TIỂU LUẬN CORTICOID TRONG điều TRỊ LAO (bộ môn LAO)

CORTICOID TRONG
ĐIỀU TRỊ LAO



VÙNG VỎ THƯỢNG
THẬN

Vùng ngoài ( vùng cuộn)
Bài tiết hormon điều hịa
thăng bằng điện giải:
Aldosterol

Vùng trong( vùng bó lưới):
Bài tiết hormon chuyển hóa:
Cortisol ( hydrocortisol) và
Androgen.
Chịu sự điều khiển bởi ACTH



VÙNG DƯỚI ĐỒI
INPUT
CẢM GIÁC

(+)

CRF
TUYẾN YÊN TRƯỚC

(+)

(+)

ĐẠI THỰC
BÀO KÍCH
HOẠT VÀ TẾ
BÀO PHỤ TRỢ

ACTH

(-)

(+)
(-)
CORTISOL
(HYDROCORTISOL)

ACTH ( Adrenocorticotrophic hormone)
CRF ( Corticotrophin-releasing factor)

(+)

VỎ
THƯỢNG
THẬN


HIỆU ỨNG HPA (Hypothalamic Pituitary Adrenal)
TRỤC DƯỚI ĐỒI- TUYẾN YÊNTUYẾN THƯỢNG THẬN

Ngắn
ngày ( <1 • Hồi phục HPA trong vài ngày
tuần)
Kéo dài
• Ức chế kéo dài liên tục HPA ( 12
nhiều
tháng) sau khi ngừng điều trị
tuần

Khi điều trị Corticoid dài
ngày, nếu ngừng đột ngột
sẽ bùng phát bệnh trở lại,
nặng hơn là suy thượng
thận cấp ( dùng quá 2 tuần
được coi là có nguy cơ)


Hội chứng
suy thượng
thận cấp

•
•
•
•

Sốt,
Đau cơ,
Đau khớp,
Khó chịu

Hội chứng
giả u não

• Tăng áp lực
nội sọ
• Phù gai thị

PHÁC ĐỒ
ĐIỀU TRỊ


Hydrocortison và các
chế phẩm tổng hợp
cùng loại đều uống
được

Các este tan trong
nước được dùng
đường tĩnh mạch

HẤP THU

Dùng glucocorticoid tại chỗ
kéo dài ( ổ khớp, bơi ngồi
da, khí dung đường hơ
hâp) vẫn được hấp thu vào
máu và có tác dụng toan
thân

Các dạng dịch treo
để tiêm bắp, có tác
dụng kéo dài


PHÂN BỐ, CHUYỂN HÓA, THẢI TRỪ


CƠ CHẾ TÁC DỤNG

Khi đi vào cơ thể, corticoid sẽ gắn vào các receptor có trên màng tế bào,
phức hợp này đi vào nhân tế bào tác động vào quá trình tổng hợp ADN,
quá trình dịch mã của tế bào để sản xuất những protein khác nhau =>
điều hòa hoạt động sinh lý của cơ thể



TÁC DỤNG SINH HỌC


CHUYỂN HÓA

GLUCID

PROTID

- ↑ tạo G
- ↓ sử dụng G ở mơ

- ↑ G máu

- ↑ tích lũy
Glycogen/
gan
Xuất
hiện/nặng
thêm ĐTĐ

LIPID

↑ thối hóa protid, lipid

- ↓ v/chuyển
a.amin vào TB
- ↑ a.amin tự
do trong máu

- tăng acid
béo tự do
trong máu

TEO CƠ

TÁI PHÂN
BỐ MỠ

NƯỚC & ĐIỆN
GIẢI

- ↑ tht Na+ & H2O
- ↑ thải K+ & H+

- ↑ thải Ca2+/ống
thận
- ↓ hấp thu
Ca2+/ruột

- Phù + THA
- Yếu cơ + nhiễm kiềm
- Loãng xương



Co phế quản,
tăng tính thấm
thành mạch



Dị nguyên

Glucocorticoid

Phosphatidyl inositol
diphosphat

(-)
IgE

Phosphalipase C

Diacyl glycerol

Inositol
diphosphat

Giải phóng Histamin, Serotonin gây
dị ứng



DEXAMETHASON

( METHYLPREDNISOLON)

PREDNISOLON

CHỐNG VIÊM

CORTISOL
CHUYỂN HÓA
ĐƯỜNG

THỜI GIAN
BÁN HỦY



NGUYÊN TẮC TRƯỚC KHI ĐIỀU TRỊ

Việc sử dụng corticoid đa phần dựa vào kinh nghiệm

1, Cân nhắc kỹ giữa nguy cơ và lợi ích khi dùng thuốc
2, Trên từng bệnh nhân cần xác định liều thích hợp, có hiệu quả
bằng đánh giá sự tiến triển bệnh và tác dụng phụ để thay đổi
liều

3, Thời gian dùng thuốc kéo dài trên 1 tuần thì tác dụng khơng
mong muốn sẽ tăng về số lượng, cường độ , thậm chí cả tử vong

4,Khơng được ngừng thuốc đột ngột sau 1 đợt điều trị dài


- Dùng corticoid thiên nhiên phải ăn nhạt
( đối với loại tổng hợp phải ăn tương đối nhạt)
- Luôn cho 1 liều duy nhất vào 8h sáng.
Nếu dùng liều cao thì uống 2/3 buổi sáng, 1/3 buổi chiều
- Tìm hiểu liều tối thiểu có tác dụng
NGUYÊN TẮC
DÙNG THUỐC

- Kiểm tra định kỳ nước tiểu, huyết áp, điện giải đồ, glucose, trục HPA

- Dùng phối hợp thuốc phải tăng liều Insulin đối với người đái tháo đườn
- Chế độ ăn: ít muối, ít đường, ít lipid, bổ sung vitamin D
- Tuyệt đối vô khuẩn khi tiêm vào ổ khớp
- Dùng 1 đợt thuốc kéo dài trên 1 tháng hoặc với liều cao thì khơng được
ngừng đột ngột

Tác dụng phụ của corticoid