Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (47.5 MB, 116 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>1.1:</b> Tinh cac bieu thitc :
2 - V 3 2 + V3
3) C = ^ + . '
4)<b> D = - l ^ . . ' </b>
<b>3 - V 2 3 + V 2 </b>
1) A = - i ^ + '
<i>2 - ^ </i>
<i>2) B = </i>
3) C =
<b>. 2 + ^ + ^ = 2 + 7^ + 2- 7</b>^ ^ 4
4 - 3 4 - 3
1 ^ / 5<b>+ V 2 V 5 - V 2 2V5 </b>
<i>^5-42+ V 5 + V 2 5 - 2 . 5 - 2 </i>
1 V 3+ I V 3- I
V 3- I V 3+ I 3 - 1 3 - 1
= 1.
1 1 _3 +<b> V2</b> 3<b>->/2</b> ^ 3 +<b> V 2</b>+ 3 - N ^ _ 6
3<b>- V</b>^ ^ 3 +<b> V 5</b>^ 3 <b>^ - 2</b>^ 3<b>^ - 2 =</b> 7 7'
De<b> 1.2 </b>
1) Riit gon bieu thiJc<i> M = </i>
a ;t 1 va a > 0.
I - A<b>/ ^ l + ^/ajv ^/« </b>
1 - vdi
2) Tinh gia tri cua M khi a = - .
6
1) M = 1
<b>( l - V a ) ( l + V a ) ' V a</b> 1<b> + V« </b>
- 2 -3
2) Khi a = - . T a c 6 : M = — ^
3
<b>1.3:</b> Rut gon (Loai bo dau can va dau gia tri tuyet do'i)
1)<i> A = ^Ja^</i> - 6 a + 9.
2) 5 =<b> Vx^ + Vx'</b> - 4 x + 4.
1)<i> A = ^Ja^ -6a + 9 =^(a-3y =\a-3\. </i>
<i>a-3 neu a-3>0</i><b> f a</b>- 3<b> new a</b>> 3
3 -<b> a</b> n ^ M<b> a</b>- 3 < 0 3<b>- a</b><i> neu a<3 </i>
2) 5 = V7<b> + V x</b>' - 4 x + 4 = V7 + ^ ( x - 2 ) '
= | x | + | x - 2 |
<i>-x-x + 2neu x<0 {-2x + 2 ne'ux<0 </i>
<i>x-x + 2 neu0<x<2 = l2 neu 0<x<0 </i>
<i>x + x-2neu x>2 2x-2 neu x>0 </i>
De^<b> 1.4:</b> T i i
1) ^ =
<i>2) B = </i>
ih:
V 4 8 - 2 V 7 5
<b>L</b><i> ^/a+l) </i>
+ V 1 O 8- - V
7 '147.
7
<i>2) B = </i>
1
-= ( l + V ^ ) ( l - V ^ ) -= l - a .
1.5: Tinh :
<i>rV216 2^-yf6^ </i>
[ 3
7216 2 V 3 - V 6 '
~ 3 V 8 - 2
V ^ ( ^ / ^ - l )
6^6 2 V 3 - V 6
2 > / 6
1 _ <sub>2 > / 6 -</sub> 1 2>y6 V6
V6 76 2^/6
2 2
1.6: Tinh:
5 = 713-7160 - 7 5 3 + 4790.
8
= 78-2715 - 7 8 + 2715 = 7 5 - 2 7 1 5 + 3 - 7 5 + 2715+3
5) - 27^7^ + (73) - ^(7?) + 27^^^ + ( 7 ^ ) '
= ^ ( 7 ? - ^ f - ^ ( 7 ? + 7 ^ f
= 75->^|-|75 + 73| = 75 - 73 - 7 5 - ^ ( v / 7 5 > 7 3 )
= 2 - 7 1
5 = 7 l 3 - 7 l 6 0 - 753 + 4790 = 78 - 7 l 6 o" f 5 -7 4 5 + 4790+ 8
8 ) ' - 2 ^ 7 5 + (75 ) ' - -^(745 ) ' + 2745 78 + (78 ) '
= ^ ( > ^ - 7 5 ) - ^ ( 7 4 5 - 7 8 ) =|78 - 75|-|745+78
= 78 - 75 - 7 4 5 - ^ (v/ 8 > 5 ^ 7 8 > 7 5 )
= - 7 5 - 3 7 5 = -475
1.7: Cho bieu thitc:
M =
7^ •
1 + 7 ^ 27a
7 a - l (a + l ) ( 7 a - l )
<b>1)</b> T i m dieu kien cua a de M CO nghia.
2) Rut gon bieu thu-c M .
3) V d i gia tri nguyen nao cua a thi M c6 gia tri nguyen ?
<i>M = </i>1:
1:
1
-1 + 7 ^
1 27a
<i>\ yfa </i>
<b>1.10:</b> Rut gon bieu thrfc sau:
1
<i>- yfa a\[a + a + -Ja </i>
1) ^ = 1
<i><b>- >/a ayfa + a + ^/a </b></i>
1
<i>'a>0 </i>
>/a + 1 0<i><b> yfa ^\ </b></i>
V d i dieu k i e n a > 0 va a;t 1 ta cd:
1<b> >/a+l </b>
B i e u thitc A cd nghia o <b>a</b>> 0
<i>A = </i>
^/a(a + ^ / a + l j j
2)<i><b> B = ^Jx^ +2x + \-ylx^ -2x + \. </b></i>
<i>=^{x+\f-^{x-\y = \x+\\-\x-\\ </i>
- x - l - ( - x + l )<i> neu</i> x < - l
x + l - ( - x + l )<i> neu</i> - l < x < l =
x + l - ( x - l )<i> neu x>\ </i>
- 2<i> neu'</i> x < - l
2x<i> neu'</i> - l < x < l
2<b> wew' X ></b> 1
D e 1.11: Cho M = 1 <b>Vx +</b> 1
<i>X^ -4x Xyjx + X + y[x </i>
12
1) T i m dieu k i e n cua x de M cd nghia.
2) Rut gon M .
1) M cd nghia o \
<b>Gidi </b>
<b>X</b> > 0
<i>x ^ - ^ ^ 0 </i>
<i>yfx+l^O </i>
<i>x-Jx + x + ^fx ^</i> 0
x > 0
^ / x ( x + ^ / x + l ) ^ 0
<b>x</b>> 0
<i><b>{•fx)'-wo </b></i>
<b>x</b>> 0 <b><sub>x</sub></b><sub>> 0 </sub>
<b>x;tl </b>
2) V d i d i ^ u k i e n : x > 0 va x ^ 1 . Ta cd :
1<b> Vx +</b> 1 1 > / x + l
<i><b>X^-yfx xJx+X + yfx >/x(x + Vx + l) </b></i>
1<i> ^[x + yf^ +<b> l) ^ ^</b></i> 1 ^ 1
<i><b>V^(V^-l)(x + V^ + l)' + \^ + l x-\ </b></i>
D e<b> 1.12:</b> Cho<i><b> M = </b>4 x - \ - i 4 ^ </i>
<b>V x</b>^ - 1
1) T i m dieu k i e n c\ia x de M cd nghia.
2) T i n h M l
3) Rut gon M .
1) M e d nghia
<b>GiSi </b>
x - 2 > 0
x - l - 2 ^ / x ^ > 0 o
<b>V T</b> ^ - l ^ O
x > 2
( x - 2 ) - 2 > / x ^ + l ^
<i><b>yfx^^l </b></i>
<i>x>2 </i>
( V x - 2 - l ) ' > 0 <b><=> </b> <i>x>2 </i>
<i>x^3 </i>
<i>x - l ^ \ </i>
2) V d i d i ^ u kiSn x > 2 va x 3, ta c6 :
<b>V X</b>- 1 - 2<b>A / X ^ </b>
Vx - 2 - 1
( x<b>- 2 ) - 2 V ^</b> + l
• - l<b>- 2 V > : - 2 </b>
= 1.
x - l<b>- 2 7 x ^ </b>
3) V d i = 1 ^ M = ±1
M a t khac v i :<i> y]x-\-2y[x^</i> > 0 nen :
• Ne'u : V x - 2 - 1 > 0 <::> V x - 2 > l o x - 2 > l < : > x > 3
thi M > 0 ; d o d 6 : M = 1.
• Ne'u : V x - 2 - l < 0 < r > v ' x - 2 < l < = > 0 < x - 2 < l < : : > 2 < x < 3
t h i M < 0 ; do d d : M = - l .
1<i> (neu</i><b> : X</b> > 3)
- 1 ( n<b>^ M</b>: 2 < x < 3 )
D e<b> 1.13:</b> Rut gon cac bieu thiJc:
x V x ^ + 2
<b>Gi§i </b>
3<b>- J ( 2 V 5</b>- 3 )
<b>= ^ / ^ / ? ^ V 5</b>- 2 ^ / 5 + l =<b> J V S - J V s ) -2V5</b>.1 + 1^
<b>2) 5 = </b>
+ 3 x ^ + 4 ( x ^ + 4 x ' ' + 4 ) - x ^
x ' + x<b>' + 2</b> x ' + x<b>' + 2 </b>
<b>( x V 2</b>) ' - ( x ^ ) ' ( / +<b> 2</b> + x<b>^ ) ( x V 2</b>- x ^ )
x V x<b>' + 2</b> " x V x +<b> 2 </b>
= x ^ - x ^ + 2 .
<b>1.14: </b>
u-^ , ^ 1<b> 3 V 2</b>- 2 ^
1) R , U g p n b . e u t h . c M = - ^ ^ ^ ^ ^ .
2) T i m gia t r i nho nha't cua:
<i><b>y = -1 - 2 V x ^</b></i><b> + Vx + T - W x ^ . </b>
<b>Gi^i </b>
1) M = -
<b>V 2</b>- V 3 V3V2 + 2V3<b> V 2 - V 3</b>^ V 6<b>( > / 3 + >/2) </b>
1
<b>V 2</b>- V 3
^ - 1 .
1
3<b>- 2 </b>
<b>. ( > ^ - V 2 )</b> ( v i<b> V 3 > V 2 ) </b>
2) Ta cu :
<i>= ylx-2-2y/x-2+l+yjx-2-6^fx^ + 9 </i>
<i><b>Dieu kien: x>2. </b></i>
<i><b>Ap dung \A\>A. Da'u "=" xiy ra o ^ > 0. </b></i>
<i><b>Ta c6 y> •Jx-2 -1 + 3 - V x - 2 = 2 • </b></i>
<b>V x ^ - 1 > 0 </b>
<b>+ </b>
<b>Da'u xay ra o <^ </b>
<i><=>\<sfx^ <3 </i>
<i><b>Bi 1.15: Phan tich thanh nhan IvC M = x'' +x' +1. </b></i>
<i>M = x"'+x'+l. </i>
<i>= x'° +x' +x'-x'-x'-x'. + x' +x' +x'-x' </i>
<i><b>-X^ -X*</b> +x^ +x^ +x^ -x^ -x^ -x + x^ +x + \ </i>
<i>= x'(x'+x + l)-x'(x'+x + \)+x'(x'+x + l) </i>
<i><b>1.16: Chitng minhr^ng ne'u: -ab-bc-ac = 0, thi: </b></i>
<b>a = b = c. </b>
<i><b>O l(a^ - lab + b') + ^{b'-2bc + c') + l(c^ - lac + a') </b></i>
<b>1 </b> <b>1 </b> <b>1 </b>
<i><>-(a-bf+-(b-cf+^c-ay=0 </i>
<i><b>2. ^ 2 </b></i>
<b>16 </b>
<i>a-b = 0 </i>
<i>b-c-O <;i>a = b = c. </i>
<i>c - a = 0 </i>
<i><b>Vay, nSu a^ +b^ -ab-bc-ac = 0 thi a = b = c. </b></i>
<b>)e 1.17: Cho ba so' a, b, c sao cho c ;t b, c ?t a + b va </b>
<i><b>=2iac + bc-ab) (1) </b></i>
<i>^-{a-cy _ a - c </i>
<b>ChiJng minh rkng:i </b>
<i>b^+{b-cf b-c </i>
<b>TO (1) ta c6: + 2aA - 2ac - 2^)C = 0 </b>
<i><b>nen: = a^ + {c^ + lab ~ lac - 2bc) </b></i>
<b>s = (a^ - 2ac + ) + 2Z)(a - c) </b>
<i>= {a-cf+lb{a-c) = {a-c){a-c + lb) </i>
<i>= [b^ -lbc + c^) + la(b-c) </i>
<i>= (b-cy +laib-c) = {b-c)(b-c + la) </i>
<i><b>a' + {a-cf _ (a - c){a-c + 2A)^+ (a - cf </b></i>
<b>Do do: </b>
<i>b'+ib-cf ~ ib-c)(b - c + la) + {b- cf </i>
<i>(a-c)(la-lc + lb) _a-c </i>
<i>~ (b-c)(2b-lc + la) b-c (vi a+b^c). </i>
<b>D6 1.18: Cho a, b, c doi mot khac nhau va thoa </b>
<i>a b c ^ </i>
<b>+ = 0 </b>
<i>b-c a - c a-b </i>
<b>(1) </b>
TO (l)ta
Gi§i
<i>a b c ab-b^ -ac + c^ </i>
<i>b-c a-c a-b (a-c){a-b) </i>
<i>a ab-b^ -ac + c^ </i>
<i>(b-cf {a-c){a-b){b-c) </i>
<i>b _ bc-c^ -ba + a^ </i>
<i>(c-af " (a-b){a~c)(b-c) </i>
<i>c ca-a^ -bc + b^ </i>
<i>{a-by ~ (a-b)(a-c)(b-c) </i>
<i>a b c . </i>
<b>• + r + r- = 0. </b>
<i>(b-cf {c-af (c-bf </i>
GiSi
<i>= ia + b + c) + (ab^c^ + baV + ca^b^) - (ab^ + ba^ +ca^+c^a+be" + b'^c) </i>
<i>(vi a + b + c = abc nen a+b-abc-c,b + c-abc-a,a + c = abc-b) </i>
<i>= abc + (ab^c^ + ba^c" + cc^b^</i><sub>)</sub>
<i>^a'+b'+c' </i>
<i>=—j--a b c =—j--a b </i> <i>a''+b^^c' </i>
<i>a' b' c' </i>
<i>CMng</i>
GiSi
<i>a + b + c (a + b + c)(a'+b'+c') </i>
<i><b>^ , . . aa'. bb' cc' r- 4aa' JbT' yfcc' </b></i>
<i><b>[— yfaa'+ ^/bT'+ yfcc' </b></i>
<i>=>ylm </i>
<i><b>a'+b'+c' </b></i>
TOCl)
<i><b>(a'+b'+cf </b></i>
nen<i><b> {a + b+ c){a'+b'+c') = (4^'+4bb'+ 4^'^ </b></i>
<i><b>a'+b'+c' </b></i>
<i>2 </i>
<i><b>X y z a^ b^ c^' </b></i>
<i><b>a" b^ c" x^+y^+z" </b></i>
<i><b>Dat / = — = —= — thico x = —;)> = —;z = — </b></i>
<i><b>X</b> y<b> z t t t </b></i>
<i>a^t^ b^t^ c^f </i>
<b>2</b><i> rn' </i>
<b>TO / = — = - = —</b> thi cd: =
<i><b>X</b> y<b> z </b></i>
TO (1) va (2) ta suy ra r^ng:
<i>a' </i>
<i>x' </i>
(1)
<i>x^ ^y^ -v<b> z^ </b></i> (2)
1.23: Cho ba so' a, b, c thoa - <i><b>a'+b'+c'^l</b></i> (1)
<i><b>[a^+b'+c^=\) </b></i>
<i><b>my iiDhtSng so S ^a + b^+c\ </b></i>
Gidi
<i>TO(2)tac6 a' <l,b^ < l , c ' <1 nen: |a| < 1, \b\ 1, |c| <1 </i>
<i>=>a' <a\b' <b\c' <c' </i>
<i>m a ( l ) v a (2) cho ta: a' +b' +c' +b^ = 1 </i>
<i>nen phai xay ra b'=b' </i>
<i>\6i =a^ => a^(a-l)-0=> a = 0 hay a-l=>a^=a </i>
<i>vadodd S = a + b^+c^ =a^ +b^ = \. VayS = l . </i>
20
1)
2)
<i>a>b <:i> a-b >Q </i>
<i>a>b <^ a-b>0 </i>
<b>Chu v;</b> Vdi moi so' thrfc X, ta cd: > 0.
<b>II. C A C TINH C H X T C d BAN CUA BAT DANG THLfC </b>
<i><b>1) a>b va b>c^a>c. </b></i>
<i>2) a>boa + c>b + c. </i>
<i>3) a>b + c<^a-c>b. </i>
<i>a>b </i>
<b>4) </b>
<i>c>d </i>
<i><b>5) a>bO' </b></i>
<i>'a>b>0 </i>
6) <i><sub>c>d>0 </sub></i>
<i>•a + o b + d. </i>
<i>ac > be ni'u</i> c > 0
<i>ac<bc ne'u c<Q. </i>
<i>ac > bd. </i>
<i>7) Neu:ab>0 thi:a>bo-<-. </i>
<i>a b </i>
<i>Bi 2.1: Cho a > 0, b>0. CMng minh: a^ +b^ >a^b + ab^ </i>
<i>Tacd: a' +b^ >a^b + ab^oa'-a^b + b'-abJ>Q </i>
<i><:>a\a-b)-b\a-b)>0<>(a^-b^)(a-b)>0 </i>
<i>o(a + b)(a-b)(a-b)>0<:>ia + b)(a-by >0 (*) </i>
<i>V i a > 0 , 6 > 0 nen a + b>0 va (a-bf >0 n^n (*) diing. </i>
<i>Vay +b^ >a^b + ab^. </i>
<i><b>Bi 2.2: Cho</b></i><b> a ></b> 0, b > 0. Chitng minh: + > ^/a +<b> V ^ . </b>
<i>yjb</i>
<i>T a c d : -^^-^>4a + y[b<:>a4a + b4b >(y[a+y[b)^fab. </i>
<i>yfb ^ ^ ' </i>
<i>i^^J +</i><b> ( V * ) ' - ( V ^ +V A) V o ^ ></b> 0.
<i>[4^+y}b)[4^-y[^+Jh'Y[4^+4b)4ab>o • </i>
o
o ( + ^/6 ) ( - 2 +<b> V * ^ )</b> > 0
<b>(N/^ + V ^ ) ( V « - V * ) ' ></b> 0 (diing)
Vay:<i> - ^ + - ^ > y/a + yfb. </i>
<i>yjb yja </i>
<i><b>Bi 2 . 3 : Chitng minh ba't dang thitc sau: +l>ab + a + b v d i </b></i>
moi so'thifc a, b.
T a c d a ' +Z»' + 1 > aA + a + A o 2a'+2Z>^ + 2 > 2aA+ 2a + 2Z>
<=>2a' + 2 6 ' + 2 - 2 a 6 - 2 a - 2 Z ) > 0
o ( a ' -2a^)) + ( a ' + l - 2 a ) + (6' + 1 - 2 Z > ) > 0
<i>o ( a - 6 ) ' + ( a - 1 ) ' +{b-iy>0 (diing) </i>
Vay a ' + 6 ' + l > a Z » + a + 6.
<i><b>f)i 2.4: Chitng minh cac ba't dang thtfc: </b></i>
1) a " * > a^6 + aZ>^ vdi moi a, b. 2) a ' + 6 ' > - v d i a + 6 > 1
2
<i>1) T a c d a*+b^ >a'b + ab' <^ + b^ - a'b - ab' > 0 </i>
<i><^a'(a-b)-b'(a-b)>0^{a-b)(a'-b^)>0 </i>
o (a - ^»)(a - Z))(a' + aA + A') ^ 0 <^ (a - 6)' a ' + a 6 + — + 36 <b>2</b> A <sub>> 0 </sub>
< : > ( a - 6 ) ' a + - + -36' > 0 (dung).
<i>Y&y: a'+b'>a'b + ab\ </i>
2) T a c d a ' + 6 ' + 2a6 =<b> (a</b> + 6 ) ' > l ( l )
<i>va -lab = [a-bf >0 (2) </i>
Cong (1) va (2) ta cd 2 a ' + 2 6 ' > 1<b> a '</b> + 6 ' ><b> i </b>
V a y a ' + 6<b>' > i . </b>
<i><b>Bi 2 . 5 : Chu-ng minh bat dang thiJc: </b></i>
a ' + 6 ' + c ' > a 6 + 6c + c a .
Ta cd: a ' + 6 ' + > a6 + 6 c + ca
O 2 a ' + 2 6 ' + 2 c ' ^ 2a6 + 26c + 2ca
<:>(a' - 2 a 6 + 6 ' ) + (6' - 2 6 c + c ' ) + (c' - 2 c a + a ' ) > 0
<i>O (a - 6 ) ' + (6 - cf + (c - a ) ' > 0 (diing) </i>
<i>D6</i><b> 2.6:</b> Chu'ng m i n h rang vdi m o i a, b , c, d, e ta c6:
<i>(a^ >a{b + c + d + e). </i>
<i>T&cd: </i> <i>+</i> <i>b</i> <i>^</i> <i>></i> <i>a</i> <i>{</i> <i>b + c + d + e) </i>
<i><^a^+b^+c'+d^ + e^-a(b + c + d + e)>0 </i>
<i><^a^ + b^ + c^+d'^ + e'^-ab-ac-ad-ae>0 </i>
<i>t:. + b^-ab </i>
<b>4 </b>
> 0
<i>^—b </i>
2
<i>a </i>
c
2
<b>2 /</b><i><b> \1 </b></i>
2
<b>2-2 ' </b>
> 0 ( d u n g )
V a y : + + + c/^ + > a(A + c + J + e ) .
D d 2.7: Chtfng m i n h rang vdi m o i a, b, khac 0 ta c6:
<i>b' </i>
<i>a'+b'<^ + </i>
<i>a </i><b>,2 • </b>
a*<i> b^ </i>
T a c d : a ' < — + — •
<i>b' a' </i>
<b>O a^t' +</b><i> a'b' <a'+b'<^a'- a'b' + b'- a'b' ></i> 0
<b>O a'(a'</b> - fc') -<i> b\a^ -b')>Oo(a'- b')ia' -b')>0 </i>
<i>o(a' -b')ia' -b'){a' +a'b'+b')>0 </i>
<i><:>ia'-b')\a'+a^b^ + b')>0</i> (dilng)
V a y :<i> a +b' <^ + ^ . </i>
<i>b . a </i>
<i><b>6</b></i><b> ^ 6 </b>
D d<b> 2.8:</b> C h o<i> a.b>0.</i> Chu'ng minh rang:<i> (a + bfxy<{ax + by)(bx + ay). </i>
<b>24 </b>
T a c(5: (a +<i> b)"" xy<(ax + by)(bx</i> + aj)
<i><=> a^xy</i> + 2aZ7jc>' +<i> b^xy < abx^ + aby^ + c^xy + b^xy </i>
<i><:> abx^ + aby''</i> - 2aZ?x>' > 0 <::><i> ab{x^</i> + -2^:^) > 0
<i><^ab{x-yf>Q. </i>
Ba't d^ng thi?c n a y diing vi<i> ab</i> > 0,(jc - y)^ > 0 .
V a y :<i> {a + bf xy <{ax-\- by)(bx + ay) </i>
<i>Bi</i><b> 2.9:</b> C h o a + > 2 . Chu'ng m i n h rang:<i> a^ +b' <a' +b\ </i>
<i>TsiCd: a'+b'>a'+b^ </i>
<i>oa'-a'+b'-b'>0 </i>
<i>c>a\a-l) + b\b-l)-{a-\)-ib-l) + a + b-2>0 </i>
<i><^(a-l)(a'-l) + (b-\)(b'-l) + a + b-2>0 </i>
<i><:>(a-l)\a^ + a + l) + (b-l)\b' + b + l) + (a + b-2)>0 </i>
Bat d d n g thiJc tren d u n g vi: •
<i>* (a-lf >0,(b-\)^ >0. </i>
<i>a^+a + \</i>
2 4
* a + ^ - 2 > 0<i> (do:a + b>2) </i>
V a y : + Z?^ < a' + Z?^ da du'dc chu'ng m i n h .
D d<b> 2.10:</b> C h o ba so a, b, c thoa a' + Z?' + = 1.
Chu'ng m i n h rang:<i> abc + 20- + a + b + c + ab + ac + bc)>0. </i>
<i>Tac6: a' = 1 nen <\,b^ < l , c ' < 1 . </i>
^ - 1 < a < l , - l < ^ < l , - l < c < l
^ l + a > 0 , l + Z 7<i>> 0 , l + c > 0 => il + a)il + b)(l + c)>0 </i>
<i>=^l + a + b + c + ab + bc + ca + abc>0</i> ' (1)
Mat khac, ta lai cd: (1 + a + + c)^ > 0.
<i>^\ a^ +b^ + +2(ab + bc + ca) + 2(a + b + c)>0 </i>
<i>=>2 + 2(ab + bc + ca) + 2(a + b + c)>0 (vi a^ + b^ =1) </i>
<i><b>=^l + ab + bc + ca + a + b + c>0 (2) </b></i>
Cong ve theo ve' (1) va (2) ta difdc:
<i>abc + 2(l + a + b + c + ab + bc + ca)>0(dpcm) </i>
<b>De 2.11:</b> Cho 0 < a < l , 0 < Z ? < l va 0 < c < LChu-ng minh:
<i>+ b ^ < l + a^b + b^c + c^a</i> (1)
Tacd: (l)<::>a^(l-Z?) + Z>^(l-c) + c ' ( l - a ) < l
ma 0 < a < 1,0 < < 1,0 < c < 1 nen :
<i>a\l-b)<ail-b) </i>
<i>b\l-c)<b(l-c) </i>
<i>c\l-a)<c(l-a) </i>
Do do de chiing minh (1) ta chi can chiJng minh bat ddng thrfc sau:
<i>a(l-b) + b(\-c) + c(\-a)<\) </i>
That vay, ta c6: 1 - a > 0,1 - ^ > 0,1 - c >,a^c > 0
nen (1 - a)(l - ^)(1 - c) + a^c > 0
<i>=^l-{a + b + c) + ab + bc + ca>0 </i>
<i>^l>a + b + c-(ab + bc + ca) </i>
<i>=^ a(\ + b(l-c) + c(l-a)<l </i>
Do d6 (2) dufcJc chiJng minh. Vay bat d^ng th-ic (1) diTcJc chu-ng minh.
1 1 2
<i><b>pi 2.12:</b></i> Cho ac> 0 va thoa : - + - = -<i><sub>a c </sub></i> (1)
<i>. , a + b 'c + b ^ . </i>
Chiang mmh : + > 4
<i>2a —b 2c —b </i>
<i>2ac </i>
. 2 c + a
<i>Tuf(l)tac6: - = ^b = </i>
<i>b ac</i> a + c
do dd: - + •
<i>2ac </i>
<i>a + c </i> <i>c + </i>
<i>lac </i>
<i>a + c </i>
<i>2a-b 2c-b <sub>2a-</sub></i> <i>2ac </i>
<i>a + c </i> <i></i>
<i>2c-2ac </i>
<i>a + c </i>
<i>a^+3ac c'^+3ac</i> 1
<i>2a' </i> <i>2c' </i>
<i>( 3c' 1 </i>
Tacd: J - - J - <i>c a r<b> (1 </b></i>
> 0 = > - + - - 2 > 0 ^ - + - > 2 <i><sub>a c </sub></i> <i><sub>a c </sub></i>
<i>~2 2a-b 2c-b~ </i>
<i><b>Bi 2.13:</b></i> Cho a > 0 , b >0, c>0thoa a + b = c. Chitngminhr^ng:
Ta cd: a > 0, b > 0 va a + b = c nen 0 < a < c v a O < b < c .
<i>a a</i><b> ,</b><i> b </i>
<i>> - 7 = vd —!=> </i>
<i>a b a b a" b' a + b c , . , . . <sub>+ i</sub></i><b><sub>—</sub></b><i><b><sub>>—;=- = - = (vi a + b = c) </sub></b></i>
<i>'4b 'Tc fc \a "ib 4~c fc </i>
Gi^i
<b>. ^ 3 </b>
<i><b>]_ </b></i>
I . BS't d a n g thufc C6si cho h a i so' k h o n g fim
C h o a > 0 , & > 0 :
Ta c6: <i>a + b > 2 ^ </i>
Da'ii dang thiJc xay ra<i> ^ a = b . </i>
I I .<b> Ba</b>' t d a n g thuTc C6si cho n s6' k h o n g<i><b> &m </b></i>
Cho n so'khong am: a^,a^,ããã,ô ã
T a c 6 :
Dau dang thiJc xay ra <^ = = ... = a „ .
<b>D I 2 . I 6 :</b> Cho a, b, c > 0. Chitng minh:
2) (a + fe + c)
Da'u dang thiJc xay ra k h i nao ?
<i>b a </i> <i>a b c </i>> 9 .
GiSi
1) A p dung bat dang thiJc Cosi cho hai so' khong a m - va - , ta c6:
<i>b a </i>
<i><b>b a </b></i>
<i>a b a b ^ ^ </i>
<i>- . - ^ - + ->2</i> (dpcm)
<i>\b a b a </i>
Da'u d i n g thiJc xdy ra<i><b> <^ — = -<F</b>^a = b. </i>
<i>b a </i>
2) A p dung B D T C6si cho ba so' khong am, ta c6:
<i>• a + b + c>3y[abc</i><b> (1) </b>
<i>a b c \ b c </i>
<b>(2) </b>
Nhan (1) va (2) ve theo ve', ta dtfcJc:
<i>(a + b + c) </i>
<i>a b c </i>
Da'u dang thiJc xay ra <^
<i>a b c </i>> 9 (dpcm).
<i>a = b = c </i>
1 1<b> 1</b> a = = c.
<i>a b c </i>
<b>D e 2.17:</b> Cho a, b, c > 0. Chitng minh:
A p dung B D T Cosi cho hai so'khong am, ta c6:
<b>(1) </b>
<i>b \</i>
c V c
<b>. l</b> <b>+ - ^ > 2 i . £ </b>
<i>a \</i>
<b>(2) </b>
Nha.i (1), (2), (3) v e t h e o ve'ta dUdc:
<b>1 + ^ </b> <b>1 + ^' <sub>[1 + - ] </sub></b> <b>1 + ^ </b>
<i>c K "1 </i> <i>\b c a </i>
> 8 (dpcm)
D f u d i n g thiJc xay ra <^
1 = ^
<i>\ a^b = c. </i>
<i>a </i>
<b>\</b>
<b>s </b>
<i><b>a </b></i>
<i><b>b </b></i>
<i><b>ca </b></i>
1
<i><b>• - + a + b>3l </b></i>
<i><b>c \ </b></i>
<i><b>b </b></i>
Nhan (1). (2), (3) ve'theo v e ' f dtfd^:
<i><b>b </b></i>
(1)
(2)
(3)
<i><b>c </b></i>
<i><b>be ca ab </b></i>
<i><b>a • b c </b></i>
<b>/ - \ </b>
- + ^ + c f l
<i><b>a </b></i> <i><b>\b ) </b></i>
Mat khac theo gia thie't: abc = 1
Vay:
Dau dang thifc xay ra<b><sub> <f=^</sub></b> a = ^ = c = 1.
f l
- + fc + c - + c + a > 27. (dpcm)
<i><b>\a } </b><b>\b ) </b><b>c , </b></i>
<i><b>De 2.21: Cho a > b > 0. Chiang minh: a + </b></i>
' DS'u dang thiJc xay ra khi nao ?
<i><b>(a-b).b. </b></i> 1
<i><b>ia-b).b </b></i>
(BDT Cosi)
1
<i><b>i(a-b).b </b></i>
Dau d i n g thtfc xay ra <^
> 3 . (dpcm)
<i><b>a = 2 </b></i>
<i><b>b = \. </b></i>
34
<i><b>B</b><b><sub>6</sub></b><b> 2.22: Cho a > 0, b > 0. Chu-ng minh: <</b></i><b><sub> 4 / ^ , </sub></b>
0, b > 0. Ap dung baft dang thiJc Cosi cho hai s6' du'dng, ta c6:
<i><b>2^b-j^<(^a + S ) ^ ^ </b></i>
<i><b>2 ^ </b></i>
D d 2 . 2 3 :
<i><b>1) Cho a>\,b>\. Chtfng minh: a^Jb</b><b>-X</b><b> + b^a- \</b></i>
<i><b>2) Cho ba s6' a, b, c doi mot khac nhau. ChiJng minh: </b></i>
<i><b>{a-Vbf , ib^-cf . {c + af </b></i>
<i><b>{a-bf"^\b-cf • (c-a) </b></i><b>2 — </b><i><b>>2. </b></i>
1) Ap dung bat dang thtfc C6si cho hai so' khong am, ta c6:
<b>V r ^ = 7</b>( Z j - l ) . l < <i><b>b-l + \</b></i>
Chitng minh tu'dng tu" cflng c6 :
Cong (1) va (2) va' theo ve' ta diTcfc :
<i><b>a — 1 <ab. (dpcm) </b></i>
2
2) Da,t: r = ^'T = =
2-a —o o —<i><b>c c — a </b></i>
<i><b>(X</b></i>
<i><b><!F</b><b><sub>^xyz</sub></b></i>
(1) va(2)<b> = ^ A : ' + / + Z</b><sub>' - 2 > 0 </sub>
<i>Tac6: 3a' + 3 ^ ' +Ab' >^l]3a\3b\Ab\ </i>
<i>^3a' +lb' >3ab\lj33A</i> (1)
Khido: A
a > 0
<i>1) b>0 </i>
<i>OO</i> B
2)
<i>\a-b\<c<a + b </i>
<i>\b-c\<a<b + c </i>
<i>\c-a\<b <c + a. </i>
<i><b>Bi 2.26:</b> Cho a, b, c la do dai canh ciia mot tam giic. </i>
<i>ChiJng minh rkng: +b^ +c'^ < 2{ab + ba + ca). </i>
0 < a < + c < a(Z? + c)
<i>Q><b<a^-c^b'^ <b{a^-c) </i>
<i>Q<c<a^-b=>c^ <c{a^-b) </i>
C6ng v6' theo ve ba ding thtfc tren ta dufdc:
a^ <2(a^ + fea + ca).
<b>2.27:</b> Cho a, b, c la do dai ba canh ciia mot tam giac.
<i>Chiang minhr^ng: abc>(a + b-c)(b + c-a)(a + c-b). </i>
<i>Tac6: a' >a^ -{b-cf ={a + b-c)(a + c-b)>0 </i>
<i>b"" >b^ -(a-cf =(a + b-c)(b + c-a)>0 </i>
<i>. '^c^ -(a-bf =ia-\-c-b)ib + c-a)>0 </i>
Nhan ve' theo ve'ba bat dang thiJc tren ta cd:
<b>2.28: </b>
1) Cho x > O v ^ y > O . C h u ' n g m i n h r ^ n g : - + - > — ^ . D i n g
<i><b>X</b> y x + y </i>
thtJc xay ra khi nao ?
2) Trong tam giac ABC cd chu vi 2p = a + b + c (a, b, c la do dai
ba canh tam giac). ChiJng minh rang:
. D i n g thu-c xay ra khi
1 1 1
• + > 2
<i>p—a p—b p—c </i>
tam giac ABC la tam giac gi ?
<i>a b c </i>
<b>1)</b> T a c 6<b>: i + i > - i - ^ « ^ > " </b>
<i><b>X</b> y x-\-y xy x + y </i>
<i>'^{x-'ryf</i> > 4 x y
<i>^{x-^yf -Axy>0 </i>
<i><b>^{x-yf>Q</b></i> (diing)
Vay: — + - > ^ . Dau dang thiJc xay ra o x = y.
<i><b>X</b> y x + y </i>
<i>a+b+c -a+b+c </i>
<i>2) p-a =</i> a = > 0
^ ^ 2 2
V i a, b, c la ba canh cua mot tam giac nen b + c > a
<i>=^'-a + b + c>0^p-a>0. </i>
Tu'dng tu* : p - b > 0; p - c > 0.
40
Ap dung 1) ta cd:
<i>p—a p—b p—a+p—b 2p—a—b c </i>
1
Tu'dng
tu-Do dd
<i>p-b p — c a' p-a p-c b </i>
<i>p-a p — b p — c </i>
1
> 4
<i>\a b c </i>
> 2
<i>a b c </i>
Dau xay ra <^
tam giac deu.
<i>p-a p-b p-c </i>
<i>p-b = p-c^a=^b = c^ AABC</i> la
<i>p—c=p—a </i>
<b>De</b> 2.29: Cho a, b, c la do dai ba canh cua mot tam giac vdi chu vi 2p.
Chiang minh rang:<i> (p - a){p - b){p -c)< abc </i>
<b>T^ a</b>^ x *<i> a + b + c b + c-a </i>
T a c o : *<i> p-a =</i> a =
2 2
<i>^ , a+b+c , a+c-b </i>
<i>* p-b = b = </i>
<i>* p — c — a+b+c ^_a+b-c </i>
<i>2 2 </i>
Nhan (1), (2), (3) ve'theo veta du^dc:
(1)
(2)
(3)
<i>{p-a){p-b){p-c)^ </i> <i>{a + b-c) (b + c-a) (a + c-b) </i>
<i>2 2 2 </i>
Vay:<i> {p - a){p - b){p - c) < abc </i>
~8~ (dpcm).
<b>2.30:</b> a, b, c la do dai cua mot tam giac. Chitng minh rang:
< 1 .
a ^ c<i> a c b </i>
<i>b c a c b a </i>
Ta c6: V T =
<i><^ a c b </i>
<i>b c a c b a </i>
<i>a b' b c' c a] </i>
<i>b a, </i>
1 <i>b'-c' </i> 1
<i>ab </i> 1 <i>be </i> 1 <i>ca </i>
<i>abc </i> <i>c.(a^ -b^) + aib^</i> - ) + Z?(c' - a')
Mat khac: c(a'<i> -b^) + a(b^ - ) + b(c^</i> - a')
<i>= c </i> <i>c'-b' </i>
Do d6 :
= c(a' - ) + c(c'<i> -b^) + a(b^</i> - ) + &(c' - a')
= ( a ' - )(c - Z?) + ( c ' - 6')(c - a)
= ( a - c ) ( c- Z 7) . ( a + c - c - ^ )
<i>= (a-c)(c-b)ia-b). </i>
<i>(a-c)ic-b)(a-b) b.a.c </i>
<b>V T = </b>
<i>abc abc </i>
<i>V\:\a-c\<b;\c-b</i> l< a;l<i> a-b\<c. </i>
= 1 (dpcm)
<b>42 </b>
Dilng tinh chat cua bat dang thtfc de du'a bat dang thrfc can chiJng
minh ve dang c6 the tinh diTdc theo phrfdng phap tinh tong hffu han.
Gia su" can tinh tong:<i> S„=U,+U^+U^+</i>... + [/, + . . . + 1 / „ .
Ta phan tich:<i> — a,^ — . </i>
K h i d o :
<i>S„ -a^) + (a^-a,) + (a,-a,) + ... + (a„</i>- ) = - a „ + , •
<b>2.31:</b> Cho n la so' nguyen thoa n > 1. ChiJng minh:
i <b>. + ^ + i + . . . + _ J _ < , . </b>
1.2 2.3 3.4 <i>n(n + \) </i>
T a c d : — = 1<b>- 1 </b>
1.2 2
1 1 1
2.3 2 3
3.4 ~ 3 4
1 1 1
<i>(n</i> — l)n n — 1<i> n </i>
1 1 1
n(« + 1)<i> n n + l </i>
Cong ve' theo ve va ddn gian cac ding thiJc ta diTcJc:
1 . 1
1.2 2.3 •... + • = 1 - -<i>n + l </i>
Do do: <b>i . + J , + . . . + ^ < , , </b>
1.2 2.3 n(n + l )
2.32: Cho n la so' nguyen thoa<i><b> n>2.</b></i> ChiJng minh:
1 , 1 , , 1 n - 1
<i>- ^ + ^ + ... + -T< • </i>
1
2^
1
<b>< — </b>
1.2
= 1 - 1
2 '
1
<i><b>3' </b></i>
1
<b>< — </b>
2.3
_ 1
~ 2
1
3
1 1
_ 1 1
4^
1
<i><b>n (n — \)n n — l n </b></i>
Cong ve theo ve' cac bat dang thiJc tren ta difdc:
1 , 1 , , 1<b> 1</b> 1<i><b> n-\ </b></i>
— + r r + ... + - r < l •
<i><b>n </b></i> <i><b>n n </b></i>
<b>De 2.33: Cho n la so'nguyen du'cfng. Chitng minh r^ng: </b>
3n + l . , . . 1 , 1 . . 1 ^« 1
<i><b>n </b></i>
2 ( n - l ) S l - + 5 r + ^ + - . . + - < 2 - . <i><b><sub>n </sub></b></i>
1
T a c o : 1 +<b>-1</b> + ^ + . . . + ^ < 1 +<b> ^ + J- + </b>
2 ' 3 ' 1.2 2.3<i><b> {n-\)n </b></i>
< 1 + <b>f1 1 ' </b>1 — 1
2 ; 2 3, <b>rt — 1</b><i><b> n </b></i>
T a l a i c o : l +<b> 4r + i + - + -V</b>>l • ^
2.3 3.4
n(n + l )
44
1 r 1 1 1 1
<b>2 ' 3, </b> <b>3 </b> 4, ,« « + i .
> 1 +
V a y :
2 n + 1 2 n + 1 2 ( « + l )
2 ( n - l ) <i><b>1' 3' </b></i> <b>.2 — • </b> <i><b><sub>n </sub></b></i>
<b>D</b>^ 2 . 3 4 :
1) Cho k > 0 . Chitng minh:
(2Jt + l ) '<i><b> Ik 2k + 2 </b></i>
<i><b>2)</b></i> Cho so' nguyen dicing n > 1 . Chitng minh :
9 25 49
1
<b>(2n + l ) ' ' ^ 4 ' </b>
(1)
1) T a c d (1) <^
4^ (2;t +<i><b> If > 2k{2k</b></i> + 2) <^ 4 ^ ' + 4;k + 1 ><i><b> Ak^ + Ak </b></i>
<^ 1 > 0. Die 11 nay luon diing.
V a y : 1
(2^ + 1)'<i><b> 2k 2k + 2 </b></i>
2) A p dung cau 1 ta c6:
2 1 1
V d i k = 1 thi <
-9 2 4
25 4 6
49 6 8
k = n t h i 1
1
(2n + l ) '<i><b> 2n 2n + 2 </b></i>
C6ng vd" theo v<S' n ba't ddng thitc tr^n ta duTdc:
2 2 2
<b>5</b>+ 2 5 + 4 ? ^ - + - ^ '
1 1
(2« + l ) ' ^ 2 2n + 2 ' ^ 2 '
Do<i> 66: </i>
9 25 49
1 1
<b>2.35:</b> 1) Cho so'nguyen<i><b> k>\.</b></i> Chitng minh:
1
< 2 1 1
2) Cho s6' nguyen n > 1. Chiang minh:
1
• < 2
(1)
1) Tacd (1) 4=^
1
< 2
<i><b>(k</b><b> +</b><b> l) </b></i>
( ^ + 1 ) 7 ^
<i><b>4k</b><b> +</b><b> \-yJk </b></i>
1
<i><b>yfk</b><b> + l </b></i>
<i><b>^^/k < yfk + l.</b></i> Bat dang thiJc nay lu6n diing.
Vay : 1
(A: + 1)V^
2)<b> Ap diing cau</b> 1)<b> ta</b> c6:
k = 1<i><b> t h i - < 2 </b></i>
<i>2 </i>
1 1
<i><b>4k</b></i><b> V T H , </b>
k =
k = 3 thi
1
• < 2
1 1
<b>46 </b>
k = n thi < 2
Cong ve theo ve cac ba't dang thitc tren ta du-dc:
1
Vay :
2 + 3 . ^
1
<i><2 </i> 1
< 2 .
ta<b> duTdc cilng dif so'. </b>
Khi<i> 66,</i> ta k i hien:<i><b> a = b (mod m). </b></i>
2)<i><b> a = b(mod m)-^ a — b + km</b></i> vdi k la so' nguy6n
3) Tinh chat:
* a = a(modm)
* a = ^(mod<i><b> m)=> b =</b></i> a(mod m)
<i><b>a = b{Kodm) </b></i>
<i><b>b</b></i> = c(modm)
<i><b>a =</b></i> ^(modm)
<i><b>a =</b></i> c(modm)
c = c/(mod m)
* a = Z>(mod<i> m) =^ </i>
<i><b>a±c = b±</b></i> c(mod m)
<i><b>ac = b.d{modm) </b></i>
<i><b>na = nb(modm) </b></i>
<i><b>a" =b''(modm). </b></i>
<b>V. SO C H I N H PHUdNG </b>
1) Binh nghia: Neu a la so' nguyen thi<i> a^dmc</i> goi la so' chinh
phifcfng.
2) Tinh chat: Tan cung cua so'chinh phu'cfng 'a 0, 1, 4, 5, 6, 9.
<b>V I . N G U Y E N L Y D I R I C H L E T </b>
Khong the nho't 7 chit tho vao 3 chiec long, sao cho
moi long c6 khong qua hai chit tho.
* Nhu" vay neu nho't 7 chit tho vao 3 chiec long thi it nha't phai
c6 mot chiec long c6 tu" 3 chu tho<i> trd</i> len.
<b>V I I . NHJ T H l f C NEWTON </b>
( a +<i><b>b f</b><b> =</b></i>
50
<b>De 3.1:</b> Chifng minh r^ng vdi moi s6'tur nhien n > 1 ta c6:
3'"+' + 4 0 « - 2 7 ; 6 4 .
Ta<b> C O</b>: 3 ' " + ' + 40« - 27 = 3^3'" + 40n - 27.
= 27.9" +<i> 40n -21 =</i> 27.(8 +1)" + 40n - 27
= 27 (8" +
= 27.8'.^ + 27.8rt + 40n - 27.64.^ + 256n = 64(27^ +<i> An). </i>
Vay: 3 ' " + ' + 4 0 n - 2 7 ; 6 4
<b>Ghi chu:</b> C ° = l
<b>A:!(n -A:)! </b>
Trong do: n! = 1.2.3...n (vdi n6 iV*) va 0! = 1.
<b>3.2:</b> Chifng minh rang tong 2p + 1 so tu" nhien lien tie'p chia he't
cho 2p + 1.
Gia su" 2p + 1 s6' tuT nhian lien tie'p la: k; k + 1; k + 2 , . . . , k + 2p.
Khi d6: S = k + (k + 1) + (k + 2) + ...+(k + 2p)
= A: + ^ + A:+... + /: + ( l + 2 + 3 + ... + 2p)
<i><b>2p+l so' </b></i>
<i>= {2p + l)k + 2p. 2p + l </i>
<i><b>=^i2p + l)k + p{2p</b></i> +1) = (2<b>/7 +</b><i><b> \){k</b></i> +<i> p). </i>
Vay:<i> S\2p + \. </i>
Ghi chit: V d i moi so'tif nhien n. ta cd: l + 2 + 3 + ... + n = <b>«(n</b> + l )
3.3: Cho<i> n e N'.</i> Tim UCLN cua hai s6': 2n + 3 va n + 7.
Ap dung tinh chat:<i> (a,b)= {\a±b\,b)^{a,\a± b</i> l).
Ta c6: (2n + 3;n + 7) = (l n - 4 l,n + 7) = (l n - 4 1,11).
Nhtfng 11 Ik so' nguyen to' nen so' can tim la 1 hoSc 11.
Khi do: * Khi In - 41 la bpi so cvia 11 thi:
UCLN(2n + 3;n + 7) = 11.
* Khi In - 41 khong la boi so' cua 11 thi:
UCLN(2n + 3;n + 7 ) = 1.
<b>3.4:</b> Mot so' nguy6n du'Png N c6 dung 12 tfdc s6' (du'dng) khac
nhau ke ca chinh n6 va 1, nhiTng chi c6 ba tfdc so' nguyen t6' khac
nhau. Gia su" tong cua cac ufdc so' nguyen to' la 20, tinh gia tri nho
nhat<b> C O</b> the cd ciia N .
Goi cdcirdcnguy6n to'ciia so'N la p, q, r va p < q < r
f^ = 5;r = 13
<i>q = l;r = U </i>
V d i<i> a,b,c</i> e N va (a + l)(b + l)(c + 1) = 12.
T a c d : 12 = 2.2.3
Do d 6 N c 6 thela : 2.5.13^2.5^13 ; 2^5.13 ; 2.7.11^ ; 2 . 7 l l l ; 2^7.11
N nho nhat nen<i> N</i> - 2^5.13 = 260.
<b>3.5:</b> Chitng minh r^ng c6 s6' nguyen drfdng chi chiJa cac chi? s6' 0
va chi? so 1 va so do chia het cho 1999.
52
Xet 2000 so'nguyen du-png sau: 1; 11; 111; . . . ; H L ^
<b>2000</b><i><b> chuso'X </b></i>
Cac s6'tr^n khi chia cho 1999, ton tai it nhat hai sd'chia cho
1999 cd cilng so'du" (nguyen ly Dirichlet). Goi 2 sd'dd la :
11 • 1.<i> va</i> 11 1 (2000 > m > « > 1).
<i><b>m chusd'l n chusd'l </b></i>
» 1 1 1 - ,11 1 chia het cho 1999.
<i><b>m chusd'l n chusd'l </b></i>
^ 11 100 0 chia h^'t cho 1999 (dpcm).
<i><b>m—n chiisd'i n chuso'O </b></i>
<i>Bi</i><b> 3.6:</b> Cho n la so' nguyen diTdng Idn hcfn 1. ChiJng minh
n" + + 1 la mot hdp so'.
<i>= (n^ + lf-n^ = (n^+n +</i> l)(rt' - « +1).
V d i n > l , t a c d : n ^ + n + 1 ^ 1 va n ^ - n + 15^1.
Vay: + n ' + l l a m p t h d p s o .
<i>Bi</i><b> 3.7:</b> Tim s6'nguy6n dtfdng n de:<i> -n^ +n-l</i> la s6'nguyen to.
Tacd:<i> A = n'-n^ +n-l</i> = n ' ( n - l ) + ( « - l ) - ( « - l ) ( n ' + 1 ) .
• Khi n = 1, A = 0: khdng la so' nguyen t6'.
• Khi n = 2, A = 5: Ik so' nguyen t6'.
• K h i n > 2 : T a c d : n - l > 2 va n ' + l > 1 0<b> n a n</b> A l a
hdp s6'.
Tdm lai: Khi n = 2 thi<i> -n^ + n-\a so'nguyen to'. </i>
<b>3.8:</b> Cho p va + 2 la hai s6' nguyen t6'. Chitng minh: + 2
cung la s6' nguy6n to'.
Dat: p = 3 m + r ( v d i<i> meN';r =</i> 0;1;2 )
K h i d d : + 2 = (3m + r ) ' + 2 - 3(3m' +<i> 2mr) + r^+2. </i>
• V d i r = 0 : T a c d p = 3m.
V i p la so' nguyen to' nen m = 1
=^ p = 3 =^ + 2 = 29 + 2 la so nguyen to.
• V d i r = 1: Ta<b> CO </b>
<i>+2 =</i> 3(3m' + 2m) + 1 + 2 = 3(3m' + 2m + 1 )
V i : m G A^* =^ 3m^ + 2m + 1 > 1
=^ + 2 khdng la so' nguyen t6'.
D i e u nay trai v d i gia thie't.
V a y khong xay ra tru'dng hdp r = 1.
• V d i r = 2 : T a c 6 / ? ' + 2 = 3 ( 3 m ' + 4 m ) + 4 + 2
= 3 ( 3 m ' + 4 m + 2)
- , V i : 3m^ + 4m + 2 > 1 nen + 2 la hdp so.
D i e u nay trai v d i gia thie't.
vay cung khong xay ra tru-dng hdp r = 2.
T d m l a i : K h i p va /?<b> V</b> 2 la so' nguyen to t h i : p = 3.
K h i d d : + 2 = 29 cung la so' nguyen to' (dpcm).
<b>3.9:</b> ChiJng minh rang:
1) V d i m o i so'nguyen du'dng n, phan so'sau la to'i gian: ^ ^ " ^ ^ .
14n + 3
2)<b> N</b>^ l a s o v o t i .
54
1) Ta se chtfng n i n h : 21n + 4 va 14n + 3 la hai so' nguyen to' ciing
nhau.
^ That vay: ne'u goi<i> d(d ></i> 1) la U C L N cua hai so' tren.
i i 2 1 n + 4 = pd
• va 14n + 3 = qd<i> ^2) </i>
trong dd p, q la nhifng sd'nguyen, du'dng.
( l ) - ( 2 ) : 7 n + l = ( p - q ) d = ^ 2 1 « + 3 = 3 ( / ; - 9 ) J<b> (3) </b>
( l ) - ( 3 ) :<i> l = p.d-3(p-q)d = (3q-2p).d=^d = 3q-2p = l. </i>
V a y : 21n + 4 va 14n + 3 la hai so' nguyen to' cung nhau
td-c la: i l ^ i ± l la phan so t o i gian.
14n + 3
2) Ta chiJng minh bang phan chiJng.
G i a i su- rang V2 e g v d i ^ = ^ (viet du^di dang to'i gian nghia la
<i>1 </i>
p va q la hai so' nguyen to' ciing nhau).
T a c d 4- = 2 = ^ /<i> =2q^ </i>
<i>^ p^</i> la so'nguyen chan<i> =^ p Ik</i> so'nguyen chSn
<i>^ p = 2m</i> ( v d i m G Z ) =^ 4m^ = 2^^ =^ = 2m^
<i>q^</i> la so'nguyan chan =^ ^ la so'nguydn c h f n
<i>=^q = 2k </i>
V i p = 2 m va q = 2k nen chiing khong nguyen td' cung nhau (cd tfdc
so' chung la 2). D i e u nay mau thuan.
V a y b ^ t b u d c<i> yf2</i> l a s o v o t y .
<i><b>t>i 3.10:</b></i> Chu-ng minh rllng: 3" = - l ( m o d l O ) . K h i<i> \'k</i> chi k h i
3"^' = - l ( m o d l O ) .
<i><b>=l + k^(n-l)</b></i> (vdi<i><b> k^=n + l). </b></i>
n"^' = 1 +<i><b> k„_^</b></i> ( « - ! ) ( vdi k„.i = n"-^+.. .+n +1 )
+ ... + + 1 = (n - 1 ) +<i><b> (k,</b><b> +</b></i>... + ).(n - 1 )
= ( n ^ l ) ( l + k i + . . . + k , , i )
nen n"~' + . . . + + 1 chia he't cho n - 1.
Do do tu" (1) ta s«y ra rang<i> n" -n^ +n-\a het cho (n - 1 ) l </i>
<i><b>De^ 3.14:</b></i> Xet ba so<i> t\i</i> nhien a, b, c th6a he thiJc:<i> ^b^+c\ </i>
ChiJng minh r i n g neu a, b, c nguyen to' cung nhau thi a la so' le va
trong hai so' b, c c6 mot so' le va mot so' chfn.
Gia su" a chfn .
V i a, b, c nguyen to' cung nhau nen b, c le.
• a chan chia he't cho 4.
<i>• h,c le =>b + c</i> chia he't cho 2 va be khong chia he't cho 2
<i>^ib + cf - 2bc</i> khong chia he't cho 4.
<i>=^b'^</i> khong chia he't cho 4.
Nhtfng theo giai thie't:<b> = ZP</b>^ + c^ V6 l i !
Vay a le ma a' = + =^ c6 mot sd' le va m6t so' chJn
<i><b>^b,c CO</b></i> mot so' le va mot s6' chfn. (dpcm)
<i><b>Y)i 1.15:</b></i> Chu-ng minh rling tong cac binh phu-Ong cua ba so' nguyen
Tru'dc he't ta chitng minh neu n e Z thi:
• chia cho 3 dtf 0 hoac 1.
58
* chia cho 9 dtf 0 hoac 1 hoac 8.
That vay: Dat n = 3m +<i> r{n,m eZ;r=-</i> 0;±1)
* = (3m +<i> rf</i> - 9m' + 6mr + r '
r ' = 0 ;1 nen n'chiacho 3 du-Ohoac 1 (1)
• * ==(3m + r)^ = 2 7 m ^ + 2 7 m V + 9 m r ' + r \
= 0 ;1 ; - l nen chia cho 9 du" 0 hoac 1 hoac 8 (2)
* Goi ba so nguyen hen tie'p Ian lu-dt la a - 1 ; a ; a + 1.
Ta<b> CO</b> (a - 1 ) ' + a' + (a + 1 ) ' = a' - 2a + 1 + a' + a' + 2a + 1
= 3 a ' + 2 .
Tu" (1) ta<b> CO</b> 3a' + 2 chia cho 9 drf 2 hoac 5 ma chia cho 9 du" 0
hoac 1 hoac 8 (tu" (2)).
Do do 3a' + 2 khong the la lap phu'dng cua mot so'nguyan drfdng.
<b>3.16:</b> ChiJng minh rang tich bo'n so'nguyen du-dng l i ^ n tie'p khong
the la so' chinh phu'dng.
Giai siJ ton tai so' nguyen m de:
m ' =<i> nin</i> + l)(n + 2)(n + 3) <^ m ' = ( n ' + 3n)(n' + 3n + 2)
<i><b>=</b><b> k{k</b></i> + 2) (vdi k = n ' + 3n )
Tacd: y t ' < ) t ( ^ + 2 ) < ( ^ + l ) '
Dieu nay mau thuan vdi<i><b> k{k</b></i> + 2) = m ' .
TO do suy ra dieu phai chifng minh.
<b>3.17:</b> Tim so' nguyen n sao cho:<i> n' + 2n' + 2n^ +n + l</i> la mot so
chinh phu'dng.
Theo de bai ta<i> c6: n* + 2n^ + 2n^ + n + 1 =</i> (vdi m e Z )
<i>^ A{n' + In"</i> + 2n^ + rt + 7) =<i> Am" </i>
4=^ ( 4 « ' ' + 8n'. +<b> 8 n N</b> 4n +<b>1)</b> + 27 = W
<i=^ (2n^ + 2n +1)^ - 4m^ = - 2 7 .
<i>^ {In'</i> + 2n + 1 - 2m)(2n^ + 2n + 1 + 2m) = - 2 7 .
Do do c6 cac trifdng hdp sau day xay ra:
2 n ^ + 2 n + l - 2 / n = l
2 « ^ + 2 n + l + 2m = - 2 7 '
2 n ^ + 2 n + l - 2 m " = - l
!)•
2)
3)
4)
<b>2n^+2n</b> + l +<b> 2m</b> = 27
<b>2 n H 2 n</b> + l<b>- 2</b>/ n = - l
« = —3 /la}'<b> n = 2 </b>
<b>-2n^+2n + l - 2 m</b> = 3
<i>2n^ +2n + \+2m = -9 </i>
2n^ + 2rt + l<b>- 2 m</b> = - 3
<b>2</b>/i^ +<b> 2n</b>
<b>2 n ^ + 2 «</b> + l<b>- 2 m</b> = 9
<b>2n^+2n</b> + l +<b> 2</b>/n = - 3
4n^ + 4n + 28 = 0<i> (vdnghiem) </i>
2 « ' + 2 n + l + 2m = - 2 7
2n^+2rt + l - 2 m = - l
<b>/n =</b> 7 m = 7
<b>n =</b> - 3
<b>n =</b> 2
2n^+2Ai<b> + l</b>- 2 m = 3
4n^ + 4n + 8 = 0 (vo<i> nghiem) </i>
2n^+2n<b> + l</b>- 2 m = - 3
<b>+ n</b> 4-1 = 0<i> {vo nghiem) </i>
2 n ^ + 2 n + l - 2 m = 9
n ' + n - l = 0
V d i + n - 1 = 0 <!:^ n = i ( - 1 ± ^/5): khong la so nguyan (loai)
6)
7)
2n^ + 2 n + l - 2 m = - 9
<i>2n^</i> + 2 n +
2 « ' + 2 n + l - 2 m = - 9
<i>+n + 2 — 0 {vo nghiem) </i>
2 n ^ + 2 « + l - 2 m = 27
<b>n =</b> 2
m = 7
<b>n</b>- - 3
60
8)
2 n ^ + 2 n + l - 2 m = : : - 2 7
2 n ^ + 2 n + l-|-2m = l
2 n ^ + 2 n + l - 2 m = - 2 7
n ^ + n - | - 7 = : 0<i> {vo nghiem) </i>
, Vay cac s6'c^n tlm la: n = 2, n = -3.
<i><b>f</b><b>)i</b></i> 3.18: Tim ba so'<i><b> t\I</b></i> nhien m, n, k d6i mot khac nhau sao cho
J- + i + - la mot so' tu" nhien.
<i>m n </i>
Ta CO the gia su" r^ng m < n < k
Dat / = — + - + - vdi i<b> la</b> s6' tu* nhian
<i>m n k </i>
V i m < n < k -
3
= ^ I < 3 (vi m > 1 =j> — < 3 ) =j> / = 1 hoac i = 2.
<i>m </i>
* V d i i = 1 thi c6 1 < —<i> =^m</i> < 3 =j> m = 1 hoac m = 2.
m
• V d i i = m = 1 thi khdng th6a
<i>m n k </i> <i>[</i> <i>I</i> <i>n</i> <i>k</i> <i>, </i>
• V d i i = 1, m = 2 thi dieu kien
<i>m n k 2 n k n k 2 </i>
<i>2</i> 1
Suy ra<i> —>-=^n>4 </i>
<i>n 2 </i>
<b>vt - > — </b>
<i>n k </i>
Ngoai ra 2 = m < n < 4 =^ n = 3 va do dd:
/ = - + - + - . < ^ ^ = 6
<i>m n k </i>
* V d i i = 2 tl>i c6<b> I</b> 2 < —<b> =4></b> m < -<b> =4></b> m = 1
m 2
' L t i c d d d i l u kientrd thanh: 2 = 1 + - + ^ = ^ - + ^ = ! .
<i>n k n k </i>
M a m = l < n < k n e n n > 2 , A : > 3 - ^ - + | < ^ + ^ - 7 < l .
n A: 2 3 6
Do d6 khong thoa dieu kien neu tren.
<i>Ket luan:</i> m = 2, n = 3, k = 6 la ba so' can tim.
<b>3.19:</b> T i m cac so' nguyen difclng m, n sao cho: 2m + 1 chia he't
cho n va 2n + 1 chia he't cho m.
Trirdc he't ta xet triTdng hdp<i> \</i>
Ta c6: m < 2n + 1 < 2m + 1 (vi 2n + 11a boi so' cua m)
2n + 1 = m<i> hay 2n + \ 2m hay 2n + \ 3m. </i>
(vi 4m > 2m + 1 nen kh6ng the nhan 2n + 4 = 4 m , . . .)
• 2n + 1 = m:
Ta c6: 2m + 1 = 2(2n + 1) + 1 = 4n + 3 chia he't cho n nen suy
ra 3 chia h6't cho n, v i the phai c6: n = 1 hoac n = 3.
V d i n = 1 t h i m = 3 .
V d i n = 3 t h i m = 7.
• 2n + 1 = 2m:
Ta<b> CO</b> 2m + 1 = 2n + 2 chia<b> ha</b>'t cho n nen suy ra 2 chia he't cho
n va do do: n = 1 hay n = 2.
3
V d i n = 1 thi m = - (loai)
V d i n = 2 thi<i> fn = ^</i> (loai)
• 2n + 1 = 3m. .
<b>62 </b>
Ta cd 2m + 1 > 2n + 1
2m + 1 > 3m =^ m < 1 =^ m = 1.
V d i m = 1 t h i n = 1.
Do do ta thu du-dc: (n = 1, m = 3),(n = 3, m = 7), (m = n = 1)
jsfhan xet rang vai tro ciia m va n nhu* nhau trong de bki, do vay khi
<b>1</b> < m < « ta tim them du-dc: (m = 1, n = 3), (m = 3, n = 7).
<b>D6 3.20:</b> M o t so' chinh phu-dng cd dang<i> abed.</i> Bie't<i> ab-cd = l.</i> Hay
tim so' a'y.
Dat<i> abed =</i> vdi a, b, c, d la cac chff s6'. Ta phai cd<i> a^O, </i>
ngoaira, do<i> ab-cd = l n€n : e^O. </i>
T a c d : = 1 0 0 a i + ^ = 1 0 0 Q + l ) + ^ .
Suyra: - 1 0 0 = 1 0 1 ^ - ^ ( n + 1 0 ) ( « - 1 0 ) = 1 0 1 ^
. V i n^cd bo'nchu'so'nen n < 100, do dd n + 10 = 101, hay n = 91.
Vay 8281.
<i>Bi</i><b> 3.21:</b> T i m so' tu* nhien<i> n = ab</i> cd hai chu" so' sao cho:
<i>n + ab = (a + hf </i>
T a c d :<i> n = ab = \Oa + b. </i>
Theo gia thiet: n + ab = ( a +b )"
<i>^I0a + b + ab = a^ +b^ +2ab </i>
<i>^b^ +ia-\)b</i> + a(a - 1 0 ) = 0
<i>^b^ +(a-\)b = a(lO-a) </i> (1)
Ta lai bi^'t r i n g<i> (x + yf > 4xy </i>
<i><b>n€n</b></i> (a + ( 1 0 - a ) ' ) > 4 a ( 1 0 - a<b>) = i</b>- 1 0 0 > 4 a ( 1 0 - a )
= ^ a ( 1 0 - a ) < 2 5 (2)
TO (1) va (2)suy ra:
<i>+(a-\)b<25^b^ <25 (•v\(a-\)b>0) </i>
= ^ ^ < 5 , d o d 6 b = 0, 1,2, 3,4,5
* Neu b = 0: (1) a = 0 : kh6ng phu hdp.
* N e u b = l : ( l ) = ^ l + a - l = 1 0 a - a '
=^ - 9 a = 0 a = 9 (vi phai<i> c6 a>l) </i>
* N e u b = 2: (1) 4 + 2 a - 2 = l O a - a '
= ^ a ' - 8 a + 2 = 0 = ^ a = 4<b><sub>±N</sub></b>/ l 4 (loai)
<b>* N a u b</b> = 3 : ( l ) = ^ 9 + 3 ( a - l ) = 1 0 a - a '
= » a ^ - 7 a + 6 = 0 = ^ a = l<i> hay</i> a =<b> 6. </b>
* N e u b = 4: ( l ) = ^ 1 6 + 4 ( a - l ) = 1 0 a - a ' .
=^ - 6a + 1 2 = 0 (v6 nghiem)
* N e u b = 5 : ( l ) - » 2 5 + 5 ( a - l ) = 1 0 a - a '
<b>I</b> =^ a ^ - 5 a + 20 = 0(v6 nghidm)
<i><b>Ket ludn:</b></i> n = 91, n = 13, n = 63 la cac so' can tim.
<b>64 </b>
Neu<b> CO</b> hang so'M sao cho:
N6u<b> CO</b> h i n g s6'm sao cho:
<b>I. DINH NGHIA.</b> Cho ham so'<i> y = f(x)</i> x^c dinh vdi x<b> e</b> D.
<b>/ W < M , V ; c e D </b>
<i>3x^eD:f{x,) = M </i>
thi M la gia tri Idn nhat (GTLN) cua f(x)
K i h i e u :<i> M = max f{x). </i>
<i>'f(x)>m,WxeD </i>
<i>3x,eD:f(x,) = m </i>
thi m la gia tri nho nha't (GTNN) cua f(x)
K i hieu:<i> m = min f{x). </i>
<b>Ghi chu:</b> Tap xac dinh D la tap cac gia tri x sao cho f(x)
<b>CO</b> nghia.
<b>II. C A C H T I M G T L N VA GTNN CUA H A M S d </b>
1) Loai 1: Dilng tinh chat: |<b><sub>A| > A</sub></b>. Dau "=" xay ra
2) Loai 2: Gia su' A, B la cac hang so, B > 0 va g(x) > 0.
Cho:<i> f{x) = A^ B </i>
Khi do: * f(x) Idn nha't<i> ^ g(x)</i> nho nhat.
* f(x) nho nhat ^<i> g(x)</i> Idn nhS't.
<i>B </i>
Cho:<i> f(x) = </i>
<i>A-g(x) </i>
<i><b>y = </b></i>
< ^ y = : A : + 2- A : > A : + (2- A : ) =
<b>4.4: Tim</b> GTNN cua bieu<i> tMc: A = </i>
2 +<i><b> yj2x -x^ +l' </b></i>
Ta c6:<i> A = </i>
<b>2 + V 2 x</b>- ; c ' + 7<b> 2 + V</b>- ( ^ - l ) ' + 8
D i l u kien:<i> ^(x-lf +S>0 ^ (x-if <</i> 8
<b>4=^</b>-2<b> V2 < X -</b> 1 < 2 ^<b> 4^</b> 1 - 2<b>V2 . < A: <</b> 1 + 2 v ^ .
Khi d6: A nho nhat<i> ^ 2 + ^-(x-l)^+S</i> Idn nhat
<i>^ -(x</i>-2)' + 8 Idn nhat<i> ^ (x-lf = 0 ^ x = 1, </i>
Vay khi<b> X =</b> 1 thi A dat GTNN va
3 3
<i>minA =</i> , =<i> j=. </i>
2
GTNN c u a M .
<i>x^-2x l_ </i>
<i>x'+\</i> <i>\ ^x + 2</i> l- V ^ + 2,
. Tim
Dieu kien xac dinh cua M la:
Tacd: M = <i>x{x-2) </i>
A: + 2 > 0
VJC + 2 ^ 1
2
A: > - 2
(;C + 1 ) (A:'-X + 1) • 2 l - ( x + 2)
4^ - 2 ) 1 _ Jc(jc- 2)-(.y'-;c + l )
<i>{x + Viix"-x + \) x^\~</i> + -;c + l )
<b>68 </b>
-(;c4-l) - 1
(jc + l ) ( ; c ^ - x + l )<i> x'^-x^\ </i>
<i><b>X — </b></i>
Vay M nho nha't khi
<b>-^2 </b> Idn nhat.
<i><b>X </b></i>
2
<i><b>X </b></i>
2
H— dat gia tri nho nhat
4
1 1
<b>4=></b> = 0 < ^ =
-2 -2
1 4
Vay khi X = - thl<i> min</i> M = .
• 2 3
D l<b> 4.6:</b> Tim GTNN va GTLN cua ham so:<i> y = x" +3x-\ </i>
<i><b>x^ +2X-V5' </b></i>
Ta cd y xac dinh vdi moi x vi + 2;c + 5 = 0 la v6 nghiem
jc' + 3 ; c - l
Tacd:<i> y = </i>
<i>x" -^2x^-5 ^ x'y</i> + 2A;>' + 5y = A;' + 3A: - 1
^ ^ ^ ( j - l ) ; * : ' + ( 2 y - 3 ) x + 5>' + l - 0 (*)
• V d i y = 1: (*) <^ - X + 6 = 0 ^ X = 6
(phu'dng trinh cd nghiem) (1)
• V d i } ' 1 : ( * )<b> CO</b> nghiem khi:
A > 0<b> 4^</b> ( 2 j - 3 ) ' - 4(3; - I X S j +1) > 0
^ 4 / -12>' + 9- 4 ( 5 / - 4> ' - l) > 0
<b>4</b>=^16/ - 4> ' - 1 3 < 0
<b>4=> < J < </b>
1 -<b> V53</b> ^ ^ 1 +<b> 753 , </b>
^ < > ' < r ( y ^ l ) (2)
<b>o o </b>
TO (1) va (2) suy ra: (*) c6 nghiem khi: ^<i> ^ <y< . </i>
1<b>-V53</b> 1 +<b> V53 </b>
Vay:<i> min y=^ ,max y = . </i>
8 8
<b>De 4.7:</b> TiiriGTNN va GTLN<i> cu& y = </i>
<i>x'-5x + l </i>
<i>Wi x^ - 5x + l ^0</i> v6 nghiem nen y xac dinh vdi moi x.
<i>x^ </i>
<i>Tac6:y = — — ^ y(x^-5x + l) = x^ </i>
<i>x^-5x + l </i>
<i>^(y- \)x^ -5yx + ly = 0 (*) </i>
7
V d i y = l : (*) <s=^-5x + 7 = 0 ^ ;c = - ( p t c6 nghiem) (1;
V d i<b> y</b> ^ 1: (*)<b> CO</b> nghiem khi:
A > 0 <^ ( - 5 ^ ) ' -<i> 4iy -</i> l)(7y) > 0
< ^ 2 5 / - 2 8 7 ' + 2 8 y > 0
4^ - 3 / - + 2 8 > ' > 0
<i>^0<y<=j. {y^\) </i>
28
TO (1) va (2) suy ra: (*) c6 nghiem khi: 0 < y <<b> y . </b>
28
Vay: min y = 0 va max y = — .
<b>Dd4.8:</b> Tim GTNN cua ham so:<i> y = -^'^^ </i>
70
<i>x" +2x^+\ 'x^</i> + I f > 0 nen y xac dinh vdi moi x.
<i>x' +2x^+\)-(x^+\) + \ </i>
cd: <i><sub>y </sub></i>
<i><b>x'+2x'+\ </b></i>
<i><b>(x'+\f (x'+\f </b></i>= 1
1
1 1
<i><b>x^+l</b><b> ' </b></i>
at<i> t = </i>
<i><b>x ' + l </b></i>
<i>{hi y = t^ -t + \^y = </i> 1
<i><b>\2 </b></i>
1
Xet ? = - 4 ^ + 1 = 2 4=^ jc^ = 1 <^ jc = ± 1 .
; 2
Vay ta cd khi<b> ;c =</b> ± 1 thi<b> f = - / - - i - =</b> 0 <s^ y = - .
<i>• 2 2 ^ 4 </i>
3
Vay y dat gia tri nho nha't la: min y = —.
4
<b>4.9:</b> Tim gia tri nho nha't cua ham so':<i> y = x^ + \ - 2 </i>
<i><b>X </b></i>
vdi<i> x^O. </i>
<b>1 </b>
<i><b>X </b></i>
<i><b>X </b></i>
+ 5,
Dat<i><b> t = x--thi t' = x'+\-2^x'+-l- = t^+2. </b></i>
<i><b>X X X </b></i>
Tacd:<b> y</b> = r' + 2 - 2 / + 5 = / ' - 2 ? + 7 = ( / - l f + 6 > 6
Xet<i><b> t = \ x - - ^ \ x^-x-\ 0^x = -(\±^f5] </b></i>
<i><b>X</b> 2^<b> I </b></i>
Vay khi = - ( l ± thi y = 6 nen y dat gia tri nho nha't la: min y = 6.
<b>4.10:</b> Cho y = (x --l)(x -- 2)(x + 4)(x + 5). Tim x de y dat gid tri
nhd nha't. Xdc dinh min y.
Tac6:<i> y ^[(x-l){x + 4)].[{x-2)(x + 5)] ^(x^ +3x-4Xx^ +3x-\0) </i>
Dat<i> t^x^ +3x-4^ <sub>x + -</sub></i>3
<i><b>\2 </b></i>
thitadifdc: = r ( r - 6 ) = - 6 r<i> ^y = {t-3f-9 </i>
<i><b>Khi t = 3^x^+3x-4 = 3 ^x^</b></i> + 3 x - 7 = 0 jc =<b> i</b>( - 3 ± 73?)
Vay khi x = - ( - 3 ± thi y dat gia tri nho nhat min y = - 9.
4.11: Cho hai so' thiTc x, y thoa dieu kien<i><b> x^ =1. Tim</b></i> gia tri
Idn nhat va gid tri nho nha't ciia x + y.
Ta c6 (x +<i> yf</i> + (x -<i> yf</i> > (x +<i> yf </i>
<i>^ 2<b>(x^ +y^)>(x + yf</b></i> (Dau " = " xay ra <^ x = y )
Ma
Do do<i><b> (x + yf <2^-y/2<x + y < ^ </b></i>
<i><b>• Y6ix + y<^j2 </b></i>
<i><b>x</b> = y </i>
Dau " = " xay ra ^
Vay<b> X</b> + y dat gia tri Idn nhat la
<i>x = y = . </i>
<i>x-^y = ^</i>
Dau " = " xay ra <i>x = y </i>
Vay<b> X</b> + y dat gia tri nho nhat la
<i><^ x = </i>
y^-72
p d 4.12: Tim gia tri Idn nha't cua<i><b> y = \x\.yj4-x^ . </b></i>
<i><b>TAC6: y^ \x</b>\.M<b>-x^</b><b> =</b><b> 4x</b><b>^.^4</b></i> - x^ = y]x\4-x^)
Xac dinh vdi -2 < x < 2.
Ta CO x^ +(4-x^)> 2^x\4-x)- (BDT Cosi)
D a u " = " x a y r a ^x~^4-x^ ^ x" =<i><b> 2^</b><b> x = ± ^ . </b></i>
Vay max y = 2 dat du-dc khi ;c =<i><b> ±sl2. </b></i>
DC- 4.13: Cho<i> y =<b> ^Jx^ +x</b> + l +<b> yjx^ -x +</b><b> \ Tim</b></i> x de y dat gia tri
nho nha't. Xac dinh min y.
V i<i> x^+x + l = </i>
<i>x' -x + l^ </i>
<i><b>\2 </b></i>
<i><b>X </b></i>
<b>4 </b>
+ — > 0 n6n y xac dinh vdi moi x.
<b>4 </b>
Dung ba't dang thiJc Cosi cho hai so'khong am a, b:
<i><b>a + b>2s/ab </b></i>
Taco:
<i>>2^{x'+lf-x' </i>
D d<b> 4.14:</b> Cho<i><b> y = —</b></i> . T i m x de y dat gia t r i Idn nhat. Xac dinh
<i>X</i> + 1
max y.
Ta biet rang<i><b> + > lab</b></i> nen suy ra: / + 1 =<i><b> {x'^f</b></i> + 1 ' ><i><b> lx\ </b></i>
<i><b>Ix" </b></i>
^ 1 >
X e t 4 ^ = 1 ^<b>X</b>' - 2<b>A</b>: ' + 1 = 0
1
Do do k h i<i><b> x = ±.\i max y = —. </b></i>
<i><b>2 </b></i>
<b>4.15:</b> Cho<b> X</b> > 0 va<i><b> y = x^^</b></i> - + 6 . T i m gia t r i nho nhat ciia y .
= x ' ( x " " - 1 ) - 4 ( x ' - 1 ) + 2 = x ' [ ( x ' ) ' - 1 ] - 4 ( x ' - 1 ) + :
= x ' ( x ' - l ) [ ( x ^ ) ' + ( x ' ) ' + x ' + l ] - 4 ( x ^ - l ) + 2 ^
= ( x ^ - l ) ( x ^ + x ' ^ + x ' ° + x = - 4 ) + 2.
V d i x > l t h i c d<i><b> x'</b></i> > l , x ' ° > l , x " > l , x ' ° > 1
nen ( x ' - l ) ( x ' ° + x=' + x ' ° + x ' - 4) > 0 do d6 ta c6 y > 2
V d i 0<b> < X <</b> 1 t h i x ' < l , x ' ° < l , x " < l . x " " < 1,
nen ( x ' - l ) ( x ' ° + x " + x'° + x ' - 4) > 0
Do dd ta cd y > 2. V a y m i n y = 2 iTng v d i x = 1.
D e<b> 4.16:</b> T i m gia t r i nho nhat cua >' = x^* - 5 x ' + 9 .
74
T a c d : ); = ( x ' ° - x ' ) - 4 ( x ' - - l ) + 5 = x ^ ( x ' ^ - l ) - 4 ( x ^ - l ) + 5
<i><b>= x' \{x')'</b></i> - 1 ] - 4 ( x ' - 1 ) + 5 = ( x ' - l ) ( x " ^ + x ' ' + x ' + x ' - 4 ) + 5
V d i |x| > 1 thi cd x " > x " > x ' > x ' > 1.
=^ x ' - 1 > 0 va x'^ + x " + x ' + x ' - 4 > 0 nen y > 5
V d i |x| < 1 thi cd x'^ < x'^ < x ' < x ' < 1.
x ' - 1 < 0 va x " + x " + x ' + x ' - 4 < 0 nen y > 5.
Do dd m i n y = 5 k h i x = 1.
T a c d :<i><b> M = </b></i>1 - 1 1
-x ^ /
<b>( X</b> + l ) ( x -<i><b> X)iy ^\\y-</b></i>1)<i><b> (X + \){-y){y</b></i> + l ) ( - x )
x ^ / x ^ /
(x + l)()^ + l ) _ x y + x + )^4-l _ ^ ^ 2
x>'<i><b> xy xry </b></i>
• T a c d : ( x - y ) ^ > 0 < i = » ( x - y ) ^ + 4 x > ' > 4x3;
<b>\</b>
<i><b>^ (-^ + yf > ^xy</b></i> ma<b> X</b> + y = 1.
1
Do d d : — > 4 . V a y A > 1 + 2.4 = 9 .
<i><b>xy </b></i>
Dau " = " xay ra<b> X</b> = y = ^ . V a y gia t r i nho nhat cua M la 9.
Dat diTdc khi: x = y = —.
2
Dd<b> 4.18:</b> Cho x, y > O v a x + y < l . Tim gia tri nho nhat cua bleu thitc:
A =
<i>+ xy -Axy. </i>
<b>Ap</b> dung bat dang thiJc Co si cho hai so' du'cfng a va b:
<i>a-\-b </i>
(a + fef , 1 1 4
<i>a b a + b </i>
<b>va </b>
<i>cib [a + b) </i>
<b>Ap</b> d u n g ( l ) , (2), (3) ta c6:
(1)
(2)
(3)
<i>A = </i> 1 1
<i>x'</i> +<i><b> r</b> Ixy) </i>
4
5 1
<i><b>x^+y^+2xy V </b></i>
4
<i><b>4xy. h—. </b></i>
4 xy
4
Vay : A > 1 1
4xy 4 (x + y)
> 4 + 2 + 5 = l l .
1
Dau " = " xay ra ^<b> X</b> = y - - . Vay A dat gia tri nho nhat la 11.
De<b> 4.19:</b> Tim gia tri Idn nha't ciia cac bieu thitc sau:
1) M = 2 x y - x ' - 4 y ' + 2 x + 1 0 y - 3 .
2) A^ = x y - x ^ - y ^ + 2 x + 2y.
<b>76 </b>
3)<i> P =</i> — ( y z<b>. V x -</b>1 +<i> xzsjy -2+ xy.y/z</i> - 3"
<i>xyz ^ ' </i>
<b>G i i i </b>
1) Tacd M = - 3 - ( x ^ 2xy + 4 y ^ - 2 x - 1 0 y )
= - 3 - [ ( x - y - l ) ' + 3 y ' - 1 2 y - l
= - 3 - [ ( x - y - l ) ^ + 3 ( y ' - 4 y + 4 ) - 1 3
( x - y - l f + 3 ( y <b>- 2 r </b>
= 1 0
-Xet ; c - y - l = 0
y - 2 = 0
<b>X =</b> 3 >
y = 2
Vay khi<b> X =</b> 3, y = 2 thi M dat gia tri Idn nhat la max M = 10.
2) Tac6A^ = - ( x ^ - x y - 2 x + y ^ - 2 y )
<b>\</b>
+ | y ^ - 3 y - l
<i>x-^—X </i>
<i><b>\2 </b></i>
= 4 - <i>x - l - l </i>
+ 7 ( y ' - 4 y + 4 ) - 4
4
4
Xet <i>2 ^ x = 2 </i>
<i>y = 2 </i>
Vay khi<b> X</b> = y = 2 thi N dat gia tri Idn nha't la max N = 4.
3) Dieu kien xac dinh la: x > l , y > 2,z > 3 .
x y z
Dung ba't d i n g thiJc:<i> a + b> 2yfab</i> thi ta c6:
<i><b>X</b> = l<b>+(X</b>1)> 2y/x \ ^ < </i>
<b>-X</b> 2
(1)
<i><b>X,</b></i>
<b>— 1 - £ </b>
<i><b>CI </b></i>
<i><b>X < X. </b></i>
<i>a<0 </i> <i>* ax +bx + c<0<!^ </i>
<i>* ax^ + bx + c>0'!F><b> X, <x<x^. </b></i>
<b>JC < JCj </b>
<i>x> x^ </i>
<b>I I . D J N H L Y V I E T </b>
1) Binh ly thuan: Neu phifdng trinh bac hai:
<i><b>ax'^ +bx + c = 0 ( a ^</b><b> 0) CO hai nghiem x^,x^. T h i : </b></i>
<i>* S = </i>
<i>x,+x^=--a </i> <i>* P = x^.x^ = —. <sub>a </sub></i>
2) Binh ly dao: Neu x + y = S va x.y = P thi x, y la nghiem
<i>cua phu-dng trinh: -SX + P = 0 </i>
<i><b>I I I . P H l T d N G T R I N H B A C B A ax' + bx^ +cx + d = 0</b></i> (a ^ 0)
<i>Cach giai: 1) Nham nghiem x^ = a . </i>
Dac biet: * Neu: a + b + c + d = 0 thi phu'cfng trinh c6 nghiem
<i>•.x^=l. </i>
* Neu: a - b + c - d = 0 thi phu'cfng trinh cd
<b>nghiem : X o = — 1. </b>
<i>2) Chia ax' + bx' +cx + d cho x — adi du'a </i>
phrfdng trinh ye dang:
<i>(x-a)(Ax'' +Bx + C) = 0 • (*) </i>
<i>x-a^O </i>
<i>Ax^ + Bx + C = 0' </i>
T a c d : ( * ) ^
<i><b>iS.l: Cho phu'cfng trinh: x^ -2(m - 2)x - 2 m - 5 = 0. </b></i>
1) ChiJng minh r^ng phu'cfng trinh cd hai nghiem phan biet v d i
moi m.
<i><b>2) Goi x^,X2 la nghiem cua phu'cfng trinh. T i m gia tri m sac </b></i>
cho:<i><b> xf +xl</b></i> = 1 8 .
80
1) T a c d : A ' = Z?''-ac = ( m - 2 ) ^ - ( - 2 m - 5 )
= m ^ - 2 m + 9 - ( m - l ) ' + 8
=!^A'>OVm.
Vay phufdng trinh da cho ludn cd hai nghiem phan bi6t v d i moi m.
<b>2)</b> Theo dinh ly Viet ta cd:
<i>x<b>^+X2= = 2(m - 2) </b></i>
<i><b>a </b></i>
<b>X ,</b><i> .x^ = — — —2m</i> — 5.
<i>a </i>
Mat khac theo gia thiet:
<i>xf+xl=lS<:^(x^+x^f-2x^x^=lS </i>
<b>^ [2(m - 2)f - 2 ( - 2 m - 5) = 18 <^ 4 m ' - 16m + 1 6 + 4m + 1 0 = 18 </b>
<^ 4 m ' - 1 2 m + 8 = 0 <!=J> m ^ - 3 m + 2 = 0
m = 1V m = 2 (pt cd dang a + b + c = 0).
<i>Vay khi m = 1 hoac m = 2 thi xf</i><b> + A</b>:^ = 18.
<i><b>Bi 5.2: Cho ph^dng trinh bac hai: x^ - 2mjc + 2m - 1 = 0 (1) </b></i>
1) Dinh m de phu'cfng trinh (1) cd nghiem kdp.
2) V d i gia tri nao cua m thi phu'cfng trinh (1) cd hai nghiem cung
dau. K h i dd hai nghiem mang dSu gi ?
1) T a c d : A ' = ^ ' ' - a c = m ' - ( 2 m - l ) = m ' - 2 m + l = ( m - l ) '
< ^ ( m - l f = 0 < ^ m = l .
2) PhiTdng trinh (1) cd dang dac biet:
a + b + c = l - 2 m + 2 m - l = 0
nen cd nghiem: = 1
<b>X j j T j</b> > 0 <^ 1 .(2m -1) > 0.
' 2 ' 2
4 ^
<i><b>•ill </b></i>
3m^+3m + 7 = 10
3 m ' + 3 m + 7 = - 1 0
3/n^ + 3 m - 3 = 0 (1)
3 m ' + 3 m + 17 = 0 (2)
• Giai (1) : 3m' + 3 m - 3 = 0 < = > m ' + m - l = 0
A = l + 4 = 5
. - I + VS - l - ^ / 5
2 ' ' 2
<b>^2 </b>
• Giai.(2) : 3 m / + 3 m + 17 = 0
A = 9 - 2 0 4 = - 1 9 5 < 0
Phifdng trinh v6 nghiem.
<i>- l + ^/5 , „ -\-yl5 , . , ^_ </i>
Vay m = ^ hoac m = ^ thi phifdng trmh da
<i><b>cho C O hai nghiem x^,x^ th6a man x^^ -x] = 50. </b></i>
<b>5.5:</b><i><b> Cho phifdng trinh: x^ - 2(m + 1)A: + m ' - 4m + 5 = 0 (c6 an </b></i>
1) Dinh m de phifdng trinh c6 nghiem.
<i>2) Goi x^,x^ la hai nghiem neu c6 cua phifdng trinh. Tinh </i>
<i><b>xf + ^ 2</b></i> theo m.
1) T a c o : A ' = 6 ' ' - a c = (m + l ) ' - ( m ' - 4 m + 5)
= + 2m + 1 - m ' + 4m - 5 = 6m - 4.
2
Phifdng trinh da cho cd nghiem 4 ^ A ' > 0 < ^ 6 m - 4 > 0 < ! ^ m > - .
<i>Vky</i> khi m > J thi phifdng trinh da cho cd nghiem.
2) Theo he thiJc Viet ta cd: <i>S = x^+x^=</i> 2(m + 1) = 2m + 2
<i>P = x^x^</i> = m ' —4m + 5.
84
<i>Do do: xf +xl =(x^ + x^f -Ix^x^^ (2m + 2f-2{m^-4m+ 5) </i>
I = 4 m ' + 8 m + 4 - 2 m ' + 8m - 1 0 = 2 m ' + 1 6 m - 6
<b>Vay: A : , ' + 4 2 m ' + 1 6 m - 6. </b>
<i>Bi</i><b> 5.6:</b> Cho phifdng trinh: x ' - 2(m + l)x + m ' + 2m - 3 = 0 (1)
1) Chitng minh phifdng trinh (1) lu6n cd hai nghiem phan biet
vdi moi m. T i m hai nghiem dd.
2) T i m m de phifdng trinh (1)
a) Cd hai nghiem trai dau.
b) Cd hai nghiem deii difdng.
c) Cd hai nghiem deii am.
G i ^ i
<b>1)</b> T a c d : A ' = Z?''-af = (m + l ) ' - ( m ' + 2 m - 3 )
= m ' + 2 m + l - m ' - 2 m + 3 = 4.
V i A ' = 4 > OVm n^n phifdng trinh da cho lu6n cd hai nghiem phan
biet.
<b>K h i d d : X = </b>
<b>^ 2 = • </b>
= m + l - 2 = m - l
= m + l + 2 = m + 3.
<i>) a) R6 rang: x^ < x^ nen phifdng trinh (1) cd hai nghiem trai </i>
dau.
m . - l < 0
<i>^ x^ <0 < x^ 4^ </i>
<i>m <</i> 1
<i>x,<0 </i>
<b>X ,</b> > 0 m + 3 > 0
- 3 < m < 1 .
m > - 3
<b>X , ></b> 0
<b>X , ></b> 0
m - 1 > 0 m > 1
m > - 3 m > 1
<i><b>[m</b></i> + 3 > 0
V a y k h i : m > 1 thi phifdng trinh (1) c6 hai nghiem deu difcfng.
c) PhiTcfng trinh (1) c6 hai nghiem deu am
<i>x,<0 </i>
<i>x^<0 </i>
m - K O
m + 3 < 0
m < 1
m < - 3 <^ m < - 3
V a y k h i : m < - 3 thi phu-dng trinh (1) c6 hai nghiem deu am.
5.7: Cho phtfdng trinh : - (2m - 3)x + - 3m = 0 .
1) ChiJng minh rang phu-dng trinh luon luon c6 hai nghiem k h i m
thay d d i .
2) D i n h m de phiTdng tiinh c6 hai nghiem<i><b> x^,X2</b></i> thoa:
<i><b>\<x^<x^<6. </b></i>
1) Ta c6 :<b> A</b> = (2m - 3 ) ' - 4 ( m . ' - 3m)
= 4 m ' - 1 2 m + 9 - 4 m ^ + 1 2 m = 9 .
<b>A</b> = 9 > 0 Vm . V a y phtfdng trinh l u o n l u o n c6 hai nghiem phan
biet k h i m thay d d i .
2)<b> V A</b> = 3. H a i nghiem cua phu'dng trinh la:
2 m - 3 - 3
<i><b>= m —</b><b> 3;x.</b><b> = </b></i>
2 m - 3 + 3
= m .
2 ' 2
R6 rang<i> < x^</i>: N e n :<i> \ x, < x^ <6 ^ Km-3 <m <6 </i>
K m - 3
<i>m<6 </i>
<^ 4 < m < 6.
4 < m
m < 6
86
5.8: Cho phu'dng trinh: - (2m -<i><b> 5)x</b></i> + m^ - 5m = 0.
1) Chi?ng minh rang phu'dng trinh luon c6 hai nghiem phan biet
k h i m thay d d i .
2) D i n h m de phufdng trinh c6 hai nghiem thoa:
a) D e u am
b) D e u diMng
c) T r a i dau
d) < 2 < 6 <<b> ^ 2 </b>
<i><b>e) x^<2<x^<6 </b></i>
1) T a c o : A - Z ? ' - 4 a c = ( 2 m - 5 f - 4 ( m ' - 5 m )
= 4m^ - 20m + 25 - 4m^ + 20m = 25.
V i A > OVm nen phu'dng trinh lu6n<i> c6</i> hai nghidm phan biet:
<i><b>-b-sfA</b></i> 2 m - 5 - 5
K h i<i> 66 : </i> <i><b>X, =• </b></i>
<i>la </i> = m - 5
<i>x^ = <b>-b + y[A</b></i> 2 m - 5 + 5
<i>2a 2 </i>
<i>2)</i> a) Phufdng trinh cd hai nghiem deu a m
b) PhiTdng trinh c6 hai nghiem deu dtfdng
• = m .
<b>X</b> < 0 m - 5 < 0
< 0 m. < 0
m < 5
m < 0 <^ m < 0.
<i>x,>Q </i> <i>m-5>0 </i>
<i>x^>0 </i> m > 0
m > 5
m > 0 <^ m > 5.
| c ) R6 rang:<i> x^ < x^</i> nen: Phu'dng trinh c6 hai nghiem trdi d ^ .
m < 5
<i><b>X.</b></i> < 0 <sub>m - 5 < 0 </sub>
<b>< ^ </b>
<i><b>x^>0 </b></i> m > 0 m > 0
<i><b>X,</b> <2 </i> m - 5 < 2
6 <<b> ^2 </b> <i>6<m </i>
<i>m <1 </i>
6 < m < 7.
6 < m.
e) Phifdng trinh c6 hai nghiem<b> X j</b>, thoa:<i> x^ <2<x^</i> < 6.
m - 5 < 2 < m < 6 m - 5 < 2
2 < m < 6
m < 7 t
2 < m < 6 4 ^ 2 < / n < 6 .
De<b> 5.9:</b> Cho phiTdng trinh:<i> x^ -</i> 3(m + l ) x + 2 m ' - 1 8 = 0 (c6 an x ) .
1) T i m m de phifdng trinh c6 hai nghiem phan biet deu am.
2) G o i<i> x<b>^,X2</b></i> la hai nghiem cua phtfdng trinh. T i m m de<i> c6: </i>
< 5 .
<i>x^<b> X2 </b></i>
1) T a c 6 : A = & ' - 4 a c = 9(m + l ) ' - 4 ( 2 m ' - 1 8 )
= 9 m ' + 1 8 m + 9 - 8 m ' + 7 2
= m ' + 1 8 m + 81 = (m + 9 ) ' .
V i A = (m + 9 ) ' > 0 Vm nen phu'dng trinh luon c6 hai nghiem:
3(m + l ) - ( m + 9)
<b>•^1 = • </b> = m — 3
<b>^2 = • </b>
3(m + l ) + (m + 9)
= 2m + 6.
Phu'dng trinh c6 hai nghiem phan biet deu am
A > 0
<b>X i <</b> 0 <^
<i><b>X^KO </b></i>
(m + 9 ) ' > 0
m - 3 < 0 ^
2m + 6 < 0
m < 3 < ^ - 9 ^ m < - 3 .
m < - 3
D6<b> 5.10:</b> Cho phu'dng trinh:<i> x^ - 2{m</i> + l ) x + m ' - 4m + 5 = 0.
1) D i n h m de phu'dng trinh c6 nghiem.
2) Dinh m de phu'dng trinh<i> c6</i> hai nghiem phan biet deu dtfdng.
88
1) T a c o : A ' - ( m + l ) ' - ( m ' - 4 m + 5) = 6 m - 4 .
Phu'dng trinh da cho c6 nghiem • ^ A ' > 0 < ^ 6 m - 4 > 0 < ^ m > —
~ 3 "
2
2) V d i dieu k i e n > - phu'dng trinh da cho cd hai nghiem:
<b>X,</b> = m + 1 - V 6 m - 4 ; = + 1 + V 6 m - 4 .
Phu'dng trinh da cho c6 hai nghiem phan biet deu dufdng
A ' > 0
<i>x,>0 </i>
<b>^2</b> > 0
2
m >
-3
1 ^ 0
6m - 4 > 0
m + 1 - V6m - 4 > 0
m + 1 + V6m - 4 > 0
- ( m + 1 ) < V 6 m - 4 < (m + 1 )
2
m >
-3
m + l > 0 ^
\/6m - 4 <l m + 11
<b>9 </b>
m >
-3
6 m - 4 < m ' + 2 m + l
2
0 < 6 m - 4 < m ' + 2m + l
2
m >
-3
m^ - 4m + 5 > 0
2
m >
-3 <sub>m > - . </sub>2
( m - 2 ) ' + l > 0
V a y k h i m > - phu'dng trinh da cho cd hai nghiem phan biet
deu du'dng.
<i><b>^^Qishu^ I) Cho A>0.T^ic6: X <A^-A<X < A. , </b></i>
<i>2) Bai toan tren c6 the giai nhiT sau: </i>
<i>• Phifdng trinh da cho c6 hai nghiem phan biet deu difcfng </i>
A > 0
jc, > 0
A > 0
<b>A,</b><i> .x^ > 0 </i>
A > 0
P > 0
<i>S>0 </i>
1 ^ 0
6m - 4 > 0
- 4m + 5 > 0
2(m + 1) > 0
2
m >
-3 2
m G <^ m > —.
3
m > - 1
Vay khi m > -J phi/dng trinh da cho c6 hai nghiem phan
biet deu dtfOng.
3) Bang each chiJng minh tufcfng tuf, ta cd ke't qua:
<i>Cho phu'Ong trinh bac h&i: ax^ + bx + c =^ 0 (a ^ 0). </i>
<i>• Phu'Ong trinh c6 hai nghiem phan biet trai dau <^P<0. </i>
<i>'A>0 </i>
<i>PhtTcJng trinh c6 hai nghiem phan biet deu du'cfng <^ </i>
PhUdng trinh c6 hai nghiem phan biet deu a m <^
P > 0 .
5 > 0
A > 0
P > 0 .
<i>S<0 </i>
<i><b>Bi 5.11: Cho phu'Ong trinh: mx^ - 2(m + 2)A + m = 0 (c6 an x). </b></i>
D i n h m d e :
1) Phu'dng trinh cd nghiem.
2) Phu-dng trinh cd hai nghiem trai daii.
90
3) Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu am.
4) Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu diTdng.
GiSi
1) X e t hai trrfdng hdp:
<i>• m = 0: phu'dng trinh ^ O.x^ - 4^ + 0 = 0. </i>
<b><^ A — 0 : phu'dng trinh cd nghiem. </b>
<i>• mr;^0: phu'dng trinh cd nghiem<^ A ' > 0 </i>
<»(m + 2 ) ^ - m . m > 0
<i><^4m + 4 > 0 - ^ m > - l (m^O). </i>
<i>Tit hai tru'dng hdp tren, ta cd: </i>
Phufdng trinh cd nghiem • o m > - 1 .
2) • Phu'dng trinh cd hai nghiem trai dau <^ P < 0
<^ 1 < 0 (v6 nghi6m).
3)
m
Vay khong cd gia tri m nao thoa yen cau bai toan.
• Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu a m
A > 0
P > 0 ^
<i>S<0 </i>
4m + 4 > 0
^ > 0
<i>m . </i>
<i>m + 2 </i>
< 0
wi > - 1
<i>m + 2<0 vci m>0 </i>
<i>m + 2>0 va m<0 </i>
m > - l
<i>m > - 2 va m > 0 < ^ </i>
m > —2 va m < 0
m > - 1
Vay khi: - 1 < m < 0 phu'dng trinh da cho cd hai nghiem phan biet
deu am.
4) • Phu'dng trinh cd hai nghiem phan biet deu du'dng
A > 0
<i>P>0 <^ </i>
<i>S>0 </i>
4m + 4 > 0
^ > 0
<i>m </i>
<i>m + 2 </i>
> 0
<i><b>m>-l </b></i>
<i>m + 2>0 va m>0 </i>
<i>m + 2<0 va m<0 </i>
<i>m </i>
<i>m>-\ </i>
<i>m>-2 va m>0<^ </i>
<i>m<-2 va m<0 </i>
<i>m>-\ </i>
<b>m ></b> 0<i> <^m>0. </i>
<i>m<-2 </i>
Vay k h i : m > 0 phifdng trinh da cho cd hai nghiem phan biet deu
diTcfng.
<i><b>Bi 5.12:</b></i> Cho phiTdng trinh: (m +1)^ - 2(m + 2)^: + m - 3 = 0 (cd an
so l a x ) .
1) Dinh m d^ phiTcfng trinh cd nghiem.
2) Dinh m de phuTdng trinh cd hai nghiem<i> x^,x^</i> thda:
(4x, +1)(4X2 +1) = 18.
PhiTdng trinh<i> ird</i> thanh :<i> -2x</i> - 4 = 0>^2;c = -4<i^;c = - 2
Vay khi m = - 1 phiTdng trinh cd nghiem x = - 2.
• V d i m + 1 0 <^ m ^ - 1
A ' = (m + 2 ) ' - ( m + l ) ( m - 3 )
= m^ + 4m + 4 - w ^ + 3 m - m + 3 = 6m + 7.
Phirdng trinh cd nghiem 4=^ A ' > 0
<i>^6m + l>0^6m>-l ^m></i> - ^ ( m ^ - l ) .
K^'t luan: PhiTcfng trinh cd nghiem <=> w > - - .
6
<b>92 </b>
2) D i e u k i e n O T > —<i>- m ^ - l . </i>
6
Theo dinhly Viet ta cd:
<b>5 = + = </b>2(m + 2)
<b>P = JC, V = </b>
m + 1
m - 3
Do dd: (4^1 + l)(4;c, + 1) = 18 •'-><i> \6x,x^</i> + 4;Cj + 4x, + 1 = 18
«!=J> 16 A:, A:^ + 4(x, +<b> J C j</b>) - 1 7 = 0
1 6 ( m - 3 ) , 8(m + 2)
17 = 0
m + 1 m + 1 •
16(m - 3) + 8(m + 2) - 1 7 ( m +1) = 0
<^ 16m - 48 + 8m +16 - 17m - 1 7 = 0
7m - 49 = 0 7m = 49 <i=^ m = 7.
m = 7 thoa dieu kien
<b>m —</b>1
<b>m > - Z . </b>
~ 6
Vay khi m = 7 thi phiidng trinh cd hai nghiem<i> x^,x^</i> thoa :
(4x, +1)(4X2 +1) = 18.
<i>1)6</i><b> 5.13:</b> Cho phu-dng trinh:<i> x^ -</i> 2(m - l)x + 2m - 4 = 0
^ (cd an so' la x).
p 1) Chitng minh rang phiTdng trinh cd hai nghiem phan biet.
<b>^ I l ^</b> 2) Goi<i> x^,x^</i> la hai nghiem cua phifdng trinh. Tim gia tri nho
nhatcua<i> y = x^ + x^. </i>
1) Tacd : A ' = ( m - 1 ) ' - ( 2 m - 4 ) = m ' - 2 m + l - 2 m + 4
= m ^ - 4 m + 4 + l = ( m - 2 ) ^ + l > 0 .
Vay phu-cfng trinh cd hai nghiem phan biet vdi moi m.
2) Theo dinh ly Viet ta c6: <i><b>x ^ + x ^ =</b> 2{m</i> - 1) = 2m - 2
<b>X j =</b><i> 2m</i> — 4
y +<i> xl =</i> (jc, + ;c, )^ -<b> 2XjX, = (2m - 2)' - 2(2m</b> - 4)
= 4 m ^ - 8 m + 4 - 4 m + 8 = 4m<b>^-12m + 12 </b>
= ( 2 m ) ' - 2.2m.3 + 3 ' + 3 = (2m - 3 / + 3 > 3
Dau " = " xay ra ^<b> 2m</b> - 3 = 0<b> 4=^ 2m</b> - 3 ^ m = - .
<b>2 </b>
3
Vay min y = 3 dat difdc khi m = —.
<b>5.14:</b> Cho phufdng trinh - (2m + 3)x + m - 3 = 0 (cd an la x).
1) ChiJng to rang phifOng trinh luon c6 nghiem.
2) Goi la cac nghiem cua phu'dng trinh tren. Tim m de
<b>-C[</b><i><b> X2 </b></i>dat gia tri nho nha't. Tinh gia tri nho nha't ay.
1) A = (2m + 3)' - 4 ( m - 3 ) = 4m- +12m + 9 - 4 m + 12.
= 4 m ' + 8m + 4 + 17 = ( 2 m + 2 ) ' + 1 7 > 0 .
Do do phu'dng trinh c6 hai nghiem phan biet vdi moi m.
<i>\x, + x^ =2m + 3 </i>
2) Theo dinh ly Viet ta cd •
<i>[x<b>^X2</b></i> = m — 3.
Mat khac ta cd:<i> (x^ - x^ f</i> = (;c,<i> -\- x^f -Ax^ x^ </i>
= (2m + 3)' - 4(m - 3) = (2m + 2)" +17 > 17
Do dd<i> \x,<b> - X 2 \ yl(2m + 2f</b></i> +17 > Vl7 .
Dau "=" xay ra <^ 2m + 2 = 0 <s=^ 2m = - 2 <^ m = - 1 .
Vay<i> min x^-x^</i> = Vl7 dat du'dc khi m = - 1 .
<b>5.15:</b> Cho phufdng trinh<i> x^ - 2mx</i> + 2m - 1 = 0 vdi m la tham s6'.
<b>94 </b>
1) ChiJng minh phu'dng trinh luon c6 nghiem.
2) Tinh bieu thitc<i><b> y=— 3 5</b></i> theo m (vdi<i> x,,x, </i>
<i>x; +xl+2(\ x<b>^x2) . " ^ </b></i>
la nghiem cua phu'dng trinh).
3) Tim gia tri Idn nhat va nho nhat cila y.
1) Tacd A ' = m ' - ( 2 m - l ) = ( m - l ) ' > 0 vdi moi m nen phifdng
trinh luon cd nghiem.
2) T a c d :<i> S = x^ + x^ =2m,P = x^x^ =2m-\ </i>
D o d d : y = ^ ^ • ^ ^ + ^<i> ^^x^x^ + 3_ </i>
<i>x^ +xl+2x<b>,X2</b>+2 (x<b>^+X2f</b>+2 </i>
_ 2(2m - 1 ) + 3 _ 4m + 1
4 m ' + 2 ~ 4 m , ' + 2
4 m + 1
3) Tu^ y = suy ra:
4 m ' + 2
4 y m ' + 2 y = 4m + l < ^ 4 > ' m ' - 4 m + 2 y - l = 0 (*)
Ta dijng dieu kien cd nghiem ci\ phu'dng trinh de tim min y va
max y
• N e u y ^ O : (*) <i=^-4m - 1 = 0 <^ m = - - ( p t (*) cd
4
nghiem).
• Neu<i> y^0:{*)c6</i> nghiem khi
A ' = 4 - 4 y ( 2 y - l ) > 0 ^ 4 y ' - y - l < 0
. ^ - | < y < i ( y - ^ 0 )
Tiir hai tru'dng hdp tren ta cd: pt (*) cd nghiem
V a y m i n > ' = - — va max>' = l .
<i><b>5.16: Cho phiTdng trinh : - 2mx r = 0 • </b></i>
<i><b>m </b></i>
<b>1) T i m m de phifcfng trinh CO nghiem. </b>
<i>2) Dat A = x," + xl vdi x^,x^ la nghiem cua phiTdng trinh neu </i>
tren. T i m gia tri nho nhat ciia A.
1) Ta cd A ' = + — > 0 vdi moi m ^ 0 n^n phifdng trinh cd
<i><b>m </b></i>
nghiem khi m 0 .
4
<i><b>2) Theo dinh ly Viet, ta cd: x^+x^= 2m,x^x^ = ^ </b></i>
<i><b>J</b><b> m </b></i>
<i><b>A^ixlf+{xlf={x]^xlf-2xlxl </b></i>
<i><b>{x, + x,f-Ax,x, -l{x,xS = </b></i> f 1
<b>2 </b>
<b>2 </b>
- 2 4 ] <b><sub>2 </sub></b>
4 m ' + • + ^ = 16
m <i><b><sub>m </sub></b></i>
32
m
= 16 4<b> I</b> 32
m ) m m ^ + - ^ + 4 <i><b>m </b></i>
Mat khac theo BDT Cosi ta cd:
<i><b>m \ m </b></i>
Dau " = " xay ra khi = ^ = 6 ^ m = ± ^ 6 .
m
Va luc do A dat gia tri nhd nhat la: min A = 16(2V6 + 4) = 32(V6 + 2).
D(! 5.17: Cho phufdng trinh : x ' - 2(m + 1 ) + 2m = 0. (1)
1) ChiJng to rang phu-dng trinh (1) luon lu6n cd hai nghiem phan
biet vdi moi gia tri cua m.
(
<b>96 </b>
<i><b>2) Goi x^,x^ la hai nghiem ciia phUdng trinh (1). Chifng to rang </b></i>
<i><b>gia tri ciia bieu thitc x,-]r x^-x^.x^ kh6ng phu thudc gid tri </b></i>
ci5a m.
1) Ta cd: A ' = ^•' - = [-(m +
Vay phiTdng trinh : x ' - 2 ( m + + 2m = 0 luon luon cd hai
nghiem phan biet vdi moi gid tri cua m.
<b>2) Phu-dng trinh : J : ^ - 2 ( m + l ) j : + 2m = 0 luon luon cd hai </b>
nghiem phan biet nen theo dinh ly Viet, ta cd:
<i><b>x^=2{m-\-\) va x^.x^—2m. </b></i>
<i><b>T a c d X, +x^ -x^.x^ = 2 ( m + l ) - 2 m = 2m + 2 - 2 m = 2 </b></i>
<i><b>Do dd, bieu thiJc x^ x^ -x^.x^ khong phu thuoc vao gia tri </b></i>
ciia m.
<i><b>5.18: Cho phtfdng trinh: (m + \)x^ - 2{m-\)x + m-2 = Q. </b></i>
2) Xac dinh m de phtfdng trinh cd mot nghiem bang 2 va tinh
nghiem kia.
<i><b>3) Xac dinh m de ph^dng trinh co hai nghigm phSn bid! x^,x^ </b></i>
thoa man he thitc
<i><b>x^ x^ </b></i>
<i><b>#. Cho phutfng trinh (m + \)x'^ - 2(m - + m - 2 = 0 . </b></i>
<b>1) Phu-dng trinh : ( m + - 2 ( m - 1)A:+ m - 2 = Ocd hai nghiem </b>
phan biet khi va chi khi
<b>m + 1 ^ 0 </b>
A ' > 0
<i>m ^ —I </i>
<b>- ( m - l ) f -(OT + l ) ( m - 2 ) > 0 </b>
<b>OT ^ —</b> 1
<i>m - 2 m + l - m ^ + 2 w - m + 2 > 0 </i>
- m > - 3
m ^ —1
Vay k h i m < 3 va m ^ - 1 thi phiTcfng trinh trSn c6 hai nghiemphan
biet.
<i>2) Phtfdng trinh (m +1)^:^ -l{m-X)x + m-l = 0c6 mot nghiem </i>
bkng 2 k h i chi k h i
<b>(^4-1)22 - 2 ( m - l ) 2 + m - 2 = 0 ^ 4 m + 4 - 4 m + 4 + m - 2 = 0 </b>
<i><b>Vay k h i m = - 6 thl phifdng trinh (m + \)x^ - 2(m - l)x + m - 2 = 0 </b></i>
c6 mot nghiem bkng 2.
Khi m = - 6 phiTdng trinh (m + - 2(m - ^ m - 2 = 0 c6 hai
<i>nghiem phan biet x^,x^ nen theo dinh Viet ta c6: </i>
2 ( m - l ) 2 ( - 6 - l ) _ 1 4
- 6 + 1 5
m + 1
14 14
<i>Vay nghiem con lai cua phiTdng trinh tren \k:x^= —. </i>
<i>3) Ta x6t trirdng hdp phifdng trinh c6 hai nghiem phan biet x^,x^ </i>
tiJclk: m < 3 va m ^ - 1 .
2 ( m - I ) . m - 2
<i>Theo dinh ly Viet ta c6 x.+x^= va x, .x^ = . </i>
m + 1 /n + 1
Phifdng trinh (m + l ) ; c ^ - 2 ( m - l ) x + m - 2 = 0c6 hai nghiem
<i>x^,x^ th6a man he thiJc </i>
98
<i>^ 2 ( m - l ) _ m-2 ^ 7 ^ 2 ( m - l ) _ 7 </i>
m + 1 m + 1 4 m - 2 ~ 4
<b>m vt2 </b>
<b>OT = —</b>6
m:;^2
8 m - 8 = 7 m - 1 4
4=^ /n = - 6 .
Do do khi m = - 6 thi phUdng trinh
<i>(m + l ) j r ' - 2 ( m - l);c + m - 2 = 0c6 hai nghiem phan biet x^,x^ </i>
thoa man he thitc — + — =: — .
D d 5 . 1 9 : Cho phifdng trinh : - 2 ( m - l)x + m - 3 = 0 .
1) Chitng minh rang, vdi moi gia tri ciia m phiTdng trinh luon c6
hai nghiem phan biet.
<i>2) Goi x^,x^ la hai nghiem ci5a phUdng trinh da cho. T i m he </i>
<i>thiJc lien he giffa x^,x^ doc lap do'i vdi m. </i>
1) Ta CO<i> A ' = b''~ ac </i>
<b>- ( m - l ) f - ( m - 3 ) = m ' - 2 m + l - m + 3 </b>
= m^ - 3 m + 4 = m
9
<i>Do dd, phu-dng trinh x^ - 2 ( m - l ) x + m - 3 = 0 luon luon cd hai </i>
nghiem phan biet v d i moi gia tri ciia m.
2) PhUdng trinh - 2 ( m - l ) x + m - 3 = 01u6n luon cd hai
<i>nghiem phan biet x^,x^ nen theo dinh ly Viet ta c6 </i>
<i>x^+x^=^2{m-\) </i>
<i>x^x^ = m — 3 </i>
(1)
(2)
<i>x,+x^^ lx,x^</i><b> + 4 =^</b><i> lx,x^ -x,-x^+A = Q. </i>
<i>l x ^ x ^ - x ^ - x ^ ^ A = Q. </i>
<i>x^<b> X, . • </b></i>
<i>~2 </i>
<i><b>Xj Xj </b></i>
<b>x f + x ^ ^ (x,</b>
<b>Xj</b>
<b>Xj Xj </b>
<i><b>Vay phu-cfng trinh (m + l)x^ -2(m -l)x + m-3 = 0 luon luon c6 </b></i>
hai nghiem phan bi6t vdi moi g i i tri cua m ^ - 1 .
<i><b>2) Do phu-dng trinh (m + \)x^ - 2(m - l)x + m - 3 = 0 luon luon c6 </b></i>
hai nghiem phan bidt v d i moi gia tri cila m ^ - 1 nen theo dinh
1^ Viet ta cd :
2 ( m - l ) . m - 3
<i>x<b>,+x.= — va X.</b></i><b> .X, = . </b>
' ' m + 1 ' ' m + 1
<i><b>Phu-cfng trinh (1) cd hai nghiem x^ ,x^ thoa man = 2x^ khi </b></i>
<i>2x^ +x^ = </i>2 ( m - l )
m + 1
<i>2x^.x^ = </i>m - 3
m + 1
<b>•^2 = </b>2 ( m - l ) <sub>3(m + l ) </sub>
m —3
2(m + l )
(1)
(2)
Binh phtfdng (1) va so sanh vdi (2) ta diTdc:
4 ( m - 1 ) ^ ^ _ m - 3 _ ^ , _ 2 m + 1 ) = 9(m^ - 3 m + m - 3 )
9(m + l ) ' 2(m + l )
8 m ' - 16m + 8 = 9 m ' - 1 8 m - 27.
<i>K h i m = 7 ta cd: x,.x^ = </i>
- 2 m - 3 5 = 0
m - 3 7 - 3 I
mj = 7
= —5
<i>K h i m = - 5 ta cd: x^.x^ = </i>
' m + 1 7 + 1 2
m - 3 - 5 - 3
= - > 0 .
= 2 > 0 .
m + 1 - 5 + 1
Do dd khi m = 7 hoac m = - 5 thi phu-dng trinh (1) cd hai nghiem
<i>thoa man x^ = 2x^ vk x^x^ > 0. </i>
<i><b>Bi 5 . 2 2 :</b> Cho phu-dng trinh x^ -ax + a + \ 0. ChiJng minh r^ng </i>
<i>n6'u •.a + b>2 thi it nhat mot trong hai phu-dng trinh sau day cd </i>
<i>nghidm : x^ + 2ax + b = 0,x^ + 2bx + a = 0. </i>
102
<i>Phu-dng trinh : x^ + 2ax + b = 0 c6 biet so' A\=a^ -b. </i>
<i>Phu-dng trinh -.x^ + 2bx + a = 0 cd biet so' A\=b^ -a. </i>
Suyra A<b><sub>' l</sub> + A ' j = a ' + Z J ' - ( a + Z?) </b>
= ( a ' - 2 a + l) + ( ^ ' - 2 Z j + l) + (a + ^ - 2 )
<i>= (a-lf +(b-lf +(a + b-2)>0 </i>
<i>( V i (a-\f > 0 , ( ^ - 1 ) ' > 0 v a a + ^ > 2 (gt) nen a + b-2>0) </i>
=^ ft nhat mot trong hai biet so' A ' j , A cd mot so' khong am.
That vay ne'u ca hai am nghla la A ' , < 0 va A'^ < 0
A<b><sub>'l</sub></b> + A'^ < 0 (vd ly)
Vay it nhat mot trong hai phu-dng trinh da cho cd nghiem.
<b>5.23:</b> Chii-ng minh trong hai phufdng trinh sau cd it nhat mdt
phu-dng trinh cd nghiem:
<i>ax^ +bx + c^O </i> <sub>(1) </sub>
<i>ax^+cx + b-c-a = 0</i> (2) (vdi a * 0,^ e/?,c G/?).
(1) c d b i e t s o l a A , = Z ? ' - 4 a c .
<i>(2) cd biet so la A^ = c' - 4a(b -^c -a) = c^ - 4ab + 4 a ' + 4ac </i>
Tacd A , + A , =Z>' + c ' - 4 a i + 4 a '
<i>= (b^-4ab + 4a^) + c^ = ( b - 2 a f > 0 . </i>
V i A j + A j > 0 nen suy ra A , > 0 hay A j > 0.
Vay (1) cd nghiem hay (2) cd nghiem.
<b>I>6' 5 . 2 4 :</b> T i m k de hai phu-dng trinh sau cd nghiem chung:
<i>x^+kx + \=0</i> (1)
<i>x^+x + k = 0</i> (2)
Goi la ng^^iem so' chung thi ta c6:
<i>xl+kx,+l = 0</i> (1')
<i>xl+x,+k = 0</i> (2')
<i>Tru" ve'(1') cho (2') thi c6: (k-l)x,+ l-k = 0 </i>
<i>^(k-l){x,--l)=^0 </i>
<i><^ k — I</i> hay = ^
• V d i k = 1 thi (2) trd thanh + A; + 1 = 0 . Day Ik
phuTdng trinh v6 nghiem.
• V d i = 1: the vao (2') ta c6 k = - 2. Liic d6, ta cd:
<i>(1) ^ x^ -2x + l = 0^ x = \ </i>
<i>(2) ^ x''.+x-2 = 0^ x = l,x^-2. </i>
Do do hai phifdng trinh cd nghiem chung la x = 1.
<b>5.25:</b> Cho a, b, c la do dai ba canh cua mot tam giac. QnJng minh
<i>phu'dng tiinh sau la v6 nghiem: a^x^ + (a^ + — c^)x + = 0. </i>
<i>Taco A = (a'+ b'-cy-4a'b'= (a'+b'-c')^-{2abf </i>
<i>= (a^+b^~c^-2db)ia^+b^-c^+2ab) </i>
<i>= \a-bf-c^].[{a + b)''-c^ </i>
<i>= {a-b-c)ia-b + c)(a + b + c){a + b-c) </i>
<i>V i a<b + c^a-b-c<0 </i>
<i>b<:a + c^a + c-b>G </i>
<i>c<a+b^a+b-c>0 </i>
<i>va a + b + c>0 nen A < 0 va do do phu'dng trinh tren v6 </i>
<b>nghiem-De 5.26:</b><i> T i m m de 2x^ - 3x + 2m = 0 c6 mot nghiem khac 0 va </i>
<i>gap ba Ian mot nghiem cua 2x^ — x + 2m — 0. </i>
104
<i>X6t 2x^-x + 2m = 0</i> (1)
2 x ' - 3 j c + 2m = 0 (2)
<i><b>Goi XQ la nghiem cua (1) sao cho 3</b>XQ</i> la nghiem cua (2) thi ta c6:
<i>2xl-x,+2m = 0</i> (1')
2 ( 3; C o/ - 3 ( 3 X o ) + 2m = 0 (2')
<i><b>Trir ve (2') cho (1') thi: 16x1 -^x^ = 0 ^ x^ = 0,Xo </b></i>
<i>V i dieu kien cua de bai \& x^ ^0 nen ta chi xet -^o = ^ </i>
1 1 1
The = - vao ( l ' ) t a du-dc: + 2m = 0 ^ m = 0.
<i>Liic d6 (I) ^2x^-x = 0^ x = 0,x = ^ </i>
(2) < ^ 2 x ^ - 3 x = 0 ^ x = 0 , x - |
nghiSm = ^ cua (2) la gap ba Ian nghiem = ^ cua (1)
Vay m = 0 la gia tri can tim.
<b>b e 5.27:</b> T i n a va b de hai phu'dng trinh sau la tu-dng du'dng
<i>x''-(4a + b)x-6a = 0</i> (1) •
<i>x^ -(2a + 3b)x-6 = 0</i> (2)
Neu (1) va (2) la tu-dng diTdng thi (1) va (2) c6 nghiem trung nhau
Do do <b>5 , = 5 , </b> 4a + ^ = 2a + 3Zj
- 6 a = - 6
<i><b>4^</b> a = \,h = \. </i>
L i l c ay, ta c6: (1) - 5 x - 6 = 0 <^ ;c =
V a y a = b = 1 la dap so.
<i>-\,x = 6 </i>
<i>- \ , x ^ 6 . </i>
D e<b> 5 . 2 8 :</b> Cho hai phiTdng trinh :
<i>x^ -{2m-3)x + 6 = 0. </i>
<b>+ X</b> + m - 5 = 0 (x la an, m la tham so').
T i m m de hai phifcfng trinh da cho c6 diing mot n g h i f m chung.
Gia su"<i><b> XQ</b></i> la nghiem chung cua hai phifdng trinh
Ta<b> CO </b>
<i>xl - (2m</i> - 3)Xo + 6 = 0 <i>xl-(2m-3)x,+6 = 0</i> (1)
<i><b>m = —2XQ</b></i> —<b> + 5 </b>
<i>2x1</i><b> + ^ 0</b><i> +m — 5 — 0 </i>
Thay m t i r ( 2 ) va (1), ta c6:
<b>JCQ</b>^ - [2(-2;Co^ - + 5) - 3] + 6 = 0
<i><^ xl</i> - 4<b>^ 0</b> + 2<b>^ 0</b> - 7<b>^ 0</b> + 6 = 0
<i>^4x1+3x1-1x^+6 = 0 </i>
^ + 8<b>^ 0</b> - 5<b>^ 0 - I O X Q</b> + 3<b>^ 0</b> + 6 = 0
<i><^ 4xl(x,</i> + 2) -<i> {x, +2) + 3{x,</i> + 2) = 0
<i>^ix,+2)(4xl-5x^+3) = 0 </i>
j C o+ 2 = 0
<i>4x1-5x^+3 = 0 </i>
(2)
44>
<i><b>X</b> =—2 </i>
<i>x^e0</i> ( v i A = 2 5 - 4 8 = - 2 3 < 0 )
V d i :<i> x^ = -2</i> thay vao (2), ta dufdc:
m = - 2 ( - 2 f - ( - 2 ) + 5 = - l .
<b>vay</b> hai phtfcfng trinh c6 mot nghiem chung la -2 k h i m = - 1 .
106
<i><b>^^fs^-</b></i> G i a i cac phu-dng trinh bac ba sau :
<i>\) +2x^-lx + A = 0. 2)x'-2x^-x + 2 = 0. </i>
1)<i> x' +2x^-lx + 4 = 0</i> (1)
De thay phu'dng trinh c6 dang: a + b + c + d = 0 nen c6 mot
nghiem: x = 1.
Chia:<i> x^ + 2x^ - lx + 4</i> cho x - 1, ta du-cfc:
<i>{\)^{x-\){x''</i> + 3<b>A</b>: - 4 ) = 0
<i>44-x - \ 0 </i>
<b>; C 2</b>+ 3<b>J C</b>- 4 = 0
<i>x = \ x =<b> \y</b> x = -4. </i>
x = - 4
2)<i> x' -2x^ - x + 2 = 0</i> (2)
De thay phu'dng trinh c6 dang: a - b + c - d = 0 nen c6 nghiem: x =
Chia:<i> x^ - 2x'^ - x + 2 = 0</i> cho x + 1, ta drfdc:
( 2 ) < ^ (<b>A : +</b> 1 ) (<b>X '</b>- 3 x + 2) = 0
<b>- 1 . </b>
4^
<i>x + \ 0 </i>
<i>x^-3x + 2 = 0 </i>
<i>x = \ </i>
<i>x = 2. </i>
<b>5 . 3 0 :</b> Cho so<i> x^ =</i> ^ 9 + 4^5 + ^ / 9<b>- W 5 . </b>
1) ChiJng to<b> XQ</b> la nghiem ciia phu'dng trinh<i> x^ - 3x-\% = 0. </i>
2) T i n h .
1) T a c d :
= 9 + 4 ^ / 5 + 3 ^ 9 + 4 7 5 . ^ 9 - 4 7 5<b> (V9 + 4V5</b> + ^ 9 - 4 7 ? '
+ 9 - 4 7 5 - 3 ( ^ 9 + 475 + V 9 - 4 7 5] - 1 8
= 0
^2_3;c + l = d
X3 =
3 + 75
. 3 + 75 . 3 - 7 5
<i><b>X. =</b></i>
<b>2 ^ </b>
<i>•> CI </i>
<i><b>X X </b></i>
<i><b>-X </b></i>
<i><b>X X X </b></i>
<i><b>X </b></i>
<b><!4> J: = • </b>
<i>• Vdi t = 2^ x + - = 2 </i>
<i><b>X </b></i>
<i><b><^x^-2X + 1 = 0<!F^ x = \. </b></i>
<i>Vay phifcfng trinh cd ba nghiem: x-\ x = </i> - 7 ± 3 ^ 5
<i>7) x'-3x'-6x'+3x + \^0 </i>
• De thay x = 0 khdng la nghiem ciia phiTdng trinh .
<i>• V d i x^^O, chia hai ve ciia phuTdng trinh cho x^ ta diTdc: </i>
; c ' - 3 ; c - 6 + 3 . - + -!- = 0
<i><b>X X </b></i>
<i><b>X ' + \ - 2 </b></i>
<i><b>X </b></i>
<i><b>\2 </b></i>
<i><b>X </b></i>
<i><b>X </b></i>
- 3
1
- 3 <i><b>X </b></i>
<i>x^ </i>
- 4 = 0
1
<i>Dat: t = x phiTdng trinh trd thanh - 3; - 4 = 0 </i>
<i><b>X </b></i>
<i>=-\\t^ = 4 v i a - b + c = 0 </i>
<b>• t = - 1 tacd ; c - - = - l <i4> A : ^ - l = -;c, </b>
<i><b>X </b></i>
<i>^ x'^ +x-\ 0 </i>
- i +
1
• t = 4 t a c d j : = 4 - ^ x ^ - l = 4 x < ( ^ x ^ - 4 ; c - l = : 0
<i><b>X </b></i>
Phifdng trinh cd bon nghiem la
De 5.33: Giai cac phifdng trinh sau:
' x _ 4 l
.3<i><b> X </b></i>
1) l ^ ^ + ^ - i o
114
<i><b>2) (4A: + l)(3x + 2){\2x -\){2x + 2) - 8 = 0. </b></i>
<b>3) 4(JC + 5)(;C + 6)(A: + 10)(X + 1 2 ) - 3 X ' = 0 . </b>
<b>Giai </b>
1) Dieu kien x ^ 0 .
T a c d : 1 x ^ + ^ = 1 0
3<i> x^ </i>
<i>. x</i> 4 ..<b> 0 </b>
3<i><b> X </b></i>
Phirdng trinh trd thanh: 3
<i><b>X </b></i> 4 '
^ 3 <i>ix'</i> 16' = 10 <i><b>' X</b> A </i>
— ^ 3 + - T = 10
13 <i>x^ </i> 9<i> x\ </i> >3<i><b> X, </b></i>
<i>x' </i> 16 8 •<i> x' </i> 16 <b>2</b> 8
+ / + - .
<i>9 </i> 3 9 <i>x' </i> 3
3 = 1 0 / ^ 3 ^ ' - 1 0 / + 8 = 0
<i><b>4^t</b> = 2,t = </i>
-3
* V d i ; = 2 < ^ - - - = 2 < ^ x ' - 1 2 = 6x
. 3<i><b> X </b></i>
<b>x ' - 6 x - 1 2 = 0 < ^ X = 3 ± >/2T </b>
* V d i / =
-3
<b>X</b> 4 4
<i><b>4^ = </b></i>
-3 x -3
^ x^ - 1 2 = 4x <^ x^ - 4x - 1 2 = 0
<b><i=^A: = 6,x = - 2 . </b>
Vay nghiem ciia phuTdng trinh l a : x = 6,x = - 2 , x = 3 ±<i> ^ITA. </i>
2) Dat / = (4x + l)(3x + 2) = 12x' +11X + 2
thi (12x - l)(2x + 2) = 2 4 x ' + 22x - 2 = 2f - 6
nen phufdng trinh (4x + l)(3x + 2)(12x - l)(2x + 2) - 8 = 0
2/' - 6 / - 8 = 0 r = - l , f = 4
* V d i t = -1 <^ 12x' + 1 I x + 3 = 0 (v6 nghiem).
V d i t = 4 <^ 1 2 x ' + l l x - 2 = Q < ^ x = ' ^ .
24
<i><b>-\\±yl2ri </b></i>
Vay nghiem cua phiTdng trinh la x =
<i><b>= x' -x'-2x^-4x' + 4</b></i><b>A</b><i><b>:' + 8;c -2;c" +2x + 4 </b></i>
<i><b>^x^(x^-x-'2)-4x{x^ ~x-2)-2ix^-x-2) </b></i>
<i><b>• ={x^ -x-2)(x^ -4x-2) </b></i>
<i><b>^(x^-2x + x-2)ix^</b></i> - 4 J C - 2 )
<i><b>= x(x-2) + (x-2)](x^-4x-2) </b></i>
<i><b>= (x-2)(x + \)ix' -4x-2) </b></i>
A p dung: D i e u k i e n<i><b> x^ —2 ^ 0 x ^ ±yj2 . </b></i>
<i><b>x'</b></i> + 4
Ta c6:
<i><b>x'-2 </b></i>
<i><b>^5x ^ x'+4 = 5x{x'-2) </b></i>
<i><b>^x'</b></i> - 5 ; c ' + 1 0 x + 4 = 0
^ (jc -<i><b> 2){x + l){x^</b></i> - 4x - 2) - 0
<i><b>x-2 = 0 </b></i>
<^ ;c + l = 0 4=^
<i><b>x^-4x'2 = 0 </b></i>
Cac gia t r i ciia x t i m dUdc deu khac ± 2 .
V a y nghiem cua phUdng trinh da cho la:
<i>x =<b> 2 </b></i>
<i>x = -l </i>
<i>x =<b> 2 ± S </b></i>
<i><b>= 2\x^ = -\;x^</b></i> - 2 + ^/6;x, - 2 - V 6 .
<b>5.37:</b> Cho biet phUdng trinh:<i> {x + \){x</i> +<i><b> 2){x</b></i> +<i><b> 3)ix</b></i> + 4) + m = 0
CO nghiem la<i> x^,x^_,x^,x^.</i> Hay tinh<i><b> M — — + — + — + —</b></i> theo m.
T a c 6 : M = : ^ + ^ l ± A
<i><b>x^x, </b></i>
PhUdng trinh dUdc viet thanh:
<i><b>{x</b></i> + l)(;c + 4).(;c +<i><b> 2){x</b></i> + 3) + m = 0 .
Dat<i><b> t^{x + \){x</b></i> + 4) = + 5x + 4 thi
(;c + 2)(;c + 3) = x ' + 5 ; c + 6 = / + 2
PhUdng trinh trd thanh: / ( / + 2) + m = 0 ^ + 2/ + m = 0 (*)
118
G o i<i><b> t^,t^</b></i> la nghiem cua (*) thi ta c6:<i><b> t^+t^=</b></i> - 2 , / / ^ =<i><b> m </b></i>
* V d i / = t, thi jc' + 5;c + 4 = <^ + 5JC + 4 - = 0
Theo dinh l i V i e t , ta cd<i><b> x^+ x^= —^,x^x^ =4 — t^ </b></i>
* V d i r = thi x ' + 5JC + 4 = ^2 A;^ + 5x + 4 - ^2 = 0
Theo dinh<i><b> \i</b></i> Viet, ta c6<i><b> x^+ x^ =^-5,x^x^ =:4 — t^ </b></i>
Do do: M = — — = ^ = - 5
<i><b>4 - t , 4 - t , </b></i>
<i><b>%-{t,+t,) </b></i>
1
<i><b>4 - t , 4 - t </b></i>
<i><b>•2 J </b></i>
<i><b>= -5. </b></i>
= - 5 . 8 - ( - 2 ) - 5 0
1 6 - 4 ( - 2 ) + m m + 24
<i><b>f)i 5.38:</b></i> Cho phu-dng trinh:<i><b> x'</b></i> - 2(m +<i><b> 2)x^ = 0.</b></i> T i m m de
phUdng trinh cd bon nghiem phan biet.
<i><b>x' -2im + 2)x^ =0</b></i> (1)
D a t : / = A ; ' ( ? > 0 ) thi (1) < ^ - 2 ( m + 2)r + m ' = 0 (2)
IjPhu'dng trinh (1) c6 bon nghiem phan b i ^ t
<^ phUdng trinh (2) c6 hai nghiem phan biet<i><b> diu</b></i> dUdng
A ' > 0 [(m + 2 ) ' - m ' > 0
<i><b>S>0</b></i> 2(m + 2 ) > 0
4/n + 4 > 0 [ m > - l
<i><b>m + 2>0 [m>-2. </b></i>
<i>f(x) = g{x) </i>
<i>[fix) = -gix) </i>
<i>'gix)>Q </i>
<i>f(x) = gix) </i>
<i>fix) =^-gix) </i>
<i>• \f(x)\ \gix)\^fix) = g\x). </i>
<i>fix) = gix) <^ </i>
<i>fix) = g\x) </i>
<i>g(x) </i>
<i>fix) </i>
9
3)<b> I J C</b>- 2 1 - 1 - 2<i> = 0. 4) x^ -5 x +6 = 0.. </i>
<i><b>^X = -(l±yf2\^ </b></i>
<b>< ^</b>
<i>-x>0 </i>
<i>(x^ -3x + m)(x'^ -x + m) = 0 </i>
<i>x<0 </i>
<i>x^ -3x + m = 0 </i>
<i>x<0 </i>
<i>(x^ - 2x + mf -x"^ =0 </i>
<i>(1) hay </i> <i>x^ -x + m = 0 </i>
<i>x<0 </i> (2)
* X a t m > 0: (1) c6 S = 3 > 0, P = m > 0
(2)<b> C O</b> S = 1 > 0, P = m > 0
nen chiing c6 nghiem thi cac nghiem deu du'dng va do do ta't ca
<i>deu bi loai vi dieu kien x <0 . </i>
<i>* X e t m = 0 : thi (I) ^ x^ -3x =^0 ^ x = 0,x = 3. </i>
<i>(2) ^ x''-x^O^ x^O,x^l </i>
<i>V i dieu kien x<0 nen nhan nghiem x = 0. </i>
<i>* X6t m < 0: (1)</i><b> C O</b><i> P = x^x, = m <-0 nen < 0 < </i>
<i>Va do do phu'dng trinh c6 nghiem la x^. </i>
<i>Ket luan: Phufdng trinh c6 nghiem khi m < 0 . </i>
5.42: Giai cac phu'dng trinh:
<i>1) i x^-Ax + A= A9 </i>
<i>2) 4x^A^x-\ </i>
3) Vl - 2<b>JC</b>' = ;c - 1 .
<i>1) T a c o : ^x--Ax + A =A9 ^</i>
<b>A ; - 2 = 4 9 </b>
<i>2) T a c 6 : ylx + \=x-\^ </i>
<b>X</b>- 2 = - 4 9
<i>x-\>0 </i>
<i>x^-\ {x~\f </i>
<i>x = 5\ </i>
<i>x = -A7. </i>
124
<^ x = 3.
•3) V l - 2 x ' = j c - 1 <^
4^
x > l
x + 1 = - 2 x + l
<i>x>\ </i>
x = 0 V x = 3
x - l > 0
I - 2 x ' = ( x - l )
1-2<b>A</b>:' - 2<b>X +</b> 1
x > l
<b>X = O V J C = </b>
-3
<i>x>l </i>
<i>x^ -3x = 0 </i>
<b>J C</b>> 1
3<b>X</b>' - 2<b>A</b>: = 0
Vay phufdng trinh v6 nghiem.
<i>5.43: Cho phiTdng trinh c6 an x : yjx'^ - 4 = x - a. </i>
1) Giai phu'dng trinh vdi a = 2.
<i>2) Giai va bien luan phu'dng trinh theo tham s6 a. </i>
<i>1) K h i a = 2 : phu'dng trinh trd thanh 4x^-A =x-2. </i>
<i>\x-2>0 </i>
V x ' - 4 = x - 2 4=^
<i>x''-A = {x-2f </i>
<i>x>2 </i>
<i>x^-A = X^</i> - 4<b>A : +</b> 4
<i>x>2 \x>2 </i>
4x = 8<i> \ix^2 </i>
Phu'dng trinh c6 nghiem la x = 2.
» : - a > 0
<i>-A = (x-af </i>
<^ jc = 2
<i>2) ^lx^-A=x-a </i>
<i>x> a </i>
• a = 0 ta CO (*) 4 ^
• a ^ 0 ta CO (*)
<i>x> a </i>
<i>lax = a^ +4 </i>
<i>x>0 </i>
<i>Ox = 4 </i>
<i>X > a </i>
<i>X = — a' +4 </i>
<i>la </i>
<i>G i a i d i e u k i e n ^^—^> a ^ a> 0 </i>
<i>la </i> <i>la </i>
<i>4-a^ </i>
<i>la ~ </i>
<i>a > 0 ; 4-cr>0 </i>
<i>a<0 • 4-a" <0 </i>
<i>a>0</i>
<i>a<-l. </i>
<i>a<Q ; a ' > 4 </i>
T o m l a i :
<i>• N e u 0 < a < 2 hoac a < - l : PhiWng t r i n h c6 nghiem </i>
a ' + 4
<i>X = </i>
<i>la </i>
N e u - 2 < a < 0 hoac a > 2: Phtfcfng t r i n h v 6 n g h i e m .
<i>B e 5.44: G i a i phu-dng t r i n h : + 4 x + 5 = l^Jlx^~T^. </i>
<i>D i e u k i e n :lx^-3>0^1x>-3^x>--. </i>
~ 2
T a c d A:'+4Jc + 5 =
.2
^ AT'+ 4A: + 5 -2 V 2^ + 3 = 0
= 0
126
4=>
44>
(;C + 1 ) ' = 0 '
V2A: + 3 - 1 = 0
x + 1 = 0
V2A: + 3 - 1 = 0
A: = - 1
V2A: + 3 = 1 4=^
A: = - 1
2A: + 3 = 1
< ^ Ar = - 1 .
N g h i e m cua phufdng trinh la x = - 1.
p 6 5.45: G i a i cac phu'cfng t r i n h :
1) A: - 5V X- 6 = 0.
2) 3A:^ + 2A: =<i> lyjx^ +x +\-x. </i>
3) A : '<i>- 4 x - 6 = yjlx^ - 8 x + 12. </i>
1) A: - 5V^ - 6 = 0. ( 1 )
<i>D a t : t = ylx ; (t>0). • </i>
K h i d d : ( l ) ^ r ' - 5 / - 6 = 0 4=!>
[/ = 6
<i>Ydi l = 6^4x = 6^ x = 36. </i>
2) 3A:' + 2 A : - 2 V ? T^ + 1 -A: ^ 3U ' + X ) - 2 7 ^ ^ ^ T^ - 1 = 0(2)
<i>D a t : t = y[x^~+x ; ( / > 0 ) . </i>
K h i d o : ( 2 ) 4^ 3/' - 2? - 1 = 0
<i>t = l </i>
1
' - 3 «
V d i / = l< ^ V ^ + A: = l<;=>A:'+x = l
<b>- 1 - V 5 </b>
2
<b>•i +</b>
<^A:'+A: - l = - 0 < i = >
A: =
<i>x — </i>
<i>V a y p h i cfng t r i n h c6 h a i n g h i e m l a : x = </i>
<i>1 </i>
- 1± 7 5
<i>2) T a c 6 : x'-4x-6 = ^lx'' - 8 x + 12. </i>
( 1 )
(*)
A; =
<i><b>ix</b></i>
<i><b>x + l>2 hoqc x + \ < - 2 </b></i>
<i><b>x>l </b></i>
<i><b>_ sJx^+2x-3 </b></i>
V d i d i l u kien do, ta<i><b> c6: </b></i>
<i>y<b>/x-l </b></i>
<i><b>ylix+3)(x-l) </b></i>
<i><b>^ x > \</b></i>
<i><b>= 3 + x. </b></i>
<i><b>= 3 + x </b></i>
<i><b>• = x + 3<=^^Jx + 3=x + 3 </b></i>
<i><b>x + 3 = (x +</b></i>
<i><b>x^ +5x + 6 = 0 </b></i>
So vdi dieu kien (*) =^ phu'dng trinh da cho v6 ng liem.
<b>2)</b> Dieu kien:
<i><b>'x>-3 </b></i>
<i><b>x = -3\/ x ^ - 2 </b></i>
<i><b>x - 5 > 0 </b></i>
<i><b>3 + ylx-5^0 </b></i>
<i><b><^ x>5 </b></i>
Ta cd:
<i><b>^</b></i> <i><b>5</b></i> <i><b>-</b></i> <i><b>^</b></i> <i><b>^ = 3 ^ ^ 5 - ^ ' - ' ' ^ ^ ' - ^ ' ^ ^ 3 </b></i>
<i><b>OyJx</b><b>-5</b></i> = 0 pt dung vdi moi A: > 5.
Vay phu-dng trinh cd nghiem tuy y<i><b> x</b><b>>5. </b></i>
<b>De 5.48:</b> Giai cac phtfdng trinh:
1)<i><b> ^Jx + 3 +</b> 4yfI^<b> +^Jx + S-6^JJ^-5 = 0. </b></i>
130
• Vdi A;> 10(a) : thi - 1 > N/9 = 3 n e n V x - l - 3> 0 va
<^ V x - 1 = 3< ^ x - l = 9< ^ j ; = 10 (thda dk (a))
• V d i l < j c < 1 0 : t h i V ^ < 3 n e n V ^ - 3< 0 v k
< ^ 5 - 5 = 0<b><i</b>^0 = 0 ( luon diing)
Dieu nay chiJng to moi<i><b> x E</b></i> I,10) deu la nghiem.
<i><b>Ket ludn: 1 <</b></i>
- i + i ) ' + ^ | ( 7 ^ ^ T ^ =
- 1 + 1 + - 1 - 1
x +
• Dieu kien: x > 1.
• V d i
2VA: - 1 - <i>x + 3 </i>
<b>4=> </b>
<i>\e{x-\) = {x + 3f </i>
<i>x>-3 </i>
-10A: + 2 5 = : 0
x > - 3
1 6 X - 1 6 = A:^ +6;c + 9
; c > - 3
<i>x = 5 </i>
<i>^x = 5 (th6a dk (a)) </i>
<i>V d i l < 0 < 2 {b) thi</i> V ^ < 1 nen V ^ - K O
d o d d ( 2 ) ^ + + l =
^ 2<b> = ^ ^ j i < ^ A ;</b> = l ( t h 6 a d k ( b ) )
T d m lai phtfdng trmh da cho cd hai nghiem: x = 1 va x = 5
<b>5.49:</b> Cho phiTcfng trinh cd an x :
<i><b>^x^-lx + \=yj(i + A^-4^-A4i . </b></i>
1) Rut gon v6' phai cu a phifdng trinh.
2) Giai phu'dng trinh.
<b>GiSi </b>
1) T a c d :
<i>Tu'cfngtif 6-A-J2 =(l-yj2f </i>
Ta cd va'phai
<i><b>= 2 + > y 2 | - | 2 - N ^ = 2 + V 2 - 2 + >y2 {vil> y[i) </b></i>
2)<i> yjx^-2x + l=yl6 + 4.j2 -yl6-4yf2 </i>
<i><^^[x-\f =2yf2 </i>
132
- 1 = 2 ^ 2 ^ x - 1 + 2 ^
<i><b>X =</b> \-2yj2 </i>
<i>Phu'dng trinh cd hai nghiem la: x = \ 2^2 \x = \- 2yf2 . </i>
<b>5.50:</b> Giai cac phu'dng trinh sau:
<i>\^ +4x + 2 </i>
1) c ' - 2 ; c - 2 + ,
<i>+ 4x + 2</i><b> V </b>A : ' - 2 ^ - 2 = 2.
<i>2) + = 5^{x-2){x-3). </i>
1) Dat f = - 2 A ; - 2
V x '
G i i i
thi t > 0 va phu-dng trinh trd thanh:
/ + - = 2<i=>/^-2/ + l = 0 < ^ f = l
<i>t </i>
<i>x^~2x — 2 </i>
<i><b>^ —z</b></i> = 1 ^ 3 x ' + 6x + 4 = 0 (v6 nghiem)
<i>4x^+Ax + 2 </i>
Vay phu'dng trinh v6 nghiem.
) Nhan xdt x = 2, x = 3 khong la nghiem.
<i>jgChia hai va' ciia phu'dng trinh cho ^[x - 2)(,x - 3) thi cd: </i>
<b>6.6 </b> <b><sub>+ .6 </sub></b> <b>( . - 2 f </b>
^ ( . - 2 ) ( . - 3 ) ^ ( x - 2 ) ( . - 3 ) = 5
<i>x-3 x-2 , </i>
<i>x-2 </i>
1
<i>'x-3 </i>
<i><^ 6/ + - = 5 (vdi t =</i><b> 6 </b>
<i>t V </i>
<i>x-3 </i>
<i>x-2 </i> <i>,t>0) </i>
1
> ^ 6 r - 5 / + l = 0 < ^ / = - , / = - .
<i>... x-3</i><b> 6</b><i> x-3 </i>
<i>U-2 </i> <i>x-2 </i>
<b>* V — </b><i><b>X = —^ </b></i>
<b>- _ </b>
<i>x = l </i>
<i><=> x = \. </i>
<i>PhiTdng tnnh c6 nghieir duy nha't x = 1. </i>
136
<i><b>pi</b></i> 5.53: H m so' nguyen a sao cho phifcfng tnnh:
<i>[x-a)[x-lO) + l = 0</i> CO nghiemdeu la so'nguyan.
<i>T a c 6 : {x - a){x-\0) + l = 0 ^ {x - a){x-10)=-I (*) </i>
<i>Neu xEZ,aeZ thi ta c6 x - a e Z,x-10 E Z . </i>
<i>x — a — \ — a = —l </i>
<i>hay </i>
<i>x-\0 = </i>
Do do tiy (*) ta suy ra rang: <i>hay </i>
-1 [ ; c - 1 0 = l
<i>a = x — \ </i>
<i>x = 9 </i> <i>hay </i>
<i>a x +1 </i>
<i><b>X</b></i>
nan : a = 8, a = 12.
* V d i a = 8 thi phuTdng trinh troi thanh:
<i>(x-S)(x-\0) + l = 0^ x^ -\Sx + Sl = 0 • x = 9 . </i>
* V d i a = 12 thi phiTdng trinh trd thanh:
<i>{x-l2){x-\0) + \ 0^x^ - 2 2</i>A: + 121 = 0 <^ A: = 11
Vay a = 8, a = 12 la gia tri can tim.
5.54: T i m nghidm nguyen cila phifdng trinh:
<i>4xy + 2x + 2y = 2S. </i>
<i>Ta cd: 4xy+ 2x+ 2y = 2^ ^ 4xy+ 2x+ 2y+ \ 29 </i>
^ ( 2 x + l)(2>' + l ) = 29
<i>V i xeZ,yeZ nen 2;c + 1 G Z, 2^ + 1 € Z do d6 phiTdng trinh </i>
trd thanh:
<i>2x + l = l \2x + \ 29 </i>
<i>hay </i>
2 j + l = 29 [2>' + l = l
2x + l = - l f2v + l = - 2 9
<i>hay ' </i>
2)^ + 1 = - 2 9 ;?.;y + l = - l
F)e 5.55: T i m nghiem nguyen cua phu'dng trinh:
<i>2xy + x + y = S3. </i>
<i><b>4^ </b></i>
<i>hay </i>
<i>T a c d : 2xy + x + yS3 ^ 4xy+ 2x+ 2y = 166 </i>
^ 4^;}^ + 2A: + 2>'+1 = 167 ^ (2x + 1 ) (2^ + 1 ) = 167
<i>'2x + \ \</i>A: + 1 = 167
<i>hay </i>
2>' + l = 167 [2>' + l = l
<i>2x + \ -l , f2x + l = - 1 6 7 </i>
<i>hay </i>
2 j + l = - 1 6 7 |23; + 1 = - 1
<i>^ ( x = 0,>'=:83) hay [x = S3,y = 0) </i>
<i>hay{x = -\,y = -U) hay (x = - 8 4 , ) ' = - l ) </i>
D e 5.56: T i m nghiem nguyen dtfcfng cua phu'dng trinh:
<i>[x^+4){y^+\){z'+25) = S0xyz (*) </i>
Ta bie't rang v d i a > 0, b > 0 thi a + 6 ><i><b> yfcib</b></i> va d i n g thitc chi
xay ra khi a = b.
Ap dung ket qua tren, ta suy ra:
<i>+4>2yj4x' =4x </i>
( V I X > 0)
(vi y > 0)
<i>z^+25></i>
<i>(x' +4)(y' +l)(z' +25)>S0xyz </i>
Do dd:
; c ' + 4 = 4x
<i>y^ +\ 2y ^ </i>
z ' + 2 5 = 10z
<i>x' =4 </i>
/ = 1
<i>z' =25 </i>
<i>x = 2 </i>
<i>y = l </i>
<i>z = 5. </i>
Vay X = 2, y = 1, z = 5 la nghiem can tim.
<i><b>f)i 8.57: T i m nghiem nguyen cua phu'dng trinh: </b></i>
<i><b>4x' +Sx^y-4y + 3y^-n = 0. </b></i>
<i>thanh-4(x' +2x^y + y^)-[y^ +4> ' + 4 ) - 1 3 = 0 </i>
<i>^4[x^+yf-{y + 2f =13 </i>
<i>^[2x^+3y + 2)[2x^+y-2) = \3 </i>
<i>hay </i>
<i>2x^+3y + 2 = l </i>
<i>hay </i>
<i>2x^+3y + 2 = -\ </i>
<i>2x'+y-2 = -l3 </i>
2 x ' + 3 y + 2 = 13
<i>2x^ + y-2 = l </i>
<b>.2 </b>
<i>hay </i>
<i>2x'=23 </i>
<i>y^-S </i> <i>hay </i>
<i>2x'=-\ </i>
<i>y = 4 </i>
2 A : ' + 3y + 2 = - 1 3
<i>2x' + y-2 = -\ </i>
<i>2x'=-\5 </i>
<i>y = 4</i> 5
<i>hay </i> <i>hay </i> <i>2x^=9 </i>
<i>y = -S. </i>
Vay phu'dng trinh khong cd nghiem nguyen.
<i>De 5.58; T i m tat ca cac so' nguyen x thoa: x^ + S = l^Sx +1. </i>
<i>D i ^ u k i e n Sx+ 1> 0 ^ Sx >-I ^ x > </i>
~ . ~ ~ 8
<i>Do xeZ n e n j c > O . T a c d : </i>
<i><b>T a c d : x^ +S = l^lSx + \ +sf =hJSx+ \]^ </b></i>
^ A: ' + 16A;'+64 = 49(8A: + 1)
<i=>x' + 1 6 x ' - 3 9 2 x + 15=:0
<i>^ x^ -3x' +3x' -9x' + 9x' -21 x^ + 43JC' </i>
- 1 2 9A: ' + 1 2 9 ;C' - 3 8 7X- 5J C + 15 = 0
<i><^ x'(x-3) + 3x^ ( x - 3 ) + 9 x ' ( j c - 3 ) + 4 3 x ^ { x - 3 ) </i>
+ 1 2 9A : ( X- 3 ) - 5 (X- 3 ) = 0
<i><b>4^(x- 3){x' + 3x' + 9x' + 43;c' + 129</b></i> A: - 5) = 0
<i>x-3 = 0 </i>
<i>x' + 3x' + 9x' + 43x^ + 1 29</i><b>JC</b> - 5 = 0
<i>x = 3 </i>
<b>A</b>: ' + 3 ;<b>C</b>' + 9<b>A</b>: ' + 4 3<b>X</b>' + 1 2 9<b>J C</b>- 5 = 0 (*)
X e t phufdng trinh (*):
* x = 0 khong la nghiem ciia (*)<b> V I</b>- 5 0
* x ^ O t a c o ; c > O v a x e Z n e n x > l .
D o d d :<b> X</b>' + 3<b>A</b>: ' + 9<b>A</b>; ' + 4 3<b>A</b>: ' + 1 2 9<b>J C</b>> 5 .
=^ (*) khong c6 nghiem nguyen khac 0.
Vay phufcfng tnnh chi c6 mot nghiem nguyen la x = 3.
<i>Bi</i><b> 5 . 5 9 :</b> T i m ta't ca cac so' nguyen x, y, z thoa phu-dng trinh
<i>3x^ + 6y^ + 2z' + 3yh^ - 1 8 x - 6 = 0 . </i>
Ta c6: phu'dng tnnh da cho
<i>^ 3(;c' + 2y' + yh'-6x-2) + 2z' = 0. </i>
=^ chia he't cho 3 =^ z chia he't cho 3 ^ z^ chia he't cho 9.
• X ^ t z' = 0 : Phu'dng tnnh trd thanh :
3<b>A</b>: ' + 6 / - 1 8 x - 6 = 0
^ 3 ( ; c - 3 ) ' + 6 / = 3 3
<b>< ^ ( A</b>: - 3 ) ' + 2 r = 1 1
D o d d : 2 / < 1 1 = > / < 2 ' = 0 ' ; 1 ^ 2 '
* / = 0 ' = » ( j c - 3 ) ' = l l V 6 ly !
<i>* y' = l'=^[x-3f=3'=^x-3 = ±3 </i>
<i>^ X = 6 hoac x = 0. </i>
<i>Phu'dng tnnh cd cic nghidm </i>
<b>(J</b>: = 6;y = l;z = 0);(x = 6;y = - l;z = 0)
(x = O;}-= l;z = 0);(x = 0; J = - l ; z = 0)
140
* / = 2 ' - ^ (<b>A</b>; - 3 ) = 3 V6 ly !
• X ^ t z' > 9 : Ta cd
3<b>A</b>: ' + 6 / + 2 z ' + 3 ) ; ' z ' - 1 8 ; c - 6 = 0
^ 3 ( ^ - 3 ) ' + 6 / + 2 z ' + 3>''z' = 33
* / > 1 t h i 2 z ' + 3 / z ' > 2.9 +3.1.9 > 33 (loai)
* / = 0 thi 3 ( x - 3 f + 2 z ' = 3 3
V d i : * z' = 9 thi 3 (x - 3)' = 15 (loai)
<i>* =^z'>6^ =36 </i>
T a c d 3 (<b>A</b>: - 3 ' ) + 2<b>Z</b>' > 3 3 (loai)
T d m l a i nghiem nguyen cua phu'dng trinh la:
(;c = 6;); = l;z = 0);(x = 6;^ = - l ; z = 0 ) ;
<b>5 . 6 0 :</b> T i m nghiem nguyen cua phu'dng trinh:
5 x ' - 4 x y + / = 1 6 9 .
Ta c d : 5 x ' - 4<b>; c > '</b> + / = 1 6 9<b> 4 4</b>> ( 2 x<b>- ) ; ) ' + J c '</b> = 1 6 9
< ^ ( | 2<b>; c - > ' | ) ' + | A : f</b> = 1 6 9 .
Trong dd: | 2 - y] 6 |x| 6
Nhirng 169 = 13' + 0 ' = 1 2 ' + 5 ' .
Do dd cd cac kha nang sau:
l 2 A : - y l = 1 3
<i>\x\0 </i>
<i>I 2 x - y l = 0 </i>
<i>I</i><b> A</b>: I = 1 3
l 2 A : - y l = 1 2
<b>IA:I</b> = 5
<b>;c =</b> 0
y = 13
<b>A</b>: = 13
y = 26
<i>x = 5 </i>
y = - 2
<i>x = 0 ^ </i>
y = - 1 3
<b>A</b>: = - 1 3
y = - 2 6
<i>x = 5 </i>
y = 22
= - 5
= - 2 2
x = - ^
v = 2
<i><b>\2x-y\5 </b></i>
<b>I A I</b> - 1 2
<i>;c = 12 x = l2 x = -l2 </i>
<i><b>y =</b> l9 </i> <b>3;</b> = 29 ^ - - I Q
<b>De 5.61: T i m nghiem nguyen cua phu'cfng trinh: </b>
<b>2 " + 2 " + 2 ^ = 2 3 3 6 ( v d i x < y < z ) . </b>
<b>Gidi </b>
T a c 6 : 2 " + 2 ^ + 2 ^ = 2336 ^ 2^ ( l + 2^"^+2^"^) = 2'.73 (1)
V i 1 + 2 ^ - " + 2 ^ - M a s6Me nen:
( 1 ) ^ 2 ^ = 2 '
1 + 2^-^+2^-^=73
<i>Ta c6: (2) <^ 2^"' ( l + 2'-' ) = 2\9 </i>
V i 1 + 2 ^ - M ^ n6n:
<i>x = 5 </i>
( 3 ) ^ <i>2'-' = 2' </i>
<i>1 + 2'-' = 9 </i>
<i>y = x + 3 </i>
<i>z-y = 0 </i>
<i><b>y</b> —<b> X —</b> 3 </i>
<i>2'-' = 8 </i>
> = 8
<i>z^3<b> + y </b></i>
<i><b>y = \i </b></i>
<i>z =</i>
<i>Vay phufdng trinh da cho c6 nghidm Ih.: </i>
(x = 5;>' = 8;z = l l ) .
(2)
(3)
<b>De 5.62: T i m nghiem nguyen dtfdng cua phu'dng trinh: </b>
2 ^ + l - / = 0 .
Ta c6: 2^ + 1 - = 0 ^ 2 ' = - 1
^ 2 ^ = ( y - l ) ( y + l ) (*)
<i>Tir (*) suy ra y - 1 va y + 1 la ufdc so ciia 2" (vdi xeN) </i>
<i><b>nen chiing phai CO dang: y - 1 = 2',>' + l = 2 ^ ( v d i 0 < / < 7 ' ; iJeZ) </b></i>
Ta cd: 2^ - 2' = y + 1 - (); - 1 ) = 2
= ^ 2 ' ( 2 ^ - ' - l ) = 2
142
2^-' - 1 = 1 <i><b>hay </b></i>
2" = 1
- 1 = 2
<i>=^ (/ = 1,;- = 2) (con 2'-' = 31a v6 l y ) </i>
= 3 va do do 2" = 8 = 2^ = 8 = 2'
Vay nghiem nguyen du'dng can tim la : x = y = 3.
<i>^ x = 3. </i>
<b>0 6 5.63: T i m nghiem nguyen du'dng ciia phu'dng trinh: </b>
<b>(*) </b>
1 1 1 1 ,
<b>GiSi </b>
<i>Tuf (*) =^ ^ > l,y > l,z >l,t>l ( v i - ^ < 1 , - ^ < 1</i>,4- < 1>4- < 1)
<i>x^</i>
<b>* Neu X = y = z = t = 2 thi (*) thoa man </b>
<b>* Neu mot trong bon so' x, y , z, t cd it nhat mot so' Idn </b>
hdn 2 thi:
1 1 1 1 1 1 1 1 ,
- ' / ' ' ~ 9 4 ' 4 4
<i>(Gia svl</i> A: > 2 = ^ X > 3 ^ ^ < - con y,<b> z,</b> t deu Idn hdn hay
<i><b>X</b> 9 </i>
b k n g 2 n e n 4 < i 4<i><sub>x^ 4 z 4 r 4 </sub></i>- < 7, 4 - < j )
<b>Vay x = y = z = t = 2 1a nghiem can tim. </b>
<i><b>I. He hai phifrfng trinh bac nhg^t hai in: </b></i>
<i><b>ax + by = c </b></i>
<i><b>a'x + b' y = c' </b></i>
<b>II. He ba phvfrfng trinh bac nhfi't ba an: </b>
<b>La he phifdng trinh c6 dang: </b>
<i><b>La he phiTdng trinh c6 dang: </b></i>
<i><b>ax + by + cz = d </b></i>
<i><b>a'x + b'y + c'z = d' </b></i>
<i><b>a"x + b"y + c"z = d" </b></i>
<i><b>Bi</b></i> 6.1: Giai cac he phircJng trinh sau bang
<i><b>[3x- y = 5 </b></i>
<b>phifcfng phdp cong dai s6': </b>
<i><b>'x + 3y = \0 </b></i>
<i><b>x-2y = -5 </b></i>
<b>1) Ta c5: • </b><i><b>2x + y = 5 (1) i5x = \0</b></i><b> ((l) + (2)) </b>
<i><b>[3x-;; = 5 (2)^[3x-y = 5 </b></i>
<b>x = 2 </b>
<i><b>h = 2 </b></i>
<b>Vay he da cho cd nghiem: (2, 1). </b>
<b>2)</b> Tacd: < <b>x + 3>^ = 10 (3) rx +<sub><=> </sub></b> <b> 3>^ = 10 </b>
<i><b>-2y = -5 (4) [5j; = 15 ((3)-(4)) </b></i>
<b>144 </b>
<i><b>x = \0-3y </b></i>
<i><b>x = l </b></i>
<i><b>y = 3. </b></i>
<b>Vay he da cho c6 nghiem: (1,3). </b>
<i><b>Bi</b></i> 6.2: Giai cac he phifdng trinh sau:
<b>'2(x + >') + 3(x->') = 4 </b>
<b>1) </b>
<b>(x + ;;) + 2(x->') = 5. </b> <b>2) </b>
<b>2(x-2) + 3(l + >^) = -2 </b>
<b>[ 3 ( x - 2 ) - 2( l + ;;) = -3. </b>
<b>1)</b> Tacd: •
<i><b>2(x + >') + 3(x-;;) = 4 (Sx-y = 4 </b></i>
<i><b>(x + y) + 2{x-y)^5 </b></i>
<b>(1) </b>
<b>t3x->; = 5 (2) </b>
<b>2x + 0 = - l ((l)-(2)) </b>
<i><b>y = 3x-5 </b></i>
<b>2)</b> Tacd: •
Vay he cd mot nghiem:
<b>2(x-2) + 3(l+>') = -2 </b>
<b>X = — </b>
<b>2 </b>
<b>13 </b>
<i><b>2' 2 </b></i>
<i><b>3(x-2)-2(\ y) = -3 </b></i>
O
<b>(3) </b>
<b>(4) </b>
<b>2x + 3;;</b> = - l
<b>3x-2^ = 5 </b>
<i><b>'4x + 6y = -2 </b></i>
<i><b>9x-6y^\5 </b></i>
<b>'I3x + 0 = 13 ((3)4(4)) </b>
<b>l6>/ = 9x-15 </b>
<b>x</b> = l
<=>
'7/77
f/77
'/77
6.6: Cho he phufcfng trinh (m la tham so'): <i>mx — y = \ </i>
<i>—x + y = -m </i>
1) ChiJng to khi m = 1 he phufcfng tfinh<i> c6</i> v6 so'nghiem.
2) Giai he tren khi m ^ 1.
1) Khi m = 1 he phufcfng trinh trci thanh:
<i>Ox^O </i> <i>xeR </i>
<i>y<b> —</b> x<b> —</b> l </i>
<i>x — y = l </i>
<i>—x + y — —\ — x — \ </i>
He phtfcfng trinh c6 v6 so'nghiem.
<i>inx<b> —</b> y = l {mx — x = l — m </i>
<i>—x + y = —m [—X -\-y — —m </i>
<i>xim-\) = \-m \x = - \ </i>
<i>y = -m-{-x</i> [>' = - m - l
He phifcfng trinh cd nghiem<i> [x = — \\y = —m</i> —.l).
2) Khi m ^ 1:
6.7: Cho he phufcfng trinh hai an x, y: <i>—2mx + y = 5 </i>
<i>mx-\-3y = \ </i>
1) Giai he phufdng trinh khi m = 1.
2) Giai va bien luan he phufcfng trinh theo tham so'm.
1) Khi m = 1 he phiTcfng trinh trd thanh :
<i>-lx + y = 5 </i>
<i>x + ?>y = \ </i>
<i>-6x + l,y = \5 </i>
<i>x + 3y = \ </i>
<i>-Ix^U </i>
jc +
<i>{mx-\-'iy = \ = \ </i>
<i>x = -l </i>
- 2 +
<i>x = -2 </i>
<i>y = \ </i>
148
<b>4=> </b>
<i>mx + 3y = 1 </i>
<i>mx =</i> —2
* m = 0 : Ta c6 (*) ^
<i>Ox = -l </i>
<i>' ^ 3 </i>
H# phufcfng trinh v6 nghiem
<i>x = - — </i>
<i>m </i>
* m ^ 0 : Ta<b> CO ( * ) <^ </b>
1 - m . - 2 ^
<i>y = </i> <i>m </i>
<i>m </i>
<i>y = \ </i>
He phifdng tfinh c6 nghiem la
<i>__2_ </i>
<i>m </i>
<i>y = \ </i>
(*)
6.8: Cho he phufdng trinh: <i>2x + 3y = m </i>
<i>Sx-y = \ </i>
1) Giai he ( l ) k h i m = -3.
2) Tim gia tri cua m de he (1) cd nghidm (x > 0, y < 0).
1) Khi m = -3 he phu-dng trinh (1) trd thanh :
<i>2x + 3y = -3 </i>
<i>5x-y^\ </i>
<i>2x-]-3y = -3 </i>
;c = 0
17<b>A: =</b>
15<b>A</b>:-3>' = 3
4^
<i>-3y = 3 </i>
x = 0
<i>y = - \</i>
Vay he phufdng trinh cd mot nghiem (x = 0, y = -1)
2) Giai he (l)tadu'dc:
<i>2x^-3y = m </i>
<i>5x-y = \ </i>
15;c-3y = 3 ^<b> 1</b>-3>' = 3-15<b>J: </b>
<i><b>X = </b>m +</i>
<i>y = 5x-l </i>
<i><b>X = </b>m +</i>
<i><b>X = </b></i>
<i>y = </i>
<i><b>X — </b></i>
<i>y = </i>
<i>m + 3 </i>
<i><b>X = </b></i>
<i>-x + y = 0 </i>
<i>x-\-y = </i>
<i>y = x </i>
<i>2x = </i>
<i>--2 ^ </i>
<i>y = x </i>
<i>mx + my = -3 </i>
<i>{\-m)x + y = 0 </i>
<i>mx + my = —3 </i>
<i>y = -{\-m)x </i>
<i>mx -m{\-m)x = -3 </i>
<i>y = {\-m)x </i>
<i>m 'x = -3 </i>
<i>x<0 </i>
<i>y = -{l-m)x </i>
<i>[y <^ </i>
<i>x + y = \ </i> <i>m </i>
<i>x — y — 2 </i>
<i>3x + y = 5 </i>
<i>4x = l </i>
<i>y = x — 2 </i>
<i><b>X — </b></i>
4
Nghi6m cila he phiTdng trinh la
<i>x = 6 </i>
<i>z = 6 </i>
De
<i><b>X</b> y z </i>
<i>Giai he phtfcfng trinh : 6 - 1 0 -2 </i>
<i>4x + 3y-2z = -\ </i>
Ta<b> CO : </b>
<i><b>X ^ y</b> _ z </i>
6 - 1 0 ~ - 2
<i>4x + 3y~2z = -l </i>
6 - 2
<i>y z </i>
- 1 0 - 2
<i>4x + 3y-2z </i>
<i><b>X</b></i> = - 3 z
<i>y = 5z <^ </i>
<i>z = - l </i>
= - 1
<i>'x = 3 </i>
<i>y = - 5 </i>
<i>z = -l </i>
<i><b>X</b></i> = —3^
<i>y = 5z </i>
- 1 2 z + 5 z - 2 z = - 1
<i>Vay he phufdng trinh c6 nghiem l a : ( x = 3 ; y = - 5 ; z = l ) </i>
<i>x + y = Sz-l </i>
<b>6.14:</b><i> Giai he phiTdng trinh ^ y + z = ^4x-l </i>
<i>Z + x = ^4y-l </i>
<i>Dieu kien: x,y,z>-. </i>
<i>4 </i>
Nhan vao m6i phifdng trinh vdi 2 r d i cong lai, ta diTdc:
<i>4x-2y/4x~l+4y-2^4y-l+4z-2.j4z-\^0 </i>
154
<i>{4x-\) -2V4JC-1</i> + l] + [ ( 4} ; - l ) - 2 ^ 4 ^ + l] + [ ( 4 z- l ) - 2 ^ 4 ^ - 1 + 1
<i>( , y 4 l ^ - i f + ( V 4 > ^</i> - l ) ' + ( 7 4 z ^ - i f = 0
= 0
V 4 x - 1 = 1
<i>^4y-\=\^ </i>
V 4 z - 1 = 1
2
^ = 2
vay<b> h6 CO nghiSm duy nhat </b> <b>1 I 1 </b>
De<b> 6.15:</b> T i m m o i x, y, z trong phifdng trinh:
<i>x +<b> y</b> + z + 4 = 2ylx-2 + 4 y J y - 3 +</i> 6 V z- 5 .
x - 2 > 0 [ ; c > 2
D i e u kien: y - 3 > 0 < ^ y > 3
<i>z-5>0 \z>5 </i>
T a c o :<i> x +<b> y</b> + z +4 = 2ylx-2 +<b> 4^y-3+6ylz-5 </b></i>
<i>x + y + z + 4-2^f7^-44y^-6^[z^ = 0 </i>
<b>f ( A : - 2 - 2 ^ / ^ ^ ^ + l ) + ( y - 3 - 4 7 y ^ + 4) + ( z - 5 - 6 ^ / F ^ + 9) = 0 </b>
V ^ - l f<b>+ ( A</b>/ r ^ - ^ 2 ) ' + ( V F= 5 - 3 ) ' = 0 •
( V ^ - 1 )
( V ^ - 2 ) ' = 0
^ 7 ^ - 1 = 0
^ V > ^ - 2 = 0
V F^ - 3 = o
- 2 - 1 <i><b>X </b></i>- 2 = 1
- 3 = 2 ^ ^ <i><sub>y </sub></i>- 3
- 5 = 3 <i>z </i>- 5 = 9
Nghiem ci5a he phu'cfng trinh la<i> : [x = 3;y = 7;z = l4). </i>
156 ,
I . Dang: <i>'ax + by + c = 0</i> (1)
<i>fix;y) = 0</i> (2)
trong d6:<i> f(x,y)</i> = 0 la mot phu'cfng trinh bac cao theo hai an x
va y. •
I I . Phifflfng phap:
1) TO phu'cfng tnnh (1) rut mot an x hoac y theo an con lai.
2) The vao phu'cfng trinh (2) de du-a phu'cfng trinh (2) ve
phu'cfng trinh mot an.
De 6.16
1) ^
: Giai cac he phifcJng trinh sau:
j c - v + 2 = 0
<i>+xy = 4 </i>
<i>x-y = 0 </i>
<i>x'^ +xy-y^ =1. </i>
1)
<i>x-y + 2 = 0</i> (1)
<i>x^+xy = 4</i> (2)
Tacd: (1)<^>'<b> = A: +</b> 2.
The vao (2):<i> x'' +x{x + 2) = 4^2x^ +2x-4 = 0 <^ </i>
• V d i :<b> X =</b> 1 thi<b> y =</b> 1 + 2 = 3
<b>;c = l </b>
<i>x = -2 </i>
• Vdi: x = - 2 thi y = - 2 + 2 = 0.
Vay he c6 hai nghiem: (1; 3) ; ( - 2; 0).
<i>x-y = 0</i> (3)
<i>x'+xy-y^=\) </i>
<i>fc. Ta c6: (3) ^ y =<b> X</b></i> th6' vao (4)
<i>x^ +x.x-x'^ = x^ =1^ x = ±\. </i>
2)
• Vdi:<b> X = -</b> 1<b> I h i</b> y = - 1.
• V d i :<b> A ^</b> 1 thi y = 1
Vay he c ) hai nghidm: (-1; -1) ; (1, !).•
<b>6.17:</b> Cho he phifdng trinh: <i>x + y = l </i>
<i>x' =m{x-y). </i>
1) Khi m = 1: he trd thanh:
1) Giaihe khi m = 1.
V d i gia tri nao cua m thi he c6 ba nghiem phan biet ?
<b>Giai </b>
<i>x ' - / = x - y</i> (2)
Ta<b> C O :</b> (1). ^ >'= 1<b> - A; .</b> Th6'vao (2):
<i>x' -{\-xf =x-{\-x)<=^ x'-(\-3x + 3x^-x') = 2x </i>
2<b>A</b>: ' - 3<b>A:^</b> + X = 0 <^ x(2x^ - 3<b>A</b>: + l ) = 0
<i>x = 0 </i>
2<b>A</b>: ^ - 3<b>X +</b> 1 = 0 <i>x = l ^y = 0) </i>
<i>2 2 </i>
Vay he da cho c6 ba nghiem: (0;1) ; (1 ;0) ; ( .
2 2
2) T a c d :
<i>x + y = \ </i>
<i>x' =m{x-y) </i>
<i>x + y = l </i>
<i>{x-y)(x^+xy + y^) = m{x-y </i>
<i>x + y = \ </i>
<i>{x-y)[x^ +xy + y^-m)=^0 </i>
<i>y = \-x </i>
<i>x-y^O </i> v ( / / )
<i>y = l — x </i>
158
a. Tacd:<i><b> (1) <^ </b></i>
<i>y = \ x </i>
<i>x-[\-x) = 0 </i>
Vay ha<b> (I) C O</b> mot nghiem:
<i><b>y =</b> 1<b> — X </b></i>
b. Xethe (//)
<i><b>y = \ X </b></i>
1 <^
<i><b>X = — </b></i>
<i>2 • </i>
(3)
1
<i><b>X — — </b></i>
<i>2 </i>
1
<i>x^ +xy + y^ -m = 0</i> (4)
Thay: y = 1 - x tiY (3) vao ( 4 ) :
<i><b>x^ +x(l-x) + (l-xf -m = 0<F^ x'^ -x + l-m = 0 (*) </b></i>
He da cho c6 ba nghiSm phan biet 4=^ (*) cd hai nghiem
phan biet khac ^
A > 0
<b>•l1 </b><i><b>2 </b></i>
2. l2,
3
m > —
-4 3
<i>, ^ m>-. </i>
3 4
<b>4 4 </b>
44>
l - 4 ( l - m ) > 0
3
m ^ —
4
Vay khi m > - h6 da cho c6 ba nghiem phan bidt.
<b>6.18:</b> Giai he phiTdn^ tiinh:
<i>x + y = A</i> (1)
/ + / = 8 2 (2)
( l ) ^ y = 4<b>- A</b>: . T h a ' v a o ( 2 ) :<i> x'</i> + ( 4 - ; c ) ' = 8 2 (*)
Dat: t =<b> X</b> - 2 <^<b> A</b>: = / + 2 . Thi:
( * ) ^ ( / + 2 y + ( / - 2 ; = 8 2
• U(^,)') = G<b> (2) </b>
Gi^i
GiSi
<i><^{x- y){x + y) = x-y<?^{x- y){x + y-l) = 0 </i>
<i>x-y = 0 </i>
<i>[x + y-\ 0 </i>
<i>• Y6i: x-y = 0^y^x.Th€wa.o(\) </i>
<i>x^ =3x + 2x x^ -5x = 0 </i>
<i>\x = 0 (y = Q) </i>
<i>^[x = 5 (y = 5) </i>
<i>• W6i: x + y-l = 0^y = l-x. Th6'w^o{l): </i>
<i>x"" =3x + 2{l-x)<:^ x^ - x - 2 = 0 </i>
<i>x^-\ = 2) </i>
<i>^\y = 2 {y = -l) </i>
Vay he c6 bon nghiem:
<i>(x = 0,y = 0);(jc - 5,y = 5);(x = -\,y = 2);{x = 2,y = -1) </i>
<i><b>Bi 6.22: Giai he phifdng trinh: </b></i> <i>x' =3x + Sy (1) </i>
<i>y'=3y + Sx (2) </i>
Day la he do'i xiJng loai II.
<i>. il)-(2y.x'-/={3x + Sy)-{3y + Sx) </i>
<b>( J : -</b><i>y)(x' +xy + y') = -5{x-y). </i>
<i><^[x-y)[x^ +xy + y^ +5)^0 </i>
<i>x-y = 0 </i>
<i>x" ^xy + y^ +5 = Q </i>
• Vdi: ;t - >- = 0 <^ > = jc. The vao (1):
<i>x^ = 3x + %x^ x^ - nx = Q </i>
<i>\x = 0 {y = 0) </i>
O ;c
x
4
(v6 nghiem).
Tdm lai: He da cho c6 ba nghidm:
<i><b>[x = ay = 0);(x = -^\,y = -yfu),(x = ^/^T; y = ^/^Tl </b></i>
<b>p i 6.23: Giai h6 phifdng tfrnh: ^ </b>/ = ; c ' - 3 x ' + 2 ; c (1)
. ^ ' = / - 3 / + 2 ) ; (2)
Day la he do'i xifng loai II:
<i>. i2)-iiy. x'-y'=y'-x'-3(/-x') + 2(y-x) </i>
<i>^(x'-y^)-2(x'-y^) + 2{x-y) = 0 ' </i>
<i>^{x-y)[x'+xy + y')-2{x-y){x + y) + 2{x-y) = 0 </i>
<i>{x-y)[x^ + xy + y^ -2x-2y + 2) = 0 </i>
<i>x-y = 0 </i>
<i>x^+xy + y^-2x-2y + 2 = 0 </i>
<i>• Vdi: x-y = 0<=^y = x.Thivko(l): </i>
<i>x\=x'-3x''+2x^x'-4x^+2x = 0 </i>
<i>^x[x^ -4;c + 2) = 0 </i>
<i>x = 0 (y = 0) </i>
<i><b>x = 2 - ^ ( y - 2 - N ^ ) </b></i>
<i>x = 2 +<b> yf2</b><b> [y = 2 + y/2] </b></i>
• Vdi:<b> A:^+X</b>>' + / - 2<b>A</b>: - 2 > ' + 2 = 0
2;c^ + 2xy + 2}'^ - 4x - 4}' + 4 = 0
<i>^ x^ +y^ +(^x'^ +y^ +4 + 2xy-4x-4y) = 0 </i>
<i>^x' +y' +{x + y-2f =^0 </i>
<i>x = 0 </i>
<i>^ y = 0 (v6 nghiem) </i>
<i>x+y-2=0 </i>
Tdm lai: He da cho cd ba nghiem: .
<i>{x = 0,y^0);(x = 2-^,y = 2-^);(x = 2 + ^,y = 2 + ^ ] </i>
<i>f)i 6.24: G i i i cac hS phiTdng trinh: </i>
1) <i>/-3xy = 4 </i> 2) <i>x^-3xy + y^ =-\ </i>
<i>x^-4xy + y^=l </i> 2) <i>3x^-xy + 3y^ =13 </i>
<i>y^-3xy = 4 </i>
<i>x^ -4xy + y'^ =1 </i>
<i>Day Ik h6 phifdng trinh ding cap (bac hai). </i>
1) (/)
• Vdi y = 0: He (I) trd thanh:
<i>• Vdi y^O: Dat x = ky, tacd: </i>
0 = 4
<i>x'=l </i> (khdng thda).
<i>/{I-3k) = 4 (1) </i>
<i>ky-4k/+y'=\ </i>
TO dd ta cd:
<b>1.(1 - 3/:) = 4 ( i t ' - 4^ +1) 4=^ 4jt'-13ifc + 3 = 0 </b>
<i>\k = 3 </i>
4
Vdi k = 3: Thd'vao (1), ta diTdc:
(v6 nghidm).
Vdi /: =<b> 1</b><i>. The vao (1), ta diTdc: y^ = 16 </i>
166
Vay he da cho cd hai nghiem:
(x = l;y = 4);(;c = - l ; y = - 4 ) .
x^-3;cy + / = - l
3x'-;c>' + 3 y ' = 1 3
<i>Day Ik he phiTdng trinh ding cap (bac hai) </i>
2) (//)
<b>Vdi X = 0: H6 (II) trd thknh: </b>
3 / = 1 3 (khdrg thda).
• Vdi x ^ 0: Dat y = kx, ta cd:
<i>x'-3kx'+k'x'=-l </i>
<i>3x'-kx^+3k^x'=\3 </i>
<i><b>TOdd tacd: l3(\-3k + e) = -\(3-k + 3e) </b></i>
<i>k = 2 </i>
<f=^2Jfc'-5^ + 2 = 04^ 1
<i>k = —. </i>
2
• Vdi k = 2: The vao (2), ta duTdc:
<i><b>x'(\-3k + e) = - l (2) </b></i>
<i><b>^2^3_k + 3e) = l3 </b></i>
<i>x^=l<=¥ </i> <i>x = \y = 2.1 = 2) </i>
<i>x = - l {y = 2i-\) = -2) </i>
<b>Vdi it = - : Tha' v^o (2), ta duTdc: </b>
2
<i>x^=4^ </i>
<i>x = 2 </i>
<i>x^-2 </i>
6.25: Gidi hd phiTdng trinh:
<i>xy{x-y) = 2' </i>
Day Ik he phiTdng tfinh dang cap (bac ba).
• V d i X = 0: h6 trd thanh: =
[0 = 2
<i>• Vdi x^O: Dat: y = kx, ta c6: </i>
(kh6ng th6a)
He 4^ <i>x'-k'x' =1 </i>
<i>kx^ {x-kx) = 2 </i>
<i>x' (l-k') = 7 </i>
<i>x'k{\-k) = 2 </i>
. T i r d d t a c d :
<i>^{k-l)(2e-5k + 2) = 0^ </i>
<i>k = l </i>
<i>k = 2 </i>
<i>k='-. </i>
<i>2 </i>
• V d i k = l : T h 6 ' v a o ( l ) , tadufdc:0.= 7 (v6 nghiem).
• V d i k = 2 : T h 6 ' v k o ( l ) , t a d U ' d c :
- 7A: ' = 7 < ^A : = - 1 (>' = 2 . ( - l ) = - 2 ) .
• V d i A: = - : T h 6 ' v a o ( l ) , tadifdc:
2
<i>=S^x = 2 y = -.2 = \</i>
<i>T d m l a i h ^ da cho cd hai nghiem: (x = -\,y = -2);(x = 2,y = l ) . </i>
168
I
<i>x — y — xy = 3 </i>
0 6 6.26: Giai he phifdng trinh:
<i>x^ +y^ +xy = l. </i>
<i>x^ +y^ +xy = l. </i>
Dat:
Hd ^
<i>u =<b> X </b></i>
<i>v = -y </i>
M + V + MV = 3
+ - MV = 1
(M + v) + MV = 3
(M + v)^
<i>S + P = 3 (1) </i>
5 ' - 3 P = l (2)
(vdi: S = u + V ; P = u.v)
<i>T a c d : (1)<^P = 3-S. </i>
The vao (2): 5 ' - 3(3 - 5) = 1 <^ 5 ' + 35 - 1 0 = 0
<i>^ ^\S^2 (P = l ) </i>
<b>V V d i : S = 2 ; P = 1 thi u, V la nghiem ciia phifdng trinh </b>
X^ - 2 X + l= 0 < i^ X = l < ^ M = l
v = l
<i>x = l </i>
<i>y = -\ </i>
• V d i : S = - 5 ; P = 8 thi u , V la nghiem ciia phiTdng trinh:
X ^ + 5 A : + 8 = 0 phiTdng trinh nay v6 nghiem
T d m l a i he da cho cd mot nghiem: (x = 1 ; y = - 1).
<i>m 6.27: Giai cac he phiTdng trinh: </i>
3 6
<i>2x-y x + y I </i>
<i>= -l </i>
(I). 2)
<i>2x-y x-2y 2 </i>
<i>_2</i><b> L</b>_ = . J
<i>-2x-y x-2y </i>
1) D i l u k i e n :
Dat:
<i>u = </i>
<i>x~2y^0 </i>
<i>x + y^O </i>
1
Gidi
(*)
<b>V = </b>
<i>2x-y </i>
^ thi:
<i>x + y </i>
<i><b>4^ </b></i>
3<b>M</b>- 6<b>V =</b> - 1
<b>M - V =</b> 0
<i>2x-y = 3 </i>
<i>x + y = 3 </i>
<i>Vay he da cho c6 mot nghiem: (x = 2; y = 1). </i>
<i>2x-y^0 </i>
<i>x-2y^0 </i>
1
2) D i l u k i e n :
Dat:
<b>V = • </b>
<i>2x-y </i>
<i>I </i>
<i>x-2y </i>
thi: (//) <^
2<b>M +</b> 3<b>V = </b>
-2
2<b>M - V = — </b>
18
4^ 2<b>A</b>: - > ' = 12
<b>J</b>: - 2 > ' = 9
<i><b>X = </b></i>
<i>y = </i>
V i y h6 da cho c6 m6t nghidm: (x = 5 ; y = -2).
<b>6.28: Gidi hd phtfdng tiinh: </b>
<b>;c + y + - = 5 </b>
<i>{x + y)-= 6. </i>
<i>y </i>
<i>Dieu kien: y^Q. </i>
<i>u = x + y </i>
Dat:
<b>V — </b> thi he <!=>
<b>M + V =</b> 5
<b>M.V =</b> 6
<b>Do dd: u , V la nghiem ciia phiTdng trinh: </b>
170
- 5X + 6 = 0 <J=>
<i>X = 2 </i>
<b>M =</b> 3
<b>V =</b> 2 V
V d i :
V d i :
<b>M =</b> 3
<b>V =</b> 2
<b>x + y = 3 </b>
<i>^ = 2 </i> <b>x = 2y </b>
« = 2
v = 3
<b>+ y = 2 </b>
^ = 3
<b>A; + >' =</b> 2
<b>X =</b> 3^
<b>M =</b> 2
v = 3.
<b>jc = 2 </b>
<b>y = l . </b>
_ 3
2
1
<i>T d m lai he da cho c6 hai nghiem: [x = 2;y = l ) ; </i> 3 1
2 ' ^ 2
<b>) l 6.29: Giai he phufdng trinh: </b>
GiSi
<b>•^-y = (V>'-V^)(i.+ ^ ) (1) </b>
x ' + / = 5 4 (2)
<i><b>• Na'u: x>y ^ 4x> d o d d : x - > ' > O v k </b></i>
<b>( 7 y - V ^ ) ( l + ; c y ) < 0 </b>
n6n (1) sai. Vay x > y khong thda.
<i>• N6ii: x<y=^yfx <^Jy d o d d : </i>
<i><b>x - y < 0 va -4x){\ xy)>Q </b></i>
n6n (1) sai. Vay<b> X</b> < y khdng thda.
• V d i : x = y.
Tilf (2) ta cd
<i>x' +x' =5A^2x' =5^^x' =21^x' =3' ^ x = 3 {y = 'i) </i>
<i>I</i> V d i<b> X =</b> 3 ; y = 3 thda phiWng tnnh (1).
<b>6.30:</b><i> Giai he phiTcfng trinh: {x + yf -4{x + y) = l2 </i>
<i>{x-yf~2{x~y) = 3. </i>
G i i i
<i>{x + yf-4{x + y) = \2</i> (1)
<i>{x-yf-2{x-y) = 3</i> (2)
Datu = x + y ; v = x - y
T i r ( l ) t a c 6 : - 4<b>M</b> = 12 - 4<b>M</b>- 1 2 = 0
<i>u = 6 </i>
<i>u = -2 </i>• Vay
TO(2)tac(3: - 2 v = 3 <^ - 2 v - 3 = 0
<i>x + y = 6 </i>
<i>x + y = -2 </i>
v = - l
v = 3 • Vay:
(1)
(2)
TO(l)va(2) tacd:
<i>x + y = 6,x-y = - l </i>
<i>x + y = 6,x-y = 3 </i>
<i>x + y = -2,x-y = - l </i>
:^+>' = - 2 ^ - l = 3
He phiTcJng trinh cd bon nghiem la:
<i>(5 7](9 3]( 3 I] (I 5 </i>
<i>'x-y = -l\ </i>
<i>x-y = 3</i>
<i>''~2'^~2 </i>
9 3
<i>x = —;y = — </i>
<b>_ _ 3 , _J_ </b>
2 ' - ^ " 2
<b>1</b> 5
<i>x = —;y = —. </i>
2 2
<b>U</b>' 2 A 2 ' 2 J<b>' i</b> 2 ' 2 j ' i 2 ' 2 j
<b>-6.31:</b> Tim ta't cd cdc gia tri x, y thoa he: ^ ^ + / < 1
GJii
<i>'x'+y'<l</i> (1)
<i>x'</i>+y > 1 (2)
172
( 1 ) ^ <i><b>x' ( A</b></i>- 1 ) < 0
<i>y'{y-\)<0 </i>
<i>x'{x-l) + y\y-l)<0 (*) . </i>
<i>x' < I </i> ;c < 1
/ < 1
(1)
<b>= » A : ' ( A</b>: - 1 ) + / ( } ' - 1 ) > 0 ( * * ) :
TO<b> (*)</b><i> va (**) ta c6: x' {x-l) + y^ {y-l) = 0 ' </i>
Ket hdp vdi (3), ta diTdc: ,
<i>x' {x-l) = 0 </i>
/ ( y - l ) = 0
Thu" lai, nhan thay
<i>x^OV x-\ 0 </i>
<i>y=Oyy-\=0 </i>
<i>x = 0, * </i>
hoac
<i>x = l , </i>
<i>x = 0, * </i>
hoac thdahe:
<i>.>' = 1 • 1 y = 0 </i>
<i>x = 0\/x = l </i>
<i>y = Oyy = l, • ? </i>
<i><b>X*</b> +y^ <1 </i>
<i>x'+y'>l </i>
<i><b>Bi 6.32:</b></i> Giai he phiTdng trinh: <i>{x-yf+3{x-y) = 4</i> (1)
2x + 3>' = 12 (2)
G i i i
Dat: u = x - y . Ta cd:
(1)<^<b>M</b>'+3<b>M</b> = 4 < ^<b>M</b>' + 3<b>M</b>- 4 = 0
<b>M</b> = l
<i>u = —A> </i>
<i>x — y = l </i>
<i>x-y = -4 </i>
Vdi: x - y = 1 ket hdp vdi (2) ta diTdc he:
<i>x — y = l </i>
<i>2x + 3y=^\2^' </i>
Vdi: x - y = -4. k^'t hdp vd,i (2) ta difdc he:
<i>x-y = -4 </i>
<i>2x + 3y = \2 </i>
<i>x = 3 </i>
<i>y = 2. </i>
<i>x = 0 </i>
<i>y = 4. </i>
<i>Vay he da cho cd hai nghiem: [x = 3;y = 2);(x = 0;y = 4). </i>
<b>JfB^ 6.33: Tim tat ca cac cap so' (x, y) thoa phiTdng trinh: </b>
<i>5x-2^f^ [2 +y) + y^ +1 = 0^ </i>
<b>I </b>
<b>'• = </b>
2-J_ 1^
<b>174 </b>
J_
<i><b>X</b></i>
<i><b>X</b></i>
<b>7 </b>
<b>1 </b>
/ + / + ; c V = 2 1 .
<i><b>x'</b></i> - f / + ; c ' > ' ' = 2 1
Do dd hoac
<i>V i X va y cOng dau nen ta c6: </i>
<i>x'=4 </i> ;c = ± l
<b>2 ^ </b> hoac
<i>y = ±2 • </i>
<i>x = ±2 </i>
<i>x = l </i>
<i>y = 2 </i>hoac
<i>x = -\ x = 2 </i>
<i>y = -2' </i> hoac
<i>y = -2' </i>^ = 1 •
<i>x = -2 </i>
<i>y = - i </i>
<i>Vay nghiem cua he phu^dng trinh da cho Yk: </i>
<i>x = l x = -l 'x = 2 x = -2 </i>
<i>y = 2' y = -2' y = i'' y = - i </i>
<i><b>f>€ 6.37: Giai vk bien luan theo tham so a he phiTdng trinh: </b></i>
<i><b>X -xy + ay = 0 (1) </b></i>
<i><b>y -xy~4ax = 0 (2) </b></i>
Na'u a = 0,.he trd thanh:
<i>x^-xy = 0 </i>
<i>y^ -xy = 0 </i>
<i>• Neu a^O: </i>
<i>x{x-y) = 0 </i>
<i>y{y-x) = 0 </i>
T a c d : ( l ) ^ ; c ^ = ; ^ ( ; c - a ) ^ 3 ; =
<i>x=0</i> V<i> x=y </i>
<i>y=0</i> V<i> x=y </i>
<i>(vdi x^a) </i>
<i>^ x = y </i>
<i>x-a </i>
Tha'y v a o ( 2 ) ta cd:
<i>x-a </i> <i><sub>x-a </sub></i> <i>•-4ax = 0 </i>
<i>•a) </i>
<i>-x^ [x-a)-4ax[x-af = 0 </i>
<i>^ ax^-4ax(^x^ -2ax + a^) = 0 </i>
<i>^ax[-3x^ + Sax-4a^) = 0 </i>
<i><b><r^x = 0</b></i> V<i> 3;c^-8ajc + 4a^ = 0 (via^O) </i>
<i>^x = 0</i> V x = 2a V<b> A: = — ( t h o a d i l u k i e n </b>
3
<i>Vay ta cd: * Neu:a = 0 thi x = y (vdi xeR)lk nghiem. </i>
176
<i>* N e u : a ^ O t h i nghiem gdm: </i>
<i>[x^y^0);{x = 2a,y = 4a); </i> <i>la Aa\ </i>
6.38: T i m m de he phu'dng trinh sau v6 nghiem:
<i><b>X</b> + Imy = 1 (1) </i>
<i>2mx-6my = 4m + 3 (2) </i>
Gi§i
* K h i m = 0: thi (2) v6 nghiem nen he v6 nghiem.
* K h i m ^ 0 :
T i i r ( l ) t a c d : 3 x + 6my = 3 (!')
C6ng ve theo ve (1') va (2) thi cd:
<i>{2m + 3)x = 4m + 6 (3) </i>
• Neu 2OT + 3 ^ 0 (tiJcla m ^ - - ) t h i (3)<^ x = ^ ^ ^ ^ ^ t ^ = 2
2 2 m + 3
( l ) ^ y = <i>l-x </i>
<i>2m </i> <i>(vdi m^O). Luc dd he cd nghiem </i>
<i>Neu m = -^ thi (3) ^Qx = 0 (v6 dinh) </i>
1<b> — X</b> 1
<i><b>Con y = = •—(1 - x) n^n he cd v6 s6'nghiem. </b></i>
<i>2m 3 </i>
T d m l a i he phiTcIng trinh v6 nghiem khi m = 0.
<i>6.39: Giai phu'dng trinh: ;c' + 1 = 2lJ2x-\. </i>
<i>Phufdng trinh duTdc viet thanh: x^ = 2^2x-l - 1 . </i>
<i>Dat t = U2x-l^t' = 2x-\. </i>
Do dd phiTdng trinh trd thanh he phu'dng trinh sau:
<i>x' = 2 f - l (1) .^ </i>
<i><b>Trilf ve theo \€ (1) cho (2) thi: </b></i>
<i><=^t = x</i>
<i>^ t = x 'vix^ + tx + t^<b> +2</b> = 0 c6 A = t^-4[t^<b>+2)</b> <0:vdnghiem) </i>
The : t = x vao (1) ta difcJc:
<i>x' -2x + \ 0^{x-</i> <i>-l)(x'+x-</i> - 1 ) = 0
<b>6.40:</b> G i a i he phifdng trinh: <i>2x' </i>
<i>' = l + x^ </i>
[ 1 + /
(3) <b>• </b>
<b>Gidi </b>
V d i
Bay gid ta x ^ t<i><b> x</b>>0<b>,y</b>>0<b>,z</b>>0: </i>
<i><b>(Lm y</b></i> rang (1), (2), (3) cho ta ^ > 0,^ > 0,z > 0 )
Ta biet rang<i> l + a^>2a<=^ <</i> 1 va dau " = " chi xay ra khi
Do dd t a c d :<i><b> (\)=^x = z.-</b></i> <i><b>2z </b></i>
<i>l +<b> z' </b></i>
<i>i2)=^y = X. </i>
<i>(3<b>)^z</b> = </i>
<i>y.-2x </i>
<i>\ x </i>
<i><b>2y </b></i>
<i>2 -<x </i>
<i><b>•<y </b></i>
Suy ra:<i> y<x<b><z</b><y</i> nen phai cd:
<i>y = X<b> = z</b> \uc &y y^ = x^ =<b> z^</b> = \ y = X<b> = z =</b> 1. </i>
K e t luan: N g h i e m cua he gom:<i> {x = y =<b> z =</b> 0);{x = y =<b> z</b> = l) • </i>
De
<i>x — 2</i> neu<i> x>2 </i>
<i>2 — x</i> neu<i> x <2 </i>
• M X D : R.
• Bang gia t r i :
• V e :
x
1
y
Nhan xet: D o thi cua ham so la hai tia A B va A C v d i A ( 2 , 0),
B(0, 2), C(4, 2).
De<b> 7.2:</b> Cho ham so<i> y =<b> f(x) =</b> 2-<b>yjx''</b> -2x + \. </i>
1) V e do thi cua ham so' tren.
2) T i m tat ca cac gia tri cua x sao cho
1) T a c d :<i> y =<b> f(x) =</b> 2<b>-yjx^</b>-2x + \ </i>
<i>= 2-yj(x-\)</i> = 2 - | x - l
<i>2-x + l neu x>l </i>
2 + X —<i> 1 neu x <l </i>
T X D : R
Bang gia tri:
<i>3<b> — X</b> neu x>l </i>
<i>x + \u x<\ </i>
V e :
X 0 1 2
y 1 2 1
• Nhan xet: Do thi ham so f(x) la hai tia A B , AC vdi A ( l ; 2 ) ,
B(0;1),C(2;1).
2) / ( . x ) < l < ^ 2 - x - l <1<=^ x - 1 > 1
<i>x-l>l </i>
j c - K - 1
<i>x>2 </i>
<i>x<0 </i>
Vay<sub> X ></sub><i> 2 hoat jc < 0 thi f(x) < I . </i>
1) T i m tap xac dinh cua ham so'.
2) Rut gon y (loai bo dau V~ va dau 11).
3) Ve do thi ham so.
4) T i m gia tri nho nhaft cua y ya cac gia tri tifdng iJng cua x.
<i>5) TCr do thi hay chi ra true do'i xiJng cua do thi da ve d cau 3 va </i>
dung phep toan de ch^ng minh dieu nay.
1) Ham so" xac dinh <^
G i i i
<i>x^>0 </i>
<i>x^</i> - 4A: + 4 > 0
<i>x^>Q </i>
<i>{x~2f>Q </i> <i><b>^ XER </b></i>
180
Vay : T X D c i l a y Ik R.
<i>2) y =<b><sub> 4 ^</sub></b> + ^{x-2f</i><sub> = | ; C | + | A</sub>: - 2
<i>x + x-2 neu x>2 </i>
<i>= • x-x + 2</i> neu 0 < ;c < 2 =
<i>- x - x + 2</i> neu j c < 0
3) T X D : R .
<i>• Bang gii tri:</i><b> ,j </b>
<i>2 x - 2 n6u x>2 </i>
<i>2 n€u 0<x<2 </i>
<i>-2x + 2 neu x<0 </i>
Do thi ham so' la hai tia A C , BD va doan t h i n g A B v d i A(0; 2),
B ( 2 ; 2 ) , C ( - 1 ; 4 ) , D ( 3 ; 4 ) .
4) Nhin vao do thi ta tha'y gia tri nho nha't cua y la 2, dat duTdc
<l=!>0<;c<2.
5) • TO do thi nhan ra true do'i xitng ciia d6 thi la x = 1.
<i>• Goi M (.«o!3'o</i><b>)</b> 1^ diem thuoc do thi
<i>Goi M'{x',;y',) la diem doi x i f n g c i i a M qua durdng t h i n g </i>
= 1.
K h i d6: yo = / o v« ^ x', =2-x, ^ =2-x',
=^ y0 = >o =
<i>M</i>' thu6c do thi ham so.
Vay do thi ham so c6 true doi xiJng la x = 1.
De 7.4: Ve do thi cua ham so: >' =<i> x- \ \ </i>
Ta c6:<i> y = </i>
- 1 - l | neu<i> x ></i> 1
1<b> - J</b>: - l | neu<i> x <</i> 1
<i>x-2</i> neu<i> x>2 </i>
<i>2-x</i> neu<i> l<x<2 </i>
<i>X</i> neu 0 < ;c < 1
<i>-X</i> neu<i> X <0 </i>
<i>x-2</i> neu<i> x ></i> 1
neu<b> A: <</b> 1
TXD: R.
Bang gia tri:
Ve:
<b>X </b> - 1 0 <sub>1 </sub> <sub>2 </sub> <sub>3 </sub>
y 1 0 1 0 1
NhSn xet; Do thi cua ham so la hai tia OC, BD va hai doan OA,
AB vdi A ( l ; 1), B(2; 0), C ( - 1 ; 1), D(3; 1).
182
Dt' 7.5:
1) Ve do thi cua cac ham so' sau day tren ciing mot he true toa do:
<i>y^x^-l</i> (1)<i> y = -x^-2x + 3</i> (2)
2) Chitng minh giao diem cua hai do thi n6i tr6n luon thuoc do thi
ciia ham so':
1
<i>y = </i>
<i>k + i {l-k)x^-2kx + 3k-l ydik^±l. </i>
1) Ve (P,):y = - 1 .
• TXD: R
• Bang gia tri:
<b>X </b> <i>-2 </i> - 1 0 1 2
<i>y = x'-\ </i> <i>3 </i> 0 - 1 0 3
• Do thi la mot parabol c6 dinh (0; -1) nhan true tung lam
tnic do'i xiJng cat true hoanh tai cac diem (1; 0), (-1; 0).
• Ve<i> {P^):y = -x'-2x + 3. </i>
• TXD: R.
• Bang gia tri:
- 3 - 2 - 1 0 1
<i>y = -x^-2x + 3</i> 0 3 4 3 0
• Do thi la mot parabol c6 dinh ( - 1; 4) nhan dtfdng thing
x = - 1 lam true do'i xiJng.
<i><b>B</b>6</i> thi cat true hoanh tai cac diem (1; 0), ( - 3; 0).
2)<i><b> Hoanh do giao diem cua (fj) va [P^) la nghiem</b></i> ci5a<b> phU"dng </b>
<i><b>trinh: -1 = -x" -Q.x</b></i> + 3 2<b>;c^</b> + 2<b>;c</b> - 4 = 0
<^ = l , x = - 2
n6n cac giao diem la A ( l ; 0), B ( - 2; 3).
* X ^ t dd thi (C) cua h^m<i> %6: y =</i> " ^ ^ [ ( l - ^ ) ^ ' - 2/:x + 3ik - 1
Taco A G ( C ) < ^ 0 = l - i t - 2 y t + 3 ) t - l . Dieu nay lu6n diing .
5 € (C) ^ 3 = - ^ [ 4 ( 1 - i t ) + 4 / : + 3 i t - 1
<!=> 3it + 3 = 4 - 4/: + 4)t + 3/: - 1
3)t + 3 = 3A: + 3. Dieu nay luon dung.
<b>7.6:</b> Trong cung he true vuong gdc cho parabol ( P ) : j = — va
4
du'dng thdng (D) qua diem / <sub>cd he s6'gde m. </sub>
1) Ve (P) va vie't phu-dng trinh cua (D).
2) Tim m sao cho (D) ti6p xiic vdi (P).
3) Tim m sao cho (D) va (P)cd hai diem chung phan biet.
1) • T X D : R .
• Bang gia tri:
<i>x'' </i>
<i>' = 4 </i> 4 1 0 1 4
Ve:
<b>184 </b>
-4 -3 -2 -1 q
• Nhan x^t: Dd thi ham s6' y = ^ la mot parabol cd dinh
0(0; 0) la diem ctfc tieu, nam phia tren tnie hoanh ; tnic
tung la true do'i xiJng.
• Dqdng thing (D) cd he so' gdc bang m
nen phu'dng trinh d^dng thang (D) cd dang: y = mx + b.
3 3
Theo gia thie't:<i><b> I</b><b> e</b><b> (D) ^ - I</b> = -m + b =^ b ^</i> — m - 1 .
^ ^ 2 2
3
Vay phu'dng trinh du'cJng thang (D)<i> \k y = mx — —m — l . • </i>
2) Phu'dng trinh hoanh d6 giao diem cua (D) va (P):
<i>x^</i> 3
<i><b>— = mx m-l 4^ x^-4inx + 6m + 4 = 0 (*) </b></i>
<i><b>4 2 </b></i>
Ta ed: A ' = .4/7ji - 6m - 4
(D) tiep xiic (P)<i> ^A' = 0^ </i>
<i>m = 2 </i>
<i>m — — </i>
3) (D) va (P) ed hai diem ehung phan biet
<^ (*) cd hai nghiem phan biet
m > 2
1
m < - - .
<b>X </b>
<b>X </b>
<b>(X</b>
<i>Dt{AHKB) = ^{AH + BK)HK </i>
188
<i>BK = \ </i>
<i>HK^HO + OK</i>
<i>• Nhan x6t: Do thi ham so y = ~^ la mot parabol c6 dini, </i>
<i>0 ( 0 ; 0) Ik diem eye dai, nam phia difdi true hoanh, true </i>
tung la true do'i xiJng.
<i>2) B{x,;y,)e(P)^y,=-^xl^y,=-4.y'^yB(4;-4). </i>
Phu-dng trinh dudng t h i n g A B eo dang y = ax + b (vi A B kh6ng
song song v d i Oy).
Ta eo: <i>AeAB </i>
<i>BEAB </i>
<i>-l = -2a + b </i>
<i>-4 = 4a + b </i>
6a = - 3
<i>b = -\ 2a. </i>
<i>2 </i>
<i>b = -l+2 </i>
<i><b>__\_ </b></i>
<i>2 </i>
<i>b^-2. </i>
<i>Vay: Phu-dng trinh dudng t h i n g A B la : j = ~ x - 2 . </i>
<i>3) Phtfcfng trinh du'dng t h i n g ean t i m c6 dang y = a'x-\-b' (d) </i>
<i>{d)IIAB:^a' = ~-b'^~2^{d):y = -]^x + b'. </i>
Phufdng trinh hoanh do giao diem eiia (d) va A B :
<i>x^ 1 </i>
<i>—- = x + b' ^ x^ -2x + 4b' = {) </i>
<i>4 2 </i>
A ' = l - 4 ^ '
<b>(d) tiep xuc (P) A ' = 0 1 - 4 ^ ' = 0 <^ 4Z?' = 1 <^ Z?' = i </b>
4
<b>PhiTdng trinh du'dng t h i n g ean t i m la : = - i A; + . </b>
-2 4
—"1
<i>7.10: Cho parabol (P) : y = jx^ va du'dng t h i n g (D) qua hai </i>
<i>d i e m A, B tren (P) c6 hoanh do Ian lUdt la: - 2 va 4. </i>
<i>1) K h i o sit sir bien thien va ve do thi (P) eua ham so'tren. </i>
<b>190 </b>
2)
3)
V i e t phUdng trinh du'dng thang (D).
<i>T i m diem M tren eung A B cua (?) (tufdng \ing hoanh do </i>
<i>X</i> g f - 2 ; 4 ] ) sao eho tam giae M A B eo dien tieh Idn nhaft.
1
<i>• SU bien thien: ham so eo dang y = ax v d i a = — > 0 </i>
nen ham so nghich bien khi x < 0, dong bien khi x > 0, bang 0
khi x = 0.
• Bang gia t r i :
x - 4 - 2 0 2 4
<i>x' </i>
4 4 1 0 1 4
Ve:
• Nhan xet: Do thi ham so >' = — la mot parabol c6 dinh
4
0 ( 0 ; 0) la diem eUe tieu, nam phia treri true hoanh, true tung
la true doi xiJng.
2) PhiTdng trinh dudng t h i n g AB<b> CO</b> dang y = ax + b (vi durdng ^
thiniT A B khong song song vdi Oy).
<b>192 </b>
<b>X </b>
TOd6,ta<b> CO</b> he:
<i><b>b = -\ </b></i> <i><sub>a </sub></i>
- 3 a = - 4 +<b> 1 </b>
a + Z? = - l \b = ~\-a
<i><b>-la + b = -A [ - 2 a + ( - l - a ) = - 4 </b></i>
a = l
<b>Z7</b> = - l - l = - 2
Vay phiTcfng trinh cua dicing thang A B la: y = x - 2.
Giao d i ^ m D ciia dtfdng thang A B va true tung c6 hoanh do
= O v a = ^ 0 - 2 = 0 - 2 = - 2 . Vay: D ( 0 ; - 2 ) .
<i>• {d)ll[AB) ^a = a'</i> (hai he so'gdc bang nhau).
V d i a =<b> 1</b><sub> (he goc cua (AB) : y = x - 2) nen (d) c6 he so gu, </sub>
<i>a' = 1 .</i> Vay (d) : y = x.
• Toa do giao diem C cua (P) va (d) la nghiem cua h ^ phu-dng
trinh:
<i>y = x </i>
<i>[y = -x\ </i>
Suy ra:<i> -x^</i> = x<i=4>x^+jr = 0<b><^A: =</b> 0;jc = - 1 .
<b>X =</b> 0 la hoanh do giao diem O.
<b>X = - 1</b> la ho^nh do giao diem C.
Suy ra: tung do cua C la : = jc^ =<b> - 1 . </b>
V a y : C ( - l ; - l ) .
4) O C D A la hinh vuong.
= >'c =<b> - 1</b> (A va C cung tung do)<i> n6n</i> dtfdng thang A(
song song vdi true Ox, suy ra:<i> AC</i> _L<i> OD</i> tai I .
• I la trung diem cua doan A C vi cd:
<i>IA=x, </i> <i>= </i> • i <b>= 1 </b>
<i>IC= . </i> <b>- 1 = 1 </b>
I cung la trung diem OD vi cd:
<i>10 = </i> <b>- 1 = 1 </b>
<i>ID = OD- 01</i> (I nam giffa O va D).
Vay: Tu" giac O A D C cd hai dudng cheo cat nhau tai trung diem
chung I , vuong gdc vdi nhau va bang nhau (AC = OD = 2) nen
la hinh vuong.
<b>7.12:</b> Trong cung mat phang toa do cho hai du'dng thang:
<i>{D,):y = x + \ (D^): x + 2^ + 4 = 0 . </i>
<i>1 ) T i m toa do giao diem A cua ( D , ) va ( D ^ ) bang do thi va </i>
<i>kiem tra lai bang phep toan. </i>
<i>2) T i m a trong ham so' y = ax^</i> cd do thi (P) qua A ; khao sat va
ve do thi (P).
3) Tim. phUdng trinh cua du'dng thang tiep xuc vdi (P) tai A .
<b>1)</b> • Bang do thi:
Xet hai difdng thang: ( D , ) : <b>= X + 1</b> va ( D 2<b>) : X +</b> 2y + 4 = 0
hay: y = — — x — 2 .
• Bang gia tri:
<b>X </b> 0 2 .
<i>y</i> =<i> x + \ </i> <b>1 </b> 3
<b>1 </b>
- 2 - 3
Ve:
. (Z),<i>) la audng thang qua (0; 1) va (2; 3) </i>
<i>{D^) la du-dng thang qua (0; - 2) va (2; - 3) </i>
<i>Nhin vao do thi ta thay {D^ ) cat</i> (D^ ) tai A ( - 2; - 1).
• Bang phep toan:
PhiTdng trinh hoanh do giao diem cua (DO va ( D 2 ) :
<b>X</b> + 1 =<i> X -2 <^ x = - 2 (y = - l ) </i>
Vay (Z),) cat ( D j tai A ( - 2 ; - 1 ) .
<i>2) (Py. y = ax'qua A^-l = a.{-2f ^a = ~^ </i>
<i>Way: {P):y = -^x\ </i>
• T X D : R
<i>• S\i bien thien: ham so c6 dangy = ax^ c6 </i>
4
nen : Ham so dong bien khi x < 0, nghich bien khi x > 0, bang 0
khi<b> X =</b> 0.
• Bang gia tri:
<b>X </b> - 4 - 2 0 2 4
- 4 - 1 0 - 1 - 4
• Ve:
<i>• Nhan xet: Do thi ham so' y = la mot parabol c6 </i>
4
dinh 0(0; 0) la diem cu'c dai, nam phia difdi true hoanh,
true tung la true do'i xiJng.
3) Du'dng thang (D) khong song song Oy nen phtfcfng trinh eo
dang y = ax + b.
<i>Ae{D)^-\ a.[-2) + b^b = 2a-\. </i>
Vay:<i> [D): y = ax+ 2a-l. </i>
Phu-dng trinh hoanh do giao diem cua (D) va (P)
<i>--x'^ =ax + 2a-\^ x^+4ax + Sa-4 = 0 </i>
4
A ' = 4 a ^ - 8 a + 4 = 4 ( a - l ) ^
(D) tiep xiie (P) A ' = 0 4^ (fl - 1 ) ' = 0
< ^ a - l = 0 < ^ a = l .
<i>a = l taco b = 2.1 1 = 1 </i>
-Vay: phu-dng trinh du-dng thang (D) la : y = x + 1.
<i>i</i><b><sub> 7.13:</sub></b> Trong eung he true toa do goi (P) la do thi eiia ham so'
<i>'•y = ax^ va (D) la do thi ciia ham so' y = - x + m. </i>
1) T i m a biet rang (P) qua A(2, -1) va ve (P) vdi a t i m du-de.
2) T i m m sao cho (D) tie'p xiic vdi (P) (d eau 1) va t i m toa do
tiep diem.
3) Goi B la giao diem cua (D) (d eau 2) vdi true tung; C la
diem do'i xiJng cua A qua true tung. Chitng to C nam tren
(P) va tam giac ABC vuong can .
<i>A(2; -l)e{P)^ y^^axl^-\ a.2^ ^a = -^ </i>
<i>Vay {P):y = ~ x ' </i>
• T X D : R.
• Bang gia t r i :
197
(1)
(2)
Dirdng thing qua A nen: 2a + b = 5
Di/cing t h i n g qua B nen: — a + b = — 1
Giai hd (1) va (2) ta c6 : a = 2, b = 1. ,„
<i>Do 66 d\Xdng thing A B c6 phu-dng trinh la : y = 2x + 1 </i>
Ta c6 : 9 = 2.4 + 1 = nen diem C thuoc diTdng t h i n g A j
Vay ba diem A, B, C t h i n g hang.
<i>2) To a do giao cua [d^) va du'dng thang A B thoa : </i>
<i>y = 3 </i>
<i>y = 3x + l </i>
'.^ = 1
<i>y = 3. </i>
Ta l a i cd 3 = - 1 ( 1 - 7) nen giao di^m ay thuoc ( j , ) .
<i>Vay cac dtfdng thing A B , {d,),{d,) ddng quy. </i>
<b>7.16:</b><i> Cho do thi (C) cua ham so' y = ax^ +bx + c. </i>
1) Dinh a, b, c de (C) d i qua ba diem sau: A(0 ; - 4 ) ;B(1 ; - - 6 ) ;
C ( - 3 ; 1 4 ) .
2) T i m phufdng trinh du-cJng t h i n g di qua M ( 0 ; - 8) va tiep xiic (C).
3) T i m toa do tiep diem trong cau 2.
1) Do thi (C) di qua A , B, C nen ta c6:
c = - 4
<i>a + b + c = -6 <^ </i>
<i>9a-3b + c = 14 </i>
<i>a + b = ~2 </i>
<i>9a-3b = \S<^a = l,b = -3,Q^-4. </i>
c = - 4
Vay a = l , b = - 3,c = - 4 .
2) Du-dng t h i n g (d) qua M(0, -8) c6 phu-dng trinh dang: y = mx - 8.
Phu-dng trinh hoanh do giao diem giffa (d.) va (C) la:
<i>x^ -3x-4 = mx-S^ x^ -{3 + m)x + 4 = 0 (*) </i>
<i><b>De (d) tia'p xuc (C) thi ph^i c6 A = 0 <^ {3 + mf - \6 = 0 </b></i>
^ ( m + 7 ) ( m - l ) = 0
<b>4 = ></b>/ n = l , m = — 7.
200
Vay cd hai dtfdng thing (d) can tim vdi phu'dng trinh la:
<i>{d,):y = x-S </i>
<i>[d,):y = -lx-%. </i>
3) * V d i (J;) thi (*) tra thanh: ;c^-4jc + 4 = 0<i=>jc = 2
nen tiep diem cd toa do la : (2, — 6).
<i>* V d i [d^) thi (*) trd thanh: x^ -^4x + 4 = Q ^ x = -2 </i>
nen tiep diem cd toa do la : ( — 2; 6).
<b>De 7.17:</b><i> Cho hai Parabol [P^):y = x^ </i>
<i>{P,):y = x'-2x-\. </i>
<i>Vie't phu'dng trinh du-dng t h i n g (d) tiep xiic v d i ca {P^) va (P^) • </i>
• Du'dng t h i n g (d) cd phu'dng trinh dang : y = ax + b.
<b>• Phu'dng trinh hoanh do giao diem giiJa (d) va (Pj) la: </b>
<i>x^ =^ax-\-b x^ -ax-b = 0. </i>
Dieu kien d^ (d) tiep xuc vdi (P^) la Ai = 0
<i>^a'^4b = 0</i> (1)
<i>• Phu'dng trinh hoanh do giao diem giiJa (d) va [P^) la: </i>
<b>A</b>: ' - 2x - 1 = ax + ^ ^ - (2 + a);c - (1 +<b>Z J</b>) = 0 .
Dieu kien de (d) tiep xuc vdi (P^) la<b> A 2</b> = 0
^ ( 2 + a ) ' + 4 ( l + Z7) = 0
+ 4 a + 4Z? + 8 = 0 (2)
<i>Tuf (1), ta cd: 4b = - a ' . The 4b vao (2) ta du'dc: </i>
<b>D e</b> 8 . 1 : H a i dia d i e m A , B each nhau 60km. Ngifdi d i xe dap khcii
hanh tu" A den B r d i tiT B trci A ngay v d i van toe nhif luc dau,
nhifng sau k h i d i tu* B du'dc 1 g i d thi nghi 20 phut r d i d i t i e p ve A v d i
van toe tang t h e m 4km/h. T h d i gian d i va ve bang nhau. T i n h van toe
ban dau.
G o i<b> X</b> km/h la van toe ban dau ciia ngtfdi d i xe dap.
(dieu k i e n : x > 0).
T h d i gian d i tu: A den B :<b> —</b> g i d .
<i>X </i>
T a c 6 : 2 0 p h u t =<b> i</b> gicf.
T h d i gian d i tu" B ve A : 1
3<i> x^A</i>
gid , hay :
;4 ^ 6 0 - ; c '
3 ;c + 4 , gid.
Theo dau bai ta c6 phu-dng trinh:
60 4 ,<i> 60-x </i> <i><sub>x =</sub><sub> 2Q </sub></i>
<i>X =</i> - 3 6 ( l o a i )
Vay van toe liie ban dau: 20km/h.
<b>D e</b> 8.2: M o t ngu-cfi d i oto tir A tdi B v d i van toe 30km/h. Sau do mot
thdi gian mot ngu-di d i moto v d i van t6c 40km/h va neu gii? nguyen
_van toe nhtf the^ thi se b^t kip olo d t a i B . The^ nhtfng k h i d i dtfde nij-a
202!
quang du"dng A B thi moto tang van toe len 45km/h va sau do 1 gid
da bat kip oto. T i n h quang dtfdng A B .
Dat quang du'dng A B = x (x > 0)
T h d i gian ma oto ehay h e l quang du'dng la: =
30
T h d i gian ma moto ehay het quang du'dng v d i van toe
4 0 k m / h l a :<i><b> L = </b></i>
40;
De ea hai gap nhau hie vtfa t d i B thi thdi gian moto ehay sau
oto la: L = — - — = .
<b>0 1 2</b><i><b> Ar\ </b></i>30 40 120
TiJ* lue k h d i hanh luc gap nhau moto can thdi gian la:
40 80
NiJa quang du'dng dau, moto ehay v d i van toe 40km/h
va quang du'dng moto da d i du'de la: — + 4 5 .
<i>Til</i> Mc k h d i hanh t d i luc gap nhau oto can t h d i gian la:
- + 45 „
2
30 60 2
<i><b>X </b></i>
V i moto k h d i hanh sau oto thdi gian la: = nen ta c6:
<i>_x_</i> 3 _
60 2 ~ 80 • + 1
120
<i>X X , ^ X , ^ X </i>
+ ^ - + 1 5 - - + 10 + — ,
120 6 8 12
<b>A</b>: x<i> X </i>
i 12 6
= 5
< ^ x = 120.
Vay quang du'dng A B dai 120km.
Dd 8.3: Mot r^hom hoc sinh diTdc giao nhiem vu trdng 80 cay thong
con. NhiTng khi thuTc hien nhdm ay diTdc tang cifdng them 4 ban, do
d6 moi ban da trdng it hdn 1 cay so vdi du" dinh. Hoi hic dau nhom
<b>CO</b> bao nhieu hoc sinh ? (Biet rang so' cay moi ban trdng nhuf nhau).
Goi<b> X</b> la s6'hoc sinh c6 lilc dau cua nh6m (x nguyen du'dng).
80
Luc dau moi ban du'dc giao trdng — cay.
<i>X </i>
Nh^ng khi thi/c hien c6 them 4 ban nffa so'hoc sinh tham gia
80
trdng la (x + 4) ban, do do moi ban trdng du'dc cay.
<i>x + 4 </i>
Theo dau bai cd phifdng trinh:
- - — = l h a y x ^ + 4 x - 3 2 0 = . 0 .
<i><b>X</b> x + 4 </i>
Giai ra diWc x = 16, thda man dieu kien bai toan.
Vay sd'hoc sinh tham gia trdng cay liic dau la 16 em.
Dd 8.4: Cho tam giac ABC vudng tai A c6 chu vi 12m va tong binh
phu-dng cua ba canh la 50. Tinh do dai ba canh cua tam giac ABC.
Dat: AB = x (m), AC = y (m), BC = z (m).
Giai su":<i> x <y <z </i>
TJieo dau bai ta c6 he phrfdng trinh:
<i>X + y + x = l2</i> (1)
<i>x^+y^+1^=50</i> (2)
Theo dinh ly Pitago, trong<i> AABC : x^ =^z^. </i>
Thay<i> + y^ =</i> vao phifdng trinh (2) :
204
<i>2z^</i> = 50 <^ = 25 <^ <i>x=</i> 5
<b>Z</b> = - 5<i><b> (loai) </b></i>
D o d 6 : x ' + / = 2 5 (3)
Thay z = 5 v a o ( l / . x + y = 7 (4)
Tiir(3) va (4) ta c6 he:
<i>x + y = l </i>
<i>x'+y'=25 </i>
<i>x + y = l </i>
<i>{x + yf -2xy = 25. </i>
<b>5 = 7 </b>
<i>S- -2P = 25 </i> P = 12.
Vay<b> X ,</b> y la nghiem cua phu'dng trinh bac hai sau:
<b>fx =</b> 4
Vay:
<i>-1X + 12 = 0^ </i>
<i>x = 3 \x = 4 </i>
V
<i>y = 4 [y = 3 </i>
X = 3
•Vi:<i> X <y<z</i> nen chon <i>x = 3 </i>
<i>y = 4 </i>
Vay canh AB = 3m, canh AC = 4m va canh huyen BC = 5m.
De 8.5: Mot ngu'di mang binh 8 lit di mita 6 lit sffa. Chu quan lai chi
<b>CO</b> mot binh 12 lit day sffa va mot binh khdng Slit. Lam the' nao de
dong dffdc 6 lit sffa vao binh 8 lit ?
Binh 12 lit Binh 5 lit Binh 8 lit
Lan 1 0 4 8
Lan 2 4 S 3
• Lan 3 9 3 0
Lan 4 1 3 8
1 5 6
<b>D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
<b>-D e 8.6:</b> Chia mot hinh vuong cd canh
bang 10^/2 cm l a thanh 100 hinh vuong
nho bang nhau (xem hinh v e ) . X e p 201
d i e m vao ben trong hinh vuong (cac d i e m
deu<i> d</i> ben trong cac hinh vuong nho).
u-iiung<b> iiiinu</b> l a i i g<b> iiic K C uuyu i i i y i</b> uuung
tron<b> CO</b> ban kinh 1cm chita it nha't ba d i e m trong 201 d i e m n d i tren.
Phan pho'i 201 d i e m vao trong 100 hinh vuong
nho thi c6 it nhat mot hinh vuong nho chiJa it
nhat ba d i e m (Nguyen ly Dirichlet).
Ta<b> CO</b> canh hinh vuong Idn la 1 0 > ^ c m thi canh
hinh vu6ng nho la ^/2 cm, suy ra ban kinh du'dng
tron ngoai tie'p hinh vuong do la 1cm. Du'dng tron nay chiJa hinh
vuong nho nen chiJa ca ba d i e m ben trong hinh vuong nho ay.
V a y ke dtfdc du'dng tron ban kinh 1cm chtta it nhat ba d i e m trong
201 d i e m da cho.
<b>D e 8.7:</b> Chia mot hinh vuong thanh 5 hang va 5 cot (cd 25 6 vuong
nho). Trong m o i 6 nho ta ghi mot con so' Irich tur tap hdp so
• 0 , 1 , - 1 } . Chu'ng minh rang trong 5 hang, 5 cot va hai du'dng cheo
cua hinh vuong thi cd it nha't hai du'dng cd tong cac so' ghi tren 6 ctia
nd la bang nhau.
Ta cd: So'hang la 5, so'cot la 5 va du'dng cheo la 2 nen chiing gon'
ta'tca la 12 du'dng. .
-T r e n m o i hang hoac m o i cot (hoac du'dng cheo) deu cd chiJa 5 6
ma m o i 6 cd gia t r i la 0 hay ± 1 nen tong S cac 6 dd phai thoa
- 5 < 5 < 5 nghla la S cd the nhan 11 gia t r i tir -5 de'n 5.
NhuT vay: chi cd 11 gia t r i gan cho 12 du'dng nen cd it nha't 2
du'dng nhan cung mot gia t r i . (Nguyen ly Dirichlet).
<b>206 </b>
<b>' 8.8:</b> Cac so' nguyen tuT 1 de'n 9 du-dc sap xe'p vao mot hinh vuong
3 x 3 6 sao cho tong m o i hang, m o i cot va long cac du'dng cheo deu
bang b o i cua 9. Chu'ng minh rang so' ct tam hinh vuong phai la b o i
cua 3.
Theo de bai ta cd:
1) A + 5 + C = 9^i,
2) D + E + F = 9/:,,
3) G + // + / =<b> 9/:3, </b>
4) A + D + G =<b> 9A:4, </b>
5)<i> B + E + H ^9k,, </i>
<b>I;</b> 6)<i> C + F + I^9k„ </i>
<i>p) A + E + I = 9k,, </i>
<b>8)</b> C + £: + G = 9^,,
Tuf cac phu-dng trinh 2, 7, 8 ta du'dc:
<i>E = 9k^_-{D + F) </i>
A B C
D E F
G H I
<i>E = 9k, -{A + I] </i>
<i>E^9k,-{C + G) </i>
<i>=^3E = 9k^ +</i><b> 9/7</b><i> + 9k^-{A + D + G + C + F + l)\k</i> ket hdp v d i
cac phu'dng trinh 4, 6, la cd:
<i>3E = 9k^+9k, +9k,-9k,-9k, ^E = 3{k,+k, +k,-k,-k,). </i>
V a y E la b o i so cua 3.
<b>8.9:</b> Trong hinh vuong 4 x 4 , viet<i> d</i> m o i 6 mot so sao cho tong
bon so' m o i hang bang tong bo'n so' theo m o i cot, bang tong bo'n so
theo m o i c u'dng cheo va deu bang a. Tinh tong ciia bon so'<i>d</i> bon
clinh cvia hinh vuong theo a.
<b>«11 </b> <b>«12 </b> <b>«13 </b> <b>«M </b>
<b>«22 </b> <b>«23 </b> <b>«24 </b>
«3I <b>«32 </b> <b>«33 </b> <b>«34 </b>
<b>«41 </b> <b>«42 </b> <b>«43 </b> <b>«44 </b>
<b>a,2 + + '^42 + ^ 4 3</b>
G i i i
T T T r r m f i
<b>•^005 ^ </b>
<b>2004 </b>
A3
Vay:
<b>^ 0 0 5</b>1<i><b> > (2004 - 2) + 1 = 2003 </b></i>
<i><b>\A\= Ajoos > 2 0 0 3 . </b></i>
<b>8.17:</b> Ta ghi bon con so' 0 va nSm con s6' 1 l^n trdn mot difdng
tron theo mot thu* tu* tily y. Sau<i> 66</i> ciJ giiTa hai con s6' bkng nhau ta
ghi so' 0, gii?a hai con s6' khac nhau ta ghi so' 1;<i> k6' 66</i> la xoa cac s6'
ghi vao luc dau; va lap lai viec lam ban nay. ChiJug minh rkng n6'u
ciJ tiep tuc lam mai thi khong the nao nhan du'Oc tren dtfdng tron
toan chin so' 0.
Gia su" khi la tdi Ian n ta cd du'dc 9 so' 0 tren du-dng tron. Suy ra
cl Ian thu" n - 1 cac so' tren du'dng tron phai bkng nhau (va di nhi6n
khac 0, vi n^'u da cd 9 so' 0 rdi d Ian n - 1 la mau thuan ) va deu bkng
1, do dd d Ian thif n - 2 tr^n du-dng tron phai cd 9 sd'dlu khac nhau ddi
mot lien tiep. Mud'n dieu nay xay ra thi cac so' 0 va cac so' 1 phai bang
nhau. Dieu nay la trai vdi d^ bai vi tong cac con so'ghi trSn du'dng tron
la 9 (day la mot s o l e ) .
Vay khong the xay ra tren du'dng tron gdm toan 9 so'O.
<b>8.18:</b> Tren du'dng tron ta vi6't 30 so', sao cho moi so' trong chung
bing gia tri tuyet dd'i cua hieu hai s6'ke'ti6'p theo chieu ngtfdc chieu
kim ddng hd. Bie't rang tong tat ca cac so'<i> hlng</i> 20. Hay tim ta't<i> ck </i>
cac so' nay ?
Theo gia thie't ta» suy ra cac so' da cho la
khong am, goi<i> cAc</i> sd'theo<i> iM t\S</i> ngrfdc chieu
quay kim ddng hd bat dau tuf so' Idn nha't 1^
<i>â,ậ..,ậ</i> (oj >a,.;i = 2,3,...,30)
Theo gia thie't = <b><sub>« 2 - « 3 </sub></b> mk* <b>< « 2 </b>
<b>^2 ~ ^3</b><i> ^'h </i>
<b>214! </b>
odd :
Ng'u <b>^2 - « 3 </b><i><b><a2=^a^<a^</b></i> ma<i> a^</i> > do dd =
V d i : = , th^o gia thid't suy ra
= 0<b>,0^</b> = a i , a j =ai,ag<i><b> =</b><b> Q\...\a^</b><b> =a^,a^g</b></i><b> = « P« 3 O</b> = 0 , tong cac
sd'b^ng 20ai = 2 0 = > a i = 1 .
Do do<b> Oj = = flg = . . . = =</b> 0 ;<i> cAc</i> s6'c6n lai b^ng 1.
• Néu
<i>=0,a,=a^,a^= 0,a^ = a„...,a^ =<b> a„a^g</b></i><b> = O . O J Q = a , . </b>
Tong c^c s6' b^ng 20a, = 20 =^ a, = 1.
Do dd =<b> ô 5 = ^8 = ããã = ^29 =</b> 0'<i> '^^^ h\n%</i> 1.
<b>8.19:</b> Ba hoc sinh Idp X: Dan, Mao, Thin di chdi, tha'y mdt ngu-di
lai xe 6 t6 v i pham luat le giao thdng, khdng ai nhd s6' xe Ik bao
nhi^u, nhufng mSi ngufdi ddu nhd mot dac diem cua s6' xe. Dan nhd
r^ng hai chff s6' dau gid'ng nhau, Mao nhd Ik hai chff s6' cud'i cdng
gio'ng nhau. Thin thi qua quye't<i> r\ng so</i> xe cd bd'n chif sd" la mdt s6'
chinh phtfdng. Chiing ta hay thiJ tim so' xe.
Goi cdc chi! s6'<b> thi?</b> nha't va<b> thif</b> hai<i> \k</i> x, cdc chi? s6'<b> thit</b> ba vk<b> thiJ tiT </b>
J a y. Sd'xe se la:
<i><b>W</b></i> 1000<b>A</b>: + 100<b>A</b>:+ 10>' + ) ' - 1 1 0 0 ; c + !!>' = 11.(lOOx + y) (*)
So' nay chia h6't cho 11 va cung chia h^'t cho 11^ v i theo bki ra nd<i> Ik </i>
Dijfa vko dau hieu chia h6<b>'t</b> cho 11<b> thi</b> sd* x + y cung chia h6<b>'t</b> cho 11.
Bidu dd cd nghia Ik x + y = 11 ,vi moi chff so' x vk y<i><b> 6iu</b></i> nhd hdn 10.
<i><b>X, -X, </b></i>
<i><b>X</b></i>
(X >
<b>C a u</b> 4: T i m cac so'nguyen x, y thoa he: <i>y </i>
<i><b>-X — -X </b></i> - 1 > 0
<i>y-2</i> + x + 1 - 1 < 0
<b>C a u l a : </b>
a) T a c d : A = (m + 9) > 0 ; V m nen phifdng trinh luon cd hai nghiem
la: = m — 3 ;<b> :iC2</b> = 2m + 6
Phifdng trinh cd hai nghiem deu am
A > 0
m - 3 < 0 ^
2m + 6 < 0
<i>m<0</i> < ^ - 9 ^ m < - 3 .
b) T a c d :
<5<;=>m + 9 < 5 < ^ - 5 < m + 9 < 5 < ^ - 1 4 < m < - 4 .
<b>C a u l b : </b>
a) Ta cd:
<i>A = </i>
<i>^i^^fx-ij(x + ^fx+lj</i>
<i><b>x + yfx+l x-sfx+1 </b></i>
<i><b>-^X-ylx-X-y[x+X + l = i^yfx-lJ . </b></i>
<i><b>+ X +</b> 1 </i>
b) T a c d : B = ' 2 +
218j
i 2 :
2 - 2 x > 0
3<b>; , 2</b>^ ; c - 4 = 4 - 8 x + 4 x '
h) D i e u k i e n :
K h i dd :
<b>•\</b>
9 + 2;c > 0
<i>^ x = l. </i>
<b>2</b>;c' (3 + V9<b> + 2X </b>
<b>\ </b>
<b>•\</b>
3 - ^/9 +
- = jc + 9
2X + 1 8 : : 6 V 9 T 2 ^ ^ ^ + 9 ( ^ ^ 0 )
9
- 6 ^ 9 + 2x = 0 <^ ^ = - 2 '^''^^''^
l + _ xy ^^^^
Cong (*) va (*•*) theo ve ta cd: x ^ / y ^ +<i> y^lx-^ < </i>
xy-Dau " = " xay ra k h i va chi k h i x = y = 2.
b) T a c d :<i> xy < \x + y </i>
1 1
4<i> xy </i>
> 4
<b>_ (^ + 1)(>'+1)</b>A:>> _<i> (x + \){y + l) _</i> <i>^ + ^ + y + i </i>
<i>(xyf xy xy </i>
- - ^ + 2 ^ 1
<i>xy </i> <i>xy </i>
1
Dau " = " xay ra khi<i> x = y = — .</i> Vay min A = 9.
<b>CSu 4</b> : Tim cac so' nguyen x, y thoa he
( 1 ) ^
<i>x'-x </i> 1 > 0 (1)
<i>X —X </i>
<i>y-2 + x + l</i> - 1 < 0 (2)
<i><b><y-l=^y-\>0^y>l</b></i> (3)
<i>y-2\<l</i> [ l < 3 ; < 3
( 2 ) ^<i><b> y-2 + x + l <1=^ </b></i>
;c + l < l [ - 2 < A : < 0
Do do ta suy<i> ra xE</i> { - 2 , - 1 , 0 }<i><b> \h y e</b></i> {1,2,3
Thijf lai ta difdc tap nghiem can tim la: {(-1;3);(0;2)
(4)
<b>B E 2 </b>
<b>L O P 10 C H U Y E N T O A N </b>
<b>TRl/OfNG T H P T C H U Y E N L E H O N G P H O N G 2004 - 2005 </b>
<b>C a u l :</b> (4d)Giaihe: <i>2x — y x + y </i>
1 1
<i>2x-y x + y </i>
• = - 1
(/)
= 0
220
<i>(A2:</i> (3d) Cho X > 0 thoa:<i>x^ + \ 1.</i> Tinh<i> :x' + \</i>
L ' * <i>X</i> <i>X </i>
<i>3x </i>
<i><b>rek 3:</b></i> (3d) Giai phifcfng trinh: ,
<b>V3</b>;c + 10
<b>= V 3 x</b> + l - l (1)
<b>C3u4:</b> (4d)
a) Tim gia tri nho nha't cua<i> P = 5x''+ 9y^</i> - 12;c>' + 24x -<i> 4Sy +</i> 82 .
b) Timc^cso nguySnx, y, zthoahe , , , „
<i>x'+y'+z =3. </i>
<b>CSul</b> : Dieu kien: j c - 2 > ' ^ 0
<i>x +<b> y^O </b></i>
Dat:
1
<i>u = <sub>2x-y </sub></i>
thi: (/) ^
V = •
3 M - 6 V = - 1 1
M - v = 0 3
<i>x + y </i>
<i>2x-y = 3 </i>
<i>x + y = 3 </i>
<i>x = 2 </i>
<i>y = \' </i>
<b>| 2 : ^ ' + ^ = 7 </b>
$ nen A : ' + - ^ =
1
<i>x + </i>
<i>-X </i>
<i>X </i>
- 2 = 7
1
= 9=^;c + - = 3<i> {do</i> x > 0 )
<i>X </i>
1
<b>;c + </b>
<i>-X </i>
X<i> - x - + x'—-x — -\</i>
<i>X X X X </i>
= 3 1 <i>x' + </i>1 + 1
= 3 <i>x' + </i>1 - 2 - 7 + 1 = 3[49_ 81 = 123.
CSu 3 : Dieu kien: 3x + 1 > 0 <^ ;c >
<i>Dat: t = yl3x + l ^ t>0 </i>
<i>=3x + l </i>
<i>t = \ </i> (2)
<b>f + l - # T 9 = 0 (3) </b>
<b>(2)<^ V3;c + 1 = 1 ^ 3 ; c + l = l4^;c = 0 </b>
<i>0) ^ yjt^ + 9 t + \ + 9 ^ + 2t + \ 2t = </i>
<b><^ / = 4 <^ ^ / 3 ^ T T = 4 <S=> 3;c + 1 = 16 <^ X = 5. </b>
Vay ( l ) < ^ x = 0V;c = 5.
<b>C a u 4 : </b>
a) Tacd: P = (2x-3>' + 8 ) ' + ( ; c - 4 ) ' + 2 > 2 .
Dau bkng trong bat ddng thitc tren xay ra k h i :
<i><b>2;c-3>' + 8=:0 y = </b></i>
<i>x = A </i>
16
3
<i>x = A. </i>
Vay min P = 2.
<i><b>I) Tacd: x' +y' +e ={x + y + z)^-7>(x + y){y + z)(z + x) </b></i>
<i><b>^ 3 = 21-?>(x^y){y + z)(z + x)^\^9-{x + y)(y + z)(z + </b></i>
<i><b>^(x + y){y + z){z + x)^^^{2,-z){2>-x)(?,-y) = % </b></i>
<b>Suy ra 3 - z, 3 - X, 3 - z la cic ifdc so cua 8. </b>
<i><b>Ma cic Mdc so cua 8 la ± 1 , ± 2 , ± 4 , ± 8 . </b></i>
Nhir vay 3 - x , 3 - y , 3 - z nhan mot trong gi^ tri da neu.
<b>LSp bang: </b>
222
- 1 +1 -2 2 -4 4 -8 8
3 - x
^ 3 - y
[ 3 - z
Thur tren bang ta diTdc:
<i>x = \ </i> <b>A: =</b> 4 <b>A: =</b> 4 <b>;c =</b> - 5
y = 4 ; > = - 5 ; > = 4
z = l z = - 5 z = 4 z = 4.
<b>B E 3 </b>
<b>T R I J 6 N G T H P T C H U Y E N T R A N D A I N G H I A 2004 - 2005 </b>
C a u l : (4d) Cho phifdng trinh: / - ( 3 m + 14);c^+(4m + 1 2 ) ( 2 - m ) = 0
(cd an so" la x).
a) Dinh m de phifdng tiinh cd bo'n nghiem phan biet.
b) Dinh m sao cho tich so' cua bo'n nghiem tren dat gia tri Idn nhat.
'Su 2: (4d) Giai phifcfng trinh: .
<i>a) x" + 2;c + l| - 1 = 2-x\ </i>
<i>\2x-% </i>
<b>b) V'2A- + 4 - 2 V 2 - X = . </b>
V 9 x ' + 1 6
<b>|^§u 3: (3d) Cho x, y 1^ nai s6' thifc khac 0. Chtfng minh: </b>
<b>2 2 </b>
^ + ^ + 4 > 3 <i><b><sub>^y x^ </sub></b></i>(1)
<b>CSu 4: (3d) Tim c^c so' nguyen x, y thoa phtfdng trinh: </b>
<b>C a u l : / - ( 3 m + 14);c\+(4m + 1 2 ) ( 2 - m ) = 0 (*) </b>
a) E-inh m de phifcfng trinh (*) cd bon nghiem phan biet:
<i>Bat t = x^. </i>
<i>(*) <^ - ( 3 m + 14)t + (4m + 1 2 ) ( 2 - m ) = 0 (* *) </i>
/ = 4m + 12
r = 2 - m
(*) c(5 bo'n nghiem phan biet :
4m + 1 2 > 0
2 - m > 0 - 3 < m < 2
4m + 1 2 ^ 2 - m
b) Dinh m sao cho tich cua bon nghiem tren dat gid tri Idn nhS't.
T a c d bo'n nghiem cua (*) la<i> ±^,±^[1^,</i> v d i<i> 1^,1^</i> 1^ nghiemciia(
<i>x<b>^X2X^x^ =t^.t2 = ( 4 m + 12)(2 —m) </b></i>
<i>= - 4 m ' - 4 m + 24 = - ( 2 m + if +25 < 25Vm </i>
=^ Gia tri Idn nha't ciia jCjjCj ^1:3^:4 la 25.
difcfc khi m =<b> —</b> ^ (thda dieu kien<i> d</i> cSu a).
<i>a) x^ + 2x + l - 1 = 2-x^ ^ </i>
<i>2-x^>0 </i>
<i>x"</i> +|2x + l | - l = 2 - x '
x ' + 2;c + l - l = x ' - 2 .
<b>2X + 1| = 3 - 2 J : ' </b>
<i>x'<2 </i>
<i>2x + \</i>
<i>x'<2 </i> <i><b>(VN) </b></i>
<i>3-2x^</i> > 0
<i>x'<2 </i>
2x + l = 3 - 2 x '
<b>2X + 1 = 2 X ' - 3 </b>
224
<i></i>
<i>x'<-" 2 </i>
2; c' + 2 x - 2 = 0
2; c' - 2 x - 4 = 0
<i></i>
<i>x'<-2 </i>
<i>x = </i>
<i><b>X = </b></i>- 1
<i><b>X = </b></i>
<i>^2x + 4-2^2-x = </i>12;c-8
<i>6x-4</i> 1 2 X - 8
<i>yl2x + A + 2s!2-x ^ 9 x ' + 1 6 </i>
( - 2 < ;c < 2)
_ 2
^ ~ 3
<i>'42x</i> + 4 + 2 V 2 ^ ] = V9^' + 1 6
(1)
(2)
<i><b>(2) =^ 4 (2x + 4) + 1 6 (2 - jc) +16^8 - 2J:' = 9x' + 1 6 </b></i>
<b>^ 1 6 V 8 - 2 J C ' - 8 X = 9 X ^ - 3 2 </b>
<b>8 ( 2 ^ 8 - 2 ; c ' - ;c) - 9A:' - 32 </b>
8 ( 3 2 - - 9 x ' ^ ,
2 V 8 - 2 ; c ' + j r
4x/2
9 x ' - 3 2 = 0
2 ^ 8 - 2 x ' + J c = - 8
JC = ±
-2 ^ 8<i>- 2 x ^ =-%-x (vdnghiemvl</i> : - 2 < x < 2 )
<b>X</b> = ± — . M lai ta difcfc = .
3 • 3
C a u 3 :
<i>Dat t = - + ^=>\t\= </i> <b>— </b> <b>X </b>
<i>y<b> X </b></i> <i>y<b> X </b></i> <i>y </i> <i><b>X </b></i> <i>y </i> <i><b>X </b></i>
<i>> 2</i> (do bat danc
thiJc C6si) ^ I H > 2 ^ ? < - 2 hay 2 < /
K h i d o : = ^ + ^ + 2
<i>y<b> X </b></i>
Bat dang thtJc (1) <^ + 2 > 3< <!=^ - 3< + 2 > 0
<b>4^</b> ( / - ! ) ( / - 2 ) > 0 (2)
<i>(2) la hien nhien ditng do t<-2 hay 2 < r'. < </i>
<i>x'' </i>
Vay : ^ + ^ + 4 > 3 <i>x_^y_ <sub>\y</sub></i>
<i><b> X </b></i>
<i>C a u 4 : +xy + y^ = ;c'/ =»(2x + 2}')' = (2xy^\)^ - 1 </i>
<i>=> [2xy + 1 + 2x + 2>') [2xy + 1 -</i> 2<b>A; -</b> 2>') = 1
^ 2xy + 1 + 2x + 2y = 2x}; + 1 - 2x - 2^
<i><b>•=^x + y^Q. </b></i>
Thay vao phifdng trinh ban dau ta c6:
<b>X =</b> 0, y = 0 hoac<b> x =</b> 1, y = — 1 hoac<b> x = —</b> 1, y = 1.
<b>B E 4 </b>
<b>L(5P 10 C H U Y E N T O A N </b>
<b>T R U C K N G T H P T C H U Y E N T R A N D A I N G H I A 2 0 0 4 - 2 0 0 5 </b>
<b>Cau 1: Cho phiTdng trinh: x^ + px + 1 = 0 cd hai nghiem phan biet 01,^2 </b>
<i><b>va phifcfng trinh x^ +qx-\-\ Q nghiem b^,b^. </b></i>
<i><b>ChiJng minh: (oj -b^){a^ -b^)[a^</b></i><b> + ^2)(«2 + ^2)</b> = 9^ - •
Cau<b> 2:</b> Cho cac so' a, b, c, x, y, z thoa: x = by + cz, y = ax + cz,
z = ax + by, x + y + z .
<b>2261 </b>
<i><b>Chu-ng minh: — h — ^ + — ^ = 2. </b></i>
<i>\+a l+b</i> 1 + c
ChiJng minh:
Cau 4: Chvfng minh rkng khong the' c6 cac so' nguy^n x, y th6a phiWng
trinh x ^ - / = 1 9 9 3 .
C a u l :
Theo dinhly V i e t t a c o :
<b>^ 1 + 0 2 = - ^ ;</b><i> a^a^=\ b^-\-b.^=-q ; b^b^=\ </i>
<b>(«1 + ^ ) ( « 2 +^2) </b>
<b>= (fljOj - ( r t , + rtj+</b><i> bl \a^a^</i><b> + (fli + 02)^2 + ^2 </b>
<b>= (1</b><i> + pfo, + ^,^)(l - pb, +bl) = [pb, - qb,){-qb, - pb,) </i>
<i><b>= {p</b>-(i<b>)K(-p-^)K^^^ - </b></i>
-Cong ve vdi ve edc d i n g thiJc ta difdc: x + y + z = 2 (ax + by + cz).
<i><b>Do x + y-\-z^Qx\Qn ax + by + </b></i>
<i>cz^Q-Cong</i> hai ve cua cac d^ng thiJc Ian liWt cho ax, by, cz ta diWc:
<i><b>+ \)x = ax + by + cz \{b-{-\)y = ax + by + cz</b></i> ;(c + l)z = + fay + cz
<i>x + y + z </i>
<i>ax + by + cz </i>• = 2.
<i>a) 5x''+5y^+8xy + 2x~2y + 2 = 0 </i>
<i>^x + y = 0,x + l = 0^y_^^Q^^^_^ </i>
b)
x V T T ^ - ^ 2 ^ 1 _ ^ 2 - 2J:' . C h i l n g m i n h tiTdng tiT:
V
<b>C3u</b> 4 :
<i>y =l993^{x-y)[x'+xy + /) = m^ </i>
D o 1993 la so' n g u y e n to', n e n ta c6 cac he phiTdng trinh:
f j r - 3 ; = 1993
<i>x-y = l </i>
<i>X +xy + y^ = 1 9 9 3 </i> <sub>A: + + =</sub><sub> 1 </sub>
<b>CHlTOfNG I : D A N G T H l f C </b>
<b>C H U O N G I I : B A T D A N G T H l f C </b>
§ 1 : Phep bien doi tifdng diTdng. T i n h chat cua ba't dang thiJc
<b>§ 2 : Bat dang thiJc Cosi (Cauchy) </b>
<b>§ 3 : Bat dang thuTc trong tarn giac </b>
§ 4 : Phifdng phap l a m troi
<b>CHl/dNG I I I : SO H Q C </b>
<b>CHUCfNG IV : G I A T R I LCfN N H A T VA G I A T R I NHO </b>
<b>N H A T C U A H A M SO </b>
<b>CHUCfNG V : P H U O N G T R I N H </b>
§ 1 : Phifdng trinh bac hai - PhiTdng t r i n h bac ba
- D i n h ly V i - e t
<b>§ 2 : Phifdng trinh qui ve bac hai </b>
<b>§ 3 : Phu'dng trinh chufa gia t r i tuyet doi. PhiTdng trinh </b>
chiJa can thufc
§ 4 : PhiTdng trinh v d i n g h i e m so nguyen
<b>CHl/CfNG V I : H E P H U C I N G T R I N H </b>
§ 1 : H e hai phifdng trinh bac nhat hai an. H e ba phuTdng
trinh bac nha't ba an
§ 3 : He doi xiJng. He dang cap 161
§ 4 : He phUdng trinh c6 dang dac biet 169
CHUCfNG V I I : D O T H I CUA H A M SO 179
CHl/ONG V I I I : M O T S O B A I T O A N V E T O HQfP P H E P
D E M . D O N G T l f 202
C H U O N G I X : T R I C H D E T H I T U Y E N S I N H LCfP 10 217
230
<b>* • </b>
<b>TS Nguyin Cam (Chu bien) • ThS Nguyin Van Phifdc </b>
N H A X U A T B A N
Khu pho 6, Phi/cfng Linh Trung, Quan Thu Dure, TP.HCM
DT: 7 242 181 - 7 242 160 +(1421, 1422, 1423, 1425, 1426)
Fax: 7 242 194 - Email:
<b>* * * </b>
<i>Chiu trdch nhiem xudt ban </i>
P G S - T S N G U Y E N Q U A N G D I E N
<i>Bi&n tdp </i>
N G U Y E N V I E T H O N G
<i>Su'a ban in </i>
T R A N V A N T H A N G
<i>Trinh bay bia </i>
M I N H D I E N
TK .01. T(V)
D H Q G . H C M - 0 5 011/ 304 T.TK.453 - 05(T)
I n 3000 cuon, kho 16 x 24cm. Giay ph6p xuat ban