Đề cương ôn tập môn ngữ văn 7

ĐỀ CƯƠNG ÔN TÂP NGỮ VĂN 7
I.Tiếng Việt:
- Từ ghép, từ láy
- Đại từ
- Từ đồng âm(ví dụ:đường đi- đường ăn)
- Từ đồng nghóa(Ví dụ: lợn- heo)
- Từ trái nghóa(ví dụ: Tốt- xấu).
- Từ Hán Việt( đế, thò)
- Thành ngữ.
- Điệp ngữ, chơi chữ.
-Quan hệ từ (và, vì, nếu- thì…)
* Chú ý: Học thuộc ghi nhớ? cho ví dụ?
II. Văn bản:
1.Ca dao dân ca:
Từ phức
Từ láyTừ ghép
Từ láy
toàn bộ
Từ ghép
chính phụ
Từ ghép
đẳng lập
Từ láy
bộ phận
Láy phụ
âm đầu
Láy vần
Lạch
cạch
Miên
man

Quần áo
Nho
nhỏ
Nhàxây
Đại từ
Đại từ để hỏi
Đại từ để trỏ
Trỏ
người
sự
vật
Trỏ
số
lượng
Trỏ hoạt
động tính
chất
Hỏi
về số
lượng
Hỏi về
hoạt
động tính
chất
Hỏi về
người, sự
vật
Ai?
gì?
Bao

nhiêu?
Thế
nào?
Tôi,
nó, họ
Bấy
nhiêu.
Thế,
vậy
a, Khái niệm: Ca dao dân ca chỉ các thể loại trữ tình dân gian do tập thể sáng tác và lưu truyền bằng miệng.Ca dao
dân ca diễn tả đời sống nội tâm của con người.Ca dao là phần lời thơ, dân ca kết hợp lời thơ và phần nhạc.
b, Nội dung:
- Những câu hát về tình cảm gia đình.
-Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước con người.
- Những câu hát than thân.
- Những câu hát châm biếm.
2.Tác phẩm trữ tình:
a. Văn học Trung đại.
Tác phẩm Tác giả Thể loại Nội dung
Sông núi nước Nam
( Nam quốc sơn hà)
Lưu truyền
của Lí
Thường Kiệt
Thất ngôn từ
tuyệt
Là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên khẳng đònh chủ
quyền về lãnh thổ của đát nước và nêu cao ý chí
quyết tâm bảo vệ chủ quyền trước kẻ thù xâm lược.
Phò giá về kinh

( Tụng giá hoàn
kinh sư)
Trần
quang
Khải
Ngũ ngôn tứ
tuyệt
Thể hiện hào khí chiến thắng của quân dân ta và khát
vọng hòa bình thònh trò của dân tộc ta dưới thời nhà
Trần.
Bài ca Côn Sơn
( Côn Sơn ca)
Nguyễn Trãi Thất ngôn bát cú
Đường luật
Vẻ ra bức tranh thiên nhiên Côn Sơn tuyệt đẹp. Qua
đó cho thấy tâm hồn thanh cao, giao hoa với thiên
nhiên của nhà thơ Nguyễn Trãi.
Bánh trôi nước Hồ Xuân
Hương
Thất ngôn tứ
tuyệt
-Ca ngợi vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt của
người phụ nữ Việt Nam ngày xưa.
- Cảm thương sâu sắc thân phận chìm nổi của họ.
Qua Đèo Ngang Huyện Thanh
Quan
Thất ngôn bát cú -Miêu tả bức tranh Đèo Ngang thoáng đãng mà heo
hút, hoang sơ.
-Thể hiện nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi cô đơn thầm
lặng của tác giả.

Bạn đến chơi nhà Nguyễn
Khuyến.
Thất ngôn bát cú Cố tình tạo ra tình hướng éo le, hóm hỉnh khi bạn đến
chơi nhà để thể hiện tình cảm chân thành, đậm đà của
Nguyễn Khuyến dành cho bạn.
HDĐT: Buổi chiều
đứng ở phủ Thiên
Trường trông
ra(Thiên Trường
vãn vọng)
Trần Nhân
Tông
Thất ngôn tứ
tuyệt.
Bài thơ mở ra cảnh tượng vùng quê về chiều trầm
lạng, thanh bình, nên thơ. Cho thấy tác giả có tâm hồn
gắn bó máu thòt với quê hương.
HDĐT:Sau phút
chia li( Trích chinh
phụ ngâm khúc)
Đặng Trần
Côn
- Dòch: Đoàn
Thò Điểm
Song thất lục bát Đoạn trích thể hiện nỗi sầu chia li của người chinh phụ
sau khi tiễn chồng ra trận.Nỗi sầu này có ý nghóa tố
cáo chiến tranh phi nghóa, vừa thể hiện khát khao
hạnh phúc lứa đôi của người phụ nữ.
b.Văn học hiện đại:
Tác phẩm Tác giả Thể loại Nội dung

Cảnh khuya Hồ Chí Minh Thất ngôn tứ
tuyệt
Miêu tả cảnh trắng ở núi rừng Việt Bắc, qua đó thể
hiện tình yêu thiên nhiên, yêu nước của nhà thơ, nhà
chí só cách mạng Hồ Chì Minh.
Rằm tháng giêng Hồ Chí Minh Thất ngôn tứ
tuyệt
Cảnh mùa xuân ở Việt Bắc tràn đầy sức sống và tâm
hồn ung dung lạc quan của Bác Hồ.
Tiếng gà trưa Xuân Quỳnh Thơ năm chữ Bài thơ gọi về kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà
cháu nồng ấm tha thiết.
3.Tác phẩm tự sự:
Tác phẩm Tác giả Thể loại Nội dung
Cổng trường mở ra Lí Lan Văn bản nhật
dụng
Bài văn giúp ta hiểu thêm tấm lòng thương yê, tình
cảm sâu nặng của người mẹ dành cho con.
Cuộc chia tay của
những con búp bê
Khánh Hoài Truyện ngắn Cuộc chia tay đau đớn, đầy cảm động của hai em bé
khiến người đọc thấm thía: Tổ ấm gia đình vô cùng
quý giá, hãy xây dựng bảo vệ gia đình.
Một thứ quà của lúa
non: Cốm
Thạch Lam Tùy bút -Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng
của cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang hương vò mộc
mạc giản dò của đồng quê nội cỏ
- Thạch Lam trân trọng nâng niu nét đẹp văn hóa của
dân tộc.
Mùa xuân của tôi Vũ Bằng Tùy bút Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội

và miền Bắc được tái hiện, cảm nhận trong nỗi nhớ
thương da diết của người con xa quê.
4. Tác phẩm nước ngoài:
Tác phẩm Tác giả Thể loại Nội dung
Cảm nghó trong đêm
thanh tónh(Tónh dạtứ)
Lí Bạch Ngũ ngôn
tứ tuyệt
Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê
hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tónh.
Ngẫu nhiên viết nhân
buổi mới về quê( Hồi
hương ngẫu thư)
Hạ Tri
Chương
Thất ngôn
tứ tuyệt
Biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà
ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống
xa quê trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân về quê cũ.
Bài ca nhà tranh bò gió
thu phá(Mao ốc vò thu
phong sở phá ca)
Đỗ Phủ Thơ cổ
thể.
Nỗi khổ của nhà thơ khi nhà bò tốc mái
- Tinh thần nhân đạo và lòng vò tha cao cả.
HDĐT:Xa ngắm thác núi
Lư (Vọng Lư sơn bộc bố)
Lí Bạch Thất ngôn

tứ tuyệt
Sự hùng vó , huyền ảo của thác nước và tình yêu thiên nhiên
đằm thắm sâu sắc.
*Chú ý:
- Học kó các văn bản trữ tình của dân tộc( Sông núi nước Nam, Bài ca Côn Sơn, Bánh trôi nước, qua Đèo Ngang,
cảnh khuya, rằm tháng giêng, tiếng gà trưa). Nên học thuộc lòng văn bản.
- Nắm vững tên tác giả, thê loại, nôi dung chính.
- Nên học thuộc lòng các văn bản trữ tình.
III. Tập làm văn:
Ôn tập kó văn biểu cảm.Ngôn ngữ văn biểu cảm cần phải giàu hình ảnh, cảm xúc. Vì vậy phải sử dụng nghệ thuật
so sánh, nhân hóa và liên tưởng, suy nghẫm nhiều(nhớù thương, hồi tưởng, lo lắng, mong ước, hứa hẹn)
1. Phát biểu cảm nghó về loài cây
a, Dàn bài:
* Mở bài: Giới thiệu chung( Tên loài cây? do đâu mà có?vì sao thích?)
* Thân bài:
- Miêu tả thân, cành, lá, hoa, quả xen biểu cảm.
- Kể về kỉ niệm của em và cây nếu có xen biểu cảm.
- Nêu ý nghóa, vai trò của cây đối với gia đình em và xã hội xen biểu cảm.
* Kết bài: Cảm nghó, mong ước, hứa hẹn của em.
b, Đề luyện tập: Hãy phát biểu cảm nghó về loài cây em yêu?
2. Phát biểu cảm nghó về con người
a, Dàn bài:
* Mở bài: Giới thiệu chung( Tên tuổi, quê quán, nghề nghiệp)
* Thân bài:
- Miêu tả về hình dáng, tính cách để biểu cảm.
- Kể về một số việc làm, sở trường, đặc điểm nổi bật để biểu cảm.
- Tình cảm của người đó đối với em và ngược lại.
* Kết bài: Cảm nghó, mong ước, hứa hẹn của em .
b, Đề luyện tập: Em hãy phát biểu cảm nghó về người thân của mình.
3. Phát biểu cảm nghó về tác phẩm văn học:

a, Dàn bài
* Mở bài: Giới thiệu chung( tên tác phẩm, tác giả, nội dung chính hoặc hoàn cảnh sáng tác)
* Thân bài: Biểu cảm về giá trò nội dung nghệ thuật của văn bản( theo bố cục, theo từng câu thơ, theo nhân vật)
* Kết bài: Cảm nghó, đánh giá chung về tác phẩm.
b,Đề luyện tập: Em hày phát biểu cảm nghó về bài thơ “ Cảnh khuya” hoặc bài thơ “ Rằm tháng giêng của Hồ Chí
Minh?