Ngữ văn: Tiết 86 + 88: Thêm thành ngữ cho câu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (654.26 KB, 30 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chào mừng

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Kiểm tra bài cũ

Câu 1: Nêu khái niệm câu đặc biệt?

Câu 2: Tác dụng của câu đặc biệt? (Chọn câu trả

lời đúng)

A.Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc nói

đến trong đoạn.

B. Liệt kê, thơng báo về sự tồn tại của sự vật, hiện

tượng

C.Bộc lộ cảm xúc

D.Gọi đáp

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

KHỞI ĐỘNG

- Khi nào anh đi Hà Nội?

-

Ngày mai.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Tiết 86:

THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU

Tiết 86:

THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Tiết 86: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU

I/ Đặc điểm của trạng ngữ:

1.Ví dụ: Xác định trạng ngữ trong các câu sau

a) “Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam
dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với người, đời
đời, kiếp kiếp…

Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”,
“khai hóa” của thực dân cũng khơng làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn
phải còn vất vả mãi với người. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn
đời nay, xay nắm thóc.”

b) “Vì hết tiền, Lão Hạc phải bán chó”

c) “Dựa vào đặc tính ngữ âm của bản thân mình, tiếng Việt đã khơng
ngừng đặt ra những từ mới, những cách nói mới…”

d)“Một cách chăm chỉ, chúng ta học tập”

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

a) “ Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam
dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. Tre ăn ở với người,

đời đời, kiếp kiếp…

Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn
minh”, “khai hóa” của thực dân cũng khơng làm ra được một tấc sắt.
Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người. Cói xay tre nặng nề quay,

từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.”

b) “Vì hết tiền, Lão Hạc phải bán chó”

c) “ Dựa vào đặc tính ngữ âm của bản thân mình, tiếng Việt đã
khơng ngừng đặt ra những từ mới, những cách nói mới…”

d) “Một cách chăm chỉ, chúng ta học tập”

e) “ Để thi đỗ đại học, An đã cố gắng rất nhiều trong học tập”

2. Nhận xét:

- Về vai trò:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Các trạng ngữ bổ sung về nội dung gì cho câu?

a) Dưới bóng tre xanh
 Đã từ lâu đời

Đời đời, kiếp kiếp
 Đã mấy nghìn năm

Từ nghìn đời nay

Bổ sung TT về nơi chốn

Bổ sung TT về thời gian

b) Vì hết tiền Bổ sung TT về nguyên nhân

c) Dựa vào đặc tính ngữ

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

TRẠNG

NGỮ

NƠI 
CHỐN
NGUYÊN 
NHÂN
MỤC 
ĐÍCH
PHƯƠNG
TiỆN
CÁCH 
THỨC
THỜI 
GIAN

--

Về phân loại:

phân loại theo nội dung biểu thị.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Xác định vị trí trạng ngữ trong các câu ở ví dụ

(a)?

a) “

Dưới bóng tre xanh

,

đã từ lâu đời

, người dân cày

Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang.



Tre ăn ở với người,

đời đời, kiếp kiếp

…



Cối xay tre nặng nề quay,

từ nghìn đời nay

, xay nắm

thóc.”



đầu câu

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

(1). Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng 
nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. => Đầu câu

 Người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai

hoang, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời.=> Cuối câu

 Người dân cày Việt Nam, dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời,

dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang. => Giữa câu

Có thể chuyển các trạng ngữ trong câu trên sang

những vị trí nào trong câu?



Vị trí của trạng ngữ khá linh hoạt có thể đứng ở đầu

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị

ngữ được phân cách với nhau như

thế nào khi nói, khi viết?

1. Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng
nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.

2. Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.

3. Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.

CN / VN

/

CN VN

/

CN VN VN

TN

-

- Về cách nhận biết:

+ Khi nói: Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một 
quãng nghỉ hơi.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

? Thêm các loại trạng ngữ cho câu sau:

- Lúa chết rất nhiều

Gợi ý:

- Ngồi ruộng

- Năm nay

- Vì rét

Năm nay, ngoài đồng,

lúa chết rất nhiều

, vì rét.

Lúa chết rất nhiều

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

ĐĂC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ

Về ý nghĩa

Về hình thức

Thời
gian
nơi
chốn
ngun

nhân
Mục
đích
phương
tiện
cách
thức
Đứng đầu
câu, cuối
câu hay
giữa câu

Giữa TN với
CN-VN
thường có
Một quãng
nghỉ khi nói

hoặc một
dấu phẩy

khi viết.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

1. Để cha mẹ vui lòng, An đã cố gắng rất nhiều.

Để cha mẹ vui lịng,

2. Vì ngộ độc thức ăn, con chó đã bị chết.

Vì ngộ độc thức ăn,

? Xác định và phân loại trạng ngữ trong các câu sau:

3. Nhanh như cắt,

rùa há miệng đớp lấy thanh gươm

và lặn xuống nước.

4. Mấy bạn nữ đang chơi nhảy dây, ở dưới gốc

phượng.

ở dưới gốc

phượng.

5. Cây cà phê, từ lâu đời, gắn bó với người dân Tây

Nguyên.

từ lâu đời

6. Với một chiếc khăn bình dị, nhà ảo thuật đã tạo

nên những tiết mục rất đặc sắc.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

1.Để cha mẹ vui lịng =>

TN chỉ mục đích

2.Vì ngộ độc thức ăn =>

TN chỉ nguyên nhân

3.Nhanh như cắt =>

TN chỉ cách thức

4.ở dưới gốc phượng =>

TN chỉ nơi chốn

5.từ lâu đời =>

TN chỉ thời gian

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

II. Luyện tập:

Bài 1: Hãy cho biết trong câu nào cụm từ mùa xuân là trạng 
ngữ? Trong những câu còn lại, cụm từ mùa xn đóng vai

trị gì?

a, Mùa xuân của tôi, mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội- 
là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn 
kêu trong đêm xanh. (Vũ Bằng)

=> Làm chủ ngữ và vị ngữ trong câu.

b) Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít.
 (Vũ Tú Nam)

=> Làm trạng ngữ trong câu.

c) Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân. (Vũ Bằng)
 =>Làm phụ ngữ trong cụm động từ.

d) Mùa xuân! Mỗi khi họa mi tung ra những tiếng hót vang 
lừng, mọi vật như có sự đổi thay kì diệu. (Võ Quảng )

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài 2: Tìm trạng ngữ trong các câu ở bài tập 2 (SGK

Trang40) và phân loại trạng ngữ vừa tìm đ

c.

a. (1) Cn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm
cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức
quà thanh nhã và tinh khiết.

(2) Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh
kia, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi
thấy cái mùi thơm của bông lúa non không?

(3) Trong cái vỏ xanh kia , có một giọt sữa trắng thơm, phảng
phất hương vị ngàn hoa cỏ.

(4) Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại…..

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

ĐÁP ÁN

a.

(1)

Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ,

nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước

mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết.



TN cách thức

(2)

Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng

xanh kia, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa

cịn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm của bông lúa non

không?

như báo trước

khi đi qua những cánh

đồng xanh kia, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu

thân lúa cịn tươi,



TN chỉ thời gian

(3)

Trong cái vỏ xanh kia , có một giọt sữa trắng

thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ.

Trong cái vỏ xanh kia



TN chỉ nơi chốn

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Tiết 88:

THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU (TIẾP)

Tiết 88:

THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU (TIẾP)

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

II. Cơng dụng của trạng ngữ

1.Ví dụ

Tiết 88.

THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU (TIẾP)

Tiết 88.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Xác định trạng ngữ trong ví dụ và cho biết nó bổ

sung cho câu nội dung gì?

a)

(1)

Nhưng tơi u mùa xn nhất là vào khoảng sau ngày

rằm tháng giêng[...].

(2)

Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa

xuân đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho

nền trời đùng đục như màu pha lê mờ.

(3)

Sáng dậy, nằm dài

nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời,

mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa.

(4)

Trên giàn

hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa.

(5)

Chỉ

độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn

sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột..

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Trong các câu văn trên, ta có thể lược bỏ trạng

ngữ được khơng? Vì sao?

a) (2)

Chỉ thời gian.

(3) Chỉ thời gian.

(4) Chỉ địa điểm

(5) Chỉ thời gian, địa điểm

b) Chỉ thời gian.

a) (1) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm 
tháng giêng[...].

(2) Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân

đã bắt đầu thay thế cho mưa phùn, khơng cịn làm cho nền trời

đùng đục như màu pha lê mờ. (3) Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa 
sổ thấy những vệt xanh tươi hiện lên ở trên trời, mình cảm thấy rạo 
rực một niềm vui sáng sủa. (4) Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng 
năng đã bay đi kiếm nhị hoa. (5) Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền 
trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh 
con ve mới lột..

(Vũ Bằng)

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Không nên lược bỏ, vì:

- Trạng ngữ bổ sung cho câu những thơng tin cần thiết.

- Nội dung câu thiếu chính xác nếu khơng có thơng tin ở trạng 
ngữ, (câu b ).

a. Nội dung:

- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu.
 - Làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác.

2. Nhận xét

Nhận xét về cơng dụng

của trạng ngữ

b. Hình thức:

- Nối kết các câu, các đoạn.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Trạng ngữ ở cuối câu có thể tách thành câu riêng, để:

- Nhấn mạnh ý.

- Chuyển ý.

- Thể hiện những tình huống cảm xúc nhất định.

III.

Tách trạng ngữ thành câu riêng: (Tự học, tự làm bài tập)

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Bài tập 1/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích 
sau đây:

a) Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức 
chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ.
 Ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí

Minh có nhà báo Nguyễn Ái Quốc, hết sức sắc sảo trong bút 
pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm.

Ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp 
nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đơng, của dân tộc, 
từ Lí Bạch, Đỗ Phủ… đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, 
Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến,…

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Bài tập 1/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích 
sau đây:

a) Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức 
chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ.

Ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí 
Minh có nhà báo Nguyễn Ái Quốc, hết sức sắc sảo trong bút 
pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm.

Ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp 
nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ 
Lí Bạch, Đỗ Phủ… đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, 
Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến,…

(Theo Nguyễn Đăng Mạnh)

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu

tiên chập chững bước đi, bạn bị ngã. Lần đầu tiên tập

bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải khơng?

Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng

khơng? Khơng sao đâu vì ...[...] Lúc cịn học phổ

thơng, Lu-I Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình. Về

mơn Hóa, ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của

lớp.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

b)

Đã bao lần

bạn vấp ngã mà không hề nhớ.

Lần đầu

tiên chập chững bước đi

, bạn bị ngã.

Lần đầu tiên tập

bơi

, bạn uống nước và st chết đuối phải khơng?

Lần

đầu tiên chơi bóng bàn

, bạn có đánh trúng bóng khơng?

Khơng sao đâu vì ...[...]

Lúc cịn học phổ thơng

, Lu-I

Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình.

Về mơn Hóa

, ơng

đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp.

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

- Học thuộc ghi nhớ ( SGK/39, 46 )

- Làm bài tập còn lại.

- Viết đoạn văn khoảng 7- 8 câu về

chủ đề học tập có dùng trạng ngữ.

-

Chuẩn bị bài: Chuyển đổi câu chủ

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30></div>

Ngữ văn: Tiết 86 + 88: Thêm thành ngữ cho câu

<b>Chào mừng </b>

<b>Kiểm tra bài cũ</b>

<b>Câu 1: Nêu khái niệm câu đặc biệt?</b>

<b>Câu 2: Tác dụng của câu đặc biệt? (Chọn câu trả </b>

<b>lời đúng)</b>

A.Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc nói

đến trong đoạn.

B. Liệt kê, thơng báo về sự tồn tại của sự vật, hiện

tượng

C.Bộc lộ cảm xúc

D.Gọi đáp

<b>KHỞI ĐỘNG</b>

<b>KHỞI ĐỘNG</b>

- Khi nào anh đi Hà Nội?

-

<b><sub>Ngày mai.</sub></b>

<b>Tiết 86: </b>

<b>Tiết 86: </b>

<b>THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU</b>

<b>THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU</b>

<b>Tiết 86: </b>

<b>Tiết 86: </b>

<b>THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU</b>

<b>Tiết 86: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU</b>

<b>Tiết 86: THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU</b>

<b>I/ Đặc điểm của trạng ngữ:</b>

<b>1.Ví dụ: Xác định trạng ngữ trong các câu sau</b>

<b>2. Nhận xét: </b>

<b>- Về vai trò: </b>

<b>Các trạng ngữ bổ sung về nội dung gì cho câu?</b>

<b>TRẠNG </b>

<b>NGỮ</b>

<b></b>

<b>--</b>

<b>Về phân loại: </b>

<b>Về phân loại: </b>

<b>phân loại theo nội dung biểu thị.</b>

<b>Xác định vị trí trạng ngữ trong các câu ở ví dụ </b>

<b>(a)?</b>

<b>a) “ </b>

<i><b>Dưới bóng tre xanh</b></i>

<i><b>, </b></i>

<i><b>đã từ lâu đời</b></i>

<i><b>, người dân cày </b></i>

<i><b>Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang. </b></i>



<i><b>Tre ăn ở với người, </b></i>

<i><b>đời đời, kiếp kiếp</b></i>

<i><b>… </b></i>



<i><b>Cối xay tre nặng nề quay, </b></i>

<i><b>từ nghìn đời nay</b></i>

<i><b>, xay nắm </b></i>

<i><b>thóc.” </b></i>



<b>đầu câu</b>

<b>Có thể chuyển các trạng ngữ trong câu trên sang </b>

<b>những vị trí nào trong câu?</b>





<b> Vị trí của trạng ngữ khá linh hoạt có thể đứng ở đầu </b>

<b>Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị </b>

<b>ngữ được phân cách với nhau như </b>

<b>thế nào khi nói, khi viết?</b>

<b>? Thêm các loại trạng ngữ cho câu sau:</b>

<b>- Lúa chết rất nhiều</b>

<b>Gợi ý:</b>

<b>- Ngồi ruộng</b>

<b>- Năm nay</b>

<b>- Vì rét</b>

<b> </b>

<b>Năm nay, ngoài đồng, </b>

<b>lúa chết rất nhiều</b>

<b>, vì rét.</b>

<b>Lúa chết rất nhiều</b>

<b>Về ý nghĩa</b>

<b>Về hình thức</b>

1. Để cha mẹ vui lòng, An đã cố gắng rất nhiều.

Để cha mẹ vui lịng,