NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIAI ĐOẠN KẾT THÚC KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH

Luận văn tốt nghiệp
NHNG VN Lí LUN CHUNG V GIAI ON KT THC
KIM TON TRONG KIM TON TI CHNH
I. KHI QUT CHUNG V KIM TON TI CHNH
1. Khỏi nim v kim toỏn ti chớnh
Kim toỏn cú gc t Latin l Audit. Nguyờn bn Auditing gn lin vi
nn vn minh Ai Cp v La Mó c i. T Auditing cú ngun gc t ng t
Latin Audive ngha l nghe. Hỡnh nh ca kim toỏn c in l vic kim
tra v ti sn, phn ln c thc hin bng cỏch ngi ghi chộp c to lờn cho
mt bờn c lp nghe ri chp nhn.
Ngy nay, thut ng kim toỏnkhụng cũn mang ngha nguyờn thu ca
nú na m ch cũn mang tớnh cht lch s. í nghió ny thc s mi cú t th k
XX, nht l t sau cuc khng hong nm 1929 cựng vi s sp ca hng
lot cỏc cụng ty, tp on ti chớnh ln thỡ kim toỏn c mang ý ngha y
, c th l Bc M nhng nm 1930, Tõy u t nhng nm 1960. Do
mi quc gia, khu vc cú hon cnh kinh t, xó hi khỏc nhau nờn thi gian bt
u phỏt sinh hot ng kim toỏn cng khỏc nhau v ng thi, cỏch hiu v
s dng khỏi nim kim toỏn cng khụng ging nhau.
Thut ng kim toỏn thc s mi xut hin v c s dng nc ta
t thỏng 5/1991 nhng cha thng nht trong cỏch hiu v s dng khỏi nim.
Cú th khỏi quỏt bn quan nim ch yu:
Trong li m u gii thớch cho cỏc chun mc kim toỏn ca Vng quc
Anh cú a ra nh ngha:
Kim toỏn l s kim tra c lp v l s by t ý kin v nhng bn khai
ti chớnh ca mt xớ nghip do mt kim toỏn viờn c b nhim thc hin
nhng cụng vic ú theo ỳng vi bt c ngha v phỏp nh cú liờn quan.
Theo quan im ca cỏc chuyờn gia kim toỏn Hoa K:
Kim toỏn l mt quỏ trỡnh m theo ú, mt ngi c lp, cú nghip v
tp hp v ỏnh giỏ rừ rng v cỏc thụng tin cú th lng hoỏ cú liờn quan n
mt thc th kinh t c th nhm mc ớch xỏc nh v bỏo cỏo mc phự hp
gia cỏc thụng tin cú th lng hoỏ vi cỏc tiờu chun ó c thit lp.

i vi cỏc quan nim chớnh thng trong giỏo dc v o to kim toỏn
Cng ho Phỏp thỡ:
Kim toỏn l vic nghiờn cu v kim tra cỏc ti khon niờn ca mt t
chc, do mt ngi c lp, danh ngha gi l kim toỏn viờn tin hnh,
khng nh rng nhng ti khon ú phn ỏnh ỳng n tỡnh hỡnh thc t, khụng
che giu s gian ln v chỳng c trỡnh by theo mu chớnh thc ca lut
nh.
1
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
1
Luận văn tốt nghiệp
V theo nh ngha ca Liờn on K toỏn quc t (International
Federation of Accountants - IFAC):
Kim toỏn l vic cỏc kim toỏn viờn c lp kim tra v trỡnh by ý kin
ca mỡnh v Bỏo cỏo ti chớnh
Cỏc nh ngha trờn ó nờu khỏ y cỏc c trng c bn ca kim toỏn
do cỏc kim toỏn viờn c lp (hoc c b nhim) tin hnh trờn c s cỏc
chun mc chung song do tớnh ph bin ca kim toỏn Bỏo cỏo ti chớnh v do
ch th ca kim toỏn Bỏo cỏo ti chớnh thng l kim toỏn viờn c lp nờn
ó cú s ng nht gia khỏi nim kim toỏn vi khỏi nim kim toỏn bỏo
cỏo ti chớnh. T ni dung ca cỏc quan nim trờn cú th a ra khỏi nim
chớnh thc ca kim toỏn Bỏo cỏo ti chớnh nh sau:
Kim toỏn ti chớnh l vic kim toỏn kim tra v xỏc nhn tớnh trung
thc, hp lý ca Bỏo cỏo ti chớnh cng nh vic cỏc Bỏo cỏo ti chớnh c
lp cú phự hp vi cỏc nguyờn tc, cỏc chun mc k toỏn c chp nhn
rng rói hay khụng?
2. c trng ca kim toỏn ti chớnh:
Kim toỏn ti chớnh l mt hot ng c trng v nm trong h thng
kim toỏn núi chung. Cng nh mi loi hỡnh kim toỏn khỏc, kim toỏn ti
chớnh thc hin chc nng xỏc minh v by t ý kin, cú i tng l hot ng

cn c kim toỏn v cng s dng cỏc phng phỏp kim toỏn chng t
(kim toỏn cõn i, i chiu trc tip, i chiu logic) v kim toỏn ngoi
chng t (kim kờ, thc nghim, iu tra). T ú, cụng tỏc kim toỏn ti chớnh
cng phi c t chc khoa hc theo trỡnh t xỏc nh v c thc hin bi
i ng nhng nh chuyờn mụn am hiu v vn dng cú kinh nghim cỏc
phng phỏp kim toỏn vo tng i tng c th trờn c s phỏp lý xỏc nh.
Tuy nhiờn, kim toỏn ti chớnh l hot ng c trng nht ca kim toỏn bi
nú cha ng y sc thỏi kim toỏn ngay t khi ra i cng nh trong quỏ
trỡnh phỏt trin. c trng c bn ca kim toỏn ti chớnh th hin ngay trong
cỏi chung v chc nng, i tng, phng phỏp n trỡnh t kim toỏn.
V chc nng xỏc minh v by t ý kin, kim toỏn ti chớnh hng ti
cụng khai ti chớnh gia cỏc bờn cú li ớch khỏc nhau v t ú thu thp bng
chng y v tin cy.
V i tng kim toỏn, kim toỏn ti chớnh cú i tng trc tip v
thng xuyờn l cỏc Bng khai ti chớnh cú cha ng nhiu mi quan h kinh
t, phỏp lý cc k phc tp, phn ỏnh bng nhng thụng tin tng hp. Tt nhiờn
cỏc thụng tin ti chớnh ny cú liờn quan trc tip n cỏc nghip v, n tỡnh
hỡnh thc hin h thng phỏp lý cú liờn quan, nhng bn thõn cỏc nghip v
cng nh quỏ trỡnh thc hin cỏc vn bn phỏp lý khụng phi l i tng trc
tip ca kim toỏn ti chớnh cho nờn vic xem xột chỳng ch thc hin cỏc gúc
2
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
độ có liên quan đến các thông tin trên Bảng khai tài chính và được chọn lọc qua
điều tra đối chiếu phân tích thực tế tại khách thể kiểm toán.
Về phương pháp kiểm toán, do đặc điểm của đối tượng và quan hệ chủ thể
- khách thể kiểm toán nên trong kiểm toán tài chính, cách thức kết hợp các
phương pháp cơ bản cũng có những đặc trưng riêng. Ở đây các phương pháp
kiểm toán cơ bản được triển khai theo hướng kết hợp lại hoặc chi tiết hơn tuỳ

tình huống cụ thể trong suốt quá trình kiểm toán. Chẳng hạn, theo hướng chi
tiết phương pháp điều tra (cơ bản) có thể thực hiện thông qua quan sát, trao đổi,
phỏng vấn hoặc gửi thư xác nhận ... Ngược lại, theo hướng tổng hợp các
phương pháp đối chiếu logic, đối chiếu trực tiếp, cân đối có thể thực hiện thông
qua các thủ tục phân tích trong lập kế hoạch và trong thẩm tra trước khi lập báo
cáo kiểm toán.
Về quan hệ chủ thể với khách thể, kiểm toán tài chính thường được thực
hiện bởi kiểm toán độc lập hoặc kiểm toán nhà nước và trong trường hợp đặc
biệt có thể là kiểm toán nội bộ của các doanh nghiệp có qui mô lớn với các đơn
vị cơ sở. Trong mọi trường hợp quan hệ của chủ thể với khách thể đều mang
đặc tính của quan hệ ngoại kiểm với nội kiểm, do đó, việc xem xét và đánh giá
hệ thống kiểm soát nội bộ luôn là một trong những khâu cơ bản của quá trình
kiểm toán.
Về trình tự kiểm toán, do Bảng khai tài chính mang tính tổng hợp, tính
công khai, tính thời điểm và do quan hệ nội kiểm - ngoại kiểm, nên trình tự cụ
thể trong kiểm toán tài chính ngược với trình tự kế toán, gắn với kiểm soát nội
bộ, kết hợp tổng quát với chi tiết hoá các phương pháp kiểm toán.
3.Trình tự chung của một cuộc kiểm toán tài chính:
Kiểm toán tài chính cũng như các loại hình kiểm toán khác đều có chức
năng xác minh và bày tỏ ý kiến. Tuy nhiên, xét về việc thực hiện chức năng
này, khác với kiểm toán nghiệp vụ, kiểm toán tài chính hướng tới xác minh và
bày tỏ ý kiến về các bảng tổng hợp và công khai tài chính trong khi kiểm toán
nghiệp vụ hướng vào việc phục vụ quản lý. Do đó thu thập bằng chứng kiểm
toán là mục đích trực tiếp của kiểm toán tài chính. Để đảm bảo tính hiệu quả,
tính kinh tế và tính hiệu lực của từng cuộc kiểm toán cũng như để thu thập bằng
chứng kiểm toán đầy đủ và có giá trị làm căn cứ cho kết luận của kiểm toán
viên về tính trung thực và hợp lý của số liệu trên báo cáo tài chính, cuộc kiểm
toán thường tiến hành theo quy trình gồm 3 giai đoạn như sau: Lập kế hoạch và
thiết kế phương pháp kiểm toán, thực hiện kế hoạch kiểm toán, kết thúc kiểm
toán (xem sơ đồ 1).

Giai đoạn I: Lập kế hoạch và thiết kế phương pháp kiểm toán
Từ thư mời hoặc lệnh kiểm toán, kiểm toán viên đánh giá liệu có chấp
nhận kiểm toán hay không? Sau khi đã xác định được khách hàng, công ty
kiểm toán sẽ tiến hành các công việc cần thiết để chuẩn bị cho lập kế hoạch
3
Lª ThÞ Kh¸nh Linh Líp KiÓm to¸n 41
3
Luận văn tốt nghiệp
kim toỏn bao gm: ỏnh giỏ kh nng chp nhn kim toỏn, nhn din cỏc lớ
do kim toỏn, la chn i ng nhõn viờn kim toỏn v kớ hp ng kim toỏn.
Tip ú, kim toỏn viờn phi thu thp cỏc thụng tin c s qua vic tỡm hiu v
ngnh ngh v hot ng kinh doanh ca khỏch hng, v h thng k toỏn, h
thng kim soỏt ni b v cỏc bờn liờn quan ỏnh giỏ ri ro v lờn k hoch
kim toỏn. T ú, ỏnh giỏ kh nng tn ti nhng sai sút trng yu, a ra
ỏnh giỏ ban u v mc trng yu, thc hin cỏc th tc phõn tớch xỏc nh
thi gian cn thit thc hin kim toỏn v vic m rng cỏc th tc kim toỏn
khỏc, ú chớnh l c s cho kim toỏn viờn xõy dng k hoch kim toỏn tng
quỏt.
Trong bc tip theo ca giai on lp k hoch kim toỏn, da vo cỏc
yu t xỏc nh trong k hoch kim toỏn tng quỏt, kim toỏn viờn s thit k
cỏc th tc kim toỏn chi tit v son tho chng trỡnh kim toỏn.
Giai on II: Thc hin k hoch kim toỏn
Thc hin k hoch kim toỏn l quỏ trỡnh s dng cỏc phng phỏp k
thut kim toỏn thớch ng vi i tng kim toỏn c th thu thp bng
chng kim toỏn. ú l quỏ trỡnh trin khai mt cỏch ch ng v tớch cc cỏc
k hoch, chng trỡnh kim toỏn nhm a ra nhng ý kin xỏc thc v mc
trung thc v hp lớ ca Bỏo cỏo ti chớnh trờn c s nhng bng chng
kim toỏn y v tin cy bng cỏch s dng cỏc trc nghim vo vic xỏc
minh cỏc thụng tin hỡnh thnh v phn ỏnh trờn Bng khai ti chớnh. Cỏc trc
nghim kim toỏn s s dng c th v trỡnh t kt hp gia cỏc trc nghim

trc ht tu thuc vo kt qu ỏnh giỏ h thng kim soỏt ni b, c th:
Nu kim toỏn viờn khng nh khụng da vo h thng kim soỏt ni b,
cỏc trc nghim vng chói s c s dng vi s lng ln. Trng hp
ngc li cú th s dng kt hp trc nghim t yờu cu v trc nghim
vng chói trờn mt s ớt cỏc nghip v vi trng s ca mi loi tu thuc vo
mc tin cy ca h thng kim soỏt ni b s c núi n sau õy.
Nu h thng kim soỏt ni b c ỏnh giỏ cú tin cy cao thỡ kim
toỏn viờn ch yu s dng trc nghim t yờu cu thu thp v tớch lu bng
chng kim toỏn kt hp vi mt s ớt trc nghim vng chói v ngc li.
Quy mụ c th ca cỏc trc nghim cng nh trỡnh t v cỏch thc kt hp
gia chỳng ph thuc rt nhiu vo kinh nghim v kh nng phỏn oỏn ca
kim toỏn viờn vi mc ớch cú c bng chng y v tin cy vi chi phớ
kim toỏn thp nht.
Giai on III: Kt thỳc cuc kim toỏn
Trong giai on ny, kim toỏn viờn phi xem xột kt qu cỏc trc nghim
trong quan h hp lớ chung v kim nghim trong quan h vi gi thuyt v
tớnh liờn tc hot ng ca doanh nghip, cỏc khon n ngoi ý mun v nhng
4
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
4
Luận văn tốt nghiệp
s kin phỏt sinh sau ngy lp Bng khai ti chớnh. Ch trờn c s ú mi a
ra c kt lun cui cựng v lp bỏo cỏo kim toỏn.
Sau khi kim toỏn viờn ó hon thnh tt c cỏc cụng vic, cỏc th thc
trong giai on thc hin kim toỏn thỡ cn tng hp cỏc thụng tin ó thu c
i n mt kt lun chung v s trỡnh by cỏc Bỏo cỏo ti chớnh cú trung
thc hay khụng v cụng b bỏo cỏo kim toỏn. Trong giai on ny gm nm
cụng vic chớnh sau:
Mt l, xem xột tớnh hot ng liờn tc ca doanh nghip.
Hai l, thm tra cỏc khon n ngoi d kin.

Ba l, xem xột li cỏc s kin tip sau. Cú nhng s kin xy ra sau ngy
lp bng cõn i ti sn nhng trc khi cụng b cỏc Bỏo cỏo ti chớnh v bỏo
cỏo ca kim toỏn viờn s cú nh hng n thụng tin c trỡnh by trờn cỏc
Bỏo cỏo ti chớnh. Kim toỏn viờn cn thm tra li cỏc s kin ny xem xột
mc nh hng ca chỳng v a ra kt lun ỳng n nht.
Bn l, ỏnh giỏ cỏc kt qu kim toỏn. Trong giai on kt thỳc kim
toỏn, kim toỏn viờn phi ỏnh giỏ cỏc kt qu ca cuc kim toỏn v quyt
nh xem bng chng ó thu thp cha, cỏc t liu c xem xột li bi
nhng ngi nhiu kinh nghim hn ngi thc hin ban u phỏt hin
nhng sai sút v ỏnh giỏ nhng li bỡnh v kt lun ca ngi kia. Quỏ trỡnh
xem xột li ỳng n cỏc t liu l mt cỏch ch yu m bo vic thc hin
cú cht lng v s phỏn xột c lp ca ton b t kim toỏn.
Nm l, lp cụng b bỏo cỏo kim toỏn. Bc cui cựng trong giai on
ny l cụng b bỏo cỏo kim toỏn thớch hp, cn c vo bng chng thu thp
c v cỏc phỏt hin trong quỏ trỡnh kim toỏn.
Nh vy, quy trỡnh tin hnh mt cuc kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh l mt
liờn h cht ch, khoa hc cỏc bc cụng vic tun t, c th. Trong ú, giai
on kt thỳc kim toỏn l giai on cui cựng m cỏc kim toỏn viờn cn thc
hin trong mi cuc kim toỏn nhm gii trỡnh v kt qu hot ng ca on
kim toỏn, phõn tớch ỏnh giỏ cỏc s kin theo giỏc kim toỏn viờn trờn c
s cỏc chun mc kim toỏn qui nh, rỳt ra kt lun t nhng phõn tớch ỏnh
giỏ ú v a ra ngh i vi cỏc n v khỏch hng nhm phỏt huy u im,
ng thi khc phc nhng khim khuyt c phỏt hin qua kim toỏn.
Giai on lp k hoch, thc hin k hoch hay kt thỳc kim toỏn u
úng vai trũ quan trng nht nh v khụng th thiu trong mi cuc kim toỏn
Bỏo cỏo ti chớnh, vỡ vy vic nghiờn cu, tỡm hiu chỳng l ht sc cn thit.
Tuy nhiờn, do gii hn ca ti, trong cỏc mc tip theo ca chng ny tỏc
gi khụng i sõu vo hai giai on u m ch tp trung trỡnh by chi tit c s
lớ lun chung ca giai on cui - giai on kt thỳc kim toỏn.
II. NI DUNG CC CễNG VIC HON TT CUC KIM TON:

5
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
5
Luận văn tốt nghiệp
Sau khi hon thnh tt c cỏc th tc kim toỏn cn thit i vi cỏc khon
mc trờn Bỏo cỏo ti chớnh hoc thc hin kim toỏn theo cỏc chu trỡnh, kim
toỏn viờn rỳt ra kt lun kim toỏn v lp bỏo cỏo kim toỏn v Bỏo cỏo ti
chớnh. Trc khi lp bỏo cỏo kim toỏn, kim toỏn viờn cn tng hp cỏc kt
qu thu thp c v thc hin mt s th nghim b sung cú tớnh cht tng
quỏt. õy chớnh l cụng vic hon tt kim toỏn, bao gm vic xem xột v gi
thuyt hot ng liờn tc, xem xột cỏc khon cụng n ngoi d kin, xem xột
cỏc s kin xy ra sau ngy kt thỳc niờn v ỏnh giỏ tng quỏt v kt qu
kim toỏn.
1. Xem xột tớnh hot ng liờn tc ca doanh nghip:
Chun mc k toỏn quc t s 1 (IAS 1) Th hin ch k toỏn do U
ban chun mc k toỏn quc t phỏt hnh ó tha nhn rng khỏi nim doanh
nghip ang hot ng hay tớnh liờn tc hot ng ca doanh nghip l mt
trong nhng khỏi nim c bn trong vic lp cỏc bỏo cỏo ti chớnh. Khỏi nim
doanh nghip ang hot ng c on 7 trong IAS 1 nh ngha nh sau:
"Mt doanh nghip c coi l ang hot ng liờn tc khi nú tip tc hot
ng cho mt tng lai nh trc. Ngi ta quan nim rng doanh nghip
khụng cú ý nh v cng khụng cn phi gii tỏn hoc quỏ thu hp quy mụ hot
ng ca mỡnh".
Trong cỏc giai on lp k hoch kim toỏn v thc hin cỏc th tc kim
toỏn, cng nh trong giai on kt thỳc cuc kim toỏn khi ỏnh giỏ v thụng
bỏo kt lun ca mỡnh, kim toỏn viờn luụn phi ỏnh giỏ xem gi thit "liờn
tc hot ng kinh doanh" lm c s trong vic lp cỏc Bỏo cỏo ti chớnh cú
thit thc khụng cn c vo cỏc du hiu biu hin tớnh liờn tc hot ng b vi
phm.
1.1. Cỏc du hiu biu hin tớnh liờn tc hot ng b vi phm:

Trong trng hp cú nghi vn v gi thit "liờn tc hot ng kinh doanh",
kim toỏn viờn phi thu thp cỏc yu t chng thc y v thớch hp m
bo mt cỏch tho ỏng kh nng tip tc cỏc hot ngkinh doanh trong mt
tng lai cú th d oỏn c ca n v. Cỏc biu hin tớnh liờn tc hot ng
ca doanh nghip b vi phm cú th xut phỏt t bỏo cỏo ti chớnh hoc cỏc
ngun khỏc. Nhng biu hin in hỡnh thuc loi ny c lit kờ trong chun
mc kim toỏn quc t s 570 (ISA) - Tớnh liờn tc ca hot ng kinh doanh
v nguyờn tc s 23 - Doanh nghip ang hot ng trong Cỏc nguyờn tc ch
o kim toỏn quc t (IAG) gm cú:
Cỏc du hiu v ti chớnh
Giỏ tr thun hoc vn lu ng õm.
6
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
6
Luận văn tốt nghiệp
Cỏc khon vay di hn n hn thanh toỏn m khụng cú trin vng gia
hn hoc khụng cú kh nng chi tr, hoc ch s dng cỏc khon tớn dng ngn
hn ti tr cho cỏc khon ti sn di hn.
Cỏc t sut ti chớnh cho du hiu xu.
L kinh doanh thc t ln.
S dõy da hoc giỏn on ca vic phõn phi c tc.
Khụng cú kh nng hon tr cỏc khon tớn dng ó n hn.
Khú khn trong vic ỏp ng cỏc iu kin ca hp ng vay.
Ngi cung cp tớn dng t chi cp tớn dng trong trng hp khụng
thanh toỏn khon n c.
Khụng cú kh nng t c cỏc ngun ti chớnh ti tr phỏt trin cỏc
sn phm mi cn thit hoc cỏc khon u t cp thit khỏc ...
Cỏc du hiu v hot ng ca n v
Thiu cỏn b ch cht m khụng b sung c.
Thiu th trng chớnh, c quyn, giy phộp hoc cỏc nh cung cp ch

yu.
Ri lon trong ni b cụng ty hay thiu nhng nguyờn vt liu quan
trng.
Cỏc du hiu khỏc
Khụng tuõn th cỏc ngha v v vn phỏp nh hay cỏc quy nh ghi
trong iu l khỏc.
Nhng v kin cỏo liờn quan n doanh nghip ang din ra cú th cú kt
cc rt xu n s tn ti ca doanh nghip.
S thay i ca lut phỏp hay trong quyt nh ca Chớnh ph ...
1.2. Cỏc th tc kim toỏn nhm thu thp cỏc bng chng v tớnh liờn tc
hot ng kinh doanh ca doanh nghip:
Trong quỏ trỡnh thc hin cỏc bc cụng vic ca chng trỡnh kim toỏn
núi chung v trong giai on hon thnh cuc kim toỏn núi riờng, kim toỏn
viờn cn phũng kh nng tớnh liờn tc hot ng ca doanh nghip cú th
khụng c thc hin. Khi cú tỡnh hung nh vy phỏt sinh, kim toỏn viờn cn
tp hp cỏc bng chng y , thớch hp xỏc minh hoc gii quyt trit
v kh nng ca doanh nghip tip tc hot ng cho mt tng lai thy trc,
lm c s cho vic a ra cỏc nhn xột v Bỏo cỏo ti chớnh. Cỏc th tc kim
toỏn thớch hp trong trng hp ny cú th bao gm:
7
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
7
Luận văn tốt nghiệp
Phõn tớch v tho lun vi Ban giỏm c doanh nghip v nhng nhu cu
ngõn qu ca n v, v cỏc kt qu mong i v cỏc khon d trự khỏc vo
mt ngy cú hiu lc gn sỏt vi ngy ký bỏo cỏo kim toỏn.
Soỏt xột cỏc s kin phỏt sinh sau ngy lp bng tng kt ti sn xỏc
nh nhng yu t cú th tỏc ng ti tớnh liờn tc ca hot ụng kinh doanh.
Phõn tớch v tho lun v bỏo cỏo k gn nht ca doanh nghip.
Soỏt xột li cỏc iu khon, iu kin v ngha v ca hp ng vay

tỡm ra tt c nhng iu kin khụng c n v tuõn th.
c cỏc biờn bn hp i hi c ụng, biờn bn hp ban giỏm c, hi
ng qun tr v cỏc u ban quan trng thy rừ nhng khú khn ti chớnh ca
doanh nghip.
Thm vn b phn t vn phỏp lớ ca doanh nghip nhm yờu cu cung
cp cỏc thụng tin hoc cỏc vn phỏp lớ trng yu nh cỏc v kin cỏo hay
tranh chp.
Xỏc minh tớnh hin hu, tớnh hp phỏp, tớnh hiu lc v vic ỏp dng
nhng tho thun ký vi mt bờn liờn quan hay mt bờn th ba v vic m bo
h tr ti chớnh, ỏnh giỏ tim lc ti chớnh ca bờn ny cú th cung cp cỏc
ngun vn b sung.
Xem xột tỡnh hỡnh thiu ht n t hng ca doanh nghip.
Thu thp th gii trỡnh ca ban lónh o doanh nghip v k hoch cho
cỏc hot ng sp ti, rỳt ra cỏc kt lun hp lớ ci thin tỡnh hỡnh.
Ngoi ra, ỏnh giỏ tớnh liờn tc hot ng ca n v khỏch hng, kim
toỏn viờn cú th s dng phng phỏp phõn tớch nhm iu tra, phỏt hin ra cỏc
bin ng bt thng cú th nh hng n kh nng hot ng liờn tc ca
n v. Vic iu tra thng bt u t vic thm vn cỏc nh qun lớ doanh
nghip v kim toỏn viờn phi:
+ Xỏc minh ý kin tr li ca cỏc nh qun lớ doanh nghip - vớ d bng
cỏch so sỏnh cỏc ý kin tr li ny vi cỏc hiu bit ca kim toỏn viờn v
doanh nghip v vi cỏc bng chng khỏc ó thu thp c trong quỏ trỡnh
kim toỏn.
+ Cn c vo kt qu ca vic thm vn cỏc nh qun lớ doanh nghip
cõn nhc s cn thit ỏp dng cỏc phng phỏp kim toỏn khỏc.
Bờn cnh ú, trong quỏ trỡnh phõn tớch cỏc nhu cu tin mt, cỏc kt qu
mong i v cỏc k hoch khỏc ca n v, kim toỏn viờn cn quan tõm n
tin cy ca h thng m n v s dng cung cp cỏc thụng tin ny. Kim
toỏn viờn cng xỏc nh xem cỏc gi thuyt c t ra lp k hoch cú phự
hp vi tỡnh hung khụng v cn so sỏnh cỏc k hoch ó c lp trc õy

cho niờn vi kt qu hin thc t c.
8
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
8
Luận văn tốt nghiệp
Kim toỏn viờn cng phi xem xột v trao i vi Ban giỏm c v cỏc k
hoch hnh ng, chng hn nh k hoch bỏn cỏc ti sn, i vay, thng
lng li cỏc hp ng tớn dng, gim hoc hoón cỏc khon u t li, hoc
tng thờm ngun vn. Cỏc k hoch hnh ng v cỏc bin phỏp d kin cho
tng lai cng xa thỡ chỳng cng ớt xỏc ỏng. Cn phi chỳ ý c bit n
nhng k hoch cú th tỏc ng n kh nng thanh toỏn ca n v trong mt
tng lai gn.
Khi thy cú vn v tớnh liờn tc hot ng kinh doanh ca doanh nghip,
thỡ tu theo mc kim toỏn viờn s cú nhng gii trỡnh cn thit.
1.3. Tớnh liờn tc hot ng ca doanh nghip vi ý kin ca kim toỏn
viờn trong bỏo cỏo kim toỏn :
Sau khi ó thc hin cỏc th tc kim toỏn b sung m kim toỏn viờn
xột thy cn thit, thu thp tt c cỏc thụng tin cn cú, xem xột tớnh thớch hp
ca mi k hoch ca cỏc nh qun lớ cng nh cỏc yu t lm gim nh du
hiu vi phm tớnh liờn tc hot ng ca doanh nghip, kim toỏn viờn phi
xỏc nh xem cỏc vn phỏt sinh cú liờn quan n khỏi nim tớnh liờn tc
hot ng ó c gii quyt hp lớ hay cha. Nu kim toỏn viờn cú c
s kt lun rng khỏi nim doanh nghip ang hot ng c s dng
trong khi lp Bỏo cỏo ti chớnh l thớch hp thỡ kim toỏn viờn s a ra ý
kin chp nhn ton phn trong bỏo cỏo kim toỏn. Ngc li, nu kim toỏn
viờn xỏc nh rng vn doanh nghip ang hot ng khụng c thc
hin thỡ cn phi cú s th hin thớch hp trong Bỏo cỏo ti chớnh v nhng
tỡnh tit gõy nờn s nghi ng v kh nng tip tc hot ng ca doanh
nghip. Vic th hin trong Bỏo cỏo ti chớnh cn m bo cỏc yờu cu sau:
Mụ t cỏc tỡnh tit ch yu ó gõy nờn nghi ng v kh nng tip tc

tn ti trong tng lai cú th bit trc ca doanh nghip.
Xỏc nh nhng nghi vn v kh nng tip tc hot ng ca doanh
nghip.
Xỏc nh rng Bỏo cỏo ti chớnh khụng cú nhng iu chnh liờn quan
ti vic thu hi v phõn loi giỏ tr cỏc ti sn ó c ghi chộp hoc liờn
quan ti tng s n v vic phõn loi cụng n.
Nu cỏc thụng tin c cung cp mt cỏch tho ỏng trong thuyt minh thỡ
kim toỏn viờn cú th a ra ý kin chp nhn ton phn. Ngc li, trong
trng hp s th hin khụng thoó món cỏc yờu cu núi trờn thỡ kim toỏn viờn
s a ra ý kin chp nhn tng phn hoc ý kin khụng chp nhn trong
bỏo cỏo kim toỏn.
2. Thm tra cỏc khon n ngoi d kin:
2.1. Khỏi nim v khon n ngoi d kin:
9
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
9
Luận văn tốt nghiệp
N ngoi d kin (hay cũn gi n ngoi ý mun) l mt khon n tim n
trong tng lai i vi thnh phn bờn ngoi v mt s tin cha bit sinh ra
t cỏc hot ng ó xy ra.
mt khon n ngoi ý mun tn ti phi hi t cỏc iu kin sau:
Th nht, phi cú mt khon thanh toỏn tim n trong tng lai i vi mt
thnh phn bờn ngoi m l kt qu ca mt iu kin hin cú.
Th hai, s tin ca khon thanh toỏn trong tng lai ny cú s khụng
chc chn.
Th ba, khon n ngoi ý mun ny s c gii quyt bi mt s kin
hoc mt vi s kin trong tng lai.
Nu chc chn cú mt khon n tim n trong tng lai vi s tin cú th
c c tớnh hp lý thỡ khon n ny s l khon tớnh dn v c ch rừ
trong ni dung ca cỏc Bỏo cỏo ti chớnh. Nu s tin ca khon l tim n

khụng c c tớnh hp lý, hoc nu khon l ch cú th xy ra thỡ s khụng
phi tớnh dn nhng vn c cụng khai trong phn ghi chỳ. Khi m kh nng
xy ra cỏc s kin gii quyt khon l trong tng lai l rt ớt thỡ cỏc khon ny
khụng cn tớnh dn cng khụng cn cụng khai trờn Bỏo cỏo ti chớnh. Do ú
quyt nh v cỏch x lý thớch hp i vi cỏc khon n ngoi ý mun ũi hi
nhng phỏn xột chuyờn mụn ỏng k hay núi cỏch khỏc ũi hi kim toỏn viờn
phi cú trỡnh chuyờn mụn cao.
Khi cụng khai cỏc khon n ngoi ý mun trờn Bỏo cỏo ti chớnh thụng qua
phn ghi chỳ, phn ghi chỳ phi mụ t bn cht ca nh c vn phỏp lut hoc
ban qun tr v kt qu c tớnh.
Mt s khon n ngoi ý mun m kim toỏn viờn nht nh phi quan tõm
nhiu bao gm:
V kin do vi phm c quyn, trỏch nhim sn phm hoc cỏc hnh vi
khỏc ang ch i xột x.
Tranh cói v thu li tc
Bo hnh sn phm
Phiu n phi thu ó chit khu
Bo m n ca ngi khỏc
S d cha s dng trong cỏc th tớn dng cũn hiu lc.
Mt s cỏc khon n tim n ny thng c kim tra nh mt phn ni
dung ca cỏc b phn khỏc nhau trong giai on thc hin k hoch kim toỏn
hn l mt hot ng riờng r gn cui cuc kim toỏn. Thớ d nh cỏc s d
cha s dng trong cỏc th tớn dng cũn hiu lc cú th c kho sỏt nh mt
phn ca quỏ trỡnh xỏc nhn s d ti khon tin gi ngõn hng v cỏc khon
10
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
10
Luận văn tốt nghiệp
n ngõn hng. Tng t, tranh cói v thu li tc cú th c kim tra tỏch bit
thỡ cỏc kho sỏt cng thng c thc hin trc ngy cui cựng ca giai

on hon thnh hp ng m bo vic kim tra ỳng n ca chỳng. Kho
sỏt cỏc khon n ngoi ý mun gn ngy cui ca giai on kt thỳc kim toỏn
mang tớnh cht xem xột li nhiu hn l mt cuc nghiờn cu ban u.
2.2 Cỏc th tc kim toỏn chung i vi cỏc khon n ngoi d kin:
Cỏc th tc kim toỏn thớch hp kho sỏt cỏc khon n ngoi d kin
thng khụng c xỏc nh rừ rng nh cỏc th tc ó c cp n trong
cỏc lnh vc kim toỏn khỏc cng nh trong giai on thc hin kim toỏn bi
vỡ mc tiờu ch yu giai on u ca cỏc kho sỏt ny l xỏc nh s hin
din ca cỏc khon ngoi ý mun t ú cú th ỏnh giỏ tớnh trng yu ca
chỳng v s cụng khai qui nh mt cỏch tho ỏng.
Di õy l mt s th tc kim toỏn thng c s dng tỡm cỏc
khon n ngoi ý mun:
Thm vn Ban qun tr doanh nghip v kh nng tn ti cỏc khon ngoi ý
mun cha ghi s. Khi phng vn kim toỏn viờn phi tp trung mụ t cỏc loi
khon n ngoi ý mun cn cụng khai.
Vic phng vn Ban qun tr s khụng cú tỏc dng trong vic phỏt hin s c ý
khụng cụng khai cỏc khon ngoi ý mun hin cú. Tuy nhiờn, nu ban qun tr
ó b qua mt loi khon n ngoi ý mun cỏ bit no ú hoc cha hiu ht
yờu cu cụng khai cỏc khon n ny thỡ s phng vn ó mang li tỏc dng tt.
Vo giai on hon thnh cuc kim toỏn, Ban qun tr phi vit mt bn bỏo
cỏo nh l mt phn ca th kin ngh xỏc nhn l khụng cú khon n ngoi ý
mun no cha c cụng khai.
Xem xột loi bỏo cỏo nm hin hnh v bỏo cỏo nm trc ca c quan thu
ni a. Cỏc bỏo cỏo ny cú th cho thy nhng bin ng bt thng gia cỏc
nm.
Xem xột li cỏc biờn bn hp hi ng qun tr v ca c ụng tỡm du hiu
ca cỏc v kin hoc cỏc khon n ngoi ý mun khỏc.
Phõn tớch phớ tn phỏp lý ca k c kim toỏn v xem xột li cỏc hoỏ n
v cỏc bng kờ tỡm cỏc du hiu ca cỏc khon n ngoi ý mun, c bit l
cỏc v kin v mc thu ang ch quyt nh.

Thu thp xỏc nhn ca nhng lut s ó cung cp dch v phỏp lý cho n v
khỏch hng v cỏc v kin ang ch xột x hoc cỏc khon n tim n khỏc.
õy l mt trong nhng th tc chớnh c cỏc kim toỏn viờn ỏp dng
phỏt hin cỏc khon n ngoi ý mun. T s xỏc nhn ngi c vn phỏp lut
ca khỏch hng kim toỏn viờn cú th cú c cỏc thụng tin v v kin ang
ch xột x hoc bt k mt thụng tin no khỏc cú liờn quan. Nu ó xỏc nh
11
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
11
Luận văn tốt nghiệp
c cú tn ti khon n ngoi ý mun, kim toỏn viờn cũn phi thu thp quan
im ngh nghip ca lut s v kt qu d kin ca v kin v s tin kh d
ca khon n, k c chi phớ to ỏn.
Cú rt nhiu cụng ty kim toỏn c lp thng phõn tớch phớ tn phỏp lý
ca c nm v ngh n v khỏch hng gi mt mu th cho tt c cỏc lut
s m cụng ty khỏch hng cú quan h trong nm hin hnh hoc nm trc, k
c cỏc lut s m khỏch hng thnh thong cú thuờ mn. Nh vy, thng cú
mt s lng ln cỏc lut s c thm vn k c nhng ngi ch chuyờn v
cỏc khớa cnh ca lut l m khụng liờn quan n cỏc v kin tim n.
Hin nay, cỏc lut s thng min cng phi cung cp mt s thụng tin
nht nh cho kim toỏn viờn vỡ s cung cp thụng tin ny gn h vi trỏch
nhim phỏp lý khi thụng tin cung cp l khụng chớnh xỏc hoc thụng tin bo
mt. Khi lut s ca khỏch hng t chi cung cp thụng tin y cho kim
toỏn viờn v cỏc khon n ngoi ý mun cú th l do h thiu hiu bit v cỏc
vn liờn quan vi cỏc khon n ngoi ý mun hoc do h cho rng nhng
thụng tin ú cú tớnh bo mt.
Khi bn cht cụng vic phỏp lý ca lut s khụng liờn quan vi cỏc khon
n ngoi ý mun, s t chi ỏp ng ca lut s khụng nh hng ti cuc
kim toỏn.
Nu cỏc khon n ngoi ý mun khụng liờn quan n cỏc v kin hay cỏc

vn tuõn th lut l dự cú nh hng trc tip n cỏc Bỏo cỏo ti chớnh thỡ
vic lut s t chi tr li v chỳng l iu tt yu. Tuy nhiờn, khi lut s t
chi cung cp thụng tin nm trong phm vi quyn hn ca anh ta m cú th nh
hng trc tip n vic trỡnh by trung thc ca cỏc bỏo cỏo ti chớnh thỡ kim
toỏn viờn phi iu chnh li kt lun ca mỡnh phn ỏnh vic thiu bng
chng ú. Vn bn s 12 v chun mc kim toỏn (SAS 12) quy nh Ban qun
tr cho phộp cỏc lut s cung cp thụng tin v khon n ngoi ý mun cho cỏc
kim toỏn viờn, yờu cu cỏc lut s h tr kim toỏn viờn trong vic thu thp
thụng tin v cỏc khon ngoi ý mun. cú c s xỏc nhn t lut s ca
khỏch hng, ban qun tr n v khỏch hng s tho ra th thm vn v gi cho
lut s trong ú thng gm cỏc phn sau:
Mụ t ni dung cỏc v kin ang ch xột x hoc bt ng v thu.
ỏnh giỏ hu qu v kh nng thit hi.
Yờu cu lut s nhn dng cỏc v kin ang ch xột x cha c lit
kờ hoc xỏc nhn danh sỏch kờ khai cỏc v kin quan trng l y .
Yờu cu lut s a ra lớ do gii thớch cho vic t chi cung cp thụng
tin ...
Ngoi ra, kim toỏn viờn cũn xem xột cỏc biờn bn hp Hi ng qun tr
bit c cỏc hp ng, cỏc v kin quan trng v.v...
12
Lê Thị Khánh Linh Lớp Kiểm toán 41
12