,+6 = 0</i> (1)


<i><b>m = —2XQ</b></i> —<b> + 5 </b>


<i>2x1</i><b> + ^ 0</b><i> +m — 5 — 0 </i>
Thay m t i r ( 2 ) va (1), ta c6:


<b>JCQ</b>^ - [2(-2;Co^ - + 5) - 3] + 6 = 0


<i><^ xl</i> - 4<b>^ 0</b> + 2<b>^ 0</b> - 7<b>^ 0</b> + 6 = 0


<i>^4x1+3x1-1x^+6 = 0 </i>


^ + 8<b>^ 0</b> - 5<b>^ 0 - I O X Q</b> + 3<b>^ 0</b> + 6 = 0


<i><^ 4xl(x,</i> + 2) -<i> {x, +2) + 3{x,</i> + 2) = 0


<i>^ix,+2)(4xl-5x^+3) = 0 </i>
j C o+ 2 = 0


<i>4x1-5x^+3 = 0 </i>


(2)


44>


<i><b>X</b> =—2 </i>


<i><b>XQ — L </b></i>


<i>x^e0</i> ( v i A = 2 5 - 4 8 = - 2 3 < 0 )
V d i :<i> x^ = -2</i> thay vao (2), ta dufdc:


m = - 2 ( - 2 f - ( - 2 ) + 5 = - l .


<b>vay</b> hai phtfcfng trinh c6 mot nghiem chung la -2 k h i m = - 1 .


106


<i><b>^^fs^-</b></i> G i a i cac phu-dng trinh bac ba sau :


<i>\) +2x^-lx + A = 0. 2)x'-2x^-x + 2 = 0. </i>

Gi§i



1)<i> x' +2x^-lx + 4 = 0</i> (1)


De thay phu'dng trinh c6 dang: a + b + c + d = 0 nen c6 mot
nghiem: x = 1.


Chia:<i> x^ + 2x^ - lx + 4</i> cho x - 1, ta du-cfc:


<i>{\)^{x-\){x''</i> + 3<b>A</b>: - 4 ) = 0


U

= l




<i>44-x - \ 0 </i>



<b>; C 2</b>+ 3<b>J C</b>- 4 = 0


<i>x = \ x =<b> \y</b> x = -4. </i>


x = - 4
2)<i> x' -2x^ - x + 2 = 0</i> (2)


De thay phu'dng trinh c6 dang: a - b + c - d = 0 nen c6 nghiem: x =
Chia:<i> x^ - 2x'^ - x + 2 = 0</i> cho x + 1, ta drfdc:


( 2 ) < ^ (<b>A : +</b> 1 ) (<b>X '</b>- 3 x + 2) = 0


U

= - i ,


<b>- 1 . </b>


4^


<i>x + \ 0 </i>


<i>x^-3x + 2 = 0 </i>


<i>x = \ </i>
<i>x = 2. </i>


<b>5 . 3 0 :</b> Cho so<i> x^ =</i> ^ 9 + 4^5 + ^ / 9<b>- W 5 . </b>


1) ChiJng to<b> XQ</b> la nghiem ciia phu'dng trinh<i> x^ - 3x-\% = 0. </i>



2) T i n h .


1) T a c d :


</div>
<span class='text_page_counter'>(55)</span><div class='page_container' data-page=55>

= 9 + 4 ^ / 5 + 3 ^ 9 + 4 7 5 . ^ 9 - 4 7 5<b> (V9 + 4V5</b> + ^ 9 - 4 7 ? '
+ 9 - 4 7 5 - 3 ( ^ 9 + 475 + V 9 - 4 7 5] - 1 8


= 3781-80(^9 +

4 7 5<sub>+ ^ 9</sub>- 4 7 5 ] -<sub>3</sub>

[^9 +

475

+ ^ 9 -

4 7 5 ]


= 0



Vay =

V9 + 475 + ^ / 9 - 4 7 5

la nghiem cua phiTdng trinh:



A

<sub>; ' - 3</sub>

A

<sub>; - 1 8 - 0 . </sub>



2) X6t phircfng trinh: x ' - 3 x - 1 8 = 0 (*). Bkng each nham


nghiem ta thay phu'dng trinh (*) c6 mot nghiem x = 3.



Chia:

A

<sub>:^ - 3;c -18 cho x - 3. Ta dtfcJc: </sub>



(*)^(x-3)(;c^+3x + 6) = 0


<i>\x = 3 </i>



<i><b>+3x + 6 = 0(VN) </b></i>

<i><b>-ip^</b></i>

<i> x = 3. </i>



<i>Vi phu'dng trinh (*) cd mot nghiem duy nha't x = 3 nen: x^ = 3. </i>


<b>D^5.31: Chophu'dngtrinh:</b>

( ^ - 2) ( x ' - A : ) - ( x<sub>- 2 ) ( 2 A : - m )</sub>

= 0 (1)



1) Giai phu'dng trinh (1) khi m = 1.



2) Vdi gia tri nao cua m, phu'dng trinh (1) cd ba nghiem phan



biet?



= 0

Ta cd :



<i>(x -2)ix^</i>

<i> -x)-(x-2)(2vC-m)</i>

<i> =</i>

<i> 0^{x-2)</i>

[(x'

<i> -x)-(Ix-m) </i>



4=>

(;c -<sub> 2</sub>)(x^ - ;c -

2JC

+ m) =

0


<i>^{x-2){x'-3x + m) = Q </i>


1) Khi m = 1 phu'dng trinh (1) trdjhanh:. ^ . . ^ , ,


108



<i>{x-Dix" -3x^\) = 0<^ </i>

x

<sub>;c2_3x</sub>

- 2

= 0

<sub> + l = 0 </sub>


^2_3;c + l = d

<i>x,=2 </i>


^2 =


X3 =


3 + 75

2


3 - 7 5

Vay khi m = 1 thi phu'dng trinh (1) cd ba nghiSm phan biet



. 3 + 75 . 3 - 7 5


<i><b>X. =</b></i>

<i> 2;x. = va x. = . </i>



<i>^x-2 = 0 </i>




<i>x^ - 3x + m = 0 > </i>


<i>x = 2 </i>



<i>x^-3x + m = 0 </i>


2) Tacd:

( A

<sub>:-2)(x'-3x + m) = 0 ^ </sub>



44>



Tir dd suy ra phifdng trinh (1) cd ba nghiem phan biet khi va chi khi


phifdng trinh ;c' - 3x + m = 0 cd hai nghiem phan biet khac 2



A > 0



2'-3.2 + m ^ 0


- 4 m

> - 9



9 -

4m

> 0


- 2 + m ^ O


m ^ 2



9


m < -

<sub>4 </sub>

m ^ 2 .



Vay khi m < - va m ^ 2 thi phtfdng trinh (1) cd ba nghiem phan


biet.



</div>
<span class='text_page_counter'>(56)</span><div class='page_container' data-page=56>

<b>§ 2.</b>

PHUdNG

<b> TRINH Q U I</b>

VE

<b> B A C HAI </b>




<i><b>I. Phifong trinh trung phiforng: ax" + bx^ + c = 0 (a ^ 0). </b></i>


<i>Cach giai: Dat t = x^ (dieu kien: ; > 0) phifdng trinh trd thanh: </i>



<i>at^ + bt + c = 0. </i>



• Giai va kiem tra dieu kien < > 0.



<i><b>II. PhiTorng trinh: {x + a)ix + b)ix + c){x + d) + e = 0 </b></i>


Vdi: a + b = c + d.



<i>Cach giai: Dat: t = {x + a)(x + b) = x^+(a +b)x + ab. </i>


<i>Khi do: (x + c)(x + d)^x^+(c + d)x + cd </i>



<i>^x^ -\-{a + b)x + ab-ab + cd </i>


<i>= t-ab + cd. </i>



nen phu'cfng trinh trd thanh:



<i>t(t-ab + cd) + e = 0^t^ + (cd-ab)t + e = 0 . </i>



<i><b>III. PhiTrfng trinh: {x +af +{x +b)' + c =^Q. </b></i>



<i>Cach giai: Dat: t = x + ^ - i ^ rdi du^a phu'cfng trinh da cho ve </i>


pJlu-dng trinh triing phu'cfng.



<i><b>IV. PhtfcTng trinh: ax' + bx^ + cx' +dx + e=-0 (a ^ 0,e ^ 0) (vdi </b></i>



<i>'d\' </i>


<i>e </i>




<i>a </i>

<i>) </i>



Cach giai: Chia hai

<b> va'</b>

<i><sub> cho x^, phu'cfng trinh trd thanh: </sub></i>



<i>+ c = 0. </i>



<b>2 ^ </b>

<i>{ d\ </i>



<i>^b </i>

<b>;c + — </b>

<i><sub>bx] </sub></i>



<i>•> CI </i>


<i>ex </i>

+

<i><b>Id </b></i>



<i>va phufcfng trinh trd thanh: at^ + bt ^ c - ~ = 0 .B&y la phiTcJng </i>



<i>b </i>



trinh bac hai theo t.


110



<b>5.32: Giai cac phu'cfng trinh: </b>


<i>1) x' - 4 x ^ + 3 = 0 </i>



2) x ' - 3 x ' - 4 = 0



3)

<b> (X</b>

- l)(x - 5)(x - 3)(x - 7) - 20 = 0


<i>4) {x + \){x + l){x + 3)(x + 4) - 35 = 0 </i>


<i>5) x'+{x-A)'=%2 </i>




6) / + 5 x ' - 1 2 x ^ + 5 ^ + 1 = 0


7) x ' - 3 x ' - 6 x ' + 3 x + l = 0.



Gl§i



<b>1) x ' - 4 x ' + 3 = 0 </b>



<b>ãDat: ô = x' (di^ukien r > 0 ) . </b>


<i>Khidd: -At + 3 = Q </i>



<i>t = \ </i>



ô|, = 3.



ã Vdi: ? = l < ^ x ' = l<^x = ±l.



<b>(1) </b>



• Vdi: f = 3<s=>x'=3<^x =

<b> ± V 3 . </b>



Vay phu'cfng t inh cd bon nghiem: x = ±l;x =

± A ^ .


<i>2) x' - 3 x ' - 4 - 0 </i>



<b>Dat: i = x' (dieu kie i</b>

<b> t</b>

<sub> > 0). </sub>


Khidd: (2) ^ - 3 r - 4 = 0



<i>t = -\{loai) </i>


<i>t = A. </i>



<b>• Vdi: i = 4 <i=^ x' = 4 ^</b>

<b> X</b>

= ±2.



<b>Vay phu'cfng trinh cd hai nghiem: x = ±2. </b>


<b>3) ( x - l X x - 5 ) ( x - 3 ) ( x - 7 ) - 2 0 = 0 </b>



<i><b>, Ta cc': (3) ^{x- l)(x - 7)(x - 3)(x - 5) - 20 = 0 </b></i>



(2)



</div>
<span class='text_page_counter'>(57)</span><div class='page_container' data-page=57>

Dat: f = (;c-l)(;c-7) = ;c'-8x + 7.


<i>Khido: (x-3)(x-5) = x^ ~Sx + \5 = t + 8 </i>


Dod6: (3)^r(r + 8)-20 = 0



<i>^ +St-20 = 0 </i>


r - 2



; = - l 0 .



<i>• Y6i t ^ 2 ^ x^ - Sx + l = 2 </i>



<i>^x^-Sx + 5 = 0^x = 4±^. </i>


<b>• vdi f = - 1 0 ^ x ^ - 8 j ; + 7 = -10. </b>



<^x^-8;c + 7 = -10



<^;c^-8;c + 17 = 0 (pt v6 nghiem).


<i><b>Vay phifdng tfmh c6 hai nghiem: x = 4± VlT. </b></i>



4)

(;

C

<sub> +</sub>

<sub> 1)(</sub>

X

<sub> +</sub>

2

X;C

+

3)(

A

;

+ 4)-35 = 0 (4)



Tacd: (4) ^ (;c + l)(;c + 4)(x+ 2)(x + 3) = 0


<i>Dat: t = (x + l)ix + 4) = x^+5x + 4 </i>




<i>Khidd: (x + 2)ix + 3) = x^ +5jc + 6 = r + 2 </i>


Dodo:

(4

)<i

=^;(i

+ 2)-35 = 0



<^f' + 2 ; - 3 5 = 0


<i>t = -l </i>



<i>t = 5. </i>



<i>• V6i t = -l ^ x^ +5x + l\ 0 (ptv6 nghiem) </i>


<i>• Y6i t = 5 <^ x^+5x-l = 0. </i>

<i><b><^</b><b> X — </b></i>

-5±^/29



<i>Vay phiTdng trinh cd hai nghiem: x = </i>


<i>5) x' +ix-4y =82 </i>



0 - 4



<i>Dat: t = x + = x-2 </i>



<i><b>-5±yf29 </b></i>


(5)


Khi

<b> dd </b>

<i>x = t + 2 </i>

2



<i>x-^4 = t-2 </i>


112



nen (5) <^ + 2)'+ (/- 2)' - 82



^ + 4 / . 2 + 6r\ + 4.r.8 + 16


+ - 4 / . 2 + 6r'.4-4./.8 + 16 = 82



<i>^2t' +48?' +32 = 82 </i>



<i>^ t ' +24f'-25 = 0 (*) </i>


<i>Dat X = t^ (X> 0) </i>



thi ( * ) ^ ^ ' + 2 4 Z - 2 5 = 0


<i>\X = l </i>



<i><b>^\x</b></i>

<i>^-25(loqi) </i>



<b>Vdi x = i<^f' =i<^f = ±i. </b>


<b>• Vdi f = l<;=>;c = l + 2 = 3. </b>


• Vdi f = - 1

A

:

= -1 + 2 = 1.



Vay phiTdng trinh cd hai nghiem: x = 3 ; x = I.



.) JC

<sub>'+5;</sub>

C

<sub>'-12</sub>

A

<sub>:'+5</sub>

A

<sub>; + 1 = 0 (6) </sub>



De thay x = 0 khdng la nghiem ciia phiTcfng trinh (6).



<i>Vdi x^O, chia hai ve cua phifcfng trinh (6) cho x^, ta diTdc: </i>


I



<i>(6)^x^ +5;c-12 + - + — = 0 </i>



<i><b>X X </b></i>


n


<i>+ 5 x + </i>




<i><b>-X </b></i>


-12 = 0



<i>Dat: t = x + -.Th\: =x' + \ 2<^x' + \ e-2. </i>



<i><b>X X X </b></i>


Dodd:

(6

)<i^a

'-2)

+ 5r-12 = 0


<^<'+5r-14 = 0



<i>t = -l </i>


f = 2.



<i>• Y^i t = -l ^ x + -=-1 </i>



<i><b>X </b></i>


<^ A:'

<sub> + 7 x - l = 0 </sub>



<b><!4> J: = • </b>

-7±3

N

/5



</div>
<span class='text_page_counter'>(58)</span><div class='page_container' data-page=58>

<i>• Vdi t = 2^ x + - = 2 </i>


<i><b>X </b></i>


<i><b><^x^-2X + 1 = 0<!F^ x = \. </b></i>


<i>Vay phifcfng trinh cd ba nghiem: x-\ x = </i> - 7 ± 3 ^ 5



<i>7) x'-3x'-6x'+3x + \^0 </i>


• De thay x = 0 khdng la nghiem ciia phiTdng trinh .
<i>• V d i x^^O, chia hai ve ciia phuTdng trinh cho x^ ta diTdc: </i>


; c ' - 3 ; c - 6 + 3 . - + -!- = 0


<i><b>X X </b></i>


<i><b>X ' + \ - 2 </b></i>


<i><b>X </b></i>
<i><b>\2 </b></i>
<i><b>X </b></i>


<i><b>X </b></i>


- 3


1
- 3 <i><b>X </b></i>


<i>x^ </i>


r


<b>X — -</b> - 4 =


- 4 = 0


1



<i>Dat: t = x phiTdng trinh trd thanh - 3; - 4 = 0 </i>


<i><b>X </b></i>


<i>=-\\t^ = 4 v i a - b + c = 0 </i>


<b>• t = - 1 tacd ; c - - = - l <i4> A : ^ - l = -;c, </b>


<i><b>X </b></i>


<i>^ x'^ +x-\ 0 </i>


- i +

Vs

- 1 - V 5
= ,


1


• t = 4 t a c d j : = 4 - ^ x ^ - l = 4 x < ( ^ x ^ - 4 ; c - l = : 0


<i><b>X </b></i>


<i>^x,=2^S\x,=2-S. </i>



Phifdng trinh cd bon nghiem la


z l ± ^ . z i ^ ; 2 + 75;2-V5.



De 5.33: Giai cac phifdng trinh sau:
' x _ 4 l



.3<i><b> X </b></i>


1) l ^ ^ + ^ - i o
114


<i><b>2) (4A: + l)(3x + 2){\2x -\){2x + 2) - 8 = 0. </b></i>


<b>3) 4(JC + 5)(;C + 6)(A: + 10)(X + 1 2 ) - 3 X ' = 0 . </b>


<b>Giai </b>


1) Dieu kien x ^ 0 .
T a c d : 1 x ^ + ^ = 1 0


3<i> x^ </i>


<i>. x</i> 4 ..<b> 0 </b>
3<i><b> X </b></i>


Phirdng trinh trd thanh: 3


<i><b>X </b></i> 4 '


^ 3 <i>ix'</i> 16' = 10 <i><b>' X</b> A </i>
— ^ 3 + - T = 10


13 <i>x^ </i> 9<i> x\ </i> >3<i><b> X, </b></i>


<i>x' </i> 16 8 •<i> x' </i> 16 <b>2</b> 8



+ / + - .


<i>9 </i> 3 9 <i>x' </i> 3


3 = 1 0 / ^ 3 ^ ' - 1 0 / + 8 = 0
<i><b>4^t</b> = 2,t = </i>


-3
* V d i ; = 2 < ^ - - - = 2 < ^ x ' - 1 2 = 6x


. 3<i><b> X </b></i>


<b>x ' - 6 x - 1 2 = 0 < ^ X = 3 ± >/2T </b>
* V d i / =


-3


<b>X</b> 4 4


<i><b>4^ = </b></i>


-3 x -3


^ x^ - 1 2 = 4x <^ x^ - 4x - 1 2 = 0


<b><i=^A: = 6,x = - 2 . </b>


Vay nghiem ciia phuTdng trinh l a : x = 6,x = - 2 , x = 3 ±<i> ^ITA. </i>
2) Dat / = (4x + l)(3x + 2) = 12x' +11X + 2



thi (12x - l)(2x + 2) = 2 4 x ' + 22x - 2 = 2f - 6


nen phufdng trinh (4x + l)(3x + 2)(12x - l)(2x + 2) - 8 = 0


2/' - 6 / - 8 = 0 r = - l , f = 4
* V d i t = -1 <^ 12x' + 1 I x + 3 = 0 (v6 nghiem).


V d i t = 4 <^ 1 2 x ' + l l x - 2 = Q < ^ x = ' ^ .
24


<i><b>-\\±yl2ri </b></i>


Vay nghiem cua phiTdng trinh la x =


</div>
<span class='text_page_counter'>(59)</span><div class='page_container' data-page=59>

<i>^ 4(x + 5)(x + I2)(x + 6)(x +</i>

<i> W</i>

<i><sub>)-3x^ =0 </sub></i>



<i>^4(x^ +nx + 60)(x'' +l6x + 60)-3x^ = 0 </i>


<i>Dat t = x^ + l6x + 60^ x^ + nx + 60 = t + x </i>


<i>nen phiTcfng tfinh trd thanh: 4(t + x)-3x^ =0 </i>



<i>^4t^+4xt-3x^</i>

<i> =0</i>

<i>^(41^</i>

<i>+4xt</i>

<i> + x'^)-4x^ = 0 </i>


<i>^ {It4-xf -{2xf =0^{2t + 3x)(2t-x) = 0 </i>



3

<i> X </i>


<i><^ t = x,t = — </i>


<i>2 2 </i>



<i>*\6\t = - ^ x'+16;c + 60 = - 4 ^ 2 ; c ' + 3 1 ^ + 160 = 0 v6 </i>

<sub>2 2 </sub>



nghiem vi A < 0 .



> A:'+16X + 60 =

-—

<sub>2 </sub>

^2JCN



-35±N/265


*Vdi / = - - ; c ^ A:'+16X + 60 = - — ^ 2 J C ' + 3 5 ^ + 120 = 0

<sub>2 2 • </sub>


Vay nghiem ciia phu'dng tnnh la x =

<b>^ V265^ </b>



<i>5.34: Giai phifdng trinh: {x^ +lx + \ +1 IA: + 28)-72 = 0. </i>


<b>Giii </b>



Tacd: (x^ + 7A:+ 10)(A:^ +1 IJC+ 28) - 72 = 0 (*)


<i>^{x" +2X + 5A: + 10)(X' +4JC + 7X + 28)-72 = 0 </i>



<i>x{x + 2) + 5{x + 2)][;c(jc + 4) + l{x + 4)] - 72 = 0 </i>


<i>^{x^ 5){x + 2){x + l){x + 4) - 72 = 0 </i>



^ (x + 2)(A: 4- 7)(x + 4)(x + 5) - 72 = 0


<i>Dat: < = + 2){x + 7) = + 9x +14. </i>



Khidd: (;c + 4)(jc + 5 ) - + 9 x + 20 = / + 6


Dod6: (*)<^f(/ + 6)-72 = 0 +6/-72 = 0



/ = -12


116



• Vdi f = -12-4^;c^+9;c + 14 = -12



4 4 - +

9x + 26 = 0.




Phifdng trinh v6 nghiem vi: A = 81 -104 = -23 < 0,


ã Vdi ô = 6 44>x^+9A: + 14 = 6



A:^

+9x + 8'=0



A:

= - 1



Vay phu'dng tnnh cd hai nghiem: x = -1 ; x = - 8.



<i>m 5.35: Giai phu'dng trinh: x' - 4;c' -19x' +1 06A: -120 = 0. </i>



Gi§i



<b>J Tacd: jc'-4A:'-19A:'+106x-120 = 0 </b>



<i>^x' - Sx"</i>

+ 6 A r '

+

A:' - 5A:' + 6A: - 20A:' + 100A: -120 = 0



A:'(JC' -5A: + 6) + A:(A:' -5X + 6)-20(A:' -5A; + 6) = 0



(A:'+ A: - 20)(x'- 5A: + 6) = 0



<i>^{x'' -4A: + 5A:-20)(X' -2X-3A: + 6) = 0 </i>


<i>^ \x{x - 4) + 5(X - 4)][A:(A: - 2) - 3(A: - 2)] = 0 </i>



(AT

+ 5)(x - 4)(A: - 3)(A: - 2) = 0


x + 5 = 0 [A: = - 5



jc-4 = 0

A: =

4


x - 3 = 0

A:

= 3


x - 2 = 0

A:

= 2.




Vay phu'dng trinh cd bdn nghiem: x = -5;x = 4 ; x = 3;x = 2.


5.36: Phan tich thanh nhan tiJ : A = x' - 5A:' +1 OA: + 4.



x" + 4


Ap du ng: Giai phu'dng trinh — = 5A:,



<b>Giii </b>


<i>Tacd: A = x' -5A:' +10A: + 4. </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(60)</span><div class='page_container' data-page=60>

<i><b>= x' -x'-2x^-4x' + 4</b></i><b>A</b><i><b>:' + 8;c -2;c" +2x + 4 </b></i>


<i><b>^x^(x^-x-'2)-4x{x^ ~x-2)-2ix^-x-2) </b></i>
<i><b>• ={x^ -x-2)(x^ -4x-2) </b></i>


<i><b>^(x^-2x + x-2)ix^</b></i> - 4 J C - 2 )


<i><b>= x(x-2) + (x-2)](x^-4x-2) </b></i>
<i><b>= (x-2)(x + \)ix' -4x-2) </b></i>


A p dung: D i e u k i e n<i><b> x^ —2 ^ 0 x ^ ±yj2 . </b></i>
<i><b>x'</b></i> + 4


Ta c6:


<i><b>x'-2 </b></i>


<i><b>^5x ^ x'+4 = 5x{x'-2) </b></i>


<i><b>^x'</b></i> - 5 ; c ' + 1 0 x + 4 = 0



^ (jc -<i><b> 2){x + l){x^</b></i> - 4x - 2) - 0


<i><b>x-2 = 0 </b></i>


<^ ;c + l = 0 4=^


<i><b>x^-4x'2 = 0 </b></i>


Cac gia t r i ciia x t i m dUdc deu khac ± 2 .
V a y nghiem cua phUdng trinh da cho la:


<i>x =<b> 2 </b></i>


<i>x = -l </i>
<i>x =<b> 2 ± S </b></i>


<i><b>= 2\x^ = -\;x^</b></i> - 2 + ^/6;x, - 2 - V 6 .


<b>5.37:</b> Cho biet phUdng trinh:<i> {x + \){x</i> +<i><b> 2){x</b></i> +<i><b> 3)ix</b></i> + 4) + m = 0
CO nghiem la<i> x^,x^_,x^,x^.</i> Hay tinh<i><b> M — — + — + — + —</b></i> theo m.


Gi§i



T a c 6 : M = : ^ + ^ l ± A


<i><b>x^x, </b></i>


PhUdng trinh dUdc viet thanh:



<i><b>{x</b></i> + l)(;c + 4).(;c +<i><b> 2){x</b></i> + 3) + m = 0 .
Dat<i><b> t^{x + \){x</b></i> + 4) = + 5x + 4 thi
(;c + 2)(;c + 3) = x ' + 5 ; c + 6 = / + 2


PhUdng trinh trd thanh: / ( / + 2) + m = 0 ^ + 2/ + m = 0 (*)
118


G o i<i><b> t^,t^</b></i> la nghiem cua (*) thi ta c6:<i><b> t^+t^=</b></i> - 2 , / / ^ =<i><b> m </b></i>


* V d i / = t, thi jc' + 5;c + 4 = <^ + 5JC + 4 - = 0


Theo dinh l i V i e t , ta cd<i><b> x^+ x^= —^,x^x^ =4 — t^ </b></i>


* V d i r = thi x ' + 5JC + 4 = ^2 A;^ + 5x + 4 - ^2 = 0
Theo dinh<i><b> \i</b></i> Viet, ta c6<i><b> x^+ x^ =^-5,x^x^ =:4 — t^ </b></i>


Do do: M = — — = ^ = - 5
<i><b>4 - t , 4 - t , </b></i>


<i><b>%-{t,+t,) </b></i>


1


<b>+ </b>

1


<i><b>4 - t , 4 - t </b></i>
<i><b>•2 J </b></i>


<i><b>= -5. </b></i>



= - 5 . 8 - ( - 2 ) - 5 0
1 6 - 4 ( - 2 ) + m m + 24


<i><b>f)i 5.38:</b></i> Cho phu-dng trinh:<i><b> x'</b></i> - 2(m +<i><b> 2)x^ = 0.</b></i> T i m m de
phUdng trinh cd bon nghiem phan biet.


Gi^i



<i><b>x' -2im + 2)x^ =0</b></i> (1)


D a t : / = A ; ' ( ? > 0 ) thi (1) < ^ - 2 ( m + 2)r + m ' = 0 (2)
IjPhu'dng trinh (1) c6 bon nghiem phan b i ^ t


<^ phUdng trinh (2) c6 hai nghiem phan biet<i><b> diu</b></i> dUdng
A ' > 0 [(m + 2 ) ' - m ' > 0


<i><b>S>0</b></i> 2(m + 2 ) > 0
4/n + 4 > 0 [ m > - l


<i><b>m + 2>0 [m>-2. </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(61)</span><div class='page_container' data-page=61>

<i><b>§ 3. PHLfONG TRINH CHLfA GIA TR! TUYET D</b></i>

<i>6\ </i>



<b>PHJCNG TRiNH CHLfA CAN THLfC. </b>



<b>I. Phifrfng trinh chiJa gia trj tuy^t do'i: </b>


1) Dinh nghia va tinh chS't:



<i><b>X</b></i>

<i> ne'ux</i>

<i><sub>>0 </sub></i>


<i><b>—X ne'uX <0 </b></i>




.

V7=



2) PhiTcfng trinh chiTa gia tri tuyet do'i:



<i>f(x) = g{x) </i>


<i>m =</i>

<i> g</i>

<i>(x) </i>


<i>fix) =gix)^ </i>


<i>[fix) = -gix) </i>
<i>'gix)>Q </i>


<i>f(x) = gix) </i>
<i>fix) =^-gix) </i>


Nhan xet: Cac phiTdng trinh tren cd the bien doi nhuf sau:



<i>• \f(x)\ \gix)\^fix) = g\x). </i>


<i>\gix</i>

<i>)>0 </i>



<i>fix) = gix) <^ </i>


<i>fix) = g\x) </i>


<b>II. Phufofng trinh chiJa can thiJc: </b>


1) PhiTdng trinh chiJa mot can:



<i>r-</i>

<i> \B>0 </i>




<i>A = B^ </i>


<i>A = B </i>



A > 0 V i 5 > 0



<i>Ghi Chu: Neu phifcfng trinh cd dang:</i>

<i> afix) + b^fix)</i>

+ c = 0 .



Dat:

<i> t = 4fix)</i>

; (/>0).



2) Phifdng trinh chiJa nhieu can:


Phifdng phap:



<i>4A</i>

<i> =</i>

<i> 4B</i>

<i> ^ </i>



120



• Dat dieu kien.



<i><b>• Bia'n doi de hai w€ deu khong am. </b></i>


• Binh phiTdng hai ve de khiJ bdt can.


• Riit gon de diTa ve dang cd ban.



• Giai va ket hdp vdi dieu kien de chon nghiem.


<i>Ghi chii: * Neu phifdng trinh cd dang: </i>



<i>g(x) </i>


<i>fix) </i>

+ c = 0.




Dat: / = / ^ ; ( / > 0 )

<i><sub>\gix) </sub></i>

* Neu phu'dng trinh cd dang:



V A + 2 V A ^ + V A - 2 V A ^ =

<i> B . </i>



Ta dung phep bien doi:



* A + 2 V A - 1, = (/\ 1) + 2 V A - 1 + 1


= ( V A ^ + I ) ' .


* A - 2 V A - I = ( A - 1 ) - 2 V A - 1 + 1



.

=(vr

1 - 1



<b>5.39: Giai cac phu'dng trinh: </b>


1) jc-5 = 3

<i>• </i>


2)

<b>2 X - 3</b>

-

<i>x + \ </i>

= 0.



3)

<i>x-l =2x + l. </i>


:) Tacd:

<i> x</i>

<i><sub>-5 = 3^ </sub></i>



Giai



;c-5 = 3



<i>x</i>

<i><sub>-5^-3 </sub></i>

<i>x = 2 </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(62)</span><div class='page_container' data-page=62>

<i>2x-3 = x + \ </i>




<i>2x-3 = - x - \ </i>

<i><b>4^ </b></i>

<i>x = 4 </i>

<i>3x = 2 </i>


<i>x^4 </i>



<i>2 </i>



<i><b>X = — </b></i>



<i>Vay phifdng trinh c6 hai nghiem: x = 4 va — j • </i>


<i>3) Tacd: x-l =2x + 7 ^ </i>

<i>2x + l>0 </i>

<i>x-l = 2x + 7 </i>



<i>x - \ -2x-l </i>


<b>4=> </b>


<i>3x = -6 </i>



<i>Vay phiTcfng trinh c6 nghiem: x- - 2. </i>



9

~ 2



x = - 8



<i>3x = -2 </i>

<i>^ x = -2. </i>



<b>De 5.40: Giai cac phiTdng trinh: </b>



<i>1) x - x - 2 = 2 . 2) 2 x ^ - 7 A : - 5 A : - 2 = 0 . </i>



3)<b> I J C</b>- 2 1 - 1 - 2<i> = 0. 4) x^ -5 x +6 = 0.. </i>

1) * Xet ;c < 0 phu-dng trinh trd thanh:




<i>~x + x-2 = 2^Ox = 4^xe0. </i>



* Xet 0 < jc < 2 phiTdng trinh trd thanh:



x + x - 2 = 2<;=>2;c = 4<^;c = 2 (loai)


* X6tx > 2 phiTdng trinh trd thanh:



<i>x-x + 2 = 2^0x = 0^ xeR. </i>



<i>Do do x>2. </i>



Ke't luan: Nghiem ctia phu^dng trinh la : ;c > 2.


2) * Vdi ;c < 0 thi

<i><b>= -X, </b></i>

<i><sub>x-2=2~x. </sub></i>



<i>Phu-dng trinh trd thanh: 2x' + 7x - 5(2 - jc) = 0 </i>



<^ 2 x ' + 12x -10 = 0 <;=> ;c = - 3 ±

Vi4


Vi JC < 0 nen chi nhan A; = - 3 - Vi4 .



122



* Vdi 0

<b> < A: <</b>

2 thi |x| = 2| = 2



<i>-Phu-dng trinh trot thanh: 2x^ -lx-5(2-x) = 0 </i>



<^ 2x^ -12x - 1 0 = 0

<b> -</b>

<b> X</b>

- 5

= 0



1



<i><b>^X = -(l±yf2\^ </b></i>

<i><b><sub>1 \</sub></b></i>




Vi - ( l -

V2T)

< 0 <

2 < - ( 1 +

<i> ylri^</i>

nen khong nhan



<i>\±yl2\] </i>



1



<i>x = — 2 </i>



* Vdi

<b> JC ></b>

2: thi

<i>x-2=x-2. </i>



Phu-dng trinh trd thanh: 2

<b>JC^ -</b>

7

<b>X -</b>

5(

<b>X -</b>

2) = 0



<i:^2x'-12jc + 10 = 0 ^

J: =

<sub> 1, jc = 5. </sub>



Vi

<b> JC ></b>

2 nen ta chi nhan x = 5. ;



<i>Ke</i>

<i><b>'t luan: Nghiem la x = 5, jc = - 3 - Vl4. </b></i>



3) Taco:

l x

- 2 1 - 1

- 2

= 0 ^

= 2


<i>x-2 </i>


<i>x-2 </i>



<i>- 1 = 2 hay x-2 </i>


<i>= 3(v« x-2 </i>



<i>x-2 - I </i>



- l = - 2




<i>— 1 ——2<;4-Jc—2=—1 vd nghiem </i>



<b>< ^</b>

<b> X</b>

- 2

= ±3 4=^

<b> X =</b>

5,jc = - 1 .



Vay nghiemla: x = 5, x = -1.



4) Dat/ = |x| (/>0)thi: jc^ - 5|

<b>JC</b>

| + 6 = 0 <^ - 5/+ 6 = 0



<i><b>^ t =</b></i>

<i> 2</i>

<i><b>,t</b></i>

<i><b> =</b></i>

<i> 3 </i>



* Vdi t = 2 thi |jc| = 2

^ JC =

±2.



* Vdit = 3thi |x| = 3<^jc = ±3.



<i>Vay phu-dng trinh c6 nghiem la: x = ±2,x = ±3. </i>



<i><b>De 5.41: Tim m de phiWng trinh x + •2x + m = 0 CO nghiem. </b></i>



Gi^i



</div>
<span class='text_page_counter'>(63)</span><div class='page_container' data-page=63>

<i>-x>0 </i>


<i>(x^ -3x + m)(x'^ -x + m) = 0 </i>
<i>x<0 </i>


<i>x^ -3x + m = 0 </i>
<i>x<0 </i>


<i>(x^ - 2x + mf -x"^ =0 </i>


<i>x<0 </i>


<i>(1) hay </i> <i>x^ -x + m = 0 </i>
<i>x<0 </i> (2)
* X a t m > 0: (1) c6 S = 3 > 0, P = m > 0


(2)<b> C O</b> S = 1 > 0, P = m > 0


nen chiing c6 nghiem thi cac nghiem deu du'dng va do do ta't ca
<i>deu bi loai vi dieu kien x <0 . </i>


<i>* X e t m = 0 : thi (I) ^ x^ -3x =^0 ^ x = 0,x = 3. </i>


<i>(2) ^ x''-x^O^ x^O,x^l </i>
<i>V i dieu kien x<0 nen nhan nghiem x = 0. </i>


<i>* X6t m < 0: (1)</i><b> C O</b><i> P = x^x, = m <-0 nen < 0 < </i>


<i>Va do do phu'dng trinh c6 nghiem la x^. </i>


<i>Ket luan: Phufdng trinh c6 nghiem khi m < 0 . </i>
5.42: Giai cac phu'dng trinh:


<i>1) i x^-Ax + A= A9 </i>
<i>2) 4x^A^x-\ </i>
3) Vl - 2<b>JC</b>' = ;c - 1 .


<b>Gi^i </b>



<i>1) T a c o : ^x--Ax + A =A9 ^</i>

<i> 4^x-2f</i>

<i> = 4 9 ^ x-2 = 4 9 </i>


<b>A ; - 2 = 4 9 </b>


<i>2) T a c 6 : ylx + \=x-\^ </i>


<b>X</b>- 2 = - 4 9
<i>x-\>0 </i>


<i>x^-\ {x~\f </i>


<i>x = 5\ </i>
<i>x = -A7. </i>


124


<^ x = 3.


•3) V l - 2 x ' = j c - 1 <^


4^


x > l


x + 1 = - 2 x + l
<i>x>\ </i>


x = 0 V x = 3
x - l > 0


I - 2 x ' = ( x - l )


x > l


1-2<b>A</b>:' - 2<b>X +</b> 1
x > l


<b>X = O V J C = </b>


-3


<i>x>l </i>


<i>x^ -3x = 0 </i>


<b>J C</b>> 1


3<b>X</b>' - 2<b>A</b>: = 0


Vay phufdng trinh v6 nghiem.


<i>5.43: Cho phiTdng trinh c6 an x : yjx'^ - 4 = x - a. </i>
1) Giai phu'dng trinh vdi a = 2.


<i>2) Giai va bien luan phu'dng trinh theo tham s6 a. </i>


<b>GiSi </b>



<i>1) K h i a = 2 : phu'dng trinh trd thanh 4x^-A =x-2. </i>
<i>\x-2>0 </i>


V x ' - 4 = x - 2 4=^



<i>x''-A = {x-2f </i>
<i>x>2 </i>


<i>x^-A = X^</i> - 4<b>A : +</b> 4
<i>x>2 \x>2 </i>
4x = 8<i> \ix^2 </i>
Phu'dng trinh c6 nghiem la x = 2.


» : - a > 0


<i>-A = (x-af </i>


<^ jc = 2


<i>2) ^lx^-A=x-a </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(64)</span><div class='page_container' data-page=64>

<i>x> a </i>


• a = 0 ta CO (*) 4 ^


• a ^ 0 ta CO (*)


<i>x> a </i>


<i>lax = a^ +4 </i>
<i>x>0 </i>


<i>Ox = 4 </i>



<i>X > a </i>


<i>xe0 </i>



<i>X = — a' +4 </i>


<i>la </i>


<i>G i a i d i e u k i e n ^^—^> a ^ a> 0 </i>


<i>la </i> <i>la </i>


<i>4-a^ </i>


<i>la ~ </i>


<i>a > 0 ; 4-cr>0 </i>


<i>a<0 • 4-a" <0 </i>
<i>a>0</i>

;

<i> a^ <4 </i> <i>0<a<l </i>


<i>a<-l. </i>
<i>a<Q ; a ' > 4 </i>


T o m l a i :


<i>• N e u 0 < a < 2 hoac a < - l : PhiWng t r i n h c6 nghiem </i>
a ' + 4


<i>X = </i>



<i>la </i>


N e u - 2 < a < 0 hoac a > 2: Phtfcfng t r i n h v 6 n g h i e m .


<i>B e 5.44: G i a i phu-dng t r i n h : + 4 x + 5 = l^Jlx^~T^. </i>


<i>D i e u k i e n :lx^-3>0^1x>-3^x>--. </i>
~ 2


T a c d A:'+4Jc + 5 =

2^y2IT3.



.2


^ AT'+ 4A: + 5 -2 V 2^ + 3 = 0


^ + 2A: +1) + |(2A: +

3) -

2V2

^T3

+1


^ U +1)' + (V2;c +

3

-

1)'

= 0


= 0


126


4=>


44>


(;C + 1 ) ' = 0 '


V2A: + 3 - 1 = 0



x + 1 = 0


V2A: + 3 - 1 = 0


A: = - 1


V2A: + 3 = 1 4=^


A: = - 1
2A: + 3 = 1


< ^ Ar = - 1 .


N g h i e m cua phufdng trinh la x = - 1.
p 6 5.45: G i a i cac phu'cfng t r i n h :


1) A: - 5V X- 6 = 0.


2) 3A:^ + 2A: =<i> lyjx^ +x +\-x. </i>


3) A : '<i>- 4 x - 6 = yjlx^ - 8 x + 12. </i>


1) A: - 5V^ - 6 = 0. ( 1 )


<i>D a t : t = ylx ; (t>0). • </i>
K h i d d : ( l ) ^ r ' - 5 / - 6 = 0 4=!>


[/ = 6



<i>Ydi l = 6^4x = 6^ x = 36. </i>


2) 3A:' + 2 A : - 2 V ? T^ + 1 -A: ^ 3U ' + X ) - 2 7 ^ ^ ^ T^ - 1 = 0(2)


<i>D a t : t = y[x^~+x ; ( / > 0 ) . </i>
K h i d o : ( 2 ) 4^ 3/' - 2? - 1 = 0


<i>t = l </i>


1


' - 3 «
V d i / = l< ^ V ^ + A: = l<;=>A:'+x = l


<b>- 1 - V 5 </b>
2
<b>•i +</b>

Vs



<^A:'+A: - l = - 0 < i = >


A: =


<i>x — </i>


<i>V a y p h i cfng t r i n h c6 h a i n g h i e m l a : x = </i>


<i>1 </i>
- 1± 7 5


<i>2) T a c 6 : x'-4x-6 = ^lx'' - 8 x + 12. </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(65)</span><div class='page_container' data-page=65>

-4;c + 6)-12-V2(x^ -4

<b>A</b>

<sub>: + 6) = 0 (3) </sub>


<i>Dat: t = ^2{x' -Ax+ 6) ; (i>0). </i>



Khido: ( 3 ) 4 ^ y

- 1 2

<sub>- r = 0 ^ f ' - 2 f - 2 4 = 0 </sub>


r = 6



' = - 4 (/)



* Vdi f =

6

^ 7 2 ( X

<sub>^ - 4</sub>

A

<sub>:</sub>

+ 6) =6<^2(

X

'-4

A

; + 6) = 36


<^;c^-4x-12 = 0<(=> '^"'"^



l;c=:6.



Vay phiTdng trinh cd hai nghiem la: x = -

2

<sub> va x = 6. </sub>


De 5.46: Giai cac phifdng trinh:



<i>1) ylU-x-Jj^=^2 </i>


<i>2)</i>

V

5

A; -

<sub>1</sub>

- V3x - 2

-

V

;c

- 1 = 0.


1) Tacd: V l l - x - V ^ = 2.



Dieu kien: l l - x > 0

<i><b><sub>x-l>0 </sub></b></i>

<i>x<\\ </i>

<i><sub>x>l < ^ l < ; c < l l </sub></i>



( 1 )
(*)

Khi dd: (1) Vl 1 - ^ =

2

+ VA:

-

1



<^ 11 - ^ = 4 + 4 + (;c -1) <^ 4 = 8 - 2 ;c


4

- X >

0




2 V I ^

= 4 -

<i><sub>X ^ </sub></i>

<sub>4 U - l ) = ( 4 - x f </sub>


<i><b>x<4 </b></i>



<i>x<4 </i>



<i>4x-4 = l6-Sx + x^ </i>


<i>x<4 </i>



<i>x = 10\/x = 2. </i>


<i>^x = 2 (thoa dieu (*)). </i>



Vay phiTdng trinh da cho cd mot nghiem x = 2.


<i>2) ^5x-l-fix--2-^f^ = 0. </i>



<i><b>x" -12</b></i>

A:

+

20 = 0



(2)


128


Di^u kien:

<i><b>5x-\>0 </b></i>

<i><b>3x-2>0^ </b></i>


; c - l > 0



<i><b>x>-~ 5 </b></i>


2



<i><b>x> — <^x>\ </b></i>

<sub>~ 3 </sub>


<i><b>x>\ </b></i>



<i><b>Khi dd: (2) ^ yl5x-\ y/3x-2 + ^x-l </b></i>




<!^5

A

<sub>:-1 = (3</sub>

A

<sub>:-2) + (;</sub>

C

<sub>-1) + 2</sub>

V

<sub>(3</sub>

A

<sub>:-2)(</sub>

X

<sub>-1) </sub>



<i>x + 2>0 </i>


<i><b>^2yji3x~2Xx-\)=x + 2 4:^ </b></i>



<b>44> </b>



<i><b>x>-2 </b></i>



12

X'

-

12;c -

<sub> 8</sub>

A:

+

8 = + 4x + 4


2

A: =

<sub> 2</sub>

V X

= —.


A; =

2

V;C

= —

11


11



4(3;

C

<sub>-2)(;</sub>

C

<sub>-1) = (</sub>

X

<sub> + 2)' </sub>


<i><b>x>-2 </b></i>



l l x ' - 2 4 ^ + 4 = 0



44>



So vdi dieu kien (* *) ta chi nhan nghiem x = 2.


Vay phiTdng trinh da cho cd mot nghiem x = 2.


<i>Bi 5.47: Giai cac phu-dng trinh: </i>



<i>y/x-\ + ylx-5 </i>



Gi§i




</div>
<span class='text_page_counter'>(66)</span><div class='page_container' data-page=66>

<i><b>ix</b></i>

<i> +</i>

<i> \f</i>

<i><b>>4 </b></i>


<i><b>x > \ </b></i>


<i><b>x + l>2 hoqc x + \ < - 2 </b></i>
<i><b>x>l </b></i>


<i><b>_ sJx^+2x-3 </b></i>


<i><b>W </b></i>



V d i d i l u kien do, ta<i><b> c6: </b></i>


<i>y<b>/x-l </b></i>
<i><b>ylix+3)(x-l) </b></i>


<i><b>^ x > \</b></i>


<i><b>= 3 + x. </b></i>


<i><b>= 3 + x </b></i>


<i><b>• = x + 3<=^^Jx + 3=x + 3 </b></i>


4=^


<i><b>'x + 3>0 </b></i>


<i><b>x + 3 = (x +</b></i>

<i> 3Y </i>


<i><b>'x>-3 </b></i>


<i><b>x^ +5x + 6 = 0 </b></i>


<i><b>^ x = -3Vx = -2 </b></i>


So vdi dieu kien (*) =^ phu'dng trinh da cho v6 ng liem.


<b>2)</b> Dieu kien:


<i><b>'x>-3 </b></i>


<b>x +</b>

<sub> 3</sub>

<b> = ;c^ +</b>

<sub> 6 i + 9 </sub>



<b>;c</b>

<sub>>-3 </sub>



<i><b>x = -3\/ x ^ - 2 </b></i>


<i><b>x - 5 > 0 </b></i>


<i><b>3 + ylx-5^0 </b></i>
<i><b><^ x>5 </b></i>


Ta cd:


<i><b>^</b></i> <i><b>5</b></i> <i><b>-</b></i> <i><b>^</b></i> <i><b>^ = 3 ^ ^ 5 - ^ ' - ' ' ^ ^ ' - ^ ' ^ ^ 3 </b></i>


^ _ ( . - 1 4 ) ( 3 - V I 3 5 ) ^ ^



9-

A: +

<sub> 5 </sub>


4=^

VJ

<sub>:-5+3-</sub>

V;C

<sub>-5 = 3 </sub>



<i><b>OyJx</b><b>-5</b></i> = 0 pt dung vdi moi A: > 5.
Vay phu-dng trinh cd nghiem tuy y<i><b> x</b><b>>5. </b></i>



<b>De 5.48:</b> Giai cac phtfdng trinh:


1)<i><b> ^Jx + 3 +</b> 4yfI^<b> +^Jx + S-6^JJ^-5 = 0. </b></i>
130


<b>2) </b>

<i>^x +</i>

<i><b> 2</b></i>

<i>^x-[ +-ix</i>

<i><b>-2</b></i>

<i>^x-\</i>

<i><b>x-\-3 </b></i>


GiSi



1)

Tacd

<i> \lx +</i>

<i><b> 3 +</b></i>

<i><b> 4</b></i>

<i>^x</i>

<i><b>-l</b></i>

<i>+^jx</i>

<i><b> +</b></i>

<i><b> S-6s/</b></i>

<i>x-1-5</i>

= 0



^ V

<sub>(-^-1) + 4</sub>

V ^ T

<sub>4</sub>

+ V

<sub>(</sub>

A

<sub>: - 1 ) - 6</sub>

V ^

+

9 - < = 0



<b>f V ^ + 2f + j f V I</b>

<b><sub>^ - 3 V - 5</sub></b>

= 0



<b><i=^ V x</b>

<sub>- H</sub>

<b>- 2 +</b>

- 1 -

3


• Dieu kien<b> Jc ></b> 1.


- 5

= 0

(1)



• Vdi A;> 10(a) : thi - 1 > N/9 = 3 n e n V x - l - 3> 0 va

(1)

<!=^VA:-1<b>+2</b>

+ V A

: - 1

- 3 - 5

= 0


<^ V x - 1 = 3< ^ x - l = 9< ^ j ; = 10 (thda dk (a))
• V d i l < j c < 1 0 : t h i V ^ < 3 n e n V ^ - 3< 0 v k


(1) V ^ ^ +

<b> 2</b>

- ( ^ / ^ - 3 ) - 5

= 0



< ^ 5 - 5 = 0<b><i</b>^0 = 0 ( luon diing)



Dieu nay chiJng to moi<i><b> x E</b></i> I,10) deu la nghiem.


<i><b>Ket ludn: 1 <</b></i>

<b> x</b>

< 10 deu la nghiem ciia phtfdng trinh da cho.
<b>*' 2)</b> Tacd: +<b> 2 ^ / ^ + - 2 V ^ ^</b> = ^ ^ i ^ .


^ 7

(^-1)

<b>+-2V^^</b>

+ 1 +

VU

-1)-

<b>2</b>

N

<b>/7^</b>

+ 1

= ^ i ^



- i + i ) ' + ^ | ( 7 ^ ^ T ^ =


- 1 + 1 + - 1 - 1


A: +

<sub> 3 </sub>



x +

3

<b><sub>(2) </sub></b>


• Dieu kien: x > 1.


• V d i

A; >

<b> 2</b>

(a) : thi

V ; c

-1 > 1 =^ - 1

> 0


<b>(2)</b>

^ ^ / I ^ + l + V I ^ - l =


</div>
<span class='text_page_counter'>(67)</span><div class='page_container' data-page=67>

2VA: - 1 - <i>x + 3 </i>


<b>4=> </b>


<i>\e{x-\) = {x + 3f </i>
<i>x>-3 </i>


-10A: + 2 5 = : 0



x > - 3


1 6 X - 1 6 = A:^ +6;c + 9
; c > - 3


<i>x = 5 </i>
<i>^x = 5 (th6a dk (a)) </i>


<i>V d i l < 0 < 2 {b) thi</i> V ^ < 1 nen V ^ - K O
d o d d ( 2 ) ^ + + l =


^ 2<b> = ^ ^ j i < ^ A ;</b> = l ( t h 6 a d k ( b ) )


T d m lai phtfdng trmh da cho cd hai nghiem: x = 1 va x = 5


<b>5.49:</b> Cho phiTcfng trinh cd an x :


<i><b>^x^-lx + \=yj(i + A^-4^-A4i . </b></i>


1) Rut gon v6' phai cu a phifdng trinh.


2) Giai phu'dng trinh.


<b>GiSi </b>


1) T a c d :

6 +

4

N

^ = ' 4

+ 2 . 2 ^

+ ( N ^ ) '= ( 2

+ .^'



<i>Tu'cfngtif 6-A-J2 =(l-yj2f </i>
Ta cd va'phai



<i><b>= 2 + > y 2 | - | 2 - N ^ = 2 + V 2 - 2 + >y2 {vil> y[i) </b></i>


2)<i> yjx^-2x + l=yl6 + 4.j2 -yl6-4yf2 </i>


<i><^^[x-\f =2yf2 </i>


132


- 1 = 2 ^ 2 ^ x - 1 + 2 ^
<i><b>X =</b> \-2yj2 </i>


<i>Phu'dng trinh cd hai nghiem la: x = \ 2^2 \x = \- 2yf2 . </i>


<b>5.50:</b> Giai cac phu'dng trinh sau:


<i>\^ +4x + 2 </i>


1) c ' - 2 ; c - 2 + ,


<i>+ 4x + 2</i><b> V </b>A : ' - 2 ^ - 2 = 2.


<i>2) + = 5^{x-2){x-3). </i>


1) Dat f = - 2 A ; - 2
V x '

+4

;c

+ 2


G i i i


thi t > 0 va phu-dng trinh trd thanh:


1


/ + - = 2<i=>/^-2/ + l = 0 < ^ f = l


<i>t </i>
<i>x^~2x — 2 </i>


<i><b>^ —z</b></i> = 1 ^ 3 x ' + 6x + 4 = 0 (v6 nghiem)


<i>4x^+Ax + 2 </i>


Vay phu'dng trinh v6 nghiem.


) Nhan xdt x = 2, x = 3 khong la nghiem.


<i>jgChia hai va' ciia phu'dng trinh cho ^[x - 2)(,x - 3) thi cd: </i>


<b>6.6 </b> <b><sub>+ .6 </sub></b> <b>( . - 2 f </b>


^ ( . - 2 ) ( . - 3 ) ^ ( x - 2 ) ( . - 3 ) = 5


<i>x-3 x-2 , </i>
<i>x-2 </i>


1


<i>'x-3 </i>


<i><^ 6/ + - = 5 (vdi t =</i><b> 6 </b>



<i>t V </i>
<i>x-3 </i>


<i>x-2 </i> <i>,t>0) </i>


1
> ^ 6 r - 5 / + l = 0 < ^ / = - , / = - .


<i>... x-3</i><b> 6</b><i> x-3 </i>


<i>U-2 </i> <i>x-2 </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(68)</span><div class='page_container' data-page=68>

<i><b>It"-3 </b></i>


<i><b>x = </b></i>



Vay nghiem 1^: * x =



<b>* V — </b><i><b>X = —^ </b></i>


3


- 1



- 3


- 1



2-3.2^ _ 190


1-2' " 63


2 - 3 ' _ 2185


1-3' ~ 728




<i><b>Bi 5.51: Giai phiTdng trinh: ^(x + 1)' +4^(x-\f = 6 ^ x ' - l . </b></i>



<b>- _ </b>


<i><b>Nhan xdt ring x = ±\g la nghiem. </b></i>



<i><b>Chia hai va'cua phiTcJng trinh cho ^x^ - 1 ta diTcJc: </b></i>


<i><b>{x-\f ^</b></i>

<b> JC +</b>

<b> 1 , , </b>



<i><b>x^-\ </b></i>

<i><b>x-\ </b></i>

<i><b>x + \ </b></i>

<b>-6</b>

= 0.



<b><^/ + l - 6 = 0 (vdi/=3pi-!-) </b>

<i><b><sub>t. \ x - \ </sub></b></i>



<b><^f'-6r + 4 = 0<^r = 3±V5 </b>



Vdi

<b> r =</b>

3^

<i><b>X-\-\ X + \ 3 </b></i>


<i><b><^ r = ^ r x - t = x + \ </b></i>



<i><b>x-\ </b></i>

<i><b>x-\ </b></i>



<i><b>^(t'-\\x =</b></i>

<i> e</i>

<i><b>+\^x = ^^ </b></i>


<b>(3±V5)'+1 </b>



<i><b><^ x = </b></i>



134



<b>5.52: Giai phifdng trinh: </b>




<i><b>^ji^-Ax + n + V3;c' - 6 x ' +28 = -3;c' +-6x + 5. </b></i>



<b>pjTiffVng</b>

<b> phap: X^t phifcfng trinh: VT = VP (*) </b>



<i><b>VT > K </b></i>


Neu tim diTcic so' K sao cho: ~


<b>Khi do : (*) ^ </b>

<i><b>vr = K </b></i>

<i><b><sub>VP = K </sub></b></i>



<i><b>VP<K </b></i>



(tu-c cac dau "=" xay ra )


<b>GiSi </b>



Ta cd:



Dau xay ra: ^



<i><b>^Ix" -4;c + ll + V 3 / - 6 x ^ +28 </b></i>



<i><b>= ^l[x^ -2x^\) + 9 +</b></i>

<i> p</i>

<i><b>[x'</b></i>

-2

<b>A : ' +</b>

<sub>I)</sub>

+ 25


= ^2(.

<b>X</b>

<b><sub>-1)'+9 + ^3(</sub></b>

<b>A</b>

<b><sub>;'-1)'+25 >79 + V25 </sub></b>



= 3 + 5 = 8.



( x - l f = 0


br^-l = 0



Matkhac: -3

<b>A</b>

<sub>;^+6</sub>

<b>JC</b>

<sub> + 5 = -3(</sub>

<b>A</b>

<sub>:^-2x + l) + 8 </sub>



= - 3 ( ; c - l ) ' + 8 < 8 .



<b>Da'u "=" xay ra: <^</b>

<b> X</b>

- 1 = 0

<b> <^ X</b>

= 1.



<b>E)od6: V2;c' - 4 x +11 + ^3.^' -6</b>

<b>JC</b>

<sub>' + 28 = -3</sub>

<b>A</b>

<sub>:' + 6;</sub>

<b>C</b>

<sub> + 5 </sub>


<b>V</b>

<sub>2</sub>

<b>A</b>

<sub>;'-4;</sub>

<b>C</b>

<sub> + 11+</sub>

<b>V</b>

<sub>3</sub>

<b>A</b>

<sub>:'-6</sub>

<b>A</b>

<sub>:'+28 = 8 </sub>



</div>
<span class='text_page_counter'>(69)</span><div class='page_container' data-page=69>

<i>x = l </i>


<i><=> x = \. </i>
<i>PhiTdng tnnh c6 nghieir duy nha't x = 1. </i>


136


<b>§ 4.</b>

<b> PHLfdNG</b>

<b> TRINH</b>

<sub> V</sub>

6 |

<b> NGHIEM</b>

SO

<b> NGUYEN </b>



<i><b>pi</b></i> 5.53: H m so' nguyen a sao cho phifcfng tnnh:


<i>[x-a)[x-lO) + l = 0</i> CO nghiemdeu la so'nguyan.


<i>T a c 6 : {x - a){x-\0) + l = 0 ^ {x - a){x-10)=-I (*) </i>
<i>Neu xEZ,aeZ thi ta c6 x - a e Z,x-10 E Z . </i>


<i>x — a — \ — a = —l </i>
<i>hay </i>
<i>x-\0 = </i>
Do do tiy (*) ta suy ra rang: <i>hay </i>


-1 [ ; c - 1 0 = l
<i>a = x — \ </i>


<i>x = 9 </i> <i>hay </i>



<i>a x +1 </i>


<i><b>X</b></i>

<i><b> = n </b></i>



nan : a = 8, a = 12.


* V d i a = 8 thi phuTdng trinh troi thanh:


<i>(x-S)(x-\0) + l = 0^ x^ -\Sx + Sl = 0 • x = 9 . </i>
* V d i a = 12 thi phiTdng trinh trd thanh:


<i>{x-l2){x-\0) + \ 0^x^ - 2 2</i>A: + 121 = 0 <^ A: = 11
Vay a = 8, a = 12 la gia tri can tim.


5.54: T i m nghidm nguyen cila phifdng trinh:
<i>4xy + 2x + 2y = 2S. </i>


Giii



<i>Ta cd: 4xy+ 2x+ 2y = 2^ ^ 4xy+ 2x+ 2y+ \ 29 </i>
^ ( 2 x + l)(2>' + l ) = 29


<i>V i xeZ,yeZ nen 2;c + 1 G Z, 2^ + 1 € Z do d6 phiTdng trinh </i>
trd thanh:


<i>2x + l = l \2x + \ 29 </i>
<i>hay </i>


2 j + l = 29 [2>' + l = l



2x + l = - l f2v + l = - 2 9
<i>hay ' </i>


2)^ + 1 = - 2 9 ;?.;y + l = - l


</div>
<span class='text_page_counter'>(70)</span><div class='page_container' data-page=70>

F)e 5.55: T i m nghiem nguyen cua phu'dng trinh:


<i>2xy + x + y = S3. </i>


<i><b>4^ </b></i>


<i>hay </i>


<i>T a c d : 2xy + x + yS3 ^ 4xy+ 2x+ 2y = 166 </i>
^ 4^;}^ + 2A: + 2>'+1 = 167 ^ (2x + 1 ) (2^ + 1 ) = 167


<i>'2x + \ \</i>A: + 1 = 167


<i>hay </i>


2>' + l = 167 [2>' + l = l


<i>2x + \ -l , f2x + l = - 1 6 7 </i>
<i>hay </i>


2 j + l = - 1 6 7 |23; + 1 = - 1
<i>^ ( x = 0,>'=:83) hay [x = S3,y = 0) </i>


<i>hay{x = -\,y = -U) hay (x = - 8 4 , ) ' = - l ) </i>



D e 5.56: T i m nghiem nguyen dtfcfng cua phu'dng trinh:


<i>[x^+4){y^+\){z'+25) = S0xyz (*) </i>


Gi^i



Ta bie't rang v d i a > 0, b > 0 thi a + 6 ><i><b> yfcib</b></i> va d i n g thitc chi
xay ra khi a = b.


Ap dung ket qua tren, ta suy ra:


<i>+4>2yj4x' =4x </i>


/ + l

>2V7 = 2x



( V I X > 0)


(vi y > 0)


<i>z^+25></i>

<b> 2^/257</b>

= lOz (vi z >

<b> 0) </b>


Nhan ve'theo ve ba bat d i n g thitc vuTa neu thi c6:


<i>(x' +4)(y' +l)(z' +25)>S0xyz </i>


Do dd:


; c ' + 4 = 4x


<i>y^ +\ 2y ^ </i>



z ' + 2 5 = 10z


<i>x' =4 </i>


/ = 1

4=>



<i>z' =25 </i>


<i>x = 2 </i>
<i>y = l </i>
<i>z = 5. </i>


Vay X = 2, y = 1, z = 5 la nghiem can tim.


<i><b>f)i 8.57: T i m nghiem nguyen cua phu'dng trinh: </b></i>
<i><b>4x' +Sx^y-4y + 3y^-n = 0. </b></i>


<b>GJii </b>


Phu'dng trinh du'dc viet


<i>thanh-4(x' +2x^y + y^)-[y^ +4> ' + 4 ) - 1 3 = 0 </i>
<i>^4[x^+yf-{y + 2f =13 </i>


<i>^[2x^+3y + 2)[2x^+y-2) = \3 </i>


<i>hay </i>


<i>2x^+3y + 2 = l </i>
<i>hay </i>


<i>2x^ + y-2 = l3 </i>


<i>2x^+3y + 2 = -\ </i>
<i>2x'+y-2 = -l3 </i>


2 x ' + 3 y + 2 = 13


<i>2x^ + y-2 = l </i>
<b>.2 </b>


<i>hay </i>


<i>2x'=23 </i>


<i>y^-S </i> <i>hay </i>


<i>2x'=-\ </i>
<i>y = 4 </i>


2 A : ' + 3y + 2 = - 1 3


<i>2x' + y-2 = -\ </i>
<i>2x'=-\5 </i>


<i>y = 4</i> 5


<i>hay </i> <i>hay </i> <i>2x^=9 </i>


<i>y = -S. </i>



Vay phu'dng trinh khong cd nghiem nguyen.


<i>De 5.58; T i m tat ca cac so' nguyen x thoa: x^ + S = l^Sx +1. </i>


<i>D i ^ u k i e n Sx+ 1> 0 ^ Sx >-I ^ x > </i>
~ . ~ ~ 8


<i>Do xeZ n e n j c > O . T a c d : </i>


<i><b>T a c d : x^ +S = l^lSx + \ +sf =hJSx+ \]^ </b></i>
^ A: ' + 16A;'+64 = 49(8A: + 1)


<i=>x' + 1 6 x ' - 3 9 2 x + 15=:0


<i>^ x^ -3x' +3x' -9x' + 9x' -21 x^ + 43JC' </i>
- 1 2 9A: ' + 1 2 9 ;C' - 3 8 7X- 5J C + 15 = 0


<i><^ x'(x-3) + 3x^ ( x - 3 ) + 9 x ' ( j c - 3 ) + 4 3 x ^ { x - 3 ) </i>


+ 1 2 9A : ( X- 3 ) - 5 (X- 3 ) = 0


<i><b>4^(x- 3){x' + 3x' + 9x' + 43;c' + 129</b></i> A: - 5) = 0


</div>
<span class='text_page_counter'>(71)</span><div class='page_container' data-page=71>

<i>x-3 = 0 </i>


<i>x' + 3x' + 9x' + 43x^ + 1 29</i><b>JC</b> - 5 = 0
<i>x = 3 </i>


<b>A</b>: ' + 3 ;<b>C</b>' + 9<b>A</b>: ' + 4 3<b>X</b>' + 1 2 9<b>J C</b>- 5 = 0 (*)
X e t phufdng trinh (*):



* x = 0 khong la nghiem ciia (*)<b> V I</b>- 5 0
* x ^ O t a c o ; c > O v a x e Z n e n x > l .


D o d d :<b> X</b>' + 3<b>A</b>: ' + 9<b>A</b>; ' + 4 3<b>A</b>: ' + 1 2 9<b>J C</b>> 5 .


=^ (*) khong c6 nghiem nguyen khac 0.
Vay phufcfng tnnh chi c6 mot nghiem nguyen la x = 3.


<i>Bi</i><b> 5 . 5 9 :</b> T i m ta't ca cac so' nguyen x, y, z thoa phu-dng trinh
<i>3x^ + 6y^ + 2z' + 3yh^ - 1 8 x - 6 = 0 . </i>


Gi^i



Ta c6: phu'dng tnnh da cho


<i>^ 3(;c' + 2y' + yh'-6x-2) + 2z' = 0. </i>


=^ chia he't cho 3 =^ z chia he't cho 3 ^ z^ chia he't cho 9.
• X ^ t z' = 0 : Phu'dng tnnh trd thanh :


3<b>A</b>: ' + 6 / - 1 8 x - 6 = 0


^ 3 ( ; c - 3 ) ' + 6 / = 3 3


<b>< ^ ( A</b>: - 3 ) ' + 2 r = 1 1


D o d d : 2 / < 1 1 = > / < 2 ' = 0 ' ; 1 ^ 2 '
* / = 0 ' = » ( j c - 3 ) ' = l l V 6 ly !



<i>* y' = l'=^[x-3f=3'=^x-3 = ±3 </i>


<i>^ X = 6 hoac x = 0. </i>


<i>Phu'dng tnnh cd cic nghidm </i>


<b>(J</b>: = 6;y = l;z = 0);(x = 6;y = - l;z = 0)


(x = O;}-= l;z = 0);(x = 0; J = - l ; z = 0)
140


* / = 2 ' - ^ (<b>A</b>; - 3 ) = 3 V6 ly !


• X ^ t z' > 9 : Ta cd


3<b>A</b>: ' + 6 / + 2 z ' + 3 ) ; ' z ' - 1 8 ; c - 6 = 0


^ 3 ( ^ - 3 ) ' + 6 / + 2 z ' + 3>''z' = 33


* / > 1 t h i 2 z ' + 3 / z ' > 2.9 +3.1.9 > 33 (loai)
* / = 0 thi 3 ( x - 3 f + 2 z ' = 3 3


V d i : * z' = 9 thi 3 (x - 3)' = 15 (loai)


<i>* =^z'>6^ =36 </i>


T a c d 3 (<b>A</b>: - 3 ' ) + 2<b>Z</b>' > 3 3 (loai)


T d m l a i nghiem nguyen cua phu'dng trinh la:
(;c = 6;); = l;z = 0);(x = 6;^ = - l ; z = 0 ) ;


<i>(;c = 0-y = l;z = 0);{x = 0;y = - l ; z = 0) </i>


<b>5 . 6 0 :</b> T i m nghiem nguyen cua phu'dng trinh:
5 x ' - 4 x y + / = 1 6 9 .


Ta c d : 5 x ' - 4<b>; c > '</b> + / = 1 6 9<b> 4 4</b>> ( 2 x<b>- ) ; ) ' + J c '</b> = 1 6 9


< ^ ( | 2<b>; c - > ' | ) ' + | A : f</b> = 1 6 9 .


Trong dd: | 2 - y] 6 |x| 6
Nhirng 169 = 13' + 0 ' = 1 2 ' + 5 ' .
Do dd cd cac kha nang sau:


l 2 A : - y l = 1 3


<i>\x\0 </i>


<i>I 2 x - y l = 0 </i>
<i>I</i><b> A</b>: I = 1 3
l 2 A : - y l = 1 2


<b>IA:I</b> = 5


<b>;c =</b> 0


y = 13


<b>A</b>: = 13


y = 26



<i>x = 5 </i>

<b>V </b>


<b>V </b>



y = - 2

<b>V </b>



<i>x = 0 ^ </i>


y = - 1 3


<b>A</b>: = - 1 3


y = - 2 6


<i>x = 5 </i>


y = 22

<b>V </b>



= - 5
= - 2 2


x = - ^
v = 2


</div>
<span class='text_page_counter'>(72)</span><div class='page_container' data-page=72>

<i><b>\2x-y\5 </b></i>


<b>I A I</b> - 1 2


<i>;c = 12 x = l2 x = -l2 </i>


V


<i><b>y =</b> l9 </i> <b>3;</b> = 29 ^ - - I Q


<b>De 5.61: T i m nghiem nguyen cua phu'cfng trinh: </b>


<b>2 " + 2 " + 2 ^ = 2 3 3 6 ( v d i x < y < z ) . </b>


<b>Gidi </b>


T a c 6 : 2 " + 2 ^ + 2 ^ = 2336 ^ 2^ ( l + 2^"^+2^"^) = 2'.73 (1)
V i 1 + 2 ^ - " + 2 ^ - M a s6Me nen:


( 1 ) ^ 2 ^ = 2 '


1 + 2^-^+2^-^=73


<i>Ta c6: (2) <^ 2^"' ( l + 2'-' ) = 2\9 </i>
V i 1 + 2 ^ - M ^ n6n:


<i>x = 5 </i>


( 3 ) ^ <i>2'-' = 2' </i>
<i>1 + 2'-' = 9 </i>


<i>y = x + 3 </i>
<i>z-y = 0 </i>


<i><b>y</b> —<b> X —</b> 3 </i>



<i>2'-' = 8 </i>


> = 8


<i>z^3<b> + y </b></i>


<i><b>y = \i </b></i>


<i>z =</i>

<i><b> n </b></i>



<i>Vay phufdng trinh da cho c6 nghidm Ih.: </i>
(x = 5;>' = 8;z = l l ) .


(2)


(3)


<b>De 5.62: T i m nghiem nguyen dtfdng cua phu'dng trinh: </b>


2 ^ + l - / = 0 .


<b>Giii </b>



Ta c6: 2^ + 1 - = 0 ^ 2 ' = - 1


^ 2 ^ = ( y - l ) ( y + l ) (*)
<i>Tir (*) suy ra y - 1 va y + 1 la ufdc so ciia 2" (vdi xeN) </i>


<i><b>nen chiing phai CO dang: y - 1 = 2',>' + l = 2 ^ ( v d i 0 < / < 7 ' ; iJeZ) </b></i>
Ta cd: 2^ - 2' = y + 1 - (); - 1 ) = 2



= ^ 2 ' ( 2 ^ - ' - l ) = 2


142


IT

2' = 2


2^-' - 1 = 1 <i><b>hay </b></i>


2" = 1
- 1 = 2
<i>=^ (/ = 1,;- = 2) (con 2'-' = 31a v6 l y ) </i>


= 3 va do do 2" = 8 = 2^ = 8 = 2'
Vay nghiem nguyen du'dng can tim la : x = y = 3.


<i>^ x = 3. </i>


<b>0 6 5.63: T i m nghiem nguyen du'dng ciia phu'dng trinh: </b>


<b>(*) </b>


1 1 1 1 ,


<b>GiSi </b>


<i>Tuf (*) =^ ^ > l,y > l,z >l,t>l ( v i - ^ < 1 , - ^ < 1</i>,4- < 1>4- < 1)


<i>x^</i>

/

<i> z^</i>

<i> e </i>




<b>* Neu X = y = z = t = 2 thi (*) thoa man </b>


<b>* Neu mot trong bon so' x, y , z, t cd it nhat mot so' Idn </b>
hdn 2 thi:


1 1 1 1 1 1 1 1 ,


+ -^ + ^ + ^ <- + - + - + - < !



- ' / ' ' ~ 9 4 ' 4 4


<i>(Gia svl</i> A: > 2 = ^ X > 3 ^ ^ < - con y,<b> z,</b> t deu Idn hdn hay


<i><b>X</b> 9 </i>


b k n g 2 n e n 4 < i 4<i><sub>x^ 4 z 4 r 4 </sub></i>- < 7, 4 - < j )


<b>Vay x = y = z = t = 2 1a nghiem can tim. </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(73)</span><div class='page_container' data-page=73>

<b>CHl/dNGVI: H E PHLfOfNG T R I N H </b>



<b>§ 1. HE HAI PHUdNG TRJNH BAC NHAT HAI AN </b>


<b>HE BA PHadNG TRINH BAC NHAT BA AN </b>



<i><b>I. He hai phifrfng trinh bac nhg^t hai in: </b></i>


<i><b>ax + by = c </b></i>
<i><b>a'x + b' y = c' </b></i>


<b>II. He ba phvfrfng trinh bac nhfi't ba an: </b>



<b>La he phifdng trinh c6 dang: </b>


<i><b>La he phiTdng trinh c6 dang: </b></i>


<i><b>ax + by + cz = d </b></i>
<i><b>a'x + b'y + c'z = d' </b></i>
<i><b>a"x + b"y + c"z = d" </b></i>


<i><b>Bi</b></i> 6.1: Giai cac he phircJng trinh sau bang


<i><b>[3x- y = 5 </b></i>


<b>phifcfng phdp cong dai s6': </b>


<i><b>'x + 3y = \0 </b></i>
<i><b>x-2y = -5 </b></i>


<b>1) Ta c5: • </b><i><b>2x + y = 5 (1) i5x = \0</b></i><b> ((l) + (2)) </b>
<i><b>[3x-;; = 5 (2)^[3x-y = 5 </b></i>


<b>x = 2 </b>


<i><b>h = 2 </b></i>


<b>Vay he da cho cd nghiem: (2, 1). </b>


<b>2)</b> Tacd: < <b>x + 3>^ = 10 (3) rx +<sub><=> </sub></b> <b> 3>^ = 10 </b>


<i><b>-2y = -5 (4) [5j; = 15 ((3)-(4)) </b></i>



<b>144 </b>


<i><b>x = \0-3y </b></i>
<i><b>x = l </b></i>


<i><b>y = 3. </b></i>


<b>Vay he da cho c6 nghiem: (1,3). </b>


<i><b>Bi</b></i> 6.2: Giai cac he phifdng trinh sau:


<b>'2(x + >') + 3(x->') = 4 </b>


<b>1) </b>


<b>(x + ;;) + 2(x->') = 5. </b> <b>2) </b>


<b>2(x-2) + 3(l + >^) = -2 </b>


<b>[ 3 ( x - 2 ) - 2( l + ;;) = -3. </b>


<b>1)</b> Tacd: •


<b>Glii </b>



<i><b>2(x + >') + 3(x-;;) = 4 (Sx-y = 4 </b></i>


<i><b>(x + y) + 2{x-y)^5 </b></i>



<b>(1) </b>
<b>t3x->; = 5 (2) </b>


<b>2x + 0 = - l ((l)-(2)) </b>


<i><b>y = 3x-5 </b></i>


<b>2)</b> Tacd: •


Vay he cd mot nghiem:


<b>2(x-2) + 3(l+>') = -2 </b>


<b>X = — </b>


<b>2 </b>


<b>13 </b>


<i><b>2' 2 </b></i>
<i><b>3(x-2)-2(\ y) = -3 </b></i>


O


<b>(3) </b>
<b>(4) </b>
<b>2x + 3;;</b> = - l


<b>3x-2^ = 5 </b>
<i><b>'4x + 6y = -2 </b></i>



<i><b>9x-6y^\5 </b></i>


<b>'I3x + 0 = 13 ((3)4(4)) </b>


<b>l6>/ = 9x-15 </b>
<b>x</b> = l


</div>
<span class='text_page_counter'>(74)</span><div class='page_container' data-page=74>

<=>


<b>6.3: Ta bie't rang: Mot da thiJc bkng da thitc 0 khi va cW khi tat </b>



<i>c& cac hd so'ciia n6 bang 0. Hay tim cac gia tri ciia m va n de da </i>



thiJc sau day (vdi bien so' x) bang da thtJc 0:



<i>P(x) = {2m + n- 5)y + {5m-n-9). </i>



<i>Ta c6: P{x) = 0 ( V x ) { 2 m + n-5)x + (S/w-«-9) = 0 (Vx) </i>


'2w + «-5 = 0



<i>[5m-n-9 = Q </i>



<i>'2m + n = 5 (1) </i>


<i>\5m-n = 9 (2) </i>



'7/77

+ 0 = 14 ((l) + (2))


77

<sub> = 5</sub>

/77

<sub>-9. </sub>



f/77

= 2




'/77

= 2


/2

= 1.



Vay:



<b>6.4: Giai cac he phiTdng trinh sau bang phifcfng phap the: </b>



<i>^x-2y = -3 \3x + y = -5 </i>



1) 2x + 3>' = 8.

<i>2x + 3y = -S. </i>



<i><b>1) (ly. </b></i>



Gi§i



<i>x-2y = -3 (1) </i>



2x + 3>^ = 8 (2)



Tuf phtfcJng trmh (1), bieu dien x theo y ta dtfdc: x = 2y - 3.


<b>Tha' vac phifcJng trinh (2) ta du'dc: </b>



2(2>'-3) + 3>' = 8 o 7 > / = 14



<i><^ y = 2 </i>



<i>[y = 2 \y = 2 </i>



Vay he (I) cd mot nghiem: (1,2).



146



2) (//>

<i>3x + y = -5 (3) </i>

<sub>2x + 3>' = -8 (4) </sub>



<b>TuT phu'dng trinh (3), bieu dien y theo x ta dufdc: y = </b>


<b>The vao phiWng trinh (4) ta duTdc: </b>



<i>2x + 3(-3x-5) = -8<::>-7x = 7 ^ x = -l. </i>



-3x - 5.


<i>Dodo: (//) y = -3x - 5 </i>



x = - l

<i>y = -2 </i>

x = - l


Vay he (II) cd mot nghiem: (-1,-2).



<i><b>x-y 2x + y _^ </b></i>



<i><b>6.5: Giai he phu'dng trinh: 1 17 </b></i>


<b>6.5: Giai he phu'dng trinh: </b>



^^ + ^ + ^ - ^ = 1 5 .


[ 5 19



<i>x</i>

<i> —</i>

<i><b> y 2x-\-y </b></i>



7 17



<i>Ax</i>

<i><b>-\-y y — 1 </b></i>



= 7



= 15


5 19


31x-10> = 833


76x +24^ = 1460


93x-30^ = 2499


95x + 30y = 1825



x = 23



30)' = 1825-95x


x = 23



<i><b>y = - \</b></i>



<b>4=^ </b>



17x-17>' + 14x + 7>' = 833


76x + 19>' +5)^-35 = 1425



31x-10)' = 833


19x + 6>' = 365


188x = 4324


95x + 30>' = 1825



x = 23


30y =.-360


Nghiem cua he phufdng trinh la x = 23



<i><b>y =</b></i>

<i> -n </i>




</div>
<span class='text_page_counter'>(75)</span><div class='page_container' data-page=75>

6.6: Cho he phufcfng trinh (m la tham so'): <i>mx — y = \ </i>
<i>—x + y = -m </i>
1) ChiJng to khi m = 1 he phufcfng tfinh<i> c6</i> v6 so'nghiem.
2) Giai he tren khi m ^ 1.


1) Khi m = 1 he phufcfng trinh trci thanh:


<i>Ox^O </i> <i>xeR </i>
<i>y<b> —</b> x<b> —</b> l </i>
<i>x — y = l </i>


<i>—x + y — —\ — x — \ </i>
He phtfcfng trinh c6 v6 so'nghiem.


<i>inx<b> —</b> y = l {mx — x = l — m </i>
<i>—x + y = —m [—X -\-y — —m </i>
<i>xim-\) = \-m \x = - \ </i>
<i>y = -m-{-x</i> [>' = - m - l
He phifcfng trinh cd nghiem<i> [x = — \\y = —m</i> —.l).
2) Khi m ^ 1:


6.7: Cho he phufcfng trinh hai an x, y: <i>—2mx + y = 5 </i>
<i>mx-\-3y = \ </i>
1) Giai he phufdng trinh khi m = 1.


2) Giai va bien luan he phufcfng trinh theo tham so'm.

GiSi



1) Khi m = 1 he phiTcfng trinh trd thanh :
<i>-lx + y = 5 </i>



<i>x + ?>y = \ </i>


<i>-6x + l,y = \5 </i>
<i>x + 3y = \ </i>


<i>-Ix^U </i>
jc +

3y

= l
<i>x^-2 </i>
<i>\3y = 3 </i>
Nghiem cda<i> ht</i> phufcfng trinh Ik (jc = - 2 ; y = l ) .
2) T a c 6 : ( " ^ - ^ + ^ = 5 ^ + 3^ = 15


<i>{mx-\-'iy = \ = \ </i>


<i>x = -l </i>
- 2 +

3 j = l



<i>x = -2 </i>
<i>y = \ </i>


148


<b>4=> </b>


-7m;c-14



<i>mx + 3y = 1 </i>


<i>mx =</i> —2


<i>\ mx </i>


* m = 0 : Ta c6 (*) ^


<i>Ox = -l </i>


. = + 3



<i>xe0 </i>



<i>' ^ 3 </i>
H# phufcfng trinh v6 nghiem


<i>x = - — </i>
<i>m </i>
* m ^ 0 : Ta<b> CO ( * ) <^ </b>


1 - m . - 2 ^


<i>y = </i> <i>m </i>


<i>m </i>
<i>y = \ </i>


He phifdng tfinh c6 nghiem la


<i>__2_ </i>
<i>m </i>
<i>y = \ </i>



(*)


6.8: Cho he phufdng trinh: <i>2x + 3y = m </i>


<i>Sx-y = \ </i>

(1)



1) Giai he ( l ) k h i m = -3.


2) Tim gia tri cua m de he (1) cd nghidm (x > 0, y < 0).


Giii



1) Khi m = -3 he phu-dng trinh (1) trd thanh :
<i>2x + 3y = -3 </i>


<i>5x-y^\ </i>


<i>2x-]-3y = -3 </i>


15x-3>' = 3



;c = 0


17<b>A: =</b>

0



15<b>A</b>:-3>' = 3
4^


<i>-3y = 3 </i>



x = 0
<i>y = - \</i>
Vay he phufdng trinh cd mot nghiem (x = 0, y = -1)
2) Giai he (l)tadu'dc:


<i>2x^-3y = m </i>
<i>5x-y = \ </i>


<i>2x + 3y = m</i>

Jl7.x = m + 3



15;c-3y = 3 ^<b> 1</b>-3>' = 3-15<b>J: </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(76)</span><div class='page_container' data-page=76>

<i><b>X = </b>m +</i>

<i><b> 3 </b></i>



17 ^



<i>y = 5x-l </i>


<i><b>X = </b>m +</i>

<i><b> 3 </b></i>



17


_ 5(m + 3)


~ 17



<i><b>X = </b></i>


<i>y = </i>


m + 3


17




5m + 15-17


17



<i><b>X — </b></i>


<i>y = </i>
<i>m + 3 </i>


<i>TT </i>



5 m - 2


17


He (1) c6 nghiem thoa (x > 0; y < 0)



m + 3


5 m - 2



<i><b>X = </b></i>

> 0



17 < 0



m + 3 > 0


5 m - 2 < 0



<i><b>4^ </b></i>

m > - 3

<sub>5m < 2 </sub>

m > - 3

<b>0</b>

3 < m <



-m <

<b> J</b>

5



Do dd khi - 3 < m < - thi he (1) c6 nghiem thoa (x > 0; y < 0)

<sub>5 </sub>



<b>6.9: Cho he phiTcfng trinh </b>

<i>mx + my =</i>

<sub>(l-m);c + ); = 0 (2) </sub>

—3 (1)



1) Giai he phiTcfng trinh khi m = 2.



2) Tim m de he c6 nghiem (x < 0; y < 0).



<b>Giii </b>



1) Vdi m = 2, he phuTOng trinh trd thanh :

<sub>2;c + 2y = - 3 </sub>



<i>-x + y = 0 </i>


<i>x-\-y = </i>


<i>y = x </i>


<i>2x = </i>
<i>--2 ^ </i>
<i>y = x </i>


150



Vay vdi m = 2 he phifdng trinh cd nghiem la:


3 3^



2)


<b>4=^ </b>


<i>mx + my = -3 </i>
<i>{\-m)x + y = 0 </i>



<i>mx + my = —3 </i>
<i>y = -{\-m)x </i>


<i>mx -m{\-m)x = -3 </i>
<i>y = {\-m)x </i>


<i>i</i>

<i>^m-m</i>

<i> + m^^x</i>

= - 3


<i>y --{\-m)x </i>


<i>m 'x = -3 </i>


<i>x<0 </i>
<i>y = -{l-m)x </i>


Nghiem thoa dieu kien



<i>[y <^ </i>


Vay m > 1 la gia tri can tim.



< ^ l - m < 0 4 = ^ m > l .



<i>Bi</i>

<b> 6.10: Cho he phifdng trinh: </b>

<i>mx — y = 2 <sub>3x + my = 5 </sub></i>

(1)


1) Giai he (l)khim= 1.



2) Vdi gia tri khac 0 nao cua m thi he (1) cd nghiem thoa man :



<i>x + y = \ </i> <i>m </i>



m ' + 3


1) Khi m = 1 he phifdng trinh (1) trd thanh :



<i>x — y — 2 </i>
<i>3x + y = 5 </i>


<i>4x = l </i>
<i>y = x — 2 </i>


_ 7

<sub>_ 7 </sub>



^ ~ 4


1


<b>J Vay khi m =1, he phiWng tnnh cd mot nghiem </b>



<b>2) Vdidi^ukien m^tO.tacd: </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(77)</span><div class='page_container' data-page=77>

<i>mx</i>

<i><b> —</b></i>

<i><b> y =</b></i>

<i> 2 </i>



<i>3x</i>

<i><b> -\- my =</b></i>

<i> 5 </i>


<i><b>[m^ ^-?>)x = 2m + 5 </b></i>



<i>2</i>

<i><b>)X-\-my</b></i>

<i><b> —</b></i>

<i><sub> 5 </sub></i>



<i>rri^x</i>

<i><b> —</b></i>

<i><b><sub> my = 2m </sub></b></i>


3x + mj = 5



2 m + 5


<i><b>X = </b></i>

<sub>+ 3 </sub>


3.(2m + 5)




m ' + 3

<i>-\-my = 5 </i>


<i><b>X = </b></i>

2m + 5

<sub>+ 3 </sub>



6m + 15+ m(m^ +3)y = 5m^ +15

4^



<i><b>X — </b></i>

2 m + 5



m' + 3



<i><b>m(m^ + 3\y = 5m^</b></i>

<b> — G;?? </b>



2 m + 5


m ' + 3



(5m-6) 4=^


m(m^

+ 3 )


<i><b>X = </b></i>

2m+ 5

<sub>m ' + 3 </sub>


5m — 6


m' + 3



He phiTdng trinh (1) c6 nghiem thoa: A: + y = 1 m^



m ' + 3

khi va chi khi:


2m + 5 ^ 5 m — m



m ^ + 3 m ^ + 3 m ^ + 3


<^ 2m + 5 + 5m - 6 = m^ + 3 - m^




4


44.7m = 4<^m = — 7

<sub>4 </sub>


Vay khi m =

<sub> he phifcfng trinh (1) c6 nghiem thoa: </sub>



<i>x+y=l-</i>

<sub>m' + 3 </sub>



<b>6.11: Gia su" h6 phifdng trinh sau day c6 nghiem: </b>


<i>Chtfng minh r^ng = 3abc. </i>



<i>ax + by = c </i>


<i>bx + cy = a </i>


<i>cx-\-ay — b </i>



GiSi



<b>Goi (j^o '>o) 1^ nghidm cua hS phu'dng trinh da cho. </b>


152



<b>+ ^Jo = c</b>

(1)


<i>Tac6: hx^ + cy^ = a (2) </i>



<b>+a>o =</b>

Z

<sub>7 (3) . _ </sub>



<i>Nhan hai ve ciia (1), (2), (3) Ian tot vdi ,b^ ta c6 </i>


<i>cb^x^+ab^y^=b' </i>



<i>=^a^+b^+c^ =[a^b + b^c + ac^)xQ+[a^c + ab^+bc^)y^ (*) </i>


Nhan hai ve' cua (1), (2), (3) Ian liTdt vdi ab, be, ac ta c6: .




<i>a^bx^ + ab^y^ = abc </i>


<i>b^cxQ + bc^y^ = abc </i>


<i><b>UC^XQ + a^cy^ = abc </b></i>


<i>=^3abc =(a^b + b''c + ac^)x^+[a^c + ab^+bc^)ya (**) </i>


<i>So sanh (*) va (**) ta du^dc : a' +b' +c' = 3abc. </i>



<b>6.12: Giai he pht/dng trinh: </b>

<i>'x^y + z=^\ </i>

x + 2>' + 4z = 8


<i>x + 3y + 9z--21 </i>



Giii



<i>x + y + z = l (1) x+y+z=\ </i>



<i>Taco: x +</i>

<i><b> 2y + 4z = S ( 2 ) ^ y + 3z = l ((2) </b></i>

-(!)) (4)


<i>x + 3y + 9z = 21 (3) y + 5z = 19 ((3) </i>

-(2)) (5)



<i>x+y+z=l </i>

<i>'x = \-(y^z) x^6 </i>



<i><b>mjt ^ </b></i>

<i><b>y + 3z = l ^ </b></i>

<i><b>y = l-3z </b></i>

<i><b><sub>y =</sub></b></i>

<i><b><sub> -n </sub></b></i>



<i><b>lz = \2 ((5)-(4)) z =</b></i>

<i><b><sub> e </sub></b></i>

z = 6



</div>
<span class='text_page_counter'>(78)</span><div class='page_container' data-page=78>

Nghi6m cila he phiTdng trinh la


<i>x = 6 </i>
<i>z = 6 </i>
De

<b> 6.13: </b>




<i><b>X</b> y z </i>


<i>Giai he phtfcfng trinh : 6 - 1 0 -2 </i>
<i>4x + 3y-2z = -\ </i>


Ta<b> CO : </b>


<i><b>X ^ y</b> _ z </i>


6 - 1 0 ~ - 2
<i>4x + 3y~2z = -l </i>


6 - 2
<i>y z </i>
- 1 0 - 2
<i>4x + 3y-2z </i>


<i><b>X</b></i> = - 3 z


<i>y = 5z <^ </i>
<i>z = - l </i>


= - 1


<i>'x = 3 </i>
<i>y = - 5 </i>
<i>z = -l </i>


<i><b>X</b></i> = —3^



<i>y = 5z </i>


- 1 2 z + 5 z - 2 z = - 1


<i>Vay he phufdng trinh c6 nghiem l a : ( x = 3 ; y = - 5 ; z = l ) </i>


<i>x + y = Sz-l </i>


<b>6.14:</b><i> Giai he phiTdng trinh ^ y + z = ^4x-l </i>


<i>Z + x = ^4y-l </i>


<i><b>dm </b></i>



<i>Dieu kien: x,y,z>-. </i>


<i>4 </i>


Nhan vao m6i phifdng trinh vdi 2 r d i cong lai, ta diTdc:
<i>4x-2y/4x~l+4y-2^4y-l+4z-2.j4z-\^0 </i>


154


<i>{4x-\) -2V4JC-1</i> + l] + [ ( 4} ; - l ) - 2 ^ 4 ^ + l] + [ ( 4 z- l ) - 2 ^ 4 ^ - 1 + 1
<i>( , y 4 l ^ - i f + ( V 4 > ^</i> - l ) ' + ( 7 4 z ^ - i f = 0


= 0


V 4 x - 1 = 1



<i>^4y-\=\^ </i>


V 4 z - 1 = 1


2


^ = 2


vay<b> h6 CO nghiSm duy nhat </b> <b>1 I 1 </b>


De<b> 6.15:</b> T i m m o i x, y, z trong phifdng trinh:


<i>x +<b> y</b> + z + 4 = 2ylx-2 + 4 y J y - 3 +</i> 6 V z- 5 .


GiSi



x - 2 > 0 [ ; c > 2
D i e u kien: y - 3 > 0 < ^ y > 3


<i>z-5>0 \z>5 </i>


T a c o :<i> x +<b> y</b> + z +4 = 2ylx-2 +<b> 4^y-3+6ylz-5 </b></i>


<i>x + y + z + 4-2^f7^-44y^-6^[z^ = 0 </i>


<b>f ( A : - 2 - 2 ^ / ^ ^ ^ + l ) + ( y - 3 - 4 7 y ^ + 4) + ( z - 5 - 6 ^ / F ^ + 9) = 0 </b>
V ^ - l f<b>+ ( A</b>/ r ^ - ^ 2 ) ' + ( V F= 5 - 3 ) ' = 0 •


( V ^ - 1 )
( V ^ - 2 ) ' = 0


( V ^ - 3 ) ' = 0


^ 7 ^ - 1 = 0


^ V > ^ - 2 = 0
V F^ - 3 = o


</div>
<span class='text_page_counter'>(79)</span><div class='page_container' data-page=79>

- 2 - 1 <i><b>X </b></i>- 2 = 1
- 3 = 2 ^ ^ <i><sub>y </sub></i>- 3
- 5 = 3 <i>z </i>- 5 = 9


Nghiem ci5a he phu'cfng trinh la<i> : [x = 3;y = 7;z = l4). </i>


156 ,


<b>§ 2. H E GOM MOT PHadNG TRINH BAC NHAT </b>



<b>V A</b>

<b> MOT PHLfdNG</b>

<b> TRINH</b>

<b> BAC CAO </b>



I . Dang: <i>'ax + by + c = 0</i> (1)


<i>fix;y) = 0</i> (2)


trong d6:<i> f(x,y)</i> = 0 la mot phu'cfng trinh bac cao theo hai an x
va y. •


I I . Phifflfng phap:


1) TO phu'cfng tnnh (1) rut mot an x hoac y theo an con lai.
2) The vao phu'cfng trinh (2) de du-a phu'cfng trinh (2) ve



phu'cfng trinh mot an.


De 6.16


1) ^


: Giai cac he phifcJng trinh sau:
j c - v + 2 = 0


<i>+xy = 4 </i>


<i>x-y = 0 </i>


<i>x'^ +xy-y^ =1. </i>


1)


<i>x-y + 2 = 0</i> (1)
<i>x^+xy = 4</i> (2)


Giil



Tacd: (1)<^>'<b> = A: +</b> 2.


The vao (2):<i> x'' +x{x + 2) = 4^2x^ +2x-4 = 0 <^ </i>
• V d i :<b> X =</b> 1 thi<b> y =</b> 1 + 2 = 3


<b>;c = l </b>



<i>x = -2 </i>
• Vdi: x = - 2 thi y = - 2 + 2 = 0.


Vay he c6 hai nghiem: (1; 3) ; ( - 2; 0).


<i>x-y = 0</i> (3)


<i>x'+xy-y^=\) </i>


<i>fc. Ta c6: (3) ^ y =<b> X</b></i> th6' vao (4)


<i>x^ +x.x-x'^ = x^ =1^ x = ±\. </i>
2)


</div>
<span class='text_page_counter'>(80)</span><div class='page_container' data-page=80>

• Vdi:<b> X = -</b> 1<b> I h i</b> y = - 1.


• V d i :<b> A ^</b> 1 thi y = 1


Vay he c ) hai nghidm: (-1; -1) ; (1, !).•


<b>6.17:</b> Cho he phifdng trinh: <i>x + y = l </i>


<i>x' =m{x-y). </i>


1) Khi m = 1: he trd thanh:
1) Giaihe khi m = 1.


V d i gia tri nao cua m thi he c6 ba nghiem phan biet ?
<b>Giai </b>



<i>x ' - / = x - y</i> (2)
Ta<b> C O :</b> (1). ^ >'= 1<b> - A; .</b> Th6'vao (2):


<i>x' -{\-xf =x-{\-x)<=^ x'-(\-3x + 3x^-x') = 2x </i>
2<b>A</b>: ' - 3<b>A:^</b> + X = 0 <^ x(2x^ - 3<b>A</b>: + l ) = 0


<i>x = 0 </i>


2<b>A</b>: ^ - 3<b>X +</b> 1 = 0 <i>x = l ^y = 0) </i>


<i>2 2 </i>


Vay he da cho c6 ba nghiem: (0;1) ; (1 ;0) ; ( .
2 2


2) T a c d :
<i>x + y = \ </i>


<i>x' =m{x-y) </i>
<i>x + y = l </i>


<i>{x-y)(x^+xy + y^) = m{x-y </i>
<i>x + y = \ </i>


<i>{x-y)[x^ +xy + y^-m)=^0 </i>
<i>y = \-x </i>


<i>x-y^O </i> v ( / / )


<i>y = l — x </i>


<i>x^ ^xy + y^ </i>


158


a. Tacd:<i><b> (1) <^ </b></i>


<i>y = \ x </i>


<i>x-[\-x) = 0 </i>


Vay ha<b> (I) C O</b> mot nghiem:


<i><b>y =</b> 1<b> — X </b></i>


U

'2j



b. Xethe (//)


<i><b>y = \ X </b></i>


1 <^


<i><b>X = — </b></i>


<i>2 • </i>


(3)


1



<i><b>X — — </b></i>


<i>2 </i>
1


<i>x^ +xy + y^ -m = 0</i> (4)
Thay: y = 1 - x tiY (3) vao ( 4 ) :


<i><b>x^ +x(l-x) + (l-xf -m = 0<F^ x'^ -x + l-m = 0 (*) </b></i>
He da cho c6 ba nghiSm phan biet 4=^ (*) cd hai nghiem


phan biet khac ^


A > 0
<b>•l1 </b><i><b>2 </b></i>


2. l2,
3


m > —


-4 3
<i>, ^ m>-. </i>


3 4


<b>4 4 </b>


44>



l - 4 ( l - m ) > 0
3


m ^ —
4


Vay khi m > - h6 da cho c6 ba nghiem phan bidt.


<b>6.18:</b> Giai he phiTdn^ tiinh:


<i>x + y = A</i> (1)
/ + / = 8 2 (2)


( l ) ^ y = 4<b>- A</b>: . T h a ' v a o ( 2 ) :<i> x'</i> + ( 4 - ; c ) ' = 8 2 (*)
Dat: t =<b> X</b> - 2 <^<b> A</b>: = / + 2 . Thi:


( * ) ^ ( / + 2 y + ( / - 2 ; = 8 2


</div>
<span class='text_page_counter'>(81)</span><div class='page_container' data-page=81>

<i><b>^ t' +4.t\2 + 6.t\4 + 4.t.S + l6 </b></i>


<i><b>+ t' ~ A</b></i>

<i>.e</i>

<i><b><sub> .2 + 6.r' .4 - A.t.9, +16 - 82 </sub></b></i>



<i><b><^2t'</b></i>

+48^^ - 2 5 = 0


<i><b>^t' +24r^-25 = 0 </b></i>



<i><b>r = -25(1) </b></i>


Vdit= 1, tacd: x = 3 ; y = 1.



Vdit = - l , t a c d : x = 1 ;y = 3.


<i><b>Vay h6 c6 hai nghiem: (3, 1); (1, 3). </b></i>




<b>§ 3. HE DOI XUfNG - HE DANG CAP </b>



<b>I. d6</b>

<b>'i xiJng lo^i</b>

<b><sub> I: </sub></b>



1) Binh nghia: H6 : •

<i><b>duTdc goi Ik M dd'i xtfng loai </b></i>


I n6u khi thay x bdi y ngifdc lai thi moi phiTdng trinh trong h6


khong thay ddi.



<b>2)</b>

<sub> Phifdng phap: </sub>



• Dat:S = x + y ;P = x.y.



<i><b>• Dura he da cho vi he c6 hai an S; P. </b></i>



<i><b>• Tim S; P. Khi dd: X, y Ik nghiSm ci5a phifdng trinh: </b></i>


<i><b>X'-SX + P = 0. </b></i>



3) Chil v:



<i><b>a) Dieu kien c6 nghiem: -4P>0. </b></i>



<i><b>b) Neu (x, y) la mot nghiem ciia h6, thi (y, x) cung la mot </b></i>


nghi6m ciia h6.



c)

<b>* </b>


<i><b>+ =(x + yy -2xy = S^ -2P. </b></i>



<i><b>3P). </b></i>


<i><b>- (x + y){x^ -xy + y^) </b></i>




<i><b>= (x + yiix + yy-3xy\=S.{S' </b></i>



* =(x

<b>' + / ) ' - 2 x V </b>



<i><b>= [(x + yy-2xy\</b></i>



<i><b>= [S'-2PJ-2P\ </b></i>


<b>II. H$ dfi'i xuTng lo^i II: </b>



1) Bmh nghia: He:



• U(^,)') = G<b> (2) </b>


dtfdc gpi la h6 d6'i xiJng loai II na'u Khi thay x bdi y VJ» ngtfdc lai


thi phufdng trinh (1) bien thanh phufdng trinh

<b> (2)</b>

<sub> va phudng tiinh </sub>


<b>(2)</b>

<sub> bien thanh phifdng trinh (1) </sub>



<b>2)</b>

<sub> Phifdng phap: </sub>



• Lay (1) -

<b> (2)</b>

<sub> de difa v^ mot phiTdng trinh dang tlch s6' va </sub>



giai nghiem nay theo nghiem kia.



_ • The vao mot phifdng trinh trong he de



</div>
<span class='text_page_counter'>(82)</span><div class='page_container' data-page=82>

<b>III. Hf dang cfi'p: </b>



<i>1) Binh nghla: La he phiTdng trinh c6 dang: </i>


<i>ax^ + bxy + cy^ = d </i>




<i>a'x^ +b'xy + c'y^ = d' </i>



2) Phifdng ph^p: X6t hai trifdng hdp:



• THl:

<b> X =</b>

<b> 0: Tha' trifc tiep vao he de giai. </b>



<i>• TH2: x^O: Dat: y = kx. </i>



<b>- Tha' vao he, khur x ta difdc mot phifdng trlnh theo k. </b>


- Giai tim k, iJng vdi mSi trifdng hdp c\5a k ta tim dtfdc


nghidm (x, y) ciia he.



<i>Ghi chu; a) C6 the xet hai trifdng hdp: y = 0 va y^O. </i>


b) Khi he phiTdng trinh c6 bac cao hdn 2 ta van c6 th^



dung each giai tren n6u cac so'hang

<i><b> d</b></i>

ve trai ciia he R


ding cap.



<i><b>6.19: GiSi he phtfdng trlnh sau: +y^ +x + y = S (1) </b></i>



<i>x'+y'+xy (2) </i>



Giii



Day

<i><b> Ik</b></i>

mot he do'i xiJng loai I



Dat: S =

<b> X</b>

+ y va P = x.y



<i>Tsic6:* {l)^{x + yf-2xy + x + y = S </i>




4=»5'-2P + 5 - 8 (1')


<i>* (2)^{x + yf-xy = l </i>



<i><^S^~P = 1 (2') </i>


TO (2') suy ra: P = 5' - 7. The P vao (1') ta cd:



5 ' - 2 ( 5 ' - 7 ) + 5 = 8



<i><=^-S^ + S + \A = S^S^-S-6 = 0^S = 3,S = -2 </i>


• Vdi S = 3 thi P = 2:

<b> X,</b>

y la nghiem ciia phufdng trinh:



X ' - 3 X + 2 = 0 ^ X = 1,X = 2


<i><b>nencd {x = l,y = 2y,{x = 2,y = l) </b></i>



• Vdi S = - 2 thi P = - 3: x, y la nghiem cua phufdng trinh:


<b>162 </b>



+ 2X - 3 = 0 <^ X = 1, Z = - 3


<i><b>nencd [x = l,y ^-3);{x =-3,y = \) </b></i>



Vay h6 cd bdn nghiem gom:



<i><b>{x = \,y = 2);{x = 2,y = l);{x^ l,y = -3);{x = -3,y = l), </b></i>



<i><b>f)i</b></i>

<i><b> 6.20: Giai he phrfdng trinh: x^ +xy + y^ = 4 (1) </b></i>

<i><sub>x + xy + y = 2 (2) </sub></i>



(!')


(2')




Gi^i


Day la h6 do'i xi^ng loai I:


Dat: S = x + y; P = xy.



<i>Tacd:* (1) ^ {x + yf - </i>


<i>xy4-* {2)<:^{x + y) + xy = 2 </i>



<i>^S+P=2 </i>



TO (2') suy ra: P = 2 - S. The vao (1'):


5 ' - ( 2 - 5 ) = 4 < ^ 5 ' + 5 - 6 = 0.



<i>S = -3 </i>


[5 = 2



• Vdi S = - 3 thi P = 5 ;

<b> X,</b>

y la nghiem ciia phtfdng trinh:


+ 3X + 5 = 0 . Phtfdng trinh v6 nghiem.


• Vdi S = 2 thi P = 0:

<b> X,</b>

y Ik nghiem ciia phiTdng trinh:



<i>X = 0 </i>


<i>X = 2 </i>


n6n cd: (x = 0 ; y = 2); (x = 2; y = 0)



Vay he da cho cd hai nghiem: (x = 0 ; y = 2); (x = 2; y = 0).


, X ' - 2 X = 0<^



<i><b>6.21: Giai he phufdng trinh: x'=3x + Zy (1) </b></i>

<sub>/ = 3 > ' + 2x (2) </sub>



GiSi



Day

<i><b> Ik</b></i>

he dd'i xiJng loai II.



<i>. (\)-(2): x'-y'={3x + 2y)-{3y + 2x) </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(83)</span><div class='page_container' data-page=83>

<i><^{x- y){x + y) = x-y<?^{x- y){x + y-l) = 0 </i>
<i>x-y = 0 </i>


<i>[x + y-\ 0 </i>
<i>• Y6i: x-y = 0^y^x.Th€wa.o(\) </i>


<i>x^ =3x + 2x x^ -5x = 0 </i>
<i>\x = 0 (y = Q) </i>
<i>^[x = 5 (y = 5) </i>


<i>• W6i: x + y-l = 0^y = l-x. Th6'w^o{l): </i>
<i>x"" =3x + 2{l-x)<:^ x^ - x - 2 = 0 </i>


<i>x^-\ = 2) </i>


<i>^\y = 2 {y = -l) </i>
Vay he c6 bon nghiem:


<i>(x = 0,y = 0);(jc - 5,y = 5);(x = -\,y = 2);{x = 2,y = -1) </i>


<i><b>Bi 6.22: Giai he phifdng trinh: </b></i> <i>x' =3x + Sy (1) </i>


<i>y'=3y + Sx (2) </i>


Giii




Day la he do'i xiJng loai II.


<i>. il)-(2y.x'-/={3x + Sy)-{3y + Sx) </i>


<b>( J : -</b><i>y)(x' +xy + y') = -5{x-y). </i>
<i><^[x-y)[x^ +xy + y^ +5)^0 </i>


<i>x-y = 0 </i>


<i>x" ^xy + y^ +5 = Q </i>


• Vdi: ;t - >- = 0 <^ > = jc. The vao (1):
<i>x^ = 3x + %x^ x^ - nx = Q </i>


<i>\x = 0 {y = 0) </i>
O ;c

= -VrT

<i> {y = - ^ ) </i>


x

= VrT (}' = ViT)


164*


4
(v6 nghiem).


Tdm lai: He da cho c6 ba nghidm:


<i><b>[x = ay = 0);(x = -^\,y = -yfu),(x = ^/^T; y = ^/^Tl </b></i>


<b>p i 6.23: Giai h6 phifdng tfrnh: ^ </b>/ = ; c ' - 3 x ' + 2 ; c (1)



. ^ ' = / - 3 / + 2 ) ; (2)


Giii



Day la he do'i xifng loai II:


<i>. i2)-iiy. x'-y'=y'-x'-3(/-x') + 2(y-x) </i>


<i>^(x'-y^)-2(x'-y^) + 2{x-y) = 0 ' </i>
<i>^{x-y)[x'+xy + y')-2{x-y){x + y) + 2{x-y) = 0 </i>


<i>{x-y)[x^ + xy + y^ -2x-2y + 2) = 0 </i>
<i>x-y = 0 </i>


<i>x^+xy + y^-2x-2y + 2 = 0 </i>


<i>• Vdi: x-y = 0<=^y = x.Thivko(l): </i>
<i>x\=x'-3x''+2x^x'-4x^+2x = 0 </i>


<i>^x[x^ -4;c + 2) = 0 </i>
<i>x = 0 (y = 0) </i>
<i><b>x = 2 - ^ ( y - 2 - N ^ ) </b></i>
<i>x = 2 +<b> yf2</b><b> [y = 2 + y/2] </b></i>
• Vdi:<b> A:^+X</b>>' + / - 2<b>A</b>: - 2 > ' + 2 = 0


2;c^ + 2xy + 2}'^ - 4x - 4}' + 4 = 0


<i>^ x^ +y^ +(^x'^ +y^ +4 + 2xy-4x-4y) = 0 </i>
<i>^x' +y' +{x + y-2f =^0 </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(84)</span><div class='page_container' data-page=84>

<i>x = 0 </i>


<i>^ y = 0 (v6 nghiem) </i>
<i>x+y-2=0 </i>


Tdm lai: He da cho cd ba nghiem: .


<i>{x = 0,y^0);(x = 2-^,y = 2-^);(x = 2 + ^,y = 2 + ^ ] </i>
<i>f)i 6.24: G i i i cac hS phiTdng trinh: </i>


1) <i>/-3xy = 4 </i> 2) <i>x^-3xy + y^ =-\ </i>


<i>x^-4xy + y^=l </i> 2) <i>3x^-xy + 3y^ =13 </i>


Giii



<i>y^-3xy = 4 </i>
<i>x^ -4xy + y'^ =1 </i>


<i>Day Ik h6 phifdng trinh ding cap (bac hai). </i>
1) (/)


• Vdi y = 0: He (I) trd thanh:
<i>• Vdi y^O: Dat x = ky, tacd: </i>


0 = 4


<i>x'=l </i> (khdng thda).


<i>/{I-3k) = 4 (1) </i>


/ ( ^ ' - 4 J t + l ) = l


<b>y</b>

-3Jk/=4



<i>ky-4k/+y'=\ </i>
TO dd ta cd:


<b>1.(1 - 3/:) = 4 ( i t ' - 4^ +1) 4=^ 4jt'-13ifc + 3 = 0 </b>
<i>\k = 3 </i>


4
Vdi k = 3: Thd'vao (1), ta diTdc:


(v6 nghidm).

<b>^-4 </b>



Vdi /: =<b> 1</b><i>. The vao (1), ta diTdc: y^ = 16 </i>


166


Vay he da cho cd hai nghiem:
(x = l;y = 4);(;c = - l ; y = - 4 ) .


x^-3;cy + / = - l
3x'-;c>' + 3 y ' = 1 3


<i>Day Ik he phiTdng trinh ding cap (bac hai) </i>
2) (//)


<b>Vdi X = 0: H6 (II) trd thknh: </b>



3 / = 1 3 (khdrg thda).


• Vdi x ^ 0: Dat y = kx, ta cd:
<i>x'-3kx'+k'x'=-l </i>


<i>3x'-kx^+3k^x'=\3 </i>


<i><b>TOdd tacd: l3(\-3k + e) = -\(3-k + 3e) </b></i>
<i>k = 2 </i>


<f=^2Jfc'-5^ + 2 = 04^ 1
<i>k = —. </i>


2
• Vdi k = 2: The vao (2), ta duTdc:


<i><b>x'(\-3k + e) = - l (2) </b></i>


<i><b>^2^3_k + 3e) = l3 </b></i>


<i>x^=l<=¥ </i> <i>x = \y = 2.1 = 2) </i>


<i>x = - l {y = 2i-\) = -2) </i>
<b>Vdi it = - : Tha' v^o (2), ta duTdc: </b>


2
<i>x^=4^ </i>


<i>x = 2 </i>



<i>x^-2 </i>

<b>, = i</b>

.(-2) = - l


Tdm lai he da cho cd bo'n nghiem:


</div>
<span class='text_page_counter'>(85)</span><div class='page_container' data-page=85>

6.25: Gidi hd phiTdng trinh:


<i>xy{x-y) = 2' </i>


<b>Giii </b>



Day Ik he phiTdng tfinh dang cap (bac ba).
• V d i X = 0: h6 trd thanh: =


[0 = 2
<i>• Vdi x^O: Dat: y = kx, ta c6: </i>


(kh6ng th6a)


He 4^ <i>x'-k'x' =1 </i>
<i>kx^ {x-kx) = 2 </i>


<i>x' (l-k') = 7 </i>
<i>x'k{\-k) = 2 </i>


. T i r d d t a c d :

2 ( 1 = 7^(1-it) <^2^'-7Jt'+7^-2 = 0



<i>^{k-l)(2e-5k + 2) = 0^ </i>
<i>k = l </i>
<i>k = 2 </i>
<i>k='-. </i>



<i>2 </i>


• V d i k = l : T h 6 ' v a o ( l ) , tadufdc:0.= 7 (v6 nghiem).
• V d i k = 2 : T h 6 ' v k o ( l ) , t a d U ' d c :


- 7A: ' = 7 < ^A : = - 1 (>' = 2 . ( - l ) = - 2 ) .
• V d i A: = - : T h 6 ' v a o ( l ) , tadifdc:


2


<i>=S^x = 2 y = -.2 = \</i>


<i>T d m l a i h ^ da cho cd hai nghiem: (x = -\,y = -2);(x = 2,y = l ) . </i>


168


I


<b>§ 4. HE PHJONG TRiNH CO DANG DAC BIET </b>



<i>x — y — xy = 3 </i>
0 6 6.26: Giai he phifdng trinh:


<i>x^ +y^ +xy = l. </i>
<i>x^ +y^ +xy = l. </i>


Gi^i



Dat:



Hd ^
<i>u =<b> X </b></i>


<i>v = -y </i>


M + V + MV = 3
+ - MV = 1


(M + v) + MV = 3
(M + v)^

<i> —</i>

<i> 3uv</i>

<i> —</i>

1



<i>S + P = 3 (1) </i>
5 ' - 3 P = l (2)
(vdi: S = u + V ; P = u.v)


<i>T a c d : (1)<^P = 3-S. </i>


The vao (2): 5 ' - 3(3 - 5) = 1 <^ 5 ' + 35 - 1 0 = 0
<i>^ ^\S^2 (P = l ) </i>


<b>V V d i : S = 2 ; P = 1 thi u, V la nghiem ciia phifdng trinh </b>


X^ - 2 X + l= 0 < i^ X = l < ^ M = l


v = l


<i>x = l </i>
<i>y = -\ </i>
• V d i : S = - 5 ; P = 8 thi u , V la nghiem ciia phiTdng trinh:



X ^ + 5 A : + 8 = 0 phiTdng trinh nay v6 nghiem
T d m l a i he da cho cd mot nghiem: (x = 1 ; y = - 1).
<i>m 6.27: Giai cac he phiTdng trinh: </i>


3 6


1)

<i>2x — y x + y </i><sub>1 !_ </sub>


<i>2x-y x + y I </i>


<i>= -l </i>


(I). 2)


= 0



1



<i>2x-y x-2y 2 </i>


<i>_2</i><b> L</b>_ = . J


<i>-2x-y x-2y </i>


(11).



</div>
<span class='text_page_counter'>(86)</span><div class='page_container' data-page=86>

1) D i l u k i e n :


Dat:



<i>u = </i>


<i>x~2y^0 </i>
<i>x + y^O </i>


1
Gidi
(*)
<b>V = </b>
<i>2x-y </i>
^ thi:
<i>x + y </i>


<i><b>4^ </b></i>


3<b>M</b>- 6<b>V =</b> - 1
<b>M - V =</b> 0


<i>2x-y = 3 </i>
<i>x + y = 3 </i>
<i>Vay he da cho c6 mot nghiem: (x = 2; y = 1). </i>


<i>2x-y^0 </i>
<i>x-2y^0 </i>


1
2) D i l u k i e n :


Dat:



<b>V = • </b>


<i>2x-y </i>
<i>I </i>
<i>x-2y </i>


thi: (//) <^


2<b>M +</b> 3<b>V = </b>
-2
2<b>M - V = — </b>


18


4^ 2<b>A</b>: - > ' = 12
<b>J</b>: - 2 > ' = 9


<i><b>X = </b></i>


<i>y = </i>
V i y h6 da cho c6 m6t nghidm: (x = 5 ; y = -2).


<b>6.28: Gidi hd phtfdng tiinh: </b>


<b>;c + y + - = 5 </b>


<i>{x + y)-= 6. </i>
<i>y </i>



<i>Dieu kien: y^Q. </i>
<i>u = x + y </i>
Dat:


<b>V — </b> thi he <!=>


<b>M + V =</b> 5
<b>M.V =</b> 6
<b>Do dd: u , V la nghiem ciia phiTdng trinh: </b>
170


- 5X + 6 = 0 <J=>
<i>X = 2 </i>


<b>M =</b> 3
<b>V =</b> 2 V


V d i :


V d i :


<b>M =</b> 3
<b>V =</b> 2


<b>x + y = 3 </b>


<i>^ = 2 </i> <b>x = 2y </b>


« = 2
v = 3



<b>+ y = 2 </b>


^ = 3


<b>A; + >' =</b> 2
<b>X =</b> 3^


<b>M =</b> 2
v = 3.


<b>jc = 2 </b>
<b>y = l . </b>


_ 3
2


1


<i>T d m lai he da cho c6 hai nghiem: [x = 2;y = l ) ; </i> 3 1
2 ' ^ 2


<b>) l 6.29: Giai he phufdng trinh: </b>

<i>x - y =</i>

<i><b> [4y</b></i>

<i><b>-4^){\ xy) </b></i>


<i>x' +y^ = 54 </i>


GiSi


<b>•^-y = (V>'-V^)(i.+ ^ ) (1) </b>


x ' + / = 5 4 (2)


<b>Dieu kien: A ; > 0 ; y > 0 </b>


<i><b>• Na'u: x>y ^ 4x> d o d d : x - > ' > O v k </b></i>
<b>( 7 y - V ^ ) ( l + ; c y ) < 0 </b>


n6n (1) sai. Vay x > y khong thda.
<i>• N6ii: x<y=^yfx <^Jy d o d d : </i>


<i><b>x - y < 0 va -4x){\ xy)>Q </b></i>
n6n (1) sai. Vay<b> X</b> < y khdng thda.
• V d i : x = y.


Tilf (2) ta cd


<i>x' +x' =5A^2x' =5^^x' =21^x' =3' ^ x = 3 {y = 'i) </i>


<i>I</i> V d i<b> X =</b> 3 ; y = 3 thda phiWng tnnh (1).


</div>
<span class='text_page_counter'>(87)</span><div class='page_container' data-page=87>

<b>6.30:</b><i> Giai he phiTcfng trinh: {x + yf -4{x + y) = l2 </i>


<i>{x-yf~2{x~y) = 3. </i>


G i i i


<i>{x + yf-4{x + y) = \2</i> (1)


<i>{x-yf-2{x-y) = 3</i> (2)


Datu = x + y ; v = x - y



T i r ( l ) t a c 6 : - 4<b>M</b> = 12 - 4<b>M</b>- 1 2 = 0


<i>u = 6 </i>


<i>u = -2 </i>• Vay


TO(2)tac(3: - 2 v = 3 <^ - 2 v - 3 = 0


<i>x + y = 6 </i>
<i>x + y = -2 </i>


v = - l


v = 3 • Vay:


(1)


(2)


TO(l)va(2) tacd:


<i>x + y = 6,x-y = - l </i>
<i>x + y = 6,x-y = 3 </i>
<i>x + y = -2,x-y = - l </i>


:^+>' = - 2 ^ - l = 3


He phiTcJng trinh cd bon nghiem la:


<i>(5 7](9 3]( 3 I] (I 5 </i>



<i>'x-y = -l\ </i>
<i>x-y = 3</i>

j



<b>- 1 .</b>

<i><b> -1 </b></i>



<i>''~2'^~2 </i>


9 3


<i>x = —;y = — </i>


<b>_ _ 3 , _J_ </b>
2 ' - ^ " 2


<b>1</b> 5


<i>x = —;y = —. </i>


2 2


<b>U</b>' 2 A 2 ' 2 J<b>' i</b> 2 ' 2 j ' i 2 ' 2 j


<b>-6.31:</b> Tim ta't cd cdc gia tri x, y thoa he: ^ ^ + / < 1


GJii


<i>'x'+y'<l</i> (1)


<i>x'</i>+y > 1 (2)



172


( 1 ) ^ <i><b>x' ( A</b></i>- 1 ) < 0


<i>y'{y-\)<0 </i>


<i>x'{x-l) + y\y-l)<0 (*) . </i>
<i>x' < I </i> ;c < 1


/ < 1

<b> 1 </b>

(3)


(1)

<b> vk</b>

(2)


<b>= » A : ' ( A</b>: - 1 ) + / ( } ' - 1 ) > 0 ( * * ) :


TO<b> (*)</b><i> va (**) ta c6: x' {x-l) + y^ {y-l) = 0 ' </i>


Ket hdp vdi (3), ta diTdc: ,


<i>x' {x-l) = 0 </i>


/ ( y - l ) = 0


Thu" lai, nhan thay


<i>x^OV x-\ 0 </i>
<i>y=Oyy-\=0 </i>


<i>x = 0, * </i>



hoac


<i>x = l , </i>
<i>x = 0, * </i>


hoac thdahe:
<i>.>' = 1 • 1 y = 0 </i>


<i>x = 0\/x = l </i>


<i>y = Oyy = l, • ? </i>


<i><b>X*</b> +y^ <1 </i>


<i>x'+y'>l </i>


<i><b>Bi 6.32:</b></i> Giai he phiTdng trinh: <i>{x-yf+3{x-y) = 4</i> (1)


2x + 3>' = 12 (2)
G i i i


Dat: u = x - y . Ta cd:


(1)<^<b>M</b>'+3<b>M</b> = 4 < ^<b>M</b>' + 3<b>M</b>- 4 = 0


<b>M</b> = l


<i>u = —A> </i>



<i>x — y = l </i>
<i>x-y = -4 </i>


Vdi: x - y = 1 ket hdp vdi (2) ta diTdc he:


<i>x — y = l </i>


<i>2x + 3y=^\2^' </i>


Vdi: x - y = -4. k^'t hdp vd,i (2) ta difdc he:


<i>x-y = -4 </i>
<i>2x + 3y = \2 </i>


<i>x = 3 </i>
<i>y = 2. </i>
<i>x = 0 </i>
<i>y = 4. </i>


<i>Vay he da cho cd hai nghiem: [x = 3;y = 2);(x = 0;y = 4). </i>


<b>JfB^ 6.33: Tim tat ca cac cap so' (x, y) thoa phiTdng trinh: </b>


<i>5x-2^f^ [2 +y) + y^ +1 = 0^ </i>


<b>I </b>


</div>
<span class='text_page_counter'>(88)</span><div class='page_container' data-page=88>

<i>Taco; 5x-2yfx {2 +y) + + \ 0 </i>



<i><^ (^4x-4^ + l^ + (^y^ - lyyfx +x^ = 0 </i>



< ^ ( 2 V I<sub>- l</sub>) ' + ( > ' - ^ / I ) ' = 0


<i>(l^-lf =0 </i>


<i><b>^ 2 </b></i>


<i>[y-^f=0 </i>



<i>2yfx-\ 0 </i>


<i><b>y-y[^ =</b></i>

<i> 0 </i>


27^

= 1



Vay cap s6' (x, y) phai tim la


1


<b>'• = </b>


2-J_ 1^

4'2



<b>6.34:</b>

<sub> Giai he phi/dng trinh: - 5 x</sub>

+ y =

0



- 5

<b>A: + = 0 </b>



<b>A:-V)^ + 1 = 0 </b>

<i>x^-5x</i>

<i><b> + y=:Q (1) </b></i>

(2)



• He phiTdng trinh xac dinh vdi A: +

1 > 0 ;c > - 1 (*)


Khidd: = ^ + 1 <^>' = ;c'+2A; + 1 (3)


Thay vao (1) ta diTdc: 2A

;^-3x + l = 0

<sub>1 thoa (*). </sub>


<i><b>Thay vao (3) c6 y^ =4,y.=-. </b></i>




<i>4 </i>



<i><b>Vay nghiem cua he phu-dng trinh la: [x = l;y = 4); </b></i>

1

<b> 91 </b>



<b>174 </b>


PC'

<b> 6.35:</b>

<sub> Giai he phtfdng trinh: </sub>



J_

3 _



<i><b>X</b></i>

<i><b> y — 2 </b></i>


<i>2 1 </i>



<i><b>X</b></i>

<i> 2</i>

<i><b>-y </b></i>



- 2


= 1.


<b>Gi§i </b>



<i>Dilu kidn: x^O </i>

<i><b><sub>y-2^0' . Dat: </sub></b></i>



1


<b>M = — </b>

<i><b><sub>X </sub></b></i>

<b>V = </b>

<i><sub>2</sub></i>

<i><b><sub>-y </sub></b></i>


thihe ^

<b>M + 3v = 2 </b>

<sub>2M^V = 1 </sub>



5

7



7

5

<b>< ^ </b>



• 3

7



7

3



<b>7 </b>
<b>1 </b>


Vay he da cho c6 mot nghiem

7 1



<b>6.36:</b>

<i><b><sub> Giai he phtfdng trinh: +y^+xy^l </sub></b></i>



/ + / + ; c V = 2 1 .

<i><b>x^+y^+xy=^l </b></i>



<i><b>x'</b></i> - f / + ; c ' > ' ' = 2 1

<i><b>x^ +y' = l-xy </b></i>



<i><b>{l-xyf-xV =21 </b></i>



Dieu kien: xva y cung dau. Khi do: (1)



<i>4^ </i>



<i><b>x'^ + y^ = l-xy </b></i>


<i><b>[x'+/f-2x'y'+x'/=2l </b></i>



<i><b>'x^+y^=l- xy </b></i>



49_14

;cy =

<sub> 21 </sub>

<i>x</i>

<i><b>xy = 2 </b></i>

<i><b>'+y'=5 </b></i>




<i>x'+/=5 </i>



<i>xy=4 </i>



<i><b>vay x\y^ la nghiamcua phuTdng trinh : t^-5t + 4 = 0. </b></i>


<i>t = l </i>



<i>t = 4 </i>



(1)



</div>
<span class='text_page_counter'>(89)</span><div class='page_container' data-page=89>

Do dd hoac


<i>V i X va y cOng dau nen ta c6: </i>


<i>x'=4 </i> ;c = ± l


<b>2 ^ </b> hoac


<i>y = ±2 • </i>


<i>x = ±2 </i>


<i>x = l </i>
<i>y = 2 </i>hoac


<i>x = -\ x = 2 </i>
<i>y = -2' </i> hoac
<i>y = -2' </i>^ = 1 •



<i>x = -2 </i>
<i>y = - i </i>
<i>Vay nghiem cua he phu^dng trinh da cho Yk: </i>


<i>x = l x = -l 'x = 2 x = -2 </i>
<i>y = 2' y = -2' y = i'' y = - i </i>


<i><b>f>€ 6.37: Giai vk bien luan theo tham so a he phiTdng trinh: </b></i>


<i><b>X -xy + ay = 0 (1) </b></i>


<i><b>y -xy~4ax = 0 (2) </b></i>


Na'u a = 0,.he trd thanh:
<i>x^-xy = 0 </i>


<i>y^ -xy = 0 </i>
<i>• Neu a^O: </i>


<i>x{x-y) = 0 </i>
<i>y{y-x) = 0 </i>


T a c d : ( l ) ^ ; c ^ = ; ^ ( ; c - a ) ^ 3 ; =


<i>x=0</i> V<i> x=y </i>
<i>y=0</i> V<i> x=y </i>


<i>(vdi x^a) </i>
<i>^ x = y </i>



<i>x-a </i>
Tha'y v a o ( 2 ) ta cd:


<i>x-a </i> <i><sub>x-a </sub></i> <i>•-4ax = 0 </i>


<i>•a) </i>


<i>-x^ [x-a)-4ax[x-af = 0 </i>
<i>^ ax^-4ax(^x^ -2ax + a^) = 0 </i>


<i>^ax[-3x^ + Sax-4a^) = 0 </i>


<i><b><r^x = 0</b></i> V<i> 3;c^-8ajc + 4a^ = 0 (via^O) </i>
<i>^x = 0</i> V x = 2a V<b> A: = — ( t h o a d i l u k i e n </b>


3


<i>Vay ta cd: * Neu:a = 0 thi x = y (vdi xeR)lk nghiem. </i>
176


<i>* N e u : a ^ O t h i nghiem gdm: </i>


<i>[x^y^0);{x = 2a,y = 4a); </i> <i>la Aa\ </i>


6.38: T i m m de he phu'dng trinh sau v6 nghiem:


<i><b>X</b> + Imy = 1 (1) </i>
<i>2mx-6my = 4m + 3 (2) </i>


Gi§i



* K h i m = 0: thi (2) v6 nghiem nen he v6 nghiem.
* K h i m ^ 0 :


T i i r ( l ) t a c d : 3 x + 6my = 3 (!')
C6ng ve theo ve (1') va (2) thi cd:


<i>{2m + 3)x = 4m + 6 (3) </i>


• Neu 2OT + 3 ^ 0 (tiJcla m ^ - - ) t h i (3)<^ x = ^ ^ ^ ^ ^ t ^ = 2
2 2 m + 3
( l ) ^ y = <i>l-x </i>


<i>2m </i> <i>(vdi m^O). Luc dd he cd nghiem </i>
<i>Neu m = -^ thi (3) ^Qx = 0 (v6 dinh) </i>


1<b> — X</b> 1


<i><b>Con y = = •—(1 - x) n^n he cd v6 s6'nghiem. </b></i>
<i>2m 3 </i>


T d m l a i he phiTcIng trinh v6 nghiem khi m = 0.
<i>6.39: Giai phu'dng trinh: ;c' + 1 = 2lJ2x-\. </i>


<i>Phufdng trinh duTdc viet thanh: x^ = 2^2x-l - 1 . </i>
<i>Dat t = U2x-l^t' = 2x-\. </i>


Do dd phiTdng trinh trd thanh he phu'dng trinh sau:


<i>x' = 2 f - l (1) .^ </i>


<i>= 2x-\) </i>


<i><b>Trilf ve theo \€ (1) cho (2) thi: </b></i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(90)</span><div class='page_container' data-page=90>

<i><=^t = x</i>

V

<i> x"- + tx + t^ +<b> 2^0 </b></i>


<i>^ t = x 'vix^ + tx + t^<b> +2</b> = 0 c6 A = t^-4[t^<b>+2)</b> <0:vdnghiem) </i>
The : t = x vao (1) ta difcJc:


<i>x' -2x + \ 0^{x-</i> <i>-l)(x'+x-</i> - 1 ) = 0


f

<sub>(1) </sub>



<b>6.40:</b> G i a i he phifdng trinh: <i>2x' </i>
<i>' = l + x^ </i>


[ 1 + /

<b>(2) </b>



(3) <b>• </b>


<b>Gidi </b>


V d i

X = 0

thi

(1)

=^ z = 0 va v d i

X = 0

thi

(2)

cho y =

0.


Do dd X = y = z = 0 la mot nghiem cua he


Bay gid ta x ^ t<i><b> x</b>>0<b>,y</b>>0<b>,z</b>>0: </i>


<i><b>(Lm y</b></i> rang (1), (2), (3) cho ta ^ > 0,^ > 0,z > 0 )



Ta biet rang<i> l + a^>2a<=^ <</i> 1 va dau " = " chi xay ra khi


1

+ a
a ^ = l .


Do dd t a c d :<i><b> (\)=^x = z.-</b></i> <i><b>2z </b></i>
<i>l +<b> z' </b></i>
<i>i2)=^y = X. </i>


<i>(3<b>)^z</b> = </i>
<i>y.-2x </i>
<i>\ x </i>


<i><b>2y </b></i>
<i>2 -<x </i>


<i><b>•<y </b></i>


1 + /



Suy ra:<i> y<x<b><z</b><y</i> nen phai cd:


<i>y = X<b> = z</b> \uc &y y^ = x^ =<b> z^</b> = \ y = X<b> = z =</b> 1. </i>
K e t luan: N g h i e m cua he gom:<i> {x = y =<b> z =</b> 0);{x = y =<b> z</b> = l) • </i>


<b>178 </b>



<b>CHl/OfNG VII: DO THI CUA HAM SO </b>



De

<b> 7.1:</b>

V e do thi cua ham so":<i> y</i> =

<i><b> yjx^</b></i>

<i> -4x + 4 . </i>

Ta cd:<i> y</i> = V - ^ ^<i> -4x + 4 = ^(x</i> - 2 ) ' = |x - 2


<i>x — 2</i> neu<i> x>2 </i>
<i>2 — x</i> neu<i> x <2 </i>
• M X D : R.


• Bang gia t r i :


• V e :


x

0

2

<b>4 </b>


1


y

2

0

2



Nhan xet: D o thi cua ham so la hai tia A B va A C v d i A ( 2 , 0),
B(0, 2), C(4, 2).


De<b> 7.2:</b> Cho ham so<i> y =<b> f(x) =</b> 2-<b>yjx''</b> -2x + \. </i>


1) V e do thi cua ham so' tren.


2) T i m tat ca cac gia tri cua x sao cho

<i><b> f(x) <</b></i>

<b> 1. </b>


G i i i


1) T a c d :<i> y =<b> f(x) =</b> 2<b>-yjx^</b>-2x + \ </i>
<i>= 2-yj(x-\)</i> = 2 - | x - l


</div>
<span class='text_page_counter'>(91)</span><div class='page_container' data-page=91>

<i>2-x + l neu x>l </i>



2 + X —<i> 1 neu x <l </i>
T X D : R


Bang gia tri:


<i>3<b> — X</b> neu x>l </i>


<i>x + \u x<\ </i>


V e :


X 0 1 2


y 1 2 1


• Nhan xet: Do thi ham so f(x) la hai tia A B , AC vdi A ( l ; 2 ) ,
B(0;1),C(2;1).


2) / ( . x ) < l < ^ 2 - x - l <1<=^ x - 1 > 1


<i>x-l>l </i>


j c - K - 1


<i>x>2 </i>
<i>x<0 </i>


Vay<sub> X ></sub><i> 2 hoat jc < 0 thi f(x) < I . </i>



<b>De</b>

<i> 7.3: Cho ham so: y =</i>

<i><b> yf]^ + ^Jx^</b></i>

<i> -4x + 4 . </i>


1) T i m tap xac dinh cua ham so'.


2) Rut gon y (loai bo dau V~ va dau 11).
3) Ve do thi ham so.


4) T i m gia tri nho nhaft cua y ya cac gia tri tifdng iJng cua x.
<i>5) TCr do thi hay chi ra true do'i xiJng cua do thi da ve d cau 3 va </i>


dung phep toan de ch^ng minh dieu nay.


1) Ham so" xac dinh <^


G i i i


<i>x^>0 </i>


<i>x^</i> - 4A: + 4 > 0


<i>x^>Q </i>


<i>{x~2f>Q </i> <i><b>^ XER </b></i>


180


Vay : T X D c i l a y Ik R.


<i>2) y =<b><sub> 4 ^</sub></b> + ^{x-2f</i><sub> = | ; C | + | A</sub>: - 2



<i>x + x-2 neu x>2 </i>


<i>= • x-x + 2</i> neu 0 < ;c < 2 =


<i>- x - x + 2</i> neu j c < 0
3) T X D : R .


<i>• Bang gii tri:</i><b> ,j </b>


<i>2 x - 2 n6u x>2 </i>


<i>2 n€u 0<x<2 </i>
<i>-2x + 2 neu x<0 </i>


Do thi ham so' la hai tia A C , BD va doan t h i n g A B v d i A(0; 2),
B ( 2 ; 2 ) , C ( - 1 ; 4 ) , D ( 3 ; 4 ) .


4) Nhin vao do thi ta tha'y gia tri nho nha't cua y la 2, dat duTdc
<l=!>0<;c<2.


5) • TO do thi nhan ra true do'i xitng ciia d6 thi la x = 1.
<i>• Goi M (.«o!3'o</i><b>)</b> 1^ diem thuoc do thi


<i>Goi M'{x',;y',) la diem doi x i f n g c i i a M qua durdng t h i n g </i>
= 1.


K h i d6: yo = / o v« ^ x', =2-x, ^ =2-x',


=^ y0 = >o =

<b> 1</b>

^0

<b>1 +1</b>

^0

-

<b> 2 h</b>

|2 - xo'

<b> 1</b>

<b> +1(2</b>

<b> - ) - 2 </b>




</div>
<span class='text_page_counter'>(92)</span><div class='page_container' data-page=92>

<i>M</i>' thu6c do thi ham so.


Vay do thi ham so c6 true doi xiJng la x = 1.


De 7.4: Ve do thi cua ham so: >' =<i> x- \ \ </i>


Ta c6:<i> y = </i>


Giii



- 1 - l | neu<i> x ></i> 1
1<b> - J</b>: - l | neu<i> x <</i> 1


<i>x-2</i> neu<i> x>2 </i>
<i>2-x</i> neu<i> l<x<2 </i>


<i>X</i> neu 0 < ;c < 1


<i>-X</i> neu<i> X <0 </i>


<i>x-2</i> neu<i> x ></i> 1
neu<b> A: <</b> 1


TXD: R.
Bang gia tri:


Ve:


<b>X </b> - 1 0 <sub>1 </sub> <sub>2 </sub> <sub>3 </sub>



y 1 0 1 0 1


NhSn xet; Do thi cua ham so la hai tia OC, BD va hai doan OA,
AB vdi A ( l ; 1), B(2; 0), C ( - 1 ; 1), D(3; 1).


182


Dt' 7.5:


1) Ve do thi cua cac ham so' sau day tren ciing mot he true toa do:
<i>y^x^-l</i> (1)<i> y = -x^-2x + 3</i> (2)


2) Chitng minh giao diem cua hai do thi n6i tr6n luon thuoc do thi
ciia ham so':


1
<i>y = </i>


<i>k + i {l-k)x^-2kx + 3k-l ydik^±l. </i>


<b>Gi^i </b>



1) Ve (P,):y = - 1 .
• TXD: R
• Bang gia tri:


<b>X </b> <i>-2 </i> - 1 0 1 2


<i>y = x'-\ </i> <i>3 </i> 0 - 1 0 3



• Do thi la mot parabol c6 dinh (0; -1) nhan true tung lam
tnic do'i xiJng cat true hoanh tai cac diem (1; 0), (-1; 0).
• Ve<i> {P^):y = -x'-2x + 3. </i>


• TXD: R.
• Bang gia tri:


- 3 - 2 - 1 0 1


<i>y = -x^-2x + 3</i> 0 3 4 3 0


• Do thi la mot parabol c6 dinh ( - 1; 4) nhan dtfdng thing
x = - 1 lam true do'i xiJng.


<i><b>B</b>6</i> thi cat true hoanh tai cac diem (1; 0), ( - 3; 0).


</div>
<span class='text_page_counter'>(93)</span><div class='page_container' data-page=93>

2)<i><b> Hoanh do giao diem cua (fj) va [P^) la nghiem</b></i> ci5a<b> phU"dng </b>
<i><b>trinh: -1 = -x" -Q.x</b></i> + 3 2<b>;c^</b> + 2<b>;c</b> - 4 = 0


<^ = l , x = - 2
n6n cac giao diem la A ( l ; 0), B ( - 2; 3).


* X ^ t dd thi (C) cua h^m<i> %6: y =</i> " ^ ^ [ ( l - ^ ) ^ ' - 2/:x + 3ik - 1
Taco A G ( C ) < ^ 0 = l - i t - 2 y t + 3 ) t - l . Dieu nay lu6n diing .


5 € (C) ^ 3 = - ^ [ 4 ( 1 - i t ) + 4 / : + 3 i t - 1


<!=> 3it + 3 = 4 - 4/: + 4)t + 3/: - 1


3)t + 3 = 3A: + 3. Dieu nay luon dung.


Vay cac giao diem A va B luon thuoc do thi<b> ( Q s j </b>


<b>7.6:</b> Trong cung he true vuong gdc cho parabol ( P ) : j = — va
4
du'dng thdng (D) qua diem / <sub>cd he s6'gde m. </sub>


1) Ve (P) va vie't phu-dng trinh cua (D).
2) Tim m sao cho (D) ti6p xiic vdi (P).


3) Tim m sao cho (D) va (P)cd hai diem chung phan biet.


1) • T X D : R .


<i><b>m </b></i>



• Bang gia tri:


X

<sub>- 4 - 2 0 </sub> <sub>2 </sub> <sub>4 </sub>


<i>x'' </i>


<i>' = 4 </i> 4 1 0 1 4


Ve:


<b>184 </b>


-4 -3 -2 -1 q


• Nhan x^t: Dd thi ham s6' y = ^ la mot parabol cd dinh



0(0; 0) la diem ctfc tieu, nam phia tren tnie hoanh ; tnic
tung la true do'i xiJng.


• Dqdng thing (D) cd he so' gdc bang m


nen phu'dng trinh d^dng thang (D) cd dang: y = mx + b.


3 3
Theo gia thie't:<i><b> I</b><b> e</b><b> (D) ^ - I</b> = -m + b =^ b ^</i> — m - 1 .


^ ^ 2 2
3


Vay phu'dng trinh du'cJng thang (D)<i> \k y = mx — —m — l . • </i>
2) Phu'dng trinh hoanh d6 giao diem cua (D) va (P):


<i>x^</i> 3


<i><b>— = mx m-l 4^ x^-4inx + 6m + 4 = 0 (*) </b></i>
<i><b>4 2 </b></i>


Ta ed: A ' = .4/7ji - 6m - 4
(D) tiep xiic (P)<i> ^A' = 0^ </i>


<i>m = 2 </i>
<i>m — — </i>
3) (D) va (P) ed hai diem ehung phan biet


<^ (*) cd hai nghiem phan biet


• <^ A ' > 0 < i ^ 4 m ^ - 6 m - 4 > 0


m > 2
1
m < - - .


</div>
<span class='text_page_counter'>(94)</span><div class='page_container' data-page=94>

<b>De 7.7: Trong ciing he true vuong gdc, cho parabol (P): </b>


<i><b>y = - — x^ va du'dng thang (D).: y = mx - 2m - 1. </b></i>

<sub>4 </sub>



1) Ve(P).



2) Tim m sao cho (D) tiep xilc vdi (P).



3) ChiJng to (D) luon luon qua diem co dinh A e (P).


<b>GiSi </b>


1) • TXD:R


• Bang gia tri:



<b>X </b>

- 4

- 2

0

2



4



<i><b>' - 4 </b></i>

- 4

- 1

0

- 1

- 4



Ve:



<i><b>' • Nhan x6v. Do thi ham so' j = - ^ x ^ la mot parabol cd </b></i>


dinh 0(0; 0) la diem ciTc dai, nam phia du'di true hoanh ;


triic tung la triic do'i xiJng.




2) Phyong trinh hoanh do giao diem cua (D) (P)


<i>x^ </i>



<i>=^mx — 2m — \<^x^— Amx — 8m — 4 = 0 </i>


4



A' = 4m' +8m + 4 = 4(m + l)'


(D) ti6p xiic (P) <^ A' = 0

<b> 4=^</b>

(m + if = 0



<^m + l = 0<^/n = - l . ?



3) Goi ) la diem co' dinh thuoc (D)



^0

<i><sub> '^^0 — 2m — 1 diing vdi mpi m. </sub></i>


m(xo - 2 ) - l - = Odung vdi moi m.



<i>x,-2 = 0 </i>

<i>x,=2 </i>



<i>[-l-y^=0 [y,=-l </i>


Vay (D) lu6n qua di^m c6'dinh A(2; -1)



-2^



Matkhac: A e (P) - 1 = — ^ - 1 = - 1 (dung). Vay A e (P)


Tdm lai: (D) luon luon qua diem co'dinh A e (P).



<i><b>Oi 7.8: Trong mat phing toa do cho parabol (P) -.y = va diTdng </b></i>


thing (D): y = x + 2.




1) Khaosatvaveddthi(P)cuahams6': >' = x \


2) Ve (D).



<i><b>3) Tim toa do giao di^m A va B cua (P) va (D) bl[ng 66 thi va </b></i>


phep toan.



<i>4) Tur A va B ve AH ± Ox ; BK lOx. Tinh dien tich ciia ti? </i>


giac AHKB.



<b>I</b>

<i><b>I) Khaosdtva ve (P): y = x\ </b></i>


• TXD: R



• Vi a = 1 > 0 n6n ham s6' nghich bien trong khoSng x < 0


va dong bien trong khoang x > 0.



• Bang gia tri:



<b>X </b>

<i>-2 </i>

- 1

0

1

2



<i>y = x' 4 </i>

1

0

1

4



• Diem cifc ti^u la 0(0; 0) (do a = 1 > 0).



<i><b>E)6 thi la mot parabol c6 dinh O (diem cufc tieu) n^m phia </b></i>


tren true hoanh va c6 true do'i xitng la Oy.



</div>
<span class='text_page_counter'>(95)</span><div class='page_container' data-page=95>

<b>2) (D): y = X + 2 la diTdng thing qua hai diem C(x = 0 ; y = 2) va </b>


E ( x = - 2 ; y = 0).



3) * Bang do thi: Can ciJ vao do thi cua (P) va (D) hai giao diem



A va B

<b> CO</b>

toa do la: A ( - 1; 1), B(2; 4).



* Bang phep toan: Toa do giao diem cua (D) va (P) la nghiem


cua he phu'dng trinh:



<i>'y = x' (P) </i>


<i>y = x + 2 (D) </i>


Ta suy ra phqcfng trinh hoanh do giao diem la:



<i>=x + 2^ x^ -x-2 = 0. </i>



Phu'dng trinh nay c6 a - ^ + c = 0(l - ( - 1 ) - 2 = O), nen c6


<i>hai nghiem la: ;c =—1 ; x — l </i>



Thay x = - 1 vao (D) hoac (P) ta dqdc: >- = - 1 + 2 = 1


Thay x = 2, ta du'dc y = 4.



Vay nghiem cua he phu'dng trinh tren la:


( x = - 1 ;y = l).VayA(-l; 1).



<b>(X</b>

= 2 ; y = 4) . Vay B( 2 ; 4 ).



4) Theohinhve: AHKB la hinh thang vuong c6 hai day la AH,


BK,dirdngcaolaHK.



<i>Dt{AHKB) = ^{AH + BK)HK </i>


• Dya vao do thi ta c6:



188



<i>BK = \ </i>


<b>1</b>

= 4.



<i>HK^HO + OK</i>

(vl O nam giffa H, K)



--Vay: D<(A//0) =-^-(l + 4).3 = y (dvdt).



<i>+ \x, = 1 + 2 = 3 </i>


<i>p6 7.9: Cho (P) la do thi cua ham s6' y = ax^ va diem A ( - 2 ; - 1) </i>



trong cdng he true.



1) Tim a sao cho A € (P); ve (P) (vdi a viTa tim difdc).



2) Gpi

<i> B</i>

<i> e (P) c6 hoanh do la 4; vie't phu'dng trinh du-dng thing </i>



AB.



<i>3) Viet phu'dng trinh dufdng thing tiep xiic vdi (P) wk song song : </i>


vdi AB.



1


1) Tacd: A(-2;l)G(P)<^-l = a-(-2) <^« = - 7



<i>Vay iPy,y = ~ x \ </i>


• TXD: R.



• Bang gia tri:

<b><sub>X </sub></b>

<sub>- 4 - 2 0 </sub>

<sub>2 </sub>

<sub>4 </sub>




1

<b> 2 </b>

- 4 - 1 0

- 1

- 4



• Ve:

<sub>y / </sub>



-4 -3 -2 -1

1 2 3



' / -4



</div>
<span class='text_page_counter'>(96)</span><div class='page_container' data-page=96>

<i>• Nhan x6t: Do thi ham so y = ~^ la mot parabol c6 dini, </i>
<i>0 ( 0 ; 0) Ik diem eye dai, nam phia difdi true hoanh, true </i>
tung la true do'i xiJng.


<i>2) B{x,;y,)e(P)^y,=-^xl^y,=-4.y'^yB(4;-4). </i>
Phu-dng trinh dudng t h i n g A B eo dang y = ax + b (vi A B kh6ng


song song v d i Oy).
Ta eo: <i>AeAB </i>


<i>BEAB </i>


<i>-l = -2a + b </i>
<i>-4 = 4a + b </i>


6a = - 3
<i>b = -\ 2a. </i>
<i>2 </i>


<i>b = -l+2 </i>



<i><b>__\_ </b></i>


<i>2 </i>
<i>b^-2. </i>


<i>Vay: Phu-dng trinh dudng t h i n g A B la : j = ~ x - 2 . </i>


<i>3) Phtfcfng trinh du'dng t h i n g ean t i m c6 dang y = a'x-\-b' (d) </i>
<i>{d)IIAB:^a' = ~-b'^~2^{d):y = -]^x + b'. </i>
Phufdng trinh hoanh do giao diem eiia (d) va A B :


<i>x^ 1 </i>


<i>—- = x + b' ^ x^ -2x + 4b' = {) </i>
<i>4 2 </i>


A ' = l - 4 ^ '


<b>(d) tiep xuc (P) A ' = 0 1 - 4 ^ ' = 0 <^ 4Z?' = 1 <^ Z?' = i </b>
4
<b>PhiTdng trinh du'dng t h i n g ean t i m la : = - i A; + . </b>


-2 4


—"1


<i>7.10: Cho parabol (P) : y = jx^ va du'dng t h i n g (D) qua hai </i>
<i>d i e m A, B tren (P) c6 hoanh do Ian lUdt la: - 2 va 4. </i>


<i>1) K h i o sit sir bien thien va ve do thi (P) eua ham so'tren. </i>



<b>190 </b>


2)
3)


V i e t phUdng trinh du'dng thang (D).


<i>T i m diem M tren eung A B cua (?) (tufdng \ing hoanh do </i>


<i>X</i> g f - 2 ; 4 ] ) sao eho tam giae M A B eo dien tieh Idn nhaft.


<b>Gi§i </b>


1) <b>T X D : R </b>


1
<i>• SU bien thien: ham so eo dang y = ax v d i a = — > 0 </i>
nen ham so nghich bien khi x < 0, dong bien khi x > 0, bang 0
khi x = 0.


• Bang gia t r i :


x - 4 - 2 0 2 4
<i>x' </i>


4 4 1 0 1 4
Ve:


• Nhan xet: Do thi ham so >' = — la mot parabol c6 dinh
4



0 ( 0 ; 0) la diem eUe tieu, nam phia treri true hoanh, true tung
la true doi xiJng.


2) PhiTdng trinh dudng t h i n g AB<b> CO</b> dang y = ax + b (vi durdng ^
thiniT A B khong song song vdi Oy).


</div>
<span class='text_page_counter'>(97)</span><div class='page_container' data-page=97>

<i><b>Be{P)=^y, = ^ = 4. Vay B(4; 4) </b></i>


<i><b>Ta cd: AeAB </b></i>

<i><b><sub>BeAB </sub></b></i>

<i>l^-2a + b </i>

<i><sub>4 = 4a + b </sub></i>



1


<i>a = — </i>

<i><sub>2 </sub></i>



<i>-2.- + b = l </i>

<i><sub>2 </sub></i>



6a = 3


<i>-2a + b = l. </i>



1


<i>a = — 2 </i>


<i>b = 2. </i>


Phifcfng trinh difdng thang AB y = + 2.



3) PhiTdng trinh diTdng thang (d) song song AB cd dang


<i>y^^x + b. </i>



Phifdng trinh hoanh dp giao diem cua (d) va (P) la:


<i>Lx^ =-x + b^ -2x-4b = 0 </i>

<sub>4 </sub>



<i>2-A' = l + 4b. </i>

(*)




<i><b>(d) tia'p xuc(?) ^A' = 0 ^ l + 4b = 0^b = - - . </b></i>


4


<i><b>Khi: b = - - nghi^m kdp cua (*) la x = 1. </b></i>

<sub>4 </sub>



Khi dd y = - . l ' M

<sub>4 4 </sub>

<sub>la diem can tim. That vay moi </sub>


di^m M' khac M thupc cung AB ciia (P) deu cd khoang each tu" M'


den AB nho hPn khoang each tOf M den AB (vi M' nim giffa hai


dirdng thang song song d va AB)



Diem M can tim la M



<i><b>De 7.11: Cho ham so y = ax^ cd dd thi (P). </b></i>



1) Tim a biet rang (P) qua diem A(l; - 1). Ve (P) vdi a vffa tim


dffPc.



2) Tren (P) lay diem B cd hoanh dp - 2, tim phffdng trinh cua



<b>192 </b>


dUdng thang AB va tim tpa dp giao diem D cua dudng thang


AB va true tung.



3) Vie't phu'dng trinh dufdng thang (d) qua O va song song vdi


AB, xac dinh tpa dp giao diem C cua (d) va (P). (C khac O).


4) Chu'ng to OCDA la hinh vuong.



<b>1) </b>

<i>* (P): y = ax^ </i>




<i>A(l;-1) e(P)^>'^ ^ax\\ a{\f <^a = - l . </i>


<i>Vay phiTdng trinh cua (P) Va y = -x^. </i>


* Ve(P):



* TXD: R



<b>X </b>

<i>-2 </i>

- 1

0

1

2



<i>y = -x^ - 4 </i>

- 1

0

- 1

- 4


(P) la parabol cd dinh 0(0; 0) (diem cUc dai vi a = - 1 < 0), nam


phia dirdi true hoanh ; true doi xiJng la true tung Oy.



<i><b>'2) Ta cd: B G (P) ^y,= -x\ - ( - 2 ) ' = - 4 . VSy B( -2; -4). </b></i>


<i>* Phu'dng trinh du-dng thing AB ed dang y = ax + b . </i>



</div>
<span class='text_page_counter'>(98)</span><div class='page_container' data-page=98>

TOd6,ta<b> CO</b> he:
<i><b>b = -\ </b></i> <i><sub>a </sub></i>
- 3 a = - 4 +<b> 1 </b>


a + Z? = - l \b = ~\-a


<i><b>-la + b = -A [ - 2 a + ( - l - a ) = - 4 </b></i>
a = l


<b>Z7</b> = - l - l = - 2


Vay phiTcfng trinh cua dicing thang A B la: y = x - 2.


Giao d i ^ m D ciia dtfdng thang A B va true tung c6 hoanh do
= O v a = ^ 0 - 2 = 0 - 2 = - 2 . Vay: D ( 0 ; - 2 ) .


3) X d t du-dng thang (d) qua O c6 dang : y = a'x


<i>• {d)ll[AB) ^a = a'</i> (hai he so'gdc bang nhau).


V d i a =<b> 1</b><sub> (he goc cua (AB) : y = x - 2) nen (d) c6 he so gu, </sub>


<i>a' = 1 .</i> Vay (d) : y = x.


• Toa do giao diem C cua (P) va (d) la nghiem cua h ^ phu-dng


trinh:


<i>y = x </i>
<i>[y = -x\ </i>


Suy ra:<i> -x^</i> = x<i=4>x^+jr = 0<b><^A: =</b> 0;jc = - 1 .


<b>X =</b> 0 la hoanh do giao diem O.


<b>X = - 1</b> la ho^nh do giao diem C.
Suy ra: tung do cua C la : = jc^ =<b> - 1 . </b>


V a y : C ( - l ; - l ) .
4) O C D A la hinh vuong.


= >'c =<b> - 1</b> (A va C cung tung do)<i> n6n</i> dtfdng thang A(
song song vdi true Ox, suy ra:<i> AC</i> _L<i> OD</i> tai I .


• I la trung diem cua doan A C vi cd:



<i>IA=x, </i> <i>= </i> • i <b>= 1 </b>


<i>IC= . </i> <b>- 1 = 1 </b>
I cung la trung diem OD vi cd:


<i>10 = </i> <b>- 1 = 1 </b>


<i>ID = OD- 01</i> (I nam giffa O va D).


<b>1 | </b>

<i>y, </i> <b>- 2</b> — <b>1 = 2 - 1 = 1. </b>


Vay: Tu" giac O A D C cd hai dudng cheo cat nhau tai trung diem
chung I , vuong gdc vdi nhau va bang nhau (AC = OD = 2) nen
la hinh vuong.


<b>7.12:</b> Trong cung mat phang toa do cho hai du'dng thang:


<i>{D,):y = x + \ (D^): x + 2^ + 4 = 0 . </i>


<i>1 ) T i m toa do giao diem A cua ( D , ) va ( D ^ ) bang do thi va </i>
<i>kiem tra lai bang phep toan. </i>


<i>2) T i m a trong ham so' y = ax^</i> cd do thi (P) qua A ; khao sat va
ve do thi (P).


3) Tim. phUdng trinh cua du'dng thang tiep xuc vdi (P) tai A .

<b>Giii </b>



<b>1)</b> • Bang do thi:



Xet hai difdng thang: ( D , ) : <b>= X + 1</b> va ( D 2<b>) : X +</b> 2y + 4 = 0
hay: y = — — x — 2 .


• Bang gia tri:


<b>X </b> 0 2 .


<i>y</i> =<i> x + \ </i> <b>1 </b> 3


<b>1 </b>


- 2 - 3
Ve:


</div>
<span class='text_page_counter'>(99)</span><div class='page_container' data-page=99>

. (Z),<i>) la audng thang qua (0; 1) va (2; 3) </i>
<i>{D^) la du-dng thang qua (0; - 2) va (2; - 3) </i>


<i>Nhin vao do thi ta thay {D^ ) cat</i> (D^ ) tai A ( - 2; - 1).
• Bang phep toan:


PhiTdng trinh hoanh do giao diem cua (DO va ( D 2 ) :
<b>X</b> + 1 =<i> X -2 <^ x = - 2 (y = - l ) </i>
Vay (Z),) cat ( D j tai A ( - 2 ; - 1 ) .


<i>2) (Py. y = ax'qua A^-l = a.{-2f ^a = ~^ </i>
<i>Way: {P):y = -^x\ </i>


• T X D : R


<i>• S\i bien thien: ham so c6 dangy = ax^ c6 </i>


a = - - < 0


4


nen : Ham so dong bien khi x < 0, nghich bien khi x > 0, bang 0
khi<b> X =</b> 0.


• Bang gia tri:


<b>X </b> - 4 - 2 0 2 4


- 4 - 1 0 - 1 - 4
• Ve:


<i>• Nhan xet: Do thi ham so' y = la mot parabol c6 </i>
4


dinh 0(0; 0) la diem cu'c dai, nam phia difdi true hoanh,
true tung la true do'i xiJng.


3) Du'dng thang (D) khong song song Oy nen phtfcfng trinh eo
dang y = ax + b.


<i>Ae{D)^-\ a.[-2) + b^b = 2a-\. </i>
Vay:<i> [D): y = ax+ 2a-l. </i>


Phu-dng trinh hoanh do giao diem cua (D) va (P)
<i>--x'^ =ax + 2a-\^ x^+4ax + Sa-4 = 0 </i>


4



A ' = 4 a ^ - 8 a + 4 = 4 ( a - l ) ^


(D) tiep xiie (P) A ' = 0 4^ (fl - 1 ) ' = 0


< ^ a - l = 0 < ^ a = l .


<i>a = l taco b = 2.1 1 = 1 </i>
-Vay: phu-dng trinh du-dng thang (D) la : y = x + 1.


<i>i</i><b><sub> 7.13:</sub></b> Trong eung he true toa do goi (P) la do thi eiia ham so'
<i>'•y = ax^ va (D) la do thi ciia ham so' y = - x + m. </i>


1) T i m a biet rang (P) qua A(2, -1) va ve (P) vdi a t i m du-de.
2) T i m m sao cho (D) tie'p xiic vdi (P) (d eau 1) va t i m toa do


tiep diem.


3) Goi B la giao diem cua (D) (d eau 2) vdi true tung; C la
diem do'i xiJng cua A qua true tung. Chitng to C nam tren
(P) va tam giac ABC vuong can .


Gi^i



<i>A(2; -l)e{P)^ y^^axl^-\ a.2^ ^a = -^ </i>
<i>Vay {P):y = ~ x ' </i>


• T X D : R.
• Bang gia t r i :



197


</div>
<span class='text_page_counter'>(100)</span><div class='page_container' data-page=100>

<b>X </b>

<sub>- 4 </sub>

<sub>- 2 </sub>

<sub>0 </sub>

<sub>2 </sub>

<sub>4 </sub>



- 4

- 1

0

- 1 - 4


Ve (P):



<i>Nhan xet: Do thi ham so y^--x^ la mot Parabol c6 </i>


4



dinh 0(0; 0) la diem ciTc dai, nam phia diTdi true hoanh,


true tung la true do'i xiJng.



2) PhUdng trinh hoanh do giao diem ciia (D) va (P):



= - x + m<^jr - 4 x + 4«i = 0


4



A' = 4 - 4 m .



(D) tiep xiie (P) A' = 0 ^ 4 - 4m = 0 ^ 4m = 4 ^ m = 1.


Khi do nghiem kep eua phu"cfng trinh la x = 2.



<i>Vdi x = 2thi y = --(2f = - 1 . </i>


4



Toa do tiep diem la A(2; - 1).



3) C doi xiJng eua A(2; - 1) qua true tung nen C(-2; - 1).


<i><b>• Gia siiCe{P)<=>y,=axl^-\ -^{'^f ^ - 1 = - 1 </b></i>




<i><b>(diing). Vay Ce(P). </b></i>


Ta eo AC cat true tung tai M(0;-1)



Vi BM = MC = MA = 2 AA5C vuong tai B.


198



Ma EC = BA (Do A, C d6'i xitng nhau qua true tung va B thuoc


true tung).



Do d6 tarn giac ABC vuong can tai B.



<i>i</i>

<i><b> 7.14: Cho do thi {C):y = x'^-2mx~4 va diTdng thang (D): </b></i>


y = 2x.



1) ChiJng minh (D) luon cat (C) tai hai diem phan biet A va B.


2) Tim M de khoang each AB la nho nhat.

<sub>Gi^i </sub>



1) Hoanh do giao diem giffa (C) va (D) la nghiem eila phtfdng [


trinh:



<i>x'-2mx-4 = 2x^x'-2(m + l)x-4 = 0 (*) </i>



Taeo A' = (m + l ) ' + 4 > 0 ;Vm.



Vay (D) luon c^t (C) tai hai diem phan biet A va B.


<i>2) Dat A{x,;y,),B{x,;y,) thic6: </i>



<i>= 2x, ; y, = 2x, nen: </i>




<i>AB^ = {x^ x,f + (2x, 2x, f =5 (x^ x, f </i>



-= 5



<i>ma (*) cho ta: x^+x^=2{m + \),x^x^ = - 4 </i>


<i><b>nen AB' ^5 4(m + l f + l 6 ] = 2o[(m + l f + 4 </b></i>


<i>Do vay doan AB ngin nhat k h i m + l = 0 < ^ m = - l . </i>



<b>DC 7.15: Trong he toa do vuong goc Oxy cho ba diem A(2; 5), </b>


B ( - l ; - l ) v a C ( 4 ; 9 ) .



1) Chu-ng minh ba diem A, B, C th^ng hang.



2) Chifng minh du-dng thing AB va cac difdng thing

<b> (^i ),(^2) </b>



<i>c6 phtfdng trinh la y = 3, = -^{x -1) la ddng quy. </i>



Gi§i



1) Xet du-dng thang AB cd phu-dng trinh dang y = ax + b



</div>
<span class='text_page_counter'>(101)</span><div class='page_container' data-page=101>

(1)
(2)
Dirdng thing qua A nen: 2a + b = 5


Di/cing t h i n g qua B nen: — a + b = — 1


Giai hd (1) va (2) ta c6 : a = 2, b = 1. ,„
<i>Do 66 d\Xdng thing A B c6 phu-dng trinh la : y = 2x + 1 </i>



Ta c6 : 9 = 2.4 + 1 = nen diem C thuoc diTdng t h i n g A j
Vay ba diem A, B, C t h i n g hang.


<i>2) To a do giao cua [d^) va du'dng thang A B thoa : </i>


<i>y = 3 </i>
<i>y = 3x + l </i>


'.^ = 1


<i>y = 3. </i>


Ta l a i cd 3 = - 1 ( 1 - 7) nen giao di^m ay thuoc ( j , ) .
<i>Vay cac dtfdng thing A B , {d,),{d,) ddng quy. </i>


<b>7.16:</b><i> Cho do thi (C) cua ham so' y = ax^ +bx + c. </i>


1) Dinh a, b, c de (C) d i qua ba diem sau: A(0 ; - 4 ) ;B(1 ; - - 6 ) ;
C ( - 3 ; 1 4 ) .


2) T i m phufdng trinh du-cJng t h i n g di qua M ( 0 ; - 8) va tiep xiic (C).
3) T i m toa do tiep diem trong cau 2.


1) Do thi (C) di qua A , B, C nen ta c6:


c = - 4


<i>a + b + c = -6 <^ </i>
<i>9a-3b + c = 14 </i>



<i>a + b = ~2 </i>


<i>9a-3b = \S<^a = l,b = -3,Q^-4. </i>


c = - 4


Vay a = l , b = - 3,c = - 4 .


2) Du-dng t h i n g (d) qua M(0, -8) c6 phu-dng trinh dang: y = mx - 8.
Phu-dng trinh hoanh do giao diem giffa (d.) va (C) la:


<i>x^ -3x-4 = mx-S^ x^ -{3 + m)x + 4 = 0 (*) </i>


<i><b>De (d) tia'p xuc (C) thi ph^i c6 A = 0 <^ {3 + mf - \6 = 0 </b></i>
^ ( m + 7 ) ( m - l ) = 0


<b>4 = ></b>/ n = l , m = — 7.


200


Vay cd hai dtfdng thing (d) can tim vdi phu'dng trinh la:


<i>{d,):y = x-S </i>
<i>[d,):y = -lx-%. </i>


3) * V d i (J;) thi (*) tra thanh: ;c^-4jc + 4 = 0<i=>jc = 2
nen tiep diem cd toa do la : (2, — 6).


<i>* V d i [d^) thi (*) trd thanh: x^ -^4x + 4 = Q ^ x = -2 </i>
nen tiep diem cd toa do la : ( — 2; 6).



<b>De 7.17:</b><i> Cho hai Parabol [P^):y = x^ </i>


<i>{P,):y = x'-2x-\. </i>


<i>Vie't phu'dng trinh du-dng t h i n g (d) tiep xiic v d i ca {P^) va (P^) • </i>


Giii



• Du'dng t h i n g (d) cd phu'dng trinh dang : y = ax + b.
<b>• Phu'dng trinh hoanh do giao diem giiJa (d) va (Pj) la: </b>


<i>x^ =^ax-\-b x^ -ax-b = 0. </i>


Dieu kien d^ (d) tiep xuc vdi (P^) la Ai = 0


<i>^a'^4b = 0</i> (1)


<i>• Phu'dng trinh hoanh do giao diem giiJa (d) va [P^) la: </i>


<b>A</b>: ' - 2x - 1 = ax + ^ ^ - (2 + a);c - (1 +<b>Z J</b>) = 0 .


Dieu kien de (d) tiep xuc vdi (P^) la<b> A 2</b> = 0
^ ( 2 + a ) ' + 4 ( l + Z7) = 0


+ 4 a + 4Z? + 8 = 0 (2)
<i>Tuf (1), ta cd: 4b = - a ' . The 4b vao (2) ta du'dc: </i>


</div>
<span class='text_page_counter'>(102)</span><div class='page_container' data-page=102>

<b>CHlTdNG V I I I :</b>

<b> MOT SO BAI TOAN </b>




<b>V E</b>

<b> TO</b>

<b> H0P </b>



<b>P H E P E ) E M - D O N G</b>

<b> T i / . . . </b>



<b>D e</b> 8 . 1 : H a i dia d i e m A , B each nhau 60km. Ngifdi d i xe dap khcii
hanh tu" A den B r d i tiT B trci A ngay v d i van toe nhif luc dau,
nhifng sau k h i d i tu* B du'dc 1 g i d thi nghi 20 phut r d i d i t i e p ve A v d i
van toe tang t h e m 4km/h. T h d i gian d i va ve bang nhau. T i n h van toe
ban dau.


<b>Gi^i </b>



G o i<b> X</b> km/h la van toe ban dau ciia ngtfdi d i xe dap.
(dieu k i e n : x > 0).


T h d i gian d i tu: A den B :<b> —</b> g i d .


<i>X </i>


T a c 6 : 2 0 p h u t =<b> i</b> gicf.


T h d i gian d i tu" B ve A : 1

<b> + i + </b>



3<i> x^A</i>

<b> J </b>



gid , hay :
;4 ^ 6 0 - ; c '


3 ;c + 4 , gid.



Theo dau bai ta c6 phu-dng trinh:


60 4 ,<i> 60-x </i> <i><sub>x =</sub><sub> 2Q </sub></i>


<i>X =</i> - 3 6 ( l o a i )
Vay van toe liie ban dau: 20km/h.


<b>D e</b> 8.2: M o t ngu-cfi d i oto tir A tdi B v d i van toe 30km/h. Sau do mot
thdi gian mot ngu-di d i moto v d i van t6c 40km/h va neu gii? nguyen
_van toe nhtf the^ thi se b^t kip olo d t a i B . The^ nhtfng k h i d i dtfde nij-a
202!


quang du"dng A B thi moto tang van toe len 45km/h va sau do 1 gid
da bat kip oto. T i n h quang dtfdng A B .


<b>Gi§i </b>



Dat quang du'dng A B = x (x > 0)


T h d i gian ma oto ehay h e l quang du'dng la: =
30
T h d i gian ma moto ehay het quang du'dng v d i van toe
4 0 k m / h l a :<i><b> L = </b></i>


40;


De ea hai gap nhau hie vtfa t d i B thi thdi gian moto ehay sau
oto la: L = — - — = .


<b>0 1 2</b><i><b> Ar\ </b></i>30 40 120



TiJ* lue k h d i hanh luc gap nhau moto can thdi gian la:


40 80


NiJa quang du'dng dau, moto ehay v d i van toe 40km/h
va quang du'dng moto da d i du'de la: — + 4 5 .


<i>Til</i> Mc k h d i hanh t d i luc gap nhau oto can t h d i gian la:
- + 45 „


2

<b> = ^ + 1. </b>



30 60 2


<i><b>X </b></i>


V i moto k h d i hanh sau oto thdi gian la: = nen ta c6:


<i>_x_</i> 3 _


60 2 ~ 80 • + 1


120


<i>X X , ^ X , ^ X </i>


+ ^ - + 1 5 - - + 10 + — ,
120 6 8 12



<b>A</b>: x<i> X </i>


i 12 6
= 5
< ^ x = 120.


Vay quang du'dng A B dai 120km.


</div>
<span class='text_page_counter'>(103)</span><div class='page_container' data-page=103>

Dd 8.3: Mot r^hom hoc sinh diTdc giao nhiem vu trdng 80 cay thong
con. NhiTng khi thuTc hien nhdm ay diTdc tang cifdng them 4 ban, do
d6 moi ban da trdng it hdn 1 cay so vdi du" dinh. Hoi hic dau nhom


<b>CO</b> bao nhieu hoc sinh ? (Biet rang so' cay moi ban trdng nhuf nhau).


Gi^i



Goi<b> X</b> la s6'hoc sinh c6 lilc dau cua nh6m (x nguyen du'dng).
80


Luc dau moi ban du'dc giao trdng — cay.
<i>X </i>


Nh^ng khi thi/c hien c6 them 4 ban nffa so'hoc sinh tham gia
80


trdng la (x + 4) ban, do do moi ban trdng du'dc cay.
<i>x + 4 </i>


Theo dau bai cd phifdng trinh:



- - — = l h a y x ^ + 4 x - 3 2 0 = . 0 .
<i><b>X</b> x + 4 </i>


Giai ra diWc x = 16, thda man dieu kien bai toan.
Vay sd'hoc sinh tham gia trdng cay liic dau la 16 em.


Dd 8.4: Cho tam giac ABC vudng tai A c6 chu vi 12m va tong binh
phu-dng cua ba canh la 50. Tinh do dai ba canh cua tam giac ABC.


<b>Giii </b>



Dat: AB = x (m), AC = y (m), BC = z (m).
Giai su":<i> x <y <z </i>


TJieo dau bai ta c6 he phrfdng trinh:


<i>X + y + x = l2</i> (1)


<i>x^+y^+1^=50</i> (2)


Theo dinh ly Pitago, trong<i> AABC : x^ =^z^. </i>
Thay<i> + y^ =</i> vao phifdng trinh (2) :


204


<i>2z^</i> = 50 <^ = 25 <^ <i>x=</i> 5
<b>Z</b> = - 5<i><b> (loai) </b></i>
D o d 6 : x ' + / = 2 5 (3)


Thay z = 5 v a o ( l / . x + y = 7 (4)



Tiir(3) va (4) ta c6 he:
<i>x + y = l </i>
<i>x'+y'=25 </i>


<i>x + y = l </i>


<i>{x + yf -2xy = 25. </i>


<b>5 = 7 </b>


<i>S- -2P = 25 </i> P = 12.
Vay<b> X ,</b> y la nghiem cua phu'dng trinh bac hai sau:


<b>fx =</b> 4


Vay:


<i>-1X + 12 = 0^ </i>
<i>x = 3 \x = 4 </i>


V
<i>y = 4 [y = 3 </i>


X = 3


•Vi:<i> X <y<z</i> nen chon <i>x = 3 </i>
<i>y = 4 </i>
Vay canh AB = 3m, canh AC = 4m va canh huyen BC = 5m.



De 8.5: Mot ngu'di mang binh 8 lit di mita 6 lit sffa. Chu quan lai chi


<b>CO</b> mot binh 12 lit day sffa va mot binh khdng Slit. Lam the' nao de
dong dffdc 6 lit sffa vao binh 8 lit ?


Binh 12 lit Binh 5 lit Binh 8 lit


Lan 1 0 4 8


Lan 2 4 S 3


• Lan 3 9 3 0


Lan 4 1 3 8


1 5 6


</div>
<span class='text_page_counter'>(104)</span><div class='page_container' data-page=104>

<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).




<b>-D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).


<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).

<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).


u-iiung<b> iiiinu</b> l a i i g<b> iiic K C uuyu i i i y i</b> uuung


tron<b> CO</b> ban kinh 1cm chita it nha't ba d i e m trong 201 d i e m n d i tren.


Giai



Phan pho'i 201 d i e m vao trong 100 hinh vuong
nho thi c6 it nhat mot hinh vuong nho chiJa it
nhat ba d i e m (Nguyen ly Dirichlet).


Ta<b> CO</b> canh hinh vuong Idn la 1 0 > ^ c m thi canh
hinh vu6ng nho la ^/2 cm, suy ra ban kinh du'dng


tron ngoai tie'p hinh vuong do la 1cm. Du'dng tron nay chiJa hinh
vuong nho nen chiJa ca ba d i e m ben trong hinh vuong nho ay.
V a y ke dtfdc du'dng tron ban kinh 1cm chtta it nhat ba d i e m trong


201 d i e m da cho.



<b>D e 8.7:</b> Chia mot hinh vuong thanh 5 hang va 5 cot (cd 25 6 vuong
nho). Trong m o i 6 nho ta ghi mot con so' Irich tur tap hdp so


• 0 , 1 , - 1 } . Chu'ng minh rang trong 5 hang, 5 cot va hai du'dng cheo
cua hinh vuong thi cd it nha't hai du'dng cd tong cac so' ghi tren 6 ctia
nd la bang nhau.


Gi§i



Ta cd: So'hang la 5, so'cot la 5 va du'dng cheo la 2 nen chiing gon'
ta'tca la 12 du'dng. .


-T r e n m o i hang hoac m o i cot (hoac du'dng cheo) deu cd chiJa 5 6
ma m o i 6 cd gia t r i la 0 hay ± 1 nen tong S cac 6 dd phai thoa


- 5 < 5 < 5 nghla la S cd the nhan 11 gia t r i tir -5 de'n 5.


NhuT vay: chi cd 11 gia t r i gan cho 12 du'dng nen cd it nha't 2
du'dng nhan cung mot gia t r i . (Nguyen ly Dirichlet).


<b>206 </b>


<b>' 8.8:</b> Cac so' nguyen tuT 1 de'n 9 du-dc sap xe'p vao mot hinh vuong


3 x 3 6 sao cho tong m o i hang, m o i cot va long cac du'dng cheo deu
bang b o i cua 9. Chu'ng minh rang so' ct tam hinh vuong phai la b o i
cua 3.


Gi§i




Theo de bai ta cd:
1) A + 5 + C = 9^i,
2) D + E + F = 9/:,,


3) G + // + / =<b> 9/:3, </b>


4) A + D + G =<b> 9A:4, </b>


5)<i> B + E + H ^9k,, </i>


<b>I;</b> 6)<i> C + F + I^9k„ </i>
<i>p) A + E + I = 9k,, </i>


<b>8)</b> C + £: + G = 9^,,


Tuf cac phu-dng trinh 2, 7, 8 ta du'dc:
<i>E = 9k^_-{D + F) </i>


A B C


D E F


G H I


<i>E = 9k, -{A + I] </i>
<i>E^9k,-{C + G) </i>


<i>=^3E = 9k^ +</i><b> 9/7</b><i> + 9k^-{A + D + G + C + F + l)\k</i> ket hdp v d i
cac phu'dng trinh 4, 6, la cd:



<i>3E = 9k^+9k, +9k,-9k,-9k, ^E = 3{k,+k, +k,-k,-k,). </i>
V a y E la b o i so cua 3.


<i>i </i>


<i>{ </i>



<b>8.9:</b> Trong hinh vuong 4 x 4 , viet<i> d</i> m o i 6 mot so sao cho tong
bon so' m o i hang bang tong bo'n so' theo m o i cot, bang tong bo'n so
theo m o i c u'dng cheo va deu bang a. Tinh tong ciia bon so'<i>d</i> bon
clinh cvia hinh vuong theo a.


</div>
<span class='text_page_counter'>(105)</span><div class='page_container' data-page=105>

Ta gia su* cdc so' diTdc dien vao hinh vuong la:



<b>«11 </b> <b>«12 </b> <b>«13 </b> <b>«M </b>
<b>«22 </b> <b>«23 </b> <b>«24 </b>


«3I <b>«32 </b> <b>«33 </b> <b>«34 </b>


<b>«41 </b> <b>«42 </b> <b>«43 </b> <b>«44 </b>


Tong cac s6' d 4 dinh la 5 = a,, + a,^ + + a^,.



Theo tinh cha't cac so'ciia hinh vuong nay, ta c6 tong cua 12 so'con


lai la 4a - S.



Mat khac, siJ dung hai hang dau va cuo'i, ta c6 :



<b>a,2 + + '^42 + ^ 4 3</b>

= 2a - 5.



<b>Suf dung hai cot dau va cu6'i, ta c6: a^i + "31 + <^24 + ^34 = 2a - 5. </b>



<i>Su: dung hai du'dng ch^o ta du'cJc: a^^ + a^^ + a^^ + a^^ —2a —S . </i>


TO cac phtfdng trinh tien suy ra:



4 a - 5 = 2 a - 5 + 2 a - 5 + 2a-5<i=>4a-5 = 6 a - 3 5 < ^ 5 = a


<i>Vay tong cila bo'n so'd bo'n 6 dinh cila hinh vuong la a. </i>



<b>DC' 8.10: Trong moi 6 ciia bang kich thu-dc 25x256, dien vao cac </b>


<i>so' +1 hoac - 1. Ta ky hieu tich tat ca cac so'd dong thu" i la a,., tich </i>


<i>tat ca cac so'd cot thi? j la bj. </i>



<i>ChiJng minh rang : + + +... + a^^ + b^^ ^ 0. </i>


<i>Goi a la sd'cac so' a. bang 1 </i>



<i>b la so' cac so' a. bang - 1. </i>


<i>c la so' cac so' bj bang 1. </i>


<i><b>d la i; *' "-I'; so' bj bang — 1. </b></i>


2081



Ta c6 a + b = 25 va c + d = 25.



Tich cdc so'trong bang (—l)'' va b^ng (—1)''



Do d6:

(-1)" = (-1)^

<i><sub> bwk d cOng tinh ch§:n \6 ^b + d chKn. </sub></i>


<i>Do dd a^+b^+a^ + b^+... + a^+b^=a-b + c-d </i>



<i>= {a + b)-2b + {c + d)-2d = 25-2b + 25-2d </i>


<i>= 2[25 - (Z? + d)\ 0 (vi 25 le va b + d chSn). ' </i>



<i><b>Bi</b></i>

<b><sub> 8.11: Cho da giac loi c6 10 canh. </sub></b>




1) Tinh s6'du-dng ch6o.



' 2) ChiJng minh rang cd it nhat hai diTdng ch6o tao vdi nhau mot


L^....,.,,,,....l<^c_nhohdn^6°. ^ '



G i i i


<b>1) Qt ndl hai dinh ciia da giac lai thi c6 mot canh hoac m6t du'dng </b>


<b>ch(5o, do dd tong s6' canh va drfdng ch6o ciia da gi^c 10 canh 1^: </b>



1 ^

<sub> = 45. </sub>



2



Vay s6'dufdng ch^o Ik: 45 - 10 = 35..



2) * Ne'u trong 35 duTdng chdo c6 hai dtfdng chdo song song vdi


nhau thi hai dufdng chdo dd tao nhau gdc 0° (nh6 hdn 6°).


<i>* X6t 35 du'dng chdo trong dd hai dufdng bat trong chiing la </i>


<i>khong song song. TO mot diem O bat k^ trong mat phdng k6 cic </i>


dtfdng thing song song Ian lu'dt vdi 35 dufdng chdo cda da gidc


thi tao n6n 70 gdc cd tong b^ng 360°.



^ . 360°

, 0


Tacd: = 5°,...



70



Do dd cd it nha't mot gdc trong s6' 70 gdc ndi tren

la

<sub> nhd hon 6°. ; </sub>




T T T r r m f i


<b>8.12: Cd the c^t da giac idi 17 canh thanh 14 tarn gi^c difdc </b>


khong ?



</div>
<span class='text_page_counter'>(106)</span><div class='page_container' data-page=106>

Gidi



Tdng cdc g6c trong cila mot da giac Idi 17 canh bkng


180° (17-2) = 15.180° , c6n t^ng cac gdc trong cua 14 tam giac


bing 14.180°.



Khi chia m6t da giac thanh cac tam giac thi tdng cac gdc trong


<i>ci5a cic tam giac khong the nho hcfn tong cac gdc trong cua da </i>


gidc. Vay, khdng the thtfc hien dtfdc phep c^t nhu" de bai.



<b>8.13: Trong m6t phdng cd 288 ghe'diTdc xep thanh cac day, moi </b>


<i>day diu cd s6' ghe' nhu" nhau. Neu ta bdt di 2 day va moi day con lai </i>


them 2 ghe' thi

<b> viTa</b>

<b> da cho 288 ngufdi hop (moi ngu-di mot ghe). Hoi </b>


trong phdng cd may day ghe' va moi day cd bao nhiau ghe ?



Goi so" day ghe trong phdng la x (x nguyen du'dng).


288



Moi day cd — ghe, sau khi bdt di 2 day t u con lai x - 2 day


(x>2).



288



Luc dd moi day c6n lai cd ghe'.


<i>x — 2 </i>




<i><b>Theo bki ra ta cd phtTdng trinh: _ ^ = 2. </b></i>



<i>x-2</i>

<i><b> X </b></i>



^288x-288(x - 2) = 2x(x - 2) <^ -2;c-288 = 0.


<i>GiairadufOc: x^=lS,x^=-l6 (loai). </i>



Vay trong phdng cd 18 day va moi day cd 16 ghe'.



<i>Hi 8.14: Trong mdt buoi hoi thao cd 9 nha khoa hoc tham dU". ba </i>


ngtfdi bat k>^ trong ho thi cd it nhat hai ngu^di ndi cilng mot thu" ti^'ng.


Hon nffa moi ngffdi trong cuoc hdi thao ndi dtfdc khdng qua 3 thit


tie'ng. Chrfng minh cd it nhat 3 ngffdi ndi cilng mot thff tie'ng.



•_210



Giii



Ta chffng minh bang phan chffng.



Gia su" r^ng khdng cd 3 ngffdi nko ndi cing thff tie'ng.



Goi

<b> X</b>

la mot ngrfdi bat ky trong cuoc hoi thao. Vi x

<b> chl</b>

ndi

<b> dffOc </b>



td'i da 3 thff tie'ng ma thoi va do dieu gia tren moi ngtfdi chi


ndi cho mot ngtfdi khac cung

<b> thff</b>

tie'ng nen ngoai x va 3 ngffdi ma


<b>X cd the ndi vdi ho cung thff tie'ng thi 5 ngtfdi cdn lai khdng the </b>


ndi b^ng thff tie'ng nao vdi ho ca.




<b>Goi mot trong 5 ngu-di ay la y. Vi y chi ndi dtfOc td'i da vdi 3 </b>


ngffdi nSn trong 4 ngffdi con lai cd it nha't mot ngffdi la z khong


ndi chuyen du'Oc vdi y.



<b>Luc dd ta cd trong nhdm (x, y, z) thi: x khong ndi du'Oc vdi y. </b>


<b>y khdng ndi diTOc vdi z. </b>


<b>z khdng ndi dffOc vdi x. </b>


Dieu nky mau thuan vdi gia thie't cu* 3 ngu^di thi cd it nhat 2 ngffdi


ndi

<b> Cling</b>

mot thu" tie'ng.



Vay cd it nhat 3 ngu-di ndi cung thff tie'ng.



<b>8.15: Trong mot giai bdng da gdm 11 ddi bdng tham dff thi da'u </b>


theo the thtfc vdng trdn IffOt di va- IffOt ve (nghia la hai ddi bat ky


ludn gap nhau hai tran) va tinh didm bdi: tran thang du'Oc cong 7


diem, tran thua bi truf 6 diem va tran hda la 0 diem.



1) Tinh s6' tran thang, tran thua va tran hda cua doi dufOc 13


diem khi ket thiic giai.



2) Ket luan doi dffOc 13 diem la trung binh'cong cua diem cua


cac doi la dung hay sai ?



Giii



<i>1) Vdi the thiJc thi dau vdng trdn ItfOt di va vi thi doi phai thi da'u </i>


20 tran.



<b>Goi X la sd' tran thing, y la so' tran thua thi ta cd: </b>




</div>
<span class='text_page_counter'>(107)</span><div class='page_container' data-page=107>

7 x - 6 j ' = 13



<i>x + y<20 </i>

(2)

(1)



<i>Tiir(l)tac6: 6y ^Ix-13 = 6x+ {x-\3) =^ y = x + x-13 </i>


<i>x — \3 </i>



<i>Dat: / = — - — thi / e Z va tacd: x = 6t + l3,y^7t + l3. </i>


<i>(2)chota: 13/ + 2 6 < 2 0 o </i>



t<-13


<b>Mat khac X > 0 nan: 6/ + 1 3 > 0 = ^ r > - 13 </b>


<b>V d i - — < / < - — t h i chi CO t = - 1 . </b>

<sub>6 - 1 3 </sub>


Suy ra

<b> X =</b>

7, y = 6.



<i>Vay d6i dMdc'U diem se thang 7 tran, thua 6 tran, hoa 7 tran. </i>


2) Moi doi khi ket thuc giai da thi dau 20 tran nen toan giai gdm c6:



20x11 ,


= 110 tran.


2



(Khi ta lay 20x11 = 220thi ta da tinh lap lai hai Ian so' tran dau


giffa hai doi n^n phai chia 2 de cd so'tran da'u that suf).



Trong mot tran dS'u ne'u hai doi h6a nhau thi khong c6 di^m nao.


Trong mot tran da'u c6 thang thua thi tong so' diem ciia hai dpi la


bang 1.



Do dd vdi 110 tran

<b> thi</b>

tong so' diem ciia cac d6i se khong Idn




hdn 110; va nhiT

<b> the'</b>

xay ra ^ < 13 tifc la ket luan dpi c6 13 diem



bing trung binh cpng diem cua tat ca cac dpi la sai.

<b><sub>8.16: Xet tap hpp A gdm 2005 du-dng thing trong mat phing </sub></b>


<i>thoa cic dac diem sau day: </i>



1) Hai dtfdng thing ba't ky trong A thi khong song song vdi nhau.


2) Ba dufdng thang ba't trong A thi khong ddng guy. Bat lAI la


212



<i>s6' tam giac tao bdi cac du'dng thang trong A mk khong bi c^t </i>


bcti ba't ky mot du'cfng thang khac ciia A. ChiJng minh r^ng



A > 2003.



<b>ai </b>



<i>• X6l</i>

A3

<sub> gdm ba dufdng thing thi c6 duy nhat m6t tam giac can </sub>



timtiJc

<b> la|A3|</b>

= l.



<b>• X^t A^gdm bo'n du'dng thing. Xdt drfdng thing ghi la thoa </b>


tinh chat:



<b>Tat ca cac giao diem cua cac du'dng thing trong A^</b>

<i><b> d</b></i>

cung


trong mot niJa mat phing ma bd la . Gpi I la cac giao diem

<i><b> d </b></i>


gan nha't thi diem I se t^o vdi mot canh

<i><b> d</b></i>

tren a, mot tam


giac thoa de bai. Ngoai ra ba du'dng con lai da tao mot tam giac


<b>can tim niJa nen it nha't cd hai tam giac can tim, vi vay 1 > 2 </b>


• tong quit vdi

A2005 =<sub> A2004</sub>

U {^} (d

<b> a</b>

ngoai

<i><b> A^^ ). </b></i>


Hdn nffa vdi diTdng thing (d) thoa tinh chat cac giao di<^m ciia cac


dufdng thing trong

<b> A^QOS</b>

ci cung mot nufa mat phing cd bd la (d) (luc


nao trong Ajoojta ctlng chpn difdc mot du'dng thing (d) nhu* the ).


<b>Gpi J la giao diem d gan (d) nhat thi cd them mot tam giac niTa vdi </b>


<b>J la dinh va canh la d tren (d), do dd ta cd: </b>



<b>•^005 ^ </b>

Tijf cacke'tqua:

A3

<sub> = 1, A^ </sub>



<b>2004 </b>


<b>> </b>



+ 1



A3

+ 1 = 2,|A,

>

<i>A, +1 = 3 </i>


<b>- ^005 > ^004 + 1 suy ra rang </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(108)</span><div class='page_container' data-page=108>

Vay:


<b>^ 0 0 5</b>1<i><b> > (2004 - 2) + 1 = 2003 </b></i>
<i><b>\A\= Ajoos > 2 0 0 3 . </b></i>


<b>8.17:</b> Ta ghi bon con so' 0 va nSm con s6' 1 l^n trdn mot difdng
tron theo mot thu* tu* tily y. Sau<i> 66</i> ciJ giiTa hai con s6' bkng nhau ta
ghi so' 0, gii?a hai con s6' khac nhau ta ghi so' 1;<i> k6' 66</i> la xoa cac s6'
ghi vao luc dau; va lap lai viec lam ban nay. ChiJug minh rkng n6'u
ciJ tiep tuc lam mai thi khong the nao nhan du'Oc tren dtfdng tron
toan chin so' 0.



Giii



Gia su" khi la tdi Ian n ta cd du'dc 9 so' 0 tren du-dng tron. Suy ra
cl Ian thu" n - 1 cac so' tren du'dng tron phai bkng nhau (va di nhi6n
khac 0, vi n^'u da cd 9 so' 0 rdi d Ian n - 1 la mau thuan ) va deu bkng
1, do dd d Ian thif n - 2 tr^n du-dng tron phai cd 9 sd'dlu khac nhau ddi
mot lien tiep. Mud'n dieu nay xay ra thi cac so' 0 va cac so' 1 phai bang
nhau. Dieu nay la trai vdi d^ bai vi tong cac con so'ghi trSn du'dng tron
la 9 (day la mot s o l e ) .


Vay khong the xay ra tren du'dng tron gdm toan 9 so'O.


<b>8.18:</b> Tren du'dng tron ta vi6't 30 so', sao cho moi so' trong chung
bing gia tri tuyet dd'i cua hieu hai s6'ke'ti6'p theo chieu ngtfdc chieu
kim ddng hd. Bie't rang tong tat ca cac so'<i> hlng</i> 20. Hay tim ta't<i> ck </i>
cac so' nay ?


Giii



Theo gia thie't ta» suy ra cac so' da cho la
khong am, goi<i> cAc</i> sd'theo<i> iM t\S</i> ngrfdc chieu
quay kim ddng hd bat dau tuf so' Idn nha't 1^


<i>â,ậ..,ậ</i> (oj >a,.;i = 2,3,...,30)


Theo gia thie't = <b><sub>« 2 - « 3 </sub></b> mk* <b>< « 2 </b>
<b>^2 ~ ^3</b><i> ^'h </i>
<b>214! </b>



odd :


Ng'u <b>^2 - « 3 </b><i><b><a2=^a^<a^</b></i> ma<i> a^</i> > do dd =
V d i : = , th^o gia thid't suy ra


= 0<b>,0^</b> = a i , a j =ai,ag<i><b> =</b><b> Q\...\a^</b><b> =a^,a^g</b></i><b> = « P« 3 O</b> = 0 , tong cac
sd'b^ng 20ai = 2 0 = > a i = 1 .


Do do<b> Oj = = flg = . . . = =</b> 0 ;<i> cAc</i> s6'c6n lai b^ng 1.


• Néu

- I

< a,<i> ^ â <â</i> ma a, > dj do đ<i> =ậ</i> >t
V d i : a,<b> = 0 ,</b> theo gia thid't suy ra


<i>=0,a,=a^,a^= 0,a^ = a„...,a^ =<b> a„a^g</b></i><b> = O . O J Q = a , . </b>
Tong c^c s6' b^ng 20a, = 20 =^ a, = 1.


Do dd =<b> ô 5 = ^8 = ããã = ^29 =</b> 0'<i> '^^^ h\n%</i> 1.


<b>8.19:</b> Ba hoc sinh Idp X: Dan, Mao, Thin di chdi, tha'y mdt ngu-di
lai xe 6 t6 v i pham luat le giao thdng, khdng ai nhd s6' xe Ik bao
nhi^u, nhufng mSi ngufdi ddu nhd mot dac diem cua s6' xe. Dan nhd
r^ng hai chff s6' dau gid'ng nhau, Mao nhd Ik hai chff s6' cud'i cdng
gio'ng nhau. Thin thi qua quye't<i> r\ng so</i> xe cd bd'n chif sd" la mdt s6'
chinh phtfdng. Chiing ta hay thiJ tim so' xe.


Giii



Goi cdc chi! s6'<b> thi?</b> nha't va<b> thif</b> hai<i> \k</i> x, cdc chi? s6'<b> thit</b> ba vk<b> thiJ tiT </b>


J a y. Sd'xe se la:



<i><b>W</b></i> 1000<b>A</b>: + 100<b>A</b>:+ 10>' + ) ' - 1 1 0 0 ; c + !!>' = 11.(lOOx + y) (*)
So' nay chia h6't cho 11 va cung chia h^'t cho 11^ v i theo bki ra nd<i> Ik </i>


<b>#</b>

6t s6' chinh phiTdng. NhuT<b> tha'</b> lOOx + y chia<b> ha</b>'t cho 11.


Dijfa vko dau hieu chia h6<b>'t</b> cho 11<b> thi</b> sd* x + y cung chia h6<b>'t</b> cho 11.
Bidu dd cd nghia Ik x + y = 11 ,vi moi chff so' x vk y<i><b> 6iu</b></i> nhd hdn 10.


</div>
<span class='text_page_counter'>(109)</span><div class='page_container' data-page=109>

<b>y = 6 thi</b>

X

<b> = 5, y = 9 thi x = 2. </b>



<b>Vay ta chi tim s6' xe trong 4 s6' sau: 7744, 6655, 5566, 2299. </b>


<b>Trong b6n s6' nay cd s6' 7744 = 88Ma so' chinh phuTdng. </b>


<b>Vay s6'xela:7744. </b>



<i><b>8.20: Trong m6t mang hidi lien lac giQ"a viing A va B c6 n tram </b></i>



<i><b>d vilng A va k tram d vi^ng B. Moi tram d vung A c6 ihi liin lac </b></i>



<b>diTdc vdi it nha't k - p tram 5 vilng B. ChiJng minh r^ng n6'u: n.p < k </b>


<b>thi cd it nha't mot tram d vung B cd the lien lac duTdc vdi moi tram d </b>


<b>vilng A. </b>



<i><b>Goi s6' mang hidi lien lac giffa n tram d A vk k tram d vdng B \k s. </b></i>


<b>Ta chitng minh bkng phan chiJng. </b>



<b>Gia suf khong cd tram nao d viing B lien lac vdi ca n tram d A. Ta </b>


<b>tha'y ngay 1^: </b>



<i><b>s<k{n-l) (1) </b></i>




<b>Mat khdc theo gia thie't thi moi tram d vilng A cd the lien lac diTdc </b>


<b>vdi It nha't k - p tram d vi^ng B. </b>



<i><b>Dodd: s>n{k-p) (2) </b></i>


<b>Ta lai tha'y do : np < k n6n : nk - np > nk - k, hay: </b>



<i><b>n{k-p)>k{n-\) (3) </b></i>



<i><b>Tir (1) va (2) ta suy ra : n{k- p)<k.(n-1) trai vdi (3). </b></i>



<i><b>Vay phai cd it nha't 1 tram d v^ng B li6n lac difdc vdi ca n tram d </b></i>


<b>vilng A. </b>



<b>216 </b>



<b>ll/dNG IX: TRICH DE THI TUYEN SINH LOfP 10 </b>



<b>DEI </b>



<b>ll/dNG</b>

<b> PTTH CHUYEN LE</b>

<b> H6NG</b>

<b> PHONG 2004 - 2005 </b>


<b>J»h^n chpn : Hoc sinh chon mot trong hai cau sau day : </b>



<b>L la : (4d) Cho phiTdng tfinh: - 3 (m +1) x + 2m' -18 = 0 (c6 an </b>


<b>la</b>

X).


<i>h) Tim</i>

<b> m de phifdng trinh cd hai nghiem deu am. </b>



<b>b) Goi ;ci, la hai nghiem ciia phifdng trinh. Tim m de cd: </b>




<b>so </b>



<i><b>X, -X, </b></i>

<b>< 5 . </b>



<b>cau lb: (4d) Rut gon cac bieu thiJc sau: </b>



<i>x' + </i>



<b>a) A = p 7=</b>

<b>—</b>

<b>7 </b>



<i><b>X</b></i>

<i> + yJx</i>

<i><b>+l</b></i>

<i><b> X</b></i>

<i>-y/x</i>

<i><b>+l </b></i>



<b>+X+1 </b>



<i>2</i>

<i><b> + yfx yfx -2]iXyfx + X - \fx -I </b></i>



<i>h) B=</i>

<b> p </b>



<b>II Phan bat buSc: </b>



<b>CSu 2: (4d) Giai phifdng trinh: </b>



<i><b>a) ^3x^</b></i>

<i><b> +X</b></i>

<i><sub>-4 =2-2x. </sub></i>



(X >

<b> 0). </b>



<b>(x>0) </b>



<b>b) </b>

<b><sub>3 - V 9 + 2x) </sub></b>

<i>2x' </i>




<b>^u3:</b>

<b> (4d) </b>



<i>- = x + 9. </i>



<i><b>^ a) Cho A: > 1, y > 1. Chitng minh: x^ly^ + y-Jx^ < xy. </b></i>



<b>b) Cho X > 0, y > 0 va X + y = 1. Tim gia tri nho nha't cua bieu thtfc: </b>



<i>. A = </i>

<b>1 -</b>

<b>1 </b>



</div>
<span class='text_page_counter'>(110)</span><div class='page_container' data-page=110>

<b>C a u</b> 4: T i m cac so'nguyen x, y thoa he: <i>y </i>


<i><b>-X — -X </b></i> - 1 > 0


<i>y-2</i> + x + 1 - 1 < 0


Gi^i



<b>C a u l a : </b>


a) T a c d : A = (m + 9) > 0 ; V m nen phifdng trinh luon cd hai nghiem
la: = m — 3 ;<b> :iC2</b> = 2m + 6


Phifdng trinh cd hai nghiem deu am
A > 0


m - 3 < 0 ^
2m + 6 < 0


<i>m<0</i> < ^ - 9 ^ m < - 3 .


m < - 3


b) T a c d :


<5<;=>m + 9 < 5 < ^ - 5 < m + 9 < 5 < ^ - 1 4 < m < - 4 .


<b>C a u l b : </b>
a) Ta cd:


<i>A = </i>


<i>^i^^fx-ij(x + ^fx+lj</i>

VI(VJC+I)(A:->/I + I)



<i><b>x + yfx+l x-sfx+1 </b></i>
<i><b>-^X-ylx-X-y[x+X + l = i^yfx-lJ . </b></i>


<i><b>+ X +</b> 1 </i>


b) T a c d : B = ' 2 +

^/7 ^ / I - 2

<b>;C(N/]^</b>

+ I

<b>) - (</b>

V I + I)^



2

<b> + V]^)(V^ -</b>

1 )

<b> - (V^^ -</b>

2

<b>)(V^ +</b>

1)



<b>^ V r + i ) ' ( V I - i ) </b>



<b>• ( V I + i ) ( . - i</b>

)l



7^



218j



<i><b>2^ ]fiiZll]_^^(^"^^-2 </b></i>



i 2 :


2 - 2 x > 0


3<b>; , 2</b>^ ; c - 4 = 4 - 8 x + 4 x '


h) D i e u k i e n :


K h i dd :


<b>•\</b>


9 + 2;c > 0


^ 9 + 2

<b>J C</b>

- 3 ^ 0

<i><sub>x^O </sub></i>


<i>^ x = l. </i>


<b>2</b>;c' (3 + V9<b> + 2X </b>
<b>\ </b>


<b>•\</b>


3 - ^/9 +

2

<b>A: </b>

3 - ^ 9 + 2 ^ ) ' (3 +

<b> N</b>

/9

<b>T</b>

2^)



- = jc + 9


2X + 1 8 : : 6 V 9 T 2 ^ ^ ^ + 9 ( ^ ^ 0 )


2


9


- 6 ^ 9 + 2x = 0 <^ ^ = - 2 '^''^^''^


<b>^ , . . i ± ( p l ) = ^ (*) </b>



y , / r ( 7

<b>: i</b>

) < y - 2 2



l + _ xy ^^^^


Cong (*) va (*•*) theo ve ta cd: x ^ / y ^ +<i> y^lx-^ < </i>


xy-Dau " = " xay ra k h i va chi k h i x = y = 2.


b) T a c d :<i> xy < \x + y </i>


1 1


— —



4<i> xy </i>


> 4


</div>
<span class='text_page_counter'>(111)</span><div class='page_container' data-page=111>

<b>_ (^ + 1)(>'+1)</b>A:>> _<i> (x + \){y + l) _</i> <i>^ + ^ + y + i </i>


<i>(xyf xy xy </i>
- - ^ + 2 ^ 1

+

A > i

+ 2.4 = 9.


<i>xy </i> <i>xy </i>


1


Dau " = " xay ra khi<i> x = y = — .</i> Vay min A = 9.


<b>CSu 4</b> : Tim cac so' nguyen x, y thoa he


( 1 ) ^


<i>x'-x </i> 1 > 0 (1)


<i>X —X </i>


<i>y-2 + x + l</i> - 1 < 0 (2)


<i><b><y-l=^y-\>0^y>l</b></i> (3)


<i>y-2\<l</i> [ l < 3 ; < 3
( 2 ) ^<i><b> y-2 + x + l <1=^ </b></i>


;c + l < l [ - 2 < A : < 0
Do do ta suy<i> ra xE</i> { - 2 , - 1 , 0 }<i><b> \h y e</b></i> {1,2,3


Thijf lai ta difdc tap nghiem can tim la: {(-1;3);(0;2)


(4)


<b>B E 2 </b>



<b>L O P 10 C H U Y E N T O A N </b>


<b>TRl/OfNG T H P T C H U Y E N L E H O N G P H O N G 2004 - 2005 </b>


<b>C a u l :</b> (4d)Giaihe: <i>2x — y x + y </i>
1 1
<i>2x-y x + y </i>


• = - 1
(/)
= 0


220


<i>(A2:</i> (3d) Cho X > 0 thoa:<i>x^ + \ 1.</i> Tinh<i> :x' + \</i>


L ' * <i>X</i> <i>X </i>


<i>3x </i>


<i><b>rek 3:</b></i> (3d) Giai phifcfng trinh: ,


<b>V3</b>;c + 10


<b>= V 3 x</b> + l - l (1)


<b>C3u4:</b> (4d)


a) Tim gia tri nho nha't cua<i> P = 5x''+ 9y^</i> - 12;c>' + 24x -<i> 4Sy +</i> 82 .


<i>, , \x + y + z = 3 </i>


b) Timc^cso nguySnx, y, zthoahe , , , „
<i>x'+y'+z =3. </i>

Gi§i



<b>CSul</b> : Dieu kien: j c - 2 > ' ^ 0
<i>x +<b> y^O </b></i>


Dat:


1
<i>u = <sub>2x-y </sub></i>


thi: (/) ^


V = •


3 M - 6 V = - 1 1
M - v = 0 3
<i>x + y </i>


<i>2x-y = 3 </i>
<i>x + y = 3 </i>


<i>x = 2 </i>
<i>y = \' </i>


<b>| 2 : ^ ' + ^ = 7 </b>



$ nen A : ' + - ^ =


1
<i>x + </i>


<i>-X </i>
<i>X </i>


- 2 = 7


1


= 9=^;c + - = 3<i> {do</i> x > 0 )


<i>X </i>


1
<b>;c + </b>


<i>-X </i>


X<i> - x - + x'—-x — -\</i>


<i>X X X X </i>


= 3 1 <i>x' + </i>1 + 1


= 3 <i>x' + </i>1 - 2 - 7 + 1 = 3[49_ 81 = 123.


</div>
<span class='text_page_counter'>(112)</span><div class='page_container' data-page=112>

CSu 3 : Dieu kien: 3x + 1 > 0 <^ ;c >



<i>Dat: t = yl3x + l ^ t>0 </i>


<i>=3x + l </i>

<i>• e</i>

+ 9 = 3x + 10.
<b>Tacd: (1)<^ f ^ = f - l 4 » ( / - l ) f < + l - V f ' + 9 </b>


<b>- ^ </b>

= 0


<i>t = \ </i> (2)


<b>f + l - # T 9 = 0 (3) </b>


<b>(2)<^ V3;c + 1 = 1 ^ 3 ; c + l = l4^;c = 0 </b>


<i>0) ^ yjt^ + 9 t + \ + 9 ^ + 2t + \ 2t = </i>


<b><^ / = 4 <^ ^ / 3 ^ T T = 4 <S=> 3;c + 1 = 16 <^ X = 5. </b>
Vay ( l ) < ^ x = 0V;c = 5.


<b>C a u 4 : </b>


a) Tacd: P = (2x-3>' + 8 ) ' + ( ; c - 4 ) ' + 2 > 2 .
Dau bkng trong bat ddng thitc tren xay ra k h i :


<i><b>2;c-3>' + 8=:0 y = </b></i>


<i>x = A </i>


16
3



<i>x = A. </i>


Vay min P = 2.


<i><b>I) Tacd: x' +y' +e ={x + y + z)^-7>(x + y){y + z)(z + x) </b></i>


<i><b>^ 3 = 21-?>(x^y){y + z)(z + x)^\^9-{x + y)(y + z)(z + </b></i>
<i><b>^(x + y){y + z){z + x)^^^{2,-z){2>-x)(?,-y) = % </b></i>


<b>Suy ra 3 - z, 3 - X, 3 - z la cic ifdc so cua 8. </b>
<i><b>Ma cic Mdc so cua 8 la ± 1 , ± 2 , ± 4 , ± 8 . </b></i>


Nhir vay 3 - x , 3 - y , 3 - z nhan mot trong gi^ tri da neu.
<b>LSp bang: </b>


222


- 1 +1 -2 2 -4 4 -8 8
3 - x


^ 3 - y
[ 3 - z


Thur tren bang ta diTdc:


<i>x = \ </i> <b>A: =</b> 4 <b>A: =</b> 4 <b>;c =</b> - 5


y = 4 ; > = - 5 ; > = 4
z = l z = - 5 z = 4 z = 4.



<b>B E 3 </b>


<b>T R I J 6 N G T H P T C H U Y E N T R A N D A I N G H I A 2004 - 2005 </b>


C a u l : (4d) Cho phifdng trinh: / - ( 3 m + 14);c^+(4m + 1 2 ) ( 2 - m ) = 0
(cd an so" la x).


a) Dinh m de phifdng tiinh cd bo'n nghiem phan biet.


b) Dinh m sao cho tich so' cua bo'n nghiem tren dat gia tri Idn nhat.
'Su 2: (4d) Giai phifcfng trinh: .


<i>a) x" + 2;c + l| - 1 = 2-x\ </i>


<i>\2x-% </i>


<b>b) V'2A- + 4 - 2 V 2 - X = . </b>


V 9 x ' + 1 6


<b>|^§u 3: (3d) Cho x, y 1^ nai s6' thifc khac 0. Chtfng minh: </b>
<b>2 2 </b>


^ + ^ + 4 > 3 <i><b><sub>^y x^ </sub></b></i>(1)
<b>CSu 4: (3d) Tim c^c so' nguyen x, y thoa phtfdng trinh: </b>


Gi§i



<b>C a u l : / - ( 3 m + 14);c\+(4m + 1 2 ) ( 2 - m ) = 0 (*) </b>



a) E-inh m de phifcfng trinh (*) cd bon nghiem phan biet:


</div>
<span class='text_page_counter'>(113)</span><div class='page_container' data-page=113>

<i>Bat t = x^. </i>


<i>(*) <^ - ( 3 m + 14)t + (4m + 1 2 ) ( 2 - m ) = 0 (* *) </i>
/ = 4m + 12


r = 2 - m


(*) c(5 bo'n nghiem phan biet :
4m + 1 2 > 0


2 - m > 0 - 3 < m < 2
4m + 1 2 ^ 2 - m


b) Dinh m sao cho tich cua bon nghiem tren dat gid tri Idn nhS't.
T a c d bo'n nghiem cua (*) la<i> ±^,±^[1^,</i> v d i<i> 1^,1^</i> 1^ nghiemciia(


<i>x<b>^X2X^x^ =t^.t2 = ( 4 m + 12)(2 —m) </b></i>


<i>= - 4 m ' - 4 m + 24 = - ( 2 m + if +25 < 25Vm </i>
=^ Gia tri Idn nha't ciia jCjjCj ^1:3^:4 la 25.


difcfc khi m =<b> —</b> ^ (thda dieu kien<i> d</i> cSu a).


<b>Cau2: </b>



<i>a) x^ + 2x + l - 1 = 2-x^ ^ </i>



<i>2-x^>0 </i>


<i>x"</i> +|2x + l | - l = 2 - x '
x ' + 2;c + l - l = x ' - 2 .
<b>2X + 1| = 3 - 2 J : ' </b>


<i>x'<2 </i>
<i>2x + \</i>


<i>x'<2 </i> <i><b>(VN) </b></i>


<i>3-2x^</i> > 0


<i>x'<2 </i>


2x + l = 3 - 2 x '
<b>2X + 1 = 2 X ' - 3 </b>


224


<i></i>
<i>x'<-" 2 </i>


2; c' + 2 x - 2 = 0
2; c' - 2 x - 4 = 0


<i></i>


<i>x'<-2 </i>
<i>x = </i>


<i>x = -\ </i>
<i>x = 2 </i>


<i><b>X = </b></i>- 1
<i><b>X = </b></i>


<i>^2x + 4-2^2-x = </i>12;c-8


V97

+ I 6


<i>6x-4</i> 1 2 X - 8


<i>yl2x + A + 2s!2-x ^ 9 x ' + 1 6 </i>


( - 2 < ;c < 2)


_ 2
^ ~ 3


<i>'42x</i> + 4 + 2 V 2 ^ ] = V9^' + 1 6
(1)


(2)


<i><b>(2) =^ 4 (2x + 4) + 1 6 (2 - jc) +16^8 - 2J:' = 9x' + 1 6 </b></i>
<b>^ 1 6 V 8 - 2 J C ' - 8 X = 9 X ^ - 3 2 </b>


<b>8 ( 2 ^ 8 - 2 ; c ' - ;c) - 9A:' - 32 </b>
8 ( 3 2 - - 9 x ' ^ ,



2 V 8 - 2 ; c ' + j r


4x/2


9 x ' - 3 2 = 0


2 ^ 8 - 2 x ' + J c = - 8


JC = ±


-2 ^ 8<i>- 2 x ^ =-%-x (vdnghiemvl</i> : - 2 < x < 2 )


<b>X</b> = ± — . M lai ta difcfc = .
3 • 3


</div>
<span class='text_page_counter'>(114)</span><div class='page_container' data-page=114>

C a u 3 :


<i>Dat t = - + ^=>\t\= </i> <b>— </b> <b>X </b>

<i>+ </i>

<i><b>I ma </b></i> <i><b>X </b></i>

<i>+ </i>

<i><b>I </b></i>


<i>y<b> X </b></i> <i>y<b> X </b></i> <i>y </i> <i><b>X </b></i> <i>y </i> <i><b>X </b></i>


<i>> 2</i> (do bat danc
thiJc C6si) ^ I H > 2 ^ ? < - 2 hay 2 < /


K h i d o : = ^ + ^ + 2


<i>y<b> X </b></i>


Bat dang thtJc (1) <^ + 2 > 3< <!=^ - 3< + 2 > 0



<b>4^</b> ( / - ! ) ( / - 2 ) > 0 (2)
<i>(2) la hien nhien ditng do t<-2 hay 2 < r'. < </i>


<i>x'' </i>


Vay : ^ + ^ + 4 > 3 <i>x_^y_ <sub>\y</sub></i>


<i><b> X </b></i>


<i>C a u 4 : +xy + y^ = ;c'/ =»(2x + 2}')' = (2xy^\)^ - 1 </i>


<i>=> [2xy + 1 + 2x + 2>') [2xy + 1 -</i> 2<b>A; -</b> 2>') = 1


^ 2xy + 1 + 2x + 2y = 2x}; + 1 - 2x - 2^


<i><b>•=^x + y^Q. </b></i>


Thay vao phifdng trinh ban dau ta c6:


<b>X =</b> 0, y = 0 hoac<b> x =</b> 1, y = — 1 hoac<b> x = —</b> 1, y = 1.


<b>B E 4 </b>


<b>L(5P 10 C H U Y E N T O A N </b>


<b>T R U C K N G T H P T C H U Y E N T R A N D A I N G H I A 2 0 0 4 - 2 0 0 5 </b>
<b>Cau 1: Cho phiTdng trinh: x^ + px + 1 = 0 cd hai nghiem phan biet 01,^2 </b>


<i><b>va phifcfng trinh x^ +qx-\-\ Q nghiem b^,b^. </b></i>



<i><b>ChiJng minh: (oj -b^){a^ -b^)[a^</b></i><b> + ^2)(«2 + ^2)</b> = 9^ - •
Cau<b> 2:</b> Cho cac so' a, b, c, x, y, z thoa: x = by + cz, y = ax + cz,


z = ax + by, x + y + z .
<b>2261 </b>


<i><b>Chu-ng minh: — h — ^ + — ^ = 2. </b></i>


<i>\+a l+b</i> 1 + c


<b>t</b>

<i>a) Tim x,y thoa 5x^ +5y^ + 8x>' + 2 x - 2 > ' + 2 = 0. </i>
b) Cho cac so' dUdng x, y, z thoa jc^ + + =<b> 1. </b>


ChiJng minh:

vrr7

<b> ^/r7 </b>

<i>y </i> > 2 .


Cau 4: Chvfng minh rkng khong the' c6 cac so' nguy^n x, y th6a phiWng
trinh x ^ - / = 1 9 9 3 .


<b>Gi§i </b>



C a u l :


Theo dinhly V i e t t a c o :


<b>^ 1 + 0 2 = - ^ ;</b><i> a^a^=\ b^-\-b.^=-q ; b^b^=\ </i>


<b>(«1 + ^ ) ( « 2 +^2) </b>


<b>= (fljOj - ( r t , + rtj+</b><i> bl \a^a^</i><b> + (fli + 02)^2 + ^2 </b>
<b>= (1</b><i> + pfo, + ^,^)(l - pb, +bl) = [pb, - qb,){-qb, - pb,) </i>



<i><b>= {p</b>-(i<b>)K(-p-^)K^^^ - </b></i>


<b>p^:au2: </b>



-Cong ve vdi ve edc d i n g thiJc ta difdc: x + y + z = 2 (ax + by + cz).


<i><b>Do x + y-\-z^Qx\Qn ax + by + </b></i>


<i>cz^Q-Cong</i> hai ve cua cac d^ng thiJc Ian liWt cho ax, by, cz ta diWc:


<i><b>+ \)x = ax + by + cz \{b-{-\)y = ax + by + cz</b></i> ;(c + l)z = + fay + cz


<i>X</i>

<i><b> y_ . z </b></i><sub>- + • </sub>


<b>1</b>

<i> + a,' \ b '</i>

<b> 1</b>

<i> + c ax + by + cz ' ax + by + cz ' ca + by + cz </i>


<i>x + y + z </i>


<i>ax + by + cz </i>• = 2.


</div>
<span class='text_page_counter'>(115)</span><div class='page_container' data-page=115>

<i>a) 5x''+5y^+8xy + 2x~2y + 2 = 0 </i>


<i>^x + y = 0,x + l = 0^y_^^Q^^^_^ </i>


b)


x V T T ^ - ^ 2 ^ 1 _ ^ 2 - 2J:' . C h i l n g m i n h tiTdng tiT:


V



<b>C3u</b> 4 :


<i>y =l993^{x-y)[x'+xy + /) = m^ </i>


D o 1993 la so' n g u y e n to', n e n ta c6 cac he phiTdng trinh:
f j r - 3 ; = 1993


<i>x-y = l </i>


<i>X +xy + y^ = 1 9 9 3 </i> <sub>A: + + =</sub><sub> 1 </sub>


<i>MUC LUC </i>



<b>CHlTOfNG I : D A N G T H l f C </b>
<b>C H U O N G I I : B A T D A N G T H l f C </b>


§ 1 : Phep bien doi tifdng diTdng. T i n h chat cua ba't dang thiJc
<b>§ 2 : Bat dang thiJc Cosi (Cauchy) </b>


<b>§ 3 : Bat dang thuTc trong tarn giac </b>
§ 4 : Phifdng phap l a m troi


<b>CHl/dNG I I I : SO H Q C </b>


<b>CHUCfNG IV : G I A T R I LCfN N H A T VA G I A T R I NHO </b>
<b>N H A T C U A H A M SO </b>


<b>CHUCfNG V : P H U O N G T R I N H </b>



§ 1 : Phifdng trinh bac hai - PhiTdng t r i n h bac ba
- D i n h ly V i - e t


<b>§ 2 : Phifdng trinh qui ve bac hai </b>


<b>§ 3 : Phu'dng trinh chufa gia t r i tuyet doi. PhiTdng trinh </b>
chiJa can thufc


§ 4 : PhiTdng trinh v d i n g h i e m so nguyen


<b>CHl/CfNG V I : H E P H U C I N G T R I N H </b>


§ 1 : H e hai phifdng trinh bac nhat hai an. H e ba phuTdng
trinh bac nha't ba an


</div>
<span class='text_page_counter'>(116)</span><div class='page_container' data-page=116>

§ 3 : He doi xiJng. He dang cap 161
§ 4 : He phUdng trinh c6 dang dac biet 169
CHUCfNG V I I : D O T H I CUA H A M SO 179
CHl/ONG V I I I : M O T S O B A I T O A N V E T O HQfP P H E P


D E M . D O N G T l f 202
C H U O N G I X : T R I C H D E T H I T U Y E N S I N H LCfP 10 217


230


<b>R E N L U Y E N TOAN NANG CAO DAI SO 9 </b>



<b>* • </b>


<b>TS Nguyin Cam (Chu bien) • ThS Nguyin Van Phifdc </b>



N H A X U A T B A N


<b>DAI H O C QUOC GIA T P HO C H I MINH </b>



Khu pho 6, Phi/cfng Linh Trung, Quan Thu Dure, TP.HCM
DT: 7 242 181 - 7 242 160 +(1421, 1422, 1423, 1425, 1426)


Fax: 7 242 194 - Email:
<b>* * * </b>


<i>Chiu trdch nhiem xudt ban </i>


P G S - T S N G U Y E N Q U A N G D I E N


<i>Bi&n tdp </i>


N G U Y E N V I E T H O N G
<i>Su'a ban in </i>
T R A N V A N T H A N G


<i>Trinh bay bia </i>


M I N H D I E N


TK .01. T(V)


D H Q G . H C M - 0 5 011/ 304 T.TK.453 - 05(T)


I n 3000 cuon, kho 16 x 24cm. Giay ph6p xuat ban


011/ 304/XB-QLXB do Cue Xuat bdn cap ng^y 17/ 03/ 2004.
Giay trich ngang so: 564 / K H X B ng^y 28/ 09/ 2005.


</div>

<!--links-->

×