Bộ máy Golgi

Bộ máy Golgi




Bộ máy Golgi (hay còn được gọi là thể Golgi, hệ
Golgi, phức hợp Golgi hay thể lưới) là một bào
quan được tìm thấy trong phần lớn tế bào nhân
chuẩn, kể cả thực vật và động vật (nhưng không có ở
nấm). Nó được Camillo Golgi, một nhà giải phẫu
học người Ý và phát hiện vào năm 1898 được đặt
tên theo tên của ông. Chức năng chính của bộ máy
Golgi là chế biến và bao gói các đại phân tử cho tế
bào như protein và lipid.
Chức năng chính của nó là tổng hợp những protein
hướng tới màng tế bào, lysosome hay endosome và
một số chất khác sẽ được tiết ra ngoài tế bào, qua
những túi tiết. Vậy, chức năng của thể Golgi là trung
tâm vận chuyển, phân phối các chất trong tế bào.
Phần lớn bóng vận chuyển rời khỏi lưới nội chất, đặc
biệt là [lưới nội chất hạt]], được chuyển đến bộ máy
Golgi, nơi chúng được tổng hợp, đóng gói, vận
chuyển tuỳ theo chức năng của chúng. Hệ Golgi tồn
tại ở phần lớn tế bào nhân chuẩn, nhưng có khuynh
hướng nhô ra hơn, nơi mà có rất nhiều chất, chẳng
hạn như enzyme, được tiết ra.
Cấu tạo


Hình 1: Hình ảnh về nhân tế bào, mạng lưới nội
chất và thể Golgi: (1) Nhân, (2) Lỗ nhân, (3) Mạng

lưới nội chất hạt (RER), (4) Mạng lưới nội chất trơn
(SER), (5) Ribosome trên RER, (6) Các phân tử
protein được vận chuyển, (7) Túi tiết vận chuyển
protein, (8) Thể Golgi, (9) Đầu Cis của thể Golgi,
(10) Đầu trans của thể Golgi, (11) Phần thân của thể
Golgi, (12) Các túi tiết, (13) Màng tế bào, (14) Xuất
bào, (15) Tế bào chất, (16) Ngoại bào.
Thế Golgi được tạo thành bởi các túi màng dẹt xếp
chồng lên nhau (còn được gọi là chồng Golgi), sinh
ra từ đoạn chuyển tiếp không hạt của lưới nội sinh
chất có hạt. Mỗi bộ có từ 5 đến 8 túi, tuy nhiên
người ta cũng từng quan sát thấy bộ Golgi có đến 60
túi. Xung quanh chồng túi chính là một số lượng lớn
các túi cầu (nang), nảy chồi ra từ chồng túi.
Chồng túi có 5 miền chức năng: mạng cis-Golgi, cis-
Golgi, Golgi trung gian, trans-Golgi và mạng trans-
Golgi. Các sản phẩm tiết từ lưới nội sinh chất hòa
vào mạng cis-Golgi, sau đó vươn đến các phần khác
của chồng túi cho đến khi gặp mạng trans-Golgi, nơi
mà chúng được đóng gói và chuyển đến các nơi cần
chúng. Mỗi miền có chứa những loại enzymes khác
nhau, giúp chỉnh sửa phân loại các sản phẩm dựa
trên điểm đến của các sản phẩm này.
Chức năng
Tế bào tổng hợp một lượng lớn các đại phân tử khác
nhau và cần thiết cho cuộc sống của nó. Bộ máy
Golgi cần thiết cho sự chỉnh sửa, phân loại và bao
gói những chất này cho tế bào sử dụng và bài tiết.
Nó cơ bản chế biến protein lấy từ lưới nội sinh chất
nhám, nhưng nó cũng góp phần vào việc vận chuyển

lipids trong tế bào, và sự tạo thành các lysosome.
Trong khía cạnh này thì có thể xem bộ máy Golgi
như một bưu điện; nó đóng gói, dán nhãn các “bưu
kiện” và rồi chuyển chúng đến những phần khác
nhau của tế bào. Enzymes trong chồng túi Golgi có
khả năng chế biến các chất nhờ vào cacbonhydrat và
phosphate. Để làm được việc này, Golgi vận chuyển
các chết như các đường nucleotit vào các bào qua
trong tế bào chất. Protein cũng được dán nhãn nhờ
các phân tử nhận diện, nhờ đó mà protein được
chuyển đến đúng vị trí. Lấy ví dụ, bộ máy Golgi dán
nhãn mannose-6-phosphate cho protein nào được
chuyển đến các lysosome.
Bộ Golgi cũng đóng vai trò quan trọng trong việc
chế biến proteoglycan, phân tử hiện diện trong tình
trùng của các động vật. Việc này bao gồm sự sản
xuất glycosaminoglycans hay các GAG, chính là các
chuỗi polysaccarid không phân nhánh mà sau này bộ
Golgi sẽ đính vào 1 protein chế biến trong lưới nội
chất để hình thành proteolycan.
Một nhiệm vụ khác của Golgi là photpho hóa cá
phân tử. Để làm được như vậy, Golgi chuyển ATP
vào trong lumen. Bộ Golgi bản thân đã có chứa các
kinaza, như là cazein kinaza. Sự photpho hóa các
phân tử được xem là quan trọng giúp cho sự phân
loại các chất bài tiết vào trong huyết thanh.
Sự vận chuyển các túi màng
Các túi bọng rời lưới nội sinh chất nhám để đến với
mặt cis của bộ Golgi, nơi mà chúng hòa vào màng
Golgi và sau đó trút dung dịch có trong chúng vào

lumen. Khi đã vào bên trong, chúng được chế biếng,
sàng lọc rồi được đưa đến điểm đến cuối cùng của
chúng. Nhờ có vai trò như vậy, bộ máy Golgi có vẻ
là bào quan có số lượng lớn và chức năng nổi trội
nhất trong tế bào. Tế bào Plasma B, một kháng thể