Xơ gan (Phần 1)

Xơ gan
(Phần 1)

Xơ gan là gì?
Xơ gan là một bệnh của gan mà trong đó tế bào bình thường được thay thế bởi
mô xơ.Ðiều này dẫn đến suy gan thể hiện qua các chức năng bình thường của nó.
Gan có rất nhiều chức năng bao gồm cả việc sản xuất protein và các men.Nó
cũng liên quan với việc điều hoà cholesterol và dự trữ năng lượng. Việc mất chức
năng gan bình thường này dẫn đến những bất thường trong khả năng gan điều chỉnh
thuốc và các chất độc.
Sự mất cấu trúc gan bình thường trong xơ gan cũng liên quan với lưu lượng
máu qua gan.Những biến chứng do xơ gan có thể rất nghiêm trọng bao gồm xuất huyết
nội, suy thận, rối loạn tâm thần, hôn mê, sự tích tụ dịch cơ thể, và những bệnh nhiễm
trùng thông thường.
Những nguyên nhân chính gây xơ gan?
Có nhiều nguyên nhân gây xơ gan. Rượu là một trong những nguyên nhân phổ
biến, đặc biệt ở các nước phương Tây. Sự phát triển của xơ gan ở những người uống
rượu tuỳ thuộc vào lượng và tính đều đặn của lượng rượu uốn. Những người uống tối
thiểu 8-16 ounces rượu nồng độ cao thường xuyên mỗi ngày trong 15 năm hay lâu hơn
sẽ phát triển bệnh xơ gan với tần suất 30%.
Bệnh viêm gan siêu vi cũng là một nguyên nhân phổ biến gây xơ gan, mặc dù
không phải tất cả bệnh nhân bị viêm gan siêu vi đều diễn tiến thành xơ gan. Viêm gan
siêu vi B và C là những bệnh gan do siêu vi phổ biến nhất liên quan với xơ gan.Mặt
khác người ta không ghi nhận viêm gan siêu vi A gây bệnh gan mãn tính hay xơ gan.
Nhiều bất thường di truyền do sự tích tụ chất độc trong gan dẫn đến phá huỷ mô
và gây xơ gan. Ví dụ sự tích tụ bất thường chất sắt (ứ đọng chất sắt) hay đồng (bệnh
Wilson).Trong bệnh ứ đọng chất sắt, bệnh nhân có khuynh hướng hấp thu quá độ sắt
từ thức ăn. Theo thời gian, sự tích tụ sắt xảy ra trong các cơ quan khác nhau gây xơ
gan, viêm khớp, phá huỷ cơ tim dẫn đến suy tim, và rối loạn chức năng tinh hoàn là
nguyên nhân gây ra mất khả năng điều chỉnh tính dục. Ðiều trị liên quan đến việc ngăn
cản sự phá huỷ cơ quan bằng cách loại bỏ sắt trong cơ thể qua. Một cách lý thú, kinh

nguyệt bảo vệ phụ nữ tránh phá huỷ cơ quan do chất sắt đến sau thời kỳ mãn
kinh.Trong bệnh Wilson,bất thường về di truyền do nguyên nhân ở protein bắt giữ
đồng. Qua thời gian, đồng tích tụ trong gan, mắt, và não bộ.
Xơ gan, run, rối loạn tâm thần và những trở ngại thần kinh khác xảy ra nếu
không được điều trị sớm. Ðiều trị bao gồm thuốc uống để tăng thải đồng ra nước tiểu.
Xơ gan do tắc mật nguyên phát (PBC) là một bệnh gan gây ra bởi sự bất
thường của hệ thống miễn dịch, thường gặp ở phái nữ. Bình thường mật được sản xuất
bởi gan, được dẫn qua ống mật đến ruột non để tiêu hoá mỡ. Trong bệnh PBC, những
ống dẫn mật nhỏ trong gan bị viêm nhiễm và bị tắc nghẽn.Tác dụng của các thành
phần trong mật gây ra ngứa da dữ dội và vàng da. Sự thiếu mật cũng làm giảm sự hấp
thu Canxi và Vitamin D, cuối cùng dẫn đến loãng xương. Theo thời gian, xơ gan tiến
triển và việc ghép gan được đặt ra.
Viêm xơ ống dẫn mật tên phát là một bệnh hiếm gặp liên quan đến viêm loét
ruột già. Trong bệnh viêm xơ ống dẫn mật,ống dẫn mật lớn ngoài gan bị viêm và tắc
nghẽn. Sự tắc nghẽn của mật dẫn đến nhiễm trùng thông thường và vàng da, cuối cùng
gây xơ gan và cần thiết phải ghép gan. Một số bệnh nhân, chấn thương (thường là hậu
quả của phẫu thuật ) ống mật có thể bị tắc nghẽn và lâu ngày dẫn đến xơ gan.
Viêm gan tự miễn phổ biến ở phái nữ. Hệ miễn dịch của chính cơ thể người
bệnh chống lại tế bào gan của chính mình mà không rõ nguyên nhân. Việc điều trị bao
gồm thuốc như corticosteroid để ức chế hệ thống miễn dịch.
Trẻ sinh ra không có ống dẫn mật (teo ống dẫn mật), dẫn đến xơ gan. Những trẻ
khác sinh ra không có một vài men cần thiết dẫn đến tích tụ đường cũng có thể gây xơ
gan. Một số ít ca, sự thiếu của vài men đặc hiệu có thể dẫn đến xơ gan, tổn thương
phổi như thiếu hụt men alpha 1 antitrypsin.
Những nguyên nhân xơ gan phổ biến nhất bao gồm phản ứng bất thường với
vài loại thuốc, tiếp xúc lâu ngày với chất độc, cũng như suy tim mãn tính(xơ gan -tim).
Ở vài nơi trên thế giới (đặc biệt Bắc Phi), nhiễm trùng gan do ký sinh trùng (nhiễm sán
lá gan), gây ra xơ gan là nguyên nhân phổ biến của tất cả bệnh gan.
Những triệu chứng của xơ gan là gì ?
Hầu hết bệnh nhân xơ gan có rất ít triệu chứng. Xơ gan có thể được gợi ý bởi

vàng da. Những triệu chứng không đặc hiệu như mệt mỏi, suy nhược và chán ăn có thể
xảy ra. Ngứa do sự trào ngược của mật vào trong máu và da. Dễ bầm tím là hậu quả
của sự giảm sản xuất protein kết cụm do bệnh gan.
Dịch có thể tích tụ trong ổ bụng (cổ chướng ) và sưng chân như là kết quả của
sự tắc nghẽn máu qua gan. Ðây là biến chứng xa hơn do giảm sản xuất protein của gan
xơ. Dịch có thể bị nhiễm trùng(viêm phúc mạc vi khuẩn) và có thể đe doạ sự sống.
Thường hơn, dịch gây khó chịu trong bụng và tăng cân.
Bởi vì dòng máu qua gan chậm trong gan xơ, do đó máu trở về tim từ ruột non
phải tìm những cầu nối luân phiên. Ðiều này thường dẫn đến phình mạch như túi
phình tĩnh mạch ở thực quản và dạ dày.Tĩnh mạch với thành mỏng này có thể bị vỡ
dưới áp lực cao và gây ra xuất huyết nội. Ðiều này có thể dẫn đến ói ra máu, tiêu phân
đen, và thậm chí sốc.
Gan của bệnh nhân xơ gan giảm khả năng lọc chất độc(như amoniac)gây tích tụ
trong máu. Ðiều này dẫn đến rối loạn tâm thần hoặc rối loạn nhân cách (bệnh não).
Chứng hay quên, mất tập trung, rối loạn tâm thần và ít ngủ có thể là hậu qua của xơ
gan.Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, mất ý thức (hôn mê) và hơi thở yếu có thể xảy ra.
Bệnh nhân cũng nhạy cảm với thuốc mà bình thường được lọc bởi gan. Ðây là một vấn
đề đặc biệt quan trọng của thuốc an thần và thuốc ngủ.
Suy thận thường đi kèm với suy gan. Việc sản xuất nước tiểu giảm khi xơ gan
tiến triển xấu hơn. Xơ gan giai đoạn cuối, thận bị hư hoàn toàn (hội chứng gan thận)
thường gây tử vong.