(Luận văn thạc sĩ) Nghiên cứu giải pháp tăng cường công tác quản lý an toàn lao động trong xây dựng, áp dụng cho dự án Nâng cấp trục chính hệ thống thủy lợi sông Nhuệ

L I CAM OAN
H c viên xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a b n thân h c viên. Các k t
qu nghiên c u và các k t lu n trong lu n v n là trung th c, không sao chép t b t k
m t ngu n nào và d
đ

i b t k hình th c nào. Vi c tham kh o các ngu n tài li u đã

c th c hi n trích d n và ghi ngu n tài li u tham kh o đúng quy đ nh.
Tác gi lu n v n

M c Th Mai Nhung

i


L IC M

N

Lu n v n Th c s “Nghiên c u gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý an toàn

lao đ ng trong xây d ng, áp d ng cho d án Nâng c p tr c chính h th ng th y
l i sơng Nhu ” đã đ

c h c viên hoàn thành đúng th i gian quy đ nh và đ m

b o đ y đ các yêu c u trong đ c

ng đ

c phê duy t.

H c viên xin chân thành c m n PGS.TS. Nguy n H u Hu , gi ng viên tr
i h c Th y l i Hà N i, đã t n tình h

ng

ng d n giúp đ đ tác gi hoàn thành

lu n v n này. H c viên c ng xin chân thành c m n các th y cô giáo Tr

ng

i h c Th y l i và các th y cô giáo đã tr c ti p nhi t tình gi ng d y h c viên
trong su t quá trình h c t p t i tr

ng.

Tuy nhiên, do trình đ nh n th c c a b n thân còn h n ch , th i gian có h n,
mơi tr

ng cơng tác

n i khó kh n nên lu n v n này không tránh kh i nh ng

t n t i. Vì v y, h c viên mong nh n đ

c nh ng ý ki n đóng góp và h

ng d n

chân thành c a các th y cô giáo, s tham gia và trao đ i nhi t tình c a b n bè và
đ ng nghi p.
H c viên r t mong mu n nh ng v n đ còn t n t i s đ

c phát tri n

m cđ

nghiên c u sâu h n góp ph n ng d ng nh ng ki n th c khoa h c vào ph c v
trong l nh v c ngành xây d ng mang l i hi u qu kinh t cao.
Tác gi xin chân thành cám n!
Hà N i, ngày 15 tháng 4 n m 2017
H C VIÊN

M c Th Mai Nhung
ii


M CL C
M CL C

............................................................................................................... iii

DANH M C CÁC HÌNH NH......................................................................................v
DANH M C CH
M
CH

U

VI T T T .................................................................................... vii

.................................................................................................................1

NG 1 T NG QUAN V

QU N LÝ AN TOÀN LAO

NG TRONG

XÂY D NG .................................................................................................................4
1.1 Khái qt v cơng tác an tồn lao đ ng trong xây d ng ..........................................4
1.1.1 Qu n lý lao đ ng ....................................................................................................4
1.1.2 Qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng .............................................................. 6
1.2 Tình hình Qu n lý an tồn lao đ ng trong xây d ng trên th gi i và Vi t Nam .......7
1.3 Tình hình ch p hành các quy đ nh v an tồn lao đ ng ............................................9
1.3.1 Cơng tác an toàn lao đ ng t i các doanh nghi p xây d ng ..................................10
1.3.2 Cơng tác an tồn lao đ ng t i các công tr

ng xây d ng ....................................11

1.4 Cơng tác t p hu n v an tồn lao đ ng ....................................................................14
1.4.1 ánh giá chung v công tác t p hu n an toàn lao đ ng .......................................14
1.4.2 nh h

ng c a công tác t p hu n đ n tai n n lao đ ng .......................................16

1.5 Tình hình s d ng các thi t b b o h lao đ ng ......................................................18
1.5.1 Các thi t b b o v cá nhân ...................................................................................19
1.5.2 Thi t b b o v khi s d ng các d ng c c m tay ................................................19
1.5.3 S d ng bi n báo và tín hi u an tồn ...................................................................20
K t lu n ch
CH

ng 1: ........................................................................................................21

NG 2: C

TOÀN LAO

S

KHOA H C VÀ C

S

PHÁP LÝ V

M B O AN

NG TRONG XÂY D NG .............................................................. 22

2.1 Chính sách, pháp lu t v an tồn lao đ ng .............................................................. 22
2.1.1 Các quy đ nh chung v an toàn lao đ ng .............................................................. 22
2.1.2 T ch c các b ph n ph c v cơng tác an tồn lao đ ng .....................................24
2.1.3 Quy đ nh v hu n luy n an toàn lao đ ng ............................................................ 25
2.1.4

ánh giá hi u qu qu n lý v m t pháp ch đ i v i cơng tác an tồn xây d ng

Vi t Nam ......................................................................................................................29
iii


2.2 An tồn lao đ ng trong thi cơng đào đ t ................................................................. 37
2.2.1 Nh ng nguyên nhân ch y u gây tai n n khi đào đ t .......................................... 37
2.2.2 Các bi n pháp an toàn lao đ ng khi đào đ t......................................................... 38
2.3 An toàn lao đ ng trong thi cơng n n - móng .......................................................... 42
2.3.1 Các nguyên nhân tai n n ...................................................................................... 42
2.3.2 Các bi n pháp đ m b o an tồn trong thi cơng n n - móng ................................. 43
2.4 An tồn trong v n hành máy thi công ..................................................................... 44
2.4.1 Các nguyên nhân tai n n ...................................................................................... 44
2.4.2 Các bi n pháp phòng tránh ................................................................................... 45
K t lu n ch
CH

ng 2: ........................................................................................................ 49

NG3. QU N LÝ AN TOÀN LAO

NG TRONG XÂY D NG CƠNG

TRÌNH C I T O, N O VÉT TR C CHÍNH SƠNG NHU ................................ 50
3.1 Gi i thi u v d án C i t o, n o vét tr c chính Sơng Nhu .................................... 50
3.1.1 Thơng tin chung .................................................................................................. 50
3.1.2 Cơng tác đào đ t lịng sơng: ................................................................................. 54
3.1.3 Công tác đ p đê .................................................................................................... 55

3.1.4 Công tác t o m t, mái đê ...................................................................................... 56
3.2 Phân tích th c tr ng qu n lý an toàn t i Cơng trình ................................................ 57
3.2.1 Bi n pháp đ m b o an tồn do đ n v thi cơng l p .............................................. 57
3.2.2 Th c t thi công trên công tr

ng ........................................................................ 60

3.2.3 ánh giá bi n pháp đ m b o an tồn c a Cơng trình .......................................... 64
3.3 Các gi i pháp qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng cơng trình C i t o, n o vét
tr c chính sơng Nhu ..................................................................................................... 66
3.3.1 An toàn đào đ t b ng máy đào đ ng trên b ....................................................... 66
3.3.2 Bi n pháp an toàn cho máy đào trên h phao n i ................................................ 72
3.3.3 Bi n pháp an tồn trong cơng tác đ p đê ............................................................. 75
3.3.4 Công tác đ m b o an toàn đi n ............................................................................ 80
3.3.5 Các gi i pháp t ch c th c hi n nh m đ m b o an toàn lao đ ng ....................... 81
K t lu n ch

ng 3: ........................................................................................................ 83

K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................................... 85
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................... 87
iv


DANH M C CÁC HÌNH NH
Hình 1.1: Tai n n lao đ ng trong xây d ng x y ra t i thành ph H Chí Minh ..........6
Hình 1.2 Di n tích l n sàn bê tơng b s p t i Lotte Mart ................................................9
Hình 1.3 Tai n n do s p dàn giáo

cơng trình Formusa ..............................................12

Hình 2.1 M i quan h gi a các đ n v : ........................................................................30
Hình 2.2 .B trí máy đào trong khoang đào ..................................................................47
Hình 2.3 Ph i h p gi a máy đào và ôtô ........................................................................48
Hình 3.1 M t c t ngang đi n hình sơng Nhu ............................................................... 53
Hình 3.2 T h p s d ng 02 l

t máy đào trên c n ......................................................54

Hình 3.3 T h p ng đ y tàu hút chuy n tr c ti p đ n bãi th i ....................................54
Hình 3.4 Các bi n pháp chuy n đ t t n d ng đ p đê ....................................................56
Hình 3.5 Bi n pháp thi cơng k t c u đê.........................................................................57
Hình 3.6 Máy đào n o vét đ t lịng sơng .......................................................................61
Hình 3.7 T h p máy đào đ ng trên phao, đào đ t vào sà lan ......................................62
Hình 3.8 T h p s d ng 01 l

t máy đào trên c n ......................................................66

Hình 3.9 T h p s d ng 02 l

t máy đào trên c n ......................................................67

Hình 3.10. M t s tai n n trong khi thi thi công đào đ t...............................................69
Hình 3.11 C t d c v trí ơ máy đ ng công tác b c d

bãi t p k t .............................. 71

Hình 3.12 Bi n pháp an tồn khi đào đ t b ng máy đào đ ng trên b .........................71
Hình 3.13 Máy đào đ t trên c n n o vét đ t l p trên, gom thành đ ng ........................73
Hình 3.14 T h p s d ng máy đào trên h phao n i ...................................................73

Hình 3.15 M t s tai n n trong khi thi thi công n o vét................................................74
Hình 3.16 Các bi n pháp chuy n đ t t n d ng đ p đê ..................................................76
Hình 3.17 Bi n pháp thi công k t c u đê.......................................................................77
Hình 3.18 Bi n pháp an tồn khi thi cơng b ng máy đào .............................................79

v


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: So sánh tai n n lao đ ng n m 2014 và 2015 [2] ........................................... 16

vi


DANH M C CH

VI T T T

ATL : An toàn lao đ ng
ATVSL : An toàn v sinh lao đ ng
BHL : B o h lao đ ng
BL TBXH: B Lao đ ng Th

ng binh và Xã h i

BNN: B nh ngh nghi p
BYT: B Y t
C : Cơng đồn
HTL:

i h c th y l i

N CP: Ngh đ nh Chính ph
KHCN: Khoa h c Cơng ngh
MTL : Mơi tr
NL : Ng

ng lao đ ng

i lao đ ng

Q : Quy t đ nh
SL: S c l nh
TCVN: Tiêu chu n Vi t Nam
QCVN: Quy chu n Vi t Nam
QLDA: Qu n lý d án
TL : T ng Liên đoàn
TL L VN: T ng Liên đoàn Lao đ ng Vi t Nam
TNL : Tai n n lao đ ng
TT: Thông t
TTLT: Thông t liên t ch
VSMT: V sinh môi tr

ng

YT: Y t .
vii


viii

M
1.

U
Tính c p thi t c a đ tài

Nh ng n m g n đây, cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , s l
cơng trình xây d ng đ

ng các d án,

c tri n khai, thi công bàn giao đ a vào v n hành, s

d ng ngày càng nhi u. Trong đó nhi u cơng trình có qui mơ l n, k thu t thi
công ph c t p; l c l

ng lao đ ng tham gia, trong đó có c lao đ ng n

t ng nhanh. Các công ngh , thi t b thi cơng tiên ti n đ

c ngồi

c ng d ng r ng rãi

trên nhi u cơng trình, đem l i n ng su t, hi u qu lao đ ng cao, ti n đ thi công
đ

c rút ng n, ch t l

Xây d ng t ng b

ng công trình t ng lên đáng k , t o đi u ki n đ ngành

c h i nh p v i khu v c và th gi i.

M c dù, cơng tác an tồn lao đ ng đã đ

c chú tr ng và t ng c

ng nh m h n

ch th p nh t x y ra tai n n, nh ng tình tr ng tai n n lao đ ng trong l nh v c
xây d ng v n đang

m c cao. Theo th ng kê c a B Lao đ ng - Th

ng binh

và Xã h i, l nh v c xây d ng chi m 30% trên t ng s v tai n n lao đ ng (trong
đó 55% do ngã, 24% v

ng các v n đ v đi n, 10% do s p đ thi t b trên cơng

trình, 10% liên quan đ n ph

ng ti n b o v cá nhân). Theo th ng kê, nguyên

nhân ch y u đ x y ra tai n n lao đ ng ch t ng

chi m 54,1%, trong đó ng
đ ng cho ng

i là do ng

i s d ng lao đ ng

i s d ng lao đ ng khơng hu n luy n an tồn lao

i lao đ ng; ng

i s d ng lao đ ng không xây d ng quy trình,

bi n pháp làm vi c an tồn; thi t b khơng đ m b o an toàn lao đ ng. Ngoài ra,
nguyên nhân t ng

i lao đ ng chi m 24,6% nh : ng

trình quy ph m an toàn lao đ ng; ng

i lao đ ng vi ph m quy

i lao đ ng không s d ng ph

ng ti n

b o v cá nhân, 21,3% còn l i là do các nguyên nhân khách quan khác. M t
khác, trang đi n t c a B Lao đ ng - Th

ng binh và Xã h i c ng cho bi t, có

h n 80% cơng nhân ngành xây d ng là lao đ ng th i v và lao đ ng t do, ph n
nhi u trong s h ch a đ

c đào t o bài b n nên ý th c v b o h lao đ ng r t

kém, ch bi t làm l y ngày cơng, ít khi quan tâm đ n an tồn lao đ ng. Trong khi
các ch th u v i k thu t, công ngh h n ch , công tác giám sát thi công, đ m
1


b o an tồn lao đ ng khơng đ
nh ng v tai n n th

c coi tr ng là m t trong s nguyên nhân d n đ n

ng tâm.

Chính vì v y, cơng tác qu n lý an tồn lao đ ng trong xây d ng c n ph i đ

c

nghiên c u đ đ xu t các gi i pháp hi u qu đ m b o h n ch th p nh t x y ra
tai n n trên các cơng tr

ng xây d ng.

Cơng trình Nâng c p tr c chính h th ng th y l i sông Nhu do Nhà n
t xây d ng nh m c i thi n kh n ng t

cđ u

i, tiêu c a h th ng th y l i Sông Nhu ,

ph c v cho s n xu t nơng nghi p và tiêu thốt l . ây là cơng trình có quy mơ
l n, tuy n ch y dài qua nhi u đ a bàn khác nhau, có nhi u h ng m c thi cơng
đ ng th i, nhi u h ng m c ph i thi công d

in

c, trong nh ng đi u ki n m t

b ng khơng thu n l i. Vì v y, các gi i pháp đ m b o an tồn lao đ ng trong q
trình xây d ng đ i v i Cơng trình là r t c n thi t.
Trên c s h th ng pháp lu t v qu n lý an toàn xây d ng t i Vi t Nam, đ tài
t p trung nghiên c u, đánh giá th c tr ng v công tác qu n lý an toàn lao đ ng
trong xây d ng đ đ xu t các gi i pháp k thu t và t ch c th c hi n nh m
nâng cao cơng tác qu n lý an tồn lao đ ng đ i v i cơng trình Nâng c p tr c
chính h th ng sơng Nhu .
2.

M c đích nghiên c u
xu t các gi i pháp k thu t và t ch c th c hi n đ t ng c

ng hi u qu c a

công tác qu n lý an toàn lao đ ng trong q trình xây d ng cơng trình Nâng c p
tr c chính h th ng sơng Nhu .
3.

Cách ti p c n và Ph

ng pháp nghiên c u

Cách ti p c n:
Ti p c n các k t qu đã nghiên c u v k thu t và t ch c đ m b o an toàn lao
đ ng trong l nh v c xây d ng;
Các quy đ nh v an toàn lao đ ng trong xây d ng.
2


Ph

ng pháp nghiên c u:

-

Ph

ng pháp phân tích và t ng h p lý thuy t

-

Ph

ng pháp chuyên gia

-

Ph

ng pháp phân tích và t ng k t kinh nghi m

4.

it

ng và ph m vi nghiên c u

it

ng nghiên c u:

it

ng nghiên c u c a đ tài này là công tác đ m b o an toàn lao đ ng đ i

v i cơng tr

ng thi cơng cơng trình Nâng c p tr c chính h th ng Sơng Nhu

Ph m vi nghiên c u:
Lu n v n t p trung nghiên c u bi n pháp t ng c

ng cơng tác đ m b o an tồn

đ i v i m t s cơng tác có nguy c cao x y ra m t an toàn lao đ ng trong q
trình thi cơng cơng trình Nâng c p tr c chính h th ng Sơng Nhu . C th là
công tác n o vét, công tác v n chuy n, cơng tác đóng c …
5.

Ý ngh a khoa h c và th c ti n

Ý ngh a khoa h c:
tài này t ng k t cơng tác an tồn lao đ ng trong ngành Xây d ng. Qua k t
qu này s góp ph n tích c c cho cơng tác qu n lý an tồn lao đ ng trên các
công tr

ng Xây d ng.

Ý ngh a th c ti n:
tài này đã đánh giá th c tr ng v cơng tác đ m b o an tồn và các gi i pháp
c th đ i v i công tác đ m b o an toàn lao đ ng trên cơng tr

ng thi cơng cơng

trình Nâng c p tr c chính h th ng Sơng Nhu . K t qu này s góp ph n tích
c c trong cơng tác l p, th m đ nh, th c hi n các bi n pháp đ m b o an tồn lao
đ ng đ i v i t ng cơng tr

ng c th .
3


CH

NG 1 T NG QUAN V QU N LÝ AN TOÀN LAO

NG

TRONG XÂY D NG
Nh ng n m g n đây, cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , s l
cơng trình xây d ng đ

ng các d án,

c tri n khai, thi công bàn giao đ a vào v n hành, s

d ng ngày càng nhi u. Các công ngh , thi t b thi công tiên ti n đ

c ng d ng

r ng rãi trên nhi u cơng trình, đem l i n ng su t, hi u qu lao đ ng cao, ti n đ
thi công đ

c rút ng n, ch t l

ngành Xây d ng t ng b
v sinh lao đ ng đã đ

ng cơng trình t ng lên đáng k , t o đi u ki n đ

c h i nh p v i khu v c và th gi i. Cơng tác an tồn c chú tr ng và t ng c

ng nh m h n ch th p nh t x y

ra tai n n.Tuy nhiên, tình tr ng tai n n lao đ ng trong l nh v c Xây d ng x y ra
đang

m c đáng báo đ ng, đ c bi t là t l tai n n lao đ ng ch t ng

g n 40% t ng s ng

i chi m

i ch t[1]. Tình tr ng tai n n lao đ ng t ng cao trong l nh

v c Xây d ng trong nh ng n m v a qua có th do các nguyên nhân chính nh
sau:
-

Vi ph m các quy đ nh v an tồn lao đ ng;

-

Cơng tác t p hu n v an toàn lao đ ng ch a đ t yêu c u;

-

Vi ph m v vi c trang b và s d ng các thi t b b o h lao đ ng;

Vì v y, trong ch

ng này, tác gi s t p trung đánh giá t ng quan v tình hình

ch p hành các quy đ nh và công tác t p hu n v an toàn lao đ ng, và vi c trang
b , s d ng các thi t b b o h lao đ ng trong l nh v c Xây d ng

Vi t Nam

trong nh ng n m g n đây.
1.1 Khái qt v cơng tác an tồn lao đ ng trong xây d ng
1.1.1 Qu n lý lao đ ng
Qu n lý lao đ ng là ho t đ ng qu n lý lao đ ng con ng

i trong m t t ch c

nh t đ nh trong đó ch th qu n tr tác đ ng lên khách th b qu n tr nh m m c
đích t o ra l i ích chung c a t ch c. Trong n n kinh t th tr
4

ng các doanh


nghi p đ

c đ t trong s c nh tranh quy t li t. Vì v y đ t n t i và phát tri n

doanh nghi p ph i th

ng xuyên tìm cách nâng cao hi u qu s n xu t kinh

doanh.
Trong đó các cơng vi c ph i quan tâm hàng đ u là qu n tr lao đ ng. Nh ng vi c
làm khác s tr nên vô ngh a n u công tác qu n lý lao đ ng không đ
đúng m c không đ

c th

c chú ý

ng xuyên c ng c . Th m chí khơng có hi u qu ,

khơng th th c hi n b t k chi n l

c nào n u t ng ho t đ ng không đi đôi v i

vi c hoàn thi n và c i ti n công tác qu n lý lao đ ng.
M t doanh nghi p dù có đi u ki n thu n l i trong kinh doanh, có đ y đ đi u
ki n v t ch t k thu t đ kinh doanh có lãi, m t đ i ng công nhân viên đ m nh
nh ng khoa h c qu n lý không đ

c áp d ng m t cách có hi u qu thì doanh

nghi p đó c ng không t n t i và phát tri n đ
Ng

c.

c l i m t doanh nghi p đang có nguy c sa sút, y u kém đ khôi ph c ho t

đ ng c a nó, cán b lãnh đ o ph i s p x p, b trí l i đ i ng lao đ ng c a doanh
nghi p, sa th i nh ng nhân viên y u kém, thay đ i ch và tuy n nhân viên m i
nh m đáp ng tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p phù
h p v i kh n ng làm vi c c a t ng ng

i.

Khi qu n lý lao đ ng c n ph i đ o b o an toàn cho h khi làm vi c và công tác
trong nhà máy, x

ng s n xu t ho c cơng trình xây d ng. V y qu n lý lao đ ng

bao g m c qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng.
T i h i th o T ng c

ng khung pháp lý an toàn, v sinh lao đ ng trong các

ngành có nguy c cao do C c An tồn lao đ ng, Ban qu n lý d
12/50M/JPN (B Lao đ ng Th

án RAS

ng binh và Xã h i) t ch c t i TP.HCM ngày

29-11/2013, các di n gi cho bi t, xây d ng là m t trong nh ng ngành ngh có
nguy c tai n n, r i ro cao, trong đó tai n n lao đ ng (TNL ) trong l nh v c xây
d ng th

ng chi m kho ng 30% trong t ng s các v ch t ng
5

i


Hình 1.1: Tai n n lao đ ng trong xây d ng x y ra t i thành ph H Chí Minh

Nguyên nhân đ

c lý gi i là do 80% công nhân trong ngành xây d ng là lao

đ ng th i v , môi tr

ng làm vi c c a công nhân xây d ng th

ng không n

đ nh, có tâm lý ng i tham gia hu n luy n an toàn v sinh lao đ ng (ATVSL )
l i không ch u s c ép th c hi n ATVSL .
V y an toàn lao đ ng là các bi n pháp, công tác b o v nh m tránh x y ra tai
n n t n th

ng cho b t k b ph n, ch c n ng nào c a c th ng

x y ra trong q trình lao đ ng t i cơng tr

i lao đ ng

ng.

1.1.2 Qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng
Qu n lý an toàn lao đ ng nh m m c tiêu phòng ng a tai n n là chính. An tồn
lao đ ng hi u theo ngh a r ng là an tồn khơng ch cho m i ng
cơng trình, mà cịn ph i an tồn cho cơng trình, cơng tr
6

i lao đ ng .trên

ng s n xu t.

Theo lu t xây d ng 2004 thì trong quá trình thi cơng xây d ng cơng trình nhà
th u thi cơng có trách nhi m:
+ Th c hi n các bi n pháp đ m b o an toàn cho ng

i, máy móc, thi t b , tài

s n, cơng trình đang xây d ng, cơng trình đang xây d ng, cơng trình ng m và
các cơng trình li n k , đ i v i nh ng máy móc thi t b ph c v thi cơng ph i
đ

c ki m đ nh an toàn tr

c khi đ a vào s d ng.

+ Th c hi n bi n pháp k thu t an toàn riêng đ i v i t ng h ng m c cơng trình
ho c cơng vi c có u c u nghiêm ng t v an toàn.
+ Th c hi n các bi n pháp c n thi t nh m h n ch thi t h i v ng

i và tài s n

khi x y ra m t an toàn trong thi cơng xây d ng.
Qu n lý an tồn lao đ ng trong xây d ng là các ho t đ ng qu n lý lao đ ng
trong công tr

ng nh m đ m b o an tồn trong thi cơng xây d ng cơng trình.

1.2 Tình hình Qu n lý an toàn lao đ ng trong xây d ng trên th gi i và
Vi t Nam
Theo th ng kê c a B Lao đ ng và H i đ ng An toàn Qu c gia Hoa K cho

th y m c dù công nhân xây d ng ch s d ng kho ng 6% s c l c cho công vi c,
nh ng h ph i ch u đ n 12% ch n th

ng ho c b nh t t liên quan đ n ngh

nghi p (có đ n kho ng 250000 cho đ n 300000 ca ch n th
và 19% ph i ch u nh ng r i ro nh h
3000 ca trong n m- theo s li u

ng trong xây d ng)

ng đ n tính m ng do cơng vi c (kho ng

c tính t H i đ ng An toàn Qu c gia M và

kho ng 1000 ca theo s li u c a H i đ ng An tồn và S c kh e).
Các chi phí liên quan đ n ngành cơng nghi p này

c tính kho ng t 5 t đ n 10

t m t n m. T i Vi t Nam có hàng tr m v tai n n l n nh trong ngành xây
d ng, gây ch t và b th

ng nhi u ng

i c ng nh nh ng thi t h i v t ch t đáng

k .
7

Trong n m 2007, tình hình tai n n lao đ ng trong ngành xây d ng, đ c bi t là tai
n n lao đ ng nghiêm tr ng và tai n n lao đ ng ch t ng

i không gi m. Nguyên

nhân là do các đ n v ch a th c hi n đ y đ pháp lu t v b o h lao đ ng c ng
nh các v n b n ch đ o c a B ; thi u s quan tâm ch đ o, ki m tra sát sao v
an toàn-v sinh lao đ ng-phịng ch ng cháy n ; cơng tác hu n luy n, tuyên
truy n, giáo d c, ph bi n, h
bi n pháp c th cho ng

ng d n v pháp lu t b o h lao đ ng và nh ng

i lao đ ng ch a đ

làm công tác b o h lao đ ng ch a đ

c ti n hành th

ng xuyên; b máy

c coi tr ng; ch đ th ng kê báo cáo

ch a nghiêm túc; s d ng lao đ ng th i v không ký h p đ ng lao đ ng, không
qua đào t o v n cịn khá ph bi n.
Tr

c tình hình đó, B xây d ng ra cơng v n s 02/2008/CT-BXD “V vi c

ch n ch nh và t ng c

ng các bi n pháp đ m b o an toàn lao đ ng, v sinh lao

đ ng trong các đ n v thu c ngành Xây d ng”:
Tuy nhiên tình hình tai n n lao đ ng n m 2013 có xu h
nghiêm tr ng v ng

ng gia t ng và thi t h i

i và c a tiêu bi u là m t s v nh :

S p mái bê tơng t i cơng trình xây d ng nhà th Ng c Lâm (xã Linh S n, huy n
ng H , t nh Thái Nguyên) ngày 17/01/2013, s p 600m2 sàn bê tơng t ng 3
cơng trình xây d ng siêu th c a Lotte Mart (ph
An, t nh Bình D

ng Lái Thiêu, th xã Thu n

ng) ngày 04/08/2013, s p đ mái bê tông tum c u thang t ng

5 cơng trình tr s

Chi c c Thu huy n Yên D ng (t nh B c Giang) ngày

30/08/2013, s p giàn giáo t i cơng trình nhà

t nhân

xã

L ng Giang, t nh B c Giang vào sáng 04/10/2013 làm m t s ng
th

ng.

8

i Lâm, huy n
i ch t và b


Hình 1.2 Di n tích l n sàn bê tơng b s p t i Lotte Mart

T i h i th o T ng c

ng an toàn v sinh lao đ ng trong các ngành có nguy c

cao t i Vi t Nam” do B Lao đ ng – Th

ng binh và Xã h i (L -TB&XH), T

ch c Lao đ ng qu c t (ILO) t ch c t i Hà N i v a qua thì l nh v c x y ra
nhi u tai n n lao đ ng nhi u nh t là xây d ng (cơng trình dân d ng, cơng
nghi p, giao thơng) chi m 51,11% t ng s v tai n n ch t ng

i; khai khoáng

12,7%; SX v t li u xây d ng 8,3% và c khí ch t o 8%. Nguyên nhân d n đ n
tai n n là do vi ph m quy trình, khơng có bi n pháp an tồn v sinh lao đ ng.

Tình hình trên cho th y tình hình qu n lý an tồn lao đông trong xây d ng v n
ch a đ

c quan tâm chú tr ng, c n ph i có nh ng nghiên c u chuyên sâu m i

có th gi m thi u tình tr ng tai n n trên.
1.3

Tình hình ch p hành các quy đ nh v an toàn lao đ ng

Trong l nh v c Xây d ng, vi c th c hi n các quy đ nh v an toàn - v sinh lao
đ ng

m t s đ n v ch a đ

cán b , nhân viên và ng

c nghiêm túc. Khơng ít đ n v tuy có t ch c cho

i lao đ ng h c t p và tri n khai th c hi n các quy đ nh
9


v b o đ m an toàn - v sinh lao đ ng nh ng cịn mang tính hình th c, hi u qu
mang l i ch a cao. Tình tr ng an toàn - v sinh lao đ ng không đ m b o trong
lao đ ng, đ x y ra cháy n còn khá ph bi n, đ c bi t tai n n lao đ ng có chi u
h

ng gia t ng, mà nguyên nhân ch y u là do ng

i s d ng lao đ ng và ng

i

lao đ ng ch a th c hi n nghiêm túc các quy đ nh v an toàn - v sinh lao đ ng [1].
1.3.1 Cơng tác an tồn lao đ ng t i các doanh nghi p xây d ng
Các k t qu kh o sát c a các c qua ch c n ng đã cho th y h u h t các đ n v
đ u b trí cán b làm cơng tác an tồn - v sinh lao đ ng, trong đó có m t s
đ n v s d ng cán b chuyên trách, v i đa s có chun mơn, nghi p v v an
toàn - v sinh lao đ ng (h u h t có trình đ cao đ ng, đ i h c) [2], [3]. Nh ng
vi c th c hi n trách nhi m v an toàn – v sinh lao đ ng v n mang tính hình
th c[3].
i v i vi c t ch c m ng l

i an toàn- v sinh viên t i n i lao đ ng, là m t yêu

c u b t bu c theo quy đ nh[4], s đ n v thành l p m ng l

i an toàn- v sinh

viên chi m t l r t th p trong các đ n v có ch c n ng thi cơng, cá bi t có m t
s đ n v s d ng trên 1.000 lao đ ng v n không thành l p m ng l

i an toàn-

v sinh viên[1]. M c dù quy đ nh yêu c u các đ n v s d ng trên 1.000 lao
đ ng ph i thành l p H i đ ng b o h lao đ ng[4], nh ng v n có m t s đ n v
thu c lo i này không thành l p, trong khi m t s đ n v s d ng ít lao đ ng h n
l i thành l p H i đ ng b o h lao đ ng.
V vi c l p k ho ch an toàn- v sinh lao đ ng hàng n m, k t qu kh o sát c a

S Xây d ng Thành ph H Chí Minh cho bi t các đ n v th c hi n r t h n
ch [5].
i v i vi c t ki m tra v an toàn- v sinh lao đ ng, đa s đ n v có ti n hành
t ki m tra toàn di n nh ng t n su t ki m tra chênh l ch nhau khá nhi u, có đ n
v ki m tra 12 l n/n m nh ng c ng có đ n v ch ki m tra 1 l n/n m, không
đúng quy đ nh yêu c u t i thi u ph i t ki m tra toàn di n 6 tháng/l n[6]. M t s
10


công tr

ng ch a l p s nh t ký an tồn (s nh t ký thi cơng c ng khơng ghi

chép các thơng s v an tồn lao đ ng); doanh nghi p có t ki m tra an tồn lao
đ ng trên cơng tr

ng nh ng hi u qu ch a cao, n ng tính hình th c[3].

V vi c ban hành n i quy, quy ch v an toàn – v sinh lao đ ng, ph n l n các
đ n v có ban hành n i quy, quy ch đ đi u hành công tác an toàn – v sinh lao
đ ng nh ng vi c qu n lý c th th

ng xuyên thông qua các v n b n đi u hành,

ch đ o còn h n ch , theo k t qu kh o sát c a S Xây d ng Thành ph H Chí
Minh: ch có 4/41 đ n v kê khai có ban hành nh ng v n b n d ng này[5].
1.3.2 Cơng tác an tồn lao đ ng t i các công tr

ng xây d ng

S Xây d ng Thành ph H Chí Minh đã ki m tra các cơng tr

ng xây d ng

nh ng cơng trình có quy mơ l n, đang trong q trình thi cơng, s d ng nhi u
lao đ ng ch u r i ro nh thi công t ng h m, trên các t ng cao, s d ng các thi t
b có yêu c u nghiêm ng t v an toàn (v n th ng, c n tr c…)[5]. Các công
tr

ng đ u có m t s v n đ v an tồn – v sinh lao đ ng nh trong t ch c

m t b ng công tr

ng, hu n luy n, trang b ph

ng ti n b o h lao đ ng cho

công nhân, qu n lý s d ng các thi t b có yêu c u nghiêm ng t v an toàn…[5].
V t ch c m t b ng cơng tr

ng xây d ng, các cơng tr

có thi t k t ng m t b ng công tr
khai t i c ng chính c a cơng tr
khơng xu t trình đ

ng đ

c ki m tra đ u

ng xây d ng nh ng không niêm y t công

ng theo quy đ nh, cá bi t có m t s cơng trình

c thi t k t ng m t b ng cơng tr

ng xây d ng (3/13 cơng

trình)[5].
V cơng tác đ m b o k thu t an toàn v sinh lao đ ng, tai n n ch ng ngã cao và
s d ng đi n đ

c đánh giá là chi m t l l n nh t trên các công tr

d ng. C th , t l tai n n lao đ ng làm ch t ng
đi n gi t chi m 19 %[1].

11

ng xây

i do ngã cao chi m 28,1 %,


Hình 1.3 Tai n n do s p dàn giáo
Hình trên th

cơng trình Formusa

hi n c nh đ nát c a dàn giáo b s p t i công tr

ng d

án

Formusa, Hà T nh do ki m tra k t c u dàn giáo không đ m b o nh ng khơng
báo cáo [1].
i v i cơng tác an tồn khi s d ng đi n, k t qu ki m tra t i các công tr
xây d ng v n t n t i các v n đ th
thi cơng cơng trình g n đ

ng tr c nh khơng có bi n pháp b o v khi

ng đi n cao th ; không n i đ t v các t đi n (4/13

cơng trìnhvi ph m), dây d n đi n không treo mà r i d
đ ng n

c), không s d ng

ng

i đ t (k c trên m t sàn

c m chuyên d ng ho c s d ng thi t b đi n c m

tay nh ng không th c hi n đo cách đi n tr

c khi đ a vào s d ng[5].

Ngồi cơng tác an tồn ngã cao và s d ng đi n, cơng tác phòng ch ng cháy n
c ng r t c n thi t ph i quan tâm vì t l đ x y ra các đám cháy c ng không nh
[2]. H u h t các cơng trình đã ki m tra đ u khơng có ho c có nh ng khơng đ y
đ ph

ng án phịng cháy ch a cháy, c u n n cho công tr

ng. Vi c b trí thi t

b ch a cháy c c b t i các khu v c đang th c hi n nh ng công vi c d x y ra
cháy (thi công hàn, c t, l p đ t các h th ng l nh…) v n ch a đ y đ , nhi u
12


cơng trình b trí thi u s l

ng bình ch a cháy, tiêu l nh ch a cháy t i nh ng v

trí này[3],[5].
V cơng tác t ch c th c hi n an toàn – v sinh lao đ ng trên công tr
công tr

ng, nhi u

ng xây d ng khơng thành l p Ban an tồn ho c có thành l p nh ng

ho t đ ng kém hi u qu [2]. Cơng tác giám sát an tồn – v sinh lao đ ng trên
các cơng tr

ng khơng đ

cịn l ng l o. Th c t

c chú tr ng, s ki m tra c a các c quan ch c n ng

nhi u cơng trình xây d ng, ch đ u t d án th

ng thuê

các nhà th u đ m trách t ng ph n vi c; các nhà th u l i s d ng cai th u - th
các nhóm th thi cơng. Do đó, v n đ b o đ m an toàn lao đ ng đ

c phó m c

h t cho các cai th u. H n n a, do áp l c v ti n đ cơng trình, c ng v i khó
kh n v tài chính, nên vi c đ u t th c hi n các quy đ nh v b o đ m an toàn lao
đ ng ch a đ

c các nhà th u xây d ng quan tâm đúng m c[5].

i v i công tác qu n lý s d ng các thi t b có yêu c u nghiêm ng t v an tồn,
vi c b trí s d ng thi t b th c t còn nhi u v n đ , nh s d ng v n th ng l ng
nh ng c a ra vào v n th ng t i m t s công trình l p đ t khơng đúng quy đ nh
(khơng kín, có th m t phía trong cơng trình); ho c có v n th ng khơng có b o
hi m thi t b , trong l ng không dán b ng ch d n v n hành, ho c có tr

ng h p

khơng có quy t đ nh phân công nhân viên v n hành[5]. Nhi u công tr
không l p ph

ng án v n hành an toàn v n hành c n tr c tháp m c dù s d ng

c n tr c tháp tay ngang có ph m vi ho t đ ng v
tr

ng.

ng

t ra kh i m t b ng công

i v i vi c v n hành c n tr c tháp, vi ph m ph bi n t i các cơng trình

là khơng b trí ph c u ho c ph c u ph i làm kiêm nhi m nhi u vi c, khơng s
d ng cịi báo khi c u hàng, v t t , không niêm y t s đ gi i h n t i tr ng- t m
v i c a c n tr c[3].
T nh ng phân tích hi n tr ng th c t v tình hình ch p hành nh ng quy đ nh an
toàn – v sinh lao đ ng c a các doanh nghi p xây d ng c ng nh t i các cơng
tr

ng xây d ng, có th th y r ng vi c th c hi n t t nh ng quy đ nh an toàn –

v sinh lao đ ng đã có s quan tâm h n t phía ng
13

i s d ng lao đ ng và ý


th c v nh ng quy đ nh này c a ng

i lao đ ng c ng đ

tình tr ng tai n n lao đ ng t i các công tr
v n có chi u h

c nâng cao. Tuy nhiên,

ng xây d ng trên ph m v c n

ng gia t ng (n m sau cao h n n m tr

c

c) mà nguyên nhân

chính v n là s thi u trách nhi m c a các đ n v s d ng lao đ ng và s ch
quan, thi u ý th c c a chính nh ng ng

i lao đ ng trong vi c th c hi n nh ng

quy đ nh v an toàn – v sinh lao đ ng khi th c hi n các công vi c n ng nh c t i
hi n tr

ng. Vì v y, cơng tác qu n lý an tồn – v sinh lao đ ng c n ph i đ

c

t ng c

ng đ yêu c u các doanh nghi p Xây d ng ph i th c hi n nghiêm ch nh

các quy đ nh v an toàn lao đ ng nh m tránh các tai n n lao đ ng x y ra.
1.4
1.4.1

Công tác t p hu n v an tồn lao đ ng
ánh giá chung v cơng tác t p hu n an toàn lao đ ng

M i cơng trình xây d ng đ

c xây d ng theo m t thi t k và công ngh k thu t

riêng c ng nh xây d ng trong nh ng đi u ki n mơi tr

ng khác nhau. Q

trình t khi kh i cơng cho đ n khi hồn thành cơng trình th

ng kéo dài, ph

thu c vào quy mơ và tính ch t ph c t p v k thu t c a t ng cơng trình. Q
trình thi công đ

c chia thành nhi u giai đo n, m i giai đo n thi công l i chia

thành nhi u công vi c khác nhau, các công vi c ch y u di n ra ngoài tr i ch u
tác đ ng r t l n c a các nhân t môi tr

ng x u nh m a, n ng nóng, b i, n ...

Do đó, các cá nhân tham gia các ho t đ ng xây d ng th
v i môi tr

ng xuyên ph i ti p xúc

ng t i n i xây d ng cơng trình c ng nh các lo i máy xây d ng và

các d ng c lao đ ng nên r t d x y ra các tai n n lao đ ng và phát sinh các
b nh ngh nghi p. Vì v y, đ đ m b o an toàn cho ng
nâng cao ch t l

i và thi t b c ng nh

ng xây d ng cơng trình, các đ n v s d ng lao đ ng ph i h t

s c coi tr ng công tác t p hu n v an toàn lao đ ng.
B Lao đ ng - Th

ng binh và Xã h i (B L TBXH) [7] đã công b ngành

Xây d ng là m t trong 11 ngành có nguy c cao v tai n n lao đ ng. Công b
này đ

c cho là do ngành xây d ng là ngành có l c l
14

ng lao đ ng cao th 4

trong c n

c, trong đó kho ng 80% cơng nhân xây d ng hi n nay làm vi c có

tính th i v , ch a đ
đ

c đào t o bài b n, thi u chuyên môn và ch a đáp ng

c nh ng yêu c u v tính chuyên nghi p trên công tr

ng.

ánh giá chung v công tác hu n luy n an toàn – v sinh lao đ ng, theo đánh
giá c a C c An toàn lao đ ng thu c B L TBXH[1], công tác hu n luy n này
đã có nh ng chuy n bi n tích c c v c n i dung và ph
trong nh ng n m v a qua; s ng

iđ

ng pháp hu n luy n

c hu n luy n t ng d n theo các n m.

i ng cán b làm cơng tác qu n lí Nhà n

cđ

c nâng cao trình đ nghi p v

thơng qua các khố hu n luy n, t p hu n v ch đ , chính sách; k n ng và
nghi p v thanh tra; t p hu n gi ng viên, đào t o chuyên môn v giám sát môi
tr

ng và b nh ngh nghi p, phòng ch ng b nh b i ph i si líc, … M c dù đã có

s c g ng trong công tác hu n luy n v an toàn - v sinh lao đ ng nh ng trong
th c t s l

ng ng

iđ

c hu n luy n v an toàn - v sinh lao đ ng cịn ít. C c

An tồn lao đ ng [7] c ng cho bi t ch có kho ng g n 10% s cán b làm cơng
tác an tồn - v sinh lao đ ng
l n là đ

các doanh nghi p nhà n

c hu n luy n nghi p v và b i d

c, liên doanh, t nhân

ng ki n th c v an toàn - v sinh

lao đ ng.
V vi c đào t o v an toàn lao đ ng trong h th ng giáo d c, vi c đ a các ki n
th c v an toàn - v sinh lao đ ng vào gi ng d y trong h th ng giáo d c, đào

t o và d y ngh ch a đ

c nhi u và còn ch m[3]. Vi c xây d ng giáo trình và

ph bi n ki n th c an toàn - v sinh lao đ ng trong h th ng giáo d c và đào t o,
d y ngh v n còn ch a đ

c tiêu chu n hố, cịn thi u nhi u n i dung.

giáo viên, hu n luy n viên ch a đ

i ng

c đào t o m t cách có h th ng v ki n th c

an tồn - v sinh lao đ ng c ng nh ch a có nh ng hi u bi t c b n v lu t pháp
an toàn - v sinh lao đ ng[3].
V ch t l

ng và ph

ng pháp hu n luy n, ch t l

c a các l p hu n luy n ch a đáp ng đ

ng và n i dung hu n luy n

c các yêu c u phát tri n hi n nay nh :

an toàn trong s d ng công ngh m i; các y u t đ c h i, nguy c r i ro m i;

15


c p nh t các ph

ng pháp c i thi n đi u ki n lao đ ng m i, các tiêu chu n an

toàn - v

sinh lao đ ng qu c t , khoa h c v

c i thi n đi u ki n lao

đ ng,...Ph

ng pháp gi ng d y n ng v lý thuy t, ít th c ti n, thi u hình nh,

c nh báo, thí nghi m, d ng c tr c quan, th c hành, mơ hình mơ ph ng ... d n
đ n hi u qu gi ng d y ch a đ
đ

c cao. Ngồi ra, s l

ng cán b , cơng nhân

c đào t o so v i qui đ nh c a pháp lu t là q ít và khơng đ

ki m soát v m t ch t l

c ki m tra,

ng, đ c bi t là khi xu t hi n m t s lo i hình doanh

nghi p t nhân cung c p d ch v hu n luy n an toàn – v sinh lao đ ng[1].
1.4.2

nh h

ng c a công tác t p hu n đ n tai n n lao đ ng

V tình hình tai n n lao đ ng, theo thông báo c a C c An toàn lao đ ng [1], m i
n mc n

c có t i h n 600 ng

i ch t vì tai n n lao đ ng. L nh v c Xây d ng

là m t trong hai l nh v c ngh x y ra tai n n lao đ ng ch t ng

inhi u nh t. M t

trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n tai n n lao đ ng ch t ng

i là do đ n

v s d ng lao đ ng t ch c hu n luy n v các bi n pháp đ m b o an toàn lao
đ ng ch a đ t hi u qu theo yêu c u.
TT

Ch tiêu th ng kê

N m 2014

N m 2015

T ng/gi m

1

S v

6.709

7.620

+911 (13,6 %)

2

S n n nhân

6.941

7.785

+844 (12,2 %)

3

S v có ng

592

629

+37 ( 6,2%)

4

S ng

i ch t

630

666

+36 (5,7%)

5

S ng

i b th

1.544

1.704

+160 (10,4 %)

6

S lao đ ng n

2.136

2.432

+296 (13,9%)

i ch t

ng n ng

B ng 1.1: So sánh tai n n lao đ ng n m 2014 và 2015 [2]
B ng 1.1 cho th y các ch tiêu th ng kê v tai n n lao đ ng c a n m 2015

đ u t ng so v i n m 2014. Thơng báo v tình hình tai n n lao đ ng c a C c An
16


toàn lao đ ng [1] cho th y l nh v c xây d ng đ x y ra nhi u tai n n lao đ ng
ch t ng

i nh t (35,2% t ng s v tai n n ch t ng

i và 37,9% t ng s ng

i

ch t) và c ng là l nh v c có s v tai n n nghiêm tr ng nhi u nh t trong n m
2015 (4 v trong t ng s 6 v tai n n nghiêm tr ng). C c An toàn lao đ ng c ng
ch ra r ng ng
ng

i s d ng lao đ ng không hu n luy n an toàn lao đ ng cho

i lao đ ng là m t trong n m nguyên nhân ch y u d n đ n tai n n lao đ ng

(9,7% t ng s v do nguyên nhân này).
Ngoài ra, trong l nh v c xây d ng đã đ x y ra r t nhi u v tai n n lao đ ng
nghiêm tr ng và s v tai n n v n gia t ng nh ng công tác hu n luy n v an
toàn lao đ ng t i các công tr

ng xây d ng v n ch a đ

c đ cao và v n b cho

là m t trong nh ng nguyên nhân ch y u d n đ n tai n n lao đ ng. V tai n n
x y ra ngày 22/8/2008 t i cơng trình nhà dân (huy n Hóc Mơn) làm ch t m t
công (sinh n m 1986) do b ngã t trên cao vào l ch l p thang máy[2].V tai
n n th hai x y ra ngày 28/8/2008 t i cơng trình xây d ng tr m nghi n xi m ng
(qu n 9) làm ch t m t công nhân (sinh n m 1982) do b ngã dàn giáo t trên cao
– nguyên nhân c a 2 v tai n n này đ
luy n, c nh báo cho ng

c xác đ nh m t ph n là do không hu n

i lao đ ng khi làm vi c trên cao [2].

Ngoài nh ng v tai n n do ngã t trên cao, nh ng n m v a qua đã ch ng ki n
nhi u v tai n n khi đang khai thác đá ph c v các cơng trình xây d ng; nhi u
v tai n n do s t l mái h đào, đi n gi t, do l i v n hành máy thi công … t t c
nh ng v tai n n k trên đ u có m t ph n nguyên nhân đ n t công tác hu n
luy n v an tồn lao đ ng. Ví d : khi khai thác đá ph i đ
t khai thác theo đi u ki n đ a hình c ng nh ph

c hu n luy n v th

ng c a các phi n đá, cơng tác

an tồn n mìn trong khai thác đá đ đ m b o an toàn khi khai thác đá

các đ t

sau.
M t s cơng trình nghiên c u đã ch ra r ng tình tr ng an tồn có nh h

ng

đáng k đ n hành vi an toàn cá nhân, và gi a hành vi an toàn cá nhân và vi c
th c hi n đ m b o an tồn lao đ ng có t
17

ng quan khá ch t ch [8],[9]. Nh