CORTICOID TRONG điều TRỊ LAO(1)

CORTICOID TRONG ĐIỀU TRỊ LAO



VÙNG VỎ THƯỢNG THẬN

Vùng ngoài ( vùng cuộn)
Bài tiết hormon điều hịa thăng bằng điện giải:
Aldosterol

Vùng trong( vùng bó lưới):
Bài tiết hormon chuyển hóa: Cortisol ( hydrocortisol)
và Androgen.
Chịu sự điều khiển bởi ACTH



VÙNG DƯỚI ĐỒI
(+)

INPUT CẢM GIÁC

CRF

TUYẾN YÊN TRƯỚC
(+)

(+)

 ĐẠI THỰC BÀO KÍCH
HOẠT VÀ TẾ BÀO PHỤ

ACTH

(-)

TRỢ
(+)
(-)
CORTISOL (HYDROCORTISOL)

(+)

VỎ THƯỢNG
THẬN

ACTH ( Adrenocorticotrophic hormone)
CRF ( Corticotrophin-releasing factor)


HIỆU ỨNG HPA (Hypothalamic Pituitary Adrenal)
TRỤC DƯỚI ĐỒI- TUYẾN YÊNTUYẾN THƯỢNG THẬN

•

Hồi phục HPA trong vài ngày

Ngắn ngày

Khi điều trị Corticoid dài ngày,

( <1 tuần)

nếu ngừng đột ngột sẽ bùng
phát bệnh trở lại, nặng hơn là

điều trị
Ức chế kéo dài liên tục HPA ( 12 tháng) sau khi ngừng

nhiều tuần

•

Kéo dài

suy thượng thận cấp ( dùng
quá 2 tuần được coi là có nguy
cơ)


Hội chứng suy
thượng thận cấp

•
•
•
•

Sốt,
Đau cơ,
Đau khớp,

Khó chịu

Hội chứng giả u não

•
•

Tăng áp lực nội sọ
Phù gai thị

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ


Hydrocortison và các chế phẩm
tổng hợp cùng loại đều uống
được

Các este tan trong nước được
dùng đường tĩnh mạch

HẤP THU

Dùng glucocorticoid tại chỗ kéo dài ( ổ
khớp, bơi ngồi da, khí dung đường hô
hâp) vẫn được hấp thu vào máu và có tác
dụng toan thân

Các dạng dịch treo để tiêm bắp,
có tác dụng kéo dài

PHÂN BỐ, CHUYỂN HÓA, THẢI TRỪ


CƠ CHẾ TÁC DỤNG

Khi đi vào cơ thể, corticoid sẽ gắn vào các receptor có trên màng tế bào, phức hợp này đi vào nhân tế bào tác động vào quá
trình tổng hợp ADN, quá trình dịch mã của tế bào để sản xuất những protein khác nhau => điều hòa hoạt động sinh lý của cơ
thể



TÁC DỤNG SINH HỌC


CHUYỂN HĨA

GLUCID

-

PROTID

↑ tạo G

↑ thối hóa protid, lipid

↑ G máu

-- ↓↓ v/chuyển

v/chuyển a.amin
a.amin vào
vào

↑ tích lũy

TB
TB

Glycogen/gan

-- ↑↑ a.amin
a.amin tự
tự do
do trong
trong máu
máu

Xuất hiện/nặng thêm
ĐTĐ

↑ tht Na+ & H2O
↑ thải K+ & H+
↑ thải Ca2+/ống thận
↓ hấp thu Ca2+/ruột

-  tăng acid béo tự do
trong máu

TÁI PHÂN BỐ

TEO CƠ

GIẢI

-

↓ sử dụng G ở mơ

-

NƯỚC & ĐIỆN

LIPID

MỠ

-

Phù + THA

Yếu cơ + nhiễm kiềm

-

Lỗng xương



Co phế quản, tăng tính
thấm thành mạch

Phosphatidyl inositol diphosphat
Dị nguyên

Glucocorticoid
(-)

IgE

Phosphalipase C

Diacyl glycerol

Inositol diphosphat

Giải phóng Histamin, Serotonin gây dị ứng



DEXAMETHASON
(( METHYLPREDNISOLON
METHYLPREDNISOLON)

PREDNISOLON

CHỐNG VIÊM

CORTISOL

CHUYỂN HÓA ĐƯỜNG

THỜI GIAN BÁN HỦY



NGUYÊN TẮC TRƯỚC KHI ĐIỀU TRỊ

Việc sử dụng corticoid đa phần dựa vào kinh nghiệm

1, Cân nhắc kỹ giữa nguy cơ và lợi ích khi dùng thuốc

2, Trên từng bệnh nhân cần xác định liều thích hợp, có hiệu quả bằng đánh giá sự tiến triển bệnh và
tác dụng phụ để thay đổi liều

3, Thời gian dùng thuốc kéo dài trên 1 tuần thì tác dụng khơng mong muốn sẽ tăng về số lượng,
cường độ , thậm chí cả tử vong

4,Không được ngừng thuốc đột ngột sau 1 đợt điều trị dài


-

Dùng corticoid thiên nhiên phải ăn nhạt

( đối với loại tổng hợp phải ăn tương đối nhạt)

-

Luôn cho 1 liều duy nhất vào 8h sáng.

Nếu dùng liều cao thì uống 2/3 buổi sáng, 1/3 buổi chiều

-

Tìm hiểu liều tối thiểu có tác dụng

NGUYÊN TẮC DÙNG

-

Kiểm tra định kỳ nước tiểu, huyết áp, điện giải đồ, glucose, trục HPA

-

Dùng phối hợp thuốc phải tăng liều Insulin đối với người đái tháo đường

THUỐC

-

Chế độ ăn: ít muối, ít đường, ít lipid, bổ sung vitamin D

Tuyệt đối vô khuẩn khi tiêm vào ổ khớp

Dùng 1 đợt thuốc kéo dài trên 1 tháng hoặc với liều cao thì khơng được
ngừng đột ngột

Tác dụng phụ của corticoid