TIỂU LUẬN các PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN LAO (bộ môn LAO)

LOGO

CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN
LAO

www.themegallery.com


 1. Sự ra đời của nó làm cuộc đời trở nên rõ ràng hơn.
 2. Cùng với nó Atoni Leeuwenhook đã trở thành ông tổ ngành vi sinh học.


- Những kính hiển vi ban đầu được phát minh vào năm 1590 ở
Middelburg, Hà Lan . Ba người thợ tạo kính là Hans Lippershey (người đã
phát triển các kính viễn vọng trước đó), Zacharias Janssen, cùng với cha
của họ là Hans Janssen là những người đầu tiên xây dựng nên những kính
hiển vi sơ khai.
-Đóng góp lớn nhất thuộc về nhà phát minh người Hà Lan Antoni Philips
van Leeuwenhoek, người đã phát triển kính hiển vi, là người đầu tiên
quan sát thấy các vi khuẩn và động vật nguyên sinh và trở thành ông tổ
của ngành vi sinh học.


 Bạn có thể nhìn thấy nó trên ghế đá, ngoài bãi cỏ, dưới gốc cây, trong thùng rác và thậm chí
đơi khi ở dưới dép của mình.

 Là kết quả vận chuyển từ hốc mũi xuống phế nang và ra ngoài bằng miệng.


Đờm là các chất tiết ra từ
hốc mũi tới phế nang và thải

ra ngoài miệng. Đờm gồm
các dịch tiết của khí phế
quản, phế nang, họng, các
xoang hàm trán, các hốc
mũi. 


 24/03/1882, tại 1 buổi họp ở Viện sinh lý học Berlin,
Robert Koch -39 tuổi đã tuyên bố dõng dạc “ Bệnh
lao do 1 loại trực khuẩn gây ra”


ĐẶC ĐIỂM VI KHUẨN LAO
VK lao thuộc họ Mycobacteriaccae

Dài từ 3-5µm, rộng 0.3-0.5µm, khơng có lơng,
2 đầu trịn, thân có hạt, đứng từng đám hay
riêng rẽ trên tiêu bản nhuộm Ziehl-Nelsen

Khơng bị cồn và acid làm mất màu.
Ngồi ra có nhóm vi khuẩn kháng cồn, kháng toan khơng điển hình.


PHÂN LOẠI VI KHUẨN LAO

Phân loại dựa vào khả năng gây bệnh cho người và các động vật:

   Vi khuẩn lao người(M. Tuberculosis Hominis)
   Vi khuẩn lao bò(M.bovis)
   Vi khuẩn lao chim(M. Avium)

   Vi khuẩn lao chuột (M. Microti)


PHÂN LOẠI VI KHUẨN LAO

Vi khuẩn kháng cồn kháng toan khơng điển hình (M.Atipique)

 Đây là nhóm vi khuẩn có hình thể giống vi khuẩn lao. Khi nhuộm Ziehl – Neelsen cũng bắt màu
đỏ của fuchsin, có nghĩa là khơng thể phân biệt được chúng với vi khuẩn lao bằng phương
pháp nhuộm soi kính. Trước thập kỷ 80 của thế kỷ XX, chúng ít gây bệnh ở người, thường chỉ
gây bệnh lao ở những bệnh nhân bị bệnh bụi phổi, ghép cơ quan, điều trị corticoid kéo dài…
Nhưng hiện nay, ngày càng gặp nhiều gây bệnh lao ở người có HIV/AIDS.


PHÂN LOẠI VI KHUẨN LAO

 Phân loại dựa trên cấu trúc ADN:Đoạn IS 6110 (với 1361 cặp base) chỉ có ở 4 loại
Mycobacteria là M. tuberculosis, M. bovis, M. avium , M. microti (gọi chung là M. tuberculosis
complex), mà không có ở các Mycobacteria khác.


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN VI KHUẨN LAO:
CÓ 2 PHƯƠNG PHÁP

Phương pháp gián tiếp:
Phương pháp trực tiếp:
Xác định trực khuẩn hoặc các
thành phần cấu trúc đặc trưng
của BK

Xác định sự có mặt của vi khuẩn lao
hoặc thành phần cấu trúc của vk
sinh ra trong quá trình xâm nhập vào
cơ thể


Nhuộm soi trực tiếp bằng kính hiển vi.

CÁC KỸ THUẬT TRỰC TIẾP:

CÁC KỸ THUẬT
TRỰC TIÊP

Nuôi cấy phân lập bằng môi trường nuôi cấy nhân tạo.

Xác định kháng nguyên của vi khuẩn lao

Xác định AND, ARN của vi khuẩn lao…


•

3

2
Xác định các enzyme hoặc protein phát sinh trong quá trình đáp ứng miễn dịch với vi
khuẩn lao…

1

•

Xác định đáp ứng miễn dịch tế bào

Các kỹ thuật gián tiếp:


A. PHƯƠNG PHÁP TRỰC TIẾP:
I. Kỹ thuật nhuộm soi kính tìm vi khuẩn kháng acid- cồn:

• Mục đích: chẩn đốn nguồn lây và theo dõi diến tiến của bệnh trong q trình điều trị.
• Mẫu bệnh phẩm: chủ yếu là đàm, ngồi ra có thể lấy các bênh phẩm khác như dịch khớp, dịch màng bụng, dịch màng
phổi, dịch não tủy trong các thể lao ngoài phổi tương ứng.


Theo khuyến cáo của Hiệp hội chống lao quốc tế và Chương trình chống lao quốc gia quy định cần lấy 3 mẫu
đờm xét nghiệm:

Mẫu
Mẫu 1
1

Mẫu
Mẫu 2
2

Mẫu
Mẫu 3
3

Lấy tại chỗ khi bệnh

Lấy vào buổi sáng sớm

Lấy tại chỗ khi bệnh

nhân tới khám lần

hôm sau bệnh nhân mới

nhân mang mẫu đàm

đầu tại phòng khám

ngủ dậy, khạc đàm trong

thứ 2 đến phòng

1-2h

khám.


Chỉ định xét nghiệm:
+ Khi có triệu chứng lâm sàng gợi ý lao phổi
+ Các triệu chứng lao ngoài phổi tương ứng với các cơ quan
+ Người tiếp xúc gần gũi với người được chẩn đoán lao hoặc những người có nguy cơ mắc lao như suy giảm miễn
dich, HIV,… khi có triệu chứng gợi ý.
+ Những người có test sàng lọc lao dương tính và Xquang phổi gợi ý.

Hướng dẫn lấy đàm

Kỹ  thuật lấy đàm làm xét nghiệm đạt chất lượng là:

 Súc miệng với nước lọc
 Bệnh nhân phải hít thở sâu 3 lần: hít hơi vào thật
sâu, nín thở  vài giây và thở ra chầm chậm.

 Hít hơi vào thật sâu, ho mạnh cho đến khi có đàm
trong miệng, rồi nhẹ nhàng nhổ hết đàm vào trong
lọ.


Cách bảo quản và vận chuyển mẫu bệnh phẩm

  Nếu bệnh phẩm được lấy tại thực địa và

chưa thể thực hiện xét nghiệm ngay, bệnh
phẩm phải được chuyển về phòng thí
nghiệm trong vịng 3-4 ngày.

    Bệnh phẩm phải được giữ ở nhiệt độ lạnh

hoặc mát trong hộp vận chuyển đặc biệt có
khóa cài an tồn, chống rị rỉ, chịu va đập
mạnh và được dán nhãn báo hiệu hộp luôn
phải được đặt theo phương thẳng đứng
( hình bên).

A.PHƯƠNG PHÁP TRỰC TIẾP
I. Kỹ thuật nhuộm soi kính tìm vi khuẩn kháng acid- cồn:
1.Kỹ thuật nhuộm Ziehl- Neelsen:

• Nguyên lý
    Chất nhuộm carbol fuchsin dưới tác dụng của
nhiệt độ sẽ gắn với axit mycolic có trong vách tế bào
vi khuẩn và không bị mất sau khi tẩy màu và nhuộm
với xanh methylene, tạo hình ảnh trực khuẩn bắt
mầu hồng đỏ đặc trưng.



Sơ đồ tóm tắt quy trình xét nghiệm:


• Đọc kết quả: Trên tiêu bản trực khuẩn kháng acid- cồn là những vi khuẩn hình que bắt màu đỏ Fuchsin.

Số lượng AFB

Kết quả

Mức độ

Số vi trường cần
kiểm tra

0

Âm tính

Âm tính

100

1-3/100 vi trường

Âm tính

Xin thử lại

100

4-9/100 vi trường

Dương tính

Ghi số lượng vi khuẩn

100

10-99/ 100 vi trường

Dương tính

1+

100

1-10/ 1 vi trường

Dương tính

2+

50

>10/ 1 vi trường

Dương tính

3+

20


Kỹ thuật nhuộm Ziehl- Neelsen:

Độ nhạy thấp. Mẫu bệnh
phẩm phải có từ > 5000 vi
khuẩn / 1 
ml, mới có kết quả dương
tính-

Khơng phân biệt được
MTB với NTM

- Đơn giản, rẻ tiền, Cho kết
quả trong vòng 2 giờ

Phát hiện được nguồn lây 

Nhược

Không phân biệt được

điểm

kháng thuốc.

Kết quả bị ảnh hưởng của

Ưu
điểm

Giúp theo dõi kết quả điều
trị

nhiều yếu tố như : kỹ
thuật lấy đờm bệnh nhân,
vị trí , đặc điểm tổn
thương , kỹ thuật làm xét
nghiêm.

VK sống hay chết; VK


2.Phương pháp nhuộm huỳnh quang với ánh sáng cực tím (Flouro chrome
procedure)

• Nguyên lý:
Dùng thuốc nhuộm Auramine ( AFB bắt màu trắng hay màu xanh lơ) hay phối với Rhodamine ( AFB bắt màu hồng hay da
cam).


PHƯƠNG PHÁP TRỰC TIẾP
I. Soi trực tiếp
2.Phương pháp nhuộm huỳnh quang với ánh sáng cực tím (Flouro chrome procedure)

•

Các bước tiến hành: